Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "kawerny" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-25 z 25
    Tytuł:
    An attempt to asses suitability of Middle-Poland salt domes for natural gas storage
    Ocena przydatności środkowopolskich wysadów solnych do magazynowania gazu ziemnego
    Autorzy:
    Ślizowski, J.
    Urbańczyk, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/220118.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    cechsztyn
    wysady solne
    kawerny solne
    magazynowanie gazu ziemnego
    pojemność kawerny
    Polish Zechstain
    salt domes
    salt caverns
    natural gas storage
    cavern capacity
    Opis:
    The aim of the paper is to assess geological conditions in Middle-Poland salt domes and their suitability for natural gas storage. The starting point to the assessment were statistical distributions of caverns depth and volume in Mogilno CUGS. The distributions were generalized to other domes using the part of anticline forms in the salt mirror surface. The expected average cavern volumes, depths with their standard deviations are evaluated. Storing capacity of the caverns and the risk of a borehole unsuitable for cavern location are also given.
    Artykuł jest próbą oceny możliwego zróżnicowania pojemności magazynowej kawern w wysadach solnych okręgu środkowopolskiego, których lokalizację przedstawia rys. 1, na podstawie ich budowy geologicznej oraz danych uzyskanych podczas projektowania i eksploatacji KPMG Mogilno. W pierwszej kolejności określono potencjalne objętości maksymalne kawern w wysadach solnych ograniczone jedynie warunkami geomechanicznymi i ługowniczymi. Stwierdzono, że w takim przypadku objętość kawern określona wzorem (1) mogłaby przekraczać 1 mln m3. Objętości zaprojektowanych do chwili obecnej 15 kawern były mniejsze w niektórych przypadkach nawet kilkakrotnie z przyczyn geologicznych oraz błędów technologicznych i technicznych. Pojemność magazynowa kawern zależy również od głębokości ich posadowienia oraz ograniczeń technologicznych na wartości minimalnego i maksymalnego ciśnienia magazynowania. Z przeprowadzonej analizy (rys. 2 i 3) wynika, że optymalna głębokość środka kawerny, przy której pojemność jest największa wynosi od 1150 m p.p.t. przy dużej konwergencji do 1350 m p.p.t. przy konwergencji dwukrotnie niższej. Zlokalizowanie komory na głębokości optymalnej rzadko jednak będzie możliwe w rozpatrywanych wysadach ze względu na możliwość występowania w interesującym interwale głębokości warstw nienadających się do ługowania komory. Mogą to być warstwy soli magnezowo-potasowych, soli ilastych (zubrów) oraz anhydrytu. Kolejną część pracy stanowi statystyczna analiza głębokości posadowienia i objętości komór w KPMG Mogilno, przedstawionych na rys. 4. Na podstawie tych danych sporządzono histogram, określający prawdopodobieństwo ulokowania komory na danej głębokości a następnie do otrzymanego histogramu dopasowano rozkład trapezowy o gęstości prawdopodobieństwa wyrażonej wzorem (3). Parametry a, b, c, d otrzymanego rozkładu oraz jego wartość oczekiwaną μ i odchylenie standardowe σ zawiera tabela 1, zamieszczona w rozdziale czwartym. Uzyskana wartość oczekiwana niewiele odbiega od optymalnej głębokości posadowienia kawerny w przypadku wysokiej wartości konwergencji. Drugą analizowaną wielkością była objętość analizowanych kawern, która mieści się w przedziale 182 tys. m3 do 562 tys. m3. Na podstawie rzeczywistych danych objętości komór określono empiryczną gęstość rozkładu prawdopodobieństwa możliwości wyługowania kawerny o danej objętości w danym otworze do którego dopasowano rozkład trójkątny, o gęstości prawdopodobieństwa wyrażonej wzorem (6) otrzymując wartość oczekiwaną 349,7 m3, zaś odchylenie standardowe 114,9 m3. Dystrybuantę rozkładu oznaczającą prawdopodobieństwo wyługowania komory nie mniejszej niż dana wartość przedstawia rysunek 6. Zasadniczym celem pracy jest uogólnienie danych z KPMG Mogilno na inne wysady, które różnią się głębokością położenia zwierciadła solnego i procentowym udziałem warstw nadających się do wyługowania komory. W wysadach solnych okręgu środkowopolskiego występują sole powstałe w czterech cyklotemach cechsztynu PZ1, PZ2, PZ3 i PZ4 w skład których wchodzą odpowiednio sole najstarsze, starsze, młodsze i najmłodsze. Dodatkowo w każdym cyklotemie występuje anhydryt, w cylotemach PZ3 i PZ4 duże ilości soli ilastych (zubrów brunatnych i czerwonych), w cyklotemach PZ2 i PZ3 sole magnezowo-potasowe, a w cyklotemie PZ1 skały wapienne. Do lokowania kawern magazynowych najodpowiedniejsze są sole występujące w cyklotemach PZ1 (o ile występuje) i PZ2 ulokowane najczęściej w formach antyklinalnych. Przykładowe rozmieszczenie soli PZ2, PZ3 i PZ4 dla wysadów Damasławek i Łanięta na głębokości zwierciadła solnego przedstawia rysunek 7. Proporcje obu rodzajów soli są różne w różnych wysadach, przy czym zaobserwować można, że udział soli najstarszych i starszych maleje nieliniowo ze wzrostem powierzchni wysadu solnego, co przedstawia rysunek 8. Oznaczając symbolem A powierzchnię form antyklinalnych a symbolem P całkowitą powierzchnię zwierciadła solnego, zależność tę można przybliżyć wzorem (9). Określając hipotetyczne pojemności kawern magazynowych, przyjęto, że zarówno rozkład prawdopodobieństwa ulokowania komory na danej głębokości, jak i jej objętość zależą od wartości współczynnika A/P. Przyjęto więc hipotezę, że odchylenie standardowe rozkładu głębokości posadowienia w rozpatrywanym wysadzie σ ma się tak do odchylenia standardowego w wysadzie Mogilno σM jak odpowiednie stosunki A/P. Analogicznie określono wstępne wartości pozostałych parametrów rozkładu trapezowego a, b, c, d. Ostateczne wartości parametrów wyznaczono dostosowując je do głębokości zwierciadła solnego, a w razie możliwości, również do głębokości optymalnej. Powierzchnię wysadów P, ilorazów A/P, maksymalną głębokość zwierciadła soli oraz otrzymanych ostatecznie wartości parametrów rozkładu trapezowego wraz z wartością średnią μ i odchyleniem standardowym σh przedstawiono w tabeli 1. Kryterium A/P posłużyło również do wyznaczenia przeciętnej objętości komór w poszczególnych wysadach Vav, które przyjęto zgodnie z zależnością (11) a uzyskane wartości przeciętne wraz z odchyleniem standardowym σV przedstawiono w tabeli 1. W tabeli podano również ryzyko odwiercenia otworu negatywnego. Przyjęto, że taka sytuacja będzie mieć miejsce jeśli do głębokości 1850 m p.p.t. nie zostanie znaleziona warstwa soli odpowiedniej miąższości, nadająca się do lokalizacji kawerny. Przeciętne pojemności początkowe komór magazynowych (Cav) w analizowanych wysadach równe są w przybliżeniu iloczynowi przeciętnej objętości i różnicy ciśnienia maksymalnego i minimalnego dla przeciętnej głębokości (wzór (2) ze współczynnikiem k = 1). Poniższe rysunki 9 i 10 przedstawiają natomiast odpowiednio pojemności początkowe oraz po 20 latach jakie posiadać będą komory, jeśli zostaną zlokalizowane na określonej głębokości. Zgodnie z przyjętą hipotezą sytuacja w wysadach o większej powierzchni zwierciadła solnego niż wysad Mogilno może być jeszcze mniej korzystna. Polepszenie efektywności gospodarowania będzie możliwe przy lepszym rozpoznaniu budowy wysadów i wprowadzeniu nieregularnych siatek otworów. Duże nadzieje można tu wiązać z radarem otworowym, którym przeprowadzono pomiary w części eksploatacyjnej kopali Mogilno, jednak złożoność budowy wewnętrznej środkowopolskich wysadów solnych i znaczna odległość otworów sprawia interpretacja wyników pomiarów georadarowych jest bardzo skomplikowana.
    Źródło:
    Archives of Mining Sciences; 2012, 57, 2; 335-349
    0860-7001
    Pojawia się w:
    Archives of Mining Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kawerny solne w prowincji Alberta, Zachodnia Kanada
    Salt caverns in Province of Alberta, Western Canada
    Autorzy:
    Kukiałka, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192115.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    kawerny solne
    kawerna magazynowa
    kawerny do składowania odpadów
    otwory zrzutowe
    ługowanie
    SAGD
    CSS
    Kanada
    Alberta
    salt caverns
    storage caverns
    disposal caverns
    disposal wells
    Canada
    Opis:
    Kawerny solne w prowincji Alberta są ściśle związane z przemysłem naftowym. W chwili obecnej czynne są dwa typy kawern solnych: kawerny magazynowe oraz kawerny do składowania odpadów. Kawerny magazynowe służą do magazynowania: gazu ziemnego, skroplonego gazu, nieprzetworzonej ropy naftowej oraz rozpuszczalnika wykorzystywanego w procesie upłynniania wydobytych bituminów. Kolejnym typem są kawerny do składowania odpadów. Kawerny te możemy podzielić na dwa podstawowe typy: komercyjne, służące do składowania różnego rodzaju odpadów oraz kawerny budowane przez firmy naftowe służące do składowania odpadów ściśle związanych z wydobyciem i oczyszczaniem bituminów przez daną kopalnię. Kawerny zlokalizowane są w dwóch największych formacjach solonośnych: Lotsberg oraz Prairie Evaporite. Geograficznie, kawerny magazynowe w większości zlokalizowane są na północ od Edmonton, w okolicach miasta Fort Saskatchewan, zaś nowobudowane kawerny do składowania odpadów są ulokowane w sąsiedztwie fabryk wytwarzających te odpady, bądź w tym celu są używane wyeksploatowane kawerny do produkcji solanki.
    Salt caverns in Alberta are closely related to the oil industry. At the moment, there are two types of active salt caverns: storage and waste disposal caverns. Storage caverns are used to store: natural gas, liquid gas, crude oil, and solvent used in the liquefaction process the extracted heavy bitumen. Another type are disposal caverns for the storage of waste. These caverns can be divided into two basic types: commercial for storing different types of waste, and caverns built by the oil companies place for the collection of waste closely associated with the extraction and refining of bitumen by a plant. Caverns are located in the two largest salt formations: Lotsberg and Prairie Evaporite. Geographically, the storage caverns are mostly located to the north of Edmonton, near the city of Fort Saskatchewan, while newly built caverns for the storage of waste are located in the vicinity of factories producing the waste, or for this purpose are used exploited brine production caverns.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2015, 11; 83--90
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geologiczne i górnicze aspekty budowy magazynowych kawern solnych
    Construction of storage caverns in salt deposits-geological and mining aspects
    Autorzy:
    Kunstman, A.
    Poborska-Młynarska, K.
    Urbańczyk, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074696.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kawerny solne
    magazynowanie podziemne
    górnictwo
    salt caverns
    underground storage
    solution mining
    Opis:
    In the last two decades two underground storage facilities were constructed by leaching caverns in salt domes in Poland. Although the storage facilities appeared successful, many wrong ideas about geological and technical problems connected with the underground storage in salt caverns are still popular. Therefore, the paper presents a brief review of the most important aspects of this subject along with history of underground storage in salt caverns, types of storage facilities and geological and technical conditions to be met in selection of the site. Moreover, the problems of water supply and brine recycling or disposal are also discussed and issues connected with spacing, shape and size of caverns and tightness and operation pressure ranged are presented.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2009, 57, 9; 819-928
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania szczelności w kawernach solnych w Kanadzie
    Salt cavern Mechanical Integrity Testing (MIT) in Canada
    Autorzy:
    Kukiałka, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192074.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    kawerny solne
    kawerna magazynowa
    kawerny do składowania odpadów
    szczelność kawern
    Kanada
    salt caverns
    storage caverns
    disposal caverns
    cavern integrity
    Canadian Standards Association
    Z341-14
    Canada
    Opis:
    Głównym celem badań szczelności (MIT) kawern solnych (kawerny magazynowe oraz do składowania odpadów) przeprowadzanych w Kanadzie jest pokazanie, że magazynowany/ składowany produkt jest bezpieczny i jego migracja na powierzchnię terenu lub do innych formacji geologicznych nie jest możliwa. Szczegółowe zalecenia dotyczące MIT zostały określone przez Canadian Standard Association (CSA). Badania szczelności zgodnie z zaleceniami CSA przeprowadzane są z użyciem sprężonego azotu. Zgodnie z regulacjami prawnymi, pierwsze badanie szczelności musi być przeprowadzone po zakończeniu procesu ługowania. Pozytywny wynik MIT jest warunkiem koniecznym do otrzymania koncesji na eksploatacje kawerny. Czas pomiędzy kolejnymi testami szczelności nie może być dłuższy niż pięć lat. Zalecany przebieg badań jest opublikowany w biuletynie Z341-14 wydanym przez Canadian Standards Association. W artykule zamieszczono opis przygotowania kawerny do testów szczelności, sposób wykonania testów i interpretację wyników.
    The purpose of the salt cavern (storage and disposal) Mechanical Integrity Test (MIT) is to prove that the product stored in the cavern is safe and its leak into the surface or another geological formation is not possible. It is a pressure nitrogen/ brine interface type test. Detailed recommendations concerning MIT were described by Canadian Standards Association (CSA). According to CSA, the first test must be done at the end of the cavern mining process and with use of compressed nitrogen. Positive result of MIT is necessary to obtain license for the cavern service. The test must be repeated every five years. The full recommended test procedure is published in bulletin Z341-14 of Canadian Standards Association. In this paper, caverns preparation for MIT was described as well as practical application of test procedures and results interpretation.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2017, 13; 122--125
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja magazynowania nadwyżek energii elektrycznej w postaci wodoru w kawernach w złożach soli kamiennej w Polsce – wstępne informacje
    Conception of storage of electricity surplus in the form of hydrogen in rock salt caverns in Poland – preliminary information
    Autorzy:
    Chromik, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192108.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    magazynowanie energii
    wodór
    kawerny solne
    HESTOR
    OZE
    energy storage
    hydrogen
    salt caverns
    RES
    Opis:
    Koncepcja wykorzystania wodoru do magazynowania energii nie jest nowa. W Niemczech od wielu lat prowadzone są prace nad magazynowaniem wodoru w kawernach solnych, także w Polsce prowadzone są od niedawna prace w tej dziedzinie. Artykuł ten przybliżyć ma główne elementy tej koncepcji a także przedstawić krótko przeprowadzone do tej pory prace nad tą koncepcją w Polsce. Pierwsza część to krótkie scharakteryzowanie podstawowych elementów koncepcji tzn. możliwości pozyskiwania energii, opis złóż soli kamiennej w Polsce oraz schemat magazynowania energii w postaci wodoru. Energia elektryczna przeznaczona do magazynowania pochodziła by głownie z OZE lub nadwyżek energii z konwencjonalnych elektrowni. Jedynymi złożami soli kamiennej nadającymi się do tworzenia w nich podziemnych magazynów są te z formacji cechsztyńskiej. Magazynowanie energii elektrycznej w postaci wodoru polega na sprężeniu w kawernie solnej wodoru, powstałego z procesu elektrolizy wody. W roku 2013 powstało konsorcjum składające się z Grupy LOTOS (lider), Gaz-Systemu, AGH, CHEMKOP-u, Politechniki Śląskiej i Politechniki Warszawskiej. Konsorcjum to otrzymało w ramach programu GEKON prowadzonego przez NCBiR dofinasowanie prac badawczych i w roku 2015 rozpoczęło prace nad projektem HESTOR „Magazynowanie energii w postaci wodoru w kawernach solnych”. W ramach projektu zostały przeanalizowane różne lokalizacje w których mogłyby powstać kawerny solne magazynujące wodór. Dla najbardziej obiecujących lokalizacji zostały zaprojektowane odpowiednie kształty kawern oraz przeprowadzono obliczenia termodynamiczne. Krótkie podsumowanie tych prac przedstawione zostanie w tym artykule. Ostatnia część artykułu dotyczy korzyści jakie daje magazynowanie wodoru.
    The concept of using hydrogen for storing energy is not new. In Germany, for many years, works on hydrogen storage in salt caverns have been proceeded, recently also in Poland such a work started. This article is to introduce the main elements of this concept and present a short description of work on this idea carried out up to now in Poland. The first part contains a brief characterization of the basic elements of the concept, i.e. the possibility of generating energy, the description of the salt rock deposits in Poland and the scheme of energy storage in the form of hydrogen. Electricity designed to store should came mainly from Renewable Energy Sources (RES) or from surplus of power from conventional power stations. The only deposits suitable for creating in them the underground storage are those of the Zechstein formation. Electricity will be stored in the salt cavern in the form of compressed hydrogen which will be obtained in the process of electrolysis of water. In 2013 a consortium containing LOTOS Group SA (leader), Gaz-System, AGH University of Science and Technology, CHEMKOP, Silesian University of Technology, and Warsaw University of Technology has been created This consortium has received funding from NCBiR ordered – GEKON Frame, and in 2015 began work on the project HESTOR “Energy storage in the form of hydrogen in salt caverns.” Within the project different locations where salt caverns storing hydrogen might be located have been analyzed. For the most promising locations were designed suitable cavern shapes and thermodynamic calculations were conducted. A brief summary of this work will be presented in this article. The last part of the article concerns the benefits of hydrogen storage.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2016, 12; 11--18
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sonar surveying of caverns and 3D modelling of entire cavern fields
    Pomiary sonarowe i modelowanie 3D wnętrza kawern
    Autorzy:
    Hasselkus, F.
    Reitze, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/184805.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    kawerny solne
    badania echometryczne
    modelowania 3D
    salt caverns
    sonar survey
    3D modelling
    Opis:
    The echometric surveillance of caverns is especially important with regards to their safe and effective operation. As opposed to brine production caverns, storage caverns are generally subject only to convergence and they do not undergo large and irregular changes of shape under normal conditions. Echometric surveillance is therefore primarily employed to obtain proof of the cavern stability and convergence. Applying the state-of-the-art sonar technology it is possible during an echometric survey to measure and process the geometry of relevant parameters such as speed of sound, pressure and temperature with a single tool run. Today, specialized software allows us to present all the cavern field data in a common computer model, starting from the sonar survey results over the surface situation, and the well courses until the geology. In the first instance of the presentation the techniques used for surveying caverns as well as the survey procedure are described in general. Subsequently some interesting results of individual sonar surveys are presented. In the paper it is shown by means of a practical example what benefits cavern operators can derive from 3D-models of cavern field sites. Besides being useful for presentation purposes, such models can among other things help in the correlation of the survey results with the geology and support planning. Modeling is done with the CavWalk Professional software, which has been specially developed for the presentation of cavern fields. The software allows the user to undertake virtual excursions through the 3D-model at the surface as well as underground. In the spatial representation of one or several caverns the observer can move around outside and inside the caverns.
    Akustyczne (echometryczne) badania kawern są szczególnie ważne ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa i efektywności ich pracy. W przeciwieństwie do kawern ługowanych w celu pozyskania solanki kawerny magazynowe ulegają zasadniczo jedynie konwergencji i nie następują w nich duże i regularne zmiany kształtu w normalnych warunkach. Nadzór echometryczny jest podstawową metodą pozyskiwania informacji o stabilności i konwergencji kawern. Podczas badania echometrycznego możliwy jest pomiar i geometryczne przetworzenie takich istotnych parametrów, jak prędkość sygnału, ciśnienie i temperatura. Obecne wyspecjalizowane oprogramowanie umożliwia przedstawienie wszystkich danych polowych z kawerny w formie modelu komputerowego, począwszy od wyników powierzchniowego profilowania akustycznego, przez profilowania otworowe aż do danych geologicznych. W pierwszej części pracy przedstawiono podstawowe techniki badań kawern i wymagane procedury, a następnie - wybrane wyniki profilowań akustycznych. Wykorzystując rzeczywiste przykłady, wykazano korzyści płynące ze znajomości modelu powierzchni kawerny dla jej operatora. Model taki jest także pomocny przy korelacji wyników profilowań akustycznych z danymi geologicznymi i przy planowaniu dalszych prac. Modelowanie wykonywane jest za pomocą oprogramowania CavInfo Professional, opracowanego specjalnie dla kawern. Oprogramowanie umożliwia użytkownikowi wirtualne podróże w modelu z powierzchni terenu i pod nią w perspektywie konwencjonalnej i rzeczywistej 3D (ujęcie stereoskopowe).
    Źródło:
    Geology, Geophysics and Environment; 2012, 38, 2; 251-262
    2299-8004
    2353-0790
    Pojawia się w:
    Geology, Geophysics and Environment
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza możliwości wykorzystania magazynów ciekłego propanu, lokowanych w strefie kawern wysadów solnych, do produkcji energii
    Analysis of energy production possibilities from liquid propane storage in salt domes cavities
    Autorzy:
    Pająk, L.
    Gonet, A.
    Śliwa, T.
    Knez, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/299602.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    wysady solne
    kawerny
    magazynowanie paliw
    ciepło odpadowe
    salt domes
    cavity
    fuels storage
    waste heat
    Opis:
    Artykuł przedstawia zagadnienia magazynowania płynów w kawernach wytworzonych w wysadach solnych. Wykorzystanie ciepła z wysadów solnych jest koncepcją przyszłościową. W pracy poruszono zagadnienia połączenia pozyskiwania ciepła z magazynowaniem propanu. Przeanalizowano możliwości wykorzystania kawern magazynowych z ciekłym propanem do pozyskiwania ciepła oraz w systemach chłodzenia. Artykuł zawiera analizę możliwości produkcji energii elektrycznej w analizowanym przypadku.
    Paper presents fluids storage problems in cavities made in salt domes. Using heat from salt domes is future concept. This work raise a problem of combination propane storage and heat extraction. There are analyzed possibilities of using storage cavities with liquid propane to heating and air conditioning systems. Paper discuss usability of electric energy production in analyzed case.
    Źródło:
    Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2010, 27, 4; 657-667
    1507-0042
    Pojawia się w:
    Wiertnictwo, Nafta, Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwości magazynowania energii elektrycznej w soli kamiennej w postaci wodoru w regionie nadbałtyckim
    Storage capabilities for electricity in the form of hydrogen in rock salt caverns in the Baltic area
    Autorzy:
    Chromik, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192117.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    magazynowanie energii
    wodór
    kawerny solne
    rejon nadbałtycki
    energy storage
    hydrogen
    salt caverns
    Baltic area
    Opis:
    Rozwój kraju nierozerwalnie połączony jest ze wzrostem zapotrzebowania na energię elektryczną. Niedobory energii możemy kompensować przez budowę nowych elektrowni lub modernizację i optymalizację starych albo poprzez magazynowanie niewykorzystanej energii (np. w nocy). Artykuł ten przedstawia możliwości magazynowania energii elektrycznej w postaci wodoru w kawernach solnych w pokładzie cechsztyńskiej soli kamiennej Na1 w rejonie nadbałtyckim. Energia elektryczna, która miałaby być magazynowana może pochodzić głównie z Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) lub będą to nadwyżki energii z konwencjonalnych elektrowni. Rejon ze złożem soli, który uznano za potencjalnie perspektywiczny do tworzenia w nim kawern solnych znajduje się w całości w województwie pomorskim. Omawiany rejon rozciąga się od miejscowości Kopalino na północy do miasta Lębork na południu, oraz od Smołdzina na zachodzie do Żarnowca na wschodzie, zajmuje powierzchnię 1907 km2. W rejonie tym na podstawie dostępnych danych z otworów wiertniczych przewiercających pokład soli Na1, określono powierzchnię i objętość tego pokładu. Wyznaczoną objętość pokładu soli zredukowano przy zastosowaniu kilku kryteriów, w wyniku czego otrzymano objętość jaka mogłaby być wykorzystana do budowy kawern solnych oraz średnią miąższość soli. W warunkach rzeczywistych na tak dużym obszarze nie jest możliwe wykonanie kawern o tych samych wymiarach i kształcie, dlatego w obliczeniach użyto kawerny modelowej o określonych wymiarach. Ilość potencjalnych lokalizacji kawern modelowych na wybranym obszarze, została wyznaczona przy założeniu ich rozstawu w siatce trójkąta równobocznego. Przedstawiono przykład magazynu na wodór, który składałby się z 5 kawern modelowych. Objętość tego magazynu pozwoliła określić ilość możliwego do zmagazynowania wodoru, a na tej podstawie – potencjalną ilość energii elektrycznej, która może być zmagazynowana. Przedstawione rozważania dotyczą tylko zagadnień geologiczno-górniczych, nie obejmują uwarunkowań środowiskowych i społecznych. Nie będą wskazywane konkretne miejsca pod pojedyncze kawerny czy magazyny.
    Development of the country is inextricably connected to the increase in request for electricity. Energy deficiency, we can compensate by building new power station or upgrades and optimizations of old or unused energy through storage (eg. at night). This article has the capabilities to bring the bed of salt Na1 in the Baltic region to store electricity in hydrogen salt caverns. Electricity, which would be stored would come mainly from RES or surplus energy from conventional power station. The region which was considered suitable to build on the salt caverns located entirely in Pomerania. The discussed region stretches from the village Kopalino the north to the town of Lębork in the south and from the west Smołdzino to Żarnowiec the east, covers an area of 1,907 km2. Based on available data from boreholes drilled Na1 board in this region determined its surface and volume. The designated volume of the bed salt reduced by using several criteria, to give a volume which could be used to build the salt caverns and the average thickness of the salt. In real conditions over such a large area is not possible to make the caverns of the same size and shape, and therefore the calculation used cavern model of defined dimensions. Number of potential locations caverns model in a selected area, was determined assuming their spacing in the grid of an equilateral triangle. An example of store hydrogen, which would consist of five caverns model. The volume of this magazine helped determine the amount of potential for storing hydrogen, and on this basis - the potential amount of electrical energy that can be stored. The discussion applies only to geological and mining issues, they do not include environmental and social. They will not indicated the specific spaces in a single caverns or large storage.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2015, 11; 44--50
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sonar surveys under challenging conditions in gas at very low pressure and in crude oil
    Autorzy:
    Hasselkus, F.
    Reitze, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192122.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    sonar
    cavern surveying
    low pressure
    gas cavern monitoring
    badanie kawerny
    niskie ciśnienie
    monitorowanie komory gazowej
    Opis:
    Sonar surveys have for decades been the established technique for the regular monitoring of gas and oil storage caverns. So as to have the best possible basic physical conditions gas caverns should be under the highest possible pressure at the time they are surveyed. This is all the more important the greater the distances to be measured. With regard to caverns located deeper than 1000 m pressures > 150 bar provide a good basis for achieving qualitatively reliable and focused measurements. Surveying shallow caverns with a low maximum pressure < 100 bar or caverns that for operational reasons have to be under low pressure is considerably more challenging than a “standard survey” under high pressure. The lower the pressure the higher the attenuation of the acoustic waves. Consequently to be able to interpret these reflections the measuring system must be in a position to amplify the significantly attenuated signal reflections by a suitable amplifier technology and by applying mathematical correlation techniques. Furthermore special transducer technology is necessary when working at such low pressures. Surveys in caverns at pressures between 80 and 90 bar had been carried out successfully for years. Then the task of surveying gas caverns with a pressure of just 45 bars presented a new challenge. Indeed, to obtain qualitatively usable results under these demanding basic conditions it was essential to have sophisticated transducer technology as well as high performance transmitter and receiver equipment. By carrying out special developments and modifications in this area equipment has been designed which enables distances of more than 85 m to be measured even if the pressure is as low as 45 bar. This provides the customer with a means of monitoring all parts of those caverns which previously were internally regarded as “unsurveyable” without having to flood the cavern with brine. The technical changes that have been made not only bring about advantages in terms of measuring greater distances at low pressure, but also provide extra performance. In caverns with an extremely long extension (e.g. elongated fingers due to leached potash zones, steeply inclined bedding and so on) it is now possible to measure considerably longer distances. In some cases it is even possible to measure distances of well over 100 m in gas or crude oil.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2015, 11; 109--115
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Magazynowanie wodoru w obiektach geologicznych
    Storage of hydrogen in geological structures
    Autorzy:
    Such, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1833953.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wodór
    podziemne magazynowanie
    wyeksploatowane złoża gazu
    kawerny solne
    hydrogen
    underground storage
    exploited gas reservoirs
    salt caverns
    Opis:
    Hydrogen economy became one of the main directions in EU’s Green Deal for making Europe climate neutral in 2050. Hydrogen will be produced with the use of renewable energy sources or it will be obtained from coking plants and chemical companies. It will be applied as ecological fuel for cars and as a mix with methane in gas distribution networks. Works connected with all aspects of hydrogen infrastructure are conducted in Poland. The key problem in creating a hydrogen system is hydrogen storage. They ought to be underground (RES) because of their potential volume. Three types of underground storages are taken into account. There are salt caverns, exploited gas reservoirs and aquifers. Salt caverns were built in Poland and now they are fully operational methane storages. Oli and Gas Institute – National Research Institute has been collaborating with the Polish Oil and Gas Company since 1998. Salt cavern storage exists and is used as methane storages. Now it is possible to use them as methane-hydrogen mixtures storages with full control of all operational parameters (appropriate algorithms are established). Extensive study works were carried out in relation to depleted gas reservoirs/aquifers: from laboratory investigations to numerical modelling. The consortium with Silesian University of Technology was created, capable of carrying out all possible projects in this field. The consortium is already able to undertake the project of adapting the depleted field to a methane-hydrogen storage or, depending on the needs, to a hydrogen storage. All types of investigations of reservoir rocks and reservoir fluids will be taken into consideration.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2020, 76, 11; 794--798
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwości zastosowania echosondy „CHEMKOP” i kawernomierza wielkośrednicowego do badania kawern podziemnych
    Application possibilities of the CHEMKOP ultrasonic probe and large-scale borehole cavernometer in investigation of underground caverns
    Autorzy:
    Nguyen, Dinh Chau
    Kubacka, Tomasz
    Figarski, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/164396.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
    Tematy:
    kawernomierz wielkośrednicowy
    echosonda
    kawerny
    węglowodory
    solanka
    large-scale cavernometer
    ultrasonic probe
    caverns
    hydrocarbon liquid
    gas
    brine
    Opis:
    W tej pracy przedstawiono możliwości zastosowania geofizycznych sond otworowych, tj. kawernomierza wielkośrednicowego i echosondy ultradźwiękowej, które zostały skonstruowane przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Górnictwa Surowców Chemicznych „CHEMKOP” Sp. z o.o. do badania kształtu i rozmiarów kawern powstałych w wysadach oraz pokładach solnych. Zbadano zarówno w warunkach laboratoryjnych, jak i rzeczywistych wpływ temperatury, ciśnienia i zasolenia cieczy na prędkość rozchodzenia fali ultradźwiękowej. Podano również sposoby określenia granicy między szyją a stropem kawern, granicy rozdziału faz między gazem a solanką zawartych w kawernach. Badania te realizowane są na etapie eksploatacji pokładu soli złożowej oraz podczas magazynowania w kawernach węglowodorów ciekłych lub gazowych.
    This paper presents the application possibilities of the large-scale cavernometer and echo probe produced by CHEMKOP Company in the study of the shape and geometrical parameters of the underground caverns formed in consequence of salt deposits exploitation. The influence of temperature, pressure and mineralization of the brine on the propagation velocity of the acoustic wave was tested in both laboratory and real conditions. The methods for localization of the boundary between borehole and cavern body as well as the boundary between gas and brine were proposed. The measurements of the geometrical parameter using the mentioned probes could be made during salt exploitation as well as during accumulation of the hydrocarbon liquid fuel in the studied caverns.
    Źródło:
    Przegląd Górniczy; 2019, 75, 4; 1-7
    0033-216X
    Pojawia się w:
    Przegląd Górniczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrane aspekty termodynamiczne magazynowania wodoru w kawernach solnych
    Selected thermodynamical aspects of hydrogen storage in salt caverns
    Autorzy:
    Urbańczyk, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192111.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    magazynowanie wodoru
    kawerny solne
    procesy termodynamiczne
    program KAGA
    hydrogen storage
    salt caverns
    thermodynamical process
    KAGA software
    Opis:
    Przestawiono wybrane rezultaty modelowania termodynamicznych procesów związanych z magazynowaniem wodoru w kawernach solnych. Do symulacji użyto programu KAGA w którym zaimplementowano cztery różne równania stanu dla wodoru.
    Selected results of modeling thermodynamic processes connected with underground storage of hydrogen in salt caverns are presented. KAGA software was used for the simulation with four different equation of state for hydrogen.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2016, 12; 92--97
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Possible Uses of Synthetic Gypsum in Salt-Cavern Filling
    Możliwość wykorzystania gipsów syntetycznych w likwidacji kawern solnych
    Autorzy:
    Andrusikiewicz, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/319037.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
    Tematy:
    kawerny solne
    gips syntetyczny
    likwidacja kawern
    ochrona środowiska
    salt caverns
    synthetic gypsum
    liquidation of caverns
    environmental protection
    Opis:
    Large quantities of synthetic gypsum are obtained from the wet flue-gas treatment process during coal burning. Synthetic gypsum is a full-value by-product that can be processed in various industries. However, overproduction causes that considerable quantities of synthetic gypsum are rather stockpiled on surface storage dumps. This paper presents an optional use of synthetic gypsum to prepare mixes based on fully saturated brine designed for salt-cavern filling. Such an operation allows, on the one hand, to recover full-value brine collected in a cavern, and, on the other hand, to reduce the quantities of gypsum dumped on land surface. In addition, filling of salt caverns with gypsum mixes is geomechanically more beneficial than cavern filling with brine. That method is also important for environmental protection reasons.
    W wyniku procesu mokrego oczyszczania spalin powstających w trakcie spalania węgla otrzymuje się duże ilości gipsu syntetycznego, który jest pełnowartościowym produktem możliwym do wykorzystania gospodarczego. Jednak jego nadprodukcja czyni, że duża część trafia na składowiska powierzchniowe. W artykule przedstawiono możliwość wykorzystania gipsu do sporządzania mieszanin na bazie solanki pełnonasyconej i wypełniania nią zlikwidowanych kawern solnych. Zabieg taki pozwala z jednej strony na odzyskanie pełnowartościowej solanki wypełniającej kawernę, z drugiej zaś ogranicza ilość gipsu trafiającego na składowisko powierzchniowe. Ponadto wypełnienie kawerny mieszaniną gipsową jest od strony geomechanicznej korzystniejsze, niż wypełnienie solanką. Omawiany sposób wypełniania kawern solnych ma także walor związany z ochroną środowiska.
    Źródło:
    Inżynieria Mineralna; 2016, R. 17, nr 1, 1; 57-62
    1640-4920
    Pojawia się w:
    Inżynieria Mineralna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wstępne badania nad opracowaniem zaczynów cementowych przeznaczonych do podziemnego magazynowania wodoru w kawernach solnych
    Preliminary research on the development of cement slurries for underground hydrogen storage in salt caverns
    Autorzy:
    Kędzierski, Miłosz
    Rzepka, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143354.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kawerny solne
    zaczyn cementowy
    podziemny magazyn
    wodór
    energia odnawialna
    salt caverns
    cement slurry
    underground hydrogen storage
    renewable energy
    Opis:
    Artykuł przedstawia wyniki wstępnych badań nad opracowaniem zaczynów cementowych nadających się do uszczelniania rur okładzinowych w odwiertach udostępniających kawerny solne przeznaczone do podziemnego magazynowania wodoru. Receptury cementowe opracowane zostały w INiG – PIB, w Laboratorium Zaczynów Uszczelniających. Badania przeprowadzono dla temperatur w zakresie 25–60°C i ciśnień 10–30 MPa. W badanych zaczynach cementowych jako spoiwo wiążące zastosowano cement wiertniczy G. Zaczyny cementowe sporządzano na solance o pełnym nasyceniu, o gęstości 1,2 g/cm3 , ze względu na bezpośrednią obecność soli w otworze. Do solanki dodawano kolejno środki: odpieniający, upłynniający, przyspieszający wiązanie i obniżający filtrację. Pozostałe składniki: mikrocement, gips modelowy oraz cement mieszano ze sobą i wprowadzano następnie do wody zarobowej. Dla każdego zaczynu cementowego wykonywano badania parametrów reologicznych, określano gęstość i rozlewność. Mierzono odstój wody i czas gęstnienia zaczynu. Wykonywano również badania wytrzymałości na ściskanie po 2, 7, 14 i 28 dniach oraz pomiar porowatości kamieni cementowych po 28 dniach. Po przeanalizowaniu wyników badań porowatości kamieni cementowych oraz pozostałych parametrów zaczynów i kamieni cementowych, do badania przepuszczalności kamienia cementowego dla wodoru wytypowano 1 próbkę mającą najkorzystniejsze parametry. Opracowane zaczyny cementowe charakteryzowały się dobrymi parametrami reologicznymi oraz zerowym odstojem wody. Gęstości zaczynów cementowych wahały się w przedziale od 1,91 g/cm3 do 1,93 g/cm3 . Wszystkie badane próbki kamieni cementowych wraz z upływem czasu odznaczały się wzrostem parametrów mechanicznych. Rozkład porów kamieni cementowych charakteryzował się niewielką ilością porów o średnicy powyżej 100 nm, co świadczy o ich zwartej strukturze. Przedstawione badania pozwolą zdobyć wiedzę na temat zaczynów cementowych przeznaczonych do uszczelniania rur w warunkach podziemnego magazynowania wodoru w kawernach solnych. Wykonane testy stanowią wstęp do dalszych badań nad opracowaniem optymalnych rodzajów zaczynów cementowych przeznaczonych do podziemnego magazynowania wodoru w kawernach solnych.
    The article presents the results of preliminary research on the development of cement slurries intended for the underground storage of hydrogen in salt caverns. Laboratory tests of cement slurries were carried out at the Oil and Gas Institute – National Research Institute. The tests were carried out in the temperature range of 25–60°C and the pressure range of 10–30 MPa. Cement slurries were prepared on the basis of class G drilling cement. Cement slurries were prepared using fully saturated brine with a density of 1.2 g/cm3 due to the direct presence of salt in the wellbore. The following agents were added to the brine: defoamers, liquefying agents, accelerating setting and fluid loss control. The remaining ingredients: microcement, model gypsum and cement were mixed together and then added to the mixing water. The cement slurries were tested for density, free water, fluidity, rheological parameters, filtration and thickening time. Compressive strength tests were carried out after 2, 7, 14 and 28 days, while porosity after 28 days. The developed cement slurries were characterized by good rheological parameters and no free water. The densities of tested slurries ranged from 1,91 g/cm3 to 1,93 g/cm3 . All the tested samples of cement stones showed an increase in mechanical parameters with time. The pore distribution of cement stones was characterized by a small number of pores with diameters greater than 100 nm, which proves their compact structure. This research will provide knowledge on cement slurries intended for underground hydrogen storage in salt caverns and constitute initial research in this direction.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2022, 78, 2; 120-127
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obrazowanie przestrzeni porowej skał o zróżnicowanej litologii metodą tomografii rentgenowskiej
    Pore space imaging of rocks of various lithology by X-ray tomography
    Autorzy:
    Drabik, Katarzyna
    Przelaskowska, Anna
    Skupio, Rafał
    Kubik, Benedykt
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31344051.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    rentgenowska tomografia komputerowa
    wizualizacja
    przestrzeń porowa
    porowatość
    kawerny
    szczeliny
    X-ray computed tomography
    pore space
    visualization
    porosity
    caverns
    fractures
    Opis:
    W ostatnich latach obserwuje się dynamiczny rozwój laboratoryjnych metod nieniszczących przeznaczonych do badań własności skał. Należy do nich metoda rentgenowskiej tomografii komputerowej (CT), dająca możliwość wizualizacji wewnętrznej przestrzeni porowej skał bez naruszenia ich struktury. W pracy pokazano zastosowanie metody CT w skałach charakteryzujących się znacznym zróżnicowaniem przestrzeni porowej. Zmienność ta związana jest z występowaniem dużej ilości nieregularnie rozmieszczonych porów i kawern oraz szczelin o różnym stopniu wypełnienia. W ramach pracy wykonano obrazowanie przestrzeni porowej wraz z podziałem na porowatość szczelinową i kawernistą dla wybranych fragmentów rdzeni obejmujących wapienie, anhydryty i zlepieńce. Badania przeprowadzono z rozdzielczością 0,130 mm. Na ich podstawie uzyskano wartości porowatości dla metrowych odcinków rdzeni wiertniczych oraz dla wybranych fragmentów rdzenia. W przypadku anhydrytu podział na porowatość związaną z porami (0,18%) i porowatość kawernistą (0,26%) świadczy o stosunkowo dużej zawartości większych pustek w skale, co prawdopodobnie jest związane z rozpuszczaniem soli. Analiza dwóch fragmentów rdzenia wapienia uwidoczniła dużą zmienność struktury przestrzeni porowej. Na porowatość górnego fragmentu składa się, w największym stopniu, porowatość związana z drobnymi pustkami (1,79%). Porowatość pochodząca od kawern to 1,09%, natomiast porowatość szczelinowa stanowi najmniejszy procent porowatości całkowitej i wynosi 0,41%. Porowatość dolnego fragmentu rdzenia jest znacznie niższa. Składają się na nią głównie pory (0,42%) oraz w mniejszym stopniu kawerny (0,25%), natomiast porowatość szczelinowa stanowi zaledwie 0,05%. Porowatość zlepieńca jest bardzo niska (0,29%) i obejmuje głównie drobne pory i kawerny. Zastosowana metoda rentgenowskiej tomografii komputerowej pozwoliła na rozszerzenie charakterystyki przestrzeni porowej w badanych skałach i otrzymanie pełniejszej informacji na temat rozkładu porów, kawern i szczelin w rdzeniach.
    In recent years, a dynamic development of non-destructive laboratory methods used in rock measurements has been observed. One of such methods is X-ray computed tomography. It is a very effective method of examining drill cores, enabling the visualization of the internal pore space of rocks without disturbing their structure. This paper shows the application of X-ray computed tomography in rocks characterized by a significant variability of pore space. This variability is related to the presence of a large number of irregularly distributed pores and caverns as well as fractures filled to a various degree with cement or clastic material. In this study, pore space visualization was performed along with the division into fracture and cavernous porosity for selected core sections of limestones, anhydrites and conglomerates. The tests were carried out with a resolution of 0.130 mm. Averaged porosity values were obtained for one meter long sections of drill cores and for selected parts of the cores. In the case of anhydrite, the division into pore-related porosity (0.18%) and cavernous porosity (0.26%) indicates a relatively high content of larger voids in the rock, which is probably related to salt dissolution. Analysis of two limestone core fragments highlighted a large variation in pore space structure. Porosity of the upper fragment is associated mainly with small voids (1.79%). Porosity derived from caverns is 1.09%, while fracture porosity represents the smallest percentage of total porosity at 0.41%. The total porosity of the lower core section is much smaller, consisting mainly of pores (0.42%), to a lesser extent of caverns (0.25%), and fracture porosity accounts for as little as 0.05%. Porosity of the conglomerate is very low (0.29%), consisting mainly of pore-related and cavernous porosity. The method used allowed us to enhance the pore space characterization in the studied rocks and obtain more complete information on the distribution of pores, caverns and fractures in the cores.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2022, 78, 10; 713-719
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Influence of the anhydrite interbeds on a stability of the storage caverns in the Mechelinki salt deposit (Northern Poland)
    Wpływ wkładek anhydrytowych na stateczność kawern magazynowych w złożu soli kamiennej Mechelinki (Północna Polska)
    Autorzy:
    Cała, M.
    Cyran, K.
    Kowalski, M.
    Wilkosz, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/219251.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    kawerny magazynowe
    analiza stateczności
    wkładki anhydrytowe
    modelowanie numeryczne 3D
    storage caverns
    stability analysis
    anhydrite interbeds
    3D numerical modelling
    Opis:
    This paper presents a complex study of anhydrite interbeds influence on the cavern stability in the Mechelinki salt deposit. The impact of interbeds on the cavern shape and the stress concentrations were also considered. The stability analysis was based on the 3D numerical modelling. Numerical simulations were performed with use of the Finite Difference Method (FDM) and the FLAC3D v. 6.00 software. The numerical model in a cuboidal shape and the following dimensions: length 1400, width 1400, height 1400 m, comprised the part of the Mechelinki salt deposit. Three (K-6, K-8, K-9) caverns were projected inside this model. The mesh of the numerical model contained about 15 million tetrahedral elements. The occurrence of anhydrite interbeds within the rock salt beds had contributed to the reduction in a diameter and irregular shape of the analysed caverns. The results of the 3D numerical modelling had indicated that the contact area between the rock salt beds and the anhydrite interbeds is likely to the occurrence of displacements. Irregularities in a shape of the analysed caverns are prone to the stress concentration. However, the stability of the analysed caverns are not expected to be affected in the assumed operation conditions and time period (9.5 years).
    W artykule przedstawiono kompleksowe studium wpływu wkładek anhydrytowych na stateczność kawern magazynowych w złożu soli kamiennej Mechelinki. Rozważany był także wpływ wkładek anhydrytowych na kształt kawern magazynowych i koncentrację naprężeń. Analizę stateczności przeprowadzono z wykorzystaniem metod modelowania numerycznego. W symulacjach numerycznych została zastosowana metoda różnic skończonych i program FLAC3D v. 6.00. W celu wykonania symulacji numerycznych zbudowano model numeryczny analizowanego obszaru. Model numeryczny w kształcie sześcianu i wymiarach 1400 × 1400 × 1400 m obejmował część złoża Mechelinki oraz trzy kawerny magazynowe (K-6, K-8, K-9). Siatka modelu składała się z 15 milionów teraedrycznych elementów. Występowanie wkładek anhydrytowych w obrębie pokładu soli kamiennej przyczyniło się do redukcji średnicy i nieregularności kształtu analizowanych kawern magazynowych. Wyniki modelowania numerycznego 3D wykazały, że strefy kontaktu pomiędzy warstwami soli kamiennej i wkładkami anhydrytowymi są podatne na występowanie przemieszczeń. Ponadto, obszary koncentracji naprężeń są związane z nieregularnością kształtu komór magazynowych. Symulacje numeryczne wykazały, że stateczność analizowanych komór w przyjętych warunkach eksploatacji i analizowanym 9.5-letnim okresie nie zostanie naruszona.
    Źródło:
    Archives of Mining Sciences; 2018, 63, 4; 1007-1025
    0860-7001
    Pojawia się w:
    Archives of Mining Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza zmian parametrów mechanicznych kamieni cementowych dla kawernowych podziemnych magazynów gazu w zależności od czasu ich hydratacji
    Analysis of changes in mechanical parameters of cement stones for cavernous underground gas storage facilities, depending on the time of their hydration
    Autorzy:
    Kut, Ł.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1835450.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kamień cementowy
    magazyn gazu
    parametry mechaniczne
    kawerny solne
    długoterminowe ekspozycje
    cement stone
    gas storage
    mechanical properties
    salt caverns
    long time exposure
    Opis:
    Uszczelnienie kolumn rur okładzinowych w warstwach soli wymaga zastosowania specjalnie opracowanych zaczynów cementowych o długotrwałej odporności na jej działanie, dlatego bardzo istotne jest prowadzenie szczegółowych badań nad doborem odpowiednich receptur. W celu przygotowania właściwych składów należy podjąć i realizować innowacyjne badania laboratoryjne nad doborem rodzajów środków chemicznych i materiałów uszczelniających wpływających na polepszenie parametrów mechanicznych otrzymanych z nich kamieni cementowych. Celem zaprezentowanych w artykule badań była analiza wpływu środowiska solnego na zmiany parametrów technologicznych kamieni cementowych w czasie. Z wybranych do badań składów otrzymano kamienie cementowe, które poddawano długoterminowemu (do 12 miesięcy) działaniu solanki o pełnym nasyceniu. Po założonych okresach czasu badano ich parametry technologiczne. Zinterpretowanie uzyskanych wyników badań laboratoryjnych pozwoli na wytypowanie odpowiednich składów zaczynów cementowych mogących znaleźć zastosowanie podczas uszczelniania podziemnych magazynów gazu w kawernach solnych. Opracowane i wybrane receptury, dzięki swoim parametrom reologicznym oraz właściwościom mechanicznym kamieni cementowych, mogą być z powodzeniem stosowane podczas takich zabiegów. W wyniku przeprowadzonych badań laboratoryjnych opracowano receptury zaczynów cementowych na bazie solanki o pełnym nasyceniu jako wody zarobowej (wynika to z bezpośredniej obecności soli w otworze), które mogą znaleźć zastosowanie podczas uszczelniania kolumn rur okładzinowych w warunkach występowania pokładów soli.
    Sealing of casings in salt layers requires the use of specially developed cement slurries with long-lasting resistance, so it is important to conduct detailed research on the selection of suitable recipes. In order to prepare the right compositions, innovative laboratory tests on the selection of chemicals and sealing materials that improve the mechanical properties of the resulting cement stones. The aim of this article was to analyze the influence of salt environment on changes in technological parameters of cement stones over time. Cement stones samples were selected for long-term seasoning (12 months) in full saturated brine and their technological properties were examined for a predetermined period of time. Interpretation of the obtained results allows to identify appropriate cement slurries formulas with the potential for application in the sealing of underground gas storages in salt caverns. The developed and selected recipes thanks to proper rheological and mechanical parameters can be successfully used during such procedures. The aim of laboratory tests were to develop cement slurries based on fully saturated brine, as mixing water that can be used during sealing the casings in salt layers.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2017, 73, 6; 387-394
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Doszczelnienie matrycy kamieni cementowych otrzymanych z zaczynów cementowych przeznaczonych do podziemnych magazynów wodoru w kawernach solnych
    Sealing the matrix of cement stones derived from cement slurries designed for underground hydrogen storage in salt caverns
    Autorzy:
    Kędzierski, Miłosz
    Rzepka, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31348319.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kawerny solne
    zaczyn cementowy
    podziemny magazyn wodoru
    energia odnawialna
    nanokomponenty
    mikrocement
    salt caverns
    cement slurry
    underground hydrogen storage
    renewable energy
    nanocomponents
    microcement
    Opis:
    Artykuł przedstawia wyniki badań nad doszczelnieniem matrycy kamieni cementowych otrzymanych z zaczynów cementowych przeznaczonych do podziemnych magazynów wodoru w kawernach solnych. W recepturach zaczynów cementowych została zwiększona ilość dodatku mikrocementu oraz podjęto próbę zastosowania wybranych rodzajów nanomateriałów. Receptury cementowe opracowane zostały w INiG – PIB w Laboratorium Zaczynów Uszczelniających. Badania przeprowadzono dla temperatury 25°C i ciśnienia 10 MPa. W badanych zaczynach cementowych jako spoiwo wiążące zastosowano cement wiertniczy G. Zaczyny cementowe sporządzano na solance o pełnym nasyceniu o gęstości 1200 kg/m3 ze względu na bezpośrednią obecność soli w otworze. Do solanki dodawano kolejno środki: odpieniający, upłynniający i obniżający filtrację oraz nanomateriały. Pozostałe składniki: mikrocement, gips modelowy oraz cement mieszano ze sobą i wprowadzano następnie do wody zarobowej. W przypadku każdego zaczynu cementowego wykonywano badania parametrów technologicznych takich jak: właściwości reologiczne, gęstość, rozlewność, odstój wody oraz czas gęstnienia zaczynu. Przeprowadzano również badania wytrzymałości na ściskanie po 7 dniach oraz po 1 i 6 miesiącach, a także pomiar porowatości stwardniałych zaczynów cementowych po 6 miesiącach deponowania w pełni nasyconej solance. Opracowane zaczyny cementowe charakteryzowały się dobrymi parametrami reologicznymi oraz zerowym odstojem wody. Gęstości zaczynów cementowych wahały się w przedziale od 1910 kg/m3 do 1940 kg/m3. Wszystkie zbadane stwardniałe zaczyny cementowe charakteryzowały się zwartą mikrostrukturą o niskiej zawartości makroporów. Udział porów o średnicy powyżej 10 000 nm wyniósł od 1,3% do 3,2% ilości wszystkich porów. Natomiast udział porów o średnicy poniżej 100 nm w całej matrycy stwardniałego zaczynu cementowego wyniósł od 94,3% do 97,5%. Dodatek większej ilości mikrocementu oraz wprowadzenie nanokomponentów do receptur zaczynów cementowych spowodowały wzrost wytrzymałości na ściskanie oraz obniżenie porowatości kamieni cementowych.
    The article presents the results of research on the sealing of the matrix of cement stones derived from cement slurries, specifically designed for underground hydrogen storage in salt caverns. This study involved increasing the amount of microcement in cement slurry mixes and experimenting with selected types of nanomaterials. Laboratory tests of cement slurries were conducted at the Oil and Gas Institute – National Research Institute, under controlled conditions of 25°C and 10 MPa. Cement slurries were prepared on the basis of class G oil-well cement. Cement slurries were prepared on fully saturated brine with a density of 1200 kg/m3 reflecting the direct presence of salt in the wellbore. The agents added into the brine included defoamers, liquefying agents, fluid loss control additive and nanocomponents. The other ingredients – microcement, model gypsum and cement – were mixed together and then added to the mixing water. The cement slurries were tested for rheological parameters, density, free water, fluidity, filtration and thickening time. Compressive strength tests were conducted at intervals of 7 days, 1 month and 6 months, along measurement of porosity of hardened cement slurry after 6 months of depositing fully saturated brine. The developed cement slurries exhibited favorable rheological parameters and no free water. The densities of tested slurries ranged from 1910 kg/m3 to 1940 kg/m3. All hardened cement slurries tested were characterized by a compact microstructure with a low content of macropores. The proportion of pores with a diameter above 10,000 nm ranged from 1.3 to 3.2% of all pores. Whereas, the proportion of pores with a diameter below 100 nm in the entire cement stone matrix ranged from 94.3 to 97.5%. The addition of a larger amount of microcement and nanocomponents to the cement slurry mixes resulted in an increase in compressive strength and a decrease in the porosity of cement stones.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2024, 80, 1; 3-11
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Swobodne drgania powierzchni pustki kulistej w ośrodku liniowo-sprężystym
    Free vibration of a spherical cavity surface into linear-elastic medium
    Autorzy:
    Włodarczyk, E.
    Fikus, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/209772.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
    Tematy:
    swobodne drgania powierzchni kawerny
    kinetyczne warunki początkowe
    ośrodek sprężysty
    tłumienie dywergentne
    spherical cavity free vibration
    kinetic initial condition
    elastic medium
    divergent damping
    Opis:
    Rozwiązano w zamkniętej postaci problem swobodnych drgań powierzchni pustki kulistej w niezaburzonym ośrodku liniowo-sprężystym. Ruch ośrodka spowodowano nagłym radialnym napędzeniem powierzchni kawerny do początkowej prędkości v₀. Tak wymuszone drgania powierzchni kawerny są tłumione z upływem czasu. Przyczyną tłumienia jest rozbieżna fala odkształcenia, która dywergentnie rozprasza energię w ośrodku. Miarą intensywności tłumienia jest liczba Poissona v, która charakteryzuje ściśliwość ośrodka. Można wyróżnić dwa przedziały zmian parametru v, w których intensywność tłumienia jest różna. I tak, zmniejszenie parametru v poniżej 0,45 powoduje intensywne tłumienie drgania powierzchni kawerny, które po kilku cyklach zanika (rys. 1). Natomiast dla 0,45 < v < 0,5 (ośrodek quasi nieściśliwy) tłumienie jest nieznaczne i w granicznym przypadku, tj. przy v = 0,5 (ośrodek nieściśliwy) powierzchnia kawerny drga harmonicznie ze stałą amplitudą wokół położenia początkowego (R = r₀, ξ = 1). Wyniki niniejszej pracy wykorzystamy do analitycznej symulacji kształtu krateru podczas penetracji tarczy przez pocisk. Zagadnienie to rozpatrzymy w oddzielnym opracowaniu.
    A problem of the free vibration of the spherical cavity surface into motionless isotropic linear-elastic medium has been solved in the closed form. The medium motion was caused by surge radial driving of the motionless cavity surface to the initial velocity v₀. Thus, forced vibration of the cavity surface is damped in course of time. The cause of this damping is the elastic divergent wave which dissipates energy into infinite medium. The Poisson's ratio, v, characterizing a compressibility of elastic medium is gauge of the damping intensity. One can mark out two ranges of n values in which vibration of the cavity surface is damped with a different degree. Thus, decrease in the parameter v below the value of about 0.45 causes intense decaying of the cavity surface vibration. In this range of v values, the displacement of the cavity surface approaches its initial value, i.e. u = 0. On the other hand, in the range 0.45 < v < 0.5, i.e. in quasi-incompressible media the vibration damping is very low. In the limiting case, when v = 0.5, i.e. in the incompressible medium damping vanishes and the cavity surface harmonicly vibrates around its static position, R = r₀ (ξ = 1). The results of this paper we are going to conform at analytical simulation of a crater shape into a target during its penetration by a projectile.
    Źródło:
    Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej; 2012, 61, 4; 93-102
    1234-5865
    Pojawia się w:
    Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    KPMG w Polsce w perspektywie roku 2015 oraz 2020
    Demand on capacity on natural gas in salt caverns to the year 2015 and 2020
    Autorzy:
    Zawisza, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/183469.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    popyt a gaz
    magazyny gazu
    zapasy obowiązkowe
    pakiet energetyczno-klimatyczny
    kawerny
    gas demand
    gas storage facilities
    salt caverns
    strategic reserves
    climate and energy package
    Opis:
    Zapisy przyjęte w dyrektywach UE wprowadzających pakiet energetyczno-klimatyczny skutkować będą zwiększonym popytem na gaz ziemny w państwach UE, w tym w szczególności w Polsce, której gospodarka energetyczna oparta jest na węglu. W kolejnych dekadach będziemy obserwować wzrost znaczenia gazu ziemnego jako nośnika energii w sektorze elektroenergetycznym i ciepłowniczym. Dodatkowym czynnikiem wpływającym pozytywnie na poziom konsumpcji gazu będzie rozbudowa sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. W opisanej sytuacji konieczne będzie zapewnienie odpowiednich pojemności magazynowych, poprzez rozbudowę istniejących podziemnych magazynów gazu oraz budowę nowych magazynów, w celu zapewnienia dostaw gazu ziemnego do odbiorców. Obecnie eksploatowane w Polsce magazyny gazu mają 1.6 mld m3 pojemności (licząc magazyny na gaz ziemny wysokometanowy). Biorąc pod uwagę przeprowadzane teraz inwestycje, rozbudowę podziemnych magazynów gazu, prognozowany wzrost popytu na gaz ziemny w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania systemu magazynowego oraz funkcjonowania rynku gazu, uzasadnione jest podjęcie decyzji o rozpoczęciu budowy nowego, dużego tawernowego podziemnego magazynu gazu w Polsce.
    The EU Directives implementing the climate and energy package will result in the increased demand for natural gas in all EU countries, especially in Poland, whose energy management is coal-based. In the following decades we will observe the substantial increase in demand for natural gas as an energy carrier in power and heating sectors. Another factor, which will contribute to the increase in gas consumption, is the expansion of gas transmission and distribution network. In order to secure natural gas supply for the customers in is necessary to ensure the proper gas storage capacity, expand the existing underground gas storage facilities (UGS) and build new ones. Currently used Polish underground natural gas storage facilities allow storing 1.6 billion m3. Taking into consideration the expansion of investments in underground natural gas storage facilities and the projected increase in demand for natural gas, it is justified to build the new large salt cavern underground gas storage facility in Poland.
    Źródło:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2011, 37, 2; 293-306
    0138-0974
    Pojawia się w:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekonomiczne uwarunkowania lokalizacji podziemnych magazynów gazu na przykładzie Polski
    The economic framework of the underground gas storage localization on the example of Poland
    Autorzy:
    Brańka, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/183895.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    podziemne magazynowanie gazu
    kawerny solne
    ekonomiczne uwarunkowania magazynowania
    koszty budowy
    koszt alternatywny
    underground natural gas storage
    salt caverns
    economics of storing
    construction costs
    opportunity costs
    Opis:
    W artykule zaprezentowano najważniejsze informacje dotyczące użytkowanych obecnie w Polsce magazynów i ich roli w funkcjonowaniu gospodarki kraju. Przedstawiono ponadto najważniejsze grupy kosztów, które muszą zostać poniesione w przypadku budowy poszczególnych rodzajów magazynów. Zwrócono uwagę na konieczność wliczenia do kosztów budowy kosztów poduszki gazowej. W Polsce poduszka gazowa jest większa niż pojemność robocza we wszystkich magazynach poza KPMG Mogilno. Wskazano na konieczność uwzględnienia (oprócz kosztów księgowych) kategorii kosztów alternatywnych w kompleksowej analizie ekonomicznej inwestycji magazynowych. W tym kontekście zwrócono uwagę na bardzo dużą ilość wydobywalnych zasobów gazu pozostawionych w polskich magazynach w wyeksploatowanych złożach (przede wszystkim w Wierzchowicach). Zwrócono uwagę na potrzebę przeprowadzenia szczegółowej analizy porównawczej różnych typów i lokalizacji magazynów, która umożliwiałaby podejmowanie racjonalnych ekonomicznie decyzji wyboru typu i lokalizacji magazynu. Analiza taka musi uwzględniać także kategorię kosztów alternatywnych.
    Key figures regarding underground gas storages (UGS) in Poland were provided in the article. The author enumerated main groups of costs characteristic for each of the basic types of UGS, underlining the necessity of including the cushion gas cost in the overall investment cost. In all Polish UGS, except Mogilno cavern UGS, the cushion gas volume exceeds the working volume of the storage. A complex economic analysis of an UGS investment requires considering not only financial costs but also opportunity costs (e.g. huge amount of exploitable gas left in the field in Polish Wierzchowice depleted field storage). The author suggested conducting a detailed comparative analysis of different types of UGS, which would enable rational decision-making regarding the choice of type and localization of an UGS, and consider the opportunity costs.
    Źródło:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2009, 35, 3; 447-459
    0138-0974
    Pojawia się w:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania nad opracowaniem zaczynów cementowych do podziemnego magazynowania wodoru w kawernach solnych
    Research on the development of cement slurries for underground hydrogen storage in salt caverns
    Autorzy:
    Kędzierski, Miłosz
    Rzepka, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343957.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kawerny solne
    zaczyn cementowy
    podziemny magazyn wodoru
    energia odnawialna
    szczelność stwardniałych kamieni cementowych
    salt caverns
    cement slurry
    underground hydrogen storage
    renewable energy
    hardened cement slurry tightness
    Opis:
    Artykuł przedstawia wyniki badań nad opracowaniem zaczynów cementowych przeznaczonych do podziemnego magazynowania wodoru w kawernach solnych. Receptury cementowe opracowane zostały w Instytucie Nafty i Gazu – Państwowym Instytucie Badawczym w Laboratorium Zaczynów Uszczelniających. Badania przeprowadzono dla temperatury 45°C i ciśnienia 10 MPa. W badanych zaczynach cementowych jako spoiwo wiążące zastosowano cement wiertniczy G. Zaczyny cementowe sporządzano na solance o pełnym nasyceniu o gęstości 1,2 g/cm3 ze względu na bezpośrednią obecność soli w otworze. Do solanki dodawano kolejno środki: odpieniający, upłynniający i obniżający filtrację. Pozostałe składniki: mikrocement, gips modelowy oraz cement mieszano ze sobą i wprowadzano następnie do wody zarobowej. W przypadku każdego zaczynu cementowego wykonywano badania parametrów technologicznych, takich jak: właściwości reologiczne, gęstość, rozlewność, odstój wody oraz czas gęstnienia zaczynu. Przeprowadzano również badania wytrzymałości na ściskanie po 2 dniach oraz po 3, 5 i 8 miesiącach, a także pomiar porowatości stwardniałych zaczynów cementowych po 8 miesiącach deponowania we w pełni nasyconej solance. Na opracowanych zaczynach wykonano również badanie szczelności stwardniałego zaczynu cementowego dla wodoru. Opracowane zaczyny cementowe charakteryzowały się dobrymi parametrami reologicznymi oraz zerowym odstojem wody. Gęstości zaczynów cementowych wahały się w przedziale od 1900 kg/m3 do 1910 kg/m3. Wszystkie zbadane stwardniałe zaczyny cementowe charakteryzowały się zwartą mikrostrukturą o niskiej zawartości makroporów. Udział porów o średnicy powyżej 10 000 nm wyniósł od 1,9% do 2,5% ilości wszystkich porów. Natomiast udział porów o średnicy poniżej 100 nm w całej matrycy stwardniałego zaczynu cementowego wyniósł od 95,9% do 96,9%. Średni strumień objętości przepływu wodoru przez stwardniały zaczyn cementowy miał wartość od 0,686 cm3/min do 6,85 cm3/min. Dla ustabilizowanych wartości strumienia objętości przepływu obliczono współczynniki przepuszczalności. Średnie wartości współczynnika przepuszczalności dla stwardniałego zaczynu cementowego wynosiły od 0,0000281 mD do 0,000284 mD, co świadczy o dobrej szczelności uzyskanych stwardniałych zaczynów cementowych.
    The article presents the results of research on the development of cement slurries intended for the underground storage of hydrogen in salt caverns. Laboratory tests of cement slurries were carried out at the Oil and Gas Institute – National Research Institute. The tests were carried out at a temperature of 45°C and a pressure range of 10 MPa. Cement slurries were prepared on the basis of class G drilling cement. The cement slurries were prepared on fully saturated brine with a density of 1.2 g/cm<sup>3</sup> due to the direct presence of salt in the well. The following agents were added to the brine: defoamers, liquefying agents and fluid loss control. The remaining ingredients –:microcement, model gypsum and cement – were mixed together and then added to the mixing water. The cement slurries were tested for rheological parameters, density, free water, fluidity, filtration and thickening time. Compressive strength tests were carried out after 2 days and 3, 5 and 8 months as well as measurement of porosity of hardened cement slurry after 8 months of depositing fully saturated brine. For 3 compositions, a test of the tightness of the cement stone for hydrogen was also carried out. The developed cement slurries were characterised by good rheological parameters and no free water. The densities of tested slurries ranged from 1900 kg/m<sup>3</sup> to 1910 kg/m<sup>3<sup> . All tested hardened cement slurries featured a compact microstructure with a low content of macropores. The share of pores with a diameter above 10 000 nm ranged from 1.9 to 2.5% of all pores. On the other hand, pores with a diameter below 100 nm in the entire cement stone matrix ranged from 95.9 to 96.9%. The average hydrogen volumetric flow rate through the cement stone ranged from 0.686 cm<sup>3</sup>/min do 6.85 cm<sup>3</sup>/min. Permeability coefficients were calculated for stabilised values of flow rate. The average value of the permeability coefficient for cement stone ranged from 0.0000281 mD to 0.000284 mD, which proves that the obtained hardened cement slurries are sufficiently tight.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2023, 79, 2; 96-105
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podziemne magazynowanie energii cieplnej : metody i zastosowania
    Underground thermal energy storage : methods and applications
    Autorzy:
    Miecznik, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075511.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    energia cieplna
    magazynowanie energii cieplnej
    warstwa wodonośna
    otworowe wymienniki ciepła
    kawerny
    Underground Thermal Energy Storage
    Aquifer Thermal Energy Storage
    Borehole Thermal Energy Storage
    Cavern Thermal Energy Storage
    UTES
    ATES
    BTES
    CTES
    Opis:
    Underground Thermal Energy Storage (UTES) is a powerful set of solutions that allows efficient management of thermal energy sources, both heat and cold, the demand of which is subjected to seasonal variations. Underground can store available in excess heat or cold for periods of up to several months and use whenever needed, especially in the opposing season. Sources of thermal energy that can be stored underground are, among others: solar thermal energy, cold winter air, waste heat from ventilation and waste heat from industrial processes. Two primary methods of under ground energy storage are Aquifer Thermal Energy Storage (ATES) where water reservoir is a thermal energy accumulator and Borehole Thermal Energy Storage (BTES) where rock formation acts as a heat/cold store. UTES allows to minimizing consumption of fossil fuels and therefore reduce costs of energy purchase, limiting the amount of greenhouse gases emission into atmosphere, and increasing energy security.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2016, 64, 7; 464--471
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bezzbiornikowe magazynowanie substancji w górotworze – techniczne i prawne aspekty działalności organów nadzoru górniczego
    Non-reservoir storage of substances in the rock mass - technical and legal aspects of mining supervision authorities
    Autorzy:
    Król, Krzysztof
    Kuśnierz, Bogdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/298723.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    podziemne magazyny węglowodorów
    podziemne magazyny ropy
    podziemne magazyny paliw
    kawerny solne
    prawo geologiczne
    prawo górnicze
    organy nadzoru górniczego
    underground hydrocarbon storage
    underground oil storage
    underground fuels storage
    salt caverns
    geological law
    mining law
    mining supervision authorities
    Opis:
    W artykule omówiono typy podziemnych magazynów węglowodorów płynnych: gazu oraz ropy i paliw płynnych, eksploatowanych na terenie Polski, wraz z podstawowymi danymi technicznymi. Przedstawiono w skrócie historię rozwoju podziemnego magazynowania gazu oraz ropy naftowej i paliw – benzyn oraz oleju napędowego i opałowego. Omówiono rolę organów nadzoru górniczego, jaką jest kontrola i nadzór nad przestrzeganiem przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, bezpieczeństwa pożarowego, ratownictwa górniczego, gospodarki złożem w procesie jego eksploatacji, rekultywacji gruntów i zagospodarowania terenu. Wskazano na najbardziej istotne dla bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa powszechnego, zagadnienia i zagrożenia występujące przy eksploatacji podziemnych magazynów węglowodorów oraz omówiono zagadnienia prawidłowej ich eksploatacji, uwzględniając awarie zaistniałe w czasie budowy i eksploatacji magazynów węglowodorów, zatrudniania podmiotów wykonujących powierzone im czynności w ruchu zakładu górniczego, a także kwalifikacji osób dozoru ruchu.
    The paper discusses the types of underground storage of liquid hydrocarbons – gas, crude oil and liquid fuels – exploited in Poland, along with basic technical data. A brief outline of the development of underground storage of gas, crude oil and fuels – gasoline, diesel and heating oil. It discusses the role of mining supervision authorities, which is control and supervision over compliance with provisions in the field of occupational health and safety, fire safety, mine rescue, deposit management in the process of its exploitation, land reclamation and land development. The most important issues related to safety, including general safety, issues and threats occurring in the exploitation of underground hydrocarbon storage were discussed, and the issues of proper exploitation were discussed, taking into account failures occurring during the construction and operation of hydrocarbon storage facilities, employment of entities carrying out activities entrusted to them in mining plant operations, as well as the qualifications of operation control persons.
    Źródło:
    AGH Drilling, Oil, Gas; 2019, 36, 1; 5-18
    2299-4157
    2300-7052
    Pojawia się w:
    AGH Drilling, Oil, Gas
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-25 z 25

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies