Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "history of the language" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 116
Tytuł:
Poznańskie album civium – charakterystyka właściwości graficznych i językowych dokumentu
Poznań album civium – the characteristics of graphical and linguistic features of the document
Autorzy:
Banderowicz, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375137.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
paleography
history of the Polish language
historical anthroponymy
Poznań Municipal Records
alba civilia
libri iuris civilis
Opis:
The present article, though far from being exhaustive, makes a contribution to support the standpoint, expressed by many researchers, that there is the growing need for an inclusion of elements of paleography to studies on the history of the Polish language. The article should be viewed as an attempt at an examination of the graphical and linguistic properties of the text under scrutiny (libri iuris civilis or alba civilia of the city of Poznan from the years 1575–1793) that constitutes onomastic material excerpted from historical sources. The present article demonstrates typical characteristics of linguistic features of the document; diversity of the texts is highlighted, writing ductus instantiated in the flow of writing the text is discusses, as well as individual styles of handwriting and the tendency of the city’s scribes to differentiate letters and signs graphically (multifunctionality of signs, the influence of non-Polish handwriting styles, abbreviations).
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2011, 18, 1; 75-88
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Was Historiker ohne Sprachgeschichtler (wohl) kaum leisten können. Eine interdisziplinäre epigraphisch-sprachgeschichtliche Fallstudie
What the Historians Can (Hardly) Do without the Language-Historians. An Interdisciplinary Case Study
Autorzy:
Biszczanik, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36832070.pdf
Data publikacji:
2024-01-24
Wydawca:
Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
Epitaph
Inschrift
Graphematik
Morphosyntaktik
historische Grammatik
Geschichte der deutschen Sprache
epitaph
inscription
graphematics
morphosyntactics
historical grammar
history of the German language
Opis:
Numerous gravestones written in German-language belonging to representatives of ancient and well-known noble families have been preserved in Lower Silesia. Many of them are in a state of disrepair, so today is the last opportunity to preserve the contents immortalised on them from destruction for the future generations. Many of them have been analysed by historians, but the results of these analyses are often linguistically, translationally and epigraphically so incorrect as to be difficult to accept. A historian who is not a historian of the language – such historians are certainly hard to come by – and who, after all, lacks basic competence in the study of Early Modern High German, the language in which most of the epitaph inscriptions from the early modern period were written, obviously has little chances of a correct linguistic interpretation and successful translation into Polish of a text written in early German language. One of the scientifically neglected epitaph plates is the plate of Adam von Kottwitz, which is located in Konotop (near Zielona Góra). The author of the contribution has set himself the task of examining all the content (verbal and non-verbal) that this record carries. The analysis begins by establishing the correct affiliation of the coat-of-arms symbols to the inscriptions of the genealogical argument of the deceased, which are mostly wrong situated. The author moves on soon to a detailed discussion of the various linguistic planes of the texts appearing on the epitaph. Thus, the author discusses the types of writing used in the record, the spelling of capital and lowercase letters, punctuation and abbreviations used in the text, as well as phraseology, but above all the purely linguistic, even strictly grammatical layer, i.e. the morphological forms and syntactic conditions which characterize the text of the research corpus. A great deal of space is also devoted to graphemes, the study of which is not solely an end in itself, but is intended to lead to shedding some light on the relationship between the graphemes of the written language and the phonemes of the spoken language potentially in use at the time of the monument’s creation.
Im historischen Niederschlesien sind zahlreiche deutschsprachige Grabsteine von Vertretern uralter Adelsfamilien erhalten geblieben. Viele von ihnen sind im erbärmlichen Zustand, so dass es sich zurzeit wahrscheinlich die letzte Gelegenheit eröffnet, deren Inhalte vor endgültiger Zerstörung für künftige Generationen zu bewahren. Viele von ihnen wurden zwar von Historikern analysiert, aber Ergebnisse jener Analysen sind oft sprachlich, übersetzerisch und epigraphisch dermaßen fehlerhaft, dass sie kaum akzeptierbar sind. Ein Historiker, der kein Sprachhistoriker ist und dem es schließlich an grundlegender Kompetenz in Erforschung des frühneuzeitlichen Deutsch mangelt, der Sprache, in der die meisten von erhaltenen Epitaphinschriften der Frühen Neuzeit verfasst wurden, hat natürlich wenig Chancen auf eine korrekte Sprachinterpretation und eine erfolgreiche Übersetzung eines in Altdeutsch verfassten Textes ins Polnische. Eine der Epitaphien, die bisher wissenschaftlich dermaßen vernachlässigt wurde, ist die schöne Tafel des Adam von Kottwitz (1720), die sich in Konotop bei Zielona Góra befindet. Der Autor des Beitrags hat es sich zur Aufgabe gestellt, den gesamten (verbalen und nonverbalen) Inhalt des Denkmals zu untersuchen. Die Analyse beginnt mit der Feststellung der korrekten Zugehörigkeit der Wappensymbole zu Inschriften des Stammbaums des Verstorbenen; nota bene ist die Zugehörigkeit zurzeit weitgehend falsch. Bald geht der Autor zur detaillierten Erörterung bestimmter sprachlicher Ebenen der auf der Platte erscheinenden Inschriftentexte über. So erörtert er die in den Inschriften verwendeten Schrifttypen, Groß- und Kleinschreibung, Zeichensetzung und im Korpustext verwendete Abkürzungen sowie die Phraseologie, vor allem aber die rein sprachliche, ja strikte grammatische Ebene, d. h. morphologische Formen und syntaktische Bedingungen, die die Korpustexte charakterisieren. Viel Raum wird den Graphemen gewidmet, deren Untersuchung jedoch nicht ein Ziel für sich selbst ist, sondern freilich dazu dient, Beziehungen zwischen Graphemen der Schriftsprache und Phonemen des Gesprochenen, die zur Zeit der Entstehung des Denkmals womöglich in Gebrauch waren, zu erhellen.
Źródło:
Linguistische Treffen in Wrocław; 2023, 24; 17-33
2084-3062
2657-5647
Pojawia się w:
Linguistische Treffen in Wrocław
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
L’incenso nella liturgia.Appunti per una lettura ermeneutica della ritualità cristiana
Incense in the Liturgy. Notes for a hermeneutic reading of the Christian rituality
Kadzidło w liturgii. Uwagi do hermeneutycznej lektury rytuału chrześcijańskiego
Autorzy:
Celiński, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084188.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
Tematy:
kadzidło
historia religii
język niewerbalny w liturgii
incense
history of religion
non-verbal language in the liturgy
Opis:
Uno dei principi fondamentali della riforma liturgica promossa dal Concilio Vaticano II fu quello della partecipazione attiva dei fedeli alla celebrazione. Secondo il dettato della Costituzione liturgica Sacrosanctum Concilium questa partecipazione avviene per mezzo dei riti e delle preghiere (cf. SC 48). Ciò ricorda che l’azione rituale si serve di un doppio tipo di linguaggio: quello verbale e quello non verbale. Lo studio della liturgia, di conseguenza, non può essere ridotto alla sola ricerca riguardante i testi usati nella celebrazione bensì, deve comprendere anche lo studio dei riti. Il presente contributo, senza alcuna pretesa di essere esaustivo, intende ad offre alcuni spunti per una lettura ermeneutica della ritualità cristiana, in base all’esempio concreto dell’uso dell’incenso nella liturgia.
One of the fundamental principles of the liturgical reform promoted by the Second Vat-ican Council was that of the active participation of the faithful in the celebration. According to the liturgical constitution Sacrosanctum Concilium, this participation takes place through the rites and prayers (cf. SC 48). This reminds us that ritual action makes use of a double type of language: both the verbal and the non-verbal one. The study of the liturgy, therefore, cannot be reduced to research only on the texts used in the celebration, but must also include the study of the rites. The present contribution, without any pretension of being exhaustive, intends to offer some hints for a hermeneutic reading of Christian rituality, on the basis of the concrete example of the use of incense in the liturgy.
Jedną z podstawowych zasad reformy liturgicznej promowanej przez Sobór Watykański II był czynny udział wiernych w celebracji. Zgodnie z konstytucją liturgiczną Sacrosanctum Concilium, uczestnictwo takie dokonuje się poprzez obrzędy i modlitwy (por. KL 48). Przypomina nam to, że działanie rytualne posługuje się podwójnym rodzajem języka: werbalnym i niewerbalnym. Studiowanie liturgii nie może zatem ograniczać się wyłącznie do badania tekstów używanych podczas celebracji, ale musi obejmować także studium obrzędów. Niniejsze opracowanie, nie pretendujące w żadnej mierze do bycia wyczerpującym, ma na celu zaproponowanie pewnych kryteriów hermeneutycznej lektury chrześcijańskiej rytualności, w oparciu o konkretny przykład użycia kadzidła w liturgii.
Źródło:
Teologiczne Studia Siedleckie; 2021, Teologiczne Studia Siedleckie XVIII (2021) 18; 47-59
1733-7496
Pojawia się w:
Teologiczne Studia Siedleckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Моўныя асаблiвасцi “Rozhoworu Imperatrici z Ilhiersztromom...”
Linguistic features of “Rozhovor Imperatrytsy z Igelstromom...”
Cechy językowe utworu „Rozhovor Imperatrytsy z Ilhiersztromom...”
Autorzy:
Chaustowicz, Maryla
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117746.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
the Kosciuszko Uprising
parody, the history of research
lexical and dialectal basis of the work
the Old-Belarusian language
the Old-Ukrainian language
powstanie kościuszkowskie
parodia
historia badań
podstawy leksykalne i dialektyczne utworu
język starobiałoruski i staroukraiński
Opis:
In this article, its author analyzes some linguistic aspects of the text that functions as a parody of a dialogue between Catherine the Great and an ambassador of Russia in the Polish-Lithuanian Commonwealth. It was prepared to agitate various social groups to join the Kosciuszko Uprising. Characteristics of the text that influenced features of the graphical system are discussed.
Autorka artykułu analizuje wybrane cechy językowe tekstu, który stanowi parodię na dialogu Katarzyny Wielkiej z posłem nadzwyczajnym Rosji w Rzeczypospolitej. Został on przygotowany w celach agitacyjnych – wezwania ludności do udziału w powstaniu kościuszkowskim. W artykule omówiono historię powstania tekstu i jego wpływ na środki graficzne.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2018; 457-466
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pochodzenie etnolektu hałcnowskiego w świetle fonetyki i fonologii historycznej
The origin of Halcnovian ethnolect in the light of historical phonetics and phonology
Der Ursprung des Alznerischen Ethnolekts im Lichte der historischen Phonetik und Phonologi
Autorzy:
Dolatowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/943859.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
German dialectology
language island research
Halcnow
Halcnovian ethnolect
historical phonology
history of the German language
deutsche Dialektologie
Sprachinselforschung
Alzen
alznerischer Ethnolekt
historische Phonologie
deutsche Sprachgeschichte
dialektologia niemiecka
wyspa językowa
Hałcnów
etnolekt hałcnowski
fonologia historyczna
historia języka niemieckiego
Opis:
The Halcnovian ethnolect is an old dialect of the Bielsko-Biała's language island, no more used in the everyday communication. There are few written documents which refer to his origin, so it is not known well. In this situation the linguistics, and especially the phonology, can help to find out the land of origin of the Halcnovian settlers. In this paper the author try to analyse the phonologic system of the ethnolect in comparison to the historic phonology of the German language that it derives from. The reference level is first of all the Middle High German (in addition, less taken into consideration, the Old High German and the Early New High German), because, how it results from the analysis, it was the last common stage of evolution. The outcome of the study doesn't contradict the information indicated in the few written documents – the ethnolect has probably emerged from the East Central dialects in the 14th-15th century.
Der Alznerische Ethnolekt ist einer der Dialekte der Bielitz-Bialaer Sprachinsel und wird im Alltag nicht mehr gesprochen. Es gibt wenige Dokumente, die die Anfänge der Sprachinsel beschreiben, deswegen sind sie größtenteils unklar. In solch einer Situation kann die Linguistik, besonders die historische Phonologie, bei der Suche nach der Urheimat der Alznerischen Kolonisten behilflich sein. Im Artikel versucht der Autor das phonologische System des Ethnolekts zu analysieren, indem er es mit den Systemen älterer Entwicklungsstufen der deutschen Sprache vergleicht. Die Vergleichsbasis ist dabei das Mittelhochdeutsche (neben den seltener berücksichtigten Althochdeutsch und Frühneuhochdeutsch), weil es, der Forschung nach, die letzte gemeinsame Entwicklungsstufe war. Die Ergebnisse der Analyse widersprechen nicht den Angaben, die in den wenigen Dokumenten zu finden sind – wahrscheinlich hat sich der Ethnolekt im 14.–15. Jahrhundert von den ostmitteldeutschen Dialekten abgetrennt.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series; 2015, 4
2451-1153
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geneza społeczeństwa w myśli Bernarda Mandeville’a
The Genesis of Society in the Thought of Bernard Mandeville
Autorzy:
Droś, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082430.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
Bernard Mandeville
Oświecenie angielskie
geneza społeczeństwa
powstanie języka
historia spekulatywna
natura ludzka
Bajka o pszczołach
English Enlightenment
the genesis of society
the origin of language
conjectural history
human nature
The Fable of the Bees
Opis:
W artykule przedstawiono sformułowany przez Bernarda Mandeville’a paradoks prywatnych przywar i korzyści publicznych, korzystając z jego poglądów na genezę społeczeństwa głównie na podstawie drugiego tomu Bajki o pszczołach i The Origin of Honour and the Usefulness of Christianity in War. Ewolucyjny proces rozwoju społeczeństwa ukazany w tekście różni się od poglądów prezentowanych przez autora w pierwszym tomie Bajki, kładzie bowiem nacisk na długotrwały i spontaniczny charakter postępu dokonanego przez ludzi o niewybitnych umysłach. W swoich rozważaniach Mandeville pozostaje przy kluczowym dla siebie temacie natury ludzkiej i istotności ludzkich przywar w poprawnym funkcjonowaniu grup społecznych. Kontynuuje dywagacje rozpoczęte w pierwszym tomie Bajki nad tym, kim człowiek w rzeczywistości jest. Temat powstania społeczeństwa wpisuje się w deklarowany przez niego cel, jakim jest sprawienie by ludzie lepiej rozumieli samych siebie.
The article presents the paradox of private vices and public benefits of Bernard Mandeville on the example of his views on the genesis of society, based mainly on the second volume of Fable of the Bees and The Origin of Honor and the Usefulness of Christianity in War. The evolutionary process of the development of society presented in the text differs from the views presented by the author in the first volume of The Fable, because it emphasizes the long-term and spontaneous nature of the progress made by people with unremarkable minds. In his deliberations, Mandeville remains on the key topic of human nature and the importance of human vices in the proper functioning of social groups. He continues the deliberations started in the first volume of Fable about who man really is. The theme of the emergence of society fits in with the declared goal of making people understand themselves better.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2019-2020, 16-17; 135-154
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia – kultura – język. O mechanizmach rozwoju polszczyzny
History – culture – language. Mechanisms of language development: The case of Polish
Autorzy:
Dubisz, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40494497.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
historia
kultura
język
ewolucja języka
mechanizmy rozwoju polszczyzny
czynniki pozajęzykowe
czynniki wewnętrznojęzykowe
czynniki zewnętrznojęzykowe
history
culture
language
language evolution
mechanisms of development of the Polish language
extralinguistic factors
language-internal factors
language-external factors
Opis:
Interpretacja mitu o wieży Babel pozwala wychwycić ogólny mechanizm kształtowania się języków: zdarzenie / dzieje / historia > zmiany kulturowe > zmiany językowe, czyli zjawisko pozajęzykowe > zmiany zewnętrznojęzykowe > zmiany wewnętrznojęzykowe. Najczęstsze zajwiska pozajęzykowe to ruchy migracyjne, wydarzenia polityczne, wydarzenia nadnaturalne i uwarunkowane cywilizacyjnie. Czynniki zewnętrznojęzykowe układają się w cztery opozycyjne procesy występujące w dwóch płaszczyznach : demokratyzacja <--> elitaryzacja; etnicyzacja <--> globalizacja. W tej sferze czynników kształtują się także wzory mowy, których repertuar sprowadza się do pięciu typów opozycji: konserwatyzm – modernizm, kosmopolityzm – nacjonalizm, puryzm – liberalizm, normatywizm – wolicjonalizm, racjonalizm – emocjonalizm. Na oddziaływania czynników pozajęzykowych i zewnętrznojęzykowych nakładają się mechanizmy wewnętrznojęzykowe regulujące proporcje między składnikami systemu językowego: kompletacja, ekonomizacja, unifikacja, repartycja i nobilitacja.
Interpreting the myth of the Tower of Babel enables us to capture the general mechanism of language development: an event / experiences / history > cultural changes > linguistic changes, i.e., an extra-linguistic phenomenon > external language changes > internal language changes. Among the most common extralinguistic phenomena are migrations, political events, supernatural and civilization-driven events. External factors affecting language change form an array of four divergent processes along two separate lines: democratization ↔ eliticization; ethnicization ↔ globalization. These factors also influence the emergence of language patterns, the repertoire of which boils down to five types of oppositions: conservatism – modernism, cosmopolitanism – nationalism, purism – liberalism, normativism – volitionalism, rationalism – emotionalism. The impact of extralinguistic and language-external factors overlaps with the internal linguistic mechanisms that balance the components of a linguistic system: completion, economization, unification, repartition, and nobilitation.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2024, 815, 6; 11-22
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak można chronologizować najnowsze dzieje polszczyzny
Possible ways to chronologise the latest history of the Polish language
Autorzy:
Dubisz, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765353.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
historia języka polskiego
periodyzacja
najnowsze dzieje polszczyzny
history of the Polish language
periodisation
latest history of the Polish language
Opis:
Termin najnowsze dzieje polszczyzny / najnowsze dzieje języka polskiego funkcjonuje od przełomu lat 70. / 80. XX w., a wraz z nim pojawiły się problemy dotyczące chronologizacji i wewnętrznej periodyzacji tego okresu w dziejach języka polskiego. W dyskursie na ten temat, trwającym od początku lat 90. XX w., wzięli udział tacy językoznawcy jak Antoni Furdal, Krystyna Kleszczowa, Stanisław Borawski, Stanisław Dubisz, Irena Bajerowa, Ewa Woźniak. Ich publikacje dokumentują jednoznacznie potrzebę wyodrębnienia w periodyzacji dziejów języka polskiego tego okresu, różniąc się w szczegółach co do jego granic czasowych, kryteriów wydzielania i wewnętrznej periodyzacji. Niniejsze opracowanie ma na celu zestawienie tych danych, ukazanie historii tego dyskursu oraz przedstawienie propozycji sumarycznej.
The term najnowsze dzieje polszczyzny / najnowsze dzieje języka polskiego (the latest history of the Polish language) has been in use since the late 1970s and the early 1980s. It has brought problems concerning the chronologisation and internal periodisation of that period in the history of the Polish language. The participants of the discourse, which has continued since the early 1990s, include linguists such as Antoni Furdal, Krystyna Kleszczowa, Stanisław Borawski, Stanisław Dubisz, Irena Bajerowa, Ewa Woźniak. Their publications clearly evidence the need for distinguishing the period in the periodisation of the Polish language, while differing as to its specific timeframe, distinction criteria, and internal periodisation. This study aims to compile the data, present the history of the discourse, and make a summary proposal.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2023, 808, 9; 31-53
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Najnowsze dzieje języka polskiego (1918–2018)
Latest history of the Polish language (1918–2018)
Autorzy:
Dubisz, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3200690.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
historia języka
najnowsze dzieje polszczyzny
ewolucja języka polskiego
system językowy – czynniki zewnętrznojęzykowe
czynniki wewnętrznojęzykowe
tendencje socjolingwistyczne
tendencje rozwoju systemu językowego
language history
latest history of the Polish language
Polish language evolution
language system
extra-linguistic factors
intra-linguistic factors
sociolinguistic trends
language system development trends
Opis:
Najnowsze dzieje języka polskiego (1918–2018) przebiegały w czterech fazach (1918–1939, 1939–1945, 1945–1990, po 1990). W sferze zjawisk zewnętrznojęzykowych i tendencji socjolingwistycznych polszczyzna ewoluowała od statusu języka elitarnego do kodu zdemokratyzowanego oraz od dwudzielnego podziału odmian komunikacyjnych (język ogólny : dialekty) do podziału trójdzielnego (język ogólny : dialekty ludowe : kody mieszane). W sferze zjawisk wewnętrznojęzykowych dominowały tendencje do ekonomizacji i do kompletacji środków językowych w całym przebiegu dziejów przy zachowaniu równomiernej dynamiki pozostałych tendencji (unifikacja, repartycja, nobilitacja). Procesy te i szczegółowe zmiany językowe w sposób proporcjonalny objęły wszystkie warstwy strukturalne systemu polszczyzny, co świadczy o efektywności procesów optymalizacyjnych.
The latest history of the Polish language (1918–2018) consists of four phases (1918–1939, 1939–1945, 1945–1990, after 1990). In the area of extra-linguistic phenomena and sociolinguistic trends, the Polish language has evolved from the status of an elite language to a democratised code and from the double division of communication varieties (common language : dialects) to the triple division (common language : folk dialects : mixed codes). In the area of intra-linguistic phenomena, the trends of economisation and completion of linguistic devices dominated throughout the history, while preserving the uniform dynamics of other trends (unification, repartition, nobilitation). These processes and specific language changes have affected all structural layers of the Polish language system in a proportional manner, which proves the effectiveness of optimisation processes.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2022, 799, 10; 11-26
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gorzkie żale – skarb języka polskiego okresu baroku
Lenten Lamentations – a treasure of the Polish language heritage of the Baroque era
Autorzy:
Duda, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497094.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
życie religijne w Polsce
historia tekstów sakralnych
język tekstów religijnych
ewolucja języka polskiego
archaizmy językowe
religious life in Poland
history of sacred texts
language of religious texts
evolution of the Polish language
language archaisms
Opis:
This article discusses the circumstances under which Lenten Lamentations were composed and how this devotion won popularity in Poland and among the Polish communities abroad. Also discussed are a selection of linguistic features that Lenten Lamentations display (e.g. some archaic inflection, typical syntactic constructions or lexical and semantic archaisms) and the problems related to the modernization of the text. The need for modernizing the textual organization of Lenten Lamentations resulted both from the evolution of the Polish language system as well as from the changes taking place in culture and religion. Since this article was originally written in relation with the collective volume Amargas lamentaciones. Un tesoro de la espiritualidad y de la cultura polaca para el Papa Francisco y el Mundo Hispano (Coordinación del proyecto y traducción de textos Pablo de la Fuente y Cezary Taracha, Lublin 2015), addressed to Spanish-speaking audiences, the author also discusses this collective publication and puts forward a (rhetorical?) question how to present the complexity and „exoticism” of issues like the evolution of the Polish language (grammatical and semantic changes etc.) to a non-Polish recipient.
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2017, 2(16); 97-112
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Разработка вопроса синтаксиса малых числительных в русских грамматиках XVIII-XIX веков
Studies on the Syntax of “Small” Numerals in Russian Grammars of the 18th-19th Centuries
Autorzy:
Duszkin, Maksim
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031456.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
“small” numeral
syntax of the Russian numeral
the history of grammatical studies
18th and 19th century grammars of Russian language
Źródło:
Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 2; 365-378
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przymiotnik czerwony w polskojęzycznej prasie wydawanej na Ukrainie sowieckiej w latach 20. i 30. XX wieku
Autorzy:
Dzięgiel, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676533.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish press abroad
history of the Polish press
Polish-language press published in the 1920s and 1930s in the USSR
the Sovietisation of the Polish-language press in the USSR
Sovietisms in the Polish language
Polish minority in the USSR
Opis:
The Adjective czerwony ‘red’ in the Polish-Language Press Published in Soviet Ukraine in the 1920s and 1930s The subject of the article is the analysis of the meaning and collocations of the adjective czerwony ‘red – Communist, Soviet’ in the Polish-language press published in Soviet Ukraine in the 1920s and 1930s. The press was primarily to function as a tool for the Sovietisation of the Polish minority, thus the periodical press was directly dependent on state publication policies. The research was conducted on a textual sample encompassing a selection of issues of 36 Polish-language press titles, diversified in terms of their scope, target group, and subject matter.The lexeme czerwony is characterised by a very high textual frequency, a few times higher than in the case of adjectives denoting other colours; thus, there are over 770 examples of the word czerwony, while the next in line are biały ‘white’ – 135 and czarny ‘black’ – 110. The frequency is definitely increased by the fact that the adjective czerwony also constitutes part of various newly-formed proper nouns.In the analysed texts, czerwony has new meaning, not only ‘revolutionary, Communist’ (thus encompassing also people, places and actions generally linked to Communism, including outside Russia), but also with a semantic narrowing of meaning to apply to the Soviet situation – ‘Bolshevik, Soviet’. The broad positive semantic connotations which make this adjective part of a bipolar system, i.e. good (red) – bad (not red), are also significant. The positive context, connected to people, organisations, places and actions whose attribute is czerwony, serves to meliorate the lexeme. Through such means, new collocations and lexemes are formed in Soviet Polish language with the participation of the adjective czerwony, written into the actuality of the USSR. Przymiotnik czerwony w polskojęzycznej prasie wydawanej na Ukrainie sowieckiej w latach 20. i 30. XX wieku Przedmiotem artykułu jest analiza znaczenia i łączliwości przymiotnika czerwony ‘komunistyczny, sowiecki’ w polskojęzycznej prasie wydawanej na Ukrainie sowieckiej w latach 20. i 30. XX w. Prasa miała być przede wszystkim narzędziem sowietyzacji mniejszości polskiej, periodyki zależne były więc ściśle od państwowej polityki wydawniczej. Badania zostały przeprowadzone na podstawie wyboru numerów z 36 polskojęzycznych tytułów prasowych, zróżnicowanych co do zasięgu, adresata i tematyki.Leksem czerwony charakteryzuje bardzo wysoka frekwencja tekstowa, kilkukrotnie wyższa niż przymiotników nazywających kolejne kolory: czerwony ma ponad 770 wystąpień, następny w kolejności jest biały – 135 i czarny – 110. Zdecydowanie zwiększa jego frekwencję to, że wchodzi również w skład nowo tworzonych nazw własnych.W badanych tekstach czerwony ma kilka odcieni znaczeniowych: znaczy nie tylko ‘rewolucyjny, komunistyczny’, więc obejmujący osoby, miejsca i działania związane ogólnie z komunizmem, ale też ‘bolszewicki, sowiecki’ – z zawężeniem semantycznym do realiów sowieckich. Istotne są ponadto szerokie pozytywne konotacje semantyczne, które wpisują ten przymiotnik w układ dwubiegunowy: dobry (nasz) – zły (obcy). Melioryzacji leksemu służy pozytywny kontekst powiązany z osobami, organizacjami, miejscami i działaniami, których atrybutem jest czerwony, a także nagromadzenie określeń pozytywnie wartościujących. W ten sposób formuje się w polszczyźnie sowieckiej sieć nowych kolokacji i leksemów z udziałem przymiotnika czerwony, wpisana w rzeczywistość ZSRR.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słownictwo ukraińskie ze zbiorów Iwana Wahylewycza
Autorzy:
Fałowski, Adam
Budziak, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1789769.pdf
Data publikacji:
2018-04-18
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Ivan Vahylevych
Ukrainian lexicography
Ukrainian dialectology
history of the Ukrainian language
etymology
loanwords
lexicology
Opis:
The article opens a series of planned publications, in which the authors present rare, dialectical, sometimes archaic lexical units extracted from the recently published dictionaries by Ivan Vahylevych. In two variants of Idyotykon and in the Dictionary of the South- Ruthenian Language they managed to search for about 700 lexical items, which either were omitted in the Etymological Dictionary of Ukrainian Language, or require more detailed lexicological commentary. 32 words start with A-B are discussed in the article.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2018, 6; 45-59
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ze studiów nad historią słownictwa ukraińskiego
From Studies of Ukrainian Vocabulary History
Autorzy:
Fałowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/973216.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
historia języka ukraińskiego
leksyka
semantyka
etymologia
the history of the Ukrainian language
lexis
semantics
etymology
Opis:
W 2007 roku ukazał się mój artykuł zatytułowany Wyrazy niejasne w „Матеріалах до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст.” J. Tymczenki. Starałem się w nim przyjrzeć bliżej 204 wyrazom, które nie zostały zadowalająco zidentyfikowane i zinterpretowane pod względem znaczeniowym lub w ogóle nie podjęto próby takiej interpretacji, co zostało zasygnalizowane znakiem zapytania. W wyniku moich żmudnych poszukiwań liczbę wyrazów nierozpoznanych co do formy lub znaczenia udało się ograniczyć do 56 jednostek. Spośród tych wyrazów, o których w artykule z 2007 roku napisałem, że „nie poddają się jednoznacznej interpretacji formalnej lub semantycznej”, aż 36 udało się całkowicie lub częściowo rozpoznać i opisać w niniejszej pracy w oparciu o nowe źródła historyczne i etymologiczne języków wschodniosłowiańskich oraz języka polskiego. Należy mieć nadzieję, że z biegiem czasu uda się zidentyfikować także pozostałe 20 wyrazów, które wciąż jeszcze skutecznie strzegą tajemnicy swojej proweniencji.
My article entitled Wyrazy niejasne w „Матеріалах до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст.” J. Tymczenki (“Unclear words in Матеріали до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст. by J. Tymczenko”) was published in 2007. In that article, I took a closer look at 204 words, which hadn’t been identified and interpreted in terms of meaning or had not even been the subject of any attempt at interpretation which. I signaled this with a question mark. As a result of my extensive research, the number words unrecognised in form or meaning has been reduced to 56. Among those 56 words about which in the article of 2007 I wrote: “they do not submit to unambiguous formal or semantic interpretation” as many as 36 have now been completely or partially recognized and described in this paper, based on new historical and etymological sources of East Slavonic and Polish languages. I hope, the remaining 20 words which still successfully guard the secret of their provenance will also be identified at some time.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 111-123
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wie können Schlüsselwörter in den erbaulichen Textsorten am Beispiel der protestantischen Leichenpredigten bestimmt werden
How to define keywords in German moralising religious texts based on the example of Protestant funeral sermons
Autorzy:
Gaworski, Ireneusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/517799.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
history of the German language
protestant religious literature
funeral sermon
selection of keywords
Opis:
The term keyword, created in 1954 by Pierre Guiraud, is also used in con¬temporary linguistics to describe words that, because of their frequency of occurrence, are characteristic of a particular text, the genre of a text or the writer‘s style. The indication of keywords defined in this way in Pro¬testant funeral sermons, which are one of the most representative genres of German moralizing literature of the 16th and 17th centuries, is difficult and often does not provide an answer to the question of what is referred to in a given text. Based on the analysis of a sermon written by Johannes Bugenhagen on the death of Martin Luther (1546), the paper attempts to develop criteria for the selection of keywords in this genre of texts.
Źródło:
Beiträge zur allgemeinen und vergleichenden Sprachwissenschaft; 2019, 8; 111-131
2657-4799
Pojawia się w:
Beiträge zur allgemeinen und vergleichenden Sprachwissenschaft
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 116

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies