Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "historia konserwacji" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-11 z 11
Tytuł:
Współczesna restauracja powojennej rekonstrukcji zabytku
Contemporary restoration of post-war monument reconstruction
Autorzy:
Wowczak, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217582.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
historia konserwacji zabytków
architektura muzeum
history of monument conservation
museum architecture
Opis:
Muzeum Warszawy zajmuje 11 kamienic przy Rynku Starego Miasta w Warszawie. Już w 1911 r. jedna z nich była rewaloryzowana przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości z przeznaczeniem na jego siedzibę. Po 1945 r. zespół tych kamienic odbudowano i przeznaczono na Muzeum Historii Warszawy. Projekt i nadzór nad pracami prowadził Stanisław Żaryn. Odbudowa warszawskiej starówki była koniecznością, politycznie i społecznie usprawiedliwioną zniszczeniami II wojny światowej. Generacje konserwatorów czerpały z wiedzy i doświadczeń konserwatorów XIX wieku odbudowujących Wawel, restaurujących Sukiennice czy odbudowujących krakowskie kościoły po pożarze z 1850 r. Decyzje o sposobie odbudowy stolicy puryści konserwacji z początku XX w. określiliby jako falsyfikowanie, ale to dzięki tym decyzjom konserwatorskim zespół staromiejski w Warszawie został wpisany na światową listę dziedzictwa UNESCO. W 2015 r. przystąpiono do kolejnej restauracji obiektów. Artykuł przedstawia historię działań konserwatorskich na przestrzeni 100 lat wobec zespołu będącego częścią przestrzeni zabytkowej ważnej dla historii polskiej konserwacji. Przedstawia również wyzwania konserwatorskie wynikające z oczekiwań muzealników i prezentuje efekt końcowy.
The Museum of Warsaw occupies 11 tenement houses at the Old Town Market Square in Warsaw. Already in 1911, one of them was renovated by the Association for the Protection of the Monuments of the Past to become its headquarters. After 1945, the tenement house complex was rebuilt to house the Museum of the Warsaw History. Stanisław Żaryn prepared the project and supervised the work. The reconstruction of the Old Town in Warsaw was a necessity justified politically and socially by the destruction during World War II. Generations of conservators drew on the knowledge and experience of the 19ᵗʰ-century conservators who rebuilt Wawel Castle, restored the Cloth Hall or rebuilt churches in Krakow after the fire in 1850. Conservation purists from the beginning of the 20ᵗʰ century would describe the decisions on the manner of rebuilding the capital as falsifying, but it was thanks to those conservation decisions that the Old Town complex in Warsaw was inscribed in the UNESCO World Heritage List. In 2015, another restoration of those objects was undertaken. The article presents the history of conservation treatment within a period of 100 years in regard to the complex that has been a part of a space important for the history of Polish conservation. It also presents conservation challenges resulting from the expectations of museologists, and presents the final effect.
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2019, 59; 124-132
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konserwacja malarstwa ściennego w 1. połowie XX w. i kwestie autentyzmu
Conservation of murals in the 1st half of the 20th century and issues of authenticity
Autorzy:
Święcka, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293805.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
historia konserwacji
malarstwo ścienne
autentyzm
history of conservation
wall painting
authenticity
Opis:
W tekście omówiono cechy malarstwa ściennego, a także ukazano różnice między tego rodzaju dziełami sztuki a innymi obiektami malarstwa. Pokrótce przedstawiono metodykę badań i warsztat konserwatora malowideł ściennych, w tym podejście do kwestii autentyzmu. Główną uwagę skupiono na ukazaniu historii polskiej myśli konserwatorskiej w 1. połowie XX w. Polscy konserwatorzy popełnili wiele błędów. Malowidła głównie restaurowano, często poprzez ich przemalowywanie. Metody konserwatorskie i szacunek dla substancji zabytkowej wchodziły do praktyki stopniowo. Gdy dawniej dbano przede wszystkim o utrwalenie autentycznego przekazu estetycznego dzieła, nowoczesna konserwacja oparta na podstawach naukowych kładła główny nacisk na świadectwo oryginalnej materii i walor malowidła jako historycznego dokumentu.
The text presents mural paintings’ character and shows differences between wall paintings and other kind of paintings. Reviews of the methodology of research and techniques of conservation of mural paintings as well as the approach to the question of authenticity have been presented. The main topic is history of conservation in Poland in 1st half of 20th century, Polish restorers made many mistakes at that time. Mural paintings were restored mainly by their overpainting. Respect for the preserved matter and methods of conservation were gradually accepted. In the past only the aesthetic value of the work of art was protected and believed to be authentic. Modern conservation – supported by science – respects and protects traces of the original material treated as a historical document.
Źródło:
Architectus; 2015, 4(44); 33-42
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O metodach konserwacji zabytków architektury
Autorzy:
Saski, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/535456.pdf
Data publikacji:
1962
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
bibliografia dotycząca metod konserwacji zabytków architektury
konserwacja zabytków architektury
metody konserwacji
historia konserwacji w Rosji
metody badań zabytków architektury
konserwacja malarstwa
estetyka otoczenia
naukowa sprawozdawczość
utrwalenie przebiegu robót konserwatorskich
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1962, 4; 90-91
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kształcenie architektów a konserwacja zabytków
THE EDUCATION OF ARCHITECTS AND MONUMENTS CONSERVATION
Autorzy:
Gruszecki, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/538218.pdf
Data publikacji:
1982
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
kształcenie architektów a konserwacja zabytków
historia architektury i konserwacji zabytków
szkolenie architektów-konserwatorów zabytków
Opis:
At the begining the autor discusses individual stages of teaching architects saying that not only they have to coordinate and unite various skills and disciplines but also to combine* two qualities: a mathematical accuracy of technics and imaginativeness and inspiration of art. Hence only 10 per cent of the students become future architects. The studies take five years but that is too short. Further on in the text the author ponders on the history of architecture and monuments conservation when compared to intramural studies from the thirties until this day. According to him, an overwhelming majority of architects working in Poland have been educated as advocates of functional architecture and they will be operating to the end of the first quarter of the 21st century at least. After discussing a programme of lectures on the history of architecture and monuments conservation the author proposes to extend studies by means of post-graduate training and doctor’s theses. A graduate of Architecture Department employed in a state-owned monuments conservator workshop should, at first, work on a building site (for 1 or 2 years) and then to have a training course in the Workshop of Architectural Studies (further 1—2 years), and finally in the Design Workshop. An incentive for creative work should be architectural contests on conservation subjects. Post-graduate studies were undertaken for the first time in 1971 in the Warsaw Technological University at the motion of state-owned monuments conservation workshops. A few years ago the PostGraduate Training Centre for the Studies on Architectural Monuments was brought to life in the Warsaw Technological University. The studies there last one year, although they should last 2 years at least. The authors suggests to establish the Post-Graduate Institute for the Renewal of Historic Towns, in which studies would last two years. In conclusion the author puts forward the most important proposal, namely that incentives should be created for selftraining of architects in the field of monuments conservation by the establishment of appropriate specialization degrees for conservators, granted by a highly qualified independent commission, depending on the attainments of the candidate, his training and examination result. Attention should also be paid to a clear specification of degree’s specializations required for individual posts and due remuneration.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1982, 3-4; 169-173
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trzydziestolecie PP Pracownie Konserwacji Zabytków
Autorzy:
Kubiak, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/538430.pdf
Data publikacji:
1981
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Trzydziestolecie PP Pracownie Konserwacji Zabytków
trzydziestolecie PP Pracownie Konserwacji Zabytków
historia powstania PKZ
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1981, 1-2; 107-108
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
KONSERWACJA DREWNA ZABYTKOWEGO W POLSCE HISTORIA I STAN BADAŃ
CONSERVATION OF WOOD ARTIFACTS IN POLAND – HISTORY AND STATE OF THE RESEARCH
Autorzy:
Ważny, Jerzy
Kurpik, Wojchiech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/537727.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Badania naukowe konserwacji drewna
Historia badań drewna
Czynniki degradacji drewna
Diagnostyka degradacji
Chemiczne metody konserwacji drewna
Wzmacnianie struktury drewna
metody termiczne
promieniowanie podczerwone
promieniowanie roentgenowskie
Opis:
Short survey of history about conservation of wood artifacts in Poland, particularly after II-world war were presented. Achieved of results review of original science papers on this subject, conducted in various research centers in the country. There were discussed: the biotic and abiotic wood degraded factors, with classification of them, methods of diagnostics, symptomatics and detection of damages. Paper contain also review of chemical preservatives and methods of disinfection, disinsection, prophylactic and consolidation of decayed wood. Finally investigation of non-chemical conservation methods of wood artifacts were presented.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2004, 1-2; 25-48
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ konserwacji zabytków na historię sztuki
INFLUENCE DE LA CONSERVATION DES MONUMENTS SUR L’HISTOIRE DE L’ART
Autorzy:
Dobrowolski, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/537689.pdf
Data publikacji:
1949
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
konserwacja zabytków
naukowy charakter konserwacji
współzależność konserwacji i historii sztuki
konserwacja a prehistoria
historia polskiej sztuki romańskiej
polska sztuka gotycka
polska sztuka renesansu
polska sztuka baroku i klasycyzmu
budownictwo drewniane
Opis:
L’une des bases de l’histoire de l’art, considérée comme discipline scientifique à part, est la conservation des monuments. Celle-ci est en fait un travail de découverte: elle parvient souvent à mettre à jour le véritable caractère du monument caché sous de nombreuses couches. Voici pourquoi la conservation des monuments n’est point seulement une discipline technique, mais bien une science appartenant aux humanités. Le conservateur n’est point qu’un fonctionnaire administratif, mais un homme de science en premier lieu. D ’ordinaire, le public n’a p précie point à sa juste valeur le travail du conservateur et pourtant, sans lui, l’histoire de l’art ne saurait exister. La conservation conditionne l’enseignement de l ’histoire de l’art en assurant l’e x i stence des monuments attaqués par le temps et d ’autres facteurs de destruction, en fournissant constamment de nouveaux matériaux, eu renforçant la science et é tendant les limites de ses é tude s et de ses recherches. Les travaux des conservateurs obligent la science à opérer la révision de ses opinions, à les approfondir et les étendre et, bien des fois, à les mo difier totalement. L’histoire générale de l’art nous fournit quantité d ’exemples à l’appui de cette thèse, comme par ex. la découverte de l’antiquité par lu renaissance (Raphaël conservateur), la dé couverte de Pompé i et d’Ilerculanum au XVl I l -e s., les mérites de Violletle- Duc, la découverte de l’art asiatique, arabe et grec (monuments transportés aux musées d’Europe). Les mérites des conservateurs polonais, infatigables dans leur tâche, ne sont pas moindres à l’égard de l’histoire de l’art en Pologne, ( l ’est d’après leur travail et leurs découvertes ((ne prenaient forme et se modifiaient nos connaissances sur les arts plastiques en Pologne. L’auteur cite de nombreux exemples de l ’histoire de l’art chez nous. Dans le domaine de l’archéologie préhistorique et des débuts de l’histoire, les résultats scientifiques de la conservation ont anéanti les suggestions toutes partiales de la science allemande; ils ont prouvé que notre culture ethnique propre était d’un niveau élevé. (Fouilles de Biskupin, d ’Opole, de Gniezno, de Poznań, de Kleck, de Santok, de Volhynie, de Rügen). Notre „urbanisme" promitif témoigne de formes déjà mûres incontestablement, notamment pour les fortifications (par. ex. les constructions puissantes et originales, en bois, des fortifications de Gniezno). Les découvertes des premiers temps de l’histoire, préromanes et romanes (YVuwel, rotonde des saints Fé l ix et Adauct, c a thédrale de Boleslas Chrobry, premier château en maçonnerie) ont modi f ié les anciennes opinions sur l’art de la construction dans notre pays, elles ont fait ressortir les relations avec les Tchèques ainsi que les traditions du pays des Vislaniens. Ont témoigné du niveau élevé de nos constructions et de notre sculpture de l’époque du roman, les dé couvertes des conservateurs à Cieszyn (rotonde), à l’église de st. André à Cracovie, les extraordinaires résultats des recherches opérées à l’église de Strzelno, au couvent de Tvniec et à l’église de Miechów. L’étude des parties gothiques du Wawel, la mise à nu de la plus riche construction gothique dans la cathédrale de Poznań, les travaux entrepris à Szydłów et à Wrocław ont grandement élargi nos jugements sur l’art gothique. Pour ce qui est de la peinture, les découvertes faites lors de la conservation du maître-autel de Wit Stwosz ont enrichi nos connaissances dans ce domaine de l’art gothique en Pologne. La découverte des peintures des églises ruthenes de Sandomir, Lublin et Wiślica, sont d’une importance fort grande pour la peinture (lu XV-e s. Les problèmes de la renaissance ont été traités sur un plan beaucoup plus étendu à la suite des découvertes opérées au Wawel, à Zamość et, dernièrement, au château de Pieskowa Skala. Grâce à la d é couverte (les fresques de Mogila (Stanislas Samostrzelnik) l ’individualisme émi nent de la peinture polonaise au temps de la renaissance a été mis en évidence. Bien d ’autres découvertes du domaine de la polychromie des XVII-e et XVII I-e s. ont enrichi la science; les collections privées ayant été rendues accessibles, grâce au travail des conservateurs, on a ainsi acquis les bases d’une étude poussée du portrait en Pologne au XVI l -e s. Le vif intérêt apporté par les conservateurs au problème de la construction en bois, a permis d’établir la genèse et le déve loppement du type polonais d’églises en bois. A la lumière de ces faits, il semble que les thèses énoncées au début de cet article soient 'suffissamment appuyées . Il faut donc réserver au x travaux des conservateurs lu place qui leur convient, car ils exercent une grande influence sur la culture, portent un caractère d ’actualité et les traits d’une activité pratique.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1949, 1; 1-14, 67-68
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ZAŁOŻENIA I PROBLEMY REALIZACJI PROJEKTU OCHRONY ZABYTKÓW STAREGO KAIRU
THE PREMISES AND PROBLEMS OF A PROJECT FOR THE PROTECTION OF THE MONUMENTS OF HISTORICAL CAIRO
Autorzy:
Rogal, Robert
Filip, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/538506.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
ochrona zabytków starego Kairu
zabytki Kairu
historia Kairu
„Historyczny Kair”
zabytkowa architektura arabska
Abu Az-Zahab
ochrona dziedzictwa narodowego
egipska szkoła konserwacji zabytków
sztuka arabska
sztuka koptyjska
Opis:
In 1998 an Egyptian government organisation known as the Supreme Council of Antiquities devised a “Project for the Development of Historical Cairo”. The objective of this most extensive programme in the history of Egyptian conservation consists of preserving the Old Town historical complex, included onto the UNESCO World Heritage List. The project envisages pertinent research and documentation as well as the conservation of Arabian and Coptic monuments, their adaptation for contemporary purposes together with a regulation of town planning development within Historical Cairo. The work is to be carried out by eight Egyptian conservation firms co-working with their more experienced European counterparts. Despite multiple obstacles, it has been possible to perform even such difficult and challenging tasks as the conservation of transfers of murals from the Sitt Wasilli Hous.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2004, 3-4; 29-41
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ruina jako obiekt turystyczny : koncepcja zabezpieczenia i udostępnienia na przykładzie kościoła NMP w Chojnie
CONSERVATION D’UN MONUMENT À L’ÉTAT DE RUINE À DES FINS TOURISTIQUES. CONCEPTION DE PROTECTION ET D’ACCESSIBILITÉ SUR L’EXEMPLE DE L’ÉGLISE NOTRE-DAME À CHOJNA
Autorzy:
Gruszecki, Andrzej
Widawski, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/536753.pdf
Data publikacji:
1965
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
kościół NMP w Chojnie
trwała ruina
Henryk Brunsberg
kaplica Mariacka
lizeny
historia kościoła NMP w Chojnie
Chojna
konserwacja ruin
angielska szkoła konserwacji ruin
zabezpieczenie przed wpływami atmosferycznymi
Opis:
Le pro jet présenté dans ce compte-rendu et concernant la conservation de l’Église Notre-Dame à Chojna 'en forme de ruine permanente * constitue une solution-modèle, ayant pour but en même temps de sauver le monument e t de le ren d re accessible aux visites des touristes. Le projet fu t précédé par des recherches scientifiques. Ce sujet a été tra ité déjà avant la guerre dans un article dont l’auteur Voss considérait le bâtiment en question comme unité rep a rtie suivant les époques de sa construction, notamment en p artie orientale consacrée en 1407 et en partie-occidentale terminée en 1459. En résultat des recherches architecturales e t archéologiques effectuées sur pla ce par la Faculté de l’A rchitecture à Varsovie (Chaire de l’Architecture Polonaise) au cours des années 1960—1962 on a prouvé que l’ancienne tour é ta it probablement antérieure au corps principal de l’église et constituait un é lé ment de l’église du XlV-ème siècle connue jusqu’ici uniquement par des notes historiques. L ’église du XVe siècle fu t érigée probablement sur l’emplacement de la précédente dont la tour fu t annexée au nouvel édifice et surélevée d ’un étage au cours de son adaptation. L’église du XVe siècle se range parmi les monuments de haute valeur artistique et son architecture accuse des affinités avec les oeuvres de l’atelier d’Henri Brunsberg dont probablement elle est issue. A la fin du XVe siècle fu t annexée à cette église la chapelle St. Anne. Dans les siècles suivants la toiture de la tour a changé de forme. En 1859/61, après l’écroulement de l’an cienne tour on en éleva une autre à sa place, haute d e 95 m., néogothique, remaniée par suite ein 1932— 1933. Dans la seconde moitié du XIXe siècle l’inté rieu r de l’église fu t également reconstruit et en cet é ta t l’édifice est conservé jusqu’à la seconde guerre mondiale pendant laquelle les voûtes et les toitures fu re n t détruites en grande partie. Les murs quoique endommagés se sont conservés en général ju sq u ’à la corniche du couronnement. É tan t donné que l’église post-conventuelle du voisinage suffisait aux besoins du culte, il n ’y av a it aucune prémisse pour procéder à la reconstruction de l’Église Notre-Dame. Toutefois la haute valeur artistique de ce monument étant reconnue, on n e pouvait le laisser tomber en ruine sans entrep ren d re des mesures de protection. C’est pour cela qu’on adopta, en fin du compte, la solution de sa conservation à l’aspect de ruine en p ro je tan t d ’en ouvrir l’accès aux touristes. Le projet s’allie p a r sa conception à la meilleure des écoles de conservation contemporaines soit d it à l’école anglaise. Ses principes de base fu re n t su ivis de près compte tenu toutefois de certaines modifications nécessitées par des conditions spécifiques de notre climat. Donc, le principe selon lequel les murs ne doivent pas être reconstruits sauf quand l'exige l'é ta t technique de l’ensemble, n ’a pas pu ê tre suivi à la lettre. Le programme prévoyait la reconstruction p artielle des voûtes et des balustrades des tribunes pour ren d re possible les visites des touristes. On appliqua les principes anglais suivants: refection des m u rs e t des mortiers, à la surface; relèvement des planchers à leur niveau primitif; enlèvement des plantes e t de la mousse des murs, pour incruster l’ensemble de la ru in e dans le cadre de la verdure environnante. Dans le projet de l’aménagement des pelouses on introduisit certaines modifications. Compte tenu des difficultés d’en tretien d ’un gazon de verdure sans sentiers on p ro je ta de poser su r le chemin des visiteurs des dalles en béton dont les interstices seraient envahis par la mousse. Ce genre de tro tto ir semble être meilleur que les sentiers de gravier employés p ar les Anglais en prévision d’un trafic touristique animé. Le programme de l’aménagement des plantes hautes en ta n t que décor plastique de la ru in e n ’est qu’un développement de l’école anglaise selon laquelle la conception d ’un fond de verdure de plantes hautes à l'ex térieu r de la ruine ne fu t pas envisagée. Les principes anglais se trouvent complétés p a r un soulignement voulu de la ligne des interventions conservatrices, à l’aide d’un liant distinct ainsi que par une repa rtition d u bâtiment suivant la chronologie de sa construction. L ’attention fu t toutefois portée surtout à la p rép a ra tio n des services e t du mouvement touristique, dont les itinéraires fu re n t élaborés d’avance comme dans le cas des musées. On p ré para pour les touristes des postes de „prise de vue” et, pour g aran tir la continuité du mouvement to u ristique, on projeta deux cages d ’escalier supplémentaires, une en béton armé, l’au tre en acier. Outre les visites touristiques coutumières on a prévu des itinéraires spéciaux pour les historiens de l’a rt et pour les conservateurs. C’est ici que fu re n t e x posés les vestiges concernant la rép a rtitio n chronologique du bâtiment et les procédés de sa conservation. Pour principe général on adopta l’adjonction d’éléments exécutés dans un matériau nouveau de forme différenciée, quoique en harmonie avec le site historique. Comme matériau po u r les éléments nouveaux é tait prévu: le béton armé, la brique en silicate e t le fe r graphie, tandis que les délabrements dans les parties du bâtiment conservées seraient comblés p a r les matériaux récupérés.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1965, 2; 5-22
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-11 z 11

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies