Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "język wsi" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    Formy miejscownika liczby pojedynczej wyrazu dom w mowie Wielkopolan dawniej i współcześnie
    Forms of the singular locative of the word dom in the speech of inhabitant of Greater Poland in the past and today
    Autorzy:
    Kobus, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/498400.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    gwara
    język mieszkańców wsi
    miejscownik
    dom
    Opis:
    The article is devoted to the issue of the diversity of the inflectional forms of the locative expression of the word dom (the house). The starting material was the Atlas of the regional language and folk culture of Greater Poland (today considered obsolete) against which the results of contemporary research were compared. This procedure allowed to show the vitality of dialectal forms in the modern language of villagers, especially the regressive nature of the described examples.
    Artykuł poświęcony jest zagadnieniu zróżnicowania form fleksyjnych miejscownika wyrazu dom. Materiałem wyjściowym uczyniono Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski (materiał dziś już dawny), z którym zestawione zostały wyniki badań współczesnych. Zabieg ten pozwolił wykazać stopień żywotności form gwarowych we współczesnym języku mieszkańców wsi, szczególnie zaś regresywny charakter opisywanych przykładów.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2019, 11
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The methodological assumptions about research into language of villagers
    Założenia metodologiczne badań języka wsi
    Autorzy:
    Sierociuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2007954.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    dialect
    language spoken in rural areas
    research methodology
    gwara
    język wsi
    metodologia badań
    Opis:
    The article presents a presumption that contemporary rural areas are witnesses not only to intense transformations of the inhabitants’ living conditions but also very rapid changes to the language spoken by the local communities where the traditionally defined dialects are less and less frequently the major means of communication.1) The presented research proposal highlights the need for taking into account several premises: collecting in the field lexical material mainly by focusing attention on a specific subject area;2) taking into account various social and linguistic parameters at the stage of collecting the material; for the research, select informants who represent various generations as indicated by the informants’ years of birth; for the purpose of clarity, five generation intervals have been identified;3) the material, subjected to computer processing, should be accompanied by particulars including a few basic parameters that allow to characterise each element in detail.
    W artykule wychodzi się z przeświadczenia, że współczesne wieś jest terenem nie tylko intensywnych przeobrażeń warunków życia jej mieszkańców, lecz także jest to obszar bardzo szybko zachodzących przeobrażeń języka kształtującej ją społeczności, gdzie tradycyjnie pojmowane gwary coraz rzadziej są podstawowym środkiem porozumiewania się. Prezentowana propozycja badawcza akcentuje potrzebę uwzględnienia kilku przesłanek:1) gromadzenie w terenie materiału leksykalnego głównie poprzez koncentrację uwagi na określonym polu tematycznym;2) na etapie gromadzenia materiału uwzględniać różne parametry socjolingwistyczne;3) do badań typować informatorów reprezentujących różne grupy pokoleniowe wyznaczane rokiem urodzenia informatora; dla celów porządkujących przyjmuje się pięć takich przedziałów pokoleniowych;4) poddawany obróbce komputerowej materiał ma być zaopatrzony w odpowiednią metryczkę zawierająca kilka podstawowych parametrów pozwalających na dokładna charakterystykę każdego z jego elementów.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2020, 13; 165-172
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Leksyka mikropola tematycznego MUCHA w języku mieszkańców okolic Pobiedzisk w środkowej Wielkopolsce
    FLY lexis in the thematic microfield in the language spoken by the inhabitants of Pobiedziska in central Wielkopolska
    Autorzy:
    Kobus, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2008038.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    dialect
    language of rural residents
    thematic field
    gwara
    język mieszkańców wsi
    pole tematyczne
    Opis:
    Autorka artykułu omawia wąską grupę słownictwa skupionego wokół tematu MUCHA. Przytaczane w tekście poświadczenia terenowe pochodzą z najnowszych eksploracji w okolicach Pobiedzisk, miasta położonego w niedalekiej odległości od Poznania. Autorka podkreśla wartość współpracy ze szkołami w pozyskiwaniu lokalnej leksyki.
    The author of the article discusses a narrow group of vocabulary focused around the topic of FLY. The field credentials come from the most recent exploration in the area of Pobiedziska, a town located in the vicinity of Poznań. The author emphasizes the value of cooperation with schools in acquiring the local lexis.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2020, 12; 201-211
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wialnia i młynek w języku mieszkańców wybranych wsi wielkopolskich
    Wialnia and młynek in the language of the inhabitants of selected Greater Poland villages.
    Autorzy:
    Kobus, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/498404.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    gwara,
    język mieszkańców wsi,
    nazwa,
    desygnat
    dialect,
    language of the villagers,
    name,
    designate
    Opis:
    W artykule podjęto problem relacji nazwa–desygnat na przykładzie nazw maszyn do czyszczenia oraz sortowania zboża. Analizy opierają się głównie na materiale wielkopolskim z odwołaniami do źródeł z innych regionów. Pozyskane współcześnie dane terenowe zostały zestawione z danymi Atlasu języka i kultury ludowej Wielkopolski, co pozwoliło wykazać zmiany zachodzące w zakresie badanych nazw.
    The article discusses the name-designate relation by resorting to the example of names of machines: aerial separator and grain sorter. The analyses are based mainly on material collected in Greater Poland with reference to sources from other regions. The recently collated field data are juxtaposed with data from Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski (Atlas of Great Poland’s language and folk culture) which made it possible to demonstrate changes in the names in question.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2018, 10; 145-152
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowe zachowania językowe u najstarszego pokolenia mieszkańców wsi
    New Linguistic Behaviors in the Eldest Generation of Village Inhabitants
    Autorzy:
    Ziajka, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32387994.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    rural language
    verbal communication
    lexical innovations
    komunikacja językowa
    język mieszkańców wsi
    innowacje leksykalne
    Opis:
    The objective of the paper is analysis of the eldest village inhabitants’ linguistic behaviors which result from the universalizing influence of general culture on folk language. The contemporary globalizing tendencies which are strongly reflected in rural environments result in the fact that the eldest generation is forced to include new words in their own dialectal vocabulary that refer to modern realities that often do not fall within the scope of the cultural, social and customary sphere of rural communities. The materials, which include verbal behaviors collected in 2015–2020 in the rural commune of Babice in Chrzanów district, indicate the villagers’ lack of linguistic competence in terms of knowledge of the newest layer of general Polish. This is because, in the verbal behaviors of the members of the eldest age group, we can find numerous forms of deviation, and new words are often pronounced using traditional dialectal phonetics. Morphological transformations also occur. The reasons for these transformations include articulation difficulties combined with etymological unclearness. New words are sometimes unclear to elder people, which is why semantic shifts often occur when transferring general Polish units into the dialectal code.
    Celem artykułu jest analiza tych zachowań językowych najstarszych mieszkańców wsi, które wynikają z uniwersalizującego oddziaływania na język ludowy kultury ogólnej. Współczesne tendencje globalizacyjne, w sposób szczególny zaznaczające się w środowiskach wiejskich, powodują, że najstarsze pokolenie zmuszone jest włączać do własnego, gwarowego repertuaru językowego nowe słownictwo odnoszące się do współczesnych realiów, częstokroć niemieszczących się w sferze kulturowej, społecznej i obyczajowej wiejskich wspólnot. Egzemplifikacja materiałowa, którą stanowią zachowania werbalne zebrane w latach 2015–2020 na terenie wiejskiej gminy Babice w powiecie chrzanowskim, wskazuje jednakże na brak kompetencji językowej mieszkańców wsi w zakresie znajomości najnowszej warstwy polszczyzny ogólnej. W zachowaniach werbalnych najstarszej grupy wiekowej pojawiają się bowiem liczne formy dewiacyjne, słownictwo nowe często jest wymawiane z zachowaniem tradycyjnej fonetyki gwarowej. Dochodzi także do przekształceń na płaszczyźnie morfologicznej. Przyczyną tych modyfikacji bywają trudności artykulacyjne połączone z brakiem wiedzy o ich etymologii. Nowe wyrazy nie zawsze są w pełni zrozumiałe dla starszego pokolenia, dlatego też przenoszeniu jednostek ogólnopolskich do kodu gwarowego często towarzyszą przesunięcia semantyczne.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2021, 21
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The dynamics of changes within grammatical gender of dialectal nouns – selected issues
    Dynamika zmian w obrębie rodzaju gramatycznego rzeczowników gwarowych – wybrane zagadnienia
    Autorzy:
    Kobus, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2007916.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    inflection
    grammatical gender
    dialect
    language of villages
    fleksja
    rodzaj gramatyczny
    gwara
    język mieszkańców wsi
    Opis:
    Due to problems with obtaining the materials and the description thereof, dialectal inflection is an element of language which does not attract lots of dialectologists’ attention. On the other hand, the inflection of Wielkopolska dialects poses more problems in the description because there is no startingpoint in the form of previous characteristics of inflection that would create a need for a continuous description that shows the changes in the evolution of a dialect. The language spoken in rural areas in the late 20th and the early 21st centuries has entered a stage of dynamic changes on all its levels. Thisfact cannot be disregarded in selecting the appropriate research tools. Dialectal inflection cannot be unambiguously categorised, it is full of inconsistencies and deviations from (what seems to be) the adopted paradigm. As a result, it is much more interesting to show it as a flexible creation of oral language i.e. in a dynamic way, resulting from statistical analyses.The dynamics of inflection forms within grammatical gender is a part of a larger monograph dedicated to the gender-related variability of nouns and the change of gender in the course of inflection and the well-recognised opposition of masculine gender and non-masculine gender. My intention was not onlyto describe phenomena of grammatical gender of the nouns recorded in contemporary Wielkopolska as well as to show the changes against the material from the 1950s–1980s.The gender category defies attempts at restoring some normative order in it. Oral language is particularly susceptible to gender-related variations where the rules of correction are suspended. Oral language tends to be dynamic and this active nature determines the intensity of the specific features of the spokenvariety of the Polish language – the right form is created when an act of speech appears (conformity with the general Polish norm does not count – communication prevails). Despite its specificity, the spoken variety stays within the more or less flexible language norm. An analysis of the materials intended to illustrate the dynamics of changes within grammatical gender leads to drawing general conclusions. Dialects are a variety of the national language to which we would like to attribute many distinctive historical and even pre-historical features. However, this is a variety of language which evolves as do the other varieties of the national language. Speakers will always choose forms which suffice for an efficient act of communication. Dialects are at a stage of their development where researchers try to determine elements typical of a dialect and forget to examine their latest structure which results from the latest communication needs of speakers in rural areas.
    Fleksja gwarowa należy do tych elementów systemu językowego, które ze względu na trudności z pozyskaniem materiałów i sposobem ich opisu, nie jest częstym obiektem zainteresowania dialektologów. Natomiast fleksja gwar wielkopolskich jest dodatkowo trudna w opisie, gdyż brak tu punktu wyjścia w postaci wcześniejszej charakterystyki problemu odmiany, któryby generował potrzebę opisu kontynuującego, pokazującego zmiany na drodze ewolucji systemu gwarowego. Język mieszkańców wsi na przełomie XX i XXI w. znalazł się w fazie dynamicznych przemian na wszystkich poziomach sytemu językowego. Fakt ten nie może zostać pominięty w doborze odpowiednich narzędzi badawczych. Fleksja gwarowa wymyka się jednoznacznemu zaszeregowaniu, jest pełnaniekonsekwencji i odchyleń od (wydawałoby się) przyjętego paradygmatu. Wszystko to sprawia, że znacznie bardziej interesujące jest ukazanie jej jako plastycznego tworu języka mówionego, zatem w sposób dynamiczny, uzyskany na podstawie analiz statystycznych.Dynamika form fleksyjnych w obrębie rodzaju gramatycznego to opracowanie będące częścią większej monografii, a poświęcone zagadnieniu wariantywności rodzajowej rzeczowników oraz zjawisku zmiany rodzaju podczas odmiany, a także znanej kwestii opozycji rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego.Moim zamiarem było nie tylko opisanie ciekawszych zjawisk z zakresu rodzaju gramatycznego rzeczowników zaobserwowanych w języku współczesnych Wielkopolan, ale i wykazanie zmian w zestawieniu z materiałami lat 50.–80.Kategoria rodzaju wymyka się próbom normatywnego jej uporządkowania. Szczególnie podatny na wariancje rodzajowe jest język mówiony, gdzie niejako zasady dotyczące poprawności ulegają zawieszeniu. Język mówiony ma naturę dynamiczną i ten właśnie jego aktywny charakter determinuje stopień natężenie poszczególnych cech mówionej odmiany polszczyzny – odpowiednia forma powstaje z chwilą kreowania aktu mowy (nie liczy się zgodność z normą ogólnopolską – ważna jest przede wszystkim komunikatywność). Mimo swej specyfiki odmiana mówiona mieści się w ramach mniej lubbardziej elastycznej normy języka.Analiza materiałów, mających zilustrować dynamikę zmian w obrębie rodzaju gramatycznego, daje przesłanki do wyciągnięcia wniosków ogólnych. Gwary są tą odmianą języka narodowego, której chcielibyśmy przypisywać wiele cech dystynktywnych, historycznych, a nawet prahistorycznych. Jednakże jest to odmiana języka, która ulega ewolucji wraz z resztą odmian języka narodowego. Użytkownicy języka będą zawsze wybierać takie formy, które wystarczają dla sprawnego przeprowadzenia aktu komunikacji. Gwary znalazły się w takim momencie swojego rozwoju, w którym badacze starają się wyłuskiwać elementy typowe dla dialektu, zapominając o badaniu aktualnej ich struktury – wynikającej z bieżących potrzeb komunikacyjnych użytkowników języka wsi.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2020, 13; 65-110
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The sociological context of research into language of villagers
    Socjologiczny kontekst badań języka mieszkańców wsi
    Autorzy:
    Sierociuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2007956.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    dialect
    language of villagers
    rural sociology
    contemporary dialectological research
    gwara
    język mieszkańców wsi
    socjologia wsi
    współczesne badania dialektologiczne
    Opis:
    The article is an attempt at presenting the context of the linguistic situation in rural areas. New findings offered by sociology, geography of the country and other disciplines dealing with rural areas indicate clearly that contemporary dialectology requires methodological re-orientation. As a consequence, there is a growing need of referring to a language spoken by inhabitants of rural areas rather than a traditional dialect. There is also growing awareness of the value of local culture and an imperative to cultivate it, accompanied by an urgent need of compiling own dictionaries of dialects.
    Artykuł podejmuje próbę szkicowania kontekstu współczesnej sytuacji językowej wsi. Przywołane nowe rozstrzygnięcia socjologii, geografii wsi – i innych dyscyplin zajmujących się obszarami wiejskimi – jednoznacznie wskazują na konieczność zmiany orientacji metodologicznej współczesnej dialektologii. Konkluzją powyższego jest coraz wyraźniej rysująca się potrzeba mówienia o języku mieszkańców wsi miast o tradycyjnej gwarze. Wzrasta też świadomość wartości lokalnej kultury i potrzeby jej kultywowania. Coraz częściej jest też odczuwana potrzeba zestawiania słowników własnej gwary.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2020, 13; 201-213
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy motyli w mowie mieszkańców wielkopolskich wsi
    The names of butterflies in the speech of the inhabitants of Greater Poland villages
    Autorzy:
    Kobus, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850467.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    dialect
    language of the villagers
    butterflies and moths names
    gwara
    język mieszkańców wsi
    nazwy motyli
    ćma
    Opis:
    W artykule zostały opisane nazwy motyla dziennego i nocnego wyekscerpowane z wielkopolskich źródeł dialektologicznych. Współcześnie pozyskane dane językowe zebrano w ramach projektu edukacyjnego przeprowadzonego na terenie gminy Pobiedziska (pow. Poznań). Na podstawie przeprowadzonych badań terenowych uzyskano – obok nazw ogólnych – zaledwie kilka nazw gatunkowych motyli. Nazwy współczesne zostały zestawione z nazwami wyekscerpowanymi z materiałów archiwalnych AdamaTomaszewskiego i Atlasu języka i kultury ludowej Wielkopolski. W tekście poczyniono także drobne uwagi etymologiczne dotyczące zróżnicowanych na terenie Wielkopolski nazw motyla i ćmy.
    The article describes the names of the diurnal and nocturnal butterflies extracted from dialectological sources from Greater Poland. Contemporary linguistic data were collected as part of an educational project carried out in Pobiedziska commune (Poznań district). The field research has resulted in just a few species names of butterflies, next to generic names. Contemporary names have been juxtaposed with names excerpted from Adam Tomaszewski’s archival materials and the Atlas of the language and folk culture of Greater Poland. The text also makes minor etymological remarks on the names used for the butterfly and the moth, which vary from one location in Greater Poland to another
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2023, 16; 159-171
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dynamika przeobrażeń języka mieszkańców wsi i możliwości jej badania
    The dynamic of changes to the language spoken in rural areas; possibilities of examining that dynamic
    Autorzy:
    Sierociuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/498341.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    język mieszkańców wsi
    zróżnicowanie pokoleniowe gwar metodologia badań
    anguage of village residents generational diversity of dialects research methodology
    Opis:
    Artykuł podejmuje problem istotny dla współczesnej dialektologii: w jakim stopniu możliwe jest obserwowanie zmian zachodzących w języku mieszkańców wsi. Obfita baza zawierająca materiał opatrzony danymi socjolingwistycznymi – zwłaszcza rokiem urodzenia informatora oraz inicjałami pozwalającymi poszczególne przykłady przypisać konkretnemu idiolektowi – daje wgląd w procesy (ale i ich przebieg) obserwowane w konkretnych gwarach. Prezentowane spostrzeżenia oparte są na doświadczeniach badawczych zespołu Pracowni Dialektologicznej UAM w Poznaniu.
    The article undertakes a significant problem for contemporary dialectology: how far is it possible to observe linguistic changes in a rural population. A large database containing material bearing sociolinguistic data – especially the year of birth and initials of the informant, allowing individual examples to be attributed to a particular idiolect – gives an insight into these processes (or their course), observed in specific dialects. The presented findings are based on the experience of the research team of the Dialectological Laboratory at Adam Mickiewicz University in Poznan.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2016, 8; 67-78
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Features defining dialects spoken in language of villagers
    Cechy definicyjne gwar w języku mieszkańców wsi
    Autorzy:
    Sierociuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2007927.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    dialect
    language spoken in rural areas
    dialectal system
    text rendition
    gwara
    język mieszkańców wsi
    system gwarowy
    realizacja tekstowa
    Opis:
    The article focuses on the suitability of collections of texts for listing dialect characteristics. Attention has also been paid to the occurrence of some dialectal features in Z. Sobierajski’s Teksty z zachodniej Wielkopolski; 210 pages of his book contain 62,711 dialectal word forms. The material from the corpus has been confronted with M. Gruchmanowa’s Gwary zachodniej Wielkopolski (Poznań 1970) and the Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski (Wrocław…– Poznań 1979–2005). The corpus either lacks an entire group of forms regarded typical of the region’s dialects or the occurrences are very rare. Therefore, despite the ample material, in many instances an attempt at linguistic characteristics of specific dialects is futile.
    Artykuł koncentruje się na problemie przydatności zbiorów tekstów do zestawiania charakterystyki gwar. Zwrócono tu uwagę na występowanie niektórych cech dialektalnych w książkowym wydaniu Tekstów z zachodniej Wielkopolski Z. Sobierajskiego. Na 210 stronach druku odnotowanych jest 62711 słowoform gwarowych. Materiał z tak zestawionego korpusu skonfrontowany został z M. Gruchmanowej Gwarami zachodniej Wielkopolski (Poznań 1970) i Atlasem języka i kultury ludowej Wielkopolski (Wrocław …– Poznań 1979–2005). Cały szereg form, uznawanych za typowe dla gwar tego regionu, w badanym korpusie nie występuje, lub ma poświadczenia jednokrotne. Mimo więc tak obfitego materiału w wielu wypadkach nie jest możliwe podjęcie prób naszkicowania charakterystyki językowej konkretnych gwar.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2020, 13; 173-181
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania języka mieszkańców wsi w kontekście przemian społecznych
    Research of rural speech in the context of social changes
    Autorzy:
    Grochola-Szczepanek, Helena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/475737.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    język mieszkańców wsi
    kontekst społeczny
    elektroniczna baza tekstów i nagrań
    rural speech
    social context
    electronic database of texts and recordings
    Opis:
    The article discusses contemporary linguistic situation of rural areas especially in south of Poland. The country undergoes a lot of economic, social and cultural transformations such as new way of working on the farm, changing in the education and employment structure, the impact of global culture. These changes have a huge influence on the rural speech, which now is better to define the language of villagers instead of a traditional dialect. There is a need to change the methodological orientation of the modern dialectology. The traditional methods of description dialectal language shall be combined with other disciplines like sociology, psychology, ethnology and with new approach to dialects viewed through civilization and cultural changes. However, the most important task is to document the current rural speech in the form of the electronic database.
    Źródło:
    Socjolingwistyka; 2013, 27; 43-53
    0208-6808
    Pojawia się w:
    Socjolingwistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Klasyfikacja słownictwa z zakresu pola WYPOSAŻENIE I WYSTRÓJ WNĘTRZ
    Classification of vocabulary in the semantic and thematic field EQUIPMENT AND INTERIOR DESIGN.
    Autorzy:
    Zagłoba, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1854356.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-10
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    equipment
    decor
    vocabulary
    classification
    Poddębice district
    dialect
    language of rural residents
    wyposażenie
    wystrój
    leksyka
    klasyfikacja
    powiat poddębicki
    gwara
    język mieszkańców wsi
    Opis:
    Artykuł przedstawia podział słownictwa z zakresu pola semantyczno-tematycznego WYPOSAŻENIE I WYSTRÓJ WNĘTRZ. We wstępie autorka odnosi się do klasyfikacji innych badaczy (Andrzeja Markowskiego, Barbary Batko-Tokarz, a także Anny Piotrowicz i Małgorzaty Witaszek-Samborskiej), a następnie prezentuje własną propozycję podziału na podpola. Poszczególne podpola zobrazowane są przykładowymi leksemami zgromadzonymi na terenie powiatu poddębickiego.
    The article presents a classification of vocabulary in the semantic-thematic field EQUIPMENT AND INTERIOR DESIGN. In the introduction, the author refers to the classifications suggested by other researchers (Andrzej Markowski, Barbara Batko-Tokarz and Anna Piotrowicz, Małgorzata Witaszek-Samborska) and then presents her own suggestion of a division into subfields. The individual subfields are illustrated with exemplary lexemes collected in Poddębice district.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2021, 14; 209-218
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wieś i gwara w dobie rekonfiguracji kultury (na przykładzie Podhala)
    Autorzy:
    Mlekodaj, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/498432.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    gwara
    rekonfiguracja kultury
    język i kultura współczesnej wsi
    dialect
    reconfiguration of culture
    language and culture of the contemporary
    village
    Opis:
    The article is an attempt to assess the effects on the functionality of regional dialects from both a historical and contemporary perspective. As a starting point for deliberations, the author has adopted the theory of Maryla Hopfinger who assumes that the development of technology, more specifically advances in communication from first an analog and now to a digital technology, has contributed to a complete change in the medium of commu-nication which thus, for the twentieth century, resulted, for the second time in the history of mankind, in the total reconfiguration of culture. The first major realignment of culture took place at the time when the spoken word was stripped of its’ prior high ranking by the writ-ten word. Also within the village, speech to some extent, also gave up to this reconfiguration. This first impact on regional dialects only slowly changed the first relationship, while he second, which is now taking place before our eyes, seems to more strongly influence the language and culture of the modern village.
    Artykuł jest próbą oceny zjawisk dotyczących warunków funkcjonowania gwary w perspektywie historycznej oraz współczesnej. Za punkt wyjścia do rozważań przyjęto teorię Maryli Hopfinger. Zakłada ona, iż rozwój technologii najpierw analogowych, a obecnie cyfrowych i związana z tym zmiana modelu komunikacji społecznej przyczyniły się do za inicjowanej w XX wieku drugiej w historii ludzkości, totalnej rekonfiguracji kultury. Pierwsza dokonała się w czasach, kiedy słowo mówione zostało pozbawione wcześniejszej rangi przez pismo. Także wieś ze swoją mową w jakimś stopniu poddała się obu rekonfiguracjom. Pierwsza z nich znacznie wolniej zmieniała jej oblicze, druga zaś, która dokonuje się na naszych oczach, zdaje się mocniej wpływać na język i kulturę współczesnej wsi.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2016, 8; 17-22
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język pism kierowanych przez mieszkańców okolic Zakliczyna nad Dunajcem do instytucji gminnych
    The language of the official papers submitted by the inhabitants of the Zakliczyn region to the municipal institutions
    Autorzy:
    Piechnik, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/475741.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    język mieszkańców wsi
    styl pism oficjalnych
    gwara Pogórza
    dialekt małopolski
    gwara w tekście
    Zakliczyn
    local dialects and culture of the Highlands
    a Lesser Poland dialect
    local dialects in texts
    Opis:
    Artykuł zawiera omówienie cech językowych pism o charakterze oficjalnym, kierowanych przez mieszkańców gminy Zakliczyn do Urzędu Miasta i Gminy Zakliczyn oraz do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zakliczynie. Materiał badawczy obejmuje 528 dokumentów (podania, wnioski, prośby, skargi). Autorzy pism są słabo wykształceni, zwykle bezrobotni lub pracujący na roli i mają niskie kompetencje językowe, co odzwierciedla się w językowo-stylistycznej stronie ich tekstów. W pismach uwidaczniają się m.in. wpływy fonetyki polszczyzny ogólnej i gwar pogórskich oraz wpływy (głównie leksykalne) polszczyzny potocznej. Teksty utrwalają także karykaturalne cechy stylu urzędowego, który piszący próbują naśladować.
    The objective of the article is to identify and discuss the linguistic features recorded in official papers submitted by the inhabitants of the Zakliczyn commune to the Zakliczyn Municipal and Communal Office and to the Local Social Welfare Centre in Zakliczyn. The research material includes 528 documents (applications, requests, complaints). People who wrote those papers are poorly educated, usually unemployed or working as farmers. The linguistic and stylistic dimension of those texts reveals a low level of the authors’ linguistic skills. The texts reflect, inter alia, the influence of the phonetics of Polish standard linguistic code and the phonetic features of the Highland local dialects, as well as the lexis of colloquial Polish. The texts imitate some features of the offices’ style what cause a caricature effect.
    Źródło:
    Socjolingwistyka; 2016, 30; 101-113
    0208-6808
    Pojawia się w:
    Socjolingwistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wartość gwary w utrwalaniu pamięci kulturowej społeczności wiejskiej (na przykładzie Opowieści sołtysa Stefana Szota)
    The value of dialect in consolidating the identity of the rural community (on the base of the Opowieści sołtysa (The Mayor’s Tales) by Stefan Szot)
    Autorzy:
    Piechnik, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594275.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Stefan Szot
    gwara okolic Iwkowej
    historie mówione
    język i kultura dawnej wsi
    dialect of Iwkowa area
    oral histories
    language and culture of the former village
    Opis:
    Materiał badawczy stanowi zbiór trzynastu gawęd zatytułowany Opowieści sołtysa, autorstwa Stefana Szota – długoletniego i nadal piastującego swoją funkcję sołtysa Iwkowej. Gwara odgrywa tam rolę niezwykle ważnego budulca wiejskiej społeczności i przekaziciela treści kulturowych. Identyfikacja z określonym miejscem (Iwkowa) następuje w dużej mierze za pomocą lokalnej odmiany dialektu. Autor uautentycznia wypowiedzi bohaterów, zapisując je gwarą Pogórza z wyrazistymi właściwościami lokalnymi, widocznymi szczególnie na płaszczyźnie fonetycznej (np. wymowa jednonosówkowa, realizacja grupy -ro jako -re, mazurzenie) oraz leksykalnej. Leksemy gwarowe pojawiają się także w narracji i podkreślają silnie związki gwary z wytworami tradycyjnej kultury materialnej i niematerialnej (nieposiadającymi nazw w polszczyźnie ogólnej). Gwara w Opowieściach sołtysa nierzadko stanowi miernik przynależności do iwkowskiej wspólnoty językowo-kulturowej, gdyż pełne zrozumienie treści ukrytych w przywołanych w tekście przezwiskach, mikrotoponimach i nazwach przysiółków (w fonetycznej postaci gwarowej) wymaga dobrej orientacji w lokalnych realiach.
    The research material is comprised of the collection of 13 tales entitled The Mayor’s Tales by Stefan Szot, a long time mayor of Iwkowa village, who is still in office. The dialect used in The Mayor’s Tales (Opowieści sołtysa) plays a fundamental role in the village community and serves as a carrier of cultural content. Identification with a given area (Iwkowa) takes place, to a great extent, by means of the local dialect. The author authenticates the utterances of his characters by writing their words using the Pogórze dialect and incorporating expressive local characteristics, which are especially visible at the phonetic level (e.g. lack of the front nasal vowel, pronouncing -ro as -re, mazuration) and lexical level. Dialectal lexemes appear also in the narration emphasizing close connection between the dialect and the material and non-material products of traditional culture (without appellation in standard Polish language). The dialect used in The Mayor’s Tales very often serves as a measure of membership in the language and cultural community of Iwkowa, as the ability to fully understand the content hidden in the quoted nicknames, microtoponyms, and names of hamlets (in their phonetic dialect form) is dependent on good knowledge of local reality.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 119-135
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies