Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "język łaciński" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-23 z 23
    Tytuł:
    Dlaczego w liturgii powinien być stosowany język łaciński?
    Cur sermo latinus adhibendus sit in sacris agendis?
    Autorzy:
    Spataro, Robertus
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/613975.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    język łaciński
    sermo latinus
    Opis:
    The author argues that the Latin language is closely related to the sphere of the sacrum, unchanging and beautiful, and its use in the liturgy helps in the development of the culture of many nations.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2013, 60; 69-77
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język łaciński w świecie wykreowanym przez J.K Rowling
    Autorzy:
    Niewiadomska, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22676698.pdf
    Data publikacji:
    2022-01-05
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
    Tematy:
    język łaciński
    Harry Potter
    zaklęcia
    magia
    Opis:
    In the article “Latin language in the world created by J.K. Rowling” we discuss the spells derived from the Latin language, which were created by J.K. Rowling in the series of books about Harry Potter. Linguistic analysis of spells has shown that incantation formulas derived from Latin constitute the vast majority of all spells. The power of a spell always comes from its etymology. However, it is impossible to indicate the rules according to which the novelist created the formulas of spells. Some recurring features of the linguistic transformations can be discerned. Noted qualities of Rowling’s language include the variety and free use of Latin as a vocabulary base for spells.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Teologiczne; 2022, 30, 4; 109-122
    1231-1634
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zachowany rękopis patrologiczny z księgozbioru biskupa Jana IV Rotha (1482-1506)
    Autorzy:
    Urban, Wincenty
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044411.pdf
    Data publikacji:
    1980
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    rękopis
    język łaciński
    patrologia
    manuscirpt
    Latin
    patrology
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1980, 40; 179-183
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy typów, części konstrukcyjnych oraz wyposażenia jednostek pływających w XVI-wiecznych drukowanych słownikach z polskim komponentem językowym
    Names of types, construction parts and equipment of vessels in the 16th-century printed dictionaries with the Polish language component
    Autorzy:
    Kuliński, Bohdan A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089430.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    nautology
    lexicography
    early modernity
    Latin
    Polish
    nautologia
    leksykografia
    wczesna nowożytność
    język łaciński
    język polski
    Opis:
    The article analyzes the Polish language nomenclature of types, construction parts and equipment of vessels recorded in the 16th-century printed dictionaries with the Polish component. In addition, the text reviews the current state of research and discusses the sources in view of the terminology in question. The excerpted source material has been listed in three tables.
    Źródło:
    Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2021, 66, 4; 83--106
    0023-589X
    2657-4020
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lejb Pawe i jego trójjęzyczny słownik nazw roślin
    Lejb Pawe and his trilingual dictionary of plant names
    Autorzy:
    Dolatowski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/888581.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Dendrologiczne
    Tematy:
    rosliny
    nazewnictwo
    nazwy gatunkowe
    jezyk polski
    jezyk lacinski
    jezyk hebrajski
    slowniki
    slownik botaniczny
    Pawe Lejb
    Źródło:
    Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego; 2018, 66
    2080-4164
    2300-8326
    Pojawia się w:
    Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Anathema in lateinischen Inschriften
    Anathema in Latin Inscriptions
    Autorzy:
    Ehmig, Ulrike
    Zawadzki, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/947479.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    anatema
    klątwa
    inskrypcja
    łacina
    język łaciński
    epitafium
    anathema
    curse
    inscription
    Latin
    epitaphy
    Opis:
    A recently finished study of early Christian epitaphs that contain the term adiuro or coniuro to protect the tombs shows that ignoring these instructions would be penalized with a series of draconian punishments. Relevant curses and punitive formulas were borrowed from the Old and New Testaments. Inter alia the culprit should be punished by means of anathema, the eternal damnation. In recent years Konrad F. Zawadzki has intensively dealt with anathema in the literary sources of the early church and pointed out that the punishment was used in doctrinaire disputes against heretics. The use of the term in Latin inscriptions, which has not been studied so far, is the focus of this study. The eleven relevant inscriptions dating from the 6th to the 8th century are analyzed epigraphically and theologically. They are directed against moral offenses and point to a later expansion and popularization of the meaning of anathema.
    Ukończone niedawno badania nad chrześcijańskimi epitafiami zawierającymi terminy adiuro lub coniuro zwracają uwagę na to, że owe epitafia – mające na celu chronić groby przed profanacją – grożą klątwą każdemu, kto ośmieliłby się naruszyć miejsce pochówku zmarłych. Używane w tym kontekście groźby i sankcje karne niejednokrotnie zapożyczano ze Starego lub Nowego Testamentu. Profanacje grobów podlegały między innymi anatemie, skazującej profanatorów na karę wiecznego potępienia. Konrad F. Zawadzki, który w ostatnich latach intensywnie zajmował się użyciem terminu „anatema” w źródłach literackich, zwrócił uwagę na to, że sankcja anatemy we wczesnej literaturze chrześcijańskiej stosowana była przede wszystkim w kontekście sporów dogmatycznych z heretykami. Użycie terminu „anatema” w łacińskich inskrypcjach, które do tej pory nie było jeszcze nigdy przedmiotem badań naukowych, a które w niniejszym przedłożeniu poddane jest szczegółowej analizie, ukazuje, że kara anatemy – skierowana przeciwko profanatorom grobów – dotyczyć mogła w pierwszej linii nie odstępstw dogmatycznych, ale przewinień moralnych. Prezentowane i omawiane w artykule jedenaście inskrypcji łacińskich zawierających termin „anatema” i datowanych na czas między VI a VIII wiekiem jest wymownym dowodem na to, że sankcja anatemy – początkowo stosowana jedynie w kontekście dogmatycznym – z biegiem lat zaczęła obejmować nowe „przeklęte” obszary.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2019, 71; 185-208
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oral and Written History
    Historia ustna i pisemna
    Autorzy:
    Csonta, István
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1394564.pdf
    Data publikacji:
    2021-07-29
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    nieporozumienia
    język łaciński
    średniowiecze
    liturgia
    Sobór Watykański II
    misconceptions
    Latin
    Middle Ages
    liturgy
    Vatican II
    Opis:
    It is well-known that misconceptions can influence many, especially if it does not require too much energy to understand. Hoaxes, misleading interpretations are attractive especially for the less educated. The fact that forgeries and conspiracy-theories spread much faster by the help of the mainly unfiltered social media than ever before, which is especially visible in the time of Covid-19. This article, by the help of three examples, presents how much tendentious interpretation in oral history can influence the formation of misconceptions,and vice versa, how a misconception can influence the common knowledge of a society and in the end its cultural memory.
    Powszechnie wiadomo, że nieporozumienia mogą wpływać na wiele osób, zwłaszcza jeśli ich rozumowanie nie wymaga zbyt wielkiego wysiłku. Żarty, oparte na błędnej interpretacji historycznej, są atrakcyjne zwłaszcza dla mniej wykształconych. Nie ma wątpliwości, że fałszerstwa i teorie spiskowe rozprzestrzeniają się znacznie szybciej niż kiedykolwiek wcześniej, głównie dzięki pomocy niekontrolowanych mediów, co daje się zauważyć również w okresie przeżywanej pandemii. Artykuł, opierając się na trzech przykładach, przedstawia jak tendencyjna interpretacja historii mówionej może wpływać na kształtowanie się nieporozumień i jak błędne przekonanie może wpływać na powszechną wiedzę o społeczeństwie, a ostatecznie na jego pamięć kulturową.
    Źródło:
    Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego; 2021, 41, 1; 155-163
    0137-3420
    Pojawia się w:
    Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Testowanie użyteczności oprogramowania do nauki języków klasycznych : case study aplikacji mobilnej Speak Latin : Learn Latin Language Offline
    Usability testing of software for learning classical languages : case study of the mobile application Speak Latin : Learn Latin Language Offline
    Autorzy:
    Zbądzki, Jakub
    Rogowska-Wandowicz, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2146698.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wrocławska Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej Horyzont
    Tematy:
    nauka
    język
    język obcy
    język łaciński
    test użyteczności
    user experience
    zapewnianie jakości
    learning
    language
    Latin language
    usability testing
    quality assurance
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie znaczenia, jakie mają kategoria użyteczności i jej testowanie dla oprogramowania służącego do nauki języków klasycznych, a także wskazanie możliwych defektów, które mogą się pojawiać, i ich źródeł. Jako przykład posłużyła aplikacja mobilna Speak Latin: Learn Latin Language Offline. Testy użyteczności przeprowadzono na aplikacji w wersji 1.0.18, w brytyjskiej wersji językowej, na urządzeniu Huawei Mate 10 Lite z systemem Android w wersji 8.1.0. Oprogramowanie testowano pod kątem efektywności i satysfakcji z użytkowania. Zaobserwowano pojawianie się istotnych defektów w kluczowych obszarach aplikacji. Usterki dotyczą przede wszystkim: 1. nieprawidłowej wymowy wyrazów; 2. braku deklarowanego rozróżniania zapisu i wymowy; 3. schematu odtwarzania nagrań istotnie utrudniającego naukę; 4. niepoprawnych i niejednolitych tłumaczeń lub ich braku; 5. nieczytelnych kategorii, w których występują dane słowa. Zauważono, że istotna część defektów wynika z zastosowania syntezatora i translatora mimo słabego rozwinięcia tych technologii w kontekście języków klasycznych. Aplikacja prawdopodobnie nie przeszła też testów użyteczności. Kontrola ze strony człowieka i weryfikacja jakości tego rodzaju oprogramowania okazują się niezbędne. Bez nich nie może ono spełniać wymagań przeciętnych odbiorców, które dotyczą efektywności i satysfakcji z użytkowania, nie jest też w stanie przynosić istotnych korzyści edukacyjnych.
    The aim of this article is to present the importance of the usability category and its testing for software designed for learning classical languages, as well as to point out possible defects that may appear and their sources. The mobile application Speak Latin: Learn Latin Language Offline was used as an example. Usability testing was carried out on the app version 1.0.18, in the British English language version, on a Huawei Mate 10 Lite device with the Android system in version 8.1.0. The software was tested in terms of effectiveness and satisfaction of use. Significant defects have been observed in key areas of the application. The defects relate primarily to: 1. incorrect pronunciation of words; 2. lack of claimed differentiation between notation and pronunciation; 3. the playback pattern of recordings significantly impeding learning; 4. incorrect and inconsistent translations or lack thereof; 5. illegible categories in which words occur. It was noted that a significant proportion of the defects are due to the use of synthesizer and translator despite the poor development of these technologies in the context of classical languages. The application probably did not pass usability testing either. Human control and quality verification of this kind of software prove essential. Without them, it cannot meet the average user's requirements regarding the effectiveness and satisfaction of use, nor is it able to deliver significant educational benefits.
    Źródło:
    Biuletyn Naukowy Wrocławskiej Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej. Informatyka; 2022, 9, 1; 25--30
    2082-9892
    Pojawia się w:
    Biuletyn Naukowy Wrocławskiej Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej. Informatyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język polski w statucie synodu łęczyckiego z 1285 roku – tłumaczenie kanonów
    Polish language in the statute of the synod of Łęczyca of 1285: the translation of the canons
    Autorzy:
    Stelmach, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1393920.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polish language
    Latin language
    translation
    synod of Łęczyca
    statute
    canon
    język polski
    język łaciński
    przekład
    synod łęczycki
    statut
    kanon
    Opis:
    Przedmiotem badań w artykule jest stosunek polskiego episkopatu do języka polskiego w XIII wieku. Problem został przedstawiony w oparciu o statut synodu łęczyckiego z 1285 roku. Treść większości kanonów została przedstawiona w skrócie – tym samym przybliżono tematy, jakimi zajął się episkopat podczas synodu. Natomiast istotne dla historii języka polskiego kanony 3, 4 i 6 zostały poddane głębszej analizie. Podjęto próbę odtworzenia prawdopodobnej sytuacji panującej w Kościele na ziemiach polskich w XIII wieku oraz przedstawienia stosunku episkopatu do języka polskiego i jego wykorzystania w nauczaniu i liturgii. Ponadto na podstawie wydań źródłowych dokumentów kościelnych dokonano przekładu filologicznego wskazanych kanonów na język polski.
    The aim of this article is to present the attitude of the Polish Episcopate towards the Polish language in the 13th century. The issue has been presented swith reference to the statute of the synod of Łęczyca of 1285. The content of most of the canons is briefly outlined together with the topics discussed by the Episcopate during the synod. Canons 3, 4, 5 and 6 – the most essential to the history of the Polish language – have been subjected to a deeper analysis; this enables us to recreate the most likely situation that prevailed in the Church in the 13th century in Poland. They also present the Episcopate’s attitude towards the Polish language and use thereof in teaching and liturgy. Moreover, a philological Polish translation of the above mentioned canons is based on the source editions of ecclesiastical documents.
    Źródło:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2018, 35-36; 131-144
    2082-9825
    2450-0259
    Pojawia się w:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Terminologia działań leczniczych
    Nomenclature of medicinal actions
    Autorzy:
    Bugaj, Małgorzata
    Drobnik, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1039904.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
    Tematy:
    język łaciński
    gramatyka
    etymologia
    działania farmakologiczne
    roślinne surowce lecznicze
    latin language
    grammar
    etymology
    pharmacological actions
    herbal
    drugs
    Opis:
    The paper presents the Latin nomenclature of pharmacological actions in terms of their etymology and grammar. The Latin vocabulary was selected according to the following criteria: 1) these actions are effects of herbal drugs, 2) the nomenclature is in current use in phytotherapy.
    Praca omawia łacińskie nazewnictwo działań farmakologicznych pod względem etymologicznym i gramatycznym. Kryteriami doboru słownictwa są: 1) działania wywierane na organizm człowieka przez leki naturalne, 2) terminy używane obecnie, spotykane w literaturze z zakresu ziołolecznictwa.
    Źródło:
    Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2009, 63, 4; 67-73
    1734-025X
    Pojawia się w:
    Annales Academiae Medicae Silesiensis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskojęzyczne przekłady dzieł pansoficznych Jana Amosa Komeńskiego.
    Autorzy:
    Hampl, Lubomír
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195073.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    Jan Amos Komeński
    pansofia
    manuskrypty Conatuum pansophicorum dilucidatio i Europae Lumina
    przekład
    język łaciński
    czeski i polski
    Opis:
    Przetłumaczenie z języka łacińskiego i czeskiego na język polski fragmentów dwóch istotnych dzieł (Europae Lumina i Conatuum pansophicorum dilucidatio), wprowadza nas w znacznym stopniu w przedmiotową problematykę „naprawy rzeczy ludzkich”. Tłumaczenie tych dzieł wypełnia sporą lukę w polskiej komeniologii. W tłumaczonych na język polski fragmentach widać, jak Jan Amos Komeński wytrwale i z niebywałą uporczywością, zdecydowanie dążył do zaszczytnego celu, jaki sobie wyznaczył – pansoficznej naprawy wszystkich rzeczy ludzkich. Polskojęzyczny czytelnik będzie mógł w końcu zapoznać się (chociażby fragmentarycznie) z tymi dwoma pansoficznymi dziełami w swoim języku ojczystym, w których obecne są również istotne elementy związane z tematyką pedagogiczno-filozoficzną skupioną wokół domeny o charakterze badań interdyscyplinarnych.
    Źródło:
    Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika; 2020, 7; 279-319
    2450-7245
    2658-1973
    Pojawia się w:
    Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem obecności i teologii języka łacińskiego w liturgii rzymskiej pięćdziesiąt lat po II Soborze Watykańskim
    The Problem of the Presence and Theology of the Latin Language in the Roman Liturgy Fifty Years After the Second Vatican Council
    Autorzy:
    Beyga, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1601906.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    język łaciński
    II Sobór Watykański
    liturgia
    teologia liturgii
    Latin language
    II Vatican Council
    liturgy
    theology of the liturgy
    Opis:
    W świadomości wielu wiernych łacina jako język liturgiczny należy już do przeszłości. Jednakże ostatni sobór podtrzymał używanie tego języka w celebracji katolickiej Mszy św. Nie tylko liturgika, lecz także dogmatyka powinna podjąć problematykę związaną z używaniem łaciny w czasie sprawowania Eucharystii. Jednym z powodów podjęcia tego tematu jest niedawna pięćdziesiąta rocznica zakończenia II Soboru Watykańskiego.
    Fiftieth anniversary of completing the II Vatican Council works allows us to look critically on theology and the post-conciliar achievements in topic of liturgy. The article regards chosen theological aspects of Latin as a liturgical language. On the one hand the Latin language in the liturgy is liturgical problem in theological debate, but on the other hand we can find a theological arguments for using this language. In the article the author also tried to show the timeliness of problems regarding liturgical theology fifty years after the last Council.
    Źródło:
    Teologia w Polsce; 2017, 11, 2; 153-166
    1732-4572
    Pojawia się w:
    Teologia w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jakimi językami mówili chrześcijanie w Afryce Prokonsularnej? Analiza odnośnych tekstów Tertuliana, św. Cypriana i św. Augustyna
    What Languages did the Christians of Africa Proconsularis use? An Analysis of Corresponding Texts of Tertullian, St. Cyprian and St. Augustine
    Autorzy:
    Turek, Waldemar Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/612546.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Afryka Prokonsularna
    język łaciński
    język fenicki
    język grecki
    Tertulian
    Cyprian
    Augustyn
    Vetus Latina
    Akta męczenników
    język
    Proconsular Africa
    Latin
    Greek
    Punic
    Tertullian
    Augustine
    language
    Acts of martyrs
    Opis:
    The study has focused on the languages used by Christians in Proconsular Africa. Since they derived primarily from three cultural backgrounds (Phoenician, Greek and Latin), first of all, it tries to ascertain how many of them spoke Phoenician (strictly speaking: Punic), Greek or Latin. It turns out that in the studied time period, from the III to V centuries, the Roman circles furthered their own language and culture and they did this very effectively. As a result, more and more Christians in the region used Latin, and in consequence most of the literary production (even that which originally had been in Punic and Greek) survived in the Latin version. Furthermore, it is noted that it was thanks to the Christians of Proconsular Africa, and not of Rome, that in time Latin became the major language of the Church. As the respective texts of Tertullian, St. Cyprian and St. Augustine are compared, it becomes clear that there were three different styles of Latin used by these Christians. First of all, there was the polished language, in which the authors continued the style of writing based on ancient classical Latin (even though they introduced changes as to the meaning and terminology used). These same authors, in many cases, in particular in catechesis and preaching used a simpler Latin, taking into account the perceptive capacities of the simple faithful. The poorest Latin was used by those who were brought up in the lowest strata, particularly in the Phoenician society.
    W opracowaniu został podjęty temat języków, którymi posługiwali się chrześcijanie Afryki Prokonsularnej. Jako że wywodzili się oni głównie z trzech obszarów kulturowych (fenickiego, greckiego i łacińskiego), próbuje się najpierw ustalić, jak wielu z nich mówiło po fenicku (właściwiej: po punicku), grecku albo po łacinie. Ukazuje się następnie, że w analizowanym okresie od III do V w. środowisko Rzymian propagowało bardzo skutecznie swój język i swoją kulturę. To powodowało, że coraz więcej chrześcijan tego regionu posługiwało się łaciną i, konsekwentnie, najwięcej świadectw literackich (także w odniesieniu do języków fenickiego i greckiego) zachowało się w tym języku. Co więcej, dostrzega się, że to właśnie dzięki chrześcijanom Afryki Prokonsularnej, a nie Rzymu, łacina stała się z biegiem czasu głównym językiem Kościoła. Analizując odnośne teksty Tertuliana, św. Cypriana i św. Augustyna, wyróżnia się trzy różne style łaciny używanej przez tamtejszych chrześcijan. Chodzi najpierw o język wykwintny, którego twórcy kontynuowali (wprowadzając znaczące zmiany co do treści i słownictwa) styl pisania oparty na starożytnej łacinie klasycznej. Ci sami jednak autorzy używali w wielu wypadkach, zwłaszcza w katechezie i w kaznodziejstwie, łaciny prostszej, biorąc pod uwagę możliwości percepcyjne zwykłych wiernych. Najuboższą łaciną posługiwali się ci, którzy byli wychowani w najniższych warstwach, zwłaszcza społeczności fenickiej.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2019, 72; 27-48
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Les problèmes de la traduction de l’interprétation dans les textes du droit canonique
    Problems of Translation and Interpretation in the Texts of Canon Law
    Problemy translatorskie i interpretacyjne w tekstach prawa kanonicznego
    Autorzy:
    Dyjakowska, Marzena
    Sitarz, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1933348.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    prawo kanoniczne
    interpretacja
    Kodeks Prawa Kanonicznego
    język łaciński
    translatoryka
    canon law
    interpretation of
    the Code of Canon Law
    Latin
    translation
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest zagadnieniom poprawności przekładu tekstów prawa kanonicznego z języka łacińskiego na język polski, co wiąże się z koniecznością prawidłowej interpretacji norm tego prawa. Właściwą problematykę poprzedzają rozważania o roli języka łacińskiego w Kościele katolickim i o odchodzeniu od tego języka m.in. w liturgii na rzecz języków narodowych po Soborze Watykańskim II, mimo że dokumenty takie jak wydana na krótko przed rozpoczęciem Soboru Watykańskiego II Konstytucja apostolska Jana XXIII Veterum sapientia oraz soborowa konstytucja o liturgii Sacrosanctum Concilium nakazywały zachowanie łaciny w liturgii. Konieczność posługiwania się językiem łacińskim była też podkreślana w wielu wypowiedziach Magisterium Kościoła. Przekład tekstów łacińskich na języki narodowe uregulowała instrukcja z 1969 r. De interpretatione textuum liturgicorum, której zasady odnieść można w dużej mierze również do tekstów z zakresu prawa kanonicznego (zwłaszcza punkty 19-33, 57). Problemy translatorskie omówiono na przykładzie tłumaczenia terminu iterum w polskiej wersji Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., gdyż z tym właśnie terminem związana była wątpliwość interpretacyjna kan. 917. Wątpliwość ta stała się punktem wyjścia do rozważań na temat metod interpretacji norm prawa kanonicznego, a szczególną uwagę zwrócono na interpretację językową. Omówiono także interpretacyjną działalność Papieskiej Rady do Spraw Tekstów Prawnych.
    Article is devoted to issues of accuracy of the translation of texts of canon law from Latin into Polish, which involves the proper interpretation of the norms of this law. Correct the problems precede the discussion of the role of Latin in the Catholic Church and moving away from that language, among others. in the liturgy for the vernacular after Vatican II, even though such documents, as published in the Council shortly before the start of the Apostolic Constitution of John XXIII Veterum sapientia and conciliar Constitution on the Sacred Liturgy Sacrosanctum Concilium dictated the behavior of Latin in the liturgy. The need to use the Latin language was also emphasized in many statements of the Magisterium of the Church. Translation into national languages of Latin instruction has paid the 1969 De interpretatione textuum liturgicorum whose rules refer to a large extent also to the texts of canon law (in particular sections 19-33, 57). Translation problems are discussed on the example of translating the term iterum in the Polish version of the Code of Canon Law of 1983, because of this particular term was associated interpretative doubt can. 917th Doubt has become the starting point for consideration on how to interpret norms of canon law, and particular attention was paid to the interpretation of the language. Also discussed the interpretive activities of the Pontifical Council for Legislative Texts.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 8; 23-51
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Scientific approach to the specific liturgical features in the pontificate of Pope Benedict XVI
    Naukowe spojrzenie na wybrane zagadnienia liturgiczne w pontyfikacie papieża Benedykta XVI
    Autorzy:
    Caban, Peter
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/673070.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Teologiczne
    Tematy:
    Benedykt XVI
    ryt trydencki
    ryt łaciński
    odnowa liturgii
    język łaciński
    mszał Jana XXIII
    Benedict XVI
    Tridentine rite
    Latin rite
    renewal of liturgy
    Latin language
    Missal of Pope John XXIII
    Opis:
    Artykuł dotyczy pontyfikatu papieża Benedykta XVI i jego wkładu w dziedzinie liturgii. Zwraca uwagę na różne fakty rozwijające się w duchu autentyczności i wierności względem liturgii rzymskokatolickiej, na możliwości liturgicznej formy rytów, na nowe motu proprio i na użycie języka łacińskiego w liturgii zachodniej. Artykuł pragnie dać obraz pontyfikatu obecnego papieża w relacji do duszpasterskiej posługi w parafiach. Chce ukazać, że liturgia w jej różnorodności nie jest nigdy krokiem wstecz, ale przejawem autentyczności i wierności względem orędzia Chrystusa.
    Źródło:
    Ruch Biblijny i Liturgiczny; 2010, 63, 1
    2391-8497
    0209-0872
    Pojawia się w:
    Ruch Biblijny i Liturgiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zagadnienie periodyzacji literatury łacińskiej doby republiki rzymskiej
    The Issue of Periodization of the Latin Literature in the Time of the Roman Republic
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791395.pdf
    Data publikacji:
    2020-02-07
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    język łaciński
    literatura rzymska
    okres literacki
    Rzym
    teoria periodyzacji Juliana Krzyżanowskiego
    wpływy greckie
    Latin language
    Roman literature
    literary period
    Rome
    Julian Krzyżanowski’s theory of periodization
    Greek influences
    Opis:
    Artykuł podejmuje problem periodyzacji literatury rzymskiej doby republiki. Autor uznaje tradycyjny podział na 3 okresy literackie: (1) archaiczny; (2) cyceroński; (3) augustowski za częściowo poprawny. Bazując na teorii periodyzacji literatury, opracowanej przez prof. Juliana Krzyżanowskiego (1937), która zakłada cykliczność zjawisk w dziedzinie kultury i literatury, autor proponuje wydzielenie czterech kolejnych faz historycznoliterackich: [1] Okres archaiczny albo „hellenizujący” (240-160 r. przed Chr.); [2] Okres późnoarchaiczny albo „reakcyjny” (160-81 r. przed Chr.); [3] Okres cyceroński (81-31 r. p.n.e.); [4] Okres augustowski (31 r. przed Chr. – 14 r. po Chr.). Poszczególne okresy literackie stoją w wyraźnej opozycji do faz poprzedzających i po nich następujących. Występują w nich dominujące prądy i zjawiska literackie, odmienne niż w fazie poprzedzającej i bezpośrednio po nich następującej. Biorąc pod uwagę kryterium wpływów obcych (helleńskich) i rodzimości, możemy łatwo stwierdzić, że okresy nieparzyste [1, 3] mają charakter wyraźnie prohelleński, co przejawia się między innymi w tłumaczeniu bądź adaptacji najważniejszych dzieł literatury greckiej, wykorzystaniu istniejących w Grecji gatunków literackich, przyswojeniu obcych struktur metrycznych, motywów literackich lub prądów filozoficznych, podczas gdy w okresach parzystych [2, 4] twórcy literatury łacińskiej wprowadzają rodzime wątki i czysto rzymskie motywy, a także rozwijają własne gatunki literackie (np. satyrę, rzymską elegię miłosną).
    The article deals with the problem of periodization of Latin literature in the time of the Roman Republic. The author recognizes the traditional division into three literary periods (i.e. archaic, Ciceronian and Augustean) as partially correct. Basing on J. Krzyżanowski’s theory of periodization of literature (1937), which assumes the cyclical nature of phenomena in the field of culture and literature, the author proposes to separate four successive historical-literary phases: [1] the early-archaic or ‟Hellenizing” period (240–160 BC); [2] the late-archaic or ‟reactionary” period (160–81 BC); [3] the Ciceronian age (81–31 BC); [4] the Augustean age (31 BC–14 AD). The individual literary periods stand in clear opposition to the preceding and following phases. They contain dominant currents and literary phenomena, different than in the preceding and immediately following them. Taking into account the criterion of foreign (Hellenic) influences and nativity, we can easily conclude that odd periods [1, 3] are clearly favorable to the Greeks, which is manifested, inter alia, in translating or adapting the most important works of Greek literature, using literary genres existing in Greece, acquiring foreign metrical structures, literary motifs or philosophical currents, while in even periods [2, 4] Latin writers introduce native themes and purely Roman motifs, as well as develop their own literary genres (e.g. Roman satire, subjective love elegy).
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 3; 133-153
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Międzynarodowa Konferencja „Latin in Medicine”
    International conference 'Latin in medicine'
    Autorzy:
    Gaj, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1856834.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Narodowe Centrum Kultury
    Tematy:
    język łaciński w medycynie
    słowiańska literatura nowołacińska
    societas studiis slavo-latinis provehendis
    konferencja międzynarodowa
    medycyna na uksw
    latin in medicine
    slavonic new latin literature
    societas studiis
    slavo-latinis provehendis
    international conference
    medicine at uksw
    Źródło:
    Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka; 2019, 107, 4; 201-203
    1230-4808
    Pojawia się w:
    Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reforma liturgiczna jest nieodwracalna.
    Liturgical reform is irreversible.
    Autorzy:
    Semenova, Viktoriya
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/585106.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    Słowa kluczowe: obrządek rzymski, Kościół Rzymskokatolicki, tendencja, formy rytu (obrzędu), forma zwyczajna, forma nadzwyczajna, liturgia, Msza św., znak, symbol, prawo rzymskie, jurysprudencja, język łaciński, hermeneutyka romanistyczna.
    Key words: Roman rite, Roman-Catholic Church, tendency, forms of rites, ordinary form, extraordinary form, liturgy, Holy Mass, sign, symbol, Roman law, jurisprudence, Latin language, romanistic hermeneutics.
    Opis:
    As to the growing popularity of the extraordinary form of the Roman rite and contradicting the new form, the author decided to share several reflections from the position of the researcher of liturgy and law. The article refers to some tendencies within the area of examining liturgy of the Roman-catholic Church, particularly to the lack of interest in the legal aspect of the analysis, which generates certain methodological problems. The author specially considers the issue of two forms of the Mass existing within one rite of the Roman-catholic Church. In order to examine it I suggest romanistic hermeneutics, that in - harmonious cooperation with theology and philosophy – it would allow to avoid methodological errors committed in decoding liturgical signs, which often becomes the reason of an artificial conflict between the followers of the new and the old rites.
    Wobec rosnącej popularności ekstraordynarnej formy obrządku rzymskiego i przeciwstawiania jej nowej formie, autor postanowił podzielić się kilkoma refleksjami z pozycji badacza liturgii i prawa. Artykuł dotyczy niektórych tendencji w obszarze badania liturgii Kościoła Rzymskokatolickiego, zwłaszcza braku zainteresowania aspektem prawnym w jej analizie, co powoduje pewne problemy metodologiczne. Autor uwzględnia szczególnie problem istnienia dwóch form Mszy św. w ramach jednego rytu (obrządku) Kościoła Rzymskokatolickiego. W celu jego zbadania proponuje hermeneutykę romanistyczną, pozwalającą w harmonijnej współpracy z teologią i filozofią, uniknąć błędów metodologicznych popełnianych w odczytaniu znaków liturgicznych, co jest często przyczyną sztucznego konfliktu między zwolennikami nowego i starego ordo.
    Źródło:
    Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2019, 54, 2; 417-426
    1234-4214
    Pojawia się w:
    Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ortodoksja języka czy język ortodoksji? Argument lingwistyczny w sporze reprezentantów Kościoła łacińskiego i Cerkwi ruskiej w dobie kontrreformacji
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2167813.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Akademia Supraska
    Tematy:
    Kontrreformacja
    Kościół łaciński
    Cerkiew ruska
    język liturgii
    Counter-Reformation
    Latin Church
    Russian Orthodox Church
    Language Liturgy
    Opis:
    During the Counter-Reformation issues of using the national languages in the liturgy and the rite of the church became the source of lively discussion of the representatives of the Roman Church (Catholic) and the Greek Church (Orthodox). Strategy outlined by the Council of Trent to maintain the dominance of Latin as the universal language of all Christians subordinate to Pope after the establishment of the union in Brest-on-the-Bug had to be significantly modified. The best interests of the Church consolidation required concessions on the part of Rome and recognition of the Slavonic language to be, as effective as the Latin an instrument of the saving activity of the Church. Following the Slavonic, Polish language gradually breaks into the missionary and catechetical use, which the Greek Catholics are increasingly eager to speak. The subject of this article is the phenomenon of coexistence of many languages in liturgical and administrative practice of the Latin and Russian Christians in the Republic of Poland in the 16 th -18th century and reflection on resulting from this fact preferences and translations of polemic and religious texts.
    Źródło:
    Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 125-134
    2082-9299
    Pojawia się w:
    Latopisy Akademii Supraskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reforma i odnowa liturgii w świetle wybranych przemówień papieża Pawła VI z lat 1966-1969
    The Reform and Renewal of the Liturgy in the Light of Selected Speeches by Paul VI from the Years 1966-1969
    Autorzy:
    Krakowiak, Czesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040482.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Konstytucja Sacrosanctum Concilium
    odnowa liturgii
    reforma liturgii
    Consilium
    uczestnictwo wiernych w liturgii
    Inter Oecumenici
    Tres abhinc annos
    język łaciński i języki narodowe w liturgii
    muzyka i sztuka w liturgii
    „Notitiae”
    Sacrosanctum Concilium
    renewal of the liturgy
    reform of the liturgy
    participation of the faithful in the liturgy
    Latin and vernacular languages in the liturgy
    music and art in the liturgy
    Notitiae
    Opis:
    Wielkie dzieło reformy liturgii z polecenia Vaticanum II dokonywało się stopniowo z pełną aprobatą papieża Pawła VI. W tym celu powołał specjalną Radę (Consilium) do wykonania soborowej Konstytucji o liturgii, która wydawała zatwierdzane przez papieża instrukcje zawierające szczegółowe wskazania dotyczące reformy liturgii i przygotowywała nowe księgi liturgiczne. Zaangażowanie Pawła VI w realizację reformy liturgii potwierdzają jego liczne wypowiedzi podczas audiencji generalnych, drukowane w czasopiśmie „Notitiae”. Autor artykułu analizuje te, które pochodzą z lat 1966-1969 i dotyczą głównie czynnego, wewnętrznego i zewnętrznego uczestnictwa wiernych (participatio actuosa) we Mszy św. oraz znaczenia języka narodowego w liturgii mszalnej.
    The great work of the reform of the liturgy that had been recommended by Vaticanum II was done gradually with Pope Paul VI’s full approval. With this aim in mind he established a special Council (Consilium) to implement the Vatican II Constitution on the Sacred Liturgy; the Council published instructions containing detailed directives concerning the reform of the liturgy that were approved by the Pope, and it prepared new liturgical books. Pope Paul VI’s involvement in the implementation of the reform of the liturgy is confirmed by his numerous statements during papal general audiences, published in the periodical Notitiae. The author of the article analyzes the speeches that were made in the years 1966-1969 and mainly concerned the active, inner and outer participation (participatio actuosa) of the faithful in the Holy Mass, and the significance of the vernacular language in the liturgy of the Mass.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 8; 41-56
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Да праблемы пераемнасці беларускай літаратурнай мовы: лацінаграфічныя тэксты XVIII стагоддзя
    Do problemu ciągłości białoruskiego języka literackiego: teksty XVIII wieku napisane alfabetem łacińskim
    XVIII стагоддзя On the problem of continuity of the Belarusian literary language: Latin graphic texts of the XVIII century
    Autorzy:
    Свістунова, Марына
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/966698.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
    Tematy:
    беларуская мова
    перыядызацыя
    пераемнасць
    лацінская графіка
    xviii стагоддзе
    język białoruski
    periodyzacja
    ciągłość
    alfabet łaciński
    xviii wiek
    belarusian language
    periodization
    continuity
    latin alphabet
    18th century
    Opis:
    Артыкул прысвечаны праблеме пераемнасці паміж старабеларускай і новай беларускай літаратурнай мовай, а таксама лацінаграфічным тэкстам XVIII ст. Пашыранае меркаванне аб існаванні перарыву пісьмовай традыцыі ў развіцці беларускай літаратурнай мовы не было адзіным і раней, а ў сучаснасці падлягае крытычнаму аналізу. У артыкуле разглядаецца сувязь праблемы пераемнасці беларускай літаратурнай мовы з праблемай яе перыядызацыі, канцэпцыі гісторыі беларускай мовы і гісторыі беларускай літаратуры. Робіцца спроба абвергнуць стэрэатыпнае меркаванне пра ма-лалікасць помнікаў беларускага пісьменства XVIII ст. праз апеляцыю да малавядомых і нядаўна адшуканых лацінаграфічных тэкстаў. Прыводзяцца высновы аб прычынах і мэтах выкарыстання ў XVIII ст. лацінскай графічнай сістэмы для пісьма па-беларуску, а таксама выказваюцца меркаванні адносна такіх напрамкаў для пошуку тагачасных беларускамоўных тэкстаў, як мемуарыстыка, канфесійнае і афіцыйна-справавое пісьменства.
    Artykuł jest poświęcony problemowi ciągłości między okresem starobiałoruskim a okresem nowego białoruskiego języka literackiego. Szeroko rozpowszechniony pogląd o istnieniu przerwy w tradycji pisemnej w rozwoju białoruskiego języka literackiego nie był jedyny wcześniej, a teraz jest poddawany analizie krytycznej. Artykuł omawia związek między ciągłością białoruskiego języka literackiego a problemem jego periodyzacji, koncepcją historii języka białoruskiego i historii literatury białoruskiej. Podjęto próbę obalenia stereotypowej opinii o niewielkiej liczbie zabytków literatury białoruskiej XVIII wieku przez odwołanie do mało znanych i niedawno odnalezionych tekstów napisanych alfabetem łacińskim. Sformułowano wnioski na temat przyczyn i celów stosowania w języku białoruskim w XVIII wieku łacińskiego systemu graficznego, zwrócono również uwagę na potrzeby eksploracji ówczesnych tekstów białoruskich w takich obszarach, jak pamiętnikarstwo, piśmiennictwo religijne i urzędowe.
    The article is devoted to the problem of continuity between the old Belarusian period and the period of the new Belarusian literary language, as well as to Latin graphic texts of the 18th century. The most widespread opinion about the existence of a break in the written tradition of the Belarusian literary language was not the only one before, but now it is being critically analyzed. The article considers the linkages between the continuity of the Belarusian literary language and the problem of its periodization, the concept of Belarusian language history and the history of Belarusian literature. An attempt has been made to refute the stereotypical opinion about the small number of texts of the 18th century Belarusian literature by addressing the little known and recently discovered Latin graphic texts. Conclusions have been made concerning the reasons and aims of using the Latin graphic system for writing in the Belarusian language in the 18th century. An opinion concerning such research directions of the Belarusian texts of that time as memoirs, confessional and official writings has been given as well.
    Źródło:
    Acta Albaruthenica; 2020, 20; 239-253
    1898-8091
    Pojawia się w:
    Acta Albaruthenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Український алфавіт латинськими буквами простий для спілкування сучасними електронними засобами Переведення українського кириличного алфавіту в український латинськими буквами
    Ukrainian alphabet with Latin letters is convenient and easy communication tool using modern technologies. Transliteration of Ukrainian Cyrillic alphabet into Ukrainian alphabet with Latin letters
    Autorzy:
    Марушечко, Ігор
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2173759.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    język ukraiński
    cyrylica
    alfabet łaciński
    emigracja zarobkowa
    problemy z komunikacją
    „Ukrainka”
    transliteracja
    Ukrainian language
    Cyrillic alphabet
    Latin alphabet
    emigration of
    workers
    problems with communication
    “Ukrainka”
    transliteration
    украинский язык
    кириллица
    латинский алфавит
    рабочая эмиграция
    проблемы общения
    «Украинка»
    транслитерáция
    Opis:
    For the last 150 years there were several attempts to write down Ukrainian language with Latin alphabet, including the attempts of adopting several laws that took place after declaration of independence of Ukraine in 1991. But there were not practical and popularize. The main reason is that they haven’t kept the spirit of the Ukrainian language, some Cyrillic letter handed combination of several Latin letters and the same distorted sound (phonetics) of Ukrainian language. But the social processes that take place in Ukraine since the declaration of its independence, i.e. significant emigration of workers that counted in the millions, and also problems with communication with the families that stayed in Ukraine using modern computers and technologies which are equipped only with Latin keyboard without access to Cyrillic alphabet, call for a great need for a creation of the opportunity to use Latin alphabet to record the Ukrainian language, which would retain its nature and was easy to use. This article presents a new version of Latin alphabet for the Ukrainian language. It does not replace the Cyrillic alphabet – but a parallel alternative for it and for all other versions of the alphabet that are used to record the Ukrainian language. This alphabet I called “Ukrainka” in honor of Ukrainian ladies who represent the majority of our emigrants. “Ukrainka” is completely unified alphabet, without any disadvantages from their predecessors. The main idea is in replacing one letter of Cyrillic alphabet to exactly one Latin letter – a transliteration of 1:1, does not break and does not introduce any new rules in Ukrainian spelling and phonetics, thus saving the Ukrainian language. There are other advantages: – no change in letters, regardless of their position in the word; – the word written in the Cyrillic “Ukrainka” always looks the same (the same set of letters) and there are no several options to write the same word; – saved Ukrainian language peculiarity to soften the consonants – saved not only a soft sign but also an apostrophe as a dividing option for separating from certain sounds in the middle of a word; – for the letters Ж, Ч, Ш, it’s used letters that mean the same in other languages with the Latin alphabet, namely Ž, Č, Š, and for Є, Ю, Я, Щ picked up letters graphically similar as the above – Ě, Ŭ, Ă, Ş. The main element of this article is a table of characters, the description justifying their introduction and showing how to use in computers, as well as examples of different tests transliteration.
    В течение последних полутора столетий было несколько попыток записывания украинского языка латинским алфавитом, включая в это разные законодательные акты, которые имели место уже после провозглашения независимости Украины в 1991 году. Но все они были непрактичны и их не стали широко использовать. А это потому, что не сохраняли они характера украинского языка; некоторые буквы кириллицы передавали с помощью комбинации нескольких латинских букв и искривляли само звучание (фонетику) украинского языка. Однако, общественные процессы, которые происходят в Украине с момента провозглашения независимости, то есть высокий уровень рабочей эмиграции, идущий на миллионы, а также проблемы общения с семьями, оставшимися в Украине, с помощью компьютеров и современной техники, которая оснащена только латинской клавиатурой, без доступа до кириллицы, вызывают острую необходимость в создании варианта латинского алфавита для записи украинского языка, который бы сохранял ее характер и был прост в использовании. Эта статья представляет проработанную мной новую версию латинского алфавита для украинского языка. Это не замена кириллицы, а параллель для нее и альтернатива для всех других версий латинского алфавита, которые используются для записи украинского языка. Этот алфавит я назвал «Украинка» в честь украинских женщин, которые составляют основную часть наших эмигрантов. «Украинка» – это полностью унифицированный алфавит, свободный от недостатков своих предшественников. Его основное преимущество заключается в том, что заменяется одна буква кириллицы на одну букву латиницы. Это транслитерация 1:1, которая не нарушает и не вводит никаких новых правил в украинское правописание и сохраняет фонетику украинского языка. Кроме этого: – всегда пишутся те же латинские буквы, независимо от их позиции в слове; – слово в кириллице, записанное в «Украинке» всегда будет выглядеть одинаково (с тем же набором букв) и не будет нескольких вариантов записи одного слова; – сохранены характерные для украинского языка способы обозначения смягчения согласных – сохранен мягкий знак «ь» и апостроф как разделительный знак, отделяющий определенные звуки друг от друга в середине слова; – для букв Ж, Ч, Ш используются знаки, которые в других языках с латинским алфавитом означают тот же звук, как и в украинском языке, а именно Ž, Č, Š, а для Є, Ю, Я, Щ подобраны знаки графического вида по аналогии к тем, которые указаны выше Ě, Ŭ, Ă, Ş. Основным элементом этой статьи является таблица знаков, а описание поясняет их введение и показывает способ использования в комп’ютерах и примеры транслитерации разных текстов.
    W języku ukraińskim na przestrzeni ostatnich 150 lat podejmowano kilka prób wprowadzenia zapisu w alfabecie łacińskim, włącznie z regulacjami prawnymi, które wprowadzono już po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w 1991 roku. Wszystkie te warianty były niepraktyczne i nie weszły do szerszego obiegu ze względu na to, że nie zachowywały charakteru języka ukraińskiego, wprowadzały wieloliterowe kombinacje na oddanie jednej litery z alfabetu cyrylicznego i deformowały samo brzmienie języka ukraińskiego. Jednak procesy społeczne, które zachodzą na Ukrainie od momentu uzyskania niepodległości, tj. wielka zarobkowa emigracja, licząca wiele milionów obywateli, oraz problem z komunikacją z domem rodzinnym za pomocą współczesnych urządzeń, które nie mają klawiatury cyrylicznej, wymuszają stworzenie alfabetu łacińskiego, który zachowywałby charakter języka ukraińskiego i był prosty w użyciu. Artykuł ten przedstawia opracowaną przeze mnie nową wersję alfabetu łacińskiego dla języka ukraińskiego, który byłby wersją równoległą do cyrylicy, a nie jej zamiennikiem i stanowiłby alternatywę dla dotychczasowych wersji łacinki zapisującej cyrylicę. Alfabet ten nazwałem „Ukrainką” na cześć ukraińskich kobiet, które stanowią główny trzon ukraińskich emigrantów. „Ukrainka” jest ujednoliconym zapisem alfabetu wykorzystującym litery łacińskie – wolnym od niedociągnięć swoich poprzedników. Podstawową jego cechą jest to, że zamienia jedną literę cyrylicznego alfabetu na dokładnie jedną literę łacińskiego i nie zmienia ani też nie wprowadza żadnych nowych reguł do pisowni w języku ukraińskim oraz do wymowy (fonetyki). Poza tym: – litery łacińskie są zawsze takie same, niezależnie od ich pozycji w wyrazie; – wyraz zapisany cyrylicą w transliteracji wygląda zawsze tak samo, nie ma kilku wariantów tego samego słowa w zapisie „Ukrainką”; – zostały zachowane właściwe dla języka ukraińskiego sposoby zaznaczania zmiękczenia spółgłosek – zachowano miękki znak i apostrof w funkcji znaku rozdzielającego wewnątrz słowa; – dla liter Ж, Ч, Ш wykorzystano znaki, które w innych językach z alfabetem łacińskim oznaczają te same dźwięki, a mianowicie Ž, Č, Š, a dla Є, Ю, Я, Щ dobrano znaki według podobieństwa graficznego do tych wyżej, tj. Ě, Ŭ, Ă, Ş. Podstawową częścią tej publikacji jest tablica znaków, a materiał opisowy uzasadnia ich wprowadzenie i przedstawia sposób wykorzystania na komputerach oraz przykłady transliteracji różnych tekstów.
    Źródło:
    Studia Orientalne; 2016, 2(10); 59-78
    2299-1999
    Pojawia się w:
    Studia Orientalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-23 z 23

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies