Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "jezyk czeski" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 30
Tytuł:
Нови изследвания в областта на сравнителната славянска морфология
Autorzy:
Rumenova, Margarita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681623.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Stiliyan Stoychev, forma rezultatywna, forma relatywna, język bułgarski, język czeski
Opis:
A review of: Stoychev, Stiliyan. The Bulgarian Resultative Form and the Czech Language. On the Modern Bulgarian Morphological Resultative Form and its Functional Equivalents in the Modern Czech Language. Sofia: Silhouette, 2019, 356 pp. ISBN 978-619-194-053-0; Stoychev, Stiliyan. The Bulgarian Relative Form and the Czech Language. On the Modern Bulgarian Morphological Relative Form and its Functional Equivalents in the Modern Czech Language. Sofia: Silhouette, 2019, 405 pp. ISBN 978-619-194-054-7.
Nowe badania w dziedzinie słowiańskiej morfologii porównawczejRecenzja książek: Стойчев, Стилиян. Българският морфологичен резултатив и чешкият език или за съвременния български морфологичен резултатив и неговите функционални еквиваленти в съвременния чешки език. София: Силует, 2019, 356 стр. ISBN 978-619-194-053-0; Българският морфологичен релатив и чешкият език или за съвременния български морфологичен релатив и неговите функционални еквиваленти в съвременния чешки език. София: Силует, 2019, 405 стр. ISBN 978-619-194-054-7.
Źródło:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2019, 8
2449-8297
Pojawia się w:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Techniki tłumaczenia frazy תֵּבַת עֲצֵי־גֹפֶר i jej łacińskiego odpowiednika arca de lignis levigatis w czeskich i polskich przekładach biblijnych z okresu od XIV do XVI wieku
Techniques for translating the phrase תֵּבַת עֲצֵי־גֹפֶר and its Latin equivalent arca de lignis levigatis in Czech and Polish Biblical translations from the period from the fourteenth to the sixteenth century
Autorzy:
SIERADZKI, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/909186.pdf
Data publikacji:
2020-09-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polnish
Czech
Bibel
arca de lignis levigatis
język polski
język czeski
Biblia
Opis:
Przedmiotem analiz są sposoby przekładu fraz תֵּבַת עֲצֵי־גֹפֶר oraz arca de lignis levigatis w czeskich i polskich tekstach biblijnych z okresu od XIV do XVI wieku. Celem prowadzonych badań jest pokazanie na ile kształt leksykalny odpowiedników tych fraz we wspomnianych tłumaczeniach miał związek z wyborem podstawy tłumaczenia, z panującą w danym kręgu tradycją przekładową oraz z przyjmowanymi interpretacjami i objaśnieniami określonego miejsca w Biblii. Prowadzone w artykule analizy pokazują, że autorzy wszystkich czeskich przekładów biblijnych unikają dosłownego tłumaczenia rzeczownika tebh i jego łacińskiego odpowiednika arca. Tak translatorzy katoliccy, jak i protestanccy regularnie oddają go przez rzeczownik koráb. Taki sposób przekładu przyjmują też, wzorując się na Czechach, katolickie biblie polskie. Stan obserwowany w badanych tekstach dowodzi, że decyzje translatorskie były motywowane nie znaczeniem rzeczownika z podstawy hebrajskiej czy łacińskiej, ale związane były z możliwymi ujęciami arki Noego w pismach teologicznych czy nawet utrwalonych w ogólnie pojętej kulturze chrześcijańskiej. Inne rozwiązania na gruncie polskim przyjmują protestanckie tłumaczenia z języków oryginału, w których człon konstytutywny frazy stanowią rzeczowniki archa i skrzynia, bezpośrednio nawiązujące do znaczenia rzeczownika z podstawy tłumaczenia.
The subject of the analysis are the methods of translating phrases and arca de lignis levigatis in Czech and Polish biblical texts from the period from the 14th to the 16th century. The aim of the research is to show to what extent the lexical shape of the equivalents of these phrases in the mentioned translations was related to the choice of the translation basis, the translation tradition prevailing in a given circle, as well as the interpretations and explanations adopted for a specific place in the Bible. The analyzes conducted in the article show that the authors of all Czech Bible translations avoid literal translations of the noun tebh and its Latin equivalent arca. Both Catholic and Protestant translators regularly render it through a noun koráb. This way of translation is also adopted by Catholic Polish Bibles, modeled on the Czechs. The state observed in the studied texts proves that the translating decisions were motivated not by the meaning of a noun from the Hebrew or Latin basis, but were related to possible depictions of Noah's ark in theological writings or even perpetuated in generally understood Christian culture. Other solutions on the basis of Polish accept Protestant translations from the original languages, in which the constitutive element of the phrase make nouns archa and a chest, directly referring to the meaning of the noun from the translation basis.
Źródło:
Bohemistyka; 2020, 4; 479-502
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkice z dialektologii języka czeskiego 3. Czeska dialektologia od połowy XX w. i jej aktualne zadania
Sketches from Czech dialectology. 3. Czech dialectology since the middle of the 20th century and its current works
Autorzy:
BOGOCZOVÁ, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/908822.pdf
Data publikacji:
2018-09-10
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Czech language
dialectology
toponyms
research projects
język czeski
dialektologia
toponimy
projekty badawcze
Opis:
Článek Česká dialektologie od pol. 20. stol. a její aktuální úkoly je přehledem toho, čím se zabývala česká dialektologie od konce 2. světové války po současnost. Autorka se zaměřuje na významné badatele a jejich díla, na základní úkoly (projekty), na vývoj českého dialektologického myšlení obecně. Okrajově se dotýká nové politické a společenské situace v poválečném Československu, která přinesla změny také na jazykové mapě této země. Z celostních (komplexních) prací autorka upozorňuje hlavně na Nástin české dialektologie Jaroslava Běliče a na kolektivní dílo Český jazykový atlas (díl I–VI). Výběr dílčích témat i literatury zohledňuje do jisté míry potřeby a preference polského bohemisty.
The article entitled The Czech Dialectology Since the Half of 20th Century and Its Current Challenges is an overview of what the Czech dialectology has been dealing with since the Second World War up to the present. The author focuses on the major researchers and their work, on the basic tasks of dialectology and on the development of the Czech dialectological thinking in general. It marginally touches on a new political and social situation in postwar Czechoslovakia, which also brought changes to the linguistic map of this country. From the comprehensive works, the author draws attention mainly to The Outline of Czech Dialectology by Jaroslav Bělič and the collective work Czech Language Atlas (Part 1-6). The selection of sub-topics and literature to a certain extent reflects the needs and preferences of Polish bohemists.
Źródło:
Bohemistyka; 2017, 2; 144-162
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dyskurs w komentarzach politycznych polskich i czeskich dyskusji w Internecie na przykładzie problemu migracji
Discourse in political commentaries of Polish and Czech discussions on the Internet on the example of the migration problem
Autorzy:
Dobrotová, Ivana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/908865.pdf
Data publikacji:
2019-05-10
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Czech language
Polish language
discourse
migration
corpus analysis
język czeski
język polski
dyskurs
migracja
analiza korpusowa
Opis:
W artykule autorka analizuje dyskurs czeskich i polskich forów internetowych po wypadku statku Aquarius w czerwcu 2018 r. Wykorzystuje metodę analizy, aby połączyć wszystkie komentarze w jeden heterogeniczny tekst i pokazać, jak wygląda dyskusja na temat migracji w większości społeczeństwa eurosceptycznego Europy Wschodniej (Republika Czeska) i w większości społeczeństwa eurooptymistycznego (Polska). Analiza dyskursu wraz z analizą frekwencyjną (oprogramowanie AnrConc) pokazuje, że pomimo różnic między Czechami i Polakami oba narody czują się częścią społeczności europejskiej. Pokazano również, że w obu krajach istnieje silna potrzeba znalezienia irracjonalnych wyjaśnień kryzysu migracyjnego.
A paper is focusing on discourse analysis of Czech and Polish internet discussions after case of Aquarius ship in June 2018. Author is using discourse analysis to merge all comments in one heterogenic text and to show how discussion about migration looks like in case of most Eurosceptic society of Eastern Europe (Czech Republic) and in most Eurooptimist society (Poland). Discourse analysis together with tools of quantitative analysis (software AnrConc) shows that despite differences between Czechs and Poles, both nations feels themselves as part of European community. It was shown as well, that in both nations there is strong need to find irrational explanations of migrant crisis
Źródło:
Bohemistyka; 2019, 2; 217-238
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mowa Polaków na Zaolziu (w kontekście języków ogólnonarodowych i ich odmian)
The speech of Poles in the Zaolzie region (in the context of ethnic languages and their varieties
Autorzy:
Bogoczová, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594251.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
czeski Śląsk Cieszyński
język polski
język czeski
gwara
język mieszany
Czech part of Cieszyn in Silesia
Polish language
Czech language
dialect
mixed language
Opis:
Artykuł dotyczy sytuacji językowej na Śląsku Cieszyńskim w Republice Czeskiej, który zamieszkuje m.in. polska mniejszość narodowa. W pierwszej kolejności zostały podane i wyjaśnione podstawowe pojęcia odnoszące się do omawianego regionu i opisane wydarzenia historyczne, które doprowadziły do obecnej sytuacji językowej. Następnie przytoczono cechy typowego członka polskiej mniejszości na Śląsku w Republice Czeskiej. W dalszej kolejności poświęcono uwagę językom i ich odmianom, które kształtowały lokalną mowę potoczną, szczególnie zaś samej mowie „po naszymu”, przedstawionej we fragmentach autentycznych tekstów. W artykule zawarto również informacje o tym, jak przebiegały spory o afiliację gwary zachodniocieszyńskiej do czeskiego lub polskiego języka etnicznego.
This article deals with the language situation in the Czech part of Cieszyn in Silesia, where, among others, members of a Polish national minority live. First, the author introduces and explains basic notions concerning the region and offers a brief description of the historical development that has led to its present state. She presents the basic properties of a typical member of the Polish minority in the Czech part of Silesia. Subsequently, the author devotes attention to the languages and their varieties which have shaped the local common language, especially the speech itself, which is presented in the form of extracts from authentic texts. The third part of the article contains information about how disputes about the affiliation of the West Cieszyn dialect to the Czech or Polish ethnic language took place.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 7-18
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Kto znał – niech wspomni” o prywatnych nekrologach rocznicowych w czeskiej, słowackiej i polskiej prasie
»Who knew – mention«. About private obituaries in the Czech, Slovak and Polish press
Autorzy:
Olchowa, Gabriela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/908812.pdf
Data publikacji:
2018-09-07
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
obituary
funeral genres
Czech language
Polish language
Slovak language
nekrolog
gatunki funeralne
język czeski
język polski
język słowacki
Opis:
Przedmiotem zainteresowania uczyniono nekrologi z okazji rocznicy śmierci zmarłego ogłaszane przez jego bliskich. Celem było ustalenie struktury tego gatunku funeralnego, opisanie wykorzystanych środków językowych i podanie typowych cech. Na podstawie konfrontatywnych badań wskazano różnice i podobieństwa. Analizie poddano prywatne nekrologi rocznicowe zamieszczone w czeskiej, słowackiej i polskiej prasie lokalnej, które ukazały się od 1.08.2017 do 31.12.2017 roku. Wydzielono stałe komponenty tworzące strukturę badanych tekstów: data rocznicy śmierci, dane identyfikujące zmarłego, wspomnienie, podpis nadawcy. Najbardziej wyodrębniają się nekrologi polskie, ponieważ jako jedyne stanowią nie tylko wspomnienie o śmierci bliskiego, ale przede wszystkim zawiadamiają o mszy świętej odprawianej w intencji zmarłego lub zapraszają na wspólną modlitwę, co poświadcza głęboko zakorzenioną w Polsce tradycję i wpływ chrześcijaństwa na kulturę polską. Z kolei najwięcej wspólnych cech mają nekrologi czeskie i słowackie, które poza niewielkim różnicami są tożsame. Stwierdzono, że badane teksty mają stereotypową konstrukcję, częstokrotnie powielane schematy i formuliczny kształt językowy. Wyodrębniona i najważniejsza część poświęcona jest zmarłemu, który ukazany jest z punktu widzenia żałobników i poprzez uczucia jakie żywią do niego, natomiast formuły finalne różnicują nekrologi w obrębie poszczególnych języków. Badania potwierdziły, że wyraz pamięci o zmarłym w rocznicę jego śmierci to zwyczajowe zachowanie w kulturach zachodniosłowiańskich.
The subject of interest was made obituaries on the anniversary of the deceased's death announced by his relatives. The aim was to determine the structure of this funeral genre, describe the linguistic means used and provide typical features. Differences and similarities were indicated on the basis of comparative studies. The analysis included private anniversary obituaries included in the Czech, Slovak and Polish local press, which were published from 01/08/2017 to 31/12/2017. Solid components were created forming the structure of the studied texts: date of death anniversary; identification data of the deceased; memory; signature of the sender. The most distinguished are Polish obituaries, because they are the only ones that are not only a memory of a loved one's death, but above all they announce a holy mass for the deceased or invite for a common prayer, which is confirmed by the deeply rooted tradition and influence of Christianity on Polish culture. On the other hand, Czech and Slovak obituaries have the most common features, which, apart from minor differences, are identical. It was found that the texts studied have a stereotypical construction, often reproduced diagrams and a formulic language shape. The isolated and the most important part is devoted to the deceased, who is shown from the point of view of the mourners and the feelings they have, while the final formulas differentiate the obituaries within the studied languages. Studies have confirmed that the expression of remembrance of the deceased on the anniversary of his death is a customary behavior in Western Slavic cultures.
Źródło:
Bohemistyka; 2018, 3; 259-274
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czeskie Vánoce ‘Boże Narodzenie’ w perspektywie etnolingwistycznej (czeskie wartości i słowa klucze)
Autorzy:
Vanková, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611318.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Vánoce
Christmas
values
Czech
Czech culture
cognitive ethnolinguistics
cultural key words
Czech sign language
Boże Narodzenie
wartości
język czeski
kultura czeska
etnolingwistyka kognitywna
kulturowe słowa klucze
czeski język migowy
Opis:
The paper introduces a pilot study from ongoing ethnolinguistic research into the Czech concept of VÁNOCE ‘Christmas’. It is placed in the context of the theory of cultural key words referring to the author’s previous studies on the concepts of DOMOV ‘home, homeland’ and POHODA ‘well-being, comfort, rest, peace’. In the paper, the meaning of the concept of VÁNOCE is summarized in accordance with Czech monolingual dictionaries, the rituals and scenarios associated with the Christmas Eve are described using empirical research data, analysed are social discussions of Christmas (esp. of the baby Jesus) as well as examples of the conceptualization of Christmas in popular songs. The paper also includes several remarks on the Christmas stereotype in Czech sign language.
Artykuł jest pilotażową próba etnolingwistycznego opisu czeskiego pojęcia VÁNOCE ‘Boże Narodzenie’. Zostaje ono umieszczone w kontekście innych słów kluczy, z odwołaniem do wcześniejszych badań autorki dotyczących pojęć DOMOV ‘dom, ojczyzna’ i POHODA ‘wygoda, komfort, odpoczynek, spokój’. W niniejszej pracy pojęcie to jest opisane zgodnie z definicjami w jednojęzycznych słownikach języka czeskiego; uwzględniono także, na podstawie danych empirycznych, rytuały i scenariusze zachowań związane z Wigilią Bożego Narodzenia; poddano analizie dyskusje społeczne na temat świat (zwłaszcza dotyczące postaci dzieciatka Jezus) oraz przykłady konceptualizacji Bożego Narodzenia w popularnych  piosenkach. Artykuł zamykają wstępne uwagi na temat stereotypu świat w czeskim języku migowym.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2015, 27
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The meaning of the basic term for the colour black in Czech, Polish and Upper Sorbian
Autorzy:
Bura, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2193793.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Czech
Polish
Upper Sorbian
semantics
basic term for “black”
język czeski
język polski
język górnołużycki
semantyka
podstawowe znaczenie określenia „czarny”
Opis:
In European culture the colour black has quite a diverse and complex symbolism, which is also confirmed in the phrases containing black and referring to human life and the surrounding nature. This article is a comparative analysis of the meanings (figurative and literal) and connotations of the term “black” in three genetically close languages: Czech, Polish and Upper Sorbian. The comparative approach has brought out both the similarities in the conceptualization of this colour and its connotations, which are typical for two languages or only one. The semantic connotations of black in the analysed languages confirm their high compliance, which results from the linguistic and cultural proximity. The differences relate primarily to the wealth of expressions that implement the appropriate connotations. There is a visible lack of symmetry between Czech and Polish ??on the one hand, and Upper Sorbian on the other. In Upper Sorbian, as a minority language, one can also notice the influence of the German language (clichés of German expressions), which results from the closeness of Upper Sorbian with German.
W kulturze europejskiej kolor czarny ma dość zróżnicowaną i złożoną symbolikę, co potwierdzają również zwroty zawierające czerń i odnoszące się do życia człowieka i otaczającej go przyrody. Artykuł jest analizą porównawczą znaczeń (przenośnych i dosłownych) oraz konotacji terminu „czarny” w trzech bliskich genetycznie językach: czeskim, polskim i górnołużyckim. Podejście porównawcze ujawniło zarówno podobieństwa w konceptualizacji tego koloru, jak i jego konotacje, które są charakterystyczne dla dwóch języków lub tylko jednego. Semantyczne konotacje czerni w analizowanych językach potwierdzają ich wysoką zgodność, która wynika z bliskości językowej i kulturowej. Różnice dotyczą przede wszystkim bogactwa wyrażeń realizujących odpowiednie konotacje. Widoczny jest brak symetrii między językiem czeskim i polskim z jednej strony, a górnołużyckim z drugiej. W języku górnołużyckim, jako języku mniejszościowym, można również zauważyć wpływ języka niemieckiego (klisze wyrażeń niemieckich), co wynika z bliskości języka górnołużyckiego i niemieckiego.
Źródło:
Bohemistyka; 2022, 3; 413-434
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Korpus równoległy InterCorp w leksykografii przekładowej – możliwości i ograniczenia
InterCorp Parallel Corpus in Translation Lexicography – Opportunities and Limitations
Autorzy:
Charciarek, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1798545.pdf
Data publikacji:
2019-11-04
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
: leksykografia przekładowa; korpus równoległy InterCorp; ekwiwalencja przekładowa; frazemy; język czeski; język polski
translation lexicography; Intercorp parallel corpus; translation equivalence; phrasemes; Czech; Polish
Opis:
Niniejszy artykuł poświęcony jest teoretycznej refleksji nad wykorzystaniem korpusu równoległego InterCorp w leksykografii przekładowej. Opisano zasoby tekstowe i specyfikę poszczególnych modułów językowych korpusów równoległych: polskiego, czeskiego i rosyjskiego. Wskazano zarówno zalety, jak i wady poszczególnych dwujęzycznych korpusów równoległych: polsko-czeskiego, polsko-rosyjskiego i czesko-rosyjskiego. Wśród kwestii teoretycznych skupiono się głównie na zagadnieniu ekwiwalencji przekładowej i jej kryteriach w odniesieniu do materiału korpusowego, zawierającego w większości przekłady. Wykazano wciąż wzrastającą przydatność korpusu równoległego InterCorp w leksykografii przekładowej.
The article is devoted to theoretical considerations related to the use of InterCorp parallel corpus in the translation lexicography. It provides a description of text resources and specificity of particular linguistic models of paralel corpora: Polish, Czech and Russian. As well as this, advantages and disadvantages of bilingual paralel corpora (Polish-Czech, Polish-Russian and Russian-Czech) are discussed. Theoretical issues focus mainly on translation equivalence and its criteria in reference to the corpus resources including mostly translations. The study proves increasing usability of the InterCorp parallel corpus in translation lexicography.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 7; 79-92
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vědecko-výzkumná práce poznaňské bohemistyki
Bohemian research work of Adam Mickiewicz University in Poznan
Autorzy:
Balowski, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/908874.pdf
Data publikacji:
2020-01-13
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Czech language
Czech literature
research
A. Mickiewicz University
język czeski
literatura czeska
badania naukowe
Uniwersytet A. Mickiewicza
Opis:
Autor popisuje vědecký výzkum prováděný na Katedře slovanských jazyků a literatur Univerzity A. Mickiewicze v Poznani. Popisuje také výzkumné národní a mezinárodní projekty a granty. Celek je doplněn bibliografií prací zaměstnanců katedry.
The author describes scientific research conducted at the Department of Slavic Languages and Literatures of the University of A. Mickiewicz in Poznań. He also discusses research projects and national and international grants. The whole is complemented by a bibliography of the works of the Department's employees.
Źródło:
Bohemistyka; 2019, 3; 413-422
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formy imienne przymiotników twardotematowych we współczesnym języku czeskim – analiza korpusowa
Short Forms of Hard-Stem Adjectives in the Contemporary Czech language – the corpus analysis
Autorzy:
Hebal-Jezierska, Milena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/909168.pdf
Data publikacji:
2020-05-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
short forms of hard-stem adjectives
Czech language
corpus analysis
przymiotniki twardotematowe imienne
język czeski
analiza korpusowa
Opis:
Celem artykułu jest analiza form krótkich przymiotników w języku czeskim w kontekście ich złożonych odpowiedników. Materiał badawczy został zebrany z równoważnego korpusu języka czeskiego SYN2015. Przymiotniki imienne znajdują się pod względem statystycznym na marginesie języka czeskiego. Występują w konkretnych konstrukcjach gramatycznych i leksykalnych. Zajmują zatem stałe miejsce w systemie czeszczyzny. Są stosowane w wypowiedziach literackich, nie tylko książkowych, jak wskazują na to gramatyki języka czeskiego, ale nieraz także w potocznym języku literackim (np. a hotovo). Przymiotniki imienne najczęściej pełnią funkcję orzecznika lub predykatywu, rzadziej okolicznika, przydawki niekongruentnej lub członu samodzielnego. Część przymiotników imiennych występuje w ustalonych połączeniach językowych (np. pokud možno, buď tak laskav, buď zdráv).  
The aim of the article is to analyze short forms of adjectives in Czech in the context of their long equivalents. The research material was collected from the corpus of the Czech language, SYN2015. Native adjectives are statistically on the margins of the Czech language. They appear in specific grammar and lexical constructions. Therefore, they occupy a permanent place in the Czech system. They are used not only in literary statements, as the Czech grammar shows, but also in colloquial literary language (e.g. a hotovo). The short forms of adjectives most often perform the function of a predicate or predicative, more rarely an incongruent attribute, adverbial or independent element. Some adjectives occur in established language connections (e.g. pokud možno, buď tak laskav, buď zdráv).
Źródło:
Bohemistyka; 2020, 2; 186-206
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sandhi na granicy przyimka jednosylabowego z wygłosowym obstruentem i wyrazu z nagłosowym sonorantem (na materiale czeskiego korpusu języka mówionego Ortofon v2)
Sandhi on the boundary of word final obstruents in prepositions and words with initial sonant (based on Czech corpus of spoken language Ortofon v2)
Autorzy:
Ptak, Lenka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192199.pdf
Data publikacji:
2022-12-21
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
współczesny język czeski
sandhi
korpus języka mówionego
badania fonetyczne
modern Czech language
corpus of spoken language
phonetic research
Opis:
Przedmiotem niniejszego artykułu jest sandhi w języku czeskim, analiza zjawiska oparta na materiale wyekscerpowanym z czeskiego korpusu języka mówionego ORTOFON v2. Norma literackiego języka czeskiego na granicy międzywyrazowej dopuszcza wyłącznie realizację bezdźwięcznego wygłosowego obstruentu przed nagłosowym sonantem. Inną sytuację obserwujemy na granicy przyimka jednosylabowego pierwotnego i wyrazu z nagłosowym sonantem, gdzie norma czeskiego języka literackiego dopuszcza wyłącznie realizację dźwięczną obstruentu w wygłosie przyimka. Frekwencja realizacji bezdźwięcznej obstruentu wygłosowego przyimka jest rzadka a realizacje takie odnotowuje się w wolniejszym tempie wypowiedzi, kiedy przyimek słabiej wiąże się z sąsiednim wyrazem albo też realizacje takie mogą być związane z lekceważeniem zasad ortoepicznych języka czeskiego.
The object of the investigation is sandhi in the modern Czech language based on phonetic research of Czech corpus of spoken language – ORTOFON v2. In the Czech Standard norm word-final obstruents undergo devoicing before initial sonant of the following word. However, we have a different situation in case of word final voiced obstruents in prepositions before initial sonant in Czech language. The realization of word final obstruents in prepositions is always voiced before initial sonant. The frequency of devoiced realizations of word-final obstruents before initial sonant in analysed material was very low. The research showed that the devoicing of word final obstruents in prepositions before initial sonant is primarily noted in slower-paced speech when the preposition is less closely related to the adjacent word.
Źródło:
Językoznawstwo; 2022, 17, 2; 219-228
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Does the Presuppositional Imperfective Exist in Russian (and Slavic)?
Czy w języku rosyjskim (i słowiańszczyźnie) istnieje imperfektyw presupozycyjny?
Autorzy:
Dickey, Stephen
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33315737.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Russian language
Czech language
Croatian language
verbal aspect
imperfective statements of fact
język rosyjski
język czeski
język chorwacki
aspekt czasownikowy
imperfektywne stwierdzenie faktu
Opis:
This paper discusses data which are problematic for the hypothesis that the presupposition that an action has taken place directly motivates the use of the imperfective aspect in statements of fact in Russian, and by extension in other Slavic languages. It argues that while imperfective statements of fact occur in presuppositional contexts, such usage is instead motivated by particular semantic elements/discourse effects, such as the construal of a situation as an aterminative process or as repeatable, construals which also motivate non-presuppositional imperfective statements of fact. Similarly, it discusses cases of presuppositional perfective usage, which are likewise triggered by semantic elements that have been independently motivated for non-presuppositional perfective usage. It is further suggested that presuppositional imperfectives can be explained as cases in which the speaker ignores the original causal chain of an action and mentions the event with some orthogonal purposes in mind. In contrast, the perfective tracks the event in its originally intended causal chain. Lastly, it presents data indicating that presuppositional imperfectives in Czech and Croatian reflect the construal of an action as a process.  
W artykule omówiono dane, które są problematyczne z punktu widzenia hipotezy, że presupozycja, iż działanie miało miejsce, bezpośrednio motywuje użycie aspektu niedokonanego w stwierdzeniach faktu w języku rosyjskim, a tym samym w innych językach słowiańskich. Autor argumentuje, że imperfektywne stwierdzenia faktu występują w kontekstach presupozycyjnych, a takie użycie jest motywowane przez określone elementy semantyczne / efekty dyskursu, takie jak interpretacja sytuacji jako procesu aterminatywnego lub powtarzalnego, co również motywuje niepresupozycyjne imperfektywne stwierdzenia faktu. Omówione zostały ponadto przypadki presupozycyjnego użycia perfektywnego, które także są wywoływane przez elementy semantyczne, które zostały niezależnie umotywowane dla użycia niepresupozycyjnego perfektywnego. Zasugerowano, że presupozycyjne imperfektywa można wyjaśnić jako przypadki, w których nadawca komunikatu ignoruje pierwotny łańcuch przyczynowy czynności i wspomina o zdarzeniu, mając na uwadze pewne niezależne cele. W przeciwieństwie do tego, perfektyw sytuuje akcję w jej pierwotnie zamierzonym łańcuchu przyczynowym. W zakończeniu przedstawiono dane wskazujące na fakt, iż imperfektywa presupozycyjne w języku czeskim i chorwackim odzwierciedlają rozumienie akcji jako procesu.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sandhi na granicy międzywyrazowej. Badanie sondażowe w czeskim korpusie języka mówionego Ortofon
Sandhi on the boundary between two words. A survey in the Czech corpus of spoken language – Ortofon
Autorzy:
Ptak, Lenka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/909171.pdf
Data publikacji:
2020-05-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
modern Czech language
sandhi
corpus of spoken language
phonetic research
współczesny język czeski
korpus języka mówionego
badania fonetyczne
Opis:
Przedmiotem niniejszego artykułu jest sandhi w języku czeskim, analiza zjawiska oparta na materiale wyekscerpowanym z czeskiego korpusu języka mówionego ORTOFON. Norma literackiego języka czeskiego na granicy międzywyrazowej dopuszcza wyłącznie realizację bezdźwięcznego wygłosowego obstruentu przed nagłosowym sonantem. Przeprowadzone badania pokazują, że w języku czeskim dochodzi do częstych odstępstw od istniejącej normy literackiej. Na granicy międzywyrazowej rejestruje się wymówienia z udźwięczniającą spółgłoską w wygłosie przed nagłosowym sonantem. Odstępstwo od normy jest bardzo wysokie.  
The object of the investigation is sandhi in the modern Czech language based on phonetic research of Czech corpus of spoken language – ORTOFON. In the Czech Standard norm word-final obstruents undergo devoicing before initial sonant of the following word. The research showed that the standard norm does not reflect fully the modern language situation. In the modern Czech language the word-final obstruents may undergo voicing before initial sonant. The frequency of voiced word-final obstruents before initial sonant in analyzed material was very high.
Źródło:
Bohemistyka; 2020, 2; 153-165
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Narzędzie Treq w procesie ustalania polsko-czeskich par przekładowych
The Treq tool in the process of determining Polish-Czech translation pairs
Autorzy:
CHARCIAREK, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/909288.pdf
Data publikacji:
2020-09-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Treq
InterCorp parallel corpus
translation equivalence
translation pairs
Czech
Polish
korpus równoległy InterCorp
ekwiwalencja przekładowa
pary przekładowe
jezyk czeski
język polski
Opis:
Niniejszy artykuł poświęcony jest wykorzystaniu korpusowego narzędzia Treq w procesie ustalania polsko-czeskich par przekładowych. Scharakteryzowano zasoby tekstowe polsko-czeskiego korpusu równoległego InterCorp pod względem ich przydatności w tłumaczeniu określonych gatunków tekstów. Omówiono funkcje narzędzia Treq. Na konkretnym przykładzie ustalenia czeskich ekwiwalentów przekładowych dla polskiego leksemu ciacho pokazano zarówno walory, jak i mankamenty aplikacji Treq.
The article is devoted to the use of the Treq corpus tool in the proces of determining language pairs in Polish-Czech translation. It provides a characteristics of textual resources found in the InterCorp parallel corpus and focuses on their usability in translation of various text genres. Additionally, article describes different functionalities of the TreQ tool. In order to illustrate its advantages and disadvantages the author made an attemt to determine Czech equivalents for the Polish word ciacho.
Źródło:
Bohemistyka; 2020, 4; 531-550
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anglicyzmy leksykalne i ich derywaty w języku czeskim na podstawie gazety »Mladá fronta Dnes«
Lexical Englishisms and their derivatives in Czech based on the newspaper »Mladá fronta Dnes«
Autorzy:
Chlebowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/908905.pdf
Data publikacji:
2020-01-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Czech language
Mladá fronta Dnes
Anglicisms
Czech-English language contacts
język czeski
„Mladá fronta Dnes”,
anglicyzmy
czesko-angielskie kontakty językowe
Opis:
Przedmiotem artykułu jest 435 haseł leksykalnych – anglicyzmy i derywaty od anglicyzmów (użyte łącznie 3 124 razy). Materiał pochodzi z siedmiu obszernych numerów gazety „Mladá fronta Dnes” z listopada 2009 r. Jednostki leksykalne reprezentują między innymi następujące pola znaczeniowe: sport (128 haseł), muzyka i subkultury (40 haseł), transport i budownictwo (25 haseł), ekonomia i handel (24 hasła), środki masowego przekazu (24 hasła). Około 40% wszystkich haseł stanowią hapaxlegomena.
The object of the article are 435 lexical items – anglicisms and their derivatives (used a total of 3 124 times). The material is derived from seven extensive issues of Mladá fronta Dnes published in November 2009. The lexical units represent, among others, the following semantic fields: sport (128 units), music and subcultures (40 units), transport and construction (25 units), economy and business (24 units) and mass media (24 units). Single items account for about 40% of the total.
Źródło:
Bohemistyka; 2019, 4; 484-500
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problematyka odmian językowych współczesnego języka czeskiego w procesie glottodydaktycznym
The language varieties of contemporary Czech in the glottodidactic process
Autorzy:
Ptak, Lenka
Gwóźdź-Szewczenko, Ilona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2197217.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
współczesny język czeski
glottodydaktyka
odmiany językowe
język potoczny
nieliterackie odmiany języka czeskiego
colloquial language
Czech language
glottodidactics
non-standard language
the variety of the language
Opis:
Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule jest problematyka specyficznego rozwarstwienia współczesnego języka czeskiego, która zostanie przedstawiona w perspektywie glottodydaktycznej. Autorki skupiły się na tematyce nauczania języka czeskiego studentów bohemistyki poza granicami Republiki Czeskiej. Kwestia sytuacji językowej w Czechach stanowi duże utrudnienie zarówno dla lektorów, jak i studentów i jest przedmiotem nieustającego dyskursu metodologicznego, który wiodą czescy i zagraniczni glottodydaktycy oraz językoznawcy.
This paper presents some difficulties with teaching the varieties of contemporary Czech. The paper is focused on the competition between standard and non-standard varieties of the Czech language when teaching Czech as a foreign language. It focuses on Czech colloquial language - so called “obecná čeština” - which is sometimes considered as a specific case of language diglossia. One of the main aims is to discuss the appropriateness of using a colloquial language when teaching Czech as a foreign language, so when a student of the Czech language, learning only the standard language, meets with non-standard Czech, it would not lead to a complete misunderstanding.
Źródło:
Językoznawstwo; 2019, 13; 159-170
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kolor niebieski we frazeologicznym obrazie świata Białorusinów i Czechów
Autorzy:
Kalita, Inna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2081359.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
phraseology
Belarusian language
Czech language
comparative analysis
colour blue
frazeologia
język białoruski
język czeski
analiza porównawcza
kolor niebieski
фразеалогія
беларуская мова
чэшская мова
кампаратыўны аналіз
сіні колер
Opis:
The following article is dedicated to a comparative analysis of the colour blue in Belarusian and Czech phraseology. The objects of research are phraseological units with coloronym (сіні/modrý). The main goal is to compare the representation of the colour blue using both synchronic and diachronic approaches in order to identify equivalents and lacunae and describe their national and cultural specifics. The main comparative method is supplemented by etymological and linguistic-cultural commentaries, the method of continuous sampling of material from significant phraseological dictionaries is also implemented. Observations of the development of phraseological semantics of the colour blue confirm the idea of semantic ambivalence of any colour. Phraseologisms in which the colour blue is subject to the process of metaphorization reflects the social tendencies created by man. Outdated units prevail in the „blue phraseology” of both languages. Neological tendencies are connected to globalization trends and national realities. The analysis showed that in Belarusian and Czech phraseology blue is not dominant, but in the phraseological stock of both languages, it occupies its niche and carries a specific semantic load. The article is a contribution to the development of phraseological comparative research of Belarusian and Czech, the topic of phraseological representation of blue being compared in these two languages has not been previously examined.
Artykuł został poświęcony analizie komparatystycznej prezentacji koloru niebieskiego w białoruskiej i czeskiej frazeologii. Podstawę do analizy stanowią frazeologizmy z koloronimem (сіні/modrý). Głównym założeniem było synchroniczno-diachroniczne porównanie frazeologizmów dwóch języków w celu ukazania ekwiwalentów i luk oraz opisanie ich narodowo-kulturowej specyfiki. Wykorzystane zostały metody z zakresu komparatystyki, uzupełnione etymologicznymi i lingwokulturoznawczymi komentarzami, a także metoda ekscerpcji materiału z wielkich słowników frazeologicznych. Badania nad rozwojem semantyki koloru niebieskiego potwierdzają ideę ambiwalentności semantycznej dowolnej barwy. Frazeologizmy, w których koloronim metaforyzował się, odzwierciedlają zjawiska socjalne, których twórcą jest człowiek. W „niebieskiej frazeologii” obydwu języków przeważają jednostki przestarzałe. Neologiczne procesy związane są z trendami globalizacji oraz realiami wewnątrznarodowymi. Analiza wykazała, że zarówno w białoruskim, jak i czeskim języku kolor niebieski nie odgrywa roli dominującej, ale we frazeologicznym zasobie leksykalnym zajmuje swoją niszę i niesie konkretny semantyczny ładunek. Artykuł jest wkładem w rozwój białorusko-czeskiej komparatywistyki w badaniach nad frazeologią, a zaprezentowana w nim analiza porównawcza koloru niebieskiego w języku białoruskim i czeskim nie była dotąd badana.
Артыкул прысвечаны кампаратыўнаму аналізу прэзентацыі сіняга колеру ў беларускай і чэшскай фразеалогіі. Аб’ектам даследавання служаць фразеалагізмы з каларонімам (сіні/modrý). Асноўная задача – сінхронна-дыяхроннае параўнанне фразеалагізмаў дзвюх моў з мэтай выяўлення эквівалентаў і лакун, апісання іх нацыянальна-культурнай спецыфікі. У якасці асноўнага выкарыстаны кампаратыўны метад, дапоўнены этымалагічным і лінгвакультурным каментарамі, а таксама метад суцэльнай выбаркі матэрыялу з вялікіх фразеалагічных слоўнікаў. Назіранні над развіццём семантыкі сіняга колеру пацвярджаюць ідэю семантычнай амбівалентнасці любога колеру. Фразеалагізмы, у якіх каларонім сіні метафарызаваўся, адлюстроўваюць сацыяльныя з’явы, творцам якіх з’яўляецца чалавек. У „сіняй фразеалогіі” абедзвюх моў пераважаюць устарэлыя адзінкі. Неалагічныя працэсы звязаны з трэндамі глабалізацыі і ўласна нацыянальнымі рэаліямі. Аналіз паказаў, што ў беларускай і чэшскай фразеалогіі сіні колер не з’яўляецца дамінуючым, але ў фразеалагічным запасе абедзвюх моў ён займае сваю нішу і нясе канкрэтную семантычную нагрузку. Артыкул з’яўляецца ўнёскам у развіццё беларуска-чэшскіх кампаратыўных даследаванняў фразеалогіі, прадстаўленая ў ім прэзентацыя сіняга колеру ў міжмоўным супастаўленні дагэтуль не разглядалася.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2021, 15; 291-309
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Development of communication skills in a bilingual child of Czech-Vietnamese origin in preschool age from the viewpoint of speech pathology
Rozwój umiejętności komunikacyjnych dwujęzycznego dziecka pochodzenia czesko-wietnamskiego w wieku przedszkolnym z perspektywy patologii mowy
Autorzy:
Teofilová, Tereza
Mironova Tabachová, Jana
Vitásková, Kateřina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1065985.pdf
Data publikacji:
2020-12-29
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
terapia logopedyczna
pedagogika specjalna
wiek przedszkolny
umiejętności komunikacyjne
dwujęzyczność
język wietnamski
język czeski
speech therapy
special education
preschool age
communication skills
bilingualism
Vietnamese language
Czech language
Opis:
The article describes the experience of conducting speech therapy with a bilingual (sequential bilingualism) boy of Vietnamese origin in preschool age. The authors identify main differences between Czech and Vietnamese, and also point to specific linguistic interference occurring in the case of a Vietnamese-speaking person learning Czech. The aim of the authors is to describe the development of the boy’s language skills and the possibilities for his language development in kindergarten and during preparatory classes for school education. Speech therapy aimed at supporting the development of communication skills lasted seven months and involved the inclusion of multi-sensory games and activities to support various language levels. Particular emphasis was placed on auditory differentiation (including vowel quantity), auditory memory and phonological awareness (including the division of words into syllables and the analysis and synthesis of sounds).
W artykule przedstawiono doświadczenia w prowadzeniu terapii logopedycznej z bilingwalnym (dwujęzyczność sekwencyjna) chłopcem pochodzenia wietnamskiego w wieku przedszkolnym. Autorzy identyfikują główne różnice między językiem czeskim i wietnamskim, a także wskazują na konkretne interferencje językowe występujące w przypadku osoby wietnamskojęzycznej uczącej się czeskiego. Celem autorów jest opis rozwoju umiejętności językowych wspomnianego chłopca oraz możliwości jego rozwoju językowego w przedszkolu oraz w trakcie zajęć przygotowawczych do edukacji szkolnej. Terapia logopedyczna ukierunkowana na wspieranie rozwoju umiejętności komunikacyjnych trwała siedem miesięcy i obejmowała włączenie gier i zabaw oddziałujących na wiele zmysłów, tak aby wspierać różne poziomy językowe. Szczególny nacisk był położony na rozróżnienie (m.in. ilości samogłosek), pamięć słuchową oraz świadomość fonologiczną (m.in. podział słowa na sylaby i analizę oraz syntezę dźwięków).
Źródło:
Logopedia Silesiana; 2020, 9; 1-18
2300-5246
2391-4297
Pojawia się w:
Logopedia Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncept SPRAVEDLNOST v českém jazykovém obrazu světa studentů bohemistiky [Pojęcie SPRAWIEDLIWOŚCI w czeskim językowym obrazie świata wśród studentów bohemistyki]
The concept SPRAVEDLNOST [JUSTICE] in Czech studies student’s linguistic picture of the world
Autorzy:
Janovec, Ladislav
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016170.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
językoznawstwo kognitywne
językowy obraz świata
język czeski
skojarzenie
konotacja
kulturem
cognitive linguistics
linguistic picture of the world
Czech language
association
connotation
key word of culture
Opis:
W artykule przedstawiono wstępne wyniki przeprowadzonych wśród studentów czeskich badań ankietowych nad wycinkiem językowego obrazu świata, dotyczącym pojęcia SPRAWIEDLIWOŚĆ. Zaprezentowane analizy stanowią część szeroko zakrojonych badań tego pojęcia w języku czeskim, realizowanych w ramach projektu EUROJOS.
This text presents results of the research of the analysis of a concept SPRAVEDLNOST (JUSTICE) in Czech language students’ linguistic picture of the world, on the basis of a questionnaire survey research. These are preliminary results of broad research of this concept in Czech language, which is conducted within the EUROJOS project.
Źródło:
Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego; 2021, 30; 137-148
0208-5011
2353-9577
Pojawia się w:
Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An invisible virtue: slušnost as a key Czech cultural value
Niewidzialna cnota: slušnost jako kluczowa wartość w kulturze czeskiej
Autorzy:
Pavlásková, Marie
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670929.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Natural Semantic Metalanguage
Czech
linguistic worldview
cultural key word
moral values
slušný člověk
Naturalny Metajęzyk Semantyczny
język czeski
językowy obraz świata
kulturowe słowo-klucz
wartości moralne
Opis:
W artykule omawia się koncept slušnost w czeskim językowym obrazie świata. Autorka stawia hipotezę, iż w czeskiej lingwokulturze slušnost może mieć status słowa-klucza lub kluczowej wartości moralnej, co wynika z historycznego doświadczenia czeskiego społeczeństwa. W niniejszym badaniu, opartym głównie na danych z korpusów języka czeskiego, analizuje się dwa odnoszące się do ludzi znaczenia słowa slušnost i proponuje ich eksplikacje z wykorzystaniem Naturalnego Metajęzyka Semantycznego. Model ten, rozwijany głównie przez Annę Wierzbicką i Cliffa Goddarda, umożliwia nie tylko wyjaśnienie złożonego konceptu slušnost, lecz także dokonanie tego w sposób prosty, uniwersalny i nie-etnocentryczny.
This paper aims to examine the concept of slušnost in the Czech linguistic worldview. It is hypothesised that slušnost might be a Czech cultural key word, or, in this case, a key moral value of Czech linguaculture, resulting from a specific historical experience of the community of Czech speakers. This study, based mainly on the data from Czech language corpora, analyses two human-related meanings of slušnost and explicates them through the universal and elementary Natural Semantic Metalanguage. This methodological tool, developed mainly by Anna Wierzbicka and Cliff Goddard, makes it possible not only to clarify the complex and culture-specific concept of slušnost, but also to explicate it in a simple, universal, and non-ethnocentric way.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 241-259
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Родовые компоненты в процессе перевода топонимических терминов в русском и чешском языках
Generic Components in the Process of Translation of Toponymic Terms (on the Example of Russian and Czech Languages)
Terminy toponimiczne w języku rosyjskim i czeskim (aspekt komparatywny)
Autorzy:
Плесник, Лукаш
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1181962.pdf
Data publikacji:
2021-06-18
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
топонимика, топоним, родовой элемент, родовой термин, перевод, русский язык, чешский язык
toponimia, toponim, element rodzajowy, termin rodzajowy, tłumaczenie, język rosyjski, język czeski
toponymy, toponym, generic element, generic term, translation, Russian language, Czech language
Opis:
Статья посвящена проблематике родовых компонентов топонимических терминов русского и чешского языков. В фокусе внимания находятся как главные термины исследуемой проблематики (топонимика, топоним, родовой компонент), так и процесс перевода конкретных родовых элементов и родовых терминов. Анализ осуществляется в русско-чешском сопоставительном плане, исследуются родовые компоненты топонимических терминов, относящиеся, главным образом, к хоронимам, оронимам и гидронимам. Процесс перевода реализуется соответствующими терминами принимающего языка. С одной стороны, большинство исследуемых родовых компонентов имеет в процессе перевода прямую эквивалентность, однако, с другой стороны, имеются также родовые компоненты, которые при переводе заменяются не вполне совпадающими переводными родовыми компонентами, т. е. они переводятся с помощью семантически друг с другом близлежащих лексических единиц.
Artykuł poświęcony jest problematyce składników rodzajowych terminów toponimicznych języka rosyjskiego i czeskiego. W centrum uwagi znajdują się zarówno główne terminy badanego problemu (toponimia, toponim, składnik rodzajowy), jak i proces tłumaczenia poszczególnych elementów rodzajowych i terminów rodzajowych. Analizę przeprowadza się w rosyjsko-czeskim planie porównawczym, badane są składniki rodzajowe terminów toponimicznych, związanych głównie z choronimami, oronimami i hydronimami. Proces tłumaczenia jest realizowany w odpowiednich warunkach języka docelowego. Z jednej strony większość badanych składników rodzajowych ma bezpośrednią równoważność w procesie tłumaczenia, jednak z drugiej strony są też składniki rodzajowe, które podczas tłumaczenia zastępowane są przez niezupełnie pasujące składniki rodzajowe, tj. są tłumaczone z pomocą semantycznie bliskich jednostek leksykalnych.
The article is devoted to the problems of generic components of toponymic terms of the Russian and Czech languages. The focus of attention is both on the main terms of the studied problem (toponymy, toponym, generic component), and the process of translation of specific generic elements and generic terms. The analysis is carried out in the Russian-Czech comparative plan, the generic components of toponymic terms, related mainly to choronyms, oronyms and hydronyms, are investigated. The translation process is implemented in the appropriate terms of the host language. On the one hand, most of the generic components under study have direct equivalence in the translation process, however, on the other hand, there are also generic components, which are replaced during translation by a not quite matching generic component, i.e. they are translated with the help of semantically nearby lexical units.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2021, 3 (175); 172-184
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transformace učiva slovotvorby, A-didaktické situace [Transformacja materiału słowotwórczego. Sytuacje dydaktyczne]
Transformation of word formation curriculum: A didactic situations
Autorzy:
Strejčková, Lucie
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016151.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
język czeski
sytuacja dydaktyczna
dydaktyka języka czeskiego
eksperyment
konstruktywizm
słowotwórstwo
znaczenie przedrostka
Czech language
didactic situation
mother tongue didactics
experiment
constructivism
word formation
the meaning of the prefix
Opis:
W artykule opisano sytuację dydaktyczną, w której realizowany był wybrany temat z zakresu słowotwórstwa. Autorka stara się teorię sytuacji dydaktycznych zastosować w programie nauczania słowotwórstwa w szkole podstawowej. W tekście szczegółowo opisano przebieg i wynik przeprowadzonego eksperymentu w nauczaniu.
This text deals with a didactic situation in the context of a selected curriculum from word formation. It is based on the theory of didactic situations previously presented mainly in didactics of mathematics. The author tries to apply the theory to the curriculum of word formation at the 1st stage of primary school. The text further describes in more detail the course and the results of experiments applied in teaching.
Źródło:
Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego; 2021, 30; 169-183
0208-5011
2353-9577
Pojawia się w:
Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ pandemii na polską, bułgarską i czeską leksykologię w roku 2020 i na początku 2021
The influence of the pandemic on Polish, Czech and Bulgarian lexicography in 2020 and early 2021
Autorzy:
Satoła-Staśkowiak, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127811.pdf
Data publikacji:
2022-02-03
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
pandemia
leksykologia
słowo roku
neologizmy
teorie spiskowe
częstotliwość użycia
rok 2020
język polski
język bułgarski
język czeski
pandemic
lexicology
word of the year
neologism
conspiracy theory
frequency of use
the year 2020
Polish language
Bulgarian language
Czech language
Opis:
Przedmiotem uwagi są szybko następujące, podczas pandemii, konsekwencje językowe – leksykalne (nowe słowa, zwielokrotniona częstotliwość użycia istniejących słów) i komunikacyjne, stanowiące dla językoznawców ciekawą podstawę badań współczesnych języków, z których trzy: polski, bułgarski, czeski stały się fundamentem analizy i badań frekwencyjnych. Mimo, że omawiane procesy językowe mają charakter globalny, to tendencje leksykalne w poszczególnych językach, jak i funkcje mowy, realizowane są w różny sposób, z heterogenicznym natężeniem, dlatego warto przyjrzeć im się bliżej. Prezentowany w artykule materiał został wyekscerpowany z dostępnych w sieci i na bieżąco notujących jednostki języka źródeł. Były nimi korpusy językowe: Narodowy korpus języka polskiego, Bułgarski narodowy korpus, Czeski narodowy korpus, autorski Polsko-bułgarsko-rosyjski korpus równoległy, którego autorka artykułu jest współautorką i przeglądarki typu: frazeo.pl czy slowanaczasie oraz słowniki elektroniczne, np.: miejski.pl. Pomocne stały się polskie, bułgarskie i czeskie programy publicystyczne i informacyjne, a także najmłodsza, choć nieliczna, literatura naukowa.
I discuss the linguistic consequences of the current pandemic, such as the emergence of new words and/or an increase in the frequency of use of some pre-existing words, and issues linked to communication. The paper refers to the Polish, Bulgarian and Czech languages. A frequentative approach is applied. Although the outlined linguistic processes are global in nature, several key aspects differentiate the three chosen languages in terms of frequency (including the occurrence of words and functions of speech). The linguistic data was gathered using online resources, including: The National Corpus of Polish, the Czech National Corpus, the Bulgarian National Corpus, the Polish-Bulgarian-Russian parallel Corpus (co-authored by the author of this paper), popular word browsers (frazeo.pl, slowanaczasie) and digital dictionaries (miejski.pl), journalism and information programs, and some of the most recent academic literature.
Źródło:
Językoznawstwo; 2021, 15; 23-37
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Średniowieczne analecta czeskie w rękopisie z dawnej biblioteki kościoła św. Piotra i Pawła w Legnicy
Medieval Czech analecta in a manuscript from the former library of St Peter and Paul’s Church in Legnica
Autorzy:
Mrozowicz, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2189560.pdf
Data publikacji:
2022-06-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
kodykologia
biblistyka
historia medycyny
średniowiecze
Psalmy
hagiografia
język czeski
św. Ludmiła
Legnica
Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu
codicology
Biblical studies
history of medicine
Middle Ages
Psalms
hagiography
Czech language
St Ludmila
Wrocław University Library
Opis:
The main source used in the article is a Latin manuscript from the former library of St Peter and Paul’s Church in Legnica, currently kept at the Wrocław University Library. The components of the manuscript were created in the 1370s and 1390s in Bohemia. In the course of processing the document, various interesting bohemica were discovered, ie Czech translations of Psalms 129 and 132, identified as a part of the Clementine Psalter from around the mid-14th century, in ‘Mammotrectus’ by John Marchesinus, 13 Czech month names on the margins of ‘De regimine mensium’ as well as botanical names, medical terms and advice on lactation inducers among other medical prescriptions. There is also a contentual bohemicum, ie initial fragments of ‘Passio sanctae Ludmillae’, the Latin account of the martyrdom of the Bohemian patroness saint, from a breviary written at the turn of the 12th and the 13th centuries. The article includes comments on the aforementioned texts as well as their editions.
Źródło:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki; 2022, 31, 1; 35-57
1509-0957
Pojawia się w:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 30

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies