Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "kras" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 40
Tytuł:
A new species of Hystrix (Rodentia: Hystricidae) from the Pliocene site of Węże 1 in southern Poland
Autorzy:
Czernielewski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24024715.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
Pliocene
rodents
porcupines
Węże
karst
pliocen
gryzonie
węże
kras
Opis:
The specific name velunensis is established to encompass porcupine remains (Hystrix Linnæus, 1758) recovered from the Pliocene site of Węże 1 in southern Poland. The studied specimen was previously assigned either to H. primigenia (Wagner, 1848) or H. depereti Sen, 2001, however it can be distinguished from these species and other fossil Hystricidae by its distinct occlusal morphology, most importantly the presence of an anterolingual flexus dissecting the anteroloph of P4. Hystrix velunensis sp. nov. was probably closely related to H. primigenia and H. depereti. A previously undescribed specimen from the nearby site of Węże 2 most probably belongs to H. refossa Gervais, 1852b, which would be the first known occurrence of this species in Poland.
Źródło:
Acta Geologica Polonica; 2023, 73, 1; 73--83
0001-5709
Pojawia się w:
Acta Geologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Atrakcje turystyczne „Słowackiego Raju”
Tourist attractions of „Slovak Paradise”
Autorzy:
Czaja, S. W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/88240.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:
turystyka
Słowacki Raj
kras
tourism
Slovak Paradise
karst
Opis:
Słowacki Raj to jeden z najpiękniejszych regionów środkowej Europy. Do połowy trzeciorzędu była to lekko pofałdowana równina, z której sterczały niewysokie (do 100 metrów) wapienne pagóry, a rzeka Hornad, płynąca dzisiaj głębokim wąwozem, wiła się między tymi wzgórzami. Wtedy to nastąpiło wypiętrzenie dzisiejszego masywu Słowackiego Raju i jednocześnie zapadanie się kotliny Hornadu. Rzeki i potoki gwałtownie zwiększyły swoje spadki i rozcięły wapienno-dolomitowy masy kilkunastoma głębokimi wąwozami. W ekstremalnie wąskich kanionach utworzyły się na odpornych wapieniach płytowych i skalistych ogromne wodospady oraz niezwykłe skalne formy w postaci baszt, iglic, murów itp. Rzeka Hornad została „uwięziona” w obrębie odpornych skał wapiennych, rozcięła więc podłoże, tworząc niezwykle malowniczy przełom. Wody opadowe łatwo wnikają do wnętrza spękanego masywu, tworząc jeden z największych i najciekawszych systemów jaskiniowych na Słowacji, z jedyną w tej części Europy jaskinią lodową.
The Slovak Paradise is one of the most beautiful regions in Central Europe. Till the mid-Tertiary it was a slightly undulating plain, from which low (up to 100 meters) limestone mounds protruded, and the Hornád river, today flowing in deep gorge, meandered between these hills. At that time the uplift of the presentday massif of the Slovak Paradise and simultaneously the subsidence of the Hornád basin happened. Rivers and streams increased in their gradients violently and cut limestone-dolomite masses by many deep gorges. In extremely narrow canyons huge waterfalls and unusual rocky forms - towers, needles, walls etc. were shaped at resistant platy and massy limestones. The Hornád river was „trapped” within resistant limestone rocks and cut the substratum, forming the unusually picturesque gorge. Precipitation waters easily get in the interior of cracked massif, creating one of the largest and interesting cave systems in Slovakia, with ice cave - the one in this part of Europe.
Źródło:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2010, 14; 65-73
1896-1460
2391-5293
Pojawia się w:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Book review: Michał Pronobis, “Polska w strefie euro” [Poland in the Eurozone], C.H. Beck Publishing Company, Warsaw 2008, pp. 182
Autorzy:
Kraś, Ireneusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028020.pdf
Data publikacji:
2009-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Ireneusz Kraś
Michał Pronobis
Eurozone
Opis:
The processes of international integration have been noticed for years. The inconvenience with currency exchange has been perceived long ago by the representatives of classical economic thought – David Ricardo and the father of the common currency idea – J. Stuart Mill. He thought there is so much barbarism in many transactions in civilized countries that almost all independent states protect themselves by keeping their own currency. Although there is some inconvenience for those countries and their neighbours.
Źródło:
Polish Political Science Yearbook; 2009, 38; 248-253
0208-7375
Pojawia się w:
Polish Political Science Yearbook
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Close-range photogrammetry for geotechnical purposes in the protected area Moravian Karst
Wykorzystanie fotogrametrii bliskiego zasięgu dla celów geotechnicznych w obszarze ochronnym Morawski Kras
Autorzy:
Hanzl, V.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/129992.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Stowarzyszenie Geodetów Polskich
Tematy:
fotogrametria bliskiego zasięgu
Morawski Kras
close range photogrammetry
Moravian Karst
Źródło:
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji; 2000, 10; 9-1-9-3
2083-2214
2391-9477
Pojawia się w:
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Development of karst phenomena for geotourism in the Moravian Karst (Czech Republic)
Udostępnianie geoturystyczne form krasowych w Krasie Morawskim (Republika Czeska)
Autorzy:
Migoń, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/128374.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Kras Morawski
kras
jaskinie
georóżnorodność
Moravian Karst
karst
caves
geodiversity
Opis:
The Moravian Karst in the south-eastern part of the Czech Republic has considerable potential for the development of geotourism. It is characterized by outstanding geodiversity, revealed in abundant, surface and subterranean karst landforms, as well as protracted history of karst evolution which can be traced back to the Mesozoic. An additional value is provided by the presence of cultural heritage, related to exploitation and processing of mineral resources genetically linked to the karst environment. The significance of this area is further enhanced by easy access to karst landforms and phenomena. Five caves, each of different morphology, can be visited. A dense network of educational trails, marked paths, forestry and field-access roads allows the visitor to reach all interesting features of karst morphology.
Kras Morawski w południowo-wschodniej części Republiki Czeskiej jest obszarem o bardzo dużym potencjale geoturystycznym. Cechuje go znaczna georóżnorodność, wyrażająca się bogactwem form krasu powierzchniowego i podziemnego oraz złożoną historią ewolucji krasu, sięgającą ery mezozoicznej. Elementem dodatkowym są liczne obiekty dziedzictwa kulturowego, związane z eksploatacją i przeróbką surowców mineralnych genetycznie związanych ze środowiskiem krasowym. O randze obszaru decyduje także bardzo dobre udostępnienie form rzeźby krasowej. Do zwiedzania jest przystosowanych pięć jaskiń o odmiennej morfologii, wytyczono kilka ścieżek edukacyjnych, a gęsta sieć znakowanych szlaków, dróg leśnych i polnych pozwala na dotarcie do wszystkich interesujących form powierzchniowych.
Źródło:
Geotourism / Geoturystyka; 2011, 3-4; 3-24
1731-0830
Pojawia się w:
Geotourism / Geoturystyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geneza mis jeziornych Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego : hipotezy a rzeczywistość rozwoju krasu węglanowego
The origin of lake basins in the Łęczna-Włodawa Lakeland : hypotheses and reality of carbonate karst development
Autorzy:
Janiec, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075137.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
lake basins
carbonate karst
controversy
Łęczna-Włodawa Lake District
central-eastern Poland
misy jeziorne
kras węglanowy
Pojezierze Łęczyńsko-Włdawskie
Polska środkowo-wschodnia
Opis:
The article concerns the controversy on the four hypotheses of karst origin of lake basins in Upper Cretaceous carbonates of the Łęczna-Włodawa Lakeland (central-eastern Poland; Fig. 1). The hypotheses assume that the lake basins (Fig. 2) developed in the Holocene with the active morphogenetic participation of subartesian waters. The main problem is the lack of references to the laws of thermochemistry and kinetics of dissolution of carbonate rocks. In the Ca2+ and HCO3 concentrations in the medium solution (Tab. 1), rationally adopted for this work, the values of the enthalpy, entropy and Gibbs potential/free energy have been calculated (formulas: 9, 10 and 11). Using the conductometric method (Tab. 2, Figs. 3 and 4), the kinetics of dissolution of carbonate basement rocks, i.e. reaction rate v (formula 13), rate constant k (14a), and reaction half-life t1/2 (15), have also been determined. These investigations show that the theses formulated in the hypotheses are not acceptable. The rationale for such an assessment is the incompatibility of the assumptions of the hypotheses with the first and second law of thermochemistry. The second important reason is the ignoring of chemical kinetics as an indirect indicator of the time of the formation of the karst features. According to the author, the main period of the formation of lake basins, in terms of their origin, should be associated with palaeokarst of Neogene deposits.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2014, 62, 5; 257--266
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geogeniczne uwarunkowania formowania się składu chemicznego wód podziemnych w obszarze występowania krasu gipsowego Niecki Nidziańskiej
Geogenic factors influencing groundwater chemistry in the area of gypsum occurence in the Nida Basin
Autorzy:
Rozkowski, J.
Andrejczuk, V.
Pulina, M.
Chwalik, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/85885.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
Tematy:
Niecka Nidzianska
zjawiska krasowe
kras gipsowy
wody podziemne
sklad chemiczny
Źródło:
Problemy Ekologii Krajobrazu; 2006, 16, 1
1899-3850
Pojawia się w:
Problemy Ekologii Krajobrazu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geometryzacja form zjawisk krasowych na podstawie badań metodą georadarową
Geometrization of karst phenomena based on GPR research
Autorzy:
Ortyl, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075956.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
metoda georadarowa
kras
wapienie
jaskinia
pustki
modelowanie danych
naziemne skanowanie laserowe
ground penetrating radar
GPR
karst
limestones
cave
voids
finite differential time domain
FDTD
terrestrial laser scanning
TLS
Opis:
Recognition of subsoil in areas threatened with discontinuous deformation associated with the existence of natural and mining voids can be implemented by various geophysical methods. The purpose of such research, apart from confirming the existence of voids, is to determine their spatial extent. This is not a simple issue, regardless of the geophysical method used. This paper discusses the possibilities of geometrization of karst phenomenon localization using the ground penetrating radar (GPR) method by the example of a karst cave as a natural void. The area of data acquisition is located on limestone formations with numerous karstforms. The study object is the main hall of the karst cave with a height of up to 3 m, located at a depth of 3 to 7 m below the surface. Such location and shape of the subsurface structure made it possible for the author to perform a wide range of research. Their original aspects are presented in this paper. The shape of the hall was obtained using terrestrial laser scanning (TLS). The GPR data were obtained employing the 250 MHz shielded antenna that was directly positioned using a robotized total station with the option of automatic target tracking. Thus, the GPR and geodetic data were immediately achieved in a uniform coordinate system. The accuracy of the data obtained in this way is discussed in this paper. The author’s original algorithm for processing of GPR data into a point cloud is presented. Based on the results obtained, it was possible to compare the GPR signal, which represents the shape of the cave hall, in relation to its image in the form of a point cloud from terrestrial laser scanning. A unique part of this paper is the selection of filtration procedures and their parameters in optimal GPR data processing, which were widely discussed and documented in a way beyond the standard filtration procedures. A significant contribution is the analysis that was carried out on the data obtained in the field and on the model data generated using the finite difference method. Modeling was carried out for two wave sources: exploding reflector and point. The presented methodology and discrimination between the actual shape of the cave, GPR field data and model data made it possible for the author to draw many conclusions related to the possibilities of shape geometrization of the subsurface voids determined by the GPR method.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2019, 67, 4; 252--269
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geopark Bakony : Balaton na Węgrzech
Bakony : Balaton Geopark in Hungary.
Autorzy:
Migoń, P.
Pijet-Migoń, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075821.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Geopark
dziedzictwo geologiczne
stanowisko
kras
wulkanizm
obszar zadunajski
geoheritage
geosites
karst
volcanism
Transdanubian Range
Opis:
Two UNESCO Global Geoparks were established in Hungary. This paper presents the Bakony - Balaton Geopark, located in the western part of the country, predominantly within the Transdanubian Range. It includes uplands and low-elevation mountains of North Bakony, South Bakony, Balaton Uplands and Keszthely Mountains, with basins situated in between, as well as Lake Balaton itself. Geologically, the dominant part of the territory is underlain by Mesozoic sedimentary rocks, mainly limestones and dolomites. Other significant rock formations are Eocene limestones, Mio-Pliocene sediments of the Pannonian Sea and end-Neogene basalts. Karst phenomena, residual volcanic hills, fossil sinter cones and river gorges are the most characteristic geomorphological features of the Geopark. Forty-five geosites have been recognized in the Geopark, although access facilities and interpretative content the Geopark is also rich in cultural heritage and its southern part counts as the major tourist
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2018, 66, 5; 276--283
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geoturystyczne walory wybranych obiektów przyrody nieożywionej Litwy
Geotourism merits of selected inanimate nature objects of Lithuania
Autorzy:
Labus, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/344509.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica
Tematy:
Litwa
krajobraz polodowcowy
głazy narzutowe
mierzeja
kras gipsowy
bursztyn
wody mineralne
Lithuania
glacial landscape
erratics
spit
gypsum karst
amber
mineral waters
Opis:
W artykule krótko opisano budowę geologiczną Litwy i związane z nią formy krajobrazowe. Krajobraz Litwy został ukształtowany niemal wyłącznie poprzez procesy glacjalne i fluwioglacjalne. Na powierzchni występują zatem głównie osady czwartorzędowe. Wychodnie skał starszych (dewonu, jury, kredy i neogenu) są stosunkowo nieliczne. Pomimo braku gór, geomorfologia Litwy jest urozmaicona; o różnorodności krajobrazu decyduje obecność wzgórz morenowych łagodnych równin, szerokich dolin rzecznych i głęboko wciętych, bystrych rzek, a także wielu jezior. Jednym z najciekawszych regionów Litwy jest znajdująca się na liście UNESCO Mierzeja Kurońska, stanowiąca piaszczysty wał z najwyższymi w północnej Europie wydmami. Eksploatowany jest tam najcenniejszy surowiec Litwy - bursztyn. W artykule przedstawiono ponadto inne warte odwiedzenia miejsca, m.in.: birżański obszar krasowy (zbudowany z dewońskich gipsów i anhydrytów), okolice miasta Pokrój, znane z eksploatacji wapieni permu i dolomitów dewonu, a także miejsc występowania największych głazów narzutowych na Litwie.
The short characteristic of Lithuanian geology is presented, as well as the landforms which are tightly connected to the sediments. The landscape was formed thanks to glacial and fluvioglacial processes. The land is covered mainly by Quaternary sediments. The outcrops of older rocks (Devonian, Jurassic, Cretaceous and Neogeneperiods) are rather rare. Although there are no mountains on the territory of Lithuania, the geomorphology of the country is differentiated. The kinds of landscape are: morainic hills and plains, wide river valleys, as well as narrow river gullies and many of lakes. One of the most interesting places in Lithuania is the Curonian Spit placed on UNESCO's World Heritage list. It is full of sandy dunes, the highest in the Northern Europe. Moreover the Curonian Spit is famousfor the real Lithuanian treasure - amber. In the article there are also presented some more worth-seeing places, e.g.: Birżai karstarea (formed by gypsum and anhydrite rocks), Pakruojis region, well known thanks to the exploitation of Permian limestones and Devonian dolomites, and the large erratics locations.
Źródło:
Geoturystyka; 2010, 3-4; 19-28
1731-0830
Pojawia się w:
Geoturystyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hydrogeologiczne właściwości dewońskich skał węglanowych w masywie świętokrzyskim
The hydrogeological properties of the Devonian carbonate rocks in the Holy Cross Region, Poland
Autorzy:
Rzonca, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/184017.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Polska
Góry Świętokrzyskie
skały węglanowe
porowatość
kras
próbne pompowania
przewodność warstwy wodonośnej
Polska
Holy Cross Mountains
carbonate rocks
porosity
karst
pumping tests
hydraulic conductivity
Opis:
Monografia przedstawia wyniki wieloaspektowych badań parametrów hydrogeologicznych dewońskich wapieni i dolomitów w regionie świętokrzyskim. Zbadano właściwości filtracyjne związane z różnymi podsystemami hydraulicznymi badanych masywów skalnych: z matrycą (masą) skalną, szczelinami, formami krasowymi oraz osadami wypełniającymi formy krasowe. Rola matrycy jest znikoma, także w magazynowaniu wody, zaś rola pustek krasowych bardzo poważnie ograniczona przez własności osadów wypełniających, które mają charakter utworów izolujących. Wykonano też powtórną interpretację dużego, regionalnego zbioru wyników próbnych pompowań (218 studni) w ustalonych warunkach hydrodynamicznych (metodą Krasnego i wzorem Girińskiego-Babuszkina). Wykazano bardzo dużą, najczęściej przypadkową, zmienność warunków. Przeważały studnie, dla których przewodność warstwy jest wysoka. Badania oparte na powtórnej interpretacji próbnych pompowań uzupełniono przez opracowanie wyników kilku testów prowadzonych w nieustalonych warunkach hydrodynamicznych (ujęcie w Marzyszu). Wyniki zdecydowanie potwierdziły efekty klasyfikacji metodą Krasnego.
The monograph concerns the regional-scale research done on the identifying hydrogeological properties of Devonian limestone and dolomites. There were examined the properties of the hydraulic subsystems of the entire massifs: rock matrix, fissures, karst voids and the residual deposits filling the karst voids. The results demonstrated clearly insignificant role of the matrix (also as water storage); the hydraulic role of the karst forms is also strongly limited by the fillings properties. The essential part of the publication is a reinterpretation of the regional set of pumping test results (218 wells) in steady-state conditions. The evaluation demonstrated very high, random variability of the environment. The interpretations of some unsteady-state tests exactly confirmed the values obtained from the steady-state conditions pumping.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2006, 32, 3; 235-343
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeziora Parku Narodowego Pojezierze Smoleńskie (Rosja)
Lakes of the Smolensk Lakeland National Park (Russia)
Autorzy:
Skrzypczak, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076005.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Jeziora Smoleńskie
Park Narodowy
erozja
akumulacja lodowca
aktywność wody lodowcowej
wieczna zmarzlina
kras
Smolensk Lakeland lakes
National Park
erosion
glacial accumulation
glacial water activity
permafrost
karst
Opis:
The Smolensk Lakeland National Park is situated north of Smoleńsk in the NW Russia. Its morphology is associated with the last European ice sheet: glacial erosion and accumulation, glacial water activity, locally with the so-called thermokarst process or karst in the strict sense. The post-glacial morphological depressions are filled with lake waters. The most interesting lakes are: Chistik, Mutnoye, Balshoye and Maloye Striechnoye, Glubokoye, Dolgoye, Krugloye, Pietrovskoye, Bukino, Gorodishche, Svyatec, Sapsho, Polovia, Gniloye, Rytoye, Dgo, Shchuch’ye, Baklanovskoye, Bachovskoye, Vervizhskoye, Pal’tsevskoye and Bieloye. The Smolensk Lakeland National Park is one of a few territories in Europe where the beauty of nature and landscapes dominate the long-standing human presence. Nowadays, there are a few residents, a growing number of patients, seasonal campers and tourists in the park area.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2020, 68, 1; 50--53
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kamieniołomy gipsowe jako cenne geostanowiska krasowe. Studium przypadku: Podole i Bukowina, Ukraina
Gypsum quarries as valuable karst geosites. Case study: Podilla and Bukovina, Ukraine
Autorzy:
Andrejczuk, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/87988.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:
gips
kras gipsowy
kamieniołom
jaskinie
geostanowisko
gypsum
gypsum karst
quarry
cave
geosite
Opis:
Gips jest skałą o szerokim rozpowszechnieniu w skorupie ziemskiej i na jej powierzchni. Ze względu na określone wartości użytkowe gips jest pożądanym surowcem skalnym, wydobywanym najczęściej w kamieniołomach. Gips należy do skał krasowiejących i łatwo ulega rozpuszczaniu w wodzie. Dlatego gipsowe serie skalne, zalegające blisko powierzchni ziemi oraz masywy gipsowe są silnie skrasowiałe. Kamieniołomy gipsowe praktycznie zawsze odsłaniają skrasowiałe wnętrza masywów gipsowych, obfitujące w różnorodne formy krasowe i paleokrasowe, w tym jaskinie. Te ostatnie często są duże i reprezentują cenne lub nawet unikatowe utwory przyrodnicze, warte objęcia ochroną prawną. Utwory krasowe najczęściej decydują o wartości ogólnej kamieniołomów gipsowych, jako geostanowisk. W artykule, na przykładzie różnych kamieniołomów Podola i Bukowiny pokazane są ich walory wynikające z obecności utworów krasowych, przede wszystkim jaskiń.
Gypsum is a rock having a wide spread in the earth's crust and on its surface. Due to the specified usable values gypsum is a desired raw material, mostly mined in quarries. Gypsum belongs to karstic rocks and easily dissolves in water. Therefore, a series of gypsum rocks, lying close to the earth surface and gypsum massifs usually are strongly karstified. Gypsum quarries almost always expose the karstified interior of gypsum massifs, rich in various karst forms both karstic and paleokarstic, including caves. The latter are often large and represent a valuable or even unique natural formations, which should be taken under protection. Karst formations frequently determine the total value of gypsum quarries as geosites. In the article, the values of various gypsum quarries of Podilla and Bukovina resulting from karst formations, especially the caves, are shown, as examples.
Źródło:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2014, 26; 93-110
1896-1460
2391-5293
Pojawia się w:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Karst processes and time
Procesy krasowe a czas
Autorzy:
Bosak, Pavel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/94511.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
kras
speleogeneza
geochronologia
niezgodności
karst
speleogenesis
geochronology
unconformities
Opis:
Karst evolution depends particularly on the time available for process evolution and on the geographical and geological conditions of the exposure of the rock. The longer the time, the higher the hydraulic gradient and the larger the amount of solvent water entering the karst system, the more evolved is the karst. In general, stratigraphic discontinuities directly influence the intensity and extent of karstification. Unconformities influence the stratigraphy of the karst through the time-span that is available for subaerial processes. The end of karstification can also be viewed from various perspectives. The definite end occurs at the moment when the host rock, together with its karst phenomena, has completely been eroded/denuded. Karst forms of individual evolution stages (cycles) can also be destroyed by erosion, denudation and abrasion without the necessity of the destruction of the whole succession of karst rocks. Temporary and/or final interruption of the karstification process can be caused by the “fossilisation” of the existing karst phenomena due to loss of hydrological activity. The shorter the time available for karstification, the greater is the likelihood that karst phenomena are pre-served in the stratigraphic record. While products of short-lived karstification on shallow carbonate platforms can be preserved by deposition during a immediately succeeding sea-level rise, products of more pronounced karstification can be destroyed by various geomorphological processes. The longer the duration of subaerial exposure, the more complex these geomorphological agents are.
Rozwój procesów krasowych jest funkcją czasu oraz geograficznych i geologicznych warunków odsłonięcia skał. Im dłuższy czas ekspozycji skał na czynniki meteorologiczne, większy gradient hydrauliczny, większa ilość wody w układzie krasowym, tym bardziej zaawansowana jest ewolucja krasu. Intensywność i zasięg krasowienia zależą też od niezgodności stratygraficznych, czyli przerw w sedymentacji. Zakończenie rozwoju procesów krasowych rozpatrywać można w różnych kategoriach. Za definitywny koniec należy uznać czas, gdy skały podlegające krasowieniu ulegną całkowitej denudacji/erozji. O wiele częściej bywa, że zniszczeniu ulegają tylko formy krasowe, natomiast niżej położone skały systemu krasowego pozostają zachowane. Okresowe lub całkowite przerwanie procesów krasowych może być spowodowane przez fosylizację systemu krasowego, która zachodzi w efekcie zaniku aktywności hydrologicznej. Taka fosylizacja może być spowodowana przez metamorfizm, transgresję morską, pogrzebanie osadami kontynentalnymi lub skałami wulkanicznymi, w wyniku np. ruchów tektonicznych, zmiany klimatu, itp. Im krótszy jest czas krasowienia, tym większe jest prawdopodobieństwo zachowania śladów procesów krasowych. I tak, produkty krótkookresowej karstyfikacji na płytkich, okresowo wynurzanych platformach węglanowych mogą ulegać łatwemu zachowaniu poprzez pogrzebanie osadami deponowanymi podczas podniesienia poziomu morza. Natomiast efekty długotrwałego krasowienia bywają często niszczone przez późniejsze degradacyjne procesy geomorfologiczne. Charakter tych ostatnich jest tym bardziej skomplikowany, im dłużej trwa subaeralna ekspozycja skrasowiałych skał.
Źródło:
Geologos; 2008, 14, 1; 19-36
1426-8981
2080-6574
Pojawia się w:
Geologos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 40

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies