Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "history of Polish army" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-15 z 15
Tytuł:
Wyprawa pozwolska Zygmunta Augusta w 1557 roku
The Poswole Expedition of Sigismund August in 1557
Autorzy:
Gładysz, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945171.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia wojskowości polskiej
Zakon Inflancki
Zygmunt August
Pozwol
history of the Polish army
Inflanty
the Inflant Order
Sigismund August
Pozwol (Poswole)
Opis:
Sigismund August’s Poswole expedition of 1557 was the king’s first military campaign. It followed a conflict between the hierarchies of the Inflant Order and the Ryga bishop favoured by the Prussia prince and the Polish king. The conflict concerned coadjutory. In the end of August 1557 the Polish-Lithuanian army, led by Jan Mielecki, Mikołaj Czarny Radziwiłł, and Mikołaj Rudy Radziwiłł, camped in Poswole on the border with the religious state. The army was composed of Polish units, popular defence, and the Lithuanian levy in mass supported by private detachments, a numerous artillery, and a laager. There were, however, only some minor fights on the border. The Master of the Inflanty Order, Wilhelm Fürstenberg, in the face of the outnumbering armies of Sigismund August and Albrecht Hohenzollern, arrived at the camp of the allies in Poswole and humbled himself before the king. The treaty signed in Poswole directly affected the Moscow intervention in the Inflanty and the conflict with Ivan IV the Terrible. A part of the Inflanty was occupied by Sweden and Denmark. It was also an initiative to include Inflanty into Poland in 1561.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 2; 81-107
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Jest czas wojny i czas pokoju…” W jakich porach roku prowadzono najczęściej działania wojenne w Polsce średniowiecznej?
„There is a time of war and a time of peace…” In which times of the year, were the military activities carried out in the Middle Ages in Poland?
Autorzy:
Ptak, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/688722.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
dzieje wojskowości polskiej
wojny w średniowieczu
wojna a warunki naturalne
wojna a pogoda
Polska średniowieczna
Poland in the Middle Ages
history of Polish army
wars in the Middle Ages
a war and the natural conditions
a war and weather
Opis:
The military actions in the Middle Ages usually did not take long. During these actions their participants undertook the military expeditions to the enemy territory trying to defeat the enemies’ army in battle or to conquer its fortresses. The possessions of the enemy were than regularly despoiled and devastated. To realize these goals, the most convenient times of the year were chosen, by taking into account the natural conditions and the possibilities of the military functioning. For the Polish people and some of their adversaries, the best time for conducting the war was late Summer and early Autumn. At these times the most battles took place, as the favorable weather conditions and the greater possibilities to fulfil the supply requirements were used. Big armies took part in them, being often led by monarchs and carrying out their actions numerous weeks. Their duration was however limited by the worsening of the weather conditions in the Autumn months and the physical and material exhaustion of the army. Another period of the year, which was also used to carry out the military actions was Winter. The severity of the weather conditions was compensated by the facilitating of moving through the territory, even in the areas which were difficult to access in the remaining periods of the year, such as the water reservoirs, in particular big rivers. The military actions in Winter had a different character then those in Summer or Autumn; they lasted usually short and the smaller armies participated in them. In the remaining times of the year the armed battles, in which the Polish people participated, took place more seldom and were conditioned by exceptional circumstances.
Działania wojenne w średniowieczu trwały zazwyczaj krótko, w ich trakcie podejmowano zbrojne wyprawy na teren przeciwnika, dążąc do pokonania jego wojsk w bitwach lub zdobycia posiadanych przez niego twierdz, najczęściej ograbiano i dewastowano jego posiadłości. Do realizacji tych celów wybierano najdogodniejsze pory roku, uwzględniając panujące wówczas warunki naturalne i wynikające z nich możliwości militarnego funkcjonowania. Dla Polaków i niektórych ich przeciwników najlepszym czasem na prowadzenie wojen było późne lato i wczesna jesień. Wówczas też toczono najwięcej walk, korzystając ze sprzyjających warunków pogodowych i z większych niż w innych okresach możliwości zaspokojenia potrzeb aprowizacyjnych. Brały w nich udział duże armie, często pod dowództwem monarchów, prowadząc działania przez wiele tygodni. Ich długotrwałość była jednak ograniczona pogarszaniem się pogody w miesiącach jesiennych i wyczerpywaniem się sił uczestników. Innym okresem roku, także wykorzystywanym do prowadzenia akcji militarnych, była zima. Surowość warunków pogodowych była wówczas rekompensowana ułatwieniami w poruszaniu się w terenie trudno dostępnym w innych porach roku. Ułatwienia wynikały z zamarznięcia zbiorników wodnych, w tym także dużych rzek. Działania zbrojne w czasie zimowym miały inny charakter niż w okresie lata i jesieni, były zazwyczaj krótkotrwałe i uczestniczyły w nich mniejsze armie. W pozostałych porach roku walki orężne z udziałem Polaków również miały miejsce, zdarzały się jednak rzadziej i bywały uwarunkowane wyjątkowymi okolicznościami.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2018, 102; 11-30
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podpułkownik Stanisław Żuprański (1874–1938) – oficer służby poborowej armii II Rzeczypospolitej
Lieutenant colonel Stanisław Żuprański (1874–1938) – an officer of the Second Republic of Poland army’s military recruitment service
Autorzy:
Jarno, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129995.pdf
Data publikacji:
2022-06-28
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Stanisław Żuprański
historia Wojska Polskiego
wojskowa służba poborowa
garnizon kaliski
garnizon łódzki
Ministerstwo Spraw Wojskowych
Stanislaw Żuprański
history of the Polish Army
military recruitment service
Kalisz garrison
Lodz garrison
Ministry of Military Affairs
Opis:
Artykuł opisuje życie i przebieg kariery wojskowej podpułkownika Stanisława Żuprańskiego, oficera wojskowej służby poborowej. Urodził się w Łęczycy w polskiej rodzinie katolickiej. Po ukończeniu kaliskiego gimnazjum rozpoczął w 1892 r. służbę w armii rosyjskiej. Brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej oraz w I wojnie światowej, walcząc na froncie kaukaskim. Po powrocie do Polski wstąpił do Wojska Polskiego i służył jako oficer wojskowej służby poborowej kolejno w Kaliszu, Łodzi, Kielcach i Poznaniu, a także w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Był jednym z autorów uchwalonej w 1924 r. ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej. W 1927 r. został przeniesiony w stan spoczynku i zamieszkał w Kaliszu, gdzie zmarł w roku 1938.
The article describes the life and the military career of Lieutenant Colonel Stanisław Żuprański, an officer of the military recruitment service of the Polish Army. He was born in Łęczyca in a Polish Catholic family. After graduating from the gymnasium in Kalisz, he entered in 1892 as a volunteer in the Russian Army. He took part in the Russo-Japanese War and the World War I., fighting on the Caucasian front. After returning to Poland, he served in the Polish Army as an officer of the military recruitment service in Kalisz, Łódź, Kielce and Poznan, then in the Ministry of Military Affairs. He was one of the authors of the new lawon the universal duty of defending the Polish Republic adopted in 1924. Three years later he retired and settled in Kalisz, where he died in 1938.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2022, 21, 1; 197-222
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Major Władysław Car – ofiara zbrodni katyńskiej (1895–1940)
Major Władysław Car – a victim of the Katyn massacre (1895–1940)
Autorzy:
Jarno, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689020.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
major Władysław Car
oficerowie Wojska Polskiego
Artyleria Wojska Polskiego
historia Częstochowy
historia Tomaszowa Mazowieckiego
zbrodnia katyńska
Polish Army officers
Artillery of the Polish Army
history of Częstochowa
history of Tomaszów Mazowiecki
the Katyn massacre
Opis:
The article describes the life of Władysław Car – one of the thousands of victims of the Katyn massacre. He was born in 1895 in Warsaw, where he obtained a secondary school certificate. In 1915 he was evacuated by the Russian authorities to Kiev, where a year later he was called up to serve in the Russian army. In 1918, he served in the 1 Polish Corps in Russia, and after returning to the Polish lands he worked as a teacher in Tarczyn near Warsaw. In August 1919, he volunteered for the Polish Army and initially he served in unit trains in 7th Infantry Division, and in the years 1921–1924 in the Headquarters of District of Corps No. 5 in Krakow. In 1924 he was transferred to the 4th Regiment Heavy Artillery in Czestochowa (after 1935 his unit was moved to Tomaszow Mazowiecki) and after training he became a gunnery officer. In this regiment he served until 1938 and he has taken various stations (battery commander, quartermaster and adjutant). During his service in the 4 heavy artillery regiment he was promoted to captain. In October 1938, he was moved to the Anti-Gas Institute in Warsaw, where he worked until the outbreak of World War II. In September 1939 he was captured by the Russian and was placed in the camp in Kozelsk. In April 1940 – together with other Polish officers from this camp – he was executed in Katyn. Captain Władysław Car is one of several thousand Polish officers, about which memory slowly blurred out. In 2007 he was posthumously promoted to the rank of major.
Artykuł opisuje życie Władysława Cara – jednej z tysięcy ofiar zbrodni katyńskiej. Urodził się w 1895 r. w Warszawie, gdzie zdał maturę. W roku 1915 został ewakuowany przez władze rosyjskie do Kijowa, gdzie rok później powołano go do służby w armii rosyjskiej. W 1918 r. służył w 1 Korpusie Polskim w Rosji, a po powrocie na ziemie polskie pracował jako nauczyciel w Tarczynie koło Warszawy. W sierpniu 1919 r. wstąpił na ochotnika do Wojska Polskiego i początkowo służył w oddziałach taborowych 7 Dywizji Piechoty, a w latach 1921–1924 w Dowództwie Okręgu Korpusu nr V w Krakowie. W 1924 r. został z kolei przeniesiony do 4 Pułku Artylerii Ciężkiej w Częstochowie (w 1935 r. jego jednostka została przeniesiona do Tomaszowa Mazowieckiego) i po przeszkoleniu został oficerem artylerii. W pułku tym służył do 1938 r., zajmując w nim różne stanowiska (dowódca baterii, kwatermistrz i adiutant dowódcy dywizjonu). Podczas służby w 4 Pułku Artylerii Ciężkiej otrzymał awans na stopień kapitana. W październiku 1938 r. został przeniesiony do Instytutu Przeciwgazowego w Warszawie, gdzie pracował do wybuchu II wojny światowej. We wrześniu 1939 r. dostał się do niewoli rosyjskiej i został umieszczony w obozie w Kozielsku, a w kwietniu 1940 r. – wraz z innymi polskimi oficerami tego obozu – został zamordowany w Katyniu. Jest jednym z kilku tysięcy polskich oficerów, o których pamięć powoli się zaciera. Kapitan Władysław Car w 2007 r. został pośmiertnie awansowany na stopień majora.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2017, 16, 1
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zrzeszenie Nauczycielstwa Polskiego w Iranie w latach 1943–1945
The Polish Teacher’s Union in Iran in 1943–1945
Autorzy:
Śliwak, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687607.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Armia Andersa
deportacja
polscy nauczyciele
historia edukacji
Anders’ Army
deportation
Polish teachers
history of education
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2017, 18; 119-126
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaciąg do armii ochotniczej w Okręgu Generalnym Wojska Polskiego nr IV Łódź latem 1920 roku
Enlistment for the Volunteer Army in the General District of the Polish Army No. IV Lodz in the Summer of 1920
Autorzy:
Jarno, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791384.pdf
Data publikacji:
2020-02-03
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Okręg Generalny Wojska Polskiego nr IV Łódź
wojna polska-bolszewicka
historia Łodzi
Armia Ochotnicza
General District of the Polish Army No. IV Lodz
Polish-Bolshevik war
history of Lodz
Volunteer Army
Opis:
Tematem artykułu jest zaciąg do Armii Ochotniczej w Okręgu Generalnym nr IV Łódź latem 1920 r. Prowadził go Okręgowy Inspektorat Armii Ochotniczej w Łodzi (jego komendantem był płk Michał Zienkiewicz), który współpracował w tym zakresie z organizacjami społecznymi oraz lokalnymi strukturami partii politycznych. Inspektorat nadzorował prowadzenie agitacji i werbunku oraz proces formowania oddziałów ochotniczych. Armia Ochotnicza miała wzmocnić siłę polskiej armii w najtrudniejszym momencie wojny polsko-bolszewickiej, gdy Armia Czerwona próbowała zająć stolicę Polski. Akcja zaciągu do Armii Ochotniczej w Okręgu Generalnym nr IV Łódź dała polskiej armii niemal 13,4 tys. ochotników, zaś wliczając harcerzy – niemal 14 tys. Początkowo planowano utworzyć osiem ochotniczych pułków piechoty, lecz ostatecznie udało się sformować jedynie dwa niepełnie pułki (nr 229 i 231) oraz 21 samodzielnych kompanii złożonych z ochotników. Poza ochotniczymi oddziałami piechoty, sformowano również ochotniczy 203 Pułku Ułanów w Kaliszu utworzony przez Szwadron Zapasowy 3 Pułku Ułanów. Przebieg zaciągu – biorąc pod uwagę krótki czas jego trwania od lipca do września – był sukcesem polskich władz wojskowych, gdyż ochotnicy wzmocnili regularną armię w krytycznym momencie wojny. Również społeczeństwo województwa łódzkiego pokazało, iż w chwilach najważniejszych dla Polski zdolne jest do wielkich poświęceń w imię obrony niepodległości kraju.
The subject of the article is the enlistment for the Volunteer Army in District General No. IV Lodz in the summer of 1920. It was run by the Regional Inspectorate of the Volunteer Army in Lodz (its commander was Colonel Michał Zienkiewicz), who cooperated in this regard with social organizations and local structures of political parties. This Inspectorate oversaw the conduct of agitation, recruitment and the process of forming volunteer troops. The Volunteer Army strengthened the Polish Army at the most difficult moment of the Polish-Bolshevik war, when the Red Army tried master the capital of Poland. Recruitment to the Volunteer Army in District General No. IV Lodz gave the Polish army almost 13,400. volunteers, including scouts – almost 14 thousand. Initially, military authorities was planned to create eight volunteer infantry regiments, but eventually were formed only two incompletely regiments (No. 229 and 231) and 21 independent companies consisting of volunteers. Apart from volunteer infantry units, was formed in Kalisz a volunteer 203 Uhlan Regiment, created by the Reserve Squadron of the 3rd Uhlan Regiment. The recruitment to volunteer troops – given its short duration from July to September - was a success for the Polish military authorities, as the volunteers strengthened the regular army at a critical moment of the war. Also the society of the Lodz region has shown that in the most important moments for Poland it is capable of making great sacrifices in the name of defending the independence of the country.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 2; 165-191
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewakuacja Polaków z Archangielska i Murmańska w 1919 roku
Autorzy:
Turek, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1963215.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
wojsko polskie w Rosji
Gdańsk
Armia Polska we Francji
Batalion Murmański
reemigracja
historia polityczna Polski
Polish army in Russia
Polish Army in France
Murmansk Battalion
reemigration
political history of Poland
Opis:
In the three shipwrecked transports by sea in 1919, Polish soldiers and civilian refugees from Archangelsk and Murmansk - ships “Stephen”, „Caritza” and „Helena” were evacuated at least 1093 people, including 369 officers and privates. Considering that Poles left the area of northern Russia also in small groups or individually, it can be estimated that the total number of Poles evacuated in 1919 from that region exceeded 1.5 thousand. people. For comparison, evacuation by sea to Gdansk Poles from the Far East in 1920 - ships „Gweneth”, „Yaroslavl”, „Voronezh” and „Brandenburg” - covered a total of nearly 3.2 thousand. people, including 1744 officers and privates. Despite the difficulties arising from the limitation of Polish laws, the port of Gdansk in 1919-1920 was the most convenient place for receiving ships with Poles returning to the country. The dimensions of the described phenomenon are evidenced by data concerning the period from August 1919 to April 12, 1920 - in Gdańsk, 9,981 persons returning by ship to Poland were admitted at that time. Although another ship „Helena” with Polish soldiers evacuated from Arkhangelsk finished their flight not in Gdansk but in Szczecin, however, in 1920, the above-mentioned, four organized sea transports with reemigrants from the Far East came to Gdańsk. After the end of the First World War, Gdańsk fulfilled - to a limited extent - the role of the Polish „window to the world”, although it is worth noting that the implementation of the return of Polish soldiers from distant parts by the city being subject to a sharp Polish-German dispute was not used by the Polish authorities to strengthen de facto Polish position in the Baltic Sea port.
Źródło:
Polish Biographical Studies; 2018, 6; 59-70
2353-9291
Pojawia się w:
Polish Biographical Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
4 Dywizja Strzelców na Kubaniu i w Odessie jako element Armii Polskiej we Francji (1918–1919)
Autorzy:
Jarno, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2041215.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
4th Rifle Division in Russia
General Lucjan Żeligowski
Polish Army in France
History of Odessa
Polish Army in South Russia
4 Dywizja Strzelców w Rosji
generał Lucjan Żeligowski
Armia Polska we Francji
Historia Odessy
Wojsko Polskie w Południowej Rosji
Opis:
This paper outlines the history of the 4th Rifle Division led by General Lucjan Żeligowski, which was established in the autumn of 1918 in Kuban in southern Russia. It was initially under the command of the Russian Volunteer Army, but soon afterwards it became a part of the Polish Army in France. After the agreement between the French government and the Polish National Committee was concluded in September 1918, the 4th Rifle Division was subordinated to the command of the allied forces and in December it was transported to Odessa. During the talks with the French government, it was established that from January 1919 the French side would take over upkeep of the division. The division was then subordinated to the Supreme Commander of the Allied Forces in the Balkans. From that point on, the division has officially become a part of the Polish Army in France. At the same time, however, General Lucjan Żeligowski established close contacts with the command of the Polish Army in Warsaw and de facto subordinated himself to the authority of Józef Piłsudski, as the Commander in Chief. The 4th Rifle Division eventually returned to Poland in June 1919, where it was transformed into the 10th Infantry Division. This concluded the history of the of the 4th Rifle Division, which was the only Polish tactical unit formed in Russia that managed to return to Poland.
Artykuł opisuje historię 4 Dywizji Strzelców dowodzonej przez generała Lucjana Żeligowskiego. Powstała ona jesienią 1918 r. na Kubaniu w południowej Rosji. Podlegała początkowo dowództwu rosyjskiej Armii Ochotniczej, lecz niebawem stała się częścią Armii Polskiej we Francji. Po podpisaniu we wrześniu 1918 r. umowy pomiędzy rządem francuskim a Komitetem Narodowym Polski – 4 Dywizja Strzelców została podporządkowana dowództwu wojsk sprzymierzonych i w grudniu przetransportowana do Odessy. W toku rozmów z rządem francuskim ustalono, iż od stycznia 1919 r. pełne zaopatrzenie dywizji miała przejąć na siebie strona francuska. Wówczas też dywizja została podporządkowana pod względem operacyjnym Naczelnemu Dowódcy Sił Sprzymierzonych na Bałkanach. Dywizja stała się odtąd oficjalnie częścią Armii Polskiej we Francji. Równocześnie jednak generał Lucjan Żeligowski nawiązał bliskie kontakty z dowództwem Wojska Polskiego w Warszawie i de facto podporządkował się władzy Józefa Piłsudskiego, jako Naczelnego Wodza. 4 Dywizja Strzelców powróciła ostatecznie do Polski w czerwcu 1919 r., gdzie została przeformowana na 10 Dywizję Piechoty. Zakończyło to istnienie 4 Dywizji Strzelców, która jako jedyny polski związek taktyczny powstały w Rosji powrócił do Polski.
Źródło:
Res Historica; 2020, 50; 285-318
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Życie codzienne w garnizonie kaliskim w latach 1921–1939
Daily life in the Kalisz garrison in the years 1921–1939
Autorzy:
Jarno, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/688734.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
historia Kalisza w XX wieku
Wojsko Polskie w Drugiej Rzeczypospolitej
garnizon kaliski
25 Dywizja Piechoty
the history of Kalisz in the 20th century
Polish Army in the Second Polish Republic
Kalisz garrison
Polish 25th Infantry Division
Opis:
The article describes the daily life of soldiers in the Kalisz garrison in the interwar period. In this garrison stationed at that time troops of 25th Infantry Division, including the division headquarters, the 29th Infantry Regiment and the 25th Light Artillery Regiment and several smaller military institutions. The main task of the army during peacetime was combat training to prepare the army for a potential war. During the training, soldiers were taught basic information about the country and the army, military regulations, drill and weapon. Military training included the main part of the soldier’s day, but apart from that – so-called daily life included a number of other elements. An important role was also played by cultural and educational activities and celebration of military, state and church holidays. An important role in everyday life of soldiers played a sport, that served improving physical fitness and overall fitness. No less important element was the permanent military contacts with the local authorities of Kalisz and its inhabitants. All these elements were important for patriotic education of soldiers, because they reminded them of important facts about the history of their own unit and history of Poland, they taught respect for military symbols and helped to break some stereotypes about military service and bring soldiers closer to their own society.
Artykuł opisuje życie codzienne wojska w garnizonie kaliskim w okresie międzywojennym. W garnizonie tym stacjonowały w tym czasie oddziały 25 Dywizji Piechoty, w tym dowództwo dywizji, 29 pułk piechoty i 25 pułk artylerii lekkiej oraz kilka mniejszych instytucji wojskowych. Głównym zadaniem wojska w czasie pokoju było szkolenie bojowe, mające przygotować armię do potencjalnej wojny. W trakcie szkolenia uczono żołnierzy podstawowych wiadomości o kraju i wojsku, regulaminów wojskowych, musztry oraz obsługi broni. Szkolenie garnizonowe i poligonowe zajmowało zasadniczą część dnia żołnierskiego, ale oprócz tego – tzw. życie codzienne obejmowało szereg innych elementów. Ważną rolę pełniła także działalność kulturalna i oświatowa oraz obchody świat wojskowych, państwowych i kościelnych. Dużą rolę w życiu codziennym żołnierzy odgrywał sport, który służył podnoszeniu tężyzny fizycznej i ogólnej sprawności. Nie mniej ważnym elementem były stałe kontakty wojska z lokalnymi władzami Kalisza oraz jego mieszkańcami. Wszystkie te elementy miały ogromne znaczenie dla wychowania obywatelskiego i patriotycznego żołnierzy, gdyż przypominały im doniosłe fakty z historii własnej jednostki oraz historii Polski, uczyły szacunku dla symboli wojskowych oraz pomagały przełamać pewne stereotypy o służbie wojskowej i zbliżyć żołnierzy do własnego społeczeństwa.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2018, 102; 115-133
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podpułkownik Rudolf Ksieniewicz (1898–1940) – kawaler Orderu Virtuti Militari i ofiara zbrodni katyńskiej. Przyczynek do biografii
Lieutenant Colonel Rudolf Ksieniewicz (1898–1940) – bachelor of the order Virtuti Militari and a victim of the Katyn massacre. A contribution to the biography
Autorzy:
Stefański, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/688119.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Rudolf Ksieniewicz
Stefan Hojnowski
45 pułk piechoty
Wojsko Polskie
zbrodnia katyńska
Równe
historia Równego
Katyń
45th Infantry Regiment
Polish Army
Katyn massacre
Rowne
history of Rowne
Katyn
Opis:
The article presents a figure of Lieutenant Colonel Rudolf Ksieniewicz, one of the officers of the army of the Second Polish Republic. He born on the Estonian island Dago, after moving with his family, he is in the depths of Russia. In order to relieve parents financially, he joins to the Russian Army. Going up the career ladder, he becomes one of the organizers of the Polish Army on Siberia. As a result of battles he gets into Bolshevik slavery, in which he remains until October 1921. In free Poland, he continues his military career, reaching the rank of lieutenant colonel and rising to the position of first deputy commander in the 45th Infantry Regiment in Rowne in Wołyń. In 1939, after the mobilization of the 13th infantry division, he remained in the garrison, of which he became the commandant. After the entry of the Red Army on September 17, he was taken prisoner, in the spring of 1940 he was murdered.
Artykuł przedstawia sylwetkę ppłk. Rudolfa Ksieniewicza, jednego z oficerów wojska Drugiej Rzeczypospolitej. Urodzony na estońskiej wyspie Dago, po przeprowadzce z rodziną zamieszkał w głębi Rosji. Aby ulżyć finansowo rodzicom, wstąpił do armii rosyjskiej. Pnąc się po szczeblach kariery, został w końcu jednym z organizatorów Wojska Polskiego na Syberii. W wyniku walk dostał się do niewoli bolszewickiej, w której pozostawał do października 1921 r. W wolnej Polsce kontynuował karierę wojskowego, osiągając stopień podpułkownika i stanowisko I zastępcy dowódcy 45 pułku piechoty w Równem na Wołyniu. W 1939 r. po mobilizacji 13 Dywizji Piechoty pozostał w Równem, którego został komendantem garnizonu. Po wkroczeniu Armii Czerwonej 17 września dostał się do niewoli i wiosną 1940 r. został zamordowany przez Sowietów w bliżej nieznanych okolicznościach.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2019, 103; 89-100
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznane relacje dotyczące Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej w 1939 roku
Unknown reports concerning Warsaw Armored Motorized Brigade in 1939
Неизвестные отчеты, касающиеся Варшавской броне-моторизированной бригады в 1939 гoдa
Autorzy:
Kuchciak, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1924228.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
wojna
wojska pancerne
wojsko polskie
II wojna światowa
historia Polski
war
armored forces
Polish army
World War II
history of Poland
война
танковые войска
войско польское
Вторая мировая война
история Польши
Opis:
Przedmiotem edycji źródłowej jest pięć nieznanych dotąd relacji i protokołów poświęconych mobilizacji, organizacji oraz działaniom bojowym Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej i jej oddziałów: motorowego batalionu saperów, dywizjonu rozpoznawczego oraz przydzielonej brygadzie 33 kompanii sanitarnej. Autorami przekazów są oficerowie jednostki: Konstanty Kułagowski oraz Jan Kolenda, a także oficerowie z nią związani, tacy jak Jan Karol Hauslinger i Mieczysław Szymanowski. Autor ostatniego przekazu pozostaje nieznany.
The object of the source edition are five so-far unknown reports and protocols devoted to the mobilization, organization and military actions of the Warsaw Armored Motorized Brigade and its units: motorized battalion of sappers, reconnaissance battalion and the 33rd sanitary company assigned to the brigade. The authors of the sources are the unit’s officers: Konstanty Kułagowski and Jan Kolenda, as well as officers connected with it, such as Jan Karol Hauslinger and Mieczysław Szymanowski. The author of the last source remains unknown.
Предметом анализа источников являются пять неизвестных до этого времени отчетов и протоколов, посвященных мобилизации, организации и деятельности Варшавской броне-моторизированной бригады и ее подразделений: моторизированному батальону саперов, разведывательному дивизиону и приписанной к бригаде 33 санитарной компании. Авторами документов являются офицеры бригады: Константин Кулаговский и Ян Коленда, а также связанные с ней офицеры – Ян Кароль Хауслингер и Мечислав Шимановский. Автор последнего документа по-прежнему неизвестен.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2017, XVIII (LXIX), 4 (262); 152-176
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wojsko Polskie w życiu gospodarczym Łodzi w latach II Rzeczypospolitej
The Polish Army in the economic life of the city of Lodz in the years of the Second Republic of Poland
Autorzy:
Jarno, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687452.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
historia Łodzi w XX w.
Wojsko Polskie w Łodzi
gospodarka Łodzi
Łódź w okresie międzywojennym
the history of the city of Lodz in the 20th century
Polish Army in Lodz
the economy of the city of Lodz
Lodz in the interwar period
Opis:
The article describes the role of the Polish Army in the economic life of the city of Lodz in the years 1918–1939. In the city were stationed many military units and institutions at that time, thanks to which the Lodz garrison belonged to one of the largest in Poland in the years of the Second Polish Republic. The army was an important factor in the economic development of the city. Military units were shopping on the local market many different products necessary for their normal functioning. For example, the army was buying: items of equipment, food, draft animals, building materials, furniture and other elements of barracks equipment. Orders placed by the army and private purchases of soldiers ensured work for a large group of workers and craftsmen. Economic benefits from the presence of the army in the garrison in Lodz were also had by the shoemakers, tailors, hairdressers, restaurateurs, and owners of cinemas and theaters. The owners of private tenements had also large profits for renting apartments for officers. All these factors meant that the municipal authorities were interested in stationing as many military units as possible in Lodz, which had a significant impact on the city’s economic development.
Artykuł opisuje rolę Wojska Polskiego w życiu gospodarczym miasta Łodzi w latach 1918–1939. W mieście stacjonowało w tym czasie wiele jednostek i instytucji wojskowych, dzięki czemu garnizon łódzki należał w latach II Rzeczypospolitej do grupy największych w Polsce. Wojsko było ważnym czynnikiem wpływającym na rozwój gospodarczy miasta. Jednostki wojskowe kupowały na lokalnym rynku wiele różnych produktów niezbędnych dla ich normalnego funkcjonowania. Armia kupowała przykładowo: elementy oporządzenia, żywność, zwierzęta pociągowe, materiały budowlane, meble i inne elementy wyposażenia koszarowego. Zamówienia składane przez armię oraz prywatne zakupy żołnierzy zapewniały pracę dużej grupie robotników i rzemieślników. Korzyści ekonomiczne z obecności wojska w łódzkim garnizonie mieli także właściciele zakładów szewskich, krawieckich, fryzjerzy, restauratorzy, czy właściciele kin i teatrów. Duże zyski mieli także właściciele prywatnych kamienic za wynajmowanie mieszkań dla oficerów. Wszystkie te czynniki powodowały, iż władze miejskie były zainteresowane stacjonowaniem w Łodzi jak największej liczby jednostek wojskowych, co znacząco wpływało na rozwój gospodarczy miasta.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2018, 20; 89-102
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The internal sources of the defeat of the Second Department of Polish General Staff in the confrontation with the State Political Directorate under the People’s Commissariat of interior affairs of the Russian Soviet Federative Socialist Republic during the disinformation operation of the Soviet counterintelligence known as the “MOCR-Trust affair”
Wewnętrzne źródła porażki Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w starciu z Państwowym Zarządem Politycznym przy Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej podczas operacji dezinformacyjnej sowieckiego kontrwywiadu, znanej jako „afera MOCR-Trust”
Autorzy:
Świerczek, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/501589.pdf
Data publikacji:
2018-03-15
Wydawca:
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Tematy:
Division II SG of the Polish Army
disinformation operation
Trust
OGPU
social and cognitive psychology
organization psychology
history of special services
disinformation theory
Oddział II SG WP
operacja dezinformacyjna
psychologia społeczna i poznawcza
psychologia organizacji
historia służb specjalnych
teoria dezinformacji
Opis:
The article elaborates upon causes staying behind the involvement of the Division II of the Polish Army in the cooperation with the so called MOCR-Trust, i.e. a provocative organization established and managed by the Soviet counterintelligence. The author puts forward the hypothesis that there was no one reason for the above-mentioned intelligence failure, but a conglomerate of synergistically acting causes. The author divides these causes into two groups: external ones to the Division II, to which he includes political conditions and activities of Soviet spy-rings in the Polish Army and internal ones, which he groups into psycho-social causes resulting from cognitive processes and human interactions and structural causes, related to the functioning of the Division II as an hierarchical organization. Describing and explaining the second group of causes, the author reaches for explanations to the achievements of social and organization psychology, combined with a thorough historical research.
W artykule omówiono przyczyny uwikłania się Oddziału II SG WP we współpracę z MOCR-Trustem – prowokacyjną organizacją kierowaną przez sowiecki kontrwywiad. Autor stawia tezę, że brakowało jednej, możliwej do wyabstrahowania przyczyny tego, a za wywiadowczą klęską stał z kolei konglomerat przyczyn działających synergicznie. Do przyczyn zewnętrznych wobec Oddziału II, autor zalicza uwarunkowania polityczne oraz działalność sowieckiej agentury w Wojsku Polskim. Przyczyny wewnętrzne – to przyczyny psychospołeczne, wynikające z procesów poznawczych i ludzkich interakcji, oraz strukturalne, związane z funkcjonowaniem Oddziału II jako organizacji hierarchicznej. Omawiając i wyjaśniając tę drugą grupę przyczyn, autor sięgnął do dorobku psychologii społecznej i psychologii organizacji, które łączy z badaniami historycznymi.
Źródło:
Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego; 2018, 10, 18; 352-378
2080-1335
2720-0841
Pojawia się w:
Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wewnętrzne źródła porażki Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w starciu z Państwowym Zarządem Politycznym przy Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej podczas operacji dezinformacyjnej sowieckiego kontrwywiadu, znanej jako „afera MOCR-Trust”
The internal sources of the defeat of the Second Department of Polish General Staff in the confrontation with the State Political Directorate under the People’s Commissariat of interior affairs of the Russian Soviet Federative Socialist Republic during the disinformation operation of the Soviet counterintelligence known as the “MOCR-Trust affair”
Autorzy:
Świerczek, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/501585.pdf
Data publikacji:
2018-03-15
Wydawca:
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Tematy:
Oddział II SG WP
operacja dezinformacyjna
Trust
OGPU
psychologia społeczna i poznawcza
psychologia organizacji
historia służb specjalnych
teoria dezinformacji
Division II SG of the Polish Army
disinformation operation
social and cognitive psychology
organization psychology
history of special services
disinformation theory
Opis:
W artykule omówiono przyczyny uwikłania się Oddziału II SG WP we współpracę z MOCR-Trustem – prowokacyjną organizacją kierowaną przez sowiecki kontrwywiad. Autor stawia tezę, że brakowało jednej, możliwej do wyabstrahowania przyczyny tego, a za wywiadowczą klęską stał z kolei konglomerat przyczyn działających synergicznie. Do przyczyn zewnętrznych wobec Oddziału II, autor zalicza uwarunkowania polityczne oraz działalność sowieckiej agentury w Wojsku Polskim. Przyczyny wewnętrzne – to przyczyny psychospołeczne, wynikające z procesów poznawczych i ludzkich interakcji, oraz strukturalne, związane z funkcjonowaniem Oddziału II jako organizacji hierarchicznej. Omawiając i wyjaśniając tę drugą grupę przyczyn, autor sięgnął do dorobku psychologii społecznej i psychologii organizacji, które łączy z badaniami historycznymi.
The article elaborates upon causes staying behind the involvement of the Division II of the Polish Army in the cooperation with the so called MOCR-Trust, i.e. a provocative organization established and managed by the Soviet counterintelligence. The author puts forward the hypothesis that there was no one reason for the above-mentioned intelligence failure, but a conglomerate of synergistically acting causes. The author divides these causes into two groups: external ones to the Division II, to which he includes political conditions and activities of Soviet spy-rings in the Polish Army and internal ones, which he groups into psycho-social causes resulting from cognitive processes and human interactions and structural causes, related to the functioning of the Division II as an hierarchical organization. Describing and explaining the second group of causes, the author reaches for explanations to the achievements of social and organization psychology, combined with a thorough historical research.
Źródło:
Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego; 2018, 10, 18; 168-200
2080-1335
2720-0841
Pojawia się w:
Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
90 lat tradycji – historia i działalność Korpusu Pomocniczego Pań SWAP w Ameryce
90 years of tradition – history and activity of PAVA Ladies‘ Auxiliary Corps in America
Autorzy:
Maksymowicz, Anitta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/449419.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
Tematy:
First World War
Second World War
PAVA Ladies‘ Auxiliary Corps
Polish Army Veterans Association
Blue Army
aid
aid organizations
history of women
nurses
veterans
American Polonia
Polish White Cross
Sokol movement in America
Polska
France
USA
Canada
I wojna światowa
II wojna światowa
Korpus Pomocniczy Pań
Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce
Błękitna Armia
działalność pomocowa
organizacje pomocowe
historia kobiet
sanitariuszki
weterani
Polonia amerykańska
Polski Biały Krzyż
Sokolstwo w Ameryce
Polska
Francja
Stany Zjednoczone
Kanada
Opis:
1795–1918 Poland was partitioned by three invaders – Prussia (later German Empire), Russia and Austria and didn’t exist on political maps. The outbreak of the World War I woke hope for the rebirth of the Polish state among Poles, including those in the U.S.A. and Canada. During WWI over 20,000 volunteers of Polish origin went from North America to Europe to fight in the Polish Army in France (“Blue Army”) and in Polish-Bolshevik war (1919–1921). After Poland regained its statehood, over 14,000 soldiers re-turned to America. Most of them faced a dramatic situation – wounded, disabled, homeless and without their jobs, they didn’t receive any help from the state, because (according to law) they weren’t the U.S. veterans and therefore had no right to federal health care. Poland, considering them Americans, didn’t support them either. Consequently, the entire responsibility for helping the veterans took numerous Polish organizations in the USA. Some of them – like the Polish Army Veterans Association (PAVA, or in Polish Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, SWAP) – were founded just in this respect: to help the veterans. PAVA was established in 1921 in Cleveland, with many branches all around the country. It was a men’s organization whose main function was self-aid. Four years later, the PAVA Ladies’ Auxiliary Corps (Korpus Pomocniczy Pań SWAP), one of the most significant organizations, was created. The article presents the Corps’ activity, under Agnieszka Wisła. The organization has been focused on humanitarian and charity work and has distinguished itself enormously in this endeavor. Their tasks have been among others: caring for the disabled and the sick veterans; organizing help for the homeless and unemployed veterans – i.e. the establishing and maintaining the shelters and nursing homes; visiting the sick veterans in hospitals and nursing homes; raising money by organizing charity balls or exhibitions of their needlework; arranging various entertainment events in order to acquire funds for The Corps’ activities; participating in funerals and caring for the graves of Polish veterans; assisting in organization and taking part in patriotic events (like veterans’ parades, lectures and readings, organizing patriotic trips to Poland); organizing the “Cornflower Days” (Cornflower symbolizes the Blue Army), i.e. – raising funds not only among the Polonia but also among Americans of other origins. At some point of time (mainly in the 40. and in the 50.) there were few thousand members of the Corps working in America, for instance: in 1946 there were 4614 members, and in 1958 as many as 5079 members. Today Auxiliary Corps has about 250 members. Until today the Auxiliary Corps is one of the oldest, strongest and most dynamic Polish women's organizations in America. They have supported thousands of Polish veterans and their families with material as well as moral help for over 90 years now. Their history as well as history of the PAVA is commemorated at the Polish Military Heritage Museum in New York.
W latach 1795–1918 Polska znajdowała się pod zaborami, podzielona między trzy mocarstwa – Prusy (później Cesarstwo Niemieckie), Rosję i Austrię – i nie istniała na politycznych mapach. Wybuch I wojny światowej obudził wśród Polaków, także tych w USA i Kanadzie, nadzieję na odrodzenie się państwa polskiego. Podczas I wojny światowej ponad 20 000 ochotników polskiego pochodzenia wyruszyło z Ameryki Północnej do Europy, aby walczyć w Armii Polskiej we Francji („Błękitnej Armii‖) oraz w wojnie polsko-bolszewickiej (1919–1921). Po odzyskaniu przez Polskę państwowości, ponad 14 000 żołnierzy wróciło do Ameryki. Większość z nich stanęła w obliczu dramatycznej sytuacji – ranni, niepełnosprawni, bezdomni lub bez pracy nie otrzymywali żadnej pomocy od państwa, ponieważ (zgodnie z prawem) nie byli weteranami amerykańskimi i w związku z tym nie mieli prawa do opieki zdrowotnej. Polska, uznając ich za Amerykanów, również się nimi nie zaopiekowała.Całą odpowiedzialność za pomoc weteranom wzięły zatem na siebie liczne polskie organizacje w USA. Niektóre z nich – jak Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce (SWAP, Polish Army Veterans Association, PAVA) – powstały właśnie w celu pomocy weteranom. SWAP utworzony został w 1921 roku w Cleveland, z wieloma placówkami w całym kraju, jako głównie męska organizacja samopomocowa. Cztery lata później, powołano jego siostrzaną, jedną z najbardziej znaczących organizacji – Korpus Pomocniczy SWAP (PAVA Ladies' Auxiliary Corps). Artykuł poświęcony jest działalności założonego i kierowanego przez Agnieszkę Wisłę Korpusu Pomocniczego. Organizacja koncentrowała się na pracy charytatywnej i humanitarnej na rzecz weteranów, a do głównych jej zadań należało m.in.: dbanie o niepełnosprawnych i chorych weteranów; organizowanie pomocy dla bezdomnych i bezrobotnych poprzez tworzenie i utrzymanie schronisk i domów opieki; odwiedzanie chorych weteranów w szpitalach i domach opieki; zbiórki pieniędzy w ramach bali charytatywnych lub wystaw robótek ręcznych; organizowanie różnego rodzaju imprez rozrywkowych w celu zdobycia środków na działalność Korpusu; uczestnictwo w pogrzebach i opieka nad grobami polskich weteranów; pomoc w organizacji i udział w imprezach patriotycznych (jak parady, wykłady i odczyty, organizacja wycieczek patriotycznych do Polski); organizowanie „Dnia Bławatka" (bławatek jest symbolem Błękitnej Armii), podczas którego prowadzone są kwesty na rzecz polskich weteranów nie tylko wśród Polonii, ale także wśród Amerykanów innego pochodzenia. W pewnym okresie (głównie w latach 40. i 50.) Korpus Pomocniczy liczył kilka tysięcy członkiń, np.: w 1946 roku było 4614 członkiń, a w 1958 aż 5079 członkiń. Obecnie organizacja skupia około 250 pań. Korpus Pomocniczy jest do dziś dnia jedną z najstarszych, największych i najbardziej aktywnych polskich organizacji kobiecych w Ameryce. Przez ponad 90 lat korpusianki wsparły tysiące polskich weteranów i ich rodzin, zarówno w formie materialnej, jak i duchowej. Historia Korpusu Pomocniczego oraz Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce jest upamiętniona w Muzeum Tradycji i Oręża Polskiego w Nowym Jorku.
Źródło:
Polonia Journal; 2016, 3-4; 113-150
2083-3121
Pojawia się w:
Polonia Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-15 z 15

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies