Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "krzyż przydrożny" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-7 z 7
    Tytuł:
    Analysis of Wayside Shrines in Selected Areas of the Podkarpacki Region
    Analiza obiektów małej architektury sakralnej w wybranych miejscowościach woj. podkarpackiego
    Autorzy:
    Lichołai, L.
    Gargała, M.
    Pisarek, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1189991.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
    Tematy:
    wayside shrines
    wayside crosses
    sacred architecture
    kapliczka
    krzyż przydrożny
    architektura sakralna
    Opis:
    W miejscowościach położonych w centralnej części woj. podkarpackiego (Wiercany, Wola Zgłobieńska, Boguchwała, Głogów Młp., Husów) zinwentaryzowano łącznie 117 obiektów małej architektury sakralnej, w tym 89 kapliczek i 28 krzyży. Zebrane informacje posłużyły do określenia aktualnego stanu zachowania obiektów małej architektury sakralnej na badanym terenie. Zinwentaryzowane kapliczki to najczęściej formy figuralne oraz kapliczki słupowe (kolumnowe). Najwięcej kapliczek poświęconych jest Matce Bożej. Wśród krzyży dominowały drewniane, wysokie, proste w konstrukcji, malowane na brązowy kolor. Drobne elementy architektury sakralnej najczęściej umiejscawiane były na poboczu dróg publicznych lub w obrębie prywatnych posesji. Bardzo często przyzdabiano je sztucznymi kwiatami lub obsadzano trwałą roślinnością bądź otaczano metalowym albo drewnianym ogrodzeniem. Na obszarze badań 54% kapliczek i krzyży posadowiono po II wojnie światowej, w tym zdecydowana większość znajdowała się w Wiercanach i Woli Zgłobieńskiej. Niemniej obiekty te mają niepodważalną wartość historyczną oraz stanowią istotny element krajobraz kulturowego. Potwierdzeniem ich wyjątkowości było wytyczenie w Woli Zgłobieńskiej, Boguchwale i Husowie turystycznych tras rowerowych.
    Źródło:
    Architektura Krajobrazu; 2014, 3; 78-91
    1641-5159
    Pojawia się w:
    Architektura Krajobrazu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Funkcjonowanie krzyża przydrożnego w krajobrazie kulturowym Polski
    Roadside crosses in Poland’s cultural landscape
    Autorzy:
    Antolak, M.
    Szyszkowski, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/87525.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    krzyż przydrożny
    Polska
    krajobraz kulturowy
    droga
    roadside crosses
    Polska
    cultural landscape
    way
    Opis:
    Krzyż funkcjonuje w krajobrazie kulturowym Polski od wieków, pełniąc rolę strażnika sfery sakralnej i będąc swoistym totemem narodowym. Jest akcentem kulturowym sytuowanym na przecięciach osi kompozycyjnych. Podkreśla rangę punktów węzłowych. Jest czytelny w krajobrazie z dużych odległości i stanowi mistyczne wprowadzenie do sacrum. Krzyż jest obiektem kultu religijnego, miejscem odprawiania modlitw, pamiątką pielgrzymek, wypadków drogowych czy ważnych wydarzeń historycznych (np. "krzyż smoleński" pod Pałacem Prezydenckim w Warszawie). Pełni niekiedy rolę "opiekuna domu". Stanowi także wyróżnik przestrzeni wyznaniowej regionu. Wykonany z drewna, kamienia, żelaza lub innych materiałów, przyozdabiany i stawiany przez lokalną społeczność jest jej własnością i dumą. Celem pracy jest przedstawienie motywu krzyża we współczesnym krajobrazie kulturowym Polski w aspekcie sakralnym, krajobrazowym i społecznym.
    For ages, the cross has been a feature of the Polish cultural landscape. It has functioned as a guardian of the sacred sphere and a national totem. The cross is also a landmark, often erected at intersections of composition axes. It highlights the role of road junctions. A roadside cross is clearly visible in the landscape, even from a long distance, and serves as a mystic entry to the sacred sphere. The cross is an object of religious cult and a place where people pray. It can commemorate pilgrimages, road accidents or important historic events (for example, the Smolensk cross in front of the Presidential Palace in Warsaw). Sometimes, a cross is ‘a home guardian’. It is also a distinguishing feature of the region’s confession and religion. It can be made of wood, stone, iron or other materials. Mounted and adorned by a local community, it becomes an object that people own and take pride in. This article is a presentation of the cross as a motif in the contemporary cultural landscape of Poland, in the sacral, landscape and social context.
    Źródło:
    Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2013, 21; 57-66
    1896-1460
    2391-5293
    Pojawia się w:
    Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zwyczajowe i obrzędowe gesty sakralne w krajobrazie kulturowym wsi
    Habitual and ritualistic sacred gestures in the cultural landscape of the village
    Autorzy:
    Kraczoń, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/88236.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    krajobraz sakralny
    obrzęd
    gesty
    sacrum
    krzyż przydrożny
    kapliczki przydrożne
    sacred landscape
    rite
    gestures
    sacred
    roadside crosses
    roadside shrines
    Opis:
    Przedmiotem artykułu są sakralne gesty obrzędowe, rozumiane jako utrwalone i osadzone w kontekście kulturowym czynności o charakterze symbolicznym. Autorka, w oparciu o materiały archiwalne i wywiady terenowe, opisuje gesty obrzędowe rytualnie powtarzane przy obiektach małej architektury sakralnej, wskazując cechy wyróżniające tego typu zachowania kulturowe. W wyniku analizy, przyjmując kryterium funkcjonalności, wydzielono: gesty święte i uświęcające, gesty oczyszczające, gesty powitań i pożegnań, gesty wotywne oraz gesty pamięci. Symboliczne działania obrzędowe wyrażają postawę człowieka wobec sacrum, określają jego światopogląd, porządkują codzienność, zapewniając zdrowie, pomyślność i urodzaj.
    The article examines sacred ritualistic gestures understood as established symbolic actions set in a given cultural context. Taking into account both archive materials and field based interviews, the author describes ritualistic gestures repeated in the vicinity of small sacred architecture (e.g. roadside crosses and shrines), distinguishing their characteristic features. Basing upon the criterion of functionality, the gestures have been classified into the following categories: sacred and sanctifying gestures, purifying gestures, welcoming and farewell gestures, votive gestures, and memory gestures. Arguably, these symbolic ritualistic actions demonstrate man’s attitude towards the sacred, define his/her outlook, organize his/her everyday life, as well as ensuring health, success, and harvest.
    Źródło:
    Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2012, 17; 138-147
    1896-1460
    2391-5293
    Pojawia się w:
    Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kapliczki i krzyże przydrożne w nazwach terenowych (na przykładzie mikrotoponimów gminy Wręczyca Wielka w powiecie kłobuckim)
    Roadside shrines and roadside crosses in geographical names (as exemplified by the microtoponyms of gmina Wręczyca Wielka near Kłobuck in the north of Silesian voivodeship)
    Autorzy:
    Jelonek, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1928114.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    nazwa terenowa
    mikrotoponim
    onomastyka kulturowa
    kapliczka
    krzyż przydrożny
    field name
    microtoponym
    cultural onomastics
    a roadside cross
    a roadside shrine
    Opis:
    Głównym celem artykułu jest próba określenia roli kapliczek i krzyży przydrożnych w nazwach terenowych. Przykładowy materiał badawczy stanowi ponad 1000 mikrotoponimów zgromadzonych w trakcie prowadzenia badań terenowych (2011-2017) na obszarze gminy Wręczyca Wielka w powiecie kłobuckim, w województwie śląskim. Do analizy włączono również uzasadnienia nazwotwórcze poszczególnych onimów oraz podania, historie i legendy, które uzyskano podczas prowadzenia nieoficjalnych rozmów z przedstawicielami średniego i najstarszego pokolenia mieszkańców eksplorowanej gminy. W artykule wykorzystano narzędzia badawcze onomastyki kulturowej. Małe obiekty architektury sakralnej, które pojawiają się w nazwach terenowych, pełnią często po kilka ról. Najczęściej krzyże i kapliczki przydrożne są lokalizatorami, względem których desygnuje się pola, łąki, lasy, dukty itp. Ponadto „dane przyjęzykowe” zawarte w uzasadnieniach nazwotwórczych mikrotoponimów dokumentują związek małych form architektury sakralnej z okolicznymi obiektami fizjograficznymi i uwypuklają rolę tych form w kulturze ludowej. I tak krzyże i kapliczki przydrożne upamiętniają dawne wydarzenia oraz utrwalają elementy wiejskiej obyczajowości. Małe obiekty architektury sakralnej wpisane w mikrotoponimy potwierdzają również to, że dla najstarszego pokolenia mieszkańców współczesnej wsi religia wciąż stanowi jedną z najwyższych wartości.
    The main purpose of this article is an attempt at the description of the role of roadside shrines and crosses in geographical names. The study encompasses more than 1,000 microtoponyms collected in the years 2011–2017 in the area around the village of Wręczyca Wielka near Kłobuck (Silesian voivodeship). The analysis also offers a justification for the onyms, as well as stories and legends elicited during informal conversations with the middle and the oldest generation of inhabitants of the explored area. The author uses the research tools of cultural onomastics.The objects of sacral architecture which appear in geographical names frequently have a number of functions. Mostly, roadside shrines and crosses help to locate or mark fields, meadows, forests and paths. Furthermore, the data that shed light on the motivation of microtoponyms document the relationship between the abovementioned examples of sacral architecture with the surrounding physiographic objects, highlighting the role of these forms in folk culture. Both roadside crosses and shrines commemorate past events and preserve the elements of rural customs. The few specimens of sacral architecture functioning as the motivation for microtoponyms also confirm the fact that, for the oldest generation of village inhabitants, religion is still one of the most important values.
    Źródło:
    Onomastica; 2020, 64; 69-82
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kulturowe, historyczne i religijne znaczenie kapliczek i krzyży przydrożnych w gminie Trzydnik Duży
    Cultural, historical, and religious value of roadside altars and crosses in the Trzydnik Duży commune
    Autorzy:
    Kulesza, Piotr
    Lubiarz, Magdalena
    Żak-Kulesza, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1019113.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-20
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    kapliczka
    krzyż przydrożny
    gmina Trzydnik Duży
    zabytek
    obiekt sakralny
    krzyż postumentowy
    kultura
    historia
    religijność
    shrine
    roadside cross
    Trzydnik Duży commune
    historic monument
    sacral object
    pedestal cross
    culture
    history
    religiousness
    Opis:
    In July and August of 2015 in the area of the Trzydnik Duży commune, a field study was carried out, regarding sacral roadside monuments. Observations concerning the condition of the inventoried objects were recorded during the analyses. Inscriptions and vital information relating to the history and religious practices found on these objects were also noted. The sacral objects and their surroundings were photographed. What is more, interviews were carried out with passers-by about the history of the studied objects. As a result of this study 73 roadside sacral objects were inventoried, including 17 house-shrines and cabinet shrines. The remaining objects are wooden, and metal crosses, as well as two statues of Virgin Mary. The study was pioneer in character, since a complex inventory of sacral objects in the Trzydnik Duży commune had not been performed before. The historical-cultural or natural value of these objects had not been investigated. Therefore, the aim of this study was to highlight and preserve their historical value. Their artistic and architectural forms, as well as cultural and religious meaning in the history of the Trzydnik Duży commune were brought to attention.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2017, 108; 123-151
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stan zachowania zabytków powiatu lubartowskiego
    THE STATE OF PRESERVATION OF HISTORICAL MONUMENTS IN LUBARTÓW DISTRICT
    Autorzy:
    Brykowski, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/537957.pdf
    Data publikacji:
    1975
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    zabytki powiatu lubartowskiego
    kościół w Kamionce
    kościół parafialny w Lubartowie
    krzyż przydrożny w Lubartowie
    założenie pałacowe w Zawieprzycach
    pałac w Lubartowie
    założenie pałacowe w Kozłówce
    Opis:
    The report discuss the historical monuments in Lubartów district, Voivodship of Lublin from the viewpoint of both their state of preservation and needs of safeguarding. A wide variety of historical monuments ranging from brick-built and wooden architectural objects, the sacral and palatial interiors, the mural and easel paintings, the sculptures, the goldsmith’s works, the textiles, and s.o. are discussed. At a consequence of that survey the author has arrived at the conclusion that the state of preservation of architectural objects depends to a high degree upon the attitudes of their present users and that, in general, those in hands of private owners are preserved in the best state. Quite different in the situation with movable monuments which are better protected by the state institutions. It seems that the causes of losses in resources of historical monuments within the district concerned can be sought mainly in the lack of understanding for historical monuments, in their improper use and the inadequate supervision by conservators. Particularly serious with regard to their conservation needs are observed within the group of the movable historical monuments and this in turn makes the more closer co-operation between the conservators and the Church authorities requivable. The called into being in 1974 by those latter the Main Conservation Committee should devote more attention to the movable historical monuments.
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 1975, 3-4; 228-247
    0029-8247
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Protection of Roadside Shrines and Crosses in Poland Against The Background of Historical Events and in Light of Established Legal Acts
    Ochrona małych obiektów sakralnych i architektury w Polsce na tle wydarzeń historycznych i w świetle istniejącego ustawodawstwa
    Autorzy:
    Żak-Kulesza, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2129852.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    kapliczka przydrożna
    krzyż przydrożny
    Lubelszczyzna
    ochrona prawna
    dokumenty prawa kościelnego
    dziedzictwo kulturowe
    roadside shrine
    roadside cross
    Lublin Voivodeship
    legal protection
    church legal documents
    cultural heritage
    Opis:
    Roadside crosses and shrines are a characteristic element of the Polish landscape. Small sacred objects are intertwined with history and the cultural context of Polish countryside and cities, arising from the need of faith, and have manifested piety for generations. Many crosses and shrines were erected as mementos of important national events, uprisings, war skirmishes, independence spurts that took place in the 19th and in the first half of the 20th centuries, commemorating national anniversaries, for instance 1918, anniversaries of Christianization of Poland, jubilees of historic events. They were also built upon old mass graves of victims of bygone epidemics. In the context of historic events, objects of small sacral architecture were met with harassment and repressions. Therefore, after regaining independence legal initiatives were undertaken by the state and the Church to save these objects. Unfortunately, not always did this type of object receive sufficient legal protection or proper appraisal. In documents they are present in the background. That is why ethnographic studies are often the only way to save their memory, and preserve the image of old crosses, statues, and shrines.
    Kapliczki i krzyże przydrożne są charakterystycznym elementem polskiego krajobrazu. Małe obiekty sakralne wpisane są w historię i kulturowy kontekst polskich wsi i miast, wyrastają z potrzeby wiary i od pokoleń są widzialnym znakiem pobożności ludzi. Wiele krzyży i kapliczek wzniesiono na pamiątkę ważnych narodowych wydarzeń, powstań, potyczek wojennych, zrywów niepodległościowych, jakie miały miejsce w XIX wieku i w pierwszej połowie XX wieku z okazji rocznic narodowych, jak rok 1918, rocznice chrztu Polski, jubileusze wydarzeń historycznych. Stawiano je również na starych zbiorowych mogiłach ofiar dawnych epidemii. W kontekście wydarzeń historycznych obiekty małej architektury sakralnej spotykały się z szykanami i represjami, dlatego po odzyskaniu niepodległości podejmowano inicjatywy prawne ze strony państwa polskiego oraz Kościoła, aby te obiekty ocalić. Niestety takie obiekty nie zawsze otrzymywały dostateczną ochronę prawną i nie zyskiwały właściwej oceny. W dokumentach wymieniane są niejako drugoplanowo. Dlatego badania etnograficzne to nierzadko jedyny sposób na ocalenie pamięci i utrwalenie wizerunku dawnych krzyży, figur i kapliczek.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2022, 13, 3; 87-117
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-7 z 7

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies