- Tytuł:
-
Pytania o muzykę w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszej połowie XVI stulecia i o postać Jana z Lublina
Questions about music in St Mary’s Church in Cracow in the first half of the sixteenth century and the role of Jan of Lublin - Autorzy:
- Zwolińska, Elżbieta
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/28877086.pdf
- Data publikacji:
- 2018
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
- Tematy:
-
organista
konfraternia
kantor
śpiew liturgiczny
officium
Salve Sancta parens
polifonia instrumentalna
patronat miejski
organy
organ
organist
brotherhood
cantor
liturgical chant
instrumental polyphony
city patronage - Opis:
-
Pozyskanie informacji o dźwiękowej oprawie liturgii w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszych dekadach obecności tam dzieła Wita Stwosza, sprawia trudności z powodu braku źródeł stricte muzycznych. Z dokumentów przechowanych w krakowskich archiwach: Archiwum Narodowym w Krakowie, Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, Archiwum Bazyliki Mariackiej a także w Bibliotece Jagiellońskiej można jednak pozyskać pewne informacje o warunkach uprawiania muzyki w tej świątyni. W artykule poruszono sprawy budowy organów, działających tam organistów, wokalnych zadań kolegium mansjonarzy i kantora z pozostającymi w jego pieczy scholarami, działalności patrycjuszowskiego bractwa Najświętszej Marii Panny; zwrócono też uwagę na mariackiego mansjonarza i altarystę Jana z Lublina, wysuwając ostrożnie domniemanie tożsamości tej postaci z posesorem i twórcą jednego z najważniejszych zabytków staropolskich, mianowicie tabulatury organowej Jana z Lublina.
Kościół Mariacki objęty był w dawnych wiekach patronatem władz miejskich Krakowa, które zapewniały m. in. wynagrodzenie organistów, kantorów, czuwały nad fundacją kolegium mansjonarzy, jak też finansowały budowę i konserwację organów. Warunki do włączania muzyki w przebieg liturgii były zatem dobre, zapiski archiwalne świadczą o dbałości o instrumenty i o wykonawców. Analiza tych materiałów umożliwiła uzupełnienie i weryfikację niektórych faktów czy nazwisk, jednak w sprawach zasadniczych nie pozwoliła na wyjście poza domysły i pytania: ze źródeł nie wynika, czy śpiew – jako niezbędny element liturgii – ograniczał się wówczas w tej świątyni do monodii chorałowej, czy w niektórych okolicznościach sięgano po muzykę figuralną, co z uwagi na rangę kościoła mogłoby wydawać się oczywiste. Można przypuszczać, że muzyczną oprawę liturgii kształtował naprzemienny śpiew i gra na organach, czyli będąca ówcześnie w użyciu technika alternatim, w której zadanie polifonicznego opracowania melodii liturgicznych należało do organistów.
Gathering information about musical settings to liturgy celebrated in St Mary’s Church in Cracow during the first decades after the completion of Veit Stoss’s masterpiece altar is fraught with difficulties in the absence of strictly musical sources. However, documents preserved in Cracow archives: the National Archive, the Archive of the Metropolitan Curia, the Archive of St Mary’s Basilica, and in the Jagiellonian Library throw some light on the conditions of performing music in this church. The article discusses such issues as the construction of the pipe organ, the activity of organists employed there, the singing duties imposed on the college of mansionaries and the cantor and his inferiors, and the activities of the patrician Brotherhood of the Holy Virgin Mary. Also, the author draws our attention to a mansionary and altarist named Jan of Lublin, offering a tentative hypothesis that he is to be identified with the owner and creator of one of the most important monuments of early Polish music: the organ Tablature of Jan of Lublin. During this period, St Mary’s Church was under the patronage of Cracow’s municipal authorities, which paid the salaries of organists and cantors, supervised the finances of the mansionaries’ college, as well as paid for the construction and maintenance of the pipe organ. As a result, the church was an excellent setting for integrating music and liturgy and the surviving records confirm that the instruments and the performers were taken care of. The analysis of this material made it possible to supplement and verify some facts or names, but the crucial questions are still a matter of speculation: the sources are not sufficient to determine whether singing – as an indispensable component of liturgy – was in this temple limited to chant monody, or whether figurative music sounded there on certain occasions, which would have been justified by the status of the church. It can only be speculated that the musical setting of liturgy consisted mainly of alternate singing and pipe organ performance within the framework of the then-current alternatim technique, in which the organist was responsible for the polyphonic arrangement of liturgical chants. - Źródło:
-
Muzyka; 2018, 63, 3; 3-42
0027-5344
2720-7021 - Pojawia się w:
- Muzyka
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł