Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "językoznawstwo historyczne" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Początki polskiego chrześcijaństwa na podstawie Kroniki to jest historyi wszytkiego świata… Marcina Bielskiego
    Beginnings of Polish Christianity based on Kronika, to jest historyja wszytkiego świata written by Marcin Bielski
    Autorzy:
    Kozaryn, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/911276.pdf
    Data publikacji:
    2018-11-26
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    historical linguistics
    Marcin Bielski
    religious vocabulary
    językoznawstwo historyczne
    słownictwo religijne
    Opis:
    Artykuł zawiera prezentację sposobu opisywania chrztu Polski w trzecim wydaniu (1564) Kroniki to jest historyi wszytkiego świata… Marcina Bielskiego. Przedstawienie zawartości treściowej właściwego fragmentu Kroniki stało się podstawą analizy słownictwa religijnego oraz wyróżników składniowych tekstu Bielskiego.
    This paper comments on the manner of describing the baptism of Poland in the third edition of Kronika, to jest historyja wszytkiego świata written by Marcin Bielski (1564). Presenting the textual contents of the specific passage of Kronika… has resulted in an analysis of the religious vocabulary and syntactical discriminants of Marcin Bielski’s text.
    Źródło:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2017, 33
    2082-9825
    2450-0259
    Pojawia się w:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Norwid, kolebka Ariów a Europa jako wielokulturowe „principium”
    Norwid, the Cradle of the Aryans and Europe as a Multicultural „principium”
    Autorzy:
    van Nieukerken, Arent
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1790937.pdf
    Data publikacji:
    2021-02-11
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Norwid
    Renan
    mitologia porównawcza
    językoznawstwo historyczne
    rasa
    comparative mythology
    historical linguistics
    race
    Opis:
    W czasie swej emigracji w Paryżu Cyprian K. Norwid bardzo się interesował współczesną mu mitologią porównawczą, a także językoznawstwem historycznym, które również stosował jako metodę komparatystyczną. Artykuł próbuje ustalić źrodła jego własnych spekulacji mitologicznych i lingwistycznych. Okazuje się, że znane mu były zarówno ówczesne autorytety w tym zakresie (np. Ernest Renan, Max Müller, którzy posługiwali się metodologią pozytywistyczną), jak i zbiorowe opracowania encyklopedyczne wydane przez katolickiego duchownego, ojca J.P. Migne, które próbowały uzgodnić odkrycia nauki pozytywistycznej z tradycją chrześcijańską. Norwid zaczerpnął swą wiedzę z obu źródeł, choć perspektywa katolickich dykcjonarzy była mu bliższa (nie akceptował jednak bezkrytycznie wszystkich ich ustaleń). „Archaiczne” (z punktu widzenia nauki pozytywistycznej) korzenie jego spekulacji mitologicznych i językoznawczych broniły go jednak przed pokusą ulegania (pseudo)naukowemu dyskursowi rasowemu. Jego chrześcijański uniwersalizm spotyka się tu z agnostycznym uniwersalizmem Renana. W obu przypadkach istotnym elementem owego uniwersalizmu było podkreślanie ponadnarodowej wartości tradycji związanych ze Starym Testamentem i judaizmem.
    Norwid, who lived in exile in Paris, took a great interest in comparative mythology and historical linguistics, using a similar methodology for both. This article attempts to establish the sources of his own mythological and linguistic speculations. It turns out that he knew both the writings of the acknowledged authorities in this field who used a positivist methodology, and the Catholic dictionaries published by the Abbé Migne which aimed at reconciling the discoveries of positivist science with the Christian tradition. Norwid’s knowledge derived from both sources, although he felt a greater closeness to the perspective of the Catholic dictionaries (even though he did not blindly accept all their findings). The “archaic” (from a positivist perspective) roots of his mythological and linguistic speculation defended him, however, against the temptation to give in to a [pseudo-]scientific racial discourse. Here, his Christian universalism goes hand-in-hand with Renan’s agnostic universalism. The essential element of this universalism derived, in both cases, from an emphasis on the supranational value of traditions linked with the Old Testament and Judaism.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 1; 27-50
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka zapomnianych ekspresywnych nazw strażników więziennych. (Nie)oczywista proweniencja
    Autorzy:
    Pacuła, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1830365.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-29
    Wydawca:
    Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
    Tematy:
    językoznawstwo historyczne
    leksykologia
    semantyka leksykalna
    żargon przestępczy
    diachronic linguistics
    lexicology
    lexical semantics
    criminal jargon
    Opis:
    Autor omawia kilka wyrażeń określających figurę strażnika. Materiał leksykalny pochodzi z polskich studiów historycznych z XIX i początku XX wieku. Autor przedstawia pochodzenie niektórych ekspresjonizmów, analizuje mniej znane i zapomniane nazwy strażników więziennych: tj. kozula, stary, żołdak, żebrak, socha, krzyżak, dziad, cieć, kamfuła, straguła. Tekst ma w zamiarze autora prowokować do debaty w niektórych kwestiach.
    Źródło:
    Świat i Słowo; 2019, 33, 2; 233-246
    1731-3317
    Pojawia się w:
    Świat i Słowo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czasownikowe derywaty odzwierzęce w polszczyźnie historycznej i ich funkcja w wierszu Juliana Tuwima Figielek
    Verbal animal derivatives in historical Polish and their function in the poem Figielek by Julian Tuwim
    Autorzy:
    Seniów, Adrianna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1592058.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    diachronic Linguistics
    poetic language
    semantic changes of words
    język poetycki
    językoznawstwo historyczne
    rozwój znaczeniowy wyrazów
    Opis:
    Celem jest analiza wybranych z utworu Juliana Tuwima czasownikowych derywatów odzwierzęcych: przekomarzać się, zacietrzewić się, zasępić się, osowieć, rozindyczyć się, zbaranieć. Prześledzono ich losy w historii języka, wskazano leksemy synonimiczne, a także odwołano się do ich kulturowej motywacji. Wiersz Tuwima stanowi jedynie punkt wyjścia, źródło, z którego wyodrębniono warte analizy językoznawczej zjawiska. Ponadto omówiono, jak poeta wykorzystał grę słów, jaką funkcję pełni nagromadzenie czasownikowych derywatów odzwierzęcych w budowaniu ekspresji wypowiedzi poetyckiej.
    The objective of the article is an analysis of some verbal animal derivatives taken from one poem Figielek by Julian Tuwin: przekomarzać się ‘to banter with somebody’ [komar ‘mosquito’], zacietrzewić się ‘to grow/get heated over something’ [cietrzew ‘black grouse’], zasępić się ‘to be distressed’ [sęp ‘vulture’], osowieć ‘to be dejected’ [sowa ‘owl’], rozindyczyć się ‘to fly into a rage’ [indyk ‘turkey’], zbaranieć ‘to be flabbergasted’ [baran ‘ram’]. The article contains an analysis of the fate of those words in the history of language and a list of synonymous lexemes; also their cultural motivation has been referred to. Tuwim’s poem is only a starting point, a source, from which some phenomena worth exploring have been extracted. In addition, the article shows how Tuwim used a play on words and what function is played by the accumulation of verbal animal derivatives in creating his poetic expression.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2016, 15; 103-113
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A history of conjunctions introducing negative clauses in English: The case of 'for dread that'
    Autorzy:
    Łęcki, Andrzej M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084002.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    subordination
    negative purpose
    grammaticalisation
    analogy
    historical linguistics
    zdania podrzędnie złożone
    negatywny cel
    gramatykalizacja
    analogia
    językoznawstwo historyczne
    Opis:
    This paper addresses the issue of the development of FOR DREAD THAT – a negative purpose subordinator in the history of the English language. The theoretical foundation of this work are the mechanisms of grammaticalisation suggested by Heine and Kuteva in many works of theirs. The gathered material shows that the development of this relatively rarely used subordinator constitutes a case of a typical grammaticalisation whose rise might have been the result of analogy with FOR FEAR THAT.
    Celem artykułu jest analiza powstania oraz zmian zachodzących w spójniku wprowadzającym zdania podrzędne wyrażające negatywny cel FOR DREAD THAT w historii języka angielskiego. Fundamentem teoretycznym badania są mechanizmy gramatykalizacji zaproponowane przez Heinego i Kutevę w wielu ich pracach. Zebrany materiał pokazuje, iż rozwój tego stosunkowo rzadko występującego spójnika jest przypadkiem typowej gramatykalizacji, a jego powstanie mogło być wynikiem analogii do FOR FEAR THAT.
    Źródło:
    Kwartalnik Neofilologiczny; 2020, 4; 553-561
    0023-5911
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Neofilologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Replika czy komentarz? Pragmatyczne właściwości elementów staropolskiego dialogu.
    Response or comment? The pragmatic properties of the elements of old polish dialogue.
    Autorzy:
    Pastuchowa, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594223.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    językoznawstwo historyczne pragmatyka historyczna
    dialog staropolski
    wyrażenia metatekstowe
    historical linguistics
    historical pragmatics
    Old Polish dialogue
    metatextual expressions
    Opis:
    Celem artykułu jest określenie wartości pragmatycznej metatekstowej obudowy staropolskiego dialogu. W polu obserwacji znalazły się wyrażenia, które rozpoczynają kwestię dialogową (np. ba, oto) i są reakcją na wypowiedź wcześniejszą. Ponieważ wątek ten nie był dotąd podejmowany w polskim językoznawstwie historycznym, autorka poprzedza analizę materiału refleksjami teoretycznymi. Odnosi się do lingwistycznego rozumienia metatekstu i wyodrębnia na tej płaszczyźnie jednostki języka, które współtworzą metatekstową warstwę dialogu w staropolskim dramacie. Analiza dotyczy zatem pragmatyki na poziomie „mikro” (wyrażenia), nie odnosząc się do tekstu. Uściślone są także tytułowe terminy: „replika” i „komentarz”. Ostatnia część artykułu to pragmatyczna analiza wybranych jednostek (ba i ot), która koncentruje się na odróżnieniu wyrażeń mających wartość komentującą (dodaną) od tych, które wyrażają tylko postawę modalną nadawcy.
    The aim of the paper is to assess the pragmatic value of the metatextual frame of Old Polish dialogue. The field of observation includes expressions of introduction to a dialogue (ba, ot) and those of reaction to a previous utterance. Since this topic has not been considered in polish historical linguistic literature before, the author precedes the analysis of gathered material with theoretical reflections. The author refers to the linguistic understanding of metatext and isolates, on that ground, those units of language which take part in creating the metatextual layer of dialogue of Old Polish drama. Therefore, the analysis concerns pragmatics at the “micro” level (expressions), without referring to text. The terms “response” and “comment” used in the title are clarified as well. The last part of the paper is a pragmatic analysis of chosen units (ba and ot), focused on distinguishing the expressions possessing a commentative (additional) value, from those expressing solely the modal stance of the sender.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2014, 60; 203-217
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dynamics of Language Change: The Case of Polish barzo > bardzo
    Autorzy:
    Górski, Rafał L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52904101.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    historical linguistics
    language change
    Middle Polish
    corpus linguistics
    Piotrowski’s law
    logistic regression
    językoznawstwo historyczne
    zmiana językowa
    okres średniopolski
    językoznawstwo korpusowe
    prawo Piotrowskiego
    regresja logistyczna
    Opis:
    The paper discusses the benefits and shortcomings of modelling a language change with logistic regression, an approach often called the Piotrowski-Altmann law. It is shown with an example of an isolated change, which occurred in Middle Polish, namely barzo > bardzo. The study is based on a historical corpus of Polish consisting of several hundreds of texts with over 12 million running words. Logistic regression based on the entire dataset shows relatively high goodness of fit, still there are some data points, especially close to the end of the process, which are quite far removed from the idealised trajectory. In the article, the author seeks to answer the question: to what extent the quality of the corpus affects the model. An experiment was conducted: a number of texts were randomly removed in order to create a smaller corpus, containing 90%, 75% and 50% of the texts of the entire set. Since such procedure is repeated 200 times, it is possible to compare the distribution of the scores indicating the goodness of fit of the model. It turns out that the smaller the corpus, the more diverse the goodness of fit, and in some rare cases it is even better than its counterpart for a larger corpus. Still the larger the corpus, the scores indicating goodness of fit tend to be higher.
    W artykule omówiono korzyści płynące z modelowania zmiany językowej za pomocą regresji logistycznej, a także ograniczenia tej metody. Fakt, że zmiana taka powinna dać się opisać we wspomniany sposób, jest nazywany prawem Piotrowskiego-Altmanna. Ilustrujemy to przykładem izolowanej zmiany, jaka wystąpiła w języku średniopolskim, a mianowicie przejściem barzo > bardzo. Dane pozyskano z historycznego korpusu języka polskiego składającego sięz kilkuset tekstów i liczącego około 12 milionów słów. Regresja logistyczna oparta na całym zbiorze danych wykazuje dobre dopasowanie, wciąż jednak istnieją pewne punkty, szczególnie pod koniec procesu, które są doś ćdaleko od wyidealizowanej trajektorii. W artykule autor stara się odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu jakość korpusu wpływa na model. W tym celu przeprowadzano eksperyment: z istniejącego korpusu usuwana jest losowo pewna liczba tekstów, tak aby stworzyć mniejsze korpusy zawierające 90%, 75% i 50% tekstów korpusu wyjściowego. Ponieważ taką procedurę powtarza się 200 razy, możliwe jest porównanie rozkładu wyników wskazujących na dopasowanie modelu. Wyniki wskazują, że im mniejszy korpus, tym większy rozrzut miary dobroci dopasowania, w skrajnych wypadkach nawet lepszy niż dla pełnego korpusu. Większe korpusy dają jednak na ogół lepsze wyniki dopasowania.
    Źródło:
    Studies in Polish Linguistics; 2021, 16, 3; 145-162
    1732-8160
    2300-5920
    Pojawia się w:
    Studies in Polish Linguistics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pochodzenie litewskiego afiksu duratywnego teb(e)-
    Autorzy:
    Ostrowski, Norbert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1177304.pdf
    Data publikacji:
    2011-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Lithuanian language
    diachronic linguistics
    verbal derivation
    existential clause
    locative clause
    grammaticalization
    język litewski
    językoznawstwo historyczne
    derywacja czasownikowa
    zdanie egzystencjalne
    zdanie lokalizujące
    gramatykalizacja
    Źródło:
    Folia Scandinavica Posnaniensia; 2011, 12; 205-210
    1230-4786
    2299-6885
    Pojawia się w:
    Folia Scandinavica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fleksja rzeczownika w Książkach o wychowaniu dzieci Erazma Glicznera na tle XVI-wiecznych tendencji normalizacyjnych
    Inflection of nouns in Książki o wychowaniu dzieci by Erazm Gliczner at the background of sixteenth century standardisation trends
    Autorzy:
    Gozdek, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/684141.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Erazm Gliczner
    fleksja rzeczownika
    XVI wiek
    poradnik pedagogiczny
    językoznawstwo historyczne
    historia języka polskiego
    sixteenth century
    inflection of nouns
    pedagogical book
    historical linguistics
    history of Polish language
    Opis:
    The subject of this study is inflection of nouns in Książki o wychowaniu dzieci [...] (Cracow 1558) by Erazm Gliczner. The main research aim was verifying progressive of standardisation of the Polish language in comparison to the first part of the sixteenth century. Due to the fact that sixteenth century was a time of the biggest development of Polish language changes were dynamic. Presented research results are only general trends but they show us a progress of normalization. Polish author had a good intuition with regard to developmental tendencies of 16th Polish language. He usually was choosing new variants of inflection forms.
    -
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2018, 52; 35-47
    0208-6077
    2450-0119
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Слово в пространстве и времени1
    Word in space and time
    Autorzy:
    Vendina, Tatjana I.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1375739.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    dialectology
    General Slavonic Linguistic Atlas (OLA)
    historical linguistics
    comparative linguistics
    linguistic geography
    Slavic languages
    dialektologa
    Ogólnosłowiański atlas lingwistyczny (OLA)
    jęzxykoznawstwo historyczne
    językoznawstwo porównawcze
    geografia lingwistyczna
    języki słowiańskie
    Opis:
    This article analyzes the common Slavic linguistic atlas maps (OLA). Assessing the preliminary results of the OLA project, the author focused her attention on the new linguistic geography data given in the Atlas, and the evolution of some units and Proto-Slavic dialect differentiation of Slavia.
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 143-165
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies