- Tytuł:
-
Współodczuwanie cudzych stanów psychicznych. Refleksje inspirowane fenomenologicznym dziedzictwem Edith Stein oraz wynikami badań nauk szczegółowych
On the Co-Feeling of the Mental States of Others: Some Thoughts inspired by Edith Steins’s Phenomenological Research and by the Results of the Sciences - Autorzy:
- ŻYWCZOK, Alicja
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1046726.pdf
- Data publikacji:
- 2020-01-12
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
- Tematy:
-
wczucie, współodczuwanie, empatia, indywiduum, emocja, uczucie, altruizm
Einfühlung, co-feeling, empathy, an individual, emotion, feeling, altruism - Opis:
-
W rezultacie inspiracji, której dostarcza filozoficzne dziedzictwo Edith Stein, autorka sformułowała problemy wyrażające się w pytaniach: Czy możliwe jest rzetelne poznanie cudzych stanów psychicznych (zwłaszcza emocji, uczuć, nastrojów)? Czy dany człowiek ma dostęp do przeżyć innego psychofizycznego indywiduum? Autorka rozważyła też sposoby prezentowania się owemu indywiduum przeżyć psychicznych innych ludzi, istotę „wczucia” (pozwalającą odróżnić je od innych aktów, takich jak spostrzeganie, równoczesne doznanie zbiorowe, ideacja, przypomnienie czy antycypacja cudzych stanów psychicznych, wyobrażenie własnych bądź cudzych przeżyć), jego genezę (podłoże genetyczno-psychologiczne) i rodzaje.
Opierając się na poglądach Stein, która ujmowała wczucie jako rodzaj doświadczania drugiego człowieka (konstytucji psychofizycznej: cielesności i duchowości), autorka uznaje wczucie za formę współobecności, która pozwala doświadczyć podobieństw i różnic między własną a cudzą psychiką i w ten sposób kształtować postawę przychylności wobec społeczności powszechnej – ludzkości. Autorka podejmuje próbę zestawienia stanu wiedzy dotyczącej zagadnienia wczucia z osiągnięciami nauk szczegółowych w zakresie empatii, przywołując sposób ujmowania empatii w psychologii i pedagogice i skupiając się na analizie koncepcji, odmian i znaczenia empatii.
Znaczenie współodczuwania trudno przecenić, gdyż stanowi ono doznanie duchowe, emocjonalne, moralne i społeczne, sprzyjając rozwojowi więzi uczuciowej, ułatwiając proces przywiązania oraz komunikację społeczną (zwłaszcza konstruktywne rozwiązywanie problemów bądź konfliktów wewnątrzosobowych i interpersonalnych) i adaptację w nowym środowisku. Umiejętność ta może również generować inne korzystne zmiany w rozwoju filogenetycznym i ontogenetycznym człowieka, na przykład profilować dyspozycje psychiczne, takie jak allocentryzm, altruizm, wyrozumiałość, takt, autentyczność, wrażliwość uczuciowa i moralna. Postawy otwartości na innych ludzi, tolerancji, afirmacji życia czy miłości jawią się jako skutek doskonalenia między innymi zdolności współodczuwania.
W końcowej części artykułu autorka akcentuje, że w namyśle naukowym nad wczuciem (jako pojęciem filozoficznym) a empatią (pojęciem przyjętym w psychologii i pedagogice) warto nie tracić z pola widzenia zadań priorytetowych, którymi są zarówno rzetelne poznanie fenomenu współodczuwania, jak i kształtowanie w społecznościach tej cennej ludzkiej umiejętności pozwalającej dostrzegać w obcym przyjaznego członka ludzkiego rodu.
Inspired by the philosophical output of Edith Stein, the author raises the following problems: Is it possible to have reliable knowledge of another person’s mental states (especially of his or her emotions, feelings, or moods)? Can a given person gain access to the experiences of another psycho-physical individuum? The author discusses the ways in which other people’s mental states present themselves to an individual, the essence of Einfühlung (thus distinguishing it from other acts, such as perception, simultaneous collective experience, ideation, remembering or anticipating another person’s mental states, imagining one’s own or another person’s experiences), its origin (the genetic-psychological background), and types. Following the ideas of Stein, who understood Einfühlung as a mode of experiencing another human being (his or her psycho-physical constitution: corporeality and spirituality), the author describes Einfühlung as a form of co-presence that enables the experience of similarities and differences between one’s own and another person’s psyche, shaping in this way the attitude of benevolence towards the universal community: humankind. The author attempts to compare the present knowledge on Einfühlung with the results of sciences concerning empathy, discussing the ways in which the latter is perceived in psychology and pedagogics, its various concepts, kinds and significance. The importance of co-feeling can hardly be overestimated. As a spiritual, emotional, moral and social experience conducive to the development of emotional relationships, it facilitates the process of emotional attachment and social communication (especially constructive solving of intrapersonal or interpersonal problems and conflicts), as well as adaptation to a new environment. Co-feeling may also generate other favorable changes in the phylogenetic and ontogenetic development of the human being by promoting such psychological dispositions as allocentrism, altruism, forbearance, tact, authenticity, as well as emotional and moral sensitivity. Openness to others, tolerance, affirmation of life and love also emerge as a result of perfecting, among others, the capacity for co-feeling. In the final part of the article the author emphasizes that scholarly reflection on the concepts of Einfühlung (as it is used in philosophy) and ‘empathy’ (as a psychological and pedagogical notion) must not becloud the priority tasks: to gain a comprehensive understanding of the phenomenon of co-feeling and to shape, in human communities, the valuable skill that makes it possible to perceive strangers as friendly members of the human race. Translated by Dariusz Kijewski - Źródło:
-
Ethos; 2017, 30, 1 (117); 140-155
0860-8024 - Pojawia się w:
- Ethos
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł