Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "historical anthroponymy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    Procesy fonetyczne w śródgłosie imion chrześcijańskich Podlasian w XVI i XVII w. Wokalizm
    Phonetic processes in the inlaut of Christian names of Podlasie people in the 16th-17th centuries. Vocalism
    Autorzy:
    Abramowicz, Zofia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1992211.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    antroponimia historyczna
    fonetyka
    wokalizm
    wielokulturowość
    pogranicze
    historical anthroponymy
    phonetics
    vocalism
    multiculturalism
    borderland
    Opis:
    Artykuł jest poświęcony analizie procesów fonetycznych w obszarze wokalizmu w imionach chrześcijańskiej ludności Podlasia. Analiza pozwoliła ustalić, że przyswajanie i funkcjonowanie imion chrześcijańskich w języku potocznym i gwarach Podlasia w XVI-XVIIw. w obszarze wokalizmu określały uwarunkowania rozwoju fonologii ogólnosłowiańskiej oraz charakterystycznej dla języków i gwar regionu. W śródgłosie imion  adaptacji ulegały samogłoski heterosylabiczne oraz dyftongi. Na przekształcenia samogłosek w badanym okresie wpłynęły zmiany w konsonantyzmie, jakość samogłosek w sąsiednich sylabach oraz akcent paroksytoniczny w języku polskim i dynamiczny i ruchomy w białoruskim.
    The article is devoted to the analysis of phonetic processes in the area of vocalism in the names of the Christian population of Podlasie. The analysis showed that the absorption and functioning of Christian names in the colloquial language and dialects of Podlasie in the 16th–17th centuries in the area of vocalism were determined by the conditions for the development of Slavic phonology and phonology characteristic of the languages and dialects of the region. In the inlaut of the names, heterosyllabic vowels and diphthongs were adapted. In the analyzed period, the transformations of vowels were influenced by changes in consonantism, the quality of vowels in adjacent syllables and paroxytonic accent in Polish as well as dynamic and variable accent in Belarusian.
    Źródło:
    Onomastica; 2021, 65, 2; 189-236
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Poznańskie album civium – charakterystyka właściwości graficznych i językowych dokumentu
    Poznań album civium – the characteristics of graphical and linguistic features of the document
    Autorzy:
    Banderowicz, Kinga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1375137.pdf
    Data publikacji:
    2011-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    paleography
    history of the Polish language
    historical anthroponymy
    Poznań Municipal Records
    alba civilia
    libri iuris civilis
    Opis:
    The present article, though far from being exhaustive, makes a contribution to support the standpoint, expressed by many researchers, that there is the growing need for an inclusion of elements of paleography to studies on the history of the Polish language. The article should be viewed as an attempt at an examination of the graphical and linguistic properties of the text under scrutiny (libri iuris civilis or alba civilia of the city of Poznan from the years 1575–1793) that constitutes onomastic material excerpted from historical sources. The present article demonstrates typical characteristics of linguistic features of the document; diversity of the texts is highlighted, writing ductus instantiated in the flow of writing the text is discusses, as well as individual styles of handwriting and the tendency of the city’s scribes to differentiate letters and signs graphically (multifunctionality of signs, the influence of non-Polish handwriting styles, abbreviations).
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2011, 18, 1; 75-88
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Imenska osnova bog u hrvatskoj antroponimiji s osobitimosvrtom na osobna imena
    The Radix bog in Croatian Anthroponymy with a Special Focus on Personal Names
    Autorzy:
    Čilaš Šimpraga, Ankica
    Brgles, Branimir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1928029.pdf
    Data publikacji:
    2017-11-10
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    antroponimija
    hrvatska povijesna antroponimija
    osnova bog u hrvatskoj antroponimiji
    narodna imena
    dijakronijska usporedba uporabe narodnih imena
    anthroponymy
    Croatian historical anthroponymy
    radix bog in Croatian anthroponymy
    folk personal names
    diachronic comparison of the usage of folk names
    Opis:
    In the modern corpus of Croatian anthroponyms there are 30 personal names with the root bog (‘god’). An abundance of both published and unpublished historical sources used in this research allowed the authors to create a corpus of personal names suitable for the comparative analysis of fre¬quency and incidence in historical sources. The continuity of the use of the root bog among Croats is presented through the analysis of historical anthroponymic records (from the oldest originating in the 11th century, to contemporary sources). The oldest available sources attest to the onset of interference and the blending of Slavic and Romanic ethnicities, foremost in coastal Dalmatian city communes. A limited frequency of these personal names was detected in the 16th century. The fac¬tors that led to this situation are not only connected to the decisions of the Council of Trent, which recommended general usage of Christian names, but can also be attributed to historical circumstan¬ces (incursion of Ottomans, subsequent migrations). Most of the 16th century attestations pertain to areas with a mixed Christian and Muslim population. In border areas, where Western states shared Eastern borders with the Ottoman Empire, the analysed attestations were quite rare. Due to constant migrations from the contact zones and the Ottoman Empire towards the interior of the Hungarian-Croatian Kingdom, these personal names were able to ”survive” the early modern period. At the end of the 19th and beginning of the 20th century, usage of folk names was more frequent, most probably as a consequence of the process of Croatian national revival.
    Źródło:
    Onomastica; 2017, 61/1; 119-138
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku” - czy „koniec historii”?
    Polish Anthroponymy of 16th–18th Century — ‛End of History’?
    Autorzy:
    Górny, Halszka
    Skowronek, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1928043.pdf
    Data publikacji:
    2017-11-10
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    antroponimia historyczna
    onomastykon
    praktyka leksykograficzna
    kontekst społeczno-kulturowy
    historical anthroponymy
    onomasticon
    lexicographic practice
    social and cultural context
    Opis:
    In light of the publication of the last volume of the onomasticon “Polish Anthroponymy of 16th–18th Century”, the authors reflect on the inspiration for the dictionary. They highlight the role of Professor Aleksandra Cieślikowa in shaping the concept of the volume and present stages of its creation and publication, as well as indicating the importance of describing anthroponymic phenomena in a historical and sociocultural context. The authors discuss the structure of each entry and of the whole dictionary and the sources used. The uniqueness of the onomasticon, owing to the variety of textual data referred to in the dictionary, is emphasised. The authors believe that “Polish Anthroponymy” may be a good starting point for further syntheses for other researchers.
    Źródło:
    Onomastica; 2017, 61/1; 241-253
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O uwarunkowaniach procesu kształtowania się i stabilizacji rosyjskich nazwisk
    On the determining factors of Russian surnames occurance and stabilization
    Autorzy:
    Hrynkiewicz-Adamskich, Bożena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1045521.pdf
    Data publikacji:
    2014-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Russian surnames
    historical anthroponymy
    patronymics
    family names
    Opis:
    The aim of this article is to point to the factors that started the process of family names formation in the Eastern Slavonic area. It also discusses extralinguistic reasons for fixing them as permanent surnames.  The official usage of surnames by the representants of different social groups in Russia proceeded as they were receiving full civic rights. It was also connected with the development of administrative structure of the Russian State.The key factor conditioning the usage of family names by the representants of the future generations was the inheritance of grounds and other material goods within a family. It seems that two types of Russian surnames could evaluate spontaneously: 1. the family names of Russian aristocrats motivated by toponyms, and 2. the family names of craftsmen derived from names of professions and occuppations. The creation of the majority of Russian townspeople’s and peasants’ surnames was a concious and controlled process. However, it took into account the trends in forming patronymics and their tendency to become the family names.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2014, 21, 1; 49-61
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historyczne sposoby identyfikacji kobiet pochodzenia ruskiego na wschodniej Lubelszczyźnie (na materiale unickich ksiąg metrykalnych)
    Historical Ways of Identifying Women of Ruthenian Origin in the Eastern Lublin Region (On the Material of Uniate Record Books)
    Autorzy:
    Kojder, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791062.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-21
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    historical anthroponymy
    Polish-East Slavic borderland
    identification of women
    name
    surname
    anthroponymic description
    Opis:
    The article describes different ways to identify Ruthenian (Ukrainian) women living in the eastern part of the Lublin province. The material was excerpted from the registers of the Uniate parishes of the former Chełm diocese from the period 1596–1810. During the period under study, the anthroponymic system tended towards stabilisation in the form of two-element names in accordance with the [first name] + [surname] pattern. The majority of identification formulas consist of a given name and surname derived semantically or through word formation, although there are also few examples of the use of simple surnameless formulas or more extensive, two- and three-element anthroponymic descriptions used to identify adults.
    Źródło:
    Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2020, 13; 141-152
    1898-4215
    Pojawia się w:
    Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazewnictwo szlachty w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza na tle polskiego systemu antroponimicznego dawnych epok
    Autorzy:
    Kubiak, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046628.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-08
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    onomastics
    anthroponymy
    h. sienkiewicz novel the knights of the cross
    names
    historical novel
    Opis:
    The article presents the procedure of altering Polish last names as it is pictured in examples of anthroponyms taken from the historical novel The Knights of the Cross written by Henryk Sienkiewicz. Characteristics of onomastics, as the one of many fields of the linguistic studies and the literary onomastics, which is a part of it, preludes the analysis performed in this paper. The emphasis has been put on one of the areas of this study – anthroponymy. According to this discipline, it was possible to investigate Polish surnames and depict the history of their advancement and modifications throughout centuries, basing on the mentioned novel. Author used the literary realism in the historical novel – genre recognizable for positivism and genuinely showed the process of transformations and modifications in Polish names, which was held within social groups like nobility, the middle class, peasantry and clergy. This thesis shows how did the author assort each personal name and directs to sources, that could have inspired him to create his characters and name them accordingly to the proper period and particular social group.
    Źródło:
    Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2020, 10; 81-98
    2084-1302
    Pojawia się w:
    Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Grekokatoliccy i prawosławni święci i błogosławieni pogranicza polsko-ukraińskiego w świetle antroponimii
    Greek Catholic and Orthodox saints and blesseds of the Polish-Ukrainian borderland in the light of anthroponymy
    Autorzy:
    Mytnik, Irena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32083842.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-18
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    antroponimia
    analiza historyczno-językowa
    pogranicze polsko-ukraińskie
    męczennicy wyznania prawosławnego i greckokatolickiego
    anthroponymy
    historical and linguistic analysis
    Polish-Ukrainian borderland
    martyrs of the Orthodox and Greek Catholidenominations
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest imiennictwo męczenników pogranicza polsko-ukraińskiego na przełomie XIX i XX wieku, przedstawione w kontekście ich życia i wydarzeń religijno-historycznych. Celem omówienia jest zbadanie w aspekcie diachronicznym i porównawczym wyekscerpowanego ze źródeł historiograficznych materiału antroponimicznego, w odniesieniu do dawnego imiennictwa regionalnego pogranicza i ziem etnicznych Ukrainy. Przeprowadzone badania wykazały ścisły związek analizowanych onimów z ukształtowanym w czasach historycznych ukraińskim systemem antroponimicznym: imiona w ukraińskiej wersji językowej w większości znajdują poświadczenie w kalendarzu bizantyjsko-ruskim, zaś nazwiska wyraźnie nawiązują do antroponimii tych części pogranicza polsko-ukraińskiego, z których pochodzili ich nosiciele, ujawniły też znaczne podobieństwo do imiennictwa terenów dawnej Ukrainy: Wołynia i województwa ruskiego. Antroponimy o polskich cechach językowych świadczą o specyfice uwarunkowanej typowymi dla terenów pogranicza kontaktami międzyetnicznymi.
    The subject of the article are the names of the martyrs of the Polish-Ukrainian borderland at the turn of the 19th ant 20th centuries, presented in the context of their lives and religious and historical events. The aim of the discussion is to examine in a diachronic and comparative aspect the anthroponymic material excerpted from historiographic sources in relation to the former regional names of the borderland and ethnic lands of Ukraine. The conducted research showed a close relationship between the analyzed onimos and the Ukrainian anthroponymic system developed in historical times: the names in the Ukrainian language version are mostly confirmed in the Byzantine-Ruthenian calendar, and the surnames clearly refer to the anthroponymy of those parts of the Polish-Ukrainian borderland from which their bearers came, also revealed a significant resemblance to the names of the former Ukrainian territories: Volhynia and the Ruthenian voievodeship. The anthroponyms about Polish linguistic features testify to the specificity conditioned by the interethnic contacts typical of the borderland.
    Źródło:
    Studia Ucrainica Varsoviensia; 2023, 11; 23-38
    2299-7237
    Pojawia się w:
    Studia Ucrainica Varsoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The patterns of recording the names of German residents in Kėdainiai in the nineteenth century: Introductory remarks
    Autorzy:
    Ragauskaitė, Alma
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676478.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Kėdainiai
    nineteenth century
    Germans
    family names
    historical anthroponymy
    Opis:
    The patterns of recording the names of German residents in Kėdainiai in the nineteenth century: Introductory remarksThe article analyses the patterns of recording German surnames in the town of Kėdainiai in the nineteenth century on the basis of about 350 names extracted from archival records; all of them refer to different individuals. Although the settlers of German origin who arrived in Kėdainiai from 1629 already had their surnames, the patterns of their recording varied. This is particularly obvious in cases where members of the same family (e.g. husband and wife) were recorded side by side. In some instances, the woman’s given and maiden names were omitted. Furthermore, some record files of the magistrate indicate only the surname of the litigating spouses. Also, a person (plaintiff, defendant, etc.) mentioned in one document could be referred to in a shorter, simpler or just different form in another record of the trial. More diversity can be observed in the case of the names of female members of the German community in Kėdainiai. On the 1840 list of persons who fulfilled religious rites (received communion) in Kėdainiai (in Keydan), as well as in other parish registers, the surnames of women of German ancestry appear in the same form as those of their husbands or fathers, i.e. without Slavic suffixes (unlike in the book of acts of Kėdainiai of the seventeenth and eighteenth centuries). The surnames were recorded in German by persons who were ethnic Germans or had a good command of the language. Formy zapisu nazwisk mieszkańców Kiejdan pochodzenia niemieckiego w XIX wieku. Uwagi wstępneArtykuł analizuje formy zapisu niemieckich nazwisk mieszkańców Kiejdan w XIX wieku na podstawie materiału obejmującego około 350 nazw osobowych wyselekcjonowanych z zapisów archiwalnych. Pomimo tego, że osoby pochodzenia niemieckiego, które osiedlały się w Kiejdanach od 1629 roku, miały już uformowane nazwiska, sposób ich zapisu był niejednorodny. Jest to wyraźnie widoczne zwłaszcza w przypadkach, gdy członkowie jednej rodziny (np. mąż i żona) figurują w księgach obok siebie. Imię kobiety i jej nazwisko panieńskie niejednokrotnie pomijano. Niektóre zapisy ksiąg magistrackich podają jedynie nazwisko małżonków będących stroną procesu. Zdarza się również, że osoba występująca w procesie cywilnym (powód, pozwany itd.) jest określana różnie w rozmaitych zapisach odnoszących do tej samej sprawy: forma może być krótsza, prostsza lub po prostu inna. W kiejdańskich źródłach archiwalnych zaobserwowano większą rozbieżność form zapisu w przypadku niemieckich nazwisk osób płci żeńskiej. Na pochodzącej z roku 1840 liście osób, które przystąpiły do sakramentu komunii, jak również w innych księgach parafialnych nazwiska pojawiają się w identycznej formie bez względu na płeć, tzn. bez słowiańskich przyrostków żeńskich (czyli odmiennie niż w księgach kiejdańskich z XVII i XVIII wieku). Nazwiska zapisywane były przez osoby pochodzenia niemieckiego lub dobrze posługujące się niemczyzną.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2018, 42
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak nazywano żony Mieszka I? Z antroponimii literackiej
    What were the names of Mieszko I’s wives? Literary anthroponymy
    Autorzy:
    Tyrpa, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1992230.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    onomastyka literacka
    antroponimia w powieściach historycznych
    nurt groteskowo- ludyczny i realistyczny
    żeńskie imiona staropolskie
    literary onomastics
    anthroponymy in historical novels
    grotesque-ludic and realistic trends
    Old-Polish feminine names
    Opis:
    Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej z nich Imiona pogańskich żon Mieszka I zaprezentowano imiona, które autorzy czterech powieści i jednego wywiadu nadali żonom pierwszego historycznego władcy Polski. W dwóch powieściach jest to siedem imion (zgodnie z informacją z kroniki Galla Anonima, że Mieszko I „siedmiu żon zażywał”). W jednej – jedno imię, a w kolejnej – dwa. Wszystkie te staropolskie antroponimy są notowane w słownikach, albo utworzone zgodnie z konwencją epoki. Trzeba uznać, że autorzy analizowanych utworów pozostali wierni zasadom nurtu realistycznego, obowiązującego przy wprowadzaniu nazw własnych do powieści historycznych. Inny charakter ma wywiad z amerykańskim historykiem, który utworzył siedem imion o charakterze groteskowo-ludycznym. Druga część artykułu to Imię pierwszej chrześcijańskiej żony Mieszka I. Wzięto pod uwagę osiem powieści historycznych, których autorzy zastosowali trzy formy imienia czeskiej księżniczki: Dubrawka, Dobrawka i Dobrawa. Ta rozmaitość wypływa ze sporów na temat właściwego brzmienia jej imienia przeniesionego na grunt polszczyzny. Językoznawcy są zwolennikami formy Dąbrówka (wywodzonej od rdzenia o znaczeniu ‘ciemny’), która nie pojawiła się w żadnej powieści. Wydaje się, że pisarze idą raczej za historykami, zwolennikami formy Dobrawa (wiązanej z przymiotnikiem dobry). W artykule wzięto pod uwagę powieści następujących pisarzy: J. I. Kraszewskiego, K. Bunscha, A. Gołubiewa, F. Fenikowskiego, K. Dobkiewiczowej i E. Cherezińskiej oraz wywiad z mieszkającym w Polsce amerykańskim historykiem P. E. Steelem.
    The article consists of two parts. In the first one, “Names of Pagan Wives of Mieszko I”, the author presented the names which the authors of four novels and one interview gave to the wives of the first historical ruler of Poland. In two of the novels, they mention seven names (according to the information provided by Gallus Anonymus, who wrote that Mieszko I “enjoyed seven wives”). In one of the novels one name is mentioned, and in the other one — two names. All those Old-Polish anthroponyms can either be found in dictionaries, or created in line with the convention of the time. It has to be admitted that the authors of the texts in question were faithful to the realistic trend while introducing proper names into historical novels. The interview with an American historian is different, as he created seven grotesque and ludicrous names. The other part of the article is “The Name of the First Christian Wife of Mieszko I”. Eight historical novels were taken into account. Their authors used three forms of the Czech princess’ name: Dubrawka, Dobrawka and Dobrawa. This diversity resulted from the debates concerning the proper pronunciation of her name in Polish. Linguists prefer the form Dąbrówka (derived from the stem that means ‛dark’), which did not appear in any of the novels. It seems that the authors of the novels follow the idea of historians who prefer the form Dobrawa (connected with the adjective dobry ‛good’). The novels of the following authors were taken into account: J.I. Kraszewski, K. Bunsch, A. Gołubiew, F. Fenikowski, K. Dobkiewiczowa, and E. Cherezińska, as well as the interview with P.E. Steele, an American historian living in Poland.
    Źródło:
    Onomastica; 2021, 65, 2; 119-135
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antroponimiczne formuły identyfikacyjne oparte na relacji kierunkowej a nazwiska odmiejscowe. Na materiale antroponimii historycznej warstwy chłopskiej okolic Brańska na Podlasiu.
    Autorzy:
    Złotkowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/624876.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    historical anthroponymy
    Brańsk in Podlasie region
    development of a surname
    peasant class
    antroponimia historyczna
    Brańsk na Podlasiu
    kształtowanie się nazwiska
    warstwa chłopska
    гістарычная антрапанімія
    Бранск на Падляшшы
    фарміраванне прозвішчаў
    сялянская сацыяльная праслойка
    Opis:
    The present article discusses the problem of the development of place-name surnames of the peasant class in the area of Brańsk in the Podlasie region, which were identical with the surnames of the local gentry. Special emphasis was laid on the issue of identification formulas based on directional relation and on their possible effect on the formation of the pattern of place-name surnames among peasants. The paper also seeks to show the ways in which surnames of that type spread in the studied area. On the basis of the excerpted source material, the study shows how, within one family, often during a long period, there was a co-existence of place-name surnames, occupation-based names, and nickname anthroponyms derived from appellative or first-name bases.
    W niniejszym artykule omówiono problem powstawania odmiejscowych nazwisk warstwy chłopskiej w okolicach Brańska na Podlasiu, tożsamych z nazwiskami okolicznej szlachty. Szczególną uwagę zwrócono na kwestię formuł identyfikacyjnych opartych na relacji kierunkowej i ich ewentualny wpływ na wytworzenie się modelu nazwisk odmiejscowych wśród chłopów. Podjęto także próbę ukazania sposobów rozprzestrzeniania się tego typu nazwisk na badanym obszarze. Na podstawie wyekscerpowanego materiału źródłowego pokazano również, w jaki sposób, w ciągu nieraz długiego okresu, koegzystowały w ramach jednej rodziny nazwiska odmiejscowe, nazwy odzawodowe oraz antroponimy o charakterze przezwiskowym zbudowane na bazach imiennych lub apelatywnych.
    У дадзеным артыкуле разглядаецца праблема дэрывацыі прозвішчаў сялян, утвораных ад назваў населеных пунктаў у наваколлі Бранска на Падляшшы, ідэнтычных з прозвішчамі дробнай акалічнай шляхты. Асаблівая ўвага звернута на адзінкі ідэнтыфікацыі, якія ўказваюць кірунак і іх магчымы ўплыў на фарміраванне мадэлі сялянскіх прозвішчаў ад назваў мясцовасцяў. Зроблена спроба паказаць спосабы распаўсюджвання дадзеных прозвішчаў на даследаванай тэрыторыі. Абапіраючыся на сабраны матэрыял, паказана таксама, па якіх прычынах часта на працягу доўгага перыяду суіснавалі ў межах адной сям’і прозвішчы, утвораныя ад назвы населеных пунктаў, ад назваў прафесіі, а таксама антрапонімы-мянушкі (ад асновы імён або апелятываў).
    Źródło:
    Studia Białorutenistyczne; 2016, 10
    1898-0457
    Pojawia się w:
    Studia Białorutenistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Elementy wschodniosłowiańskie w imiennictwie kobiet warstwy mieszczańskiej i chłopskiej środkowo-zachodniego Podlasia (XVII–XVIII w.)
    Eastern Slavic Elements in the Women’s Forenames of the Bourgeois and Peasant Classes of Central-Western Podlasie (17th–18th Centuries)
    Autorzy:
    Złotkowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32223137.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    historical anthroponymy
    women’s forenames
    East Slavic linguistic elements
    Podlasie region
    bourgeoisie
    peasantry
    antroponimia historyczna
    imiennictwo kobiet
    wschodniosłowiańskie elementy językowe
    Podlasie
    mieszczaństwo
    chłopstwo
    гістарычная антрапаніміка
    жаночыя імёны
    усходнеславянскія моўныя элементы
    Падляшша
    мяшчанства
    сялянства
    Opis:
    Środkowo-zachodnie Podlasie to teren pograniczny, na którym od czasu jego zasiedlenia ścierały się etniczne, językowe, religijne i kulturowe wpływy zachodnio- i wschodniosłowiańskie. Takie terytoria są niezwykle interesującymi obszarami badań z uwagi na różnorodność czynników działających na badane obiekty w płaszczyźnie synchronicznej i diachronicznej. W niniejszym opracowaniu przedmiotem dociekań są imiona kobiet warstwy mieszczańskiej i chłopskiej tego terenu w okresie od początku XVII do końca XVIII w. Autora opracowania interesowały szczególnie imiona, wykazujące wschodniosłowiańskie cechy językowe. Formalnymi wyznacznikami owych cech okazały się fonetyczne i morfologiczne właściwości derywatów onimicznych, będące rezultatem adaptacji imion na lokalnym podłożu językowym. Głównym celem artykułu było zbadanie, czy występowanie w imionach elementów wschodniosłowiańskich jest zdeterminowane pochodzeniem onimów. Aby to osiągnąć, konieczne było dokonanie klasyfikacji genetycznej materiału imienniczego, zarówno całości, jak również grupy zawierającej elementy wschodniosłowiańskie. W wyniku przeprowadzanego badania okazało się, że ogromna większość imion ze wschodniosłowiańskimi cechami językowymi to miana hagiograficzne pochodzenia greckiego. Jednostki te wystąpiły w znacznej liczbie wariantów fonetyczno-morfologicznych, co świadczy o żywotności onimicznych procesów transformacyjnych na lokalnym gruncie. Wnioskiem wynikającym z dokonanej analizy jest konkluzja, że forma i geneza imion związana była z przynależnością konfesyjną ich nosicielek, w tym wypadku wyznawczyń prawosławia lub katolicyzmu obrządku bizantyjskiego.
    Central-western Podlasie is a border area where Western and Eastern Slavic ethnic, linguistic, religious and cultural influences have clashed since its settlement. Such territories are extremely interesting research areas due to the variety of factors acting on the studied objects on a synchronic and diachronic levels. This study examines the forenames of women of the bourgeois and peasant classes of this area in the period from the beginning of the 17th to the end of the 18th century. The author of the study was particularly interested in the forenames showing East Slavic linguistic features. The formal determinants of these features turned out to be the phonetic and morphological properties of onymic derivatives, resulting from the adaptation of names on a local linguistic basis. The main aim of the article was to examine whether the occurrence of East Slavic elements in the forenames is determined by the origin of the onyms. To achieve this, it was necessary to make a genetic classification of the forenames, both as a whole and as a group containing East Slavic elements. As a result of the research, it turned out that the vast majority of the forenames with East Slavic linguistic features are hagiographic forenames of Greek origin. These units appeared in a significant number of phonetic and morphological variants, which proves the vitality of onymic transformation processes in the local area. The conclusion resulting from the analysis is that the form and origin of the forenames were related to the confessional affiliation of their bearers, in this case, followers of Orthodox Christianity or Byzantine Catholicism.
    Цэнтральна-заходняе Падляшша – гэта памежная тэрыторыя, на якой з даўніх часоў сутыкаюцца заходне- і ўсходнеславянскія этнічныя, моўныя, рэлігійныя і культурныя ўплывы. Падобныя тэрыторыі з’яўляюцца надзвычай цікавым аб’eктам даследавання па прычыне разнастайнасці фактараў, якія дзейнічаюць як на сінхранічным, так і дыяхранічным узроўнях. У дадзеным даследаванні разглядаюцца жаночыя імёны, якія выступалі на данай тэрыторыі ў перыяд XVII–XVIII стст., адносіліся яны да асоб жаночага полу мяшчанскага і сялянскага саслоўяў. Асаблівую цікаўнасць аўтара даследавання выклікалі назвы з усходнеславянскімі моўнымі рысамі. Фармальным дэтэрмінантам гэтых асаблівасцей аказаліся фанетычныя і марфалагічныя ўласцівасці анімічных дэрыватаў, якія ўзніклі ў выніку адаптацыі назваў на мясцовай моўнай аснове. Асноўнай мэтай артыкула было высветліць, ці ўсходнеславянскія элементы ў імёнах жанчын звязваны з паходжаннем онімаў. Для гэтага неабходна было правесці генетычную класіфікацыю анімічнага матэрыялу як у цэлым, так і размеркаваць у класы паводле характэрных усходнеславянскіх элементаў. У выніку даследавання высветлілася, што большасць назваў з усходнеславянскімі моўнымі асаблівасцямі – грэчаскага паходжання. Гэтыя адзінкі выступалі ў значнай колькасці фанетычных і марфалагічных варыянтаў, што сведчыць аб устойлівым характары анімічных трансфармацыйных працэсаў на данай тэрыторыі. Вывад, які вынікае з аналізу, заключаецца ў тым, што форма і паходжанне імён былі звязаныя з канфесійнай прыналежнасцю іх носьбітаў, у дадзеным выпадку асоб жаночага полу, вызнаўцаў праваслаўнага хрысціянства або каталіцкай царквы візантыйскага абраду.
    Źródło:
    Studia Białorutenistyczne; 2023, 17; 277-304
    1898-0457
    Pojawia się w:
    Studia Białorutenistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Imię Cyryl w antroponimii historycznej Brańska i okolic
    Autorzy:
    Złotkowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681595.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    proper name Cyril, Brańsk, Podlasie, historical anthroponymy
    imię Cyryl, Brańsk, Podlasie, antroponimia historyczna
    Opis:
    The paper offers an attempt to answer the question of the presence of onymic structures containing the proper name Cyril in the local historical anthroponymic system of Bransk and its surrounding area. The research is based on onomastic material excerpted from economic, fiscal, judicial and ecclesiastical historical data from the period of the past five centuries. One of the purpose of the study is also to determine the popularity of this name in the studied area for centuries. In addition, the author poses the question of the existence of the proper name Cyril in proto-surnames and surnames of inhabitants of the city of Bransk and its surrounding area.
    Celem niniejszego opracowania jest próba odpowiedzi na pytanie, o miejsce struktur onimicznych z imieniem chrzestnym Cyryl w lokalnym historycznym systemie antroponimicznym Brańska i jego okolic. W badaniu wykorzystano różnorodny materiał onomastyczny o charakterze gospodarczym, fiskalnym, sądowym, cerkiewno-kościelnym, obejmujący okres minionych pięciu stuleci. Jednym z zamierzeń badawczych jest ustalenie stopnia popularności tego imienia na badanym terenie w zakreślonym przedziale chronologicznym. Autora opracowania interesuje również kwestia obecności imienia Cyryl w strukturach antroponimicznych o charakterze protonazwiskowym oraz w nazwiskach tego miasta i okolic.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2018, 7
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwiska historyczne chłopów okolic Brańska na Podlasiu oparte na leksemach zachodzić, przychodzić
    Historical surnames of the peasantry around Brańsk in the Podlasie region based on lexemes zachodzić, przychodzić
    Autorzy:
    Złotkowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1832849.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    antroponimia historyczna
    Brańsk
    leksemy zachodzić, przychodzić
    Podlasie
    historical anthroponymy
    lexemes zachodzić
    przychodzić
    Opis:
    This article discusses the historical anthroponyms of the peasantry around Brańsk in the Podlasie region based on lexemes zachodzić, przychodzić. In this research were used the personal names excerpted from the historical records (16th–mid-19th century). It was established that in the area personal names of this type become gradually less popular and finally disappeared from the anthroponymic system. The purpose of this study is to investigate this process.
    Źródło:
    Studia Wschodniosłowiańskie; 2018, 18; 311-320
    1642-557X
    Pojawia się w:
    Studia Wschodniosłowiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies