Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "historia fizyki" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-6 z 6
    Tytuł:
    Pierwsza Katedra Fizyki na Wydziale Elektrycznym PG
    First Department of Physics at the Faculty of Electrical Engineering, GUT
    Autorzy:
    Sadowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/267554.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Politechnika Gdańska. Wydział Elektrotechniki i Automatyki
    Tematy:
    Politechnika Gdańska
    I Katedra Fizyki Politechniki Gdańskiej
    historia
    Piekara Arkadiusz
    Gdańsk University of Technology
    Gdańsk University of Technology First Department of Physics
    history
    Opis:
    W opracowaniu przedstawiono krótką historię działalności I Katedry Fizyki na Politechnice Gdańskiej. Główną osobowością naukową, dydaktyczną i organizacyjną tej katedry był prof. Arkadiusz Piekara i jemu w zasadniczej części poświęcone jest to opracowanie.
    The study presents a short history of the activities of the 1st Department of Physics at the Gdańsk University of Technology. The main scientific and organizational personality of this Department was Prof. Arkadiusz Piekara and this study is mainly devoted to him.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej; 2020, 69; 61-63
    1425-5766
    2353-1290
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Philosophy in science – a case study of the reception of the Special and the General Theory of Relativity in Kraków and Lwów before 1925
    Filozofia w nauce – studium przypadku recepcji szczególnej i ogólnej teorii względności w Krakowie oraz we Lwowie przed rokiem 1925
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783498.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    history of physics
    philosophy of science
    philosophy in science, philosophy of physics
    Special Theory of Relativity
    General Theory of Relativity
    Albert Einstein
    Ernst Mach
    Bronislaw Biegeleisen
    Maksymilian T. Huber
    Stanislaw Loria
    Zygmunt Zawirski
    Stanislaw Zaremba
    Tadeusz Banachiewicz
    Lwów
    Kraków
    historia fizyki
    filozofia przyrody
    filozofia w nauce
    filozofia fizyki
    szczególna teoria względności
    ogólna teoria względności
    Bronisław Biegeleisen
    Stanisław Loria
    Stanisław Zaremba
    Opis:
    A centenary of Einstein’s General Theory of Relativity brings forward some questions with regard to the impact of Einstein’s theory on philosophy. This theory, and the chronologically earlier Special Theory of Relativity, have had many important philosophical implications. In Poland they provoked interesting philosophical discussions before WWII. The history of those discussions reveals numerous noteworthy facts concerning the relationships between mathematics, physics and philosophy. A case study of the reception of the Special and General Theory of Relativity in Kraków and Lwów before 1925 focuses on the peculiar specificity of exact sciences and philosophy in Polish Galicia. The concept of “philosophy in science” coined by Michael Heller is particularly suitable for describing this specificity. The article begins with a short overview of the early reception of the Special Theory of Relativity in Kraków. Next, it shows how the discussions during the 10th and 11th Congresses of Polish Physicians and Natural Scientists (Lwów 1907, Kraków 1911) influenced the reception of the STR. What is also discussed are the roots of the specificity of the reception in Lwów, i.e. the influence of the considerations about the foundations of mechanics and a public philosophical debate around Einstein’s theories. In order to demonstrate how different the reception of these theories was in Kraków, a description is provided of a methodological debate between S. Zaremba and T. Banachiewicz. Some notes are also added about the concurrent styles of philosophy of science (philosophy of nature). The article ends with conclusions about the specificity of Kraków’s and Lwów’s styles of philosophy in science. This study reveals that in this period Einstein’s theories significantly stimulated philosophical considerations in Poland. These considerations have become an important supplement to the scientific activity in Kraków and Lwów.
    Setna rocznica sformułowania przez Alberta Einsteina ogólnej teorii względności jest doskonałą okazją do ponownego postawienia pytań o wpływ wspomnianej teorii na filozofię. Interesującą perspektywę oferują badania z zakresu historii nauki i historii filozofii, które pozwalają dokładniej przyjrzeć się procesowi recepcji wspomnianej teorii. Proces ten jest ważnym źródłem wiedzy o kształtowaniu się relacji nauk przyrodniczych i filozofii, gdyż poprzez analizę wskazywanych trudności i kontrowersji pozwala zidentyfikować wiele ukrytych założeń o charakterze filozoficznym, które trudno dostrzec na innych etapach rozwoju nauki. Dzięki temu analiza procesu recepcji nowych teorii naukowych staje się wyróżnionym przedmiotem analiz relacji matematyki, nauk przyrodniczych i filozofii. Z tych względów warto przyjrzeć się interesującym dyskusjom i polemikom, które miały miejsce w obrębie nauki polskiej. Szczególnie interesujące polemiki i dyskusje wokół teorii względności rozegrały się w Krakowie i we Lwowie przed rokiem 1925. Wspomniane ośrodki zostały wybrane również z tego względu, że w początkach XX wieku, wykorzystując możliwości polityczno-kulturalne powstałe w związku z istnieniem stosunkowo szerokiego zakresu autonomii Galicji, stały się one najważniejszymi centrami rozwoju nauki polskiej. Sytuacja ta zadecydowała również o połączeniu wymienionych ośrodków stosunkowo silną siecią powiązań, widocznych szczególnie na gruncie fizyki. W obu miastach powstała również specyficzna (choć z zachowaniem pewnych lokalnych odrębności) odmiana refleksji nad nauką, którą dogodnie jest określić przy pomocy pojęcia „filozofii w nauce” stworzonego przez M. Hellera. Opracowanie rozpoczyna się od krótkiego przybliżenia historii recepcji szczególnej teorii względności w Krakowie. W procesie tym najistotniejszą rolę odegrał August Witkowski, który już w 1905 roku docenił znaczenie pierwszych prac Einsteina. Kolejne punkty zwrotne w procesie recepcji teorii Einsteina wyznaczyły dwa kolejne Zjazdy Lekarzy i Przyrodników Polskich, które odbyły się kolejno we Lwowie w 1907 r. i w Krakowie w 1911 r. Pierwszy z nich zadecydował o popularyzacji idei relatywistycznych pośród przyrodników polskich, a kolejny – o popularyzacji ich wśród filozofów. Dla zrozumienia lokalnej specyfiki filozoficznych rozważań prowadzonych w ośrodku lwowskim odwołamy się do rozwoju recepcji wokół podstaw mechaniki. Zagadnienie to szczególnie mocno interesowało lwowskich uczonych z tej racji, że Lwów był do 1915 roku jedynym polskim ośrodkiem akademickim rozwijającym nauki techniczne i koncentrował w naturalny sposób większość polskich uczonych zajmujących się nauką mechaniki. To właśnie środowiska związane z lwowską Szkołą Politechniczną odegrały ważną rolę w późniejszych dyskusjach wokół szczególnej i ogólnej teorii względności. W dalszej kolejności szkicowo zaprezentowana zostanie lwowska polemika wokół teorii względności i dla kontrastu ukazana zostanie o wiele krótsza polemika rozgrywająca się w Krakowie. Szczególna uwaga zostanie poświęcona dorobkowi Zygmunta Zawirskiego, który w swej działalności podjął problematykę poruszoną w obu ośrodkach i przedstawił najbardziej interesujące rozważania ukazujące nowoczesną wizję filozofii uprawianej w ścisłym kontakcie z naukami przyrodniczymi. Prezentowany styl filozofii w nauce rozwijany w Krakowie i Lwowie został również skrótowo skonfrontowany z konkurencyjnymi filozoficznymi reakcjami na teorie Einsteina: z refleksją rozwijaną w obrębie Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (Kazimierz Ajdukiewicz) i z wybraną refleksją neoscholastyczną (Feliks Hortyński SJ, Ludwik Wrzoł SJ, Jan Stepa). Na tym tle lepiej można dostrzec specyfikę filozofii analizowanej w tym studium przypadku – najważniejsze uwagi na ten temat zostały zawarte w zakończeniu niniejszej pracy. Niniejszy artykuł ukazuje fakt, że szczególna i ogólna teoria względności Einsteina znacząco wpłynęły na rozwój refleksji filozoficznej w Polsce. Warto również zaznaczyć, że refleksja filozoficzna stała się w opisywanym okresie ważnym uzupełnieniem pracy naukowej przyrodników, co decyduje również o specyfice rozwoju ówczesnej nauki.
    Źródło:
    Studia Historiae Scientiarum; 2016, 15; 245-273
    2451-3202
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The role of the history of science in Marian Smoluchowski’s scientific, didactic and philosophical activities
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783354.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    Marian Smoluchowski, history of physics, philosophy in science, history of science and didactics of physics, history of science and culture
    Marian Smoluchowski, historia fizyki, filozofia w nauce, historia nauki w dydaktyce fizyki, historia nauki a kultura
    Opis:
    Marian Smoluchowski (1872–1917) was an outstanding Polish physicist, known e.g. as a pioneer of statistical physics. His short paper about history of physics in Poland represents the initial study in this field. It was cited many times, creating the starting point for the historiography of physics in Poland. However, the role of history of science played in Smoluchowski’s activities was never systematically analyzed before. This article concentrates on three main domains of Smoluchowski’s activities involved with history of science: scientific, didactic and philosophical. It reveals that for Smoluchowski the importance of history of science was determined by its cultural impact. History of science played the important role in crystallization of his philosophical concepts, as well as in didactics revealing the internal dynamics of science and inspiring to new discoveries. The last issue is tied with specific methodological approach to physics called by Smoluchowski ‘romanticism of science’. This paper shows that Smoluchowski was not only a pioneer of history of physics in Poland, but also prepared some foundations for future development of this field of research.
    Marian Smoluchowski (1872–1917) był wybitnym polskim fizykiem, znanym m.in. jako pionier fizyki statystycznej. Jego krótka praca o historii fizyki w Polsce stanowi pionierskie opracowanie tego zagadnienia, była cytowana wiele razy, tworząc punkt wyjścia do dalszych badań nad historią fizyki w Polsce. Należy jednakże podkreślić, że nigdy nie poddano systematycznej analizie zagadnienia roli historii nauki w działalności naukowej Smoluchowskiego. W niniejszej pracy skupiono się na trzech obszarach działalności związanych z historią nauki: badawczym, dydaktycznym i filozoficznym. Wskazano, że doniosłość historii nauki dla Smoluchowskiego brała się z jej kulturowego znaczenia. Historia nauki odegrała ważną rolę w procesie krystalizacji koncepcji filozoficznych wybitnego fizyka, a także w dydaktyce fizyki, ukazując wewnętrzną dynamikę rozwoju nauki i inspirując do nowych odkryć. To ostatnie zagadnienie jest ściśle związane ze specyficznym podejściem metodologicznym Smoluchowskiego do fizyki, nazwanym przez niego „romantyzmem nauki”. W artykule wskazano nie tylko, że Smoluchowski jest pionierem historii fizyki w Polsce, ale też że przygotował podstawy dla przyszłego rozwoju tej dyscypliny.
    Źródło:
    Studia Historiae Scientiarum; 2019, 18
    2451-3202
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Physicists in Cracow – on the 70th anniversary of the First International Cosmic Rays Conference
    Autorzy:
    Pawłowska, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783358.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    history of science
    history of physics in Cracow
    I International Cosmic Rays Conference (1947)
    cosmic ray physics (research)
    Institute of Physics of the Jagiellonian University
    historia nauki
    historia fizyki w Krakowie
    I Międzynarodowa Konferencja Promieni Kosmicznych (1947)
    fizyka promieni kosmicznych (badania)
    Instytut Fizyki UJ
    Opis:
    The article discusses an extraordinary event, i.e. the First International Cosmic Rays Conference, which took place in Cracow in 1947, shortly after the end of the Second World War. The conference was organized by a group of theoretical physicists from the Jagiellonian University and the Academy of Mining under the leadership of Professor Jan Weyssenhoff. The achievements of Polish physicists, especially Cracow scientists, who were involved in the study of cosmic radiation in the 1930s and 1940s are reminded of in this article. The author recalls names of outstanding physicists representing the most wellknown research centers in Europe and the United States during the Conference. The article was enriched with photographs taken during the Conference and numerous unofficial meetings that took place in October 1947 in Cracow. The author of the pictures, Andrzej Hrynkiewicz, was a young scientist, and later professor of nuclear physics at the Jagiellonian University and the Institute of Nuclear Physics of the Polish Academy of Sciences.
    W artykule nawiązano do niezwykłego wydarzenia, I Międzynarodowej Konferencji Promieni Kosmicznych, która odbyła się w Krakowie w roku 1947, tuż po zakończeniu II wojny światowej. Konferencję zorganizowała grupa fizyków teoretyków z Uniwersytetu Jagiellońskiego i ówczesnej Akademii Górniczej pod przewodnictwem profesora Jana Weyssenhoffa. Przypomniano osiągnięcia polskich fizyków, zwłaszcza uczonych krakowskich, którzy w latach trzydziestych i czterdziestych ubiegłego wieku zajmowali się badaniami promieniowania kosmicznego. Przywołano nazwiska wybitnych fizyków reprezentujących podczas konferencji najbardziej znane ośrodki naukowe z Europy i Stanów Zjednoczonych. Artykuł został wzbogacony fotografiami wykonanymi podczas Konferencji i licznych spotkań nieoficjalnych, które miały miejsce w październiku 1947 r. w Krakowie. Autorem zdjęć był młody naukowiec, Andrzej Hrynkiewicz, późniejszy profesor fizyki jądrowej w Uniwersytecie Jagiellońskim i Instytucie Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk.
    Źródło:
    Studia Historiae Scientiarum; 2018, 17
    2451-3202
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Epistemologia w dydaktyce fizyki Komisji Edukacji Narodowej
    Epistemology in the teaching of physics by the Commission for National Education
    Autorzy:
    Janeczek, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015979.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    historia filozofii
    nauki i oświaty
    historia przyrodoznawstwa
    historia fizyki
    history of philosophy
    science and education
    natural history
    history of physics
    Opis:
    The subject of the article is defining the specificity of broadly understood epistemology (theory of cognition, methodology of science) that could be seen in the teaching of physics at secondary schools (and partly also at universities) run by the Commission for National Education. It was the first European „ministry” of education, which worked in Poland in the years 1773-1795. Its specificity was defined by a new model of school directed to scientific rather than linguistic-humanist, and on a higher level − also than philosophical education. On the level of syllabuses it meant replacing lecturing Aristotelian philosophy of nature with phenomenalistic-mathematical natural science (mechanists), oriented to technical-economic practice (utilitarianism). The syllabuses declared so radical a break up − in the spirit of pre-positivism of The French Encyclopaedia − with traditional education that at secondary schools practically all the philosophical subjects were removed, apart from logic and ethics, and at universities logic was cancelled too. However, the teaching practice differed from the syllabus and organisational radicalism that was incomparable with any other education system functioning in Europe. In it numerous handbooks written in the circle of the so-called philosophia recentiorum were used. It joined the Aristotelian philosophy of nature with elements of modern natural history. Introduced into the secondary and university education in the whole of Europe in the first half of the 18th century, it broke the framework of the traditional philosophy syllabus. Also the handbooks of the Commission for National Education − like all of the eclectic school physics of the Enlightenment era − still contained philosophical elements, with the idea of justifying them inductively. However, at the same time numerous troubles appeared resulting from putting into effect the empirical-mathematical ideal of natural history. This was the result of shortage of instruments necessary for performing experiments, even on the didactic level that dominated over research work in the Polish science of that time. Also doubts were expressed as to the possibilities and range of applying the language of mathematics for defining the data obtained in experiments. This resulted from a low methodological level of natural science of that time that still had a describing-systematising character (natural history, partly also physics). Hence doubts appeared in defining the mathematical status of natural science, still treated as applied mathematics, or as an integral − sometimes even first-rate − element of physics. Especially development of mathematically defined mechanics and the possibilities of applying it in technology gave a higher prestige to reflection over technical--economic activity, which led to general acceptance of the ideal of applied science preferred at those times.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 203-263
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wielka pasja do tego, co najmniejsze. Życie i działalność Ludwika Wertensteina (1887–1945)
    Great passion for the smallest things: Life and work of Ludwik Wertenstein (1887–1945)
    Autorzy:
    Dolecki, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1396417.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
    Tematy:
    historia fizyki
    promieniotwórczość
    Pracownia Radiologiczna TNW im. Mirosława Kernbauma
    nieelastyczne rozpraszanie neutronów
    history of physics
    radioactivity
    Mirosław Kernbaum Radiological Laboratory of the Warsaw Scientific Society
    inelastic collisions of neutrons
    Opis:
    The aim of the article is to show the most important facts of the life and work of Professor Ludwik Wertenstein (1887–1945). He was a student of Maria Skłodowska-Curie and Ernest Rutheford, a de facto supervisor of the Mirosław Kernbaum Radiological Laboratory of the Warsaw Scientific Society (1914–1939) and a highly regarded science communicator. The main scientific achievement of Wertenstein was his discovery of inelastic collisions of neutrons in 1934.
    Źródło:
    Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki; 2020, 29, 2; 9-42
    1509-0957
    Pojawia się w:
    Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-6 z 6

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies