Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "historical semantics" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Мотивационные модели названий интеллектуальных процессов и свойств (на материале восточнославянских языков)
Autorzy:
Руденко [Rudenko], Елена [Elena] Н. [N.]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678969.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
cognitive linguistics
diachronic linguistics
historical semantics
motivation
Opis:
Motivation Models of the Names of Intellectual Processes and Properties (on the Material of East Slavic Languages)This article offers an analysis of motivation models of the names of intellectual processes, properties and states in East Slavic languages at different stages of their development. Focusing on the Belarusian and Ukrainian material, the study adopts the approach of diachronic cognitive onomasiology, according to which the study of nomination processes helps to understand mechanisms of verbal thought. The analysis revealed source frames of the names of cognitive activity: perception, psycho-emotional sphere, space, movement, physical activity, physical characteristics, social sphere, physiology, speech activity and light. The relative number of nominations formed by a particular model is proportional to the use of the corresponding metaphor in communication. Modern East Slavic languages are very similar in terms of their nomination models of cognitive processes, properties and states. However, differences between modern Belarusian and Ukrainian on the one hand, and the language of the Grand Duchy of Lithuania on the other, are more significant.Modele motywacyjne nazw procesów i właściwości intelektualnych (na materiale języków wschodniosłowiańskich)Artykuł przedstawia analizę modeli motywacyjnych nazw procesów, właściwości i stanów intelektualnych w językach wschodniosłowiańskich na różnych etapach ich rozwoju. Skupiając się na materiale białoruskim i ukraińskim, analiza przyjmuje podejście kognitywnej onomazjologii diachronicznej, zgodnie z którym badanie procesów nominacji pomaga zrozumieć mechanizmy myślenia werbalnego. Analiza wykazała ramy źródłowe nazw aktywności poznawczej: percepcji, sfery psycho-emocjonalnej, przestrzeni, ruchu, aktywności fizycznej, cech fizycznych, sfery społecznej, fizjologii, aktywności mowy i światła. Liczba nominacji utworzonych na bazie określonego modelu jest proporcjonalna do częstotliwości użycia odpowiadającej mu metafory w komunikacji. Współczesne języki wschodniosłowiańskie są bardzo podobne pod względem modeli nominacji procesów, właściwości i stanów poznawczych. Natomiast różnice pomiędzy współczesnym językiem białoruskim i ukraińskim z jednej strony, a językiem Wielkiego Księstwa Litewskiego z drugiej, są bardziej znaczące.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
К ИСТОРИИ СОЦИАЛЬНЫХ ТЕРМИНОВ: СТРАХОВАНИЕ
Of the History of Social Terms: страхование
Autorzy:
Рогожникова, Татьяна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444370.pdf
Data publikacji:
2011-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
term formation,
historical semantics,
metonymical transfer
Opis:
The article is devoted to the problem of genesis of one of actual terms, that is страхование [strakhovanie]. The author examines a complex history of its semantics, from passing of a human emotion to a terminological meaning. Word-formative and grammatical mechanisms of terminolo- gical specialization are shown, and some indistinct issues of that process are dealt with in the article.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2011, XIII; 145-150
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика
The Etymological Nest *ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics
Gniazdo etymologiczne *ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka
Autorzy:
Пятаева, Наталия Вячеславовна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38695739.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
historical lexicology of the Slavic languages
reconstruction of the etymological nest
word formation and semantics of Proto-Slavic vocabulary
Opis:
The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) *ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root *ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root *ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations *bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; *berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; *bьrati *berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk (*) and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN *ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN *ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem *bermę, and partly with *berdja; (2) a new meaning ‘take’ (*bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN *ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (*bьrati), inherent in EN *ber-, determined the synonymy of this root group with the EN *em- (*jęti, *jьmati ‘take’).
W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego *ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń *ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem *ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji *bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; *berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; *bьrati *berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką (*) i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego *ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego *ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem *bermę i częściowo *berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (*bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda *ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (*bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem *ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem *em- (*jęti, *jьmati ‘brać’).
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
К проблеме контрастивного описания лексико-семантических систем восточнославянских языков в диахроническом аспекте
To describe the problem of the contrastive lexical semantic systems east Slavonic languages in diachronic aspect
Autorzy:
Пятаева, Наталия
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/665409.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
лексика восточнославянских языков
историческая дериватология
лексическое гнездо
этимологическое гнездо
генетическая парадигма
семантика
vocabulary of East Slavonic languages
the historical word formation
lexical nest
etymological nest
genetic paradigm
semantics
Opis:
The paper addresses the issues of diachronic description genetically related vocabulary East Slavonic languages based on a study of its origin and semantics in accordance with the actual problems of the historical word formation lexicology and lexicography Slavonic languages. To study involved pre-Slavic vocabulary, of ancient and modern East languages, united in the genetic paradigm, which consists of etymological families with vertices *Dati, *Bьrati, *Imati//Imѣti, *Nesti.
В статье затрагиваются вопросы диахронического описания генетически близкой лексики восточнославянских языков на основе исследования её происхождения и семантики в соответствии с актуальными проблемами исторической дериватологии, лексикологии и лексикографии славянских языков.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2016, 13; 77-84
1731-8025
2353-9623
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpadać w rozpacz obrazowanie a zmiana znaczenia wyrazu
Imaging and the change of meaning of a word
Autorzy:
Woźniak, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1595673.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
historical semantics
conceptual metaphor
change of meaning of a word
metafora pojęciowa
semantyka diachroniczna
zmiana znaczenia wyrazu
Opis:
The article discusses the relation between the change of meaning and imaging. The example of word rozpacz (despair), which in Polish has numerous abstract connotations (initially mental and then emotional), shows that, regardless of contemporary meaning, the word used to form collocations based on the metaphor of CONTAINER (f.e. ktoś wpadł w rozpacz) or PATH and DESTINATION (f.e. ktoś/ coś doprowadza kogoś do rozpaczy). It proves that metaphorical models DOMAIN A TO DOMAIN B do not reflect the flexibility of definitions, therefore the list of such would have limited cognitive value in the field of historical semantics. It is more important to identify the feature which determines the level of similarity rather than finding the source domain of the metaphor. Such feature is likely to be decisive in terms of longevity of existence in variant liaisons (f.e. ktoś wpada w rozpacz/ ktoś idzie do rozpaczy) and it can influence the evolution of the definition. This mode of analysis requires the implementation of both conceptual level and semantic-syntactic aspect.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2012, 11; 221-232
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hittite etymologies and notes
Autorzy:
Woodhouse, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634536.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Hittite, etymology, Proto-Indo-European, historical phonology, semantics
Opis:
Discussed are the etymologies of twelve Hittite words and word groups (alpa- ‘cloud’, aku- ‘seashell’, ariye/a-zi ‘determine by or consult an oracle’, heu- / he(y)aw- ‘rain’, hāli- ‘pen, corral’, kalmara- ‘ray’ etc., māhla- ‘grapevine branch’, sūu, sūwaw- ‘full’, tarra-tta(ri) ‘be able’ and tarhu-zi ‘id.; conquer’, idālu- ‘evil’, tara-i / tari- ‘become weary, henkan ‘death, doom’) and some points of Hittite historical phonology, such as the fate of medial *-h2n- (sub §7) and final *-i (§13), all of which appear to receive somewhat inadequate treatment in Kloekhorst’s 2008 Hittite etymological dictionary. Several old etymologies are defended and some new ones suggested.
Źródło:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 129, 3
2083-4624
Pojawia się w:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fabryka Schindlera – tektonika dyskursów
Schindler’s Factory – the tectonics of discourses
Autorzy:
Szalewska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/545269.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
semantics of historical time
contemporary historical culture
discourse of a museum’s exhibition
historical imagination
aesthetics of a melancholy
Opis:
The author of the article discusses the museum institution which is Oskar Schindler’s Enamel Factory, a branch of the Historical Museum of the City of Kraków. The subject of the analysis is a permanent exhibition – Kraków under Nazi Occupation 1939–1945. The reading of the exhibition space starts from the premise that modern museums are mirrors which reflect the contemporary historical culture, with the appropriate symbols, myths and desires. The author interprets the exhibition, treating it as a discourse, a mixture of a variety of narrative – academic and pop cultural, theater and multimedia. The analysis also includes the characteristic phenomenon of postmodern thinking about the past, such as post-nostalgia, privatisation of the past, melancholy, irony or desire for presentification.
Źródło:
Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne; 2015, 3; 69-88
2353-4699
Pojawia się w:
Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Latinismos polisémicos en español – análisis del fenómeno
Autorzy:
Stala, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638127.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Latinisms, history of Spanish, historical lexicography, lexicology, historical semantics
Opis:
In his article from 1971 Bruno Migliorini advocated for further analysis of the vast amount of latinismos in Romance languages whose etymons are polysemous. This article is an attempt to continue the guidelines presented by the Italian linguist, this time in a properly documented version. Although, for obvious reasons, it is limited to a single language and a reduced number of words, we hope to present the wide range of different behaviors that can take the latinismos in the Spanish language, inviting, in this way, to further studies.
Źródło:
Romanica Cracoviensia; 2013, 13, 1
2084-3917
Pojawia się w:
Romanica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the Symbiotic and Orwellian Changes of Meaning Remarks on the Theory of Research on Historical Semantic Changes
O tzw. symbiotycznych i orwellowskich zmianach znaczeniowych (Z teorii badań nad historyczną zmiennością wyrazów)
Autorzy:
Sławkowa, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/468374.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
meaning in the natural language
lexicology
semantics
historical semantic changes
znaczenie w języku naturalnym
leksykologia
semantyka
historyczne zmiany znaczeniowe
Opis:
Autorka rozważa zagadnienie zmian znaczeniowych wyrazów – klasyczny problem historycznej semantyki leksykalnej – z punku widzenia językoznawstwa postrukturalistycznego. W tym celu przedstawia zarys koncepcji Geoffreya Hughesa, w świetle której powstawanie i modyfikacja znaczeń wyrazów następuje w wyniku działania czynników zewnętrznych, w tym zwłaszcza czynnika społecznego: wielkich procesów cywilizacyjnych (wynalazek druku, rozwój kapitalizmu) i kulturowych (reformacja i kontrreformacja, rewolucja francuska i rosyjska, rozwój ideologii komunistycznej, narodziny faszyzmu). Artykuł omawia także typologię zmian semantycznych Hughesa: 1) zmiany „symbiotyczne”; 2) zmiany „zapośredniczone”, 3) zmiany orwellowskie – ilustrując poszczególne typy zmian przykładami z języka polskiego.
Źródło:
Forum Lingwistyczne; 2014, 1; 91-98
2449-9587
2450-2758
Pojawia się w:
Forum Lingwistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
К вопросу о параллели литовских слов 'eržilas', 'arklys' и древнерусского слова 'орь'
On the issue of parallels between the Lithuanian words ‘eržilas’,’arklys’ and the Old Russian word ‘or’
O paraleli litewskich wyrazów eržilas, arklys i staroruskiego wyrazu or
Autorzy:
Siniova, Olga
Iordani, Natalija
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34656183.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
этимология
лексическая семантика
историческая лексикология
литовский язык
etymology
historical lexicology
lexical semantics
Lithuanian language
etymologia
semantyka leksykalna
leksykologia historyczna
język litewski
Opis:
Статья посвящена вопросу этимологии древнерусского слова орь и описанию его параллелей в литовском языке. По результатам анализа этимологических и толковых словарей русского и литовского языков, прокомментированы точки зрения о семантике и происхождении возводимых к орь слов. Особое внимание уделено примерам из русских говоров и контекстам, встречающимся в древнерусских и старолитовских источниках, в которых фиксируется исследуемая лексема; в статье представлены новые примеры со словом орь из древних письменных памятников. Выделенные особенности семантики позволили соотнести слова орь и орити (с#) с опорой на сохранившиеся в его семантической структуре компоненты значения ʽпохотливый’, а также в словах литовского языка, восходящих к тому же корню, что и существительное орь; выделены общие для этих образований семы.
This article is devoted to the etymology of the Old Russian word ‘or’ and the description of its parallels in the Lithuanian language. Based on the results of an analysis of etymological and explanatory dictionaries of the Russian and Lithuanian languages, the semantics and origin of words related to ‘or’ are described. Special attention is paid to contexts with the word ‘or’ found in Old Russian and Lithuanian texts and Russian dialects. The article presents new usages of the word ‘or’ from Old Russian and manuscripts. The highlighted features of semantics made it possible to find the derivational base of the word ‘or’ based on the semes preserved in its semantic structure, as well as in words of the Lithuanian language that go back to the same root as the noun ‘or’; seemes common to these formations are highlighted.
Artykuł jest poświęcony zagadnieniu etymologii staroruskiego słowa „орь” oraz opisowi jego analogiom w języku litewskim. Na podstawie wyników analizy słowników języka rosyjskiego i litewskiego (oraz etymologicznych), są komentowane poglądy na semantykę i genezę wyrazów zbudowanych na „орь”. Szczególną uwagę zwrócono na przykłady z gwar rosyjskich oraz kilka kontekstów znalezionych w źródłach staroruskich, w których został zapisany badany leksem; w artykule przedstawiono nowe przykłady słowa „орь” ze starożytnych zabytków pisanych. Wyróżnione cechy semantyki pozwoliły ustalić podstawę wytwórczą wyrazu „орь” w oparciu o składowe znaczeniowe zachowane w jego strukturze semantycznej, a także w słowach języka litewskiego sięgających tego samego rdzenia co rzeczownik „орь”; zaznaczone wspólne dla znaczeń tych tworów.
Źródło:
Językoznawstwo; 2023, 19, 2; 117-132
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mediacja w średniowieczu a współcześnie w świetle faktów językowych
ediation in the Middle Ages and the modern in light of the facts of language
Autorzy:
Sieradzka-Baziur, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1198445.pdf
Data publikacji:
2017-01-23
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
mediacja
leksyka średniowieczna
leksyka współczesna
semantyka historyczna
mediation
medieval vocabulary
contemporary vocabulary
historical semantics
Opis:
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest prezentacja i opis polskiego słownictwa średniowiecznego odnoszącego się do pojęcia mediacja w kontekście współczesnego opisu tej instytucji prawa. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy, który w wyniku analizy został rozwiązany, to odpowiedź na pytanie o to, jakimi cechami charakteryzował się polski średniowieczny proces mediacyjny w stosunku do współczesnego. Metoda badawcza użyta przez autora to filologiczna analiza tekstów prowadzona w nurcie semantyki historycznej.PROCES WYWODU: W artykule omówiono średniowieczny i współczesny proces mediacji, biorąc pod uwagę jego uwarunkowania, przebieg i uczestników. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Semy składające się na pojęcie mediacja w średniowieczu i współcześnie są takie same. Są to: konflikt, strony konfliktu i mediator, który pomaga konflikt rozwiązać. Słownictwo, jakim się posługiwano, opisując tę instytucję prawa w średniowieczu, jest całkowicie odmienne od leksyki współczesnej, służącej do opisu pokojowego rozwiązywania konfliktów. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W celu stworzenia pełnego opisu leksykologicznego tej instytucji prawa na przestrzeni dziejów języka polskiego konieczne jest przebadanie leksyki ze wszystkich epok rozwoju polszczyzny.
RESEARCH OBJECTIVE:The aim of the article is the presentation and description of Polish vocabulary of the medieval period, referring to the concept of  mediation  in the context of the contemporary description of this law institutions.THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS:The research problem, which was solved as a result of the analysis is the answer to the question of what attributes was characterized by a Polish medieval mediation process in relation to the contemporary one. The method  used by the author is a philological analysis of the texts carried out within historical semantics. THE PROCESS OF ARGUMENTATION:The article discusses the medieval and the modern process of mediation, taking into account the conditions, its course and the participants. RESEARCH RESULTS:The sems which make up the concept of  mediation  are the same today as they were in the Middle Ages. They are: the conflict, the parties to the conflict and the mediator, who helps to solve the problem. However the vocabulary, which is used to describe the institution of law in the Middle Ages is completely different from the modern vocabulary, used to describe the peaceful resolution of the conflicts. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS:In order to create a complete lexicological description of the  institution of law throughout the history of the Polish language, it is necessary to examine the vocabulary from all periods of development of the Polish language.
Źródło:
Horyzonty Wychowania; 2016, 15, 36; 109-125
1643-9171
2391-9485
Pojawia się w:
Horyzonty Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reprezentacje leksykalne pojęć CHRZEST, CHRZEST JANOWY oraz CHRZEST PAŃSKI w średniowieczu. Analiza onomazjologiczna
Lexical representations of the concepts of BAPTISM. JOHN’S BAPTISM and LORD’S BAPTISM in the Middle Ages. Onomasiological analysis
Autorzy:
Sieradzka-Baziur, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2172245.pdf
Data publikacji:
2021-12-29
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
onomazjologia
semantyka historyczna
konceptualizacja strukturyzująca
język średniowiecza
język religijny
onomasiology
historical semantics
structuring conceptualization
medieval language
language of religion
Opis:
In the article, the subject of description included continuous and discontinuous autosemantic lexical units used in the medieval language (until the end of the 15th century) to denote two different religious rites described in the New Testament and the rite of Christian initiation in the New Testament and in the Middle Ages in Poland. They are a lexical representation of the concepts of BAPTISM. JOHN’S BAPTISM. LORD’S BAPTISM in the Słownik pojęciowy języka staropolskiego online [Conceptual Old Polish Dictionary online].
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2021, 16; 185-198
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reprezentacje leksykalne pojęcia MSZA ŚWIĘTA w średniowieczu. Analiza onomazjologiczna
Lexical representations of the concept of Holy Mass in the Middle Ages. Onomasiological analysis
Autorzy:
Sieradzka-Baziur, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2174111.pdf
Data publikacji:
2022-12-02
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
medieval language
language of religion
onomasiology
historical semantics
język średniowiecza
język religijny
onomazjologia
semantyka historyczna
Opis:
In the article, the subject of description included continuous and discontinuous auto-semantic lexical units used in the medieval language (until the end of the 15th century) which are a lexical representation of the concepts of Holy Mass in the Słownik pojęciowy języka staropolskiego online [Conceptual Dictionary of Old Polish online]. The result of onomasiological works on the vocabulary gathered within the concept of HOLY MASS in the Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish online] is the categorization of this lexis within subordinate concepts. They include lexical units referring to the name of the service, the maner of its celebration, sermon, sacrifice, rite of peace, holy communion, final blessing, and items related to the holy mass.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2022, 17; 222-234
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantyka historyczna – zakres badań i ich wyniki
Historical semantics – scope of research and achievements
Autorzy:
Sieradzka-Baziur, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459535.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
historia języka
semantyka historyczna
leksykografia
leksykologia
history of language
historical semantics
lexicography
lexicology
Opis:
The article presents the scope of research conducted within regard to historical semantics in Poland. Semanticists do research on the history of word’s and construction’s meaning. The sources of research materials (dictionaries and texts) are discussed. The on-line Conceptual Dictionary of Old Polish is described in detail as one of the sources. Also there are presented some achievements of Polish linguists in semantic-historical research.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 226-237
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawna ROZKOSZ – o rozumieniu i wartościowaniu pojęcia na podstawie użyć leksemu "rozkosz"
The Historical ROZKOSZ (PLEASURE, DELIGHT): On the Understanding and Evaluation of the Concept on the Basis of the Use of the Lexeme rozkosz
Autorzy:
Raszewska-Żurek, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38695743.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
history of the Polish language
historical semantics
axiolinguistics
rozkosz 'pleasure, delight'
Opis:
This article is devoted to the reconstruction of the manner of understanding and evaluation of the concept ROZKOSZ (PLEASURE, DELIGHT) in the Old, Middle and subsequent periods of the development of the Polish language, until the early twentieth century, when the modern understanding of this concept was established. The analysis focuses on the contextual uses of the lexeme rozkosz and reveals the dichotomous nature of the early concept: from the Old Polish period until the breakthrough of the Enlightenment there was the ROZKOSZ DUCHOWA (SPIRITUAL DELIGHT), motivated in a religious way and evaluated positively, and the ROZKOSZ CIELESNA (CARNAL, SENSUAL PLEASURE), reduced to sin and burdened with a negative evaluation. From the Renaissance period the concept slowly expanded to cover various spheres of life, and after the breakthrough period of the Enlightenment it became more marked: rozkosz came to refer to the social, aesthetic and intellectual sphere and it began to lose its religious basis. This process was accompanied by the decline of the evaluation and the dichotomy of the concept.
Artykuł poświęcony jest rekonstrukcji sposobu pojmowania i wartościowania pojęcia ROZKOSZ w dobie staro- i średniopolskiej i później, do początków XX w., kiedy ustaliło się jego współczesne rozumienie. Analiza skupia się na kontekstowych użyciach leksemu rozkosz. Ujawniła ona dychotomiczny charakter dawnego pojęcia – od staropolszczyzny aż do przełomu oświeceniowego istniała ROZKOSZ DUCHOWA – motywowana religijnie i wartościowana pozytywnie oraz ROZKOSZ CIELESNA, zmysłowa, sprowadzana do grzechu i obarczona negatywną oceną. Od renesansu pojęcie powoli rozszerzało się na różne sfery życia, co po przełomie oświeceniowym stało się wyraźniejsze – rozkosz zaczęła dotyczyć sfery społecznej, estetycznej, intelektualnej i traciła umocowanie religijne – wraz z tym procesem zanika wartościowanie i dychotomia pojęcia.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies