Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "history of the language" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 116
Tytuł:
Українська редакція церковнослов’янської мови в парадигмі сучасної лінгвістики
Ukrainian Redaction of the Church Slavonic Language from the Perspective of Modern Linguistics
Autorzy:
Наєнко, Галина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16530463.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
Slavic
Church Slavonic
history of the Ukrainian language
Ukrainian redaction of Church Slavonic
Ukrainian linguistics
Opis:
Since modern Slavic studies lack a uniform concept of the Ukrainian redaction of the Church Slavonic language, this article analyzes the major achievements of Ukrainian linguistics in the study of this phenomenon. Applying the method of linguistic historiography, the author describes the emergence of a national concept, according to which written sources – reflecting the features of the Ukrainian language from different periods of its formation – attest to the existence of a single Ukrainian redaction. The development of views on the Church Slavonic language is evidenced by the works of M. Maksymovych, I. Ohienko, G.Y. Shevelov, V. Nimchuk. Today different schools are primarily concerned with the quantitative interpretation of particular features of the Ukrainian redaction. Such an interpretation is largely premised on the 19th‑century Russian philological tradition which does not take into consideration the historical differentiation of East Slavic. Burdened with problematic terms like Russian, such an approach remains in contrast with Ukrainian linguistics, which accepts the existence of the Ukrainian redaction of Church Slavonic since the times of Kyivan Rus’.
Źródło:
Slavia Orientalis; 2022, LXXI, 4; 779-795
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Фонетико-фонологічна й графіко-правописна системи української мови ІІ половини XVI століття (на матеріалі викладу о церкви теодосія софоновича)
System fonetyczno-fonologiczny i graficzno-ortograficzny języka ukraińskiego drugiej połowy XVI wieku (na materiale Traktatu o kościele Teodosija Sofonowycza)
The phonetic-phonological and graphic-orthographic system of the Ukrainian language of the 2nd part of the 17th century (from material in the Treatise about the Church by Teodosii Sofonovych)
Autorzy:
Наєнко, Галина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594326.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
historia pisanego języka ukraińskiego
prosta mowa
ukraiński wariant języka cerkiewnosłowiańskiego
ortografia
Teodosij Sofonowycz
history of the Ukrainian literary (written) language
prostaja mova
Ukrainian recension of the Church Slavonic language
orthography
Teodosii Sofonovych
Opis:
Na podstawie Traktatu o Kościele Teodosija Sofonowycza autorka artykułu przeprowadza szczegółową analizę cech graficznych i ortograficznych zabytku, które odzwierciedlają system fonetyczny i fonologiczny języka ukraińskiego drugiej połowy XVII wieku. Autorka zwraca szczególną uwagę na wzajemne relacje zachodzące pomiędzy ukraińskim wariantem języka cerkiewnosłowiańskiego tego czasu a prostą mową. Dochodzi przy tym do wniosku, że prace drukowane w Kijowie miały własną ortografię, która różniła się od ortografii stosowanej w poleskiej odmianie języka pisanego.
Based on Teodosii Sofonovych’s Treatise about the Church, the author offers a detailed analysis of its graphic and orthographic features which reflect the phonetic and phonological system of the Ukrainian language of the 2nd part of the 17th century. An emphasis is placed on the interrelations between the Ukrainian recension of Church Slavonic of that time with the prostaja mova. The author concludes that the Kyivan works had their own orthography which was different from that used in the Polissian variety of the written language.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 333-350
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ляхи и поляки в языковой истории новгородской земли
Lachy i Polacy w dziejach językowych ziemi nowogrodzkiej
Ljachi and Poljaki in the linguistic history of the Novgorod region
Autorzy:
Васильев, Валерий
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594286.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
ethnonyms
personal names
history of the Russian language
Novgorod region
etnonimy
antroponimy
historia języka rosyjskiego
region nowogrodzki
Opis:
W artykule autor analizuje funkcjonowanie dwóch polskich nazw etnicznych w tekstach dawnego piśmiennictwa nowogrodzkiego, w toponimii nowogrodzkiej i leksyce dialektalnej. Pierwsza część artykułu została poświęcona etnonimowi ляхи. Omówiono występowanie etnonimu w dawnych kronikach (latopisach) nowogrodzkich. W wyniku antroponimizacji tego etnonimu pojawiły się stare nowogrodzkie imiona własne Ляхъ, Ляшко, które zostały odnotowane w gramotach na korze brzozowej z XII–XIII w. Przeanalizowano również średniowieczną toponimię z tematem Лях-/Ляш- na terenach leżących w pobliżu południowo-zachodnich granic historycznej ziemi nowogrodzkiej, por. nazwy miejscowości Ляховичи (znana od 1134 roku) oraz Лахова (= Ляхова). Jest bardzo prawdopodobne, że te nazwy były pozostawione przez starożytnych Lachów-Lędzian, którzy wraz z innymi Słowianami mogli uczestniczyć w kolonizacji północno-zachodniego terytorium rosyjskiego. Druga część artykułu jest poświęcona nazwie поляки, która utrwaliła się w języku rosyjskim w XVII wieku, przesuwając nazwę ляхи na peryferie językowe. W piśmiennictwie rosyjskim zaczęto używać etnonimu поляки w opisach wydarzeń okresu Wielkiej smuty w Rosji na początku XVII w. Zwykle jednak w rejestrach podatkowych ziemi nowogrodzkiej (piscovyje knigi) oraz innych dokumentach z XVII–XIX w. używa się słowa поляк w szerszym sensie – jako określenia mieszkańców dawnej Rzeczypospolitej, czyli państwa polsko-litewskiego. Najczęściej słowem поляк nazywano Białorusinów, którzy uciekli na sąsiednie ziemie nowogrodzkie w poszukiwaniu lepszego życia. Zresztą etniczni Polacy również żyli w niektórych miejscowościach guberni nowogrodzkiej w XIX w. W końcowej części artykułu przedstawiono kilka napisów nagrobnych w języku polskim, które zostały znalezione na miejscu pochówku Polaków z XIX wieku we wsi niedaleko Nowogrodu.
This article analyzes how Polish ethnic names are reflected in the material of ancient Novgorod written sources, Old Novgorod toponymy and dialectal vocabulary. The first part of the article is devoted to the ethnonym Ljachi. Firstly, the functioning of the ethnonym in ancient Novgorod chronicles is explored. Due to the so-called “anthroponymization” of this ethnonym the Old Novgorodian personal names Ljach, Ljashko marked in the 12th–13th centuries, appeared. Secondly, the medieval toponymy on Ljach-/ljash- is explored, among which most important are the names of Ljachovichy (from 1134) and Lachova (= Ljachova) in villages located near the southwestern borders of the historical Novgorod Region. It is likely that these place-names were left by the ancient Ljachi-Lendzjane, which, along with other Slavs, could have participated in the colonization of the territory of the Russian Northwest. The second part of the article deals with the ethnic name Poljaki that stuck in the Russian language in the 17th century, displacing the ethnic name Ljachi to the periphery of the language. Novgorod Cadastre Books (piscovyje knigi), as well as other written documentation of the 17th–19th centuries generally use the word Poljak in the wider, territorial sense – as a designation of the inhabitants of the Polish-Lithuanian States. Most often, the word Poljak referred to the Belarusians who had fled to neighboring Novgorod in search of a better life. However, ethnic Poles also lived in separate localities in Novgorod province in the 19th century. At the end of the article, there is interesting material on inscriptions in Polish, that are on the tombstones over the graves of Poles living in the 19th century in the countryside near Novgorod.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 509-522
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czasowniki z przedrostkiem re- w dawnej i współczesnej polszczyźnie (na tle wybranych języków słowiańskich)
Verbs with the prefix re- in old and contemporary polish (compared to some other slavic languages)
Autorzy:
Zarębski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594176.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
prefiks
czasownik
historia języka polskiego
języki słowiańskie
prefix
verb
history of the Polish language
Slavic languages
Opis:
Celem artykułu jest opis czasowników z niesłowiańską cząstką re- w historii języka polskiego, z uwzględnieniem tła słowiańskiego. Omówiono: genezę i chronologię zjawiska, proces wydzielania się prefiksu re- z serii zapożyczeń łacińskich, zależności genetyczno-morfologiczne pomiędzy prefiksem re- a rodzajami podstaw słowotwórczych, relacje motywacyjne zachodzące pomiędzy derywatami czasownikowymi z re- a wyrazami motywującymi, semantykę czasowników z re- oraz uwarunkowania stylistyczno-pragmatyczne tych czasowników. Przeprowadzone badania pozwoliły ustalić, że prefiks re- ma długą tradycję w polszczyźnie, ale jego łączliwość jest ograniczona do podstaw genetycznie obcych. Wskazano także na polisemiczność prefiksu re-, która może zależeć od semantyki podstaw, oraz na przynależność czasowników z re- do specjalistycznej leksyki naukowo- technicznej. Podobnymi właściwościami charakteryzują się derywaty werbalne na re- także w innych językach słowiańskich.
The article aims to describe verbs with non-Slavic prefix re- in the history of the Polish language, including the Slavic background. Discussed issues include: origins and chronology of the phenomenon, the process of evolution of the prefix re- from a series borrowings from Latin, genetic and morphological links between the prefix re- and the types root words, motivational relationships, semantics, as well as the stylistic and pragmatic characteristics of verbs prefixed by re-. It has been established through research that the prefix re- has a long tradition in the Polish language, but its connectivity is limited to genetically foreign roots. Also indicated has been the polysemy of the prefix and the fact that the re- verbs belong in a specialised scholarly and technical vocabulary. Similar properties characterise verbal derivatives prefixed with re- also in other Slavic languages.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 63; 143-158
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z problematyki badań nad językiem polskich przekładów Historii Aleksandra Wielkiego
Some Issues in the Language Research on Polish Translations of The Story of Alexander the Great
Autorzy:
Zarębski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/468382.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Historia Aleksandra Wielkiego
historia języka polskiego
leksyka
synonim
łacina
The Story of Alexander the Great
history of Polish language
lexis
synonym
Latin
Opis:
The author presents the research on lexis and style of Polish translations of The Story of Alexander the Great – a manuscript translation by Leonard of Bończa (1510) and an anonymous print publication of 1550 as a comparative source; both sources constitute a series of translations. The manuscript provides an interesting lexical material (especially various synonymic equivalents placed in the glosses), which can broaden our knowledge on the affluence of lexical resource of Old Polish language. The study of translational practice of a medieval author opens up new perspectives of research, because of varied use of Latin in Polish language. The 16th century print publication sheds some light on the stylistic and linguistic characteristics of the manuscript, indicating constant and variable elements of the language.
Źródło:
Forum Lingwistyczne; 2018, 5; 39-51
2449-9587
2450-2758
Pojawia się w:
Forum Lingwistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język utworów Ciszki Hartnego w świetle białoruskich nauk filologicznych
Autorzy:
Zaprudski, Siarhiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624944.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Ciška Hartny, language of belles lettres, history of the Belarusian literary language
Ciszka Hartny, język artystyczny, historia białoruskiego języka literackiego
Цішка Гартны, мова мастацкай літаратуры, гісторыя беларускай літаратурнай мовы
Opis:
The studies of the language of Ciška Hartny, a writer and a public figure (1887–1937), have a long tradition in Belarusian humanities. However, different circumstances have made these linguistic studies ambiguous. On the one hand, in the 1920s Ciška Hartny was a writer whose language was studied most intensively. Between the 1920s and 2010s several articles were published about the language used in his works. A big corpus was scientifically adopted. Some remarks on Ciška Hartny’s language was included in the academic History of the Belarusian Literary Language (1968) and in two editions of the University handbook on the history of the Belarusian literary language (1963 and 1984). A few years ago an ambitious publication by Alieś Kaŭrus made an attempt to revise modern opinions that stem from 1950s and 1960s. On the other hand, the studies of Ciška Hartny’s linguistic heritage have not been consistent and are quite fragmented. During the mid-1930s and 1950s no studies were conducted on the writer’s language. This is common practice when researches do not consider the findings of predecessors. Until the present day there has been no incorporation into Belarusian linguistics of Jazep Liosik’s fundamental study of the late 1920s. The relevant methodology to study Hartny’s language as a part of the history of the Belarusian literary language is still absent. We observe a tendency to this day to evaluate Ciška Hartny’s language as a (potential) part of the modern literary language rather than from the viewpoint of the Belarusian literary language’s history.
Studia nad językiem publikacji pisarza, działacza społecznego i państwowego Ciszki Hartnego (1887–1937) w obrębie nauk filologicznych na Białorusi trwają od dawna, jednak zawierają wiele sądów polemicznych, żeby nie stwierdzić sprzecznych. Z jednej strony jest to pisarz, który aktywnie tworzył w latach 20. XX w., a język jego utworów poddawano bardzo intensywnym badaniom. W okresie 1920–2010 na ten temat opublikowano kilka artykułów. W obiegu naukowym znajduje się bogaty materiał faktograficzny. Językowi Hartnego poświęcono też fragment monografii pt. Historia białoruskiego języka literackiego z 1968 r. oraz rozdziały podręcznika akademickiego z zakresu historii literatury białoruskiej (1963 і 1984 r.). Kilka lat temu ukazała się monografia Alesia Kaurusa, który dokonał próby ponownej oceny publikacji z końca 1950–1960 r. Z drugiej strony opracowywanie dziedzictwa językowego Hartnego charakteryzuje brak ciągłości. W okresie poł. 1930. – kon. 1950. lat nikt nie zgłębiał języka Hartnego. Przyjęła się tradycja nie brać pod uwagę wcześniejszych prac, np. do dziś w badaniach nie znalazło oddźwięku solidne opracowanie Jazepa Losika powstałe pod koniec lat 20. XX w. Brakuje należytej metodologii opisu języka Hartnego jako części składowej historii białoruskiego języka literackiego. Do dziś język Hartnego jest oceniany nie z perspektywy historycznej, tylko jako potencjalna realizacji współczesnego języka literackiego.
Вывучэнне мовы твораў пісьменніка, грамадскага і дзяржаўнага дзеяча Цішкі Гартнага (1887–1937) мае ў беларускай філалогіі даўнюю традыцыю, але розныя акалічнасці зрабілі гэтую частку беларускай лінгвістыкі неадназначнай. З аднаго боку, у 1920-я гг. Ц. Гартны быў пісьменнікам, мова твораў якога вывучалася найбольш інтэнсіўна. На працягу 1920–2010 гг. было апублікавана некалькі артыкулаў на даную тэму. У навуковы ўжытак уведзены вялікі фактычны матэрыял. Мова твораў Ц. Гартнага не была абойдзена ўвагай у акадэмічнай Гісторыі беларускай літаратурнай мовы 1968 г. і ў двух выданнях універсітэцкага падручніка па гісторыі беларускай літаратурнай мовы 1963 і 1984 г. Некалькі гадоў таму з’явілася амбіцыйная публікацыя Алеся Каўруса, у якой была здзейснена спроба перагледзець ацэнкі, якія сягаюць сваімі вытокамі ў канец 1950–1960 гг. З другога боку, вывучэнню моўнай спадчыны Ц. Гартнага ўласціва перарывістасць і адсутнасць пераемнасці. На працягу сярэдзіны 1930 – канца 1950-х гг. мова твораў пісьменніка зусім не вывучалася. Звычайнай з’яўляецца практыка, калі даследчыкі не ўлічваюць здабыткаў сваіх папярэднікаў. Да сённяшняга дня не знайшоў водгуку ў беларускай лінгвістыцы грунтоўны артыкул Язэпа Лёсіка канца 1920-х гг. Адсутнічае належная метадалогія для вывучэння мовы Ц. Гартнага як складовай часткі гісторыі беларускай літаратурнай мовы. Уключна да самага апошняга часу існуе тэндэнцыя ацэньваць мову твораў Ц. Гартнага не праз прызму гісторыі беларускай мовы, а трактаваць яе як (патэнцыяльную) частку сучаснай літаратурнай мовы.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2019, 13
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświeconych nie trzeba oświecać… Refleksje o szkole, powadze czytania i szaleństwie ideologii
The Enlightened do not Need to be Enlightened... Reflections on School, the Seriousness of Reading and the Madness of Ideology
Autorzy:
Zając, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1798830.pdf
Data publikacji:
2019-10-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia literatury polskiej; oświecenie; edukacja polonistyczna; czytanie dzieła literackiego; „przepisywanie” literatury
history of Polish literature; the Enlightenment; Polish language education; reading a literary work; “transcription” of literature
Opis:
Wskazując na postępującą marginalizację piśmiennictwa doby oświecenia w programach nauczania języka polskiego, realizowanych w szkole średniej (ponadgimnazjalnej) na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, autor artykułu skupia się na powiązanym z tym zjawiskiem pogłębianiu się problemu jednostronnego, zdominowanego przez stereotypy i uproszczenia, odbioru tamtej literatury. Stawia pytanie o to, w jaki sposób należałoby czytać osiemnastowieczne i wczesnodziewiętnastowieczne teksty, by – w imię przywracania im należnej rangi w kulturowym obiegu – zobaczyć je nie tylko w kontekście historyczno-społecznym, a tym samym nie sprowadzać ich znaczenia do przekazu dydaktycznego bądź politycznego. W obliczu niepokojących, bo instrumentalizujących dzieło literackie, trendów, które pojawiają się w przestrzeni literaturoznawstwa, podkreśla jednocześnie potrzebę wystrzegania się sytuacji, w której rzutowane na dawny tekst przekonania ideologiczne badacza zdają się nad tym tekstem – jako przedmiotem obserwacji – dominować, zafałszowując jego obraz.
Pointing to the progressive marginalization of the Enlightenment literature in the Polish language curricula implemented in secondary schools over the last several years, the author focuses on the related phenomenon of biased reception of that literature, dominated by stereotypes and simplifications. The author asks how the 18th and early-19th-century texts should be read – with the aim of restoring their proper rank in the cultural tradition – to perceive them not only in the historical and social context, and thus not to reduce their meaning to a didactic or political message. In the face of the disturbing trends in the field of literary studies, which instrumentalise a literary work, the author also stresses the need to avoid a situation in which the ideological beliefs of the researcher projected on an older text seem to dominate it, distorting its image.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 1; 25-38
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O staropolskich i późniejszych derywatach i frazeologizmach z elementem skoro (z uwzględnieniem tła słowiańskiego)
On old Polish and later derivatives and idioms with the skoro element (considering the slavic background)
Autorzy:
Wronkowska-Dimitrowa, Mirosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1595561.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
history of words
derivative and category and meaning changes of the element and its structure’ frequency of derivatives throughout the ages and the external history of the Polish language
frekwencja derywatów na przestrzeni wieków a historia zewnętrzna języka polskiego
historia wyrazów
derywat a zmiany kategorialne i znaczeniowe elementu jego struktury
Opis:
The article presents and comments (based on material coming from Polish language dictionaries of Old Polish time, the 16th as well as 19th and 20th century, and also Old Slavonic background) on semantic transformation, in which the word forasmuch as underwent in its history: from independent word – adverb of meaning ‘quick, fast’ to the role of functional word – a conjunction ‘when, as’ that introduces a time subordinate clause or ‘if, because’ that introduces a condition or cause subordibate clause. The categorial transformation of the ‘forasmuch as’ word becomes a basis to explain a vivacity of derivatives from this word and declining the meaning shifts in them. Diversity in the space of centuries in derivatives’ attendance and semantics with component ‘forasmuch as’ is connected with external history of Polish language (main Eastern Slavic infl uances).
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2013, 12; 237-245
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwudziestolecie międzywojenne w periodyzacji historycznojęzykowej - wizje i rewizje
Interwar period of the Polish 20th century history in the periodization of the history of language - location and relocation
Autorzy:
Woźniak, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/683716.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
historia języka polskiego XX wieku
dwudziestolecie międzywojenne
periodyzacja dziejów języka polskiego
history of Polish language 20th century
interwar years
periodization of the history of Polish language
Opis:
The author tries to locate the interwar period in the context of language periodization. She presents two previous approaches: the one of Z. Klemensiewicz, S. Urbańczyk and S. Dubisz who included the years 1918–1939 into Modern Polish period and the other of A. Furdal, T. Smółkowa, and S. Borawski who considered the year 1918 as the beginning of the new epoch in the history of Polish language. The author’s proposition is to focus on the evaluation of Polish language in the years 1918–1939, instead of looking for a borderline between the Modern Polish period and contemporary one. The main reason for connecting the interwar period with the contemporary one and not with the Modern Polish period was the radical change in the use of language. The re-establishment of the Polish state triggered fast process of integration. It was the result of the state policy of language and development of mass communication.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 2; 99-111
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jakim językiem XVI-wieczni pisarze reformacyjni pisali o wychowaniu dzieci (Gliczner, Kwiatkowski, Lorichius)?
What language did the 16th century Reformation writers use to write about the upbringing of children (Gliczner, Kwiatkowski, Lorichius)?
Autorzy:
Woźniak, Ewa
Gozdek, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044663.pdf
Data publikacji:
2019-04-08
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
history of the Polish language (16th)
historical stylistics
Reformation (16th)
pedagogics
Erazm Gliczner
Marcin Kwiatkowski
Reinhard Lorichius
Opis:
The article is devoted to stylistic properties of three pedagogical works that were published in Protestant circles in the 16th century Poland. The first one is the translation from Latin of the treatise written by German Protestant theologian Reinhard Lorichius titled Księgi o wychowaniu i o ćwiczeniu każdego przełożonego (1558), the second one is the Polish publication of Erazm Gliczner’s Książki o wychowaniu dzieci bardzo dobre, pożyteczne i potrzebne (1558) and the third one is the treatise written by the Italian humanist from the 14th and 15th century titled Książeczki rozkoszne a wielmi użyteczne o poćciwym wychowaniu […] dziatek (1564), translated by Marcin Kwiatkowski. The authors of the analysis recognised didacticism, vividness and erudition as the predominant stylistic features of discussed works. They proved that the 16th century books on upbringing of children had been addressed to readers of every denomination and lacked elements of religious polemics on the linguistic and stylistic level. The ideas of the Reformation can be connected mainly with popularization of the Bible, which was used as the source of exempla and sententiae in the works by Lorichius and Gliczner.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 2; 327-343
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O stylistycznym zróżnicowaniu dawnej leksyki – na przykładzie oficjalnych i potocznych nazw dziecka nieślubnego
On stylistic differentiation of the old Polish lexicon – on the example of official and colloquial terms for illegitimate child
Autorzy:
Woźniak, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044675.pdf
Data publikacji:
2018-08-28
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
history of the Polish language (14th-16th)
historical stylistics
vocabulary (14th-16th)
extramarital children
Opis:
The author attempts to determine stylistically three old terms for extramarital child: wyleganiec, pokrzywnik and bękart. These words have been up to now classified as colloquial and expressive, with negative undertone. They appear separately in the Old Polish and 16th century texts and are of different character. An abusive term pokrzywnik is recorded only in relation to defamation cases. Official terms wyleganiec and bękart are present in old legal texts, biblical translations and dictionaries. This regularity shows the beginning of stylistic differentiation in the Old Polish lexicon, however the author is aware that the difference between colloquial and formal terms in the past was not necessarily so sharp as it is today and we cannot attribute present meaning to the past lexicon.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 1; 225-237
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Confessional Diversity of 16th-century Polish Religious Lexis: Recapitulation and Research Postulates
Autorzy:
Woźniak, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/35185671.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
history of the Polish language – 16th century
religious lexis
Reformation vs language
Opis:
The author summarises the research conducted so far on the confessional differentiation of Polish religious lexis in the 16th century, which was initiated in the 1960s by Konrad Górski, a literary historian. In his publication Zagadnienia słownictwa reformacji polskiej (The Issue of the Polish Reformation Vocabulary), the scholar argued that Protestants used different words than Catholics to designate important religious concepts, and that lexis was an important factor to identify the denomination. This thesis had a significant impact on the assumptions and research objectives formulated by subsequent scholars who addressed the relationship between denomination and vocabulary. In the section of the article containing research postulates, attention is drawn to thenecessity of verifying Górski’s position, which was already initiated to a limited extent, mainly in the works by Tomasz Lisowski, who pointed out other than confessional determinants of lexical choices in the 16th-century translations of the Bible. It is considerednecessary in the postulated research to broaden the resource base, to take into account the pragmatic diversity of the source texts (sender-receiver relations, intentions), to introduce numerical data objectifying the conclusions, as well as a comparative reference to the status in other languages.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 2; 193-205
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od średniowiecznej do współczesnej polszczyzny, czyli o stałości w języku
From the medieval to the modern Polish language – the constant in language
Autorzy:
Walczak, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1595677.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
history of language
language change
the constant in language
historia języka
ewolucja językowa
zmienność i stałość w języku
Opis:
The article consists of an elaboration and support for a thesis that the history of a language and its current condition can be understood in terms of dialectic action of the change and the constant. The change is what attracts most attention of linguists, but it is the constant that decides to the largest extent about the language’s identity.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2012, 11; 209-221
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władysław Kuraszkiewicz – uczony i nauczyciel
Władysław Kuraszkiewicz – a scientist and teacher
Autorzy:
Walczak, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2035321.pdf
Data publikacji:
2018-08-28
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
the history of linguistics
Slavic studies
east Slavic languages and dialects
history of Polish language
Opis:
The author presents the life and work of professor Władysław Kuraszkiewicz, especially pointing to his works concerning east Slavic languages and dialects, with a particular emphasis in Ukrainian. He also highlights studies of the history of Polish literary language, didactic and pedagogic presentation of professor Kuraszkiewicz as a creator of the Poznań school of historical linguistics.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 1; 281-288
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postrzeganie gwary ludowej w XIX wieku
The perception of folk dialect in the 19th century
Autorzy:
Umińska-Tytoń, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594003.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
dialektologia
wiek XIX
historia języka polskiego
dialectology
the 19th century
the history of Polish language
Opis:
Artykuł ukazuje postrzeganie gwary ludowej w XIX wieku w czterech perspektywach. Omawia rozwój badań naukowych nad gwarami, zapoczątkowanych przez etnografów i kontynuowanych przez dialektologów. Pokazuje sposoby wykorzystania gwar ludowych w literaturze, wyodrębnia funkcje, jakie pełni mowa ludowa w dziele literackim. Na podstawie najważniejszych słowników dziewiętnastowiecznych ustala relacje między leksyką gwarową a ogólną. Analizując zasób rejestrowanej leksyki nacechowanej terytorialnie i sposób jej kwalifikowania, zmierza do rekonstrukcji świadomości językowej dziewiętnastowiecznych słownikarzy. Na podstawie poradników językowych ustala stosunek ówczesnej normy poprawnościowej do form gwarowych.
The article presents the perception of folk dialect in the 19th century in four perspectives. Research into dialects initiated by ethnographers and, continued by dialectologists are discussed in the article. The article also shows how the dialects have been used in literature. It extracts the features of folk speech in literature. On the basis of the most important nineteenth-century dictionaries the author indicates the relationship between dialect and general lexis. Through the analysis of registered territorial lexes and how it is qualified, the article aims to reconstruct the linguistic consciousness of the 19th century dictionariy writers. On the basis of language guides the article shows the ratio of contemporary standards of correctness to folk dialect word forms.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 195-207
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 116

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies