Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "historia Polski w XX w." wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 20
Tytuł:
Udział przedstawicieli arystokracji w masowych przemieszczeniach polskiej ludności cywilnej w czasie kampanii wrześniowej 1939 r.
The Participation of the Polish Aristocracy in Massive Diplomacements of Polish Civilians During the September Campaign 1939
Autorzy:
Nowak, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953738.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Historia Polski XX w.
ziemiaństwo
II wojna światowa
migracje
History of Poland in the 20th century
the land gentry
World War II
migrations
Opis:
In the article, the issue of the landowners' attitude towards forced displacements of Poland civilians was divided into several questions. In the introduction the, author presented reasons for emigration, emphasizing that the process also included the analyzed community. Based on individual cases, author tried to show the conditions and directions of displacements, systematized them according to the busiest routes on the south, north and east of the country. In the margin of the issue, the consequences of the aristocracy participation in the mentioned movements were shown. Symptoms of that, was spreading – among public prejudiced against the aristocracy, which it considered a part of before–war elite–unfavorable opinions accusing landowners of being partly responsible for the military defeat of the country. This stance could have been softened by the fact of engagement of the aristocracy in the fight to protect freedom in the September campaign, organizing aid for war victims and participation in creation of conspiracy organizations. 
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 2; 137-160
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Michał Andrzejczak, Faszyzm włoski i hitleryzm w publicystyce Romana Dmowskiego w latach 1922–1939, Wydawnictwo „Nortom”, Wrocław 2010, ss. 255.
Autorzy:
Dziuda, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689806.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Roman Dmowski
polityka programowa
faszyzm włoski i hitleryzm
historia Polski 1 poł. XX w.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2011, 10, 2
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola Tadeusza Banachiewicza w działalności Polskiej Akademii Umiejętności na przykładzie Komitetów Narodowych
Autorzy:
Skrzyński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689538.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Tadeusz Banachiewicz
Polska Akademia Umiejętności
historia Polski 1 poł. XX w.
Opis:
Before Word War I Conseil Internationalde Recherches was the most important interational organisation as far as sciences were concerned. A row of international unions were attached to it. Since 1921 PAU (Polish Academy of Sciences) was country’ s official representative at international science unions. Several national committees were the Academy’s auxiliary bodies for the Union matters. Top representatives of particular branches of science belonged to these. Tadeusz Banachiewicz, an astronomer, mathematician and geophysicist was the chairman of most delegations sent by the Corporation for congresses of Survey – Geophysical Union and International Astronomy Union. He was also the chairman and played important role at domestic and international activities of National Commitees: Survey – Geophysical and Astronomy.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2012, 11, 1
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Struktura społeczna mieszkańców województwa łódzkiego w świetle powszechnych spisów ludności z 1921 i 1931 r.
Autorzy:
Rzepkowski, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689530.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
historia społeczna Polski 1 poł. XX w.
województwo łódzkie
struktura społeczna ludności
spisy ludności z lat 1921 i 1931
Opis:
The structure of Polish population in the interwar period has been already presented by scholars dealing with this issue, mainly in publications of Janusz Żarnowski. However, there is a need for determining the social composition of inhabitants of particular voivodeships of Second Polish Republic. This article in an attempt to present this social stratification in Łódź Voivodeship on the basis of censuses done in 1921 and 1931. Publications on Łódź Voivodeship during the period of Second Polish Republic are yet to be written, partly because the atten-tion of researchers was focused mainly on the capital of the voivodeship – the city of Łódź. Although Łódź Voivodeship was one of the most industrialized voivodeships of the interwar period Poland, the majority of its population was employed in agriculture and related branches of economy. Because of that the population structure of Łódź Voivodeship during the interwar period was a typical one for a voivodeship of an agricultural and industrial nature. During that time a large part of the population of the voivodeship was economically independent and conducted business activity, they were mostly small business owners, which is typical for capitalistic societies of the first half of 20th century in Central and Eastern Europe. Another characteristic feature of this voivodeship was the fact that a substantial percentage of population worked as hired labor, especially doing manual tasks in big factories, thus a high percentage of workers and home workers, especially in regions of concentrated industry.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2012, 11, 1
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wieś Niegoszowice moją dziedziczną i przezemnie nabytą ... z jej przyległościami, między Krakowem a Krzeszowicami leżącą”, czyli o właścicielach dworu i dóbr niegoszowickich
Autorzy:
Follprecht, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/435803.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
historia Polski XIX-XX w.
historia społeczna
wieś Niegoszowice
Opis:
Citizens of Krakow as well as members of the gentry connected with Lesser Poland can be enumerated among the owners of Niegoszowcie – a village located less than 20 kilometres to the west of Krakow. Some of them owned the country estate and profited form leasing it; others resided there permanently simultaneously holding offices in Krakow. Families thatwere connected to the place in the Old Polish times include the Lagjurgowie, Niegoszowscy, Bonerowie, Firlejowe, Szembekowie, Trewani, Komeccy, Kochanwscy and Głuchowscy. Onthe cusp of the 18thand 19thcenturies, the next owner, the Krakow canon Michał Soltyk, builta palace in Niegoszowice where he accumulated an immense collection of curiosities and a library. After his death, Niegoszowice became the property of his nephews, and then belonged to counts Borowscy, Krakow merchants Rathowie, and to Colonel Benedykt Zielonka and hisheir. Since 1846, the property belonged to the family of Chwalibogowscy who were connected with Krakow, and from whom Prince Eugeniusz Lubomirski, the heir of Kruszyna, bought itin 1882. His heirs sold Niegoszowice in 1912 to count Piotr Rostworowski. The estate andthe park were bought from the Rostworowscy family in 1966 by the PAX Association for the abode of United Economic Units “Veritas” (Zjednoczone Zespoły Gospodarcze “Veritas”) that ordered modernization of the manor house in the years 1971-1986. Currently, the manor ordered modernization of the manor house in the years 1971-1986. Currently, the manor house and the park are a private property.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2012, 12; 110-144
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów projektu „S(z)koldem”. Edukacja obywatelska pracowników instytucji edukacyjnych i kulturalnych w Polsce w latach 90. XX wieku
On the History of “S(z)koldem” Project. Civic Education for Employees of Educational and Cultural Institutions in Poland in the 1990s
Autorzy:
Maliszewski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/464349.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
Tematy:
The Swedish-Polish Project
Democratisation of Education – “S(z)
koldem” (1993–2000)
civic education of educational and cultural institutions
employees
history of democratisation of education and culture in the 1990s
Szwedzko-Polski Projekt Demokratyzacji Oświaty „S(z)koldem”
(1993–2000)
edukacja obywatelska pracowników edukacji i kultury
historia demokratyzacji
oświaty i kultury w latach 90
XX w.
Opis:
The article presents the origins, chosen aspects of implementation and the achievements of the Swedish-Polish Project: Democratisation of Education – “S(z) koldem”, coordinated by Vuxenutbildarcentrum (Adult Education Centre) of the University in Linköping (Sweden) and the Institute of Pedagogy of the University of Gdańsk. The project was carried out in schools and institutions supporting the school system and in cultural institutions from the entire country (mainly the Pomorze and Wielkopolska regions). The project “S(z)koldem” was addressed to active teachers of schools at different levels of education, pedagogues of different care and education institutions, librarians and employees of other Polish cultural institutions. The main goal of the project was to promote democracy within and around Polish (and Swedish) cultural and educational institutions as well as to promote civic education among their employees. The final part of the article attempts to formulate assessments related to the effects of the implementation of this Swedish-Polish project from the perspective of over a decade from its completion.
W artykule przedstawione zostały geneza, wybrane aspekty realizacyjne oraz dorobek Szwedzko-Polskiego Projektu Demokratyzacji Oświaty „S(z)koldem”, koordynowanego przez Vuxenutbildarcentrum /Centrum Edukacji Dorosłych/ Uniwersytetu w Linköpingu (Szwecja) i Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego. Projekt był realizowany w szkołach i instytucjach wspomagających system szkolnictwa oraz w placówkach kultury z terenu całego kraju (głównie Pomorza i Wielkopolski). Adresatami projektu „S(z)koldem” byli czynni nauczyciele szkół różnych szczebli kształcenia, pedagodzy z różnorodnych placówek opiekuńczowychowawczych oraz bibliotekarze i pracownicy innych polskich instytucji upowszechniania kultury. Głównym celem projektu było zaś propagowanie demokracji wewnątrz i wokół polskich (i szwedzkich) placówek kultury i edukacji oraz promowanie edukacji obywatelskiej wśród ich pracowników. W końcowej części artykułu podjęto próbę sformułowania ocen dotyczących efektów realizacji tego szwedzko-polskiego projektu z perspektywy kilkunastu lat od jego zakończenia.
Źródło:
Edukacja Dorosłych; 2013, 2(69)
1230-929X
Pojawia się w:
Edukacja Dorosłych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Adam Tarnowski – nasz poseł w Sofii”. Przyczynek do dziejów współpracy polskobułgarskiej w latach 1939–1941
“Minister Adam Tarnowski – our MP in Sofia”. A Trigger for the Polish -Bulgarian Cooperation in the First Years of German Occupation (1939–1941)
Autorzy:
Chimiak, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477769.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
historia polskiej dyplomacji w XX w., okupacja hitlerowska w Polsce,
polsko-bułgarskie stosunki dyplomatyczne, historia nauki polskiej w XX w., historia
II wojny światowej, historia Bałkanów, historia Warszawy, rząd polski na uchodźstwie
Opis:
The article describes diplomatic operations carried out by Poland’s MP and executive minister in Sofia Adam Tarnowski, one of the leading representatives of Polish diplomacy in the Second Republic of Poland. He was the longest serving Polish diplomat in the Kingdom of Bulgaria (1930–1941). Later he emigrated to London to hold prominent functions: a general secretary of the Ministry of Foreign Affairs, an MP in the Czechoslovakian government in exile, Minister of Foreign Affairs during and after the war in the governments of Tomasz Arciszewski and Tadeusz Bor-Komorowski. Chronological dividing lines of the study are: the fall of Poland in September 1939 and Bulgaria breaking off its diplomatic relations with Poland in March 1941. At that time, the Polish diplomatic post in Sofia was one of the very few legations which dealt with diplomatic issues despite the German seizure of Poland. When the war had broken out, Tarnowski began conducting a serious diplomatic campaign towards establishing contacts with his occupied motherland, helping people threatened by Nazi repressions, and informing foreign governments of crimes and destruction taking place in Poland. Tarnowski was supported by a group of Bulgarian diplomats sympathising with Poland. They stayed in Berlin and occupied Warsaw and provided priceless services to our country by carrying money, letters, and information about the Nazi crimes in the occupied Poland in their diplomatic bags. Our MP in Sofia would give shelter to Polish refugees, protect valuable objects belonging to the national heritage, and organize redeployment of Polish troops from Bulgaria into Turkey. The most spectacular operation managed by Tarnowski was the evacuation of a group of several dozen Polish airmen (in September 1940) by sea from the Black Sea coast to Turkey . A very important element of Tarnowski’s operations was the intervention with the Bulgarian government to help Polish scientists from the Jagiellonian University and the AGH University of Science and Technology arrested by Germans in November 1939. Tarnowski talked to Professor Bogdan Fiłow, President of the Bulgarian Academy of Science, a world famous archaeologist, who was about to become Prime Minister of Bulgaria. The sources of the article include: unknown historical documents from AAN, published diplomatic and intelligence documents, journals and recollections. Bulgarian sources and analyses, including video footage, were also used.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2014, 2(24); 227-251
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prymas Hlond o ustroju politycznym powojennej Polski.
Autorzy:
Pietrzak, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/913387.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Episkopat Polski
prymas
historia XX w.
myśl polityczna
nauczanie Kościoła
Opis:
Rozprawa odnosi się do koncepcji polityczno - ustrojowych jakie głosił ks. kard. August Hlond, prymas w latach 1926 - 1948, w odniesieniu do nowej, powojennej Polski.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2014, 66, 1; 183-204
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekspozytury i wpływy Związku Młodzieży Polskiej „Zet” w okresie zaborów (1886–1914)
Agencies and influence of the Associaton of the Polish Youth „Zet” (Związek Młodzieży Polskiej „Zet”) during the period of the Partitions of Poland (1886–1914)
Autorzy:
Waingertner, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689014.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
historia Polski XIX–XX w.
ruchy społeczne i polityczne na ziemiach polskich
Związek Młodzieży Polskiej „Zet”
history of Poland 19th–20th century
social and political movements on the Polish lands
Association of the Polish Youth „Zet”
Opis:
In 1886, at the University of Warsaw was established a secret Association of the Polish Youth „Zet” (APY). In the three decades it has become well organised and operating structure, with its outposts in the academic centres, where they studied the Poles – in Polish lands all three partitions, in Russia and in Western Europe. The program of APY called for young people to fight for an independent, united, democratic, self-governing, socially equitable and tolerant republic. The members of APY, in order to affect young Poles, ran on an activity involving the creation and inspiration of the academic unions and the associations of students, youth workers and peasants. They try to penetrate the existing structure of the „adult” society. Among these organizations were: „Red Rose”, „X”, „Pet”, National Groups, the National Youth Organization, „Eleuzis”, Union of Polish Societies in Germany „Unitas”, the Union of Societies of the Polish Youth Abroad, Union of Youth Craft, National Union of Workers, the National Union of Peasants, People Education League, National Education Association and the team Bartosz’s Troops. They expanded the influence of APY.
W 1886 r. na Uniwersytecie Warszawskim powstał tajny Związek Młodzieży Polskiej „Zet” (ZMP). W ciągu trzech dekad stał się on sprawnie zorganizowaną i działającą strukturą, mającą swoje placówki w ośrodkach akademickich, w których studiowali Polacy – na ziemiach polskich wszystkich trzech zaborów, w Rosji oraz w Europie Zachodniej. Program Związku wzywał młodzież do walki o niepodległą, zjednoczoną, demokratyczną, samorządną, sprawiedliwą społecznie oraz tolerancyjną Rzeczpospolitą. Członkowie ZMP, dążąc do wpływu na młodych Polaków, prowadzili działalność polegającą na zakładaniu i inspirowaniu związków akademickich, uczniowskich, młodzieży robotniczej i chłopskiej. Starali się również penetrować już istniejące struktury „dorosłego” społeczeństwa. Do grona tych organizacji należały: „Czerwona Róża”, „X”, „Pet”, Towarzystwa Tomasza Zana, Grupy Narodowe, Organizacja Młodzieży Narodowej, „Eleuzis”, Związek Towarzystw Polskich w Niemczech „Unitas”, Zjednoczenie Towarzystw Młodzieży Polskiej Zagranicą, Związek Młodzieży Rzemieślniczej, Narodowy Związek Robotniczy, Narodowy Związek Chłopski, Liga Oświaty Ludowej, Towarzystwo Oświaty Narodowej i Drużyny Bartoszowe. Poszerzały one wpływy ZMP.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2017, 16, 1
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish state policy on industry between 1918 and 2018
Polityka państwa polskiego wobec przemysłu 1918–2018
Autorzy:
Dwilewicz, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630529.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
economic history of Poland
industrial policy
industry in Poland
Poland in the 20th century
state interventionism
central planning
systemic transformation
historia gospodarcza Polski
polityka przemysłowa
przemysł w Polsce
Polska w XX w.
interwencjonizm państwowy
centralne planowanie
transformacja systemowa
Opis:
Artykuł zajmuje się polską polityką przemysłową i rozwojem przemysłu w Polsce w trakcie ostatniego stulecia. W okresie międzywojennym zwrot w kierunku aktywnej polityki państwa nastąpił w latach pełnienia funkcji wicepremiera przez Eugeniusza Kwiatkowskiego. Jednak najbardziej intensywna industrializacja finansowana przez państwo miała miejsce w okresie rządów komunistycznych, szczególnie w trzech dekadach między 1948 i 1978 r. Radykalną zmianę przyniosła transformacja systemowa. Porzuceniu starych dogmatów związanych z systemem gospodarki centralnie kierowanej towarzyszyła tendencja do restrukturyzacji przemysłu, powszechna w krajach rozwiniętych już od lat 70. XX w. Pomimo silnego spadku zatrudnienia w przemyśle, restrukturyzację można uznać za udaną, szczególnie jeżeli spojrzy się przez pryzmat konkurencyjności międzynarodowej.
The paper deals with the Polish industrial policies and the development of Polish industry during the last hundred years. In the interwar period, the turn towards the state’s active policy in the industry took place under Deputy Prime Minister Eugeniusz Kwiatkowski. The most intensive state-sponsored industrialization took place. However, under the communist rule, especially the three decades between 1948 and 1978 the situation changed radically along with the systemic transformation. The end of communist-era dogmas associated with central planning was accompanied by a universal tendency towards industrial restructuring, lasting in developed countries since the 1970s. Despite heavy losses in industrial employment, the restructuring process can be viewed as successful, especially in terms of international competitiveness.
Źródło:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 61-80
2082-0976
Pojawia się w:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Józef Redo (1872–1941). Wybitny artysta polskiego teatru i filmu
Józef Redo (1872–1941). Noted artist of the Polish theatre and film
Autorzy:
Uljasz, Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689089.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Redo Józef (1872–1941)
operetka w Polsce
historia XIX–XX w.
film polski
historia XX w.
Józef Redo (1872–1941)
operetta in Poland
history of the 19th–20th century
Polish film
history of the 20th century
Opis:
The article concerns an operetta actor – singer Józef Redo. The artist was bound for most of his career till death with Warsaw. In 1897, he was employed as an actor in the Teatr Nowości. He had a leading position on this scene until after the First World War. Later he performed in other theaters, mainly operetta, in Warsaw, less often outside the capital. He has achieved successes in all operetta actor’s specialties: in the role of amant, vaudeville, comic and characteristic. His most important creations include the Emperor in The Forester’s Daughter of George Jarno, Boni in The Csárdás Princess of Imre Kalman, Daniło in The Merry Widow and grandfather in Where the Lark Sings of Franz Lehar. Józef Redo also played in Polish films.
Artykuł dotyczy aktora operetkowego – śpiewaka Józefa Redy. Przez większość kariery artysta był związany z Warszawą. W 1897 r. został zatrudniony jako aktor w tamtejszym Teatrze Nowości. Zajmował czołową pozycję na tej scenie do czasów po pierwszej wojnie światowej. Później występował w innych teatrach, głównie operetkowych, w Warszawie, rzadziej poza stolicą. Osiągnął sukcesy we wszystkich operetkowych specjalnościach aktorskich: w rolach amanckich, wodewilowych, komicznych i charakterystycznych. Do jego najważniejszych kreacji należą Cesarz w Krysi Leśniczance Georga Jarny, Boni w Księżniczce czardasza Imre Kalmana, Daniło w Wesołej wdówce i dziadek w Skowronku Franza Lehara. Józef Redo grał też w polskich filmach.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2019, 18, 1; 99-122
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Totem inteligencki, czyli gdzie w społeczeństwie polskim XXI wieku szukać śladów po dawnym ziemiaństwie
Autorzy:
Epsztein, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/953838.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
aristocracy
intelligentsia
nobility
landed gentry
history of nineteenth- and twentieth-century Poland
arystokracja
inteligencja
szlachta
ziemiaństwo
historia Polski XIX–XX w.
Opis:
The book of Rafał Smoczyński and Tomasz Zarycki is devoted to a sociological analysis of the space occupied by aristocracy, landed gentry, and nobility in the Polish field of power since the second half of the nineteenth century. It could be regarded as a recapitulation of our knowledge of the role of post-landowning communities in Poland in the twentieth and twenty-first centuries.
Książka Rafała Smoczyńskiego i Tomasza Zaryckiego została poświęcona socjologicznej analizie miejsca, jakie w polskim polu władzy zajmują od drugiej połowy XIX w. arystokracja, ziemiaństwo, szlachta. Pracę można uznać za podsumowanie wiedzy o roli środowisk postziemiańskich w Polsce w XX i XXI w. 
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2019, 126, 2
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Felix Culpa” Prymasa Polski Augusta Hlonda?
„Felix Culpa” of Primate of Poland August Hlond?
Autorzy:
Żurek, Waldemar W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1634213.pdf
Data publikacji:
2020-11-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
prymas Polski kardynał August Hlond
hierarchia kościelna w Polsce w drugiej połowie XX wieku na Ziemiach Odzyskanych
historia Kościoła w Polsce w XX i XXI wieku
Primate of Poland August Hlond
the church hierarchy in Poland the second half of the 20th century in the Regained Territories
the history of the Church in the 20th and 21st centuries
Opis:
Zmiana granicy państwa polskiego po II wojnie światowej i proces przesiedlania ludności z Kresów Wschodnich do Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stworzyły swoisty tygiel ludnościowy na Ziemiach Zachodnich i Północnych, na które przybywały transporty z Kresów Wschodnich, z Polski centralnej i Małopolski oraz emigranci z państw zachodnich. Na tych ziemiach opuszczonych przez Niemców, największego znaczenia nabierały kształtujące się stosunki ludnościowe i religijne. W powojennych warunkach procesy integracyjne na tych terenach następowały powoli, w czym nie do przecenienia miało wpływ ustanowienie organizacji polskiej administracji kościelnej oraz praca pastoralna polskiego duchowieństwa katolickiego. Prymas Polski kard. August Hlond powrócił do Polski 20 lipca 1945 r., w momencie, kiedy miały się decydować losy granic państwa, ustroju, a przede wszystkim tak mocno poszczerbionego przez wojnę i okupację Kościoła. Podejmowane przez komunistów reformy motywowane frazeologią demokratyczną, w rzeczywistości były budową demokracji socjalistycznej. Kościół w  tamtym czasie ucierpiał wskutek reformy rolnej, a znaczącym ostrzeżeniem było wypowiedzenie dnia 12 września 1945 r. przez komunistów konkordatu. Na skutek izolacji Polski w stosunku do Zachodu, kardynał Hlond uważał za konieczne podejmowanie decyzji bez współdziałania ze Stolicą Apostolską, aby na terenach Ziem Odzyskanych z napływową ludnością polską zapewnić polską organizację i hierarchę kościelną, gdyż na podstawie dotychczasowych doświadczeń z Niemcami jasne dla niego było, iż na ziemiach poniemieckich nie może ostać się niemiecka administracja kościelna. Ponadto sądził, że tymi działaniami organizacyjno-prawnymi uniemożliwiał komunistycznemu rządowi stworzenie obszarów wyjętych spod wpływu Kościoła, albo dopuszczenie wprawdzie polskiej organizacji kościelnej, ale całkowicie sobie podporządkowanej, czego próby podejmowano w 1950 r. Zaprowadzenie hierarchii polskiej w miejsce niemieckiej było postrzegane w Niemczech i częściowo w Watykanie jako bezprawie już w 1945 r. W związku z powyższym kardynał Hlond w dokumencie z 24 października 1945 r. (40 stron) do Rzymu, usprawiedliwiającym podjęte przezeń działania oświadczał, iż w świetle zastrzeżeń z Rzymu zorientował się, iż mylnie zinterpretował uzyskane od papieża pełnomocnictwa i instrukcję Tardiniego. Jako kontrargument opisał sytuację na Ziemiach Odzyskanych i konieczność szybkiego działania w sprawach kościelnych i niedopuszczenie do podejmowania w tej materii decyzji przez komunistów, co nastąpiłoby w przypadku pozostawienia niemieckiej administracji kościelnej. Raport Hlonda do Rzymu był rzeczowy i faktograficznie wiarygodny, a dokonane przez niego podziały terytorialne Kościoła i utworzenie administracji apostolskich, nie tylko nie spowodowały interwencji papieża, a – jak się wkrótce okazało – dla Watykanu postępowanie Hlonda było wygodnym rozwiązaniem, ratującym katolicyzm w jednym z państw bloku sowieckiego, za co kardynał nigdy nie został zdezawuowany przez Stolicę Apostolską. Proces beatyfikacyjny Augusta Hlonda rozpoczął się w 1992 r. Na szczeblu diecezjalnym zakończył się w 1996 r. Przeciwny jego beatyfikacji był Związek Wypędzonych i episkopat niemiecki. Opracowane w 2008 r. Positio, Komisja Teologiczna Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych zaopiniowała w 2017 r. pozytywnie. W 2018 r. uczynili to kardynałowie i biskupi z Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. Dnia 19 maja 2018 r. papież Franciszek podpisał dekret o heroiczności cnót kard. Hlonda. Przysługuje mu odtąd tytuł Czcigodnego Sługi Bożego.
The change of the border of Poland after the Second World War and the process of the relocation of Poles to the newly established Polish People’s Republic created a kind of melting pot in the Western and Northern Territories, in which transports arrived from the Eastern Borderlands, Central Poland and Little Poland, as well as from Western countries. In these lands abandoned by Germans, it was the emerging population and religious issues that had the greatest importance. In the post-war reality, the integration process was rather slow in these areas, but it must be noted that the establishment of the organization of the Polish church administration and the pastoral work of the Polish Catholic clergy were invaluable in this matter. After the war, Primate of Poland August Hlond returned to Poland on 20 July 1945, at a time when the fate of the state borders, of the system and, above all, of the Church, so severely afflicted by the war and occupation, was to be decided. The post-war reforms, which were introduced by communists and justified by democratic phraseology, were aimed at building socialist democracy. The church at that time suffered due to implementing land reform. Another clear warning was the annulment of the concordat by communists on 12 September 1945. As a result of Poland’s isolation from the West, Cardinal Hlond considered it necessary to make decisions about establishing Polish organization and the church hierarchy in the Regained Territories without cooperation with the Holy See. He thought that the German church administration could not be maintained in the former German lands. Moreover, he believed that these organizational and legal actions would prevent the communist government from creating areas without the influence of the Church, or from establishing Polish church organization completely dependent on communists, which was attempted in 1950. The establishment of the Polish hierarchy in place of the German was seen as lawless in Germany and partly in the Vatican as early as 1945. On 24 October 1945 Cardinal Hlond sent the document (40 pages) to Rome justifying his actions. He stated that seeing the objections expressed by Rome, he realized that he had misinterpreted the powers and instructions of Tardini obtained from the Pope. As a counter-argument, he described the situation in the Recovered Territories and explained that he had had to act quickly in church matters in order to prevent communists from making decisions in this matter, which would have happened if the German church administration had remained. Hlond’s report to Rome was factually credible, and his territorial divisions of the Church and the establishment of the apostolic administrations did not invoke the Pope’s intervention. Soon it transpired that Hlond’s actions were convenient for the Vatican, and thus he saved Catholicism in one of the countries of the Soviet Bloc. That is why Hlond was never disapproved by the Holy See for what he had done. August Hlond’s beatification process began in 1992. It ended in 1996 at the diocesan level. The Federation of Expellees and the German episcopate were against Hlond’s beatification. In 2017, the Theological Commission of the Congregation for the Causes of Saints gave a positive opinion about the Positio of 2008. In 2018, the same was done by the cardinals and bishops of the Congregation for the Causes of Saints. On 19 May 2018, Pope Francis signed a decree on the heroic virtues of Cardinal Hlond. Since then he has had the title of the Venerable Servant of God.
Źródło:
Studia Polonijne; 2020, 41; 255-266
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pożytkach płynących z lektury publicystyki politycznej. Refleksje na marginesie najnowszego wyboru pism Ignacego Matuszewskiego
Autorzy:
Waingertner, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608332.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
20th-century history of Poland
Polish journalism in the 20th century
20th-century Polish political thought
Polish emigration after 1939
World War II
historia Polski w XX w.
publicystyka polska w XX w.
polska myśl polityczna w XX w.
emigracja polska po 1939 r.
II wojna światowa
Opis:
The subject of the review is a selection of journalistic writings by Ignacy Matuszewski, prepared and foreworded by Sławomir Cenckiewicz. The author of the collected texts was an outstanding figure – an outspoken supporter of Piłsudski, organiser of military intelligence, diplomat and minister of the Second Polish Republic, as well as a leading columnist of the post-May camp and its leader in exile after 1939. In the light of the collected articles he appears as a brilliant political thinker, but above all as a great patriot of Independent Poland.
Przedmiotem recenzji jest wybór pism Ignacego Matuszewskiego, opracowany i opatrzony wstępem przez Sławomira Cenckiewicza. Autor zebranych tekstów był postacią niezwykłą – zwolennik Piłsudskiego, organizator wywiadu, dyplomata i minister II Rzeczypospolitej, a także czołowy publicysta obozu pomajowego i jego lider na emigracji po 1939 r. W zebranych artykułach jawi się jako wybitny myśliciel polityczny, przede wszystkim jednak – jako wielki patriota Niepodległej Polski.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2020, 52, 2
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie ugrupowania polityczne wobec postaw młodzieży Królestwa Kongresowego w okresie rewolucji 1905 r., strajku szkolnego i bojkotu szkół rosyjskich
Autorzy:
Waingertner, Przemysław Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1550942.pdf
Data publikacji:
2021-08-18
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
rewolucja 1905 r.
strajk szkolny 1905 r.
historia Polski w XX wieku
Revolution of 1905
school strike 1905
history of Poland in the 20th century
Opis:
W artykule została podjęta próba odpowiedzi na pytania o miejsce, jakie postawy i aktywność dorastającego w Królestwie Polskim pokolenia zajmowały w refleksji i działaniach polskich elit politycznych, skupionych w ugrupowaniach i środowiskach, funkcjonujących na ziemiach polskich w pierwszych kilkunastu latach XX stulecia – w okresie wyznaczonym w Kongresówce przez wybuch rewolucji 1905 r. i strajku szkolnego oraz wygaśnięcie programowego bojkotu szkoły rosyjskiej. W tekście Czytelnik znajdzie odpowiedzi na dwa zasadnicze pytania: jak partie polityczne odnosiły się do postaw i publicznej aktywności tego młodego pokolenia, oceniały jego dojrzałość polityczną, a także wartość i skuteczność działań podejmowanych przez młodzież? Jakie miejsce dla przedstawicieli młodej generacji przewidywali politycy we własnych stronnictwach i jaką rolę im przeznaczali? Przedmiotem powyższych analiz stały się wystąpienia publiczne i prasa najważniejszych spośród ówczesnych polskich ugrupowań politycznych: Narodowej Demokracji, Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) oraz środowisk konserwatywnych. Na podstawie badań wypada stwierdzić, iż konserwatyści potępiali „niedojrzałych” przedstawicieli młodego pokolenia Królestwa Polskiego, uczestniczących w strajku i bojkocie szkoły rosyjskiej, pozostając przeciwnikami idei rewolucji. Narodowcy widzieli w strajku przejaw „nierozumnego” buntu wobec „realistycznej” polityki. Socjaliści i radykalni ludowcy pozytywnie oceniali zaktywizowanie się polityczne młodej generacji. Charakterystyczna, odmienna w stosunku do innych ugrupowań na lewicy, była natomiast dogmatyczna postawa SDKPiL. Partia ta popierała zaangażowanie młodzieży w walce „na ulicach” o zwycięstwo rewolucji, natomiast strajk szkolny traktowała jako godny uwagi, gdy wzmagał „rewolucyjne wrzenie” i wtedy, gdy młodzież podnosiła hasła socjalne. Socjaldemokracja przeciwstawiała się natomiast późniejszemu bojkotowi, podejmowanemu w imię haseł narodowych i oświatowych, gdy opadła fala rewolucyjnych wystąpień – mogącemu sprzyjać sympatiom młodych, kierowanym ku innym polskim ugrupowaniom politycznym.
In this article, an attempt was made to answer questions about the place that the attitudes and activity of the generation growing up in the Kingdom of Poland occupied in the reflection and actions of polish political elites, concentrated in groups and environments, operating in Polish lands in the first dozen years of the twentieth century – during the period appointed in Congress by the outbreak of the Revolution of 1905 and the school strike and the expiration of the program boycott of the Russian school. In the text, the reader will find answers to two fundamental questions: how did the political parties relate to the attitudes and public activity of this young generation, assess its political maturity, as well as the value and effectiveness of the actions taken by young people? What place for representatives of the young generation predicted politicians in their own partisanship and what role did they allocate to them? The above analyses covered public appearances and the press of the most important polish political groups of the time: the National Democracy, the Polish Socialist Party (PPS), the Social Democracy of the Kingdom of Poland and Lithuania (SDKPiL) and conservative circles. On the basis of the research, it should be noted that the conservatives condemned the “immature” representatives of the younger generation of the Kingdom of Poland, participating in the strike and boycott of the Russian school, remaining opponents of the idea of revolution. The nationalists saw in the strike a manifestation of a “reckless” rebellion against a “realistic” policy. Socialists welcomed the political activism of the young generation. However, the dogmatic attitude of the SDKPiL was characteristic, which was different from other groups on the left. The party supported the involvement of young people in the fight “on the streets” for the victory of the revolution, while the school strike was regarded as noteworthy when it intensified the “revolutionary uproar” and when young people raised social slogans. Social Democrats, on the other hand, opposed a subsequent boycott, undertaken in the name of national and educational slogans, when a wave of revolutionary speeches fell – which could favor the sympathies of young people, directed towards other Polish political groups.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2021, 20, 1; 225-245
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 20

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies