Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "język bułgarski" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-28 z 28
    Tytuł:
    Нови изследвания в областта на сравнителната славянска морфология
    Autorzy:
    Rumenova, Margarita
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681623.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Stiliyan Stoychev, forma rezultatywna, forma relatywna, język bułgarski, język czeski
    Opis:
    A review of: Stoychev, Stiliyan. The Bulgarian Resultative Form and the Czech Language. On the Modern Bulgarian Morphological Resultative Form and its Functional Equivalents in the Modern Czech Language. Sofia: Silhouette, 2019, 356 pp. ISBN 978-619-194-053-0; Stoychev, Stiliyan. The Bulgarian Relative Form and the Czech Language. On the Modern Bulgarian Morphological Relative Form and its Functional Equivalents in the Modern Czech Language. Sofia: Silhouette, 2019, 405 pp. ISBN 978-619-194-054-7.
    Nowe badania w dziedzinie słowiańskiej morfologii porównawczejRecenzja książek: Стойчев, Стилиян. Българският морфологичен резултатив и чешкият език или за съвременния български морфологичен резултатив и неговите функционални еквиваленти в съвременния чешки език. София: Силует, 2019, 356 стр. ISBN 978-619-194-053-0; Българският морфологичен релатив и чешкият език или за съвременния български морфологичен релатив и неговите функционални еквиваленти в съвременния чешки език. София: Силует, 2019, 405 стр. ISBN 978-619-194-054-7.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2019, 8
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Производната дума в тълковния речник
    Autorzy:
    Avramova, Tsvetanka Dimchova
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681505.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    język bułgarski, słownik jednojęzyczny, wyraz pochodny, znaczenie leksykalne, definicja leksykograficzna
    Opis:
    The study focuses on some aspects of lexicographic description of derivative words (formed through derivation) in various monolingual dictionaries of the contemporary Bulgarian language. Attention is drawn to the place of derivatives in the structure of single- and multi-volume dictionaries, with emphasis on the types of explanatory definitions of the words of mutational, modificational and transpositional type. As a result of the analysis, the following recommendations for a future lexicographical description are made: introduction of uniform principles for presenting the different types of derivatives in monolingual dictionaries (regardless of their volume); using an appropriate explanatory definition of the lexical meaning; revealing the motivational relationships between the derivative word and its generative counterpart; avoiding the nesting approach.
    Wyraz pochodny w słowniku jednojęzycznymPrzedmiotem analizy w niniejszym opracowaniu są niektóre aspekty opisu leksykograficznego wyrazów pochodnych (tj. powstałych w wyniku derywacji leksykalnej) w słownikach współczesnego języka bułgarskiego o różnej objętości i zakresie słownictwa. W artykule zwrócono uwagę na miejsce derywatów w strukturze słowników jedno- i wielotomowych z położeniem nacisku na różne rodzaje definicji derywatów mutacyjnych, modyfikujących i transpozycyjnych. W wyniku przeprowadzonych badań sformułowano postulaty dotyczące przyszłego opisu leksykograficznego, m. in.: wprowadzenia jednolitych zasad reprezentacji poszczególnych typów derywatów w słownikach jednojęzycznych (niezależnie od ich wielkości); użycia odpowiedniej definicji wyjaśniającej znaczenie leksykalne, wskazującej na stosunki motywacyjne między wyrazem pochodnym a wyrazem podstawowym; unikania układu gniazdowego.
    Przedmiotem analizy w niniejszym opracowaniu są niektóre aspekty opisu leksykograficznego wyrazów pochodnych (tj. powstałych w wyniku derywacji leksykalnej) w słownikach współczesnego języka bułgarskiego o różnej objętości i zakresie słownictwa. W artykule zwrócono uwagę na miejsce derywatów w strukturze słowników jedno- i wielotomowych z położeniem nacisku na różne rodzaje definicji derywatów mutacyjnych, modyfikujących i transpozycyjnych. W wyniku przeprowadzonych badań sformułowano postulaty dotyczące przyszłego opisu leksykograficznego, m. in.: wprowadzenia jednolitych zasad reprezentacji poszczególnych typów derywatów w słownikach jednojęzycznych (niezależnie od ich wielkości); użycia odpowiedniej definicji wyjaśniającej znaczenie leksykalne, wskazującej na stosunki motywacyjne między wyrazem pochodnym a wyrazem podstawowym; unikania układu gniazdowego.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2019, 8
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Vanina Sumrova, Nowe feminatywa w języku bułgarskim, Wydawnictwo Bułgarskiej Akademii Nauk „Prof. Marin Drinov”, Sofia 2018, ss. 196.
    Autorzy:
    Satoła-Staśkowiak, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2197225.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    feminatywy
    język bułgarski
    neologizmy
    neosemantyzm
    feminatives
    Bulgarian language
    neologisms
    neosemantisms
    Opis:
    Recenzja dotyczy wydanej niedawno w Bułgarii książki Vaniny Sumrovej. Prowadzone przez autorkę badania są pierwszym niezależnym i kompletnym leksykalno-semantycznym zestawieniem grup neologizmów w języku bułgarskim, odnoszących się do nazw kobiet, ich działalności i ról społecznych. Są to głównie określenia, które pojawiły się w języku bułgarskim w ostatnim ćwierćwieczu, w sumie 1400 przykładów. Zgromadzony przez badaczkę materiał analizowany jest na kilku płaszczyznach: morfologicznej, semantycznej, stylistycznej, kodyfikacyjnej, socjolingwistycznej, kulturowej, społecznej, leksykograficznej i dotyczącej możliwości przyszłego rozwoju.
    This investigation of Vanina Ivanova Sumrova is the first independent and complete study of a lexico-semantic group of neologisms in the Bulgarian language: the new terms denoting women that have appeared throughout the quarter century that has passed since 1989. The terms covered are more than 1.400; single-word terms as well as open or closed two-element compounds (of the type biznes sekretarka or bg mama), part of them until now unattested in studies or dictionaries. The terms are analysed from several points of view: morphology, semantics, stylistics, codification, sociolinguistics, social culturology, lexicography, and possibilities for future development; all contributing to the multifaceted character of the study.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2019, 13; 243-251
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ЗА БЪЛГАРО-ПОЛСКАТА АСИМЕТРИЯ В ОБЛАСТТА НА АРХАИЧНАТА ЛЕКСИКА
    Autorzy:
    Sotirov, Petar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681633.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Bulgarian language, Polish language, asymmetry, vocabulary, archaic
    język bułgarski, język polski, asymetria, leksyka, archaiczna
    Opis:
    The study uses as its basis a collection of 237 words categorised as archaic in Bulgarian which are nevertheless actively used in Modern Polish. The aim of the research is to determine the origin of these units and the degrees of similarity between Bulgarian and Polish words regarding their lexical form and semantic properties. The analysis demonstrates that the examined material is mainly of the Slavic origin, but it also includes words of French, Latin, Italian, Romanian, German and English origins. Three Bulgarian-Polish lexical pairs can be distinguished with relation to their form: 1) identical pairs, 2) pairs of minimum difference, 3) pairs of larger formal difference. By investigating their semantic properties, the lexical pairs can be grouped into: 1) words with identical or similar meaning, 2) words with distant semantic similarities, 3) words with no semantic similarities. Research on the Bulgarian-Polish lexical asymmetry regarding lexical archaisation contributes to an in-depth description of the factors that determine the lifespan of a word – i.e. whether it remains in use or wanes in time. These factors may be of linguistic or extra-linguistic nature and are specific to each of the reported cases.
    Obiektem badawczym w artykule jest grupa leksemów (237), które w języku bułgarskim uległy archaizacji, natomiast są one aktywnie używane we współczesnym języku  polskim. Celem badań jest ustalenie pochodzenia tych jednostek oraz ujawnienie stopni podobieństwa bułgarskich i polskich leksemów z punktu widzenia formy i semantyki.  Analiza pokazuje, że opisywane leksemy są przede wszystkim słowiańskie, spotykają się również słowa francuskie, łacińskie, włoskie, rumuńskie, niemieckie i angielskie. W stosunku do formy obserwowane są 3 grupy bułgarsko-polskich par leksemów: 1) jednakowe, 2) o minimalnej różnicy, 3) o większej różnicy. Z punktu widzenia semantyki można wyodrębnić następujące grupy par: 1) o podobnym znaczeniu, 2) o dalekim podobieństwie semantycznym, 3) bez podobieństwa semantycznego. Badania nad bułgarsko-polską asymetria leksykalną w zakresie archaizacji przyczynia się do dogłębnego opisania czynników, które decydują o życiu pewnego leksemu – czy pozostaje on w użyciu lub umiera. Niektóre z czynników maja charakter językowy, inne – pozajęzykowy, są one specyficzne przy każdym z opisywanych przypadków.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2016, 5
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Аксиологични конотации в семантиката на концепта геймър (върху примери от българския език и руския интернет език)
    Autorzy:
    Mladenova, Marinela Paraskova
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681555.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Gamer, Bulgarian, Russian, axiological connotations, national specificity
    gamer, język bułgarski, język rosyjski, konotacje aksjologiczne, specyfika narodowa
    Opis:
    The paper presents some axiological connotations and different positive and negative associations connected with the concept Gamer in the Bulgarian and Russian internet space. The observations and the analysis are based on electronic newspapers, forum comments, TV websites, personal blogs, posts, etc. in both languages. The national specificity of the Russian and Bulgarian gamer, presented through the titles of various online publications, as well as some differences in constructing semantic space around the concepts Russian gamer and Bulgarian gamer are commented.
    Aksjologiczne konotacje semantyki konceptu gamer (na przykładzie bułgarskiego i rosyjskiego języka komunikacji internetowej)W opracowaniu przedstawiono niektóre aksjologiczne konotacje oraz pozytywne i negatywne asocjacje związane z konceptem gamer w bułgarskiej i rosyjskiej przestrzeni internetowej. Bazę materiałową analizy stanowią: artykuły w prasie internetowej, komentarze zamieszczone na forach, strony serwisów telewizyjnych, prywatne blogi, posty itp. opublikowane w obu językach. Na podstawie przeprowadzonego badania autorka formułuje wnioski dotyczące różnic i podobieństw w zakresie zawartości semantycznej rosyjskiego i bułgarskiego konceptu gamera.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2019, 8
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O wyrazach złożonych z komponentem арт- w języku bułgarskich mediów
    Autorzy:
    Długosz, Natalia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/567982.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    złożenia
    komponent арт-
    język bułgarski
    język mediów
    compound words
    component арт-
    Bulgarian media language
    Opis:
    This paper discusses the problem of Bulgarian compound nouns with the component арт-. I would like to draw your attention to several significant features of the compound words in question. It mainly concerns the feature of brevity, the creation of new structures on the basis of a simple model based on analogy as well as the fact that the feature of formal transparency of compounds is accompanied by a large degree of semantic density. At the level of semantic analysis I used the text linguistic approach and emphasized the usefulness of cognitive methods of interpreting the meaning of the discussed type of words. I put an accent on the semantic blur of derivatives used in the language of the mass media out of context.
    W artykule podejmuję problem bułgarskich rzeczowników złożonych z komponentem арт-. Zwracam uwagę zwłaszcza na kilka istotnych cech interesujących mnie złożeń. Chodzi przede wszystkim o seryjny charakter derywatów, powstałych w oparciu o prosty model słowotwórczy bazujący na analogii, a także o cechę formalnej przejrzystości omawianych compositów, której towarzyszy wysoki stopień zagęszczenia semantycznego. Na poziomie analizy semantycznej derywatów stosuję ujęcie tekstologiczne oraz wykorzystuję wybrane metody językoznawstwa kognitywnego. Kładę nacisk na zjawisko semantycznego rozmycia derywatów w języku mediów.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2019, 16
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Парадигмата на презумптива в съвременния български език (върху материали от интернет)
    Autorzy:
    Aleksova, Krasimira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681396.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    presumptive, contemporary Bulgarian language, paradigm, Internet
    tryb presumptywny, współczesny język bułgarski, paradygmat, internet
    Opis:
    The paper deals, firstly, with the question of the semantics of the presumptive mood and its epistemic character, and secondly, it compares three opinions regarding the presumptive verb paradigm in contemporary Bulgarian language. On the base of this comparison a maximal model of the Bulgarian presumptive paradigm is proposed. The paper advocates that there are two sub-paradigms in the past frame of the Bulgarian presumptive – for a non-vouched for and a vouched for action. Given that, the study aims at researching which presumptive forms of the proposed maximal model are likely to appear in internet communication (blogs, forums, online articles, posts and chats in social networks).
    Paradygmat trybu presumptywnego we współczesnym języku bułgarskim (na podstawie materiałów z internetu)Jednym z celów artykułu jest przedstawienie semantyki trybu presumptywnego oraz jego epistemicznego charakteru. Ponadto dokonano w nim wzajemnej konfrontacji trzech tez o paradygmacie presumptywnym we współczesnym języku bułgarskim. Porównanie to posłużyło jako podstawa do budowy jak najpełniejszego paradygmatu bułgarskiego trybu presumptywnego w stronie czynnej i biernej. Autorka formułuje tezę, że w planie przesłości istnieją dwa rodzaje form – świadka i nieświadka. Głównym celem opracowania jest ustalenie które ze wskazanych form są używane w komunikacji sieciowej (blogi, fora, publikacje online zawierające komentarze użytkowników, sieci społecznościowe).
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2018, 7
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ЗА СЕМАНТИКАТА НА НАРЕЧИЕТО DAWNO В ПОЛСКИЯ ЕЗИК И СЪОТВЕТСТВИЯТА МУ В БЪЛГАРСКИЯ ЕЗИК
    Autorzy:
    Ivanova, Lilia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681625.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    temporal adverbs, Polish, Bulgarian, equivalents, dawno, dawniej
    przysłówki czasu, język polski, język bułgarski, ekwiwalencja językowa, dawno, dawniej
    Opis:
    The article comments on the semantics and the function of the adverb dawno in Polish and its equivalents in Bulgarian. The Polish adverb dawno appears to be composed of two meanings – temporal as well as temporal-progressive (quantitative). The comparative degree form of dawno – dawniej – demonstrates differentiation in meaning and use. In the course of the analysis, the author argues that there exists a link between those meanings and the verb forms connected with them.
    Artykuł bada semantykę i funkcje przysłówka dawno w języku polskim i jego ekwiwalenty w języku bułgarskim. Polski przysłówek dawno zawiera dwa znaczenia – czasowe i kwantytatywne, natomiast forma porównawcza – dawniej – posiada dodatkowe znaczenia i stosowania. Autor ukazuje powiązania między tymi znaczeniami i związanymi z nimi formami czasownikowymi.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2016, 5
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przejawianie się cech struktury semantycznej verba sentiendi w procesach nominalizacyjnych (na podstawie języka polskiego i bułgarskiego)
    Manifestation of traits of semantic structure of the verba sentiendi in nominalization processes (based on the Polish and Bulgarian languages)
    Autorzy:
    Korytkowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1375752.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    semantics
    syntax
    verba sentiendi
    causality
    Polish language
    Bulgarian language
    semantyka
    składnia
    verba sentendi
    kauzacja
    język polski
    język bułgarski
    Opis:
    The component of the cause for the emotional state of the person experiencing the emotion is built into the structure of the class of verba sentiendi. Most emotive verbs can be classed as P(x, q) predicates, where q is the position of the propositional argument in which the content qualifying the causal component is expressed. The syntactic characteristics of sentences (conjunctions, prepositions) often do not communicate unequivocally the causal function. This paper demonstrates the existence in languages of contextual syntactic conditions which foster the use of explicit exponents of causality (e.g., Pol. ponieważ / bo // z powodu; Bulg. защото / понеже // поради / заради / по повод), appearing in alteration with the exponents of cohesion typical of the given verb. Also brought to attention is the use in sentence structures of other lexical means serving a similar function, like Pol. wynikający / płynący; Bulg. причинен / предизвикан. In conclusion it is stated that the research which takes into account the semantic structure of the predicate allows for analyzing phenomena that are usually not included in descriptions of case government of verbs.
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 25-38
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Second Life of Tourism – About the Meaning of Pol. “Koronaturystyka” and Bul. “Ковидтуризъм” in the Light of Survey Data
    Drugie życie turystyki – o znaczeniu pol. koronaturystyki i bułg. ковидтуризъм w świetle danych eksperymentalnych
    Autorzy:
    Długosz, Natalia
    Eftimova, Andreana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33311078.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    koronaturystyka
    meaning
    survay data
    cognitive definition
    kovidturiz'm
    ковидтуризъм
    język polski
    język bułgarski
    znaczenie
    badania ankietowe
    definicja kognitywna
    Opis:
    The article attempts to formulate a cognitive definition of the meaning of the concept of the Polish compositum koronaturystyka and the Bulgarian word ковидтуризъм. The research results are based on survey data collected from 50 Polish and 50 Bulgarian students in accordance with the main methodological assumptions of the Lublin cognitive ethnolinguistics school. The basic stabilizing features of the koronaturystyka/ковидтуризъм concept are the same for both languages. Polish and Bulgarian respondents attribute the physical feature of temporality to koronaturystyka/ковидтуризъм, defining it as tourist activity taking place during a pandemic. The conservatism and risk traits are also dominant in the picture of koronaturystyka/ковидтуризъм in both languages: tourism that takes pandemic restrictions into account vs. tourism despite these restrictions. The extent to which the concept is stereotyped is very high for both languages: 67.3% in Polish; 57.69% in Bulgarian.
    W artykule podjęto próbę sformułowania kognitywnej definicji znaczeniowej konceptu, do którego dają dostęp polskie compositum koronaturystyka oraz bułgarski wyraz ковидтуризъм. Wyniki badań opierają się na danych eksperymentalnych. Eksperyment został przeprowadzony zgodnie z głównymi założeniami metodologicznymi lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej na 50 studentach polskich i 50 studentach bułgarskich. Podstawowe cechy stabilizujące konceptu koronaturystyka/ковидтуризъм są takie same dla obu języków. Zarówno polscy, jak i bułgarscy respondenci przypisują koronaturystyce fizykalną cechę temporalności, definiując ją jako aktywność lub działalność turystyczną mającą miejsce w trakcie trwania pandemii. W obrazie koronaturystyki w obu językach dominują także cecha zachowawczości i cecha ryzyka – uprawianie turystyki z uwzględnieniem pandemicznych obostrzeń vs. uprawianie turystyki mimo istniejących restrykcji. Wskaźnik stereotypizacji konceptu jest bardzo wysoki dla obu języków – 67,3% dla języka polskiego; 57,69% dla języka bułgarskiego.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O imionach i współczesnych nazwach zawodów w perspektywie płci – poglądowy szkic konfrontatywny
    On the issue of names and contemporary names of occupations in the gender perspective – a contrastive outline
    Autorzy:
    Satoła-Staśkowiak, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2197246.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-28
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    maskulinizacja
    język polski i język bułgarski
    asymetria językowa
    językoznawstwo konfrontatywne
    masculinization
    Polish language
    Bulgarian language
    linguistic asymmetry
    contrastive linguistics
    Opis:
    Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule uczyniono imiona i nazwy zawodów, a dokładnie proces i jego odbiór w związku z tworzeniem żeńskich imion i nazw zawodów od nazw męskich, często od dawna już istniejących. Przyglądanie się współczesnym tendencjom poprowadzi do różnych wniosków, które niewątpliwie mają związek z obecnym postrzeganiem przez użytkowników języka naturalnego, rzeczywistości, hierarchii ważności współczesnego człowieka czy obecnych relacji społecznych, które tworzą ludzie. I to ludzie (zwykli użytkownicy języka, nie specjaliści), co pokazuje praktyka, decydują o ostatecznym kształcie komunikacji językowej. Dotyczy to także relacji między płciami, ich sposobu rozumowania, komunikowania się, przypisywania sobie wzajemnie cech i roli w społeczeństwie.
    The paper discusses the process of creating feminine names derived from pre-existing masculine names (including names of occupations) and its reception. An outlook of contemporary tendencies leads to conclusions that have to do with how the users of natural languages perceive such phenomena and reality including their hierarchy of values and social relations.It is the people (common language users, non-specialists) that (as demonstrated by practice) decide the final shape of language communication. Intergender relations, communication and social role assignment (and the reasoning behind them) are also considered.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2018, 12; 61-72
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Co komunikują nazwy bułgarskich hoteli?
    What do hotel names communicate?
    Autorzy:
    Borowiak, Patryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/911233.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Bulgarian language
    names of hotels
    chrematonyms
    names of establishments
    onomastics
    język bułgarski
    chrematonimia
    firmonimy
    nazwy hoteli
    onomastyka
    Opis:
    Artykuł dotyczy nazw marketingowych hoteli w bułgarskim kurorcie czarnomorskim Słoneczny Brzeg. Ma on charakter przeglądowy i jedynie klasyfikuje nazwy hoteli w wybranym przeze mnie kurorcie. Zostały przeprowadzone analizy: formalna i semantyczna, co jest niezbędne do dalszych badań nad bułgarskimi nazwami marketingowymi, w tym nazwami miejsc noclegowych, które zamierzam kontynuować, uwzględniając zupełnie nową metodologię badawczą.
    This article is devoted to hotel names in Sunny Beach, a Bulgarian Black Sea resort. The article provides a review of the names and merely classifies the hotel names in the resort in question. Formal and semantic analyses have been carried out as essential for further research into Bulgarian brand names, including accommodation place names which I intend to pursue by means of a new research methodology.
    Źródło:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2016, 32; 127-136
    2082-9825
    2450-0259
    Pojawia się w:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bulgarian Evidential Forms and Wierzbicka’s NSM
    Bułgarskie formy ewidencjalne i naturalny metajęzyk semantyczny A. Wierzbickiej
    Autorzy:
    Genew-Puhalewa, Iliana
    Popova, Gergana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33315295.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    natural semantic metalanguage
    evidentiality
    dubitativity
    inferentiality
    Bulgarian language
    grammar
    naturalny metajęzyk semantyczny
    ewidencjalność
    dubitatywność
    inferencjalność
    język bułgarski
    gramatyka
    Opis:
    Our focus in this paper is on the semantics of a particular grammatical category of Bulgarian, namely evidentiality. Our starting point is the account of evidentiality in Macedonian and Bulgarian in Wierzbicka (in Semantics: Primes and Universals. Oxford: 1996). We elaborate and expand on this proposal by suggesting semantic formulae for the renarrative, dubitative, inferential, and mirative forms, incorporating Wierzbicka’s universal semantic primitives know and think. Our aim is to provide a stepping stone towards precise intra- and inter-linguistic comparisons.  
    Artykuł skupia się na semantyce specyficznego obszaru gramatyki języka bułgarskiego, znanego jako ewidencjalność. Wywód opiera się na dyskusji z koncepcją Anny Wierzbickiej dotyczącą ewidencjalności w językach bułgarskim i macedońskim (w: Semantics: Primes and Universals. Oxford: 1996). Autorki próbują określić znaczenie bułgarskich form renaratywnych, dubitatywnych, inferencjalnych i miratywnych, korzystając z proponowanych przez Wierzbicką uniwersalnych jednostek semantycznych ‘wiem’ i ‘myślę’. W rezultacie artykuł rewiduje oraz weryfikuje metodologię Wierzbickiej, ukazując jej przydatność w opisie kategorii gramatycznych oraz w badaniach międzykulturowych.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Once Again on Tertium Comparationis in the Confrontative Study of Linguistic Images of the World
    Jeszcze raz o tertium comparationis w konfrontatywnym badaniu językowych obrazów świata
    Autorzy:
    Maldjieva, Viara
    Tobolski, Norbert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33317071.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    linguistic image of the world
    confrontation
    tertium comparationis
    Polish language
    Bulgarian language
    językowy obraz świata
    konfrontacja językowa
    język polski
    język bułgarski
    Opis:
    The work contains a preliminary proposal for fulfilling the demands placed before the tertium comparationis in linguistic confrontation, especially those related to the preparation of operational steps for building a basis for comparing concepts in different languages so that parallel (and de facto monolingual) descriptions can be replaced by sensu stricto comparisons. According to the authors, the application of the basic theoretical assumptions of linguistic confrontation will make it possible to create tools for comparing linguistic images of the world. The proposal is supported by the results of a preliminary comparative analysis of the concept of ‘faith’ in Polish and Bulgarian.  
    Praca zawiera wstępną propozycję spełnienia postulatów stawianych przed tertium comparationis w konfrontacji językowej, zwłaszcza tych związanych z opracowaniem operacjonalnych kroków budowania podstawy porównania konceptów w różnych językach tak, żeby paralelne (i de facto jednojęzyczne) opisy zastąpić porównaniem sensu stricto. W opinii jej autorów zastosowanie podstawowych teoretycznych założeń konfrontacji językowej pozwoli stworzyć narzędzia do porównania językowych obrazów świata. Propozycja jest poparta wynikami wstępnej porównawczej analizy pojęcia ‘wiara’ w języku polskim i bułgarskim.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O problematyce kobiecej na płaszczyźnie językowej w kontekście zagadnienia równych szans w Polsce, Rosji i Bułgarii
    On women’s issues in the linguistic sphere from the perspective of equality of opportunity in Poland, Russia and Bulgaria
    Autorzy:
    Satoła-Staśkowiak, Joanna Cecylia
    Sosnowski, Wojciech Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/475723.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    feminatywa
    język bułgarski
    język polski
    język rosyjski
    asymetria językowa
    konfrontacja językowa
    androcentryzm
    feminitives
    Bulgarian language
    Polish language
    Russian language
    language asymmetry
    contrastive analysis
    androcentrism
    Opis:
    W artykule celem obserwacji stały się zagadnienia równego statusu kobiet i mężczyzn obserwowane na płaszczyźnie językowej w Polsce, Rosji i Bułgarii. Dotychczas języki polski, rosyjski i bułgarski nie były ze sobą konfrontowane pod kątem feminatywów. Badania przeprowadzone na podstawie obszernego materiału językowego wskazują na problem asymetrii językowej w tworzeniu nazw żeńskich w trzech językach słowiańskich z grupy zachodniej, wschodniej i południowej. Przeprowadzono konfrontację językową nazw zawodów i funkcji oraz wybrane zwyczaje językowe właściwe analizowanym językom.
    This article aims to outline issues related to equal treatment of women and men that can be observed at the language level in Poland, Russia and Bulgaria. So far, the Polish, Russian and Bulgarian languages have not been subjected to a comparative analysis with regard to the use of feminitives. The article provides a contrastive analysis of names for professions and functions as well as certain linguistic conventions in the languages in question. Drawing on extensive linguistic material, the authors’ research exposes the problem of linguistic asymmetry in the creation of female names in the three Slavic languages representing the Western, Western and Southern groups respectively.
    Źródło:
    Socjolingwistyka; 2019, 33; 127-147
    0208-6808
    Pojawia się w:
    Socjolingwistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany form adresatywnych w języku bułgarskim po roku 1990
    Changes in forms of address in Bulgarian after 1990
    Autorzy:
    Walczak-Mikołajczakowa, Mariola
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/911202.pdf
    Data publikacji:
    2017-07-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Bulgarian language
    linguistic politeness
    innovations
    forms of address after 1990
    język bułgarski
    grzeczność językowa
    innowacje
    formy adresatywne po 1990 roku.
    Opis:
    Artykuł dotyczy innowacji w obrębie grzeczności językowej w bułgarszczyźnie przełomu XX i XXI wieku. Tytułowe zmiany form adresatywnych rozpatrywane będą z diachronicznego punktu widzenia, na szerszym tle czasowym i kulturowym. Należy zauważyć, że przez wieki bułgarszczyzna nie znała form podobnych do polskiego pan / pani. Ludzie zwracali się do siebie po imieniu, na „ty”, bądź – kiedy zaistniała konieczność wyrażenia szacunku – używali dodatkowych określeń związanych z wiekiem lub statusem społecznym danej osoby, ale dalsza część wypowiedzi formułowana była w 2. osobie liczby pojedynczej. W bardziej „wyrafinowanych” kręgach obowiązywały formy господин i госпожа (o proweniencji cerkiewnosłowiańskiej), odbierane jako przestarzałe i nacechowane – tak są jeszcze odnotowane w słowniku języka bułgarskiego z 1976 roku. Po 1990 roku formy господин i госпожа straciły nacechowanie, stały się formami neutralnymi i powszechnie używanymi, choć przywyknięcie do nich nie było łatwe. Artykuł dotyczy różnych etapów odwykania od starych przyzwyczajeń i bolesnego czasami przywykania do nowych form. Ukazuje również różnice między formami adresatywnymi używanymi współcześnie przez różne środowiska.
    This is a paper on innovations in linguistic politeness in the Bulgarian language at the turn of 21st century. The changes of forms of address referred to in the title will be analysed diachronically with a broader time and cultural background. Note that for centuries the Bulgarian language has not known forms similar to the Polish pan / pani. People would address each other with their first names, “you” or – when they needed to show respect – they would use additional determinants of age or social status of the person, but the rest of their utterances would be in the second-person singular. More “sophisticated” milieus used the forms of господин and госпожа (of Old Church Slavonic origin) perceived as outdated and excessively sophisticated – they are recorded as such in the Bulgarian dictionary published in 1976.After 1990, господин and госпожа lost their obsolete and sophisticated characteristics, became neutral and commonly used, although it was not easy to get accustomed to them. This paper describes individual stages of losing the old habits and sometimes painful getting used to the new forms. It also shows the differences between forms of address used nowadays by various circles.
    Źródło:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2016, 31
    2082-9825
    2450-0259
    Pojawia się w:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lakunarność we frazeologii na przykładzie języka bułgarskiego i polskiego
    Lacunarity in phraseology on the example of Bulgarian and Polish
    Autorzy:
    Blagoeva, Diana
    Sosnowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192183.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-21
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    frazeologia
    lakunarność
    ekwiwalencja międzyjęzykowa
    bezekwiwalentne jednostki frazeologiczne
    język bułgarski
    język polski
    phraseology
    lacuna
    interlingual equivalence
    non-equivalent phraseological units
    Bulgarian language
    Polish language
    Opis:
    W artykule podjęto problematykę lakunarności jednostek frazeologicznych w języku bułgarskim i polskim. W tekście przedstawione są różne poglądy na temat typów i stopni ekwiwalencji międzyjęzykowej we frazeologii. Autorzy podkreślają, że obecność lub brak ekwiwalencji międzyjęzykowej w jednostkach frazeologicznych powinny być ustalane na podstawie semantyki. Badanie zostało przeprowadzone na obszernym materiale ilustracyjnym, obejmującym idiomy, utrwalone porównania i inne typy jednostek frazeologicznych.
    The article deals with the issue of gaps in phraseological units in the Bulgarian and Polish languages. Different views on the types and degrees of interlinguistic equivalence in phraseology are commented on. It is emphasized that the presence or absence of interlingual equivalence in phraseological units should be determined through semantic analysis. Rich illustrative material, including idioms, stable comparisons and other types of set phrases, were examined.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2022, 17, 2; 49-56
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Case of the Non-Directionality of Language Change: The Strength of Auxiliaries and Pronouns in South and West Slavic
    Bezkierunkowość zmian językowych. Siła czasowników posiłkowych i zaimków osobowych w językach południowo- i zachodniosłowiańskich
    Autorzy:
    Migdalski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33309154.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    diachronic change
    grammaticalization
    pronominal clitics
    Old Church Slavonic
    Bulgarian
    Polish
    Serbian
    zmiana diachroniczna
    gramatykalizacja
    klityki zaimków osobowych
    staro-cerkiewno-słowiański
    język bułgarski
    język polski
    język serbski
    Opis:
    This paper discusses the directionality of language change on the basis of Slavic data. Specifically, it addresses the question of whether there exist predefined patterns and diachronic trends that affect words in terms of their prosodic and morphosyntactic strength. The paper investigates two classes of functional elements, auxiliary verbs and pronominal clitics, showing that they have undergone diachronic changes in opposite directions: while auxiliaries have weakened, pronominal forms have become strengthened in some Slavic languages.  
    Artykuł omawia zagadnienie kierunkowości zmian językowych, opierając się na danych z języków słowiańskich. W szczególności artykuł podejmuje kwestię istnienia uniwersalnych trendów i wzorców zmian diachronicznych w języku, takich jak jednorodne osłabienie słów pod względem prozodycznym i morfoskładniowym. Badane są dwa typy wyrazów funkcyjnych: czasowniki posiłkowe i zaimki osobowe. Jak wykazano, formy te podległy zmianom diachronicznym, które nastąpiły w przeciwnych kierunkach: podczas gdy czasowniki posiłkowe uległy prozodycznemu i morfoskładniowemu osłabieniu, w niektórych językach słowiańskich zaimki osobowe uległy wzmocnieniu.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Semantic Structure of the Sentence and Its Realisations (Bulgarian “аха” and Its Polish Equivalents)
    Struktura semantyczna zdania i jej realizacje (bułg. аха i polskie ekwiwalenty)
    Autorzy:
    Korytkowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33307869.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    semantics
    semantic condensation
    semantic category of degree
    semantic confrontation
    Bulgarian language
    Polish language
    translation
    semantyka
    kondensacja semantyczna
    semantyczna kategoria stopnia
    konfrontacja semantyczna
    język bułgarski
    język polski
    Opis:
    The aim of the paper is to establish the relevant semantic features of the Bulgarian particle аха in the predicative function. It is thought that its semantic structure includes a potential and a temporal component. Hence, the function of the analysed particle is a specific result of semantic condensation. Possibilities to form Polish semantic equivalents of Bulgarian sentences with аха are indicated. Polish language does not have any synonymous lexical unit with the Bulgarian аха, so equivalent sentences have the form of an analytical paraphrase. According to the model of semantic syntax, the categories of modality (M) and temporality (T) are not parts of the Dictum (D), which dominates the predicate (P) and its arguments (in the model of the elementary sentence structure). Therefore, the same semantic structures are realized as different formal structures in both languages.  
    Celem artykułu jest ustalenie relewantnych cech semantycznych partykuły bułgarskiej аха о funkcji orzeczenia. Przyjęto, że struktura semantyczna zawiera element potencjalności oraz decydujący o znaczeniu leksemu element temporalny. Funkcja badanej partykuły jest więc specyficznym efektem kondensacji semantycznej. Wskazano możliwości tworzenia semantycznych ekwiwalentów zdań bułgarskich w języku polskim. W polskim brak tożsamego odpowiednika leksykalnego, więc struktura synonimicznych zdań ma cechy parafrazy analitycznej. W semantycznym modelu struktury zdań elementarnych komponenty M (modalność) i L (lokalizacja) nie należą do Dictum, które dominuje nad P – predykatem i jego argumentami. Tak więc w obu językach strukturze semantycznej omawianych jednostek odpowiadają odmienne realizacje formalne.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bułgarzy w obwodzie zaporoskim na Ukrainie: tożsamość kulturowo-narodowa
    Bulgarians in the Zaporizhzhia Oblast in Ukraine: the cultural-national identity
    Autorzy:
    Krasowska, Helena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/910002.pdf
    Data publikacji:
    2017-01-26
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Bessarabian Bulgarians
    Bulgarians from Vidin
    Zaporizhzhia oblast
    identity
    Bulgarian associations
    Bulgarian language
    Bułgarzy besarabscy
    Bułgarzy widyńscy
    obwód zaporoski
    tożsamość towarzystwa bułgarskie
    język bułgarski
    Opis:
    The Zaporizhzhia oblast was created on 10 January 1939 as part of the Ukrainian Soviet Socialist Republic. As is generally known territories of this province were previously belonged to the Golden Horde and from 1554 year to the Crimean Khanate. From the XV to the XVII century northern part of Zaporozhzhia was the Zaporozhian Sich. The presence of the Bulgarian minority living today on the territory of the Zaporizhzhia oblast dates back to the second half of the XIX century. In the years 1861–1862 the Bessarabian Bulgarians established in these areas 34 villages and the Bulgarians from Vidin established 2. There were established 36 Bulgarian villages, now remained 30. After 1990 the Bulgarian cultural societies were created, there are Bulgarian language courses on various levels, the Bulgarian-language press, the folk groups. Bulgaria educates in its universities Ukrainian students of Bulgarian origin, as well as delegates teachers of Bulgarian language to work here. Leaders of the Bulgarian associations are visible in the region and actively participate in the promotion of their own culture.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2016, 23, 1; 109-118
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O nominalizacji na polsko-bułgarskim przykładzie na podstawie książki Jakuba Banasiaka, Procesy nominalizacyjne w zdaniach wyrażających relację przyczynowo-skutkową (na materiale języka polskiego i bułgarskiego)
    Processes of nominalization in sentences expressing a cause-effect relationship as discussed by Jakub Banasiak (on the material of the Polish and Bulgarian languages)
    Autorzy:
    Satoła-Staśkowiak, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2085389.pdf
    Data publikacji:
    2022-07-11
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    relacja przyczynowo-skutkowa
    język polski
    język bułgarski
    semantyka
    składnia
    struktura predykatowo-argumentowa
    nominalizacja
    gramatyka konfrontatywna
    causal relation
    Polish language
    Bulgarian language
    semantics
    syntax
    predicate-argument structure
    nominalization
    confrontative grammar
    Opis:
    Tekst dotyczy wydanej przed dwoma laty książki Jakuba Banasiaka. W książce Jakub Banasiak opisuje interesujące dla bułgarystów, i slawistów w ogóle, procesy nominalizacyjne w określonych zdaniach wyrażających relację przyczynowo-skutkową. Poza prezentowanymi w monografii przykładami oraz ich omówieniem warte uwagi są rozważania teoretyczne, będące niejako przypomnieniem i wprowadzeniem do części praktycznej.
    This article considers Jakub Banasiak’s book, published two years ago. Banasiak describes the nominalization processes in sentences expressing a causal relation drawing on material from the Polish and Bulgarian languages that are interesting for Bulgarists and Slavists. In addition to the examples presented in the monograph and their discussion, the theoretical considerations are noteworthy, and constitute a reminder and introduction to the practical part.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2022, 16, 1; 79-85
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Asyndetic Complementation in the Light of Explicative Syntax (Exemplified with Bulgarian, Polish and Ukrainian)
    Komplementacja asyndetyczna w świetle składni eksplikacyjnej (na przykładzie języka bułgarskiego, polskiego i ukraińskiego)
    Autorzy:
    Kiklewicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33317070.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    explicative syntax
    valency
    verb syntax
    sentential actant
    conjunction
    asyndetic complementation
    Bulgarian language
    Polish language
    Ukrainian language
    składnia eksplikacyjna
    walencja
    składnia czasowników
    aktant syntaktyczny
    spójnik
    dopełnienie asyndetyczne
    język bułgarski
    język polski
    język ukraiński
    Opis:
    The subject of the study is Bulgarian, Polish and Ukrainian syntactic constructions in which the position of the clausal complement is realized in an asyndetic manner. The analysis of language material is based on the theory of explicative syntax, the foundations of which were developed by S. Karolak. The author shows that the asyndetic complement is one of the forms of realization of the propositional argument that is conditioned by the valence of the matrix verb. A given syntactic form is a valence characteristic of a limited group of semantic classes of verb, namely mental, emotive, perceptive and deliberative verbs. The author also shows that there are other factors that favor or, conversely, do not favor the use of conjunctionless sentences, such as negation, ellipsis, coreference, and others. The author concludes that the frequency of asyndetic constructions in Slavic languages can vary.
    Przedmiotem badania są bułgarskie, polskie i ukraińskie konstrukcje składniowe, w których pozycja dopełnienia klauzulowego jest realizowana w sposób asyndetyczny. Analiza materiału językowego opiera się na teorii składni eksplikatywnej, której podstawy opracował S. Karolak. Autor pokazuje, że dopełnienie asyndetyczne jest jedną z form realizacji argumentu propozycjonalnego, uwarunkowaną walencją czasownika matrycowego. Dana forma składniowa stanowi charakterystykę walencyjną ograniczonej grupy semantycznej czasowników, a mianowicie czasowników mentalnych, emotywnych, percepcyjnych i deliberatywnych. Autor pokazuje również, że istnieją inne czynniki, które sprzyjają lub odwrotnie nie sprzyjają używaniu zdań bezspójnikowych, takie jak: negacja, elipsa, koreferencja. Autor dochodzi do wniosku, że częstość występowania konstrukcji asyndetycznych w językach słowiańskich jest większa lub mniejsza.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Expressing Veracity Reserve in the Secret Service Records of the Polish People’s Republic and the People’s Republic of Bulgaria (on the Example of the CHS Bolek and CHS Sabina Files)
    Wyrażanie rezerwy prawdziwościowej w aktach tajnych służb Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Ludowej Republiki Bułgarii (na przykładzie akt TW Bolka i TW Sabiny)
    Autorzy:
    Mazurkiewicz-Sułkowska, Julia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33317066.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    language of security services
    security service
    language of denunciations
    imperceptivity
    evidentiality
    epistemic modality
    veracity reserve
    Bulgarian language
    Polish language
    język służb bezpieczeństwa
    wywiad
    język donosów
    imperceptywność
    ewidencjalność
    modalność epistemiczna
    rezerwa prawdziwościowa
    język bułgarski
    język polski
    Opis:
    The analysis of the language of the security service employees in the Polish People’s Republic and the People’s Republic of Bulgaria, made on the basis of the CHS “Bolek” and the CHS “Sabina” files, showed that there is a certain feature that appears extremely often in the examined files, even though its occurrence in administrative and legal texts should be pretty sporadic. It is a very high frequency of using forms that express the veracity reserve. This shows how much the authors of the notes wanted to emphasise their own reserve to the truthfulness of the content provided by the confidential human sources (CHS).
    Analiza języka służb bezpieczeństwa Polskiej Republiki Ludowej i Ludowej Republiki Bułgarii przeprowadzona na podstawie tzw. teczek TW Bolek i TW Sabina wykazała, że istnieje pewna cecha, która pojawia się w obydwu dokumentach niezwykle często, mimo że w tekstach administracyjnych i prawnych jej występowanie powinno być sporadyczne. Tą cechą jest duża częstotliwość występowania form wyrażających rezerwę prawdziwościową. Pokazuje to, jak bardzo autorzy notatek chcieli podkreślić swoją rezerwę co do prawdziwości treści przekazywanych przez poufne źródła osobowe.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ pandemii na polską, bułgarską i czeską leksykologię w roku 2020 i na początku 2021
    The influence of the pandemic on Polish, Czech and Bulgarian lexicography in 2020 and early 2021
    Autorzy:
    Satoła-Staśkowiak, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2127811.pdf
    Data publikacji:
    2022-02-03
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    pandemia
    leksykologia
    słowo roku
    neologizmy
    teorie spiskowe
    częstotliwość użycia
    rok 2020
    język polski
    język bułgarski
    język czeski
    pandemic
    lexicology
    word of the year
    neologism
    conspiracy theory
    frequency of use
    the year 2020
    Polish language
    Bulgarian language
    Czech language
    Opis:
    Przedmiotem uwagi są szybko następujące, podczas pandemii, konsekwencje językowe – leksykalne (nowe słowa, zwielokrotniona częstotliwość użycia istniejących słów) i komunikacyjne, stanowiące dla językoznawców ciekawą podstawę badań współczesnych języków, z których trzy: polski, bułgarski, czeski stały się fundamentem analizy i badań frekwencyjnych. Mimo, że omawiane procesy językowe mają charakter globalny, to tendencje leksykalne w poszczególnych językach, jak i funkcje mowy, realizowane są w różny sposób, z heterogenicznym natężeniem, dlatego warto przyjrzeć im się bliżej. Prezentowany w artykule materiał został wyekscerpowany z dostępnych w sieci i na bieżąco notujących jednostki języka źródeł. Były nimi korpusy językowe: Narodowy korpus języka polskiego, Bułgarski narodowy korpus, Czeski narodowy korpus, autorski Polsko-bułgarsko-rosyjski korpus równoległy, którego autorka artykułu jest współautorką i przeglądarki typu: frazeo.pl czy slowanaczasie oraz słowniki elektroniczne, np.: miejski.pl. Pomocne stały się polskie, bułgarskie i czeskie programy publicystyczne i informacyjne, a także najmłodsza, choć nieliczna, literatura naukowa.
    I discuss the linguistic consequences of the current pandemic, such as the emergence of new words and/or an increase in the frequency of use of some pre-existing words, and issues linked to communication. The paper refers to the Polish, Bulgarian and Czech languages. A frequentative approach is applied. Although the outlined linguistic processes are global in nature, several key aspects differentiate the three chosen languages in terms of frequency (including the occurrence of words and functions of speech). The linguistic data was gathered using online resources, including: The National Corpus of Polish, the Czech National Corpus, the Bulgarian National Corpus, the Polish-Bulgarian-Russian parallel Corpus (co-authored by the author of this paper), popular word browsers (frazeo.pl, slowanaczasie) and digital dictionaries (miejski.pl), journalism and information programs, and some of the most recent academic literature.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2021, 15; 23-37
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Digital Approaches to Studying Mathematical Terms in Bulgarian School Books from the Beginning of the 19th Century
    Cyfrowe podejścia do studiowania terminów matematycznych w bułgarskich podręcznikach szkolnych z początku XIX wieku
    Autorzy:
    Stoykova, Velislava
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33322765.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    mathematical terms
    terms formation
    school books in mathematics
    digital humanities
    old pritnted books
    history of education
    Bulgarian language
    tworzenie terminów
    terminy matematyczne
    podręczniki do matematyki
    humanistyka cyfrowa
    stare drukowane książki
    historia edukacji
    język bułgarski
    Opis:
    The paper presents an analysis and survey of the content of digitized copies of three school mathematics books published in the Bulgarian language during the first half of the 19th century. The study offers the first overview and outline of the pedagogical approaches used to teach mathematics through mathematical term formation in that period based on the text of school mathematics books. The analysis includes a comparative description of the approach and study content as well as related topics and exercises connected to them. Finally, a conclusion regarding the structure and origin of the terms used to teach mathematical concepts in the Bulgarian language at the time is outlined.
    W artykule przedstawiono analizę treści zdigitalizowanych kopii trzech podręczników z matematyki, opublikowanych w języku bułgarskim w pierwszej połowie XIX wieku. Badanie stanowi pierwszy w swoim rodzaju przegląd podejść pedagogicznych stosowanych w nauczaniu matematyki z punktu widzenia tworzenia terminów matematycznych. Analiza zawiera porównawczy opis podręczników pod względem podejścia i treści, jak również związanych z nimi tematów i ćwiczeń. Na koniec przedstawiono wniosek dotyczący struktury i pochodzenia terminów używanych do nauczania pojęć matematycznych w języku bułgarskim w badanym okresie.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fałszywi przyjaciele tłumacza i jego wierni wrogowie w praktyce bułgarsko‑polskich tłumaczeń literackich
    Лъжливите приятели на преводача и неговите верни врагове в практиката на българо‑полския художествен превод
    Translator’s false friends and his true enemies in the practice of Bulgarian‑Polish artistic translation
    Autorzy:
    Karpińska, Hanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486830.pdf
    Data publikacji:
    2014-10-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    język polski
    język bułgarski
    języki bliskopokrewne
    przekład artystyczny
    homonimia językowa
    frazeologizm
    kompetencja językowa
    полски език
    български език
    близкородствени езици
    художествен превод
    междуезикова омонимия
    фразеологизъм
    езикова компетентност
    Polish language
    Bulgarian language
    closely related languages
    artistic translation
    interlinguistic homonymy
    phraseological unit
    linguistic competence
    Opis:
    Представените в заглавието проблеми се разглеждат от позицията на преводач-практик и са илюстрирани с примери от полски преводи на българска белетристика. Изтъква се, че за професионален преводач близостта на два езика представлява повече препятствие, отколкото улеснение. Разглеждат се различни видове лексикални апроксимати (лъжливи приятели на преводача) в съпоставка със съответните преводачески решения. Отчита се ролята на контекста и на текстовата дистрибуция на лексемите. Анализира се спецификата на фразеологизмите като обект на превод. Своеобразна група трудности представят тъй наречените от авторката „верни врагове на преводача”, към които се причисляват: проблеми породени от различията в граматическата система на двата езика (дистрибуция на предлозите; десемантизация на предлога; семантичната натовареност на двойното допълнение; спецификата на преизказаното наклонение; изобилието на местоименните форми) и субективни фактори свързани с творческото поведение на преводача (липса на необходим педантизъм; прояви на невнимание или умора; недостатъчна езикова и извънезикова компетентност). На края се изтъкват възможностите за принос на преводите и преводачите в развитието на българо-полската лексикография.
    Issues presented in the title are considered from the perspective of a practicing translator and illustrated with examples from the Polish translations of Bulgarian fiction. It is pointed out that for a professional translator the proximity of two languages, is more of an obstacle than a convenience. Different types of lexical interlinguistic homonyms (translator’s false friends) are viewed in comparison with corresponding translation solutions. The role of context and textual distribution of lexical units is highlighted. The specifics of phraseology as the object of translation is analyzed. A peculiar group of difficulties is generated by the so-called by the author „translator’s true enemies”, which include: problems caused by differences in the grammatical system of the two languages (distribution of prepositions; desemanticization of prepositions; the semantic load of double object, the specificity of the imperceptive mood, the abundance of pronominal forms) and subjective factors associated with creative behavior of the translator (lack of necessary pedantism; moments of inattention or fatigue, inadequate linguistic and extra-linguistic competence). In the end of the paper the possibility of translations and translators contributing in the development of Bulgarian-Polish lexicography is emphasized.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 1; 257-271
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Языковые и культурные склады в Болгарии к употребляемому в богослужении языку
    Autorzy:
    Костадинова, Петя
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2167777.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Akademia Supraska
    Tematy:
    Język liturgii
    Bułgarski Kościół Prawosławny
    polityka językowa
    Liturgical Language
    Bulgarian Orthodox Church
    Language Policy
    Opis:
    At the end of 1980s and at the beginning of 1990s the question of the liturgical language (Church Slavonic or modern Bulgarian) became vital anew, the discussions were initiated by journalists, priests, theologians, linguists and others. In 1998 the Holy Synod of the Bulgarian Orthodox Church allowed to use modern Bulgarian as well as Church Slavonic in the services but no church uses exclusively modern language for the liturgy. The present paper contains the results of the inquiry into the liturgical language in Bulgarian Orthodox Church, carried out in Sofia, Plovdiv and Kozloduy after the decision of the Bulgarian Holy Synod. The centre of attention is focused on the language attitudes of the liturgical language in Bulgaria nowadays.
    Źródło:
    Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 95-103
    2082-9299
    Pojawia się w:
    Latopisy Akademii Supraskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z PROBLEMATYKI BUŁGARSKO-POLSKICH TŁUMACZEŃ TEKSTÓW SĄDOWYCH
    POLISH-BULGARIAN TRANSLATION OF COURT TEXTS
    Autorzy:
    MAZURKIEWICZ-SUŁKOWSKA, Julia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/920136.pdf
    Data publikacji:
    2010-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    przekład sądowy
    jezyk prawny
    polski
    bułgarski
    językoznawstwo porównawcze
    legal translation
    Polish-Bulgarian
    court texts
    lingua legis
    linguistics
    translation
    Opis:
    Jak wiadomo, przekład tekstów sądowych wymaga maksymalnej wierności i nie dopuszcza dowolności interpretacyjnej. Tłumaczenie takie jest stosunkowo łatwe, dopóki systemy obu języków nie wykazują większych różnic w zakresie gramatykalizacji poszczególnych treści. W przypadku bułgarsko-polskich tłumaczeń tekstów sądowych największe problemy dotyczą różnic między systemami temporalnymi tych języków oraz różnic w zakresie wyrażania modalności imperceptywnej. Tym właśnie zagadnieniom poświęcony jest niniejszy artykuł.
    As we know, translation of legal texts requires maximum fidelity and does not allow arbitrary interpretation. This kind of translation is relatively easy as long as the systems of both languages did not show major differences in the gramaticalization of individual contents. In the case of the Bulgarian-Polish translations the biggest problems relate to the differences between the temporal systems of those languages, and differences in the expression of imperceptive modality. The article is devoted to this particular issues.
    Źródło:
    Comparative Legilinguistics; 2010, 3, 1; 69-78
    2080-5926
    2391-4491
    Pojawia się w:
    Comparative Legilinguistics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-28 z 28

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies