Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "history, translation" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-48 z 48
Tytuł:
Historia polonistyki na Uniwersytecie Macieja Bela w Bańskiej Bystrzycy
Education of Slovak translators of Polish language
Autorzy:
Račáková, Anita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/511540.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Matej Bel University in Banská Bystrica
Polish studies
history, translation
Opis:
The article concerns itself with a history of Polish Studies at Matej Bel University in Banská Bystrica. The author introduces some earlier and present academic members of the university staff, discusses Polish Studies curricula, and promotes the most important achievements of the employees, their research and cultural activities as well as their cooperation with various educational and cultural institutions in Slovakia and abroad.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2015, 1(15); 105-111
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja przekładu L’ubomíra Feldka w kontekście słowackiej myśli przekładoznawczej
L’ubomír Feldek’s concept of translation in the context of the Slovak translatological thoughts
Autorzy:
Spyrka, Lucyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486930.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
the theory of translation
Slovak translatology
Ľubomír Feldek
history of translation
Opis:
V Poľsku slovenské myslenie o preklade je spájané predovšetkým s koncepciou Antona Popoviča a jeho školou prekladu. Článok načrtáva dejiny vývoja umeleckého prekladu a mys‑ lenia o preklade na Slovensku a následne popisuje zakladajúcu sa na praktických skúsenostiach koncepciu prekladateľa a kritika prekladu, básnika Ľubomíra Feldeka. Feldek takisto ako Popovič, považoval preklad za formu komunikácie. Podčiarkoval nasmerovanie na otázky recepcie. Svoje názory uviedol v knihe Z reči do reči (1977), ktorá sa stretla s veľkým záujmom medzi slo‑ venskými bádateľmi a teoretikmi prekladu. Článok uvádza polemické a kritické ohlasy ako aj akceptujúce a chváliace reakcie, ktoré odzneli vo chvíli uverejnenia Feldekovej knihy, a neskoršie komentáre až k najnovším, ktoré mapujú miesto názorov básnika — prekladateľa v slovenskej translatológii.
In Poland, Slovak translatological thought is mainly associated with the concepts of Anton Popovič and his school of translation. The article presents an overview of the history of the de‑ velopment of translation and translation studies in Slovakia, and then discusses the poet L’ubomír Feldek’s concept based on his practical experiences as an interpreter and critic of translation. Feldek, like Popovič treats translation as a form of communication, emphasizing a focus on the issues of reception. He presented his conception in the book Z reči do reči (1977), which was met with great interest by Slovak theoreticians of translation. The article presents the polemical and critical opinions and acceptance and praise which were formulated at the time of the publication of the Feldek’s book, and the comments subsequent to the most recent controversy, which document the place of the views of the poet — translator in Slovak translatology.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2016, 7, 1; 64-77
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rób swoje, tłumacz! Przekładoznawstwo jako metoda w humanistyce
Do your job, translate! Translation Studies as a Method in the Humanities
Autorzy:
Heydel, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/579014.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Translation Studies
translation zones
translation history
Culture Studies
the humanities
Opis:
Translation has become one of the most important aspects of contemporary culture in the globalised world: it is a condition for intercultural communication as well as a means of preservation of culturally specific elements. No longer can we ignore the impact is has on cultural praxis and the functioning of many disciplines of the humanities. As a methodological framework Translation Studies offers a set of analytic and interpretive tools for research into various “translation zones”, for a long time seen as marginal, but in fact the most active spaces in cultures. It is there that the mediation processes and cultural transfer happens. The paper looks at the ways in which Translation Studies defines its aims and methods and sketches possible uses they may be put into in the humanities. The Translational Turn in Culture Studies poses challenges both to TS and other disciplines of the humanities, at the same time offering promising, new research perspectives.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2017, 60, 3 (123); 9-23
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz Turka osmańskiego — między mitem, historią a przekładem (na marginesie dwóch powieści historycznych Wery Mutafczijewej)
Образът на Османеца — между мита, историята и превода (за два исторически романа на Вера Мутафчиева)
Representations of Ottoman Turks — between myth, history and translation (about two historical novels of Vera Mutafchieva)
Autorzy:
Kovacheva, Adriana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487104.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Vera Mutafchieva
mit
historia i przekład
myth
history and translation
Opis:
.В настоящата статия са поставени два основни проблема. Първият е свързан със ситуирането на повествователната стратегия на представяне на османеца в романите "Случаят Джем" и "Последните Шишмановци" в рамките на българския исторически и литературен контекст от 60-те и 70-те години на ХХ век. Образите на мюсюлманите и турците в историческите романи на Вера Мутафчиева не могат да бъдат разглеждани без контекста на възрожденската и фолклорна традиция на представяне на османските турци. В така начертаните аналитични контекстови полета се очертават три важни конфликтогенни теми, чиeто пресъздаване може да послужи като критерий за оценка на полския превод на романа "Случаят Джем" — темата за Изтока и Запада, темата за многоетничността в Османската империя и темата за българските стереотипи за турците, исляма, за епохата на османско управление и за собствената национална идентичност. Вторият засяга полския прочит на горепосочените романи на Мутафчиева, изразен в превода. Анализът на някои значими детайли показва, че в полската езикова версия образът на османските турци не следва акцентите на оригинала и елиминира неговите локални начения, а следователно — нивелира заложените в него ключови за интерпретацията му конфликти и противоречия.
This paper raises two main questions. The first one is how to situate the strategy of representation of Ottoman Turks in historical novels of Vera Mutafchieva "The Djem Affair" and "The Last Shishmans" in the frames of bulgarian historical and literary context of the ‘60s and ‘70s of the 20th century. It is not possibile to describe this strategy without reference to the impact of folklore and nineteenth century tradition of representing the Muslims and Turks. In this context fields three themes that causes conflicts are distinguished and their interpretation in the translation of the novel could be used as a criterium for the translation’s evaluation. These themes are the notion of East and West, the topic of multiethnicity in Ottoman Empire and bulgarian stereotypes of Turks, Islam and national identity. The second question is how the Polish translator interpreted above mentioned historical novels of Mutafchieva. The analysis of some important details shows that the polish translation of "The Djem Affair" do not follow original emphases and thus eliminate some local meanings of the novel, which means that it obliterates some of its key conflicts and contradictions.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2011, 2, 1; 61-79
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the development of translation strategies in rendering of legal texts
Autorzy:
Schneiderová, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/451588.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
Tematy:
legal documents
translation
law
legal translation in history
Opis:
Author in the paper follows the development of legal translation and related translation strategies from ancient times to the early 20th century. She emphasizes the role that this field of translation plays as a means of communication in national, transnational and international law.
Źródło:
Journal of Modern Science; 2016, 29, 2; 347-362
1734-2031
Pojawia się w:
Journal of Modern Science
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Unité d’analyse en traductologie descriptive. Une contribution à la méthodologie des DTS
Unit of Analysis in Descriptive Translation Studies. A contribution to the DTS methodology
Autorzy:
Raková, Zuzana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1053754.pdf
Data publikacji:
2020-12-28
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
translation processes
Descriptive Translation Studies
unit of analysis
method of comparative analysis
History of translation
Opis:
This article aims to specify one method of descriptive analysis, which can be used in the epistemological framework of the Descriptive Translation Studies and the theory of the polysystem. The challenge is essentially to define the unit of analysis in relation to traditional translation methods (borrowing, tracing, literal translation, transposition, modulation, equivalence, adaptation), defined in 1958 by Jean-Paul Vinay and Jean Darbelnet. We aim to associate the comparative stylistics with polysystem theory on the descriptive studies of translation and to propose a method of qualitative and quantitative analysis on corpus of source and target texts. The method could be profitable especially for studies in the field of the history of translation (in the phase of “historical criticism” according to the taxonomy of the discipline formulated by A. Pym).
Źródło:
Romanica Silesiana; 2020, 18, 2; 111-124
1898-2433
2353-9887
Pojawia się w:
Romanica Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
La casa delle donne. Sulla storia della traduzione italiana di Dom kobiet di Zofia Nałkowska
La casa delle donne. The history of the Italian translation of Dom kobiet by Zofia Nałkowska
Autorzy:
Kłos, Anita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28409077.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Associazione Italiana Polonisti (AIP)
Tematy:
Zofia Nałkowska
Sibilla Aleramo
history of translation
theatre translation
Reception of Polish literature in Italy
Opis:
In 1930 Sibilla Aleramo translated the play Dom kobiet by Polish writer Zofia Nałkowska into Italian. This three-act drama, probably the first play with only female characters in the history of theatre, was set in Warsaw the same year and was suddenly a huge success in Poland. Aleramo’s translation has remained unpublished and has been preserved (as a manuscript and a typescript draft) in the author’s archive belonging to the Fondazione Istituto Gramsci in Rome. The paper focuses on the history of this text, based mainly on the analysis of Nałkowska’s diary and unpublished letters and documents from Aleramo’s archive.
Źródło:
pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2015, 6; 107-123
2384-9266
Pojawia się w:
pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie, czyli obce. O tłumaczeniach (nie)sławnego rozdziału Braci Karamazow Fiodora Dostojewskiego
Polish, Meaning foreign. On Translating an (In)Famous Chapter of The Brothers Karamazov by Fyodor Dostoyevsky
Autorzy:
Rozwadowska, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1364954.pdf
Data publikacji:
2019-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
series of translation
history of translation
russian literature
Dostoevsky
seria przekładowa
historia przekładów
literatura rosyjska
Dostojewski
Opis:
W artykule przedstawiono porównawczą interpretację tłumaczeń jednego z najbardziej kontrowersyjnych dla polskich odbiorców fragmentu powieści Dostojewskiego pt. Bracia Karamazow. Rozdział ten stanowi szczególnego rodzaju wyzwanie translatorskie zarówno pod względem ideowym (prześmiewcze przedstawienie Polaków jako jednowymiarowych Schwarzcharakterów powieści), jak i językowym (mieszanina języka rosyjskiego i polskiego, jaką posługują się bohaterowie). Wszystko to wymaga od tłumaczy spojrzenia na kulturę docelową i na siebie samych – jej przedstawicieli – jako na obcych. Celem niniejszego studium jest ukazanie, w jaki sposób autorzy polskich przekładów Braci Karamazow mierzą się z tym wyzwaniem lub uchylają się przed nim, oraz rozważenie czy i jak tłumaczom udaje się „obronić” wielkość Dostojewskiego jako światowej sławy pisarza w kulturze, do której odnosił się krytycznie, a nawet wrogo.
The article presents a comparative interpretation of translations of one of the most controversial (among Polish readers) fragment taken from Dostoyevsky’s The Brothers Karamazov. The paper presents translators with a particular challenge, ideologically and linguistically. In all for these cases, translators see the target culture and themselves as representatives, as aliens. This review aims to show the way different translators approached the task, with greater or lesser success, in spite of critical attitudes being expressed towards Poland and its people.
Źródło:
Forum Poetyki; 2018, 14; 40-53
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Taking Matters into our Own Hands: Humanizing Slovak Translation History
Jak wziąć sprawy w swoje ręce: humanizacja słowackiej historii tłumaczeń
Autorzy:
Tyšš, Igor
Gromová, Edita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/912403.pdf
Data publikacji:
2020-06-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
translation history
Slovakia
structuralism
formalism
research
historia tłumaczenia
Słowacja
strukturalizm
badania
Opis:
Translation history has always played an important role in Slovak literary and translation studies. In our paper we discuss the beginnings of Slovak translation historyresearch, which have their roots in formalism and structuralism, and reconstruct lines of influence to the present when translation history is a lively, open, interdisciplinary,and empirical discipline. With the past in mind, we look at several of the most recent and significant research initiatives in Slovak translation history research and evaluate their potential for the future.
Historia tłumaczeń zawsze była bardzo ważna dla słowackiej literatury i badań nad tłumaczeniami. W niniejszym artykule omawiamy początki słowackiej historii badańnad tłumaczeniami, których korzenie odnajdziemy w formalizmie i strukturalizmie. Również poddajemy rekonstrukcji linie wpływów aż do obecnych czasów, w których historię tłumaczeń można opisać jako żywą, otwartą, interdyscyplinarną i empiryczną dziedziną. Biorąc pod uwagę również przeszłość, przyglądamy się kilku najnowszym i najistotniejszym słowackim inicjatywom w historii badań nad tłumaczeniami i oceniamy ich potencjał na przyszłość.
Źródło:
Porównania; 2020, 26, 1; 157-176
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja przekładu artystycznego Dory Gabe i jej odzwierciedlenie w korespondencji z Anną Kamieńską
Dora Gabe’s Notion of Literary Translation and its Reflection in Her Letters to Anna Kamieńska
Autorzy:
Kowaczewa, Adriana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/511099.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
history of translation
contemporary Polish poetry contemporary Bulgarian poetry
letters and correspondence as biographical materials
Opis:
Dora Gabe’s concept of translation as a product and creative practice was formed by her cooperation with one of the most prominent Bulgarian scholars – Boyan Penev. Later on, after Penev’s death, the poetess has changed and modified her understanding of the process of translation significantly. In this article the author claims that a corporeal experience of the process of translation, spontaneity and a consciously recognized need to cooperate with the author are the most important characteristics of Gabe’s own translational project. Gabe’s long-lasting correspondence with Anna Kamieńska shows all those characteristics and proves that in the late period of Gabe’s work translation was a way to establish a feeling of com-munion and transgress her cultural and artistic identity.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2013, 2(12); 257-273
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przekład jako pole walki tradycji z nowoczesnością. Dopo il divorzio Grazii Deleddy w tłumaczeniu Wilhelminy Zyndram-Kościałkowskiej
A translation as the battlefield between the tradition and modernity. <i>Dopo il divorzio<i> by Grazia Deledda translated by Wilhelmina Zyndram-Kościałkowska
Autorzy:
Przybysz, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20449523.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
historia przekładu
krytyka przekładu
recepcja literatury włoskiej
tradycja literacka
history of translation
critics of translation
literary tradition
reception of Italian literature
Opis:
The article analyses strategies utilised by Wilhelmina Zyndram-Kościałkowska, a translator of the novel Dopo il divorzio by Grazia Deledda, to introduce Deledda’s works on the polish literary market. The text shows ways in which characteristics of Deledda’s works and Kościałkowska’s translation strategies serve to minimise the effect of foreignness and to present Deledda’s works as important argument in the polemics between the literary tradition and the modernity. In consequence, the Polish translation of Dopo il divorzio may be viewed as an act of an influence on a Polish literary system.
Źródło:
Colloquia Litteraria; 2023, 34, 1; 81-97
1896-3455
Pojawia się w:
Colloquia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Крутые галсы» российского переводоведения
TRANSLATION STUDIES IN RUSSIA: TACKS TO AND FRO
"Trudne halsy" rosyjskiego przekładoznawstwa
Autorzy:
Kostikova, Olga
Garbovskiy, Nikolay
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1181646.pdf
Data publikacji:
2021-01-02
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
наука о переводе, история перевода в России, парадигмы науки о переводе
nauka o przekładzie
historia przekładu w Rosji
paradygmat nauki o przekładzie
Translation Studies, Russian history of translation, Scientific paradigms
Opis:
Современный научный дискурс при всей строгости и терминологичности научного изложения допускает и некоторую метафоричность в тех случаях, когда образ способствует более полному пониманию сущности предмета мысли. Оглядывая многовековую историю размышлений о переводе писателей, философов, литературных критиков, нельзя не заметить явного лавирования научной мысли, подталкиваемой желанием либо найти идеальные способы совершенного перевода, либо оправдать его онтологическое несовершенство, крутых разворотов от одних крайностей к другим. Становление науки о переводе в России наглядно иллюстрирует этот тезис.
Współczesny dyskurs naukowy, przy całej ścisłości i precyzji terminologicznej prezentacji naukowej, dopuszcza również pewną metaforyczność w tych przypadkach, w których obraz przyczynia się do pełniejszego zrozumienia istoty przedmiotu myśli. Patrząc na wielowiekową historię myślenia o przekładzie pisarzy, filozofów, krytyków literackich, nie sposób nie zauważyć oczywistego manewru myśli naukowej, która pchana pragnieniem albo znalezienia idealnych sposobów doskonałego przekładu, albo usprawiedliwienia jego ontologicznej niedoskonałości, stromo skręca z jednej skrajności w drugą. Kształtowanie się nauki o przekładzie w Rosji jest żywą ilustracją tej tezy.
Russian translation studies emerged at the beginning of the 20th century. Its formation and evolution led to social transformations and the development of scientific thought in such areas as linguistics, philosophy, psychology, communication theory, etc. Various translation models and scientific paradigms replacing each other throughout the development of Russian translation studies reflect its interdisciplinary status. The plurality of approaches to understanding translation leads to the need to build a systemological model based on the synthesis of a set of data, perceived as something whole. This approach makes it possible to identify various types of links within such a complex object as a translation.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2021, 2 (174); 8-25
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literatura tłumaczona jako naturalny etap historii gatunku? Projekt Stefana Minczewa Iz istorja na Byłgarskija Roman
Преводна литература като натурален етап в развитие на жанра? За проекта Из история на българския роман на Стефан Минчев
Translated Literature as a natural Phase of History of the Genre? Stefan Minchev’s Project Iz istorija na balgarskija Roman
Autorzy:
Pytlak, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486698.pdf
Data publikacji:
2014-10-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
historia tłumaczenia
historia literatury bułgarskiej
gatunek literacki
история на превода
история на българската литература
жанр
history of translation
history of Bulgarian literature
literary genre
Opis:
Статията представя работата на българския литератур Стефан Минчев (1874—1912) — Из история на българския роман — като своеобразен проект. В публикуваната между 1908 и 1912 година студия авторът включва не само оригиналните български произведения, но също така преводите, както и побългарените съчинения. Статията резюмира проекта на Минчев и се стреми да отговори на въпроса за мотивация на неговия подход. Дали за изследователя преводът е натурален етап в равитие на един жанр? Дали чрез включването на преводите изследователят повишава стойността на млад език и литература, а може обратно — показва тяхната слабост? И дали той базира на вече съществуващ метод, или подходът му изпреварва времето, не само в контекста на българските и славяските преводни студии?
The paper presents the work of Bulgarian literary critic and scholar Stefan Minchev (1874—1912). In his work Iz istorija na bylgarskija roman (From the History of Bulgarian Novel) created in 1908—1912, the author includes not only Bulgarian pieces, but also translated and adapted (pobalgareni) ones. The paper recounts Minchev’s project and attempts to answer the question about motivation of the literary scholar. Was it unreflective gesture, or rather treating it as a natural stage in history of the literary genre? Was it to gentrify young literature and language, or to show its weakness? And finally — was it based on already existing model or it was innovate, groundbreaking not only in the context of Bulgarian or Slavonic literary translation studies.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 1; 160-173
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O najnowszej historii Polski dla Rosjan. Studium pewnej strategii translatorskiej
Making the Most Recent History of Poland Accessible for Russians. A Study of a Selected Translation Strategy
Autorzy:
Lewicki, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031473.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
translation
translation strategy
Polish history
Russian language
Źródło:
Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 1; 95-106
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wszechobecna niewidzialność. Pawła Hulki-Laskowskiego tożsamość tłumacza w kontekście spolszczeń serii amerykańskich książek edukacyjnych „Cnotą a prawdą”
Omnipresent Invisibility. The Identity of the Translator: the Case of Paweł Hulka-Laskowski and His Translation of the Self and Sex Book Series
Autorzy:
Sobesto, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/912398.pdf
Data publikacji:
2020-06-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
translation history
Paweł Hulka-Laskowski
translator studies
Sylvanus Stall
historia przekładu
studia nad tłumaczem
„Mój Żyrardów”
Sylwan Stall
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest spojrzenie na biografię Pawła Hulki-Laskowskiego: teologa, pedagoga, pisarza i dyplomaty z perspektywy jego wieloletniej pracy przekładowej. Hulka-Laskowski, w przeciwieństwie do wielu innych tłumaczek i tłumaczek aktywnych w dwudziestoleciu międzywojennym, do dziś funkcjonuje w obiegowej pamięci, jednak jest to pamięć osobliwa, niemal zupełnie pomijającadziałalność przekładową twórcy. Pragnę pokazać, jak kluczowe dla biografii Hulki- Laskowskiego jest doświadczenie przekładu, który kształtuje i odzwierciedla życiowe wybory, postawy i światopogląd. Dowodem może być podjęcie decyzji o przekładzie i adaptacji amerykańskich książek dla młodzieży „Cnotą a prawdą”– zaskakująco postępowej i nowoczesnej serii zawierającej treści, które do dziś bywajątabuizowane.
The main aim of this paper is to look at the biography of Paweł Hulka-Laskowski, a theologian, pedagogue, writer and diplomat, through the perspective of his perennial work as a translator. Unlike his contemporaries – translators active in the interwar period in Poland, Hulka-Laskowski is still well-recognized, the collective memory of him is, however, refracted, often omits his translation work. The paper demonstrates that his experience as a translator was key to his entire professional and private life – both were related to the translation of the series for American teenagers What a Young Man (Woman) Ought to Know.
Źródło:
Porównania; 2020, 26, 1; 217-233
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje tłumaczeń, czyli o historii, której nie ma
Acts of translation. The history that does not exist
Autorzy:
Święch, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/511237.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
translation
history
text
discourse
Opis:
Translations have been an interesting part of the history of literature. What has been their function and meaning in different literary epochs? Did they promote new tendencies or influence the creativity of the writers? What has been underestimated so far is the art of translation itself, that is, the development of techniques and styles of translation according to changes in the translator’s work conditions, especially the emancipation, secularization and professionalization of the profession, so that they have been seen as equal in importance to the writers themselves. What should be analyzed are the procedures and practices of translation, which can be interpreted according to contemporary textology. The history of the art of translation is also inspired by contemporary cultural studies, because it regards translation as an institution and focuses on translation discourse, that is, the complex of images, ideas and metaphors that each translator must respect when considering their readers. The tradition of translation is partly different from literary tradition in that the rules of ‘good translation’ promoted at certain times create a codex of a translator’s work.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2016, 2(18); 23-30
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje niemieckojęzycznych przekładów i wydań Biblii od IV do XVI stulecia
Autorzy:
Wawrzynek, Karin
Sebesta, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631421.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
translation studies
German language history
the Bible (translation
German lin-guistic history
Bible)
Opis:
The culture of German language owes much to the dynamic development and permanent work on translation of the Bible. The national character of the translations, which accompanied the waves of evangelization also matched the phases of the devel-opment of German language, and had an accordingly huge influence on the literary works of the German speaking territories. Since the gothic translations a continual tendency may be observed that the Bible has to reflect, as precisely and accurately as possible, the mentality and notions of the inhabitants of the German lands. The many sections of Christianity which existed in Europe, decided about the diversity of transla-tions and interpretations of the Holy Scripture.
Źródło:
Studia Europaea Gnesnensia; 2011, 4; 153-174
2082-5951
Pojawia się w:
Studia Europaea Gnesnensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Listy swięte oyca Partheniusza [...] do Piotra Mohiły [Letters by holy father Parthenius [...] to Peter Mohyla] (1643) – An historical and linguistic context of an anathema
Autorzy:
Klimek-Grądzka, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2054314.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
epistolography
translation
religion
pragmatics
history
Opis:
The year 1643 saw the publication of Listy swięteo oyca Partheniusza do Piotra Mohily, which came out of the printing press of the Polish‑language department of the Kyiv Lavra. In the Letters Parthenius – a relatively unknown patriarch of Constantinople – discusses Confessio Fidei – a succinct confession of faith published in Geneva in 1629 under the name of Cyril Lucaris – an Ecumenical Patriarch of Constantinople and opponent of the union. As Confessio is clearly Calvinist is spirit, Parthenius refutes Lucaris’ authorship and imposes an anathema on the genuine author of Confessio and its propagators. The recipient and a probable translator of Letters is Peter Mohyla – a distinguished Metropolitan of Kyiv, author of the first Orthodox catechism and founder of the Mohyla Collegium. The paper addresses the issue of the Letters, in particular their Polish translation and the identity of the translator but does so against the broader background of the circumstances occasioned by the emergence of the contentious Confessio and the Orthodox Church’s ultimate reaction to its emergence.
Źródło:
Linguistica Silesiana; 2021, 42; 181-205
0208-4228
Pojawia się w:
Linguistica Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ВЛИЯНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА ПЕРВОЙ ПОЛОВИНЫ ХХ ВЕКА НА СОВРЕМЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ПРАВ И ОБЯЗАННОСТЕЙ ПРИСЯЖНОГО ПЕРЕВОДЧИКА В ПОЛЬШЕ
THE IMPACT OF THE LEGISLATION OF THE FIRST HALF OF THE 20TH CENTURY ON THE MODERN REGULATION OF THE RIGHTS AND DUTIES OF SWORN TRANSLATORS IN POLAND
WPŁYW USTAWODAWSTWA PIERWSZEJ POŁOWY XX WIEKU NA WSPÓŁCZESNE UREGULOWANIE PRAW I OBOWIĄZKÓW TŁUMACZA PRZYSIĘGŁEGO W POLSCE
Autorzy:
ЛИТВИН, Катажина
КУЗЬМИНА, Екатерина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/920346.pdf
Data publikacji:
2012-01-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
присяжный переводчик
Польское законодательство
История заверенный перевод
tłumacz przysięgły
prawo polskie
historia tłumaczenia przysięgłego
sworn translators
Polish law
history of sworn translation
Opis:
Начало истории правовых регуляций, касающихся профессии присяжного переводчика, в законодательстве Польши достигает первой половины XX века. Уже первые правовые акты урегулировали права и обязанности переводчиков, которые потом повторялись с учётом соответствующих языковых изменений и правовых реалий, на протяжении десятилетий до настоящего времени. Данная работа представляет собой анализ правовых актов, регулирующих деятельность присяжных переводчиков в Польше, которые были изданы в 1920-1930 годах и взявшие начало с Закона от 16 июля 1920 года. Данный закон сменил Закон об уголовном процессе для бывшей австрийской аннексии путём последующих действующих приказов о присяжных переводчиках, а также приказов об оплате их деятельности. Основное внимание уделено формированию правовых регулирований в контексте их косвенного влияния на действующий Приказ об оплате деятельности присяжного переводчика и Закон о профессии присяжного переводчика.
Początki historii regulacji prawnych, dotyczących zawodu tłumacza przysięgłego w ustawodawstwie Rzeczypospolitej Polski sięgają pierwszej połowy XX wieku. Już początkowe akty prawne uregulowały prawa i obowiązki tłumaczy, które powielane były, z uwzględnieniem odpowiednich zmian językowych i ówczesnych realiów prawnych, przez kolejne dziesięciolecia aż do czasów współczesnych. Opracowanie stanowi analizę aktów prawnych, regulujących zasady dokonywania czynności przez tłumaczy przysięgłych w Polsce, które weszły w życie w latach 1920-1930, począwszy od Ustawy z dnia 16 lipca 1920 roku zmieniającej ustawę o postępowaniu karnem dla byłego zaboru austriackiego, poprzez kolejno obowiązujące rozporządzenia o tłumaczach przysięgłych oraz rozporządzenia w sprawie ich wynagrodzenia. Główną uwagę poświęcono kształtowaniu się regulacji prawnych w kontekście ich pośredniego wpływu na obecne Rozporządzenie w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego i Ustawę o zawodzie tłumacza przysięgłego.
The accession of Poland to the European Union in 2004 contributed to the development of a new, modern status of sworn translators, according to the European legal standards. The history of regulations concerning the profession of sworn translator in the Republic of Poland dates back to the first half of the 20th century. The rights and duties of translators set out in the primary legal acts, have been repeated (with relevant adjustments to the language and legal realities) over the following decades up to the present day. The authors analyze the historical legal acts enacted between 1920 and 1930 which regulated the procedures to be abided by sworn translators in Poland. The main focus of this paper is on the development of relevant regulations and their impact on both the present Ordinance on remuneration of sworn translators and the Polish Sworn Translation Act.
Źródło:
Comparative Legilinguistics; 2012, 11, 1; 55-70
2080-5926
2391-4491
Pojawia się w:
Comparative Legilinguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Harry Freedman, The Murderous History of Bible Translations: Power, Conflict and the Quest for Meaning (London – Oxford – New York – New Delhi – Sydney: Bloomsbury 2016)
Autorzy:
Wardęga, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1050941.pdf
Data publikacji:
2018-01-17
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Harry Freedman
Bible translation
Bible history
review
Opis:
Book review: Harry Freedman, The Murderous History of Bible Translations: Power, Conflict and the Quest for Meaning (London – Oxford – New York – New Delhi – Sydney: Bloomsbury, 2016). Pp. 248, £ 20. ISBN 978-1-4729-2167-3DOI: https://doi.org/10.31743/ba.2018.8.1.07
Źródło:
The Biblical Annals; 2018, 8, 1; 123-128
2083-2222
2451-2168
Pojawia się w:
The Biblical Annals
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transformacja immanentną cechą przekładu tekstu specjalistycznego - na podstawie polskiego tłumaczenia Koranu z 2. połowy XVI w.
Transformation as an immanent feature of the translation of a specialized text - based on Polish translation of Koran of the second half of the sixteenth century
Autorzy:
Kulwicka-Kamińska, Joanna
Lewicka, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/568199.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
history of Polish
semantics
lexicography
translation
religious terminology
Opis:
The article puts forward a thesis that the work of Tatar translators of Koran in the second half of the sixteenth century, within the scope of the received interpreter's strategies, chosen methods and ways of translation, and the degree of the original's transformation implied by them, suits the rules of scholarly, humanistic text. Exemplary evidence is provided by Muslim terminology excerpted from two copies of original Tatar tefsir. It is pointed out that the translation of Muslims' holy book is characterized both by faithfulness to the original, expressed (among other things) by the lack of equivalence, and also by many modifications of the Arabic source. Those features are considered to be important indicators of the translation of a specialized text.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2012, 2(8); 65-75
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gajusz Waleriusz Maksymus czyli historia moralizująca,jej losy w dawnych epokach oraz polski przekład IV 1-15
Autorzy:
Lewandowski, Ignacy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630855.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
HISTORIOGRAPHY
MORALISING HISTORY
RECEPTION OF THE ANTIQUITY
TRANSLATION
Opis:
Based on Facta et dicta memorabilia by Valerius Maximus, the author discusses a type of moralising history in the ancient times and selected examples of its fates in Antiquity, the Middle Ages, Renaissance and Baroque periods in Europe,Poland in particular. The quoted translations of excerpts from Book IV indicate the need to effect a Polish translation of the text. 
Źródło:
Studia Europaea Gnesnensia; 2014, 9; 197-218
2082-5951
Pojawia się w:
Studia Europaea Gnesnensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Atrybutywne nominacje Boga: 'jeden', 'jedyny' w polskich przekładach Biblii i Koranu
Autorzy:
Kulwicka-Kamińska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676750.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
history of language
semantics
lexicography
translation
religious terminology
Opis:
Names of attributes of Gods: one, sole in Polish translations of Bibles and the QuranThe present article spans many different areas of linguistics (the history of Polish, theolinguistics, Islamic linguistics, kitabistics, religious language) and translation studies. The purpose of the article is a comprehensive presentation of how Arabic lexis and phraseology were rendered in Slavonic languages (especially in the Polish dialects of the northern borderland of Poland, and also in Belorussian dialects); and how Arabic and Turkish forms were transposed into grammatical and lexical system of Polish and Belorussian.The article analyses the transpositions of the Arabic names for God into Slavonic languages in the writings of Tatars in the Grand Duchy of Lithuania and in Polish printed translations of Koran, in comparison with the names of God that appear in the Polish translations of the Bible. Атрибутивные номинации Бога: один, единственный в польских переводах Библии и КоранаПо предмету исследования и методологии, данная статья соединяет в себе элементы лингвистики (история польского языка, теолингвистика, исламская лингвистика, китабистика, религиозный язык) и теории перевода. Цель настоящей статьи – максимально полное представление способов передачи арабской лексики и фразеологии в славянских языках (точнее, в северном периферийном польском диалекте, а также в белорусских диалектах) или приспособления арабских и турецких форм к грамматико-лексическим системам этих языков. В данной статье предпринимается попытка анализа перевода атрибутивных номинаций Бога с арабского на славянские языки в письменности татар Великого княжества Литовского, а также в польских печатных переводах Корана в сопоставлении с Его названиями, имеющимися в польских переводах Библии.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Arcydzieła francuskiej mediewistyki
Masterpieces of French Mediaeval Studies
Autorzy:
Maleszyńska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432298.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Middle Ages
history
culture
translation
translator
science
popularisation
Opis:
Two significant volumes dedicated to mediaeval studies which sparked an engaged reception in Poland of the work by the Annales school were Georges Duby and Robert Mandrou’s A History of French Civilization. From the 10th to 20th century and Jacques Le Goff’s Medieval Civilization 400–1500. Although they are without a doubt scientific books, their literary value places them in the popular science genre. As early as a few years after their publication, both books were successfully translated by Hanna Szumańska-Grossowa, which contributed to the popularisation of the knowledge about French history among Polish readers. It’s a great achievement of Szumańska-Grossowa, who translated into Polish both fiction and scientific books, to enable Polish readers of the 1960s and 1970s to freely familiarise themselves with the greatest achievements of French and, more broadly speaking, European humanities.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2022, 43; 43-56
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rejoinder: About a (wrong) case study [Reply and disclaimer]
Autorzy:
Boroch, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/703060.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
history of logic
textology
specialized translation
ethics in specialized translation
publish or perish
methodologia neglegentia
Opis:
This article is confrontational with the theses presented in the paper: O pewnym (chybionym) studium przypadku [About a (wrong) case study ] (Chybińska 2017), which is the answer to the issues presented in the article: Etyka w przekładzie specjalistycznym a kompetencje tłumacza tekstów specjalistycznych - studium przypadku [Ethics in specialized translation and competence of specialist translator: case study] (Boroch 2017). In this article (Boroch 2017), the methodological principles in the specialist translation and the substantive and ethical consequences of their violation have been presented. Exemplary material was the Polish translation of Henryk Hiż's article: Peirce's Influence on Logic in Poland (Hiż 1997, 264–270) published in ”Studia z Filozofii Polskiej” in 2015 (Hiż 2015, 21–29) along with a biographical section (Chybińska 2015, 29–33) which both constitute a coherent publication. The article has raised the following issues: (1) the lack of justification of the basis of translation, i.e. the primacy of the manuscript over the printed version, that is the last one controlled by the author; (2) inconsistency with regard to termination of translation; (3) unauthorized introduction of a Polish neologism “dylematyczny” derived from the (non-existent) English lexical unit “dylemmatic” (Sic!); (4) proposal of the notation of Peirce's law: (p, q, r ) (Sic!).
Źródło:
Nauka; 2017, 3
1231-8515
Pojawia się w:
Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia Słowenii oczami Polaka O przekładach literatury słoweńskiej Joanny Pomorskiej
Slovenska zgodovina v očeh Poljaka O slovenski literaturi v prevodih Joanne Pomorske
The History of Slovenia in a Polish perspective Slovenian literature as translated by Joanna Pomorska
Autorzy:
Cieślar, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486838.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
esej
prevod
zgodovina
Joanna Pomorska
Drago Jančar
essay
translation
history
Opis:
Prispevek obravnava temo prevajalčevih odločitev na primeru prevoda zbirke Jančarjevih esejev Terra incognita, ki ga je pripravila Joanna Pomorska. Članek izhaja iz teorije tropov Hay‑ dna Whita, ki svoja raziskovanja neposredno navezuje na zgodovinopisje in opozarja na past objektivne zgodovine, ki pravzaprav po njegovem ne sme obstajati. Prav to najdemo v esejih, v katerih vsebino preveva duh zgodovine, denimo Jančarjevi eseji se pogosto dotikajo teme slov‑ enske zgodovine, ki jih avtor postavlja ne samo v slovenski kontekst, ampak tudi v jugoslovanski in celo evropski. Podoba zgodovine v njegovih delih je zgrajena na izjemen način, v katerem prevladuje ironija, ki izhaja iz posmehljive trditve o kolesu zgodovine. Ta svojevrstna perspektiva ni ohranjena v prevajanju, kjer prevajalka mora upoštevati predvsem poljskega bralca, ki slov‑ ensko zgodovino le bežno pozna. Avtorica članka še posebej posveča pozornost ponazoritvi posledic prevajalskih strategij in njihovih razmerij do eseja kot nosilca zgodovine. Raziskuje in analizira prevajalske izbire na leksikalno ‑semantični ravni ter prikazuje njihov vpliv na dojemanje prevedenega besedila.
The article deals with the topic of translator’s choices while investigating the case of the translation of Drago Jančar’s book, Terra incognita, translated in Poland by Joanna Pomorska. This article is based on the theory of tropes by Hayden White, whose research is directly related to the historiography, and points out to the trap of objective or truly scientific history which, in fact, cannot exist. The same also applies to the essays that include some threads of history, such as Jančar’s essays concerning Slovenian history, analyzed not only in the Slovenian, but also in Yugoslavian and even European context. The image of history in his works is built on the remarkable way, where prevails the irony arising from the specific argument on the wheel of history. This unique perspective cannot be retained in the translation, where the translator must take into account a Polish reader’s limited knowledge about the Slovenian history. The author pays particular attention to illustrating the effects of translation strategies and its attitude towards the essay as a relay of history. She analyzes the translation choices on the lexical ‑semantic level, and shows their impact on the perception of the text.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2016, 7, 1; 236-249
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Some Aspects of Translating History
Autorzy:
Kalisz, Maciej
Roman, Kalisz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/523615.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna w Świeciu
Tematy:
cognitive
translation
history
domestication
axiology
kognitywny
tłumaczenie
historia
domestykacja
aksjologia
Opis:
The article entitled Some Aspects of Translating History initiates linguistic reflection over issues connected with contemporary translation of historical texts. Many challenges, as the authors emphasize, are not only connected with specificity of translation of historical texts such as, for example, the phenomenon of equivalence, understood in the article in a cognitive aspect, thereby taking into account the possibilities and limits of human cognition. Another issue presented by the authors and at the same time basic for the translation of historical texts, is the necessity to retain the axiological sense of the translated text. A translation should, therefore, render positive in its intentions and effects evocation of historical events but also, an implicitly intended manipulation of the original text. Analyzing specific cases connected with translation of history the authors point out both, positive in its effect cases of reference to historical memory and manipulation with regard to the original text.
Artykuł Some Aspects of Translating History inicjuje językoznawczą refleksję nad zagadnieniami związanymi z współczesnym przekładem tekstów historycznych. Wiele wyzwań, jak podkreślają autorzy, wiąże się nie tylko ze specyfiką przekładu tekstów historycznych, jest nim, na przykład, zjawisko ekwiwalencji, rozumiane w artykule w ujęciu kognitywnym, a więc uwzględniającym możliwości i granice ludzkiego poznania. Innym zagadnieniem, poruszanym przez autorów, a zarazem podstawowym dla tłumaczenia tekstów historycznych, jest konieczność zachowania aksjologicznego wydźwięku tłumaczonego tekstu. Tłumaczenie oddawać powinno więc pozytywne w intencjach i skutkach przywoływanie zdarzeń historycznych ale także, przykładowo, implicytnie zamierzoną manipulację oryginalnego tekstu. Analizując konkretne przypadki związane z tłumaczeniem historii, autorzy zarówno wskazują na pozytywne w skutkach przypadki powoływania się na pamięć historyczną ale i na manipulacje w stosunku do oryginału.
Źródło:
humanistica 21; 2017, 1; 67-78
2544-1345
Pojawia się w:
humanistica 21
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ethnography, Translation of Cultures and History in V. S. Naipaul’s India Trilogy, „The Loss of El Dorado” and „A Way in the World”
Autorzy:
Roy, Satarupa Sinha
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/653541.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
V. S. Naipaul
travel writing
ethnography
history
translation of cultures
Opis:
The genre of travel writing is not only informed by an interdisciplinary aesthetic but also involves the description of peoples and the translation/re-presentation/re-interpretation of cultures. This article provides important clues as to how ethnography can be made to function as a legitimate mode of cultural and literary criticism. In doing so, this article seeks to establish that just as the ethnographer’s systematic study of the Other entails the possibility of gaining knowledge about the self, the travel writer’s knowledge of the Other, too, can often lead to a veritable gain in consciousness. Representation of the past or of history so to speak, as well as of the present which springs from that history, form a major preoccupation in Naipaul’s travel writing. To construct the present which, as a temporal category, is fairly problematic insofar as it is ephemeral and ever-fleeting and cannot be described without referring to what was or has been, one must begin with what one believes to be an understanding of the past – of history, per se. This study demonstrates how intensely emotional encounters with pastness inform the ways in which history is developed and narrativized within the discursive field of travel writing.
Źródło:
Analyses/Rereadings/Theories: A Journal Devoted to Literature, Film and Theatre; 2018, 5, 1; 32-42
2353-6098
Pojawia się w:
Analyses/Rereadings/Theories: A Journal Devoted to Literature, Film and Theatre
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Galen z Pergamonu, O moich własnych księgach (De libris propriis liber – Περὶ τῶν ἰδίων βιβλίων)
Autorzy:
Karczewski, Łukasz
Krajewska, Judyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/43550544.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Galen
historia
medycyna
tłumaczenie
De libris propris
history
medicine
translation
Opis:
Tłumaczenie na język polski wraz ze wstępem i komentarzami dzieła Galena z Pergamonu De libris propris.
Translation into Polish, introduction and commentary of the work "De libris propris" by Galen of Pergamon.
Źródło:
Vox Patrum; 2023, 86; 123-162
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mapowanie kanonu. Literatura polska w perspektywie światowej
World History of Polish Literature. Interpretations
Autorzy:
Mikołajczak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036507.pdf
Data publikacji:
2021-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
world literature
history of Polish literature
intercultural transfer
canon
translation
reception
Opis:
The article discusses the research proposal presented in Światowa historia literatury polskiej. Interpretacje [World History of Polish Literature. Interpretations], edited by Magdalena Popiel, Tomasz Bilczewski and Stanley Bill. Mikołajczak contrasts the research concept of world literature with the dominant approaches to the world literature in the area of contemporary literary studies and the traditional model of the history of literature. She reflects on the situation of Polish literature in the world, taking into account the ways in which Polish works circulate in other cultural circles, the possibilities and limitations of translation as well as shifts within the canon. She also indicates the opportunities that open up for Polish literature in the global context.
Źródło:
Przestrzenie Teorii; 2021, 35; 395-413
2450-5765
Pojawia się w:
Przestrzenie Teorii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paradoksy antologizacji poezji polskiej w przekładach na język bułgarski
Парадокси на антологизацията на полската поезия на български език
The Paradoxes of Polish Poetry’s Anthologising in Bulgarian Language Translations
Autorzy:
Kovacheva, Adriana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486721.pdf
Data publikacji:
2013-07-01
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
antologia
antologizacja
historia tłumaczeń
bułgarska poezja współczesna
stereotypy w recepcji
антология
антологизация
история на превода
съвременна българска поезия
стереотипи в литературната рецепция
anthology
anthologising
translation history
bulgarian contemporary poetry
stereotypes in literary reception
Opis:
В настоящата статия разглеждам два парадокса, свързани с редакцията на антологията Съвременни полски поети, които са свързани със съществуващите сред българските читатели и изследователи-специалисти стереотипи за полската поезия. Първият е свързан с утвърждаването на приетия още от Боян Пенев в неговата антология от 1921 година модел на въобразения читател, който ограничава възможностите за сравнителен прочит на предлагания материал. Вторият парадокс е несъответствието между декларираното в увода на антологията желание да се изяснят взаимовръзките между литературните явления от периода преди и след Втората световна война и действителното премълчаване на ролята на авангарда за развитието на полската поезия. Този парадокс е предизвикан от опита да се наложат стереотипизирани представи за поетиката и идеологията на литературния авангард като историческо яваление.
This article explores two paradoxes related to the concept of the Anthology of Contemporary Polish Poets that are associated with stereotypes about Polish poetry which exists amongst Bulgarian readers and researchers. The first paradox is related to the establishment of a model of the reader, introduced by Boyan Penev in his anthology from 1921, which limits opportunities for comparative reading of the proposed anthologized material. The second paradox is the discrepancy between the statements made in the introduction to the anthology that the relationships between literary phenomena of the periods before and after the Second World War will be clarified and elaborated and the actual omission of the role of the vanguard in the development of the Polish poetry. This paradox is caused by attempts to impose stereotyped notions of poetics and ideology of the literary avant-garde in the time the anthology was published.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2013, 4, 1; 208-223
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O najstarszych polskich przekładach literatury słowackiej
O najstarsich polskych prekladoch slovenskej literatury
About the Oldest Polish Translations of Slovak Literature
Autorzy:
Spyrka, Lucyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487195.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
translation
history
Slovak literature
Polish literature
translator
preklad
dejiny
slovenska literatura
polska literatura
prekladatel
Opis:
Studia vychadza z navrhnuteho J. Jarniewiczom clenenia postoją prekla- datelov na zakonodarcov a vel'vyslancov. Polske preklady slovenskej literatury spravidla existuju v ulohe zastupcu póvodnej literatury a kultury. Okolnosti suvisiace so vznikom alebo zverejnenim najstarsich polskych prekladov tejto literatury: l'udovej piesne, ktora je castou romanu J. Rostworowskeho Zamek na Czorsztynie, romanu J. Kalinciaka Restavra- cia v preklade P. Stalmacha a dramy J. Gregora Tajovskeho Matka prelozenej F. Gwiżdżom ukazuju, ze motlvy, ktorymi sa riadili tito prekladatelia, azda neboli spojene iba s pocitom misie a tuzbou byt velvyslancom prelozeneho diela, autora a póvodnej literatury
The article refers to J. Jarniewicz’s concept of two types of translators attitude: legislator and ambassador. Polish translations of Slovak literature generally exist as a representative of the original literature and culture. Circumstances of creating and publication of the oldest Polish translations of this literature: a folk song, part of J. Ros- tworowski’s novel Zamek na Czorsztynie, a novel by J. Kalinciak Restavracia translated by P. Stalmach and a drama Matka by J. Gregor Tajovsky translated by F. Gwiżdż, shows the motives behind these translators probably were not necessarily associated only with the mission and with the desire to be an ambassador of a translated work, author and primary literature.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2018, 9, 1; 183-200
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznośny ciężar przekazu czyli o przekładzie źródeł mówionych w badaniach oral history
The unbearable weight of message or on the translation of oral sources in oral history research
Autorzy:
Kudela-Świątek, Wiktoria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634762.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Ośrodek Pamięć i Przyszłość
Tematy:
oral history
tłumaczenie
źródła mówione
Polacy w Kazachstanie
pamięć
translation
oral sources
Poles in Kazakhstan
memory
Opis:
This text has come to life from the belief that there is a need of reflection on the issue of translation of oral history accounts as a part of researcher’s technique. In spite of the importance of the quality of narrative sources translations, this subject is often disregarded by researchers dealing with oral history not only in Poland but also abroad. So far only the British oral history researchers have been interested in this subject. Therefore in my own observations I focused on the questions of genre classification of oral history narrations, existence of cultural community between the interviewee and the researcher, including the question of whether the researcher knows the language of the researched group or people, I also considered social and cultural background in translations of biographic narrations. I find these matters crucial for proper understanding and translation of biographic narrations content to the reader’s language. Issues raised by me are illustrated with examples of translations prepared for my recent research on national and religious repression in memory of the Poles in Kazakhstan. This choice was motivated by the intention to present my methodological remarks on the most challenging translation available. Most of the analyzed narrations were recorded in Russian, Ukrainian, Polish as well as their numerous dialect variations.  Drawing researchers’ attention to language perspective of recorded and analyzed narrations makes one conscious that each time a narration is presented in an academic text, it has already been altered in many ways by the researcher. Therefore I present various methodological proposals, share my observations and indicate that it is necessary to continuously improve one’s research technique when translating and analyzing foreign oral sources. 
This text has come to life from the belief that there is a need of reflection on the issue of translation of oral history accounts as a part of researcher’s technique. In spite of the importance of the quality of narrative sources translations, this subject is often disregarded by researchers dealing with oral history not only in Poland but also abroad. So far only the British oral history researchers have been interested in this subject. Therefore in my own observations I focused on the questions of genre classification of oral history narrations, existence of cultural community between the interviewee and the researcher, including the question of whether the researcher knows the language of the researched group or people, I also considered social and cultural background in translations of biographic narrations. I find these matters crucial for proper understanding and translation of biographic narrations content to the reader’s language. Issues raised by me are illustrated with examples of translations prepared for my recent research on national and religious repression in memory of the Poles in Kazakhstan. This choice was motivated by the intention to present my methodological remarks on the most challenging translation available. Most of the analyzed narrations were recorded in Russian, Ukrainian, Polish as well as their numerous dialect variations. Drawing researchers’ attention to language perspective of recorded and analyzed narrations makes one conscious that each time a narration is presented in an academic text, it has already been altered in many ways by the researcher. Therefore I present various methodological proposals, share my observations and indicate that it is necessary to continuously improve one’s research technique when translating and analyzing foreign oral sources. 
Źródło:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2012, 2; 5-35
2719-7522
2084-0578
Pojawia się w:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literatura polska w Chinach i wymiana kulturalna między Polską a Chinami. Zapiski tłumacza
Polish Literature in China and Polish–Chinese Cultural Exchange. Translator’s Notes
Autorzy:
Zhenhui, Zhang
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1532773.pdf
Data publikacji:
2021-09-14
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish literature in China
cross-cultural dialogue
literary translation
history of Polish literature
Lalka
The Doll
Opis:
The article is an introduction into the presence of Polish literature in China from the perspective of one of its most active researchers and translators. The author describes his fascination with Bolesław Prus’s work that resulted in the Chinese translation of Lalka (The Doll) and his work on two-volume Historia literatury polskiej (The history of Polish literature) aimed at Chinese readers.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2021, 40; 221-227
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projekt Tefsir – wydanie krytyczne XVI-wiecznego przekładu Koranu na język polski
The Tefsir Project – critical edition of the 16th century Polish translation of Koran
Autorzy:
Kulwicka-Kamińska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480114.pdf
Data publikacji:
2017-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
Tematy:
historia języków polskiego i białoruskiego
kitabistyka
Koran
przekład
tefsir
History of Polish and Belarussian tongues
kitabistics
translation
Opis:
Przedmiotem opisu jest autorski projekt Czesława Łapicza i Joanny Kulwickiej-Kamińskiej, realizowany w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, pt. Tefsir – projekt filologiczno-historycznego opracowania oraz krytycznego wydania tzw. tefsiru Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego z 2 połowy XVI w. (pierwszego przekładu Koranu na język polski). Celem projektu jest opracowanie i edycja tefsirów Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Księgi typu tefsir to trzeci na świecie (po łacińskim i włoskim) przekład Koranu na język europejski, a zarazem pierwszy przekład tej księgi na język słowiański – polszczyznę północnokresową. Powstał prawdopodobnie w II połowie XVI wieku, wpisując się w europejską biblijną tradycję przekładową co do metod tłumaczenia oraz przyjętych rozwiązań translatorskich. Należy do materialnego dziedzictwa kulturowego Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dziedzictwo to tworzą zabytki piśmiennictwa religijnego powstałe w wielokulturowej Rzeczypospolitej Obojga Narodów – w środowisku muzułmanów żyjących w otoczeniu chrześcijańskim.
The article presents the in-house project of Czesław Łapicz and Joanna Kulwicka-Kamińska, conducted under the National Programme for the Development of the Humanities: Tefsir – Philological and Historical Study and Critical Edition of the so-called Tefsir of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania in the Second Half of the 16th Century (the first translation of Koran into Polish). The objective of the Project is the study and edition of the tefsirs of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania. These were the third ever translations of Koran into European languages (after Latin and Italian), and the first one into a Slavic language, that is, Polish spoken around the northern edges of the country. It probably comes from the second half of the 16th century. It was done according to the European, biblical tradition of translating foreign texts. The work belongs to the material and cultural heritage of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania. It is one of prime examples of the literary and religious traditions of Muslims living among Christians in the multicultural environment of the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Nurt SVD; 2017, 2; 208-223
1233-9717
Pojawia się w:
Nurt SVD
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chronologia medica Bartłomieja Dylągowskiego — pierwsza polska historia medycyny i bibliografia medyczna z XVII wieku wraz z tekstem łacińskiego oryginału i przekładem na język polski
Chronologia medica by Bartłomiej Dylągowski — the First Polish History of Medicine and 17th-century Medical Bibliography Including the Original Latin Text and Polish Translation
Autorzy:
Wróblewski, Adam
Bieganowski, Lech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/530725.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:
Dylągowski
wiek XVII
Chronologia medica
historia medycyny
historia bibliografii medycznej
oryginał łaciński
polski przekład
XVIIth century
history of medicine
history of medical bibliography
latin text
polish translation
Opis:
Zaprezentowana została sylwetka Bartłomieja Dylągowskiego działającego w Krakowie w XVII w. Był on absolwentem Akademii Krakowskiej, gdzie z tytułem magistra ukończył Fakultet Filozoficzny. Posiadał także tytuł bakałarza medycyny. Miał również niższe święcenia kapłańskie. Był autorem trzech prac wydanych drukiem: Questio physica. De natura motus (wyd. 1634), Chronologia medica (wyd. 1635) oraz Syncretismus peripateticus (wyd. 1648). Jego praca Chronologia medica uznana jest za pierwszą historię medycyny oraz bibliografię medyczną w Polsce. W opracowaniach poświęconych Dylągowskiemu, poza informacjami biograficznymi dotyczącymi jego osoby, znaleźć można opisy wyglądu drukowanego wydania Chronologia medica oraz przegląd treści tego opracowania. Postanowiono zatem uzupełnić te wiadomości, umieszczając w aneksie tekst oryginalny (łaciński) oraz jego przekład na język polski.
The article presents Bartłomiej Dylągowski, who lived and worked in Kraków in the 17th century. He graduated from the Faculty of Philosophy of the University of Kraków with a master’s degree. He also obtained the title of bachelor of medicine and received minor holy orders. He was the author of three printed works, namely Questio physica. De natura motu (published in 1634), Chronologia medica (published in 1635) and Syncretismus peripateticus (published in 1648). His work Chronologia medica is considered the first history of medicine and medical bibliography in Poland. The literary sources devoted to Dylągowski include both information on his biography and descriptions of his printed work, Chronologia medica, with an outline of its content. Therefore, it was decided to supplement the above information with the original Latin text and a Polish translation of Chronologia medica in the annex to the article.
Źródło:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2014, 77; 80-100
0860-1844
Pojawia się w:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesny czeski przekład biblijny: metamorfozy metody i kształtu
Modern Czech Bible Translation: Metamorphoses of the Method and of the Shape
Autorzy:
Bartoň, Josef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459489.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
czeski przekład biblijny
historia czeskiego tekstu biblijnego
translatoryka biblijna
Czech Bible translation
history of the Czech Biblical text
Biblical translatology
Opis:
The article presents the emergence and development of the modern Czech Biblical translation. From the beginning of the 20th century to the present day 10 completely new Czech translations of the Old Testament, 16 translations of the New Testament and a whole series of translations of single Biblical books came into being and were published.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2016, 11; 26-38
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Molière – Franciszka Urszula Radziwiłłowa: «Gwałtem medyk»
Autorzy:
Kencki, Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29551830.pdf
Data publikacji:
2017-12-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Polish theater 1700-1800
theater history
Enlightment drama
Molière
Franciszka Urszula Radziwiłłowa
translation
teatr polski 1700-1800
historia teatru
dramat oświeceniowy
tłumaczenie
Opis:
Edycja przekładu Le médecin malgré lui Molière'a pióra Franciszki Ludwiki Radziwiłłowej. 
Edition of Franciszka Urszula Radziwiłłowa's translation of Molière's Le médecin malgré lui.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 96-141
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Publishing Shakespeare in India: Macmillan’s English Classics and the Aftereffects of a Colonial Education
Autorzy:
Mannan, Joya
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/39770825.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Kenneth Deighton
William Shakespeare
postcolonial
colonialism
Merchant of Venice
Othello
The Tempest
Macmillan
English Classics
resistance
race
publishing
translation
book history
India
Opis:
India’s rejection of Macmillan’s English Classics series constitutes an important counter-origin that exposes and dismantles underlying assumptions about how colonial Indian readers valued and consumed Shakespeare. In this paper, I examine the failure of Macmillan’s English Classics series to bring about Indian assimilation to British values. I specifically consider Kenneth Deighton’s Shakespeare editions in the series and argue that Deighton’s Shakespeare attempted to utilize its extensive explanatory notes as a primer on Englishness for Indians. The pedantic notes, as well as the manner in which the texts were appropriated into Indian educational systems, were determining factors in their ultimate failure to gain widespread popularity in the colony. The imperial agenda that insists upon one dominant, valid discourse led to Macmillan misreading the market and misreading an already viable field of Shakespeare studies in India. Reflecting on narratives and histories surrounding the origins of Shakespeare studies in India, as well as how Shakespeare’s works were produced for the colonies and the way in which they were duly rejected, reveals how exchanges of power and capital between metropole and colony shape Western systems just as heavily as they do others.
Źródło:
Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance; 2023, 27, 42; 47-64
2083-8530
2300-7605
Pojawia się w:
Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Why Paul Was Not Wrong in Quoting Hosea 13:14
Autorzy:
Popko, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1178985.pdf
Data publikacji:
2019-03-21
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
1 cor 15:54-55
hos 13:14
isa 25:8
history of reception of the old testament
ancient translation techniques
Opis:
In 1 Cor 15:54-55, Paul quotes Isa 25:8 and Hos 13:14. A significant distance between these citations and the corresponding MT and LXX has been often explained as Paul’s intervention. The present article discusses the Hebrew original and compares the citations from 1 Cor 15 with other ancient translations. The polyvalence of the original source, semantic shifts due to the target languages, and accretion of meaning in the transmission process explain Paul’s text without a need of charging him of pia fraus. In the end, we try to deduce from this case study some elements of Paul's hermeneutics.
Źródło:
The Biblical Annals; 2019, 9, 3; 493-512
2083-2222
2451-2168
Pojawia się w:
The Biblical Annals
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z osobliwości językowych warsztatu przekładowego Biblii brzeskiej (zagadnienia wybrane)
On linguistic curiosities from translation work of the Brest Bible (chosen items)
Autorzy:
Koziara, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459272.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Biblia brzeska
przekład biblijny
historia języka polskiego
polski styl biblijny
Brest Bible
biblical translation
the history of Polish language
Polish biblical style
Opis:
This paper is an attempt at drawing attention to the first Protestant translation of the whole Bible into Polish, which is traditionally known as Brest Bible or Radziwill Bible, in terms of its significance and place in the history of Polish language. The first part of this work is the introduction of some basic data from the field of origins, history and the state of previous philological research into Brest Bible. The second part of the paper shows the role of the translation in the process of shaping the characteristics of Polish biblical style and the way in which the translators used the richness and potential of the Polish language in the Renaissance. As the source material to complete the research task the author of the paper used some chosen areas of the language in Brest Bible, which included lexis and fixed expressions.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 158-169
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komedie Goldoniego w polskim oświeceniu: Aspekty metateatralne
Goldoni’s Comedies in the Polish Enlightenment: Metatheatrical Aspects
Autorzy:
Łukaszewicz, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520103.pdf
Data publikacji:
2016-09-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teatr polski 1700-1800
Carlo Goldoni
recepcja Goldoniego
przekład
metateatr
historia dramatu
Polish theater 1700-1800
Goldoni's reception
translation
metatheater
drama history
Opis:
Wiele sztuk Carla Goldoniego ma cechy metateatralne. Autorka szuka motywu teatru w teatrze i autorefleksyjności w pięciu zachowanych osiemnastowiecznych polskich przekładach komedii Goldoniego i porównuje je z włoskimi i francuskimi oryginałami: La moglie saggia (1752; Żona poczciwa, 1766), La vedova scaltra (1748; Panna rozumna, 1774), L'avvocato veneziano (1749/1750; Mecenas poczciwy, 1779), L'amante militare (1751; Miłość żołnierska, 1781) i Le Bourru bienfaisant (1771; Dziwak dobroczynny, 1785). Dokładna analiza pokazuje, że w polskich wersjach słownictwo związane z teatrem pojawia się rzadziej niż w oryginalnych sztukach; zarazem jednak polscy tłumacze mają wyraźną tendencję do wymieniania tytułu komedii w replice zamykającej sztukę, co jest podstawową formą jeu de miroirs. Tłumacze La moglie saggia i L'avvocato veneziano, którzy zgodnie z oświeceniową ideą unarodowionej adaptacji pozbawili sztuki Goldoniego praktycznie wszystkich obcych kulturowo elementów, ograniczyli także aspekty związane z tradycją komedii dell'arte. Jedynie Marianna Maliszewska w Miłości żołnierskiej zachowała imiona postaci kojarzonych z komedią dell’arte, podkreślając nawet metateatralne walory scen z Trufaldynem (Arlekin). Tłumacze ograniczyli rolę niektórych motywów metateatralnych, ale zachowali wszystkie sceny wykorzystujące mechanizm teatru w teatrze w Żonie poczciwej, Miłości żołnierskiej i Pannie rozumnej. Ostatnia z nich, najbardziej metateatralna ze sztuk Goldoniego przetłumaczonych przez ludzi oświecenia na język polski, nosi ślady pewnych zabiegów adaptacyjnych, mających zrekompensować utratę wiarygodnego kontekstu dla efektów metateatralnych, które w oryginale zapewniały wenecki karnawał i tradycja dell’arte, nieuchronnie utracone w wyniku zastąpienia oryginalnej oprawy polską.
More than a few plays by Carlo Goldoni have metatheatrical qualities. The article probes the presence of play within a play and self-reflexivity in five surviving eighteenth-century Polish translations of Goldoni’s comedies and compares them with the Italian and French originals: La moglie saggia (1752; Żona poczciwa, 1766), La vedova scaltra (1748; Panna rozumna, 1774), L’avvocato veneziano"(1749/1750; Mecenas poczciwy, 1779), L’amante militare (1751; Miłość żołnierska, 1781), and Le Bourru bienfaisant (1771; Dziwak dobroczynny, 1785). Close examination reveals that the Polish versions employ theatre-related vocabulary less frequently than it can be seen in the original plays; on the other hand, however, the Polish translators have a marked tendency to mention the title of the comedy in the concluding lines of the play, which is a basic form of jeu de miroirs. The translators of La moglie saggia and L’avvocato veneziano who, in keeping with the idea of domesticating adaptation advocated by the Enlightenment, stripped Goldoni’s plays of virtually all culturally foreign elements diminished the aspects related to the commedia dell’arte tradition as well. Only Marianna Maliszewska retained the names of stock characters associated with commedia dell’arte in her Miłość żołnierska, where she even laid stress on the metatheatrical qualities of the scenes with Trufaldyn (Arlecchino). The translators reduced the role of some metatheatrical motifs, but they kept intact all the scenes deploying the play-within-a-play device in Żona poczciwa, Miłość żołnierska, and "Panna rozumna. The last of those, being the most metatheatrical of Goldoni’s plays rendered in Polish by the Enlighteners, bears evidence of some adaptive devices meant to compensate for the loss of a plausible context for the metatheatrical effects that had been provided in the original by the Venetian carnival and the tradition of dell’arte, inevitably lost as a consequence of replacing the original setting with a Polish one.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 3; 103-116
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieświeska komedyja Skanarela
A Nieśwież Sganarelle Comedy
Autorzy:
Kencki, Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29551829.pdf
Data publikacji:
2017-12-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
polski teatr 1700-1800
historia teatru
dramat oświeceniowy
Molière
Franciszka Urszula Radziwiłłowa
tłumaczenie
Polish theater 1700-1800
theater history
Enlightment drama
translation
Opis:
Artykuł stanowi wstęp do edycji przekładu Le médecin malgré lui Moliera dokonanego przez Franciszkę Urszulę Radzwiłłową. Wśród postaci komicznych stworzonych przez Moliera, trzy są szczególne: Skapen, Masakryl i Sganarel (Skanarel). Komedie z ich udziałem trafiły na staropolskie sceny, wystawiane bądź w języku oryginału, bądź w polskim przekładzie. W dorobku Franciszki Urszuli Radziwiłłowej znajdują się spolszczenia trzech sztuk francuskiego dramaturga. Obok Les précieuses ridicules i Les amants magnifiques znajduje się także Le médecin malgré lui przetłumaczony przez księżną na język polski jako Gwałtem medyk. Komedia przedstawia przygody Sganarela, który zmuszony jest grać lekarza. Sganarel pojawia się w kilku sztukach Moliera. O ile w pierwszej z nich (Le médecin volant) widzimy raczej typ cwanego służącego, o tyle w późniejszych komediach nabiera on bardziej indywidualnych cech, stając się postacią tchórzliwym i nierozważnym. Edycja polskiej adaptacji Księżnej Radziwiłłowej daje możliwość przyjrzenia się Sganarelowi i innym postaciom, które można uznać za bliskich krewnych Harlequina. Wstęp do wydania koncentruje się więc na tych postaciach w twórczości Moliera, zestawiając je z pewnymi spostrzeżeniami na temat Arlekina, który pojawia się w sztukach księżnej kilkakrotnie. Ponadto we wstępie prześledzono recepcję Le médecin malgré lui w Polsce w pierwszej połowie XVIII wieku i przeanalizowano techniki translatorskie Radziwiłłowej. Konkluzja podkreśla metateatralny aspekt Sganarela jako archetypicznego komedianta
Introduction to Franciszka Urszula Radziwiłłowa's translation of Molière's Le médecin malgré lui. Among the comic characters created by Molière, three are special: Scapin, Mascarille, and Sganarelle. The comedies that feature them found their way to Old Polish stages, being performed either in the original language or in Polish translation or adaptation. The oeuvre of Franciszka Urszula Radziwiłłowa contains Polish adaptations of three plays by the French playwright. Besides Les précieuses ridicules and Les amants magnifiques, there is also Le médecin malgré lui translated by the duchess into Polish as Gwałtem medyk. The comedy shows Sganarelle’s adventures as he is forced to play a doctor. Sganarelle appears in several plays by Molière. Inasmuch as in the first of them (Le médecin volant) we see a rather typical wily servant, he takes on more individual qualities in later comedies, becoming characteristically cowardly and imprudent. The edition of the Polish adaptation by Duchess Radziwiłłowa provides a chance to take a look at Sganarelle and other stock characters that can be regarded as Harlequin’s close relatives. Thus, the introduction to the edition focuses on these characters in Molière’s work, setting them side by side with some insights about Harlequin, who appears in the Duchess’s plays several times. Additionally, the introduction traces out the reception of Le médecin malgré lui in Poland in the first half of the 18th century and examines Radziwiłłowa’s translating techniques. The conclusion stresses the metatheatrical aspect of Sganarelle as an archetypal comedian.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 83-95
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lost in Translation: Problems of Rendering the Term Sustainable Development into Non-Western Languages as Demonstrated in the Case of South Korea
Zagubieni w tłumaczeniu: problem z prawidłowym wyrażeniem terminu rozwój zrównoważony w językach spoza świata Zachodu – przykład Korei Południowej
Autorzy:
Baek, K. H.
Ko, N.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/370983.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
sustainable development
conceptual history
language
translation
South Korea
economic growth
energy policy
rozwój zrównoważony
historia konceptualna
język
tłumaczenie
Korea Południowa
wzrost gospodarczy
polityka energetyczna
Opis:
This study seeks to demonstrate the usefulness of a relatively underutilized approach to studying sustainable development as a term and concept. While studies on sustainable development have generally followed a normative approach seeking what the term should ideally mean, this study follows a historical approach such as recommended by the historian of philosopher Quentin Skinner to explore what changes of definition it has been capable of undergoing in the actual use. To illustrate why such changes may be a critical issue, we have deliberately focused on the case of a country – South Korea – where the very translation of the term into the native language, combined with other factors, has resulted in sustainable development being generally understood by the public as meaning something quite different from the more normative understanding of the term. Instead of a balanced development that protects the environment and promotes social welfare as well as promoting economic growth, sustainable development in the standard Korean translation has come to be understood as simply meaning continued economic growth, which is to be sought even at the expense of environmental degradation. For documentation and analysis, we have relied on various methods, while focusing on key sectors and select policy areas, including energy. We conclude with further reflections on why an approach such as ours might be a useful methodological addition in sustainable development research.
W tej pracy podejmujemy użyteczne i relatywnie rzadko stosowano podejście do zrównoważonego rozwoju, rozumianego zarówno jako pojęcie, jak i koncepcja. Zwykle dominuje tu podejście normatywne, w ramach którego poszukuje się idealnej definicji, my proponujemy podejście historyczne, zgodne z zaleceniami historyka i filozofa Quentina Skinnera, odnoszące się do przeszłych zmian w definiowaniu i ich wpływu na obecne rozumowanie. Aby zilustrować, jak bardzo takie zmiany mogą być istotne, celowo wybraliśmy jeden kraj, Koreę Południową, w którym nawet przetłumaczenie terminu rozwój zrównoważony, w powiązaniu z innymi czynnikami, powoduje jego odmienne (niż to obowiązujące w podejściu normatywnym) rozumienie przez społeczeństwo. Miast rozwoju gwarantującego ochronę środowiska i społeczną pomyślność i wzrost gospodarczy, w standardowym koreańskim tłumaczeniu termin ten jest rozumiany jako trwały wzrost gospodarczy, do którego należy dążyć nawet za cenę degradacji środowiska. W badaniach opieraliśmy się na różnych metodach, uwagę zwracając na kluczowe sektory i obszary polityki, włączając w to kwestie energetyczne. Wykażemy, dlaczego takie podejście może być metodologiczne użytecznym dodatkiem do badań nad zrównoważonym rozwojem.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2015, 10, 2; 87-93
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielopoziomowe relacje między literaturą religijną Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego a przekładami Biblii na języki narodowe
The multilayered relations between the religious literature of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania and the translations of the Bible into national languages
Autorzy:
Kulwicka-Kamińska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044609.pdf
Data publikacji:
2019-04-08
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
the Reformation
the history of the Polish language
kitabistics
the religious writings of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania
the Qur’an
the Bible
translation
Opis:
The article presents the genesis and the features of the Renaissance religious writings of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania in the context of the translations of the Bible into national languages. An analysis was performed on a Tatar tefsir, which – according to the most recent research – is a translation of the Qur’an into a European language – the third translation of this kind in the world. Due to the fact that in the 16th century a Polish and even a European Qur’anic translational tradition did not exist, this translation makes reference to the Biblical-psalter literature of the Middle Ages and to the translations of the Scripture of the Reformation, inter alia as far as the selection of the methods and the ways of translation or the adoption of specific translational solutions is concerned. Thus the translation belongs to the translational tradition of sacred books and to the most important trends of Polish and European culture. In this context, a medieval tradition (a continuation of the achievements of translation studies of the 15th c.) and the innovation of the Renaissance overlap. There is an analogy with the 16th-century Biblical printed texts, which also represent a transitional stage – they make reference to a medieval tradition and they also take advantage of the benefits of humanist Biblical studies.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 2; 189-206
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kundera światowy? Hrabal peryferyjny? Przekład jako forma promocji?
Světový Kundera? Lokalní Hrabal? Překlad jako forma propagace?
Global Kundera? Peripheral Hrabal? Translation as a Form of Promotion?
Autorzy:
Soliński, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487237.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
historia literatury europejskiej
przekład literack
autoprzekład
współczesna literatura czeska
B. Hrabal
M. Kundera
A. Benoit-Dusausoy
G. Fontaine
P. Casanova
J. Gruša
J. Škvorecký
history of European literature
literary translation
self-translation
contemporary Czech literature
historie evropské literatury
literarní překlad
autopřeklad
současná česká literatura
Opis:
The paper attempts to describe selected aspects of the impact of new concepts (such as history of European literature or history of the world republic of literature) that have entered into the literary and translation discourse and that coexist with the traditional categories such as ancient literature, modern literature, national literature, world literature, synthesis of the history of literature or process of the history of literature. The “confusion of tongues” (confusio linguarum) connected with the emergence of these novel concepts has undoubtedly affected the discipline of translation studies and, in particular, the promotional aspects of translation and self-translation as well as other related phenomena. An interesting role in this discussion is also played by what I refer to as “perspective,” from which the incorporation of given works or authors into European literature or world literature is being observed. In two out of the four analyzed works, the French (Parisian) perspective prevails, characteristic of a certain stage of comparative studies that seemed to have lost significance some time ago. The two remaining works, written from the Czech perspective, are addressed to English- and German-speaking readers, respectively.
Práce je pokusem popsat některé aspekty vlivu jež v dyskursu literárnědnem (i překladatelském) maji některe nové koncepty (vedle již zavedených: literatura starověká, literatura novověká, literatura obecná, literárněhistorická synteza, literárněhistorický proces). Konkrétně jde o koncepty historie evropské literatury, historie světové literatury a zejmena světové republiky literatury. To, co vycházi z těchto konceptu (svého druhu confusio linguarum) muselo změnit široce pojatou translatologii, především pokud jde o propagační silu překladu, autopřekladu, atd. Hodno úvahy je rovněž to, co popisuji jako „hledisko”, z něhož je možno pozorovat pronikaní konkretnych děl do „literatury evropské” nebo „literatury světové”. Ve dvou ze čtyř analyzovaných prací dominuje francouzské (resp. Pařížské hledisko), které je typické pro jisté období komparatistických studii. O tomto hledisku se soudi, že je již šťastně překonáno. Dvě další prace jsou napsány z české perspektivy a obracejí se k čtenářům anglo- a německojazyčným.
W artykule podjęto próbę opisania wybranych aspektów oddziaływania nowych koncepcji (takich jak historia literatury europejskiej czy historia światowej republiki literatury), które weszły do dyskursu literackiego i przekładoznawczego i które współistnieją z tradycyjnymi kategoriami, takimi jak literatura dawna, współczesna, literatura narodowa, literatura światowa czy proces historii literatury. „Pomieszanie języków” (confusio linguarum), związane z pojawieniem się tych pojęć powieściowych, niewątpliwie wpłynęło na dziedzinę studiów translatorskich, a w szczególności na promocję przekładu i autoprzekładu oraz na inne zjawiska z tym związane. Ciekawą rolę w tej dyskusji odgrywa również to, co nazywam „perspektywą”, z której obserwuje się włączanie danych utworów lub autorów do literatury europejskiej lub światowej. W dwóch z czterech analizowanych w artykule dzieł dominuje perspektywa francuska (paryska), charakterystyczna dla pewnego etapu badań porównawczych, który, jak się zdaje, już się zakończył. Dwie pozostałe publikacje, napisane z perspektywy czeskiej, są adresowane do czytelników anglo- i niemieckojęzycznych.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2020, 10, 1; 225-241
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Edition and Publication of Historical Sources in Poland from the Perspective of Historians of Political and Legal Thought
Autorzy:
Barwicka-Tylek, Iwona
Malczewski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/924093.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
source edition
legal historical source
translation of historical source
institute of national
remembrance
the karta centre
history of political and legal thought
methodology of edition
polish political thought
republican thought
socialist regime
Opis:
The article discusses the current state of edition of legal historical sources in Poland from the perspective of historians of political and legal thought. The authors begin by explaining the idea and scope of „source base”specific to their field of research. Three following issues are discussed later: (a) translation of foreign sources into Polish; (b) critical (re)edition of classic Polish texts in political thought; (c) edition of 20th century documental sources by the Institute of National Remembrance and The KARTA Centre. The authors make a number of comments and requests concerning the subject of discussion.
Źródło:
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2014, 7, 3; 517-525
2084-4115
2084-4131
Pojawia się w:
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy mogę odczuwać hygge, jeśli w polszczyźnie nie ma takiego wyrazu? O (nie)przekładalności emocji w kontekście glottodydaktycznym
Can I grasp hygge if Polish lacks the term? The (un)translatability of emotions in foreign language teaching
Autorzy:
Rabczuk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/680332.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
emocje
emocje w języku
język emocji
nieprzekładalność
przekład
metodyka nauczania JPJO
ćwiczenia
skrypty kulturowe
historyczność emocji
emotions
emotions in language
language of emotion
untranslatability
translation
methodologies for teaching Polish language
exercise
cultural scripts
history of emotions
Opis:
The nature of emotions has long preoccupied psychologists, psychiatrists, linguists, neurobiologists, and many other researchers. It is difficult to imagine life without emotion. Recently, individuals have started to invest time and energy in ensuring their emotional stability and happiness. Despite increased interests in addressing and understanding emotions, many questions remain. This article explores the linguistic-cultural implications of learning the emotional language in Polish. It examines the associations between cultural contexts and specific language choices and uses during given emotional situations in different languages. The investigation will consider the history of emotions, cultural scripts, as well as the cultural surpluses contained within respective lexemes. Included are various exercises that can be used in classes for foreign language learners and candidates for Polish teachers.
Natura emocji to zagadnienie od wielu lat frapujące psychologów, psychiatrów, lingwistów, neurobiologów i wielu innych badaczy. Trudno sobie wyobrazić życie bez uczuć. Szczególnie dzisiaj człowiek poświęca wiele czasu i energii na wprawianie siebie w dobry nastrój. Zabiegi te jednak wcale nie ułatwiają kwestii mówienia o emocjach. W artykule tym autorka zastanawia się nad implikacjami lingwakulturowymi w odniesieniu do nauczania języka emocji po polsku. Poszukuje zależności między kontekstem kulturowym a doborem konkretnych środków językowych w określonych sytuacjach emocjonalnych w różnych językach. Przygląda się historyczności emocji, skryptom kulturowym, a także ładunkom kulturowym zawartym w poszczególnych leksemach. Proponuje wiele ćwiczeń, które można wykorzystać zarówno na zajęciach z cudzoziemcami, jak i lektorkami i lektorami języków obcych.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2019, 26; 443-470
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-48 z 48

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies