Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "język staropolski" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Nazewnictwo chemiczne w "Średniowiecznej historyi naturalnej w Polsce" Józefa Rostafińskiego
    Autorzy:
    Kuśnierek, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1022824.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    terminologia
    chemia
    szereg synonimiczny
    język staropolski
    terminology
    chemistry
    series synonymous
    Old Polish language
    Opis:
    Celem artykułu jest analiza nazewnictwa chemicznego obecnego w dziele Symbola ad historiam naturalem medii aevi Józefa Rostafińskiego, w którym zebrane zostały glosy ze średniowiecznych tekstów z zakresu nauk przyrodniczych. Z tekstu wyekscerpowanych zostało 80 leksemów należących do słownictwa chemicznego. Wyrazy te charakteryzują się bogatą synonimiką, co jest charakterystyczne dla leksyki specjalistycznej doby staropolskiej. W artykule omówione zostały trzy szeregi synonimiczne odnoszące się do węglanu ołowiu, tlenku żelaza oraz siarczanu żelaza.
    The aim of the article is analysis the chemical naming present in the Symbola ad historiam naturalem medii aevi written by Józef Rostafiński, in which glosses from medieval texts in the field of natural sciences were collected. 80 lexemes belonging to chemical vocabulary were extracted from the text. These words are characterized by a rich synonymy, which is characteristic of the specialist lexis of the Old Polish period. The article discusses three synonymous series relating to: lead carbonate, iron oxide and sulfate iron.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2020, 54; 177-188
    0208-6077
    2450-0119
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy własne w piśmiennictwie średniowiecznym wobec obrazowości staropolszczyzny
    Proper names in medieval literature and the imagery of the Old-Polish language
    Autorzy:
    Rejter, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1992246.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    nazwa własna
    średniowiecze
    język staropolski
    obrazowość
    dyskurs
    proper name
    Middle Ages
    Old-Polish language
    imagery
    discourse
    Opis:
    Opracowanie dotyczy możliwości zastosowania instrumentarium onomastyki do badań nad obrazowością języka staropolskiego. Zaobserwowano potencjał nazw własnych pomocny w opisie złożoności średniowiecznej polszczyzny, co jest zwłaszcza ważne ze względu na ubóstwo ilościowe i tematyczne zachowanych z tej epoki tekstów polskojęzycznych. Nazwy własne ze względu na konotacje semantyczne i wiele funkcji, jakie pełnią, można poddać analizie w różnych kontekstach i użyciach. Autor spróbował wskazać kilka wybranych problemów dotyczących związków onimów z obrazowością języka staropolskiego. Obserwacje były prowadzone zarówno z uwzględnieniem potencjału semantycznego nazw własnych, jak i ich funkcji we współtworzeniu różnych dyskursów i stylów.
    The work concerns the possibility of using onomastic instruments for researching the imagery of Old-Polish. One can observe the potential of proper names that is useful in describing the complexity of Medieval Polish, especially that there are few texts written in Polish remaining from the Middle Ages. Proper names, due to their semantic potential of connotations and their many functions, may be analyzed in various contexts, which is helpful in the analysis of medieval language. The author attempts to highlight a few selected problems concerning the relationship between onyms and the imagery of the Old-Polish language. The observations were conducted taking into account the semantic potential of proper names as well as their function in co-creating various discourses and styles.
    Źródło:
    Onomastica; 2021, 65, 2; 87-102
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rutenizmy w staropolskiej terminologii religijnej (na przykładzie Słownika staropolskiej terminologii chrześcijańskiej Marii Karpluk)
    Loanwords from the Ruthenian language in Old Polish religious terminology (on the example of Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej by Maria Karpluk)
    Autorzy:
    Rygorowicz-Kuźma, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1832552.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-22
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    rutenizmy
    terminologia religijna
    język staropolski
    prawosławie
    loan words from the Ruthenian language
    religious terminology
    Old Polish language
    Orthodoxy
    Opis:
    Religious terminology in the Polish language is an interesting topic and constantly requires academic research. Linguists have reached a certain consensus that the oldest Polish Christian lexicon to a large extent was borrowed from the Czech language along with the spread of Christianity from that area. This article addresses the issue of Polish religious terminology that could have Eastern Slavic origins. They were taken from Maria Karpluk’s graphic lexicon entitled A Dictionary of Old Polish Christian Terminology (Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej) and were analyzed in terms of semantics and etymology. The analysed lexicon particularly relates to the spirituality of the Orthodox Church that originates from areas where Orthodoxy was the dominant religion. Some of the words, e.g. przeczysta (compare Przeczysta Panna), kum, zapusty have survived and are present in contemporary Polish, while others such as porąganie, pomiłować, soroczyny, pokaźń gradually disappeared. Some Old Polish religious terms of Eastern Slavic origin such as Bogorodzica, kryłos, monaster, Spas, władyka, wwiedienie are used today in both in oral and written forms in the Orthodox community in Poland.
    Źródło:
    Studia Wschodniosłowiańskie; 2019, 19; 373-385
    1642-557X
    Pojawia się w:
    Studia Wschodniosłowiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Semantyka średniowiecznych wyrazów reprezentujących pojęcie MILCZENIE w świetle danych ze Słownika pojęciowego języka staropolskiego
    Semantics of medieval words representing the concept of SILENCE in the light of linguistic data from the Conceptual Dictionary of Old Polish
    Autorzy:
    Sieradzka-Baziur, Bożena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850429.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    onomazjologia
    semantyka
    język staropolski
    pojęcie MILCZENIE
    pole semantyczne
    onomasiology
    semantics
    old Polish
    the concept of SILENCE
    semantic field
    Opis:
    In the article, the subject of description included continuous and discontinuous auto‑semantic lexical units used in the medieval language (until the end of the 15th century) which are a lexical representation of the concept of SILENCE in the Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish online] based on Słownik staropolski [Old Polish Dictionary]. The result of semantic works on the vocabulary gathered within the concept of SILENCE is the categorization on this lexis within semantic field and descrption of its components. The semantic field created on the basis of the analyzed lexical units consists of five complementary zones: no speech; lack of speech and related sounds; permanent or temporary loss of the ability to speak or express oneself; inexpressibility; tabooing.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 299-311
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwa staropolskie zaklęcia z XV w.
    Autorzy:
    Leńczuk, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/603445.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    język staropolski
    rękopisy XV-wieczne
    modlitwa
    formuła magiczna
    zaklęcie
    Old Polish language
    15th-century manuscripts
    oratio
    magic formula
    incantatio
    Opis:
    Two old-Polish incantations of the fifteenth centuryThe fifteenth-century manuscript no. R. XV. 3 belonging to the Archive of the Polish Province of Dominican Fathers in Cracow contains magic formulas (pages 192r–193v). These are so-called ‘incantationes’: against a rabid dog, against a rabid dog bite, against a thunder, against all the poison, against venomous worms and against rabies (Contra rabiem venenosi canis, Contra morsum rabidi canis, Contra toniturua, Benediccio panis pro pecudibus... contra omnem venenum, Contra venenosos vermes, Contra rabies). The last two of them is unique because it was written in Polish. Up to now, only three other medieval magic spells written in Polish were known to us. They were published in 1895 by Aleksander Brückner in Volume XXIV of Rozprawy Akademii Umiejętności.The incantations against venomous worms and against rabies are a valuable monuments of the Old Polish language not only due to the nature of this texts, but also because of the fifteenth-century words and word forms that were unknown until now. This small size formulas is a linguistic testimony of medieval medical practices and an expression of faith in God combined with superstitious beliefs.
    Źródło:
    Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2017, 55
    0081-7147
    Pojawia się w:
    Studia Źródłoznawcze. Commentationes
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Emendacje w tekstach średniowiecznych – problem ich interpretacji i edycji (na przykładzie zapiski sądowej z księgi ziemskiej poznańskiej II)
    Autorzy:
    Kuźmicki, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2050005.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-15
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    publishing of medieval texts
    emendation
    court case
    Old Polish
    medieval Latin
    wydawanie tekstów średniowiecznych
    emendacje
    roty sądowe
    język staropolski
    łacina średniowieczna
    Opis:
    Główny problem przedstawiony w artykule skupia się wokół tytułowego terminu emendacja. Autor przedstawia ów problem z dwóch perspektyw. Pierwsza – to ingerencja średniowiecznego skryby w tekst, czego śladem są skreślenia i korekty wprowadzane przez pisarza. Drugą perspektywą jest działalność badacza-edytora, który odczytuje rękopis, interpretuje go i wydaje, stosując przy tym nieprecyzyjne zasady wydawania, co w konsekwencji prowadzi do zniekształcenia tekstu źródłowego. Przeprowadzone analizy pokazały, że przyjęte zasady wydawania tekstów średniowiecznych powinny być takie, by zachować wszelkie cechy rękopisu, które dotyczą rozumienia tekstu przez pisarza rękopisu, a które są w procesie interpretacji przez współczesnego wydawcę zacierane.
    The main problem presented in the article and its title revolves around the term emendation. The author presents this problem from two perspectives. The first is the interference of the medieval scribe into the text which is evidenced by the deletions and corrections introduced by the writer. The second perspective is the activity of the researcher-editor who reads the manuscript, interprets, and publishes it, using imprecise publishing rules. This, in turn, leads to a distortion of the source text. The conducted analyzes showed that the adopted principles of publishing medieval texts should be such as to preserve all the features of the manuscript that relate to the writer's understanding of the text, and which are blurred in the process of interpretation by a modern publisher.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2021, 17; 239-258
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fenomen XV-wiecznych rot kościańskich. Wymiany leksykalne
    The phenomenon of the fi fteenth-century rota’s judicial oaths of Kościan. The lexical replacements
    Autorzy:
    Borowiec, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459995.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Fundacja Pro Scientia Publica
    Tematy:
    roty kościańskie
    XV-wieczne roty sądowe
    język staropolski
    brudnopisy i czystopisy rot
    zmiany leksykalne
    medieval rota’s judicial oaths
    lexical replacements
    draft s and fair copies
    15th century rota’s judical oaths
    Old Polish language
    Opis:
    Artykuł dotyczy wyjątkowego zabytku języka polskiego, jakim są średniowieczne roty kościańskie – jedyne zapiski tego typu, których część zachowała się w podwójnych redakcjach, brudnopisach i czystopisach. Sytuacja taka pozwala na badanie m. in. tego, w jaki sposób w średniowiecznych kancelariach pracowano nad tekstem przysięgi. Autorkę interesują wymiany leksykalne (autosemantycznych leksemów niewspółrdzennych). Zestawiając ze sobą odpowiedniki brudno- i czystopisowe, pokazuje charakter danej zmiany i próbuje rekonstruować motywy, dla których zostały one wprowadzone.
    The article focuses on lexical replacements, derived from the fi ft eenth-century polish rote sentences, writt en in Kościan (Wielkopolska). The case of this short notes remains unprecedented in the history of Old Polish language – about 370 sentences survive in two wordings: draft and fair copy; partially writt en and re-writt en by the same hand. Comparing equivalents from draft s and fair copies, the author shows the nature of these replacements and tries to reconstruct the motives for which they were introduced.
    Źródło:
    Ogrody Nauk i Sztuk; 2014, 4; 566-573
    2084-1426
    Pojawia się w:
    Ogrody Nauk i Sztuk
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dawne i zapomniane słowa w XIX-wiecznym "Hymnie do Boga" Jana Pawła Woronicza
    Archaic and obsolete vocabulary in Jan Paweł Woronicz’s 19lh-Century "Hymn do Boga"
    Autorzy:
    Sędziak, Henryka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/626598.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    archaic and obsolete vocabulary
    "Hymn do Boga" Jana Pawła Woronicza
    the analysis
    two groups
    the dictionaries
    Old Polish
    relevant qualifiers
    expressive qualifier literary
    neologisms
    contemporary Polish
    dawne i zapomniane słowa
    analiza
    dwie grupy
    słowniki
    język staropolski
    kwalifikatory chronologiczne
    kwalifikatory ekspresywne
    neologizmy
    współczesny język polski
    Opis:
    The subject of the article is the analysis of the archaic and obsolete vocabulary in Jan Pawel Woronicz’s 19th-Century Hymn do Boga. The vocabulary of the poem can be divided into two groups: 1)Vocabulary cited by Doroszewski’s Dictionary of the Polish Language (SJPD) - 77.4%; 2)Vocabulary not cited in SJPD - 22.6%. The majority (69.3%) of vocabulary cited by SJPD are obsolete, archaic and historic words with relevant qualifiers in the Dictionary. Only a handful (8.1%) of words have the expressive qualifier literary. The vocabulary not cited by SJPD constitute a separate group. Only a few of them can be found in Linde’s Dictionary. Those words were created by Woronicz himself, whose poetry, in Klemensiewicz’s words, „is abundant with neologisms”. In Hymn do Boga the poet used a number of neologisms, not cited by the dictionaries of general Old Polish and contemporary Polish. Klemensiewicz mentions them in vol. 2 of his Historia języka polskiego.
    Źródło:
    Język - Szkoła - Religia; 2013, 8, 1; 61-69
    2080-3400
    Pojawia się w:
    Język - Szkoła - Religia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Imiona wywodzące się od imienia Boga: Elohim
    Names derived from the name of God Elohim
    Autorzy:
    Breza, Edward
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/626959.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    the name of God Elohim
    the origin
    the theophorical names
    the Old Testament
    the postposition
    preposition
    the article entry
    versions of the names
    the Old Polish
    distinguished people
    imię Boga: Elohim
    pochodzenie
    imiona teoforyczne
    Stary Testament
    przyrostek
    przedrostek
    sruktura artykułu
    wersje imion
    język staropolski
    wybitne osoby
    Opis:
    The author explains the origin of the name Elohim and subsequently the theophorical names of people that were derived from this name of God in the Old Testament in the postposition such as Daniel and in preposition such as Elżbieta and in preposition with postposition such as: Eliasz. The article entry is composed in the following way: names given in The Dictionary of Names Contemporarily Used in Poland, versions of the names in 29 languages, records of the names in the Old Polish and their origin, and finally, the names of distinguished people by the described name.
    Źródło:
    Język - Szkoła - Religia; 2013, 8, 1; 18-37
    2080-3400
    Pojawia się w:
    Język - Szkoła - Religia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies