- Tytuł:
-
Awans społeczny kobiet w czasach PRL. Dynamika struktury i sprawczości
Social upward mobility of women in the People’s Republic of Poland. Dynamics of structure and agency - Autorzy:
- Andrejuk, Katarzyna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/413210.pdf
- Data publikacji:
- 2016
- Wydawca:
- Łódzkie Towarzystwo Naukowe
- Tematy:
-
narracje biograficzne
awans społeczny
kobiety w PRL
biographical narratives
social upward mobility
women in the Polish People’s Republic - Opis:
-
Artykuł opisuje doświadczenie awansu społecznego kobiet w PRL-u w świetle specyfiki trajektorii
zawodowych okresu Polski Ludowej. Podstawą analizy jest badanie biograficzne przeprowadzone
wśród respondentów w wieku 72+ na przełomie 2014 i 2015 r. Analiza uwidacznia zarówno aspekty
indywidualnego sprawstwa, jak i rolę czynników makrostrukturalnych w przemianach karier
kobiet. W PRL-u detradycjonalizacji ról zawodowych towarzyszyło nadal bardzo tradycyjne pojmowanie
roli kobiety w rodzinie. Narracje biograficznie wielokrotnie pokazują wybory życiowe
respondentek, priorytetyzujące obowiązki domowe i rodzinne ponad rolą pracownicy czy osoby
dokształcającej się. W narracjach obecny jest etos pracy skupiony na zespołowości i interesie zakładu
pracy, a nie indywidualnej samorealizacji. Badanie biograficzne pokazało też pewne prawidłowości
oraz schematy opowiadania, dotyczące poczucia sprawstwa i systemowej konieczności
w narracjach biograficznych. Podkreślanie jednostkowej aktywności, indywidualnych aspiracji
i zasług pojawia się częściej w relacjach dotyczących tych zdarzeń, które napawają rozmówczynie
szczególną dumą, zwłaszcza w wypowiedziach na temat zdobywania wykształcenia związanego
z awansem międzygeneracyjnym. Brak poczucia sprawstwa, akcentowanie uwarunkowań systemowych
i przypadków losowych, jest charakterystyczny dla narracji o zdarzeniach uznawanych
dziś przez rozmówczynie za kłopotliwe, takich jak np. wstąpienie do PZPR.
This article describes the experience of upward social mobility of women in the Polish People’s Republic, in the context of specificity of professional trajectories in communist Poland. The basis for analysis is biographical research, which was conducted among respondents aged 72+ in 2014 and 2015. The analysis presents aspects of individual agency as well as macro-structural factors in shaping and transforming women’s careers. In the Polish People’s Republic the de-traditionalisation of professional roles appeared together with the still traditional understanding of a woman’s role in the family. The biographical narratives expose multiple instances when the respondents’ life choices prioritised household and family duties over career or education. The narratives also present a work ethos focused on team spirit and not individual self-realisation. The biographical research also shows some regularities concerning feelings of agency and systemic necessity in the narratives about life. An emphasis on individual necessity, aspirations, and merits is present in the relations about event which the respondents are proud of (e.g. education). Lack of agency, emphasis on structural factors, and coincidences are more visible in narratives about events which may be evaluated as negative and problematic, e.g. membership in the Polish United Workers’ Party (PZPR). - Źródło:
-
Przegląd Socjologiczny; 2016, 65, 3; 157-179
0033-2356 - Pojawia się w:
- Przegląd Socjologiczny
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł