Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Some remarks on the history of the Karaites in Grand Duchy of Lithuania in the 15th century

Autorzy:

Witkowski, Rafał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/916379.pdf

Data publikacji:

2013-12-31

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Medieval Karaims
Grand Duchy of Lithuania
settlement

Opis:

The articles deals with the medieval sources on the history of the Karaites who appeared in the Grand Duchy of Lithuania during the reign of duke Vitold (Vytautas). Many of them were already analyzed by researchers, whoever some questions still remained unanswered or presented not always in fully critical way. The research questions deal with the original privilege issued by Lithuanian monarchs to the Karaites, allegedly participation of the Karaites at the battle of Tannenberg or travel description left by Burgundian knight Gilbert de Lannoy. It seems that the first written document, shaping he legal position of the Karaites in the Grand Duchy of Lithuania was issued by duke Casimir Jagellonides in 1441. The charter of grand duke Vitold, drawn in 1388, was certainly forged sometime in the 15th century. The Bavarian Latin chronicle informing that a Jewish (in fact, Karaite?) military unit supported Polish-Lithuanian army at the battle of Tannenberg in 1410, transmitted only political propaganda, and did not reflect a real fact. Famous Burgundian traveler, who visited Grand Duchy of Lithuania in the beginning of the15th century, met Karaites in Troki.

Źródło:

Karaite Archives; 2013, 1; 211-242
2353-2327

Pojawia się w:

Karaite Archives

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Słowa, symbole, znaczenia – badania dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego w aspekcie nauk pomocniczych historii, red. Rūta Čapaitė, Gitana Zujienė, Wilno 2019
Ženklai, simboliai, prasmės. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės tyrimai pagalbinių istorijos mokslų aspektu. Mokslinių straipsnių rinkinys. Sudarytojos Rūta Čapaitė, Gitana Zujienė, Vilnius 2019
Words, symbols, meanings – studies of the history of the Grand Duchy of Lithuania in the aspect of auxiliary historical sciences, ed. R. Čapaitė, Vilnius 2019

Autorzy:

Zawadzki, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/11364349.pdf

Data publikacji:

2020-10-30

Wydawca:

Archiwum Główne Akt Dawnych

Tematy:

Wielkie Księstwo Litewskie
Grand Duchy of Lithuania

Źródło:

Miscellanea Historico-Archivistica; 2020, 27; 382-386
0860-1054

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Archivistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Obrazy unii między Wielkim Księstwem Litewskim a Królestwem Polskim w litewskiej pamięci zbiorowej (koniec XIX w. – 1940 r.)

Autorzy:

Mačiulis, Dangiras

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676424.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
Polish-Lithuanian union
collective memory

Opis:

The images of the Grand Duchy of Lithuania and the Union of the Kingdom of Poland in Lithuanian collective memory (end of the 19th c. – 1940)Since the end of the 19th century the Lithuanian national movement created several narrations about national history, which presented a negative evaluation of the Grand Duchy of Lithuania and the Union of the Kingdom of Poland. Polonization of Lithuania was highlighted as the most negative consequence of these Unions.All unions formed under the Grand Duchy of Lithuania and the Union of the Kingdom of Poland got negative evaluation in the discourse of Lithuanian nationalism. However, the Union of Lublin was considered to be the greatest harm – it was evaluated as a fatal moment in the Lithuanian history giving rise to the processes of dangerous Lithuanian national ethnic identity loss. The Lithuanian national movement proclaimed cultural and political independence, and declared that the revival of historical ideal of the Unions’ national identity was unacceptable for the Lithuanian nation.When discussing the Lithuanians’ rights to political independence with the Polish public figures and reacting to ambitions of the Polish political figures to restore Poland with the Polish-Lithuanian Commonwealth national borders of 1772, in the Lithuanian press the image of two Unions (usually, the Union of Lublin) was presented as the symbol underlying the Lithuanian national political and cultural dependence. The image of the Union of Lublin was like an obligatory illustration of the Lithuanian nationalism discourse underlining the negative consequences of the union for the Lithuanian nation. It was the Union of Lublin that became the generalized image of all unions and the symbol of Lithuanian political, ethnic, cultural dependence, the memory location underlying the traumatic memory.The initiatives of the Polish public figures to actualize the memories about the unions caused the Lithuanians’ negative response and numerous discussions. A similar situation happened in 1913 when the Polish society mentioned the 500th anniversary of the Herald Union. The celebration of this anniversary was evaluated by Lithuanians as a Polish attempt to revive the political union ideal – as an attempt to make Lithuania a part of Poland. The debates of those times were used by the public figures of the Lithuanian national movement in order to emphasize the orientation of the Lithuanian national movement towards the cultural and political emancipation and underline that the Lithuanians do not accept any idea of state revival reasoned by historical unions.The image of unions in the interwar Lithuania of the 20th century was the most vivid in propagandist discourse during the fights for Lithuanian independence and when trying to restore the historical capital, Vilnius. This image was used as a rhetoric figure of propagandist discourse symbolizing the Lithuanian slavery and a threat of its dependence on Poland.  Obrazy unii między Wielkim Księstwem Litewskim a Królestwem Polskim w litewskiej pamięci zbiorowej (koniec XIX w. – 1940 r.)Od końca XIX w. litewski ruch narodowy tworzył narracje historyczne, w których unie między Wielkim Księstwem Litewskim (dalej WKL) a Królestwem Polskim oceniano negatywnie. Za największy negatywny skutek unii uznano polonizację Litwy.W litewskim dyskursie nacjonalistycznym negatywnie oceniono wszystkie unie zawarte między WKL a Królestwem Polskim, jednak jako największe zło traktowano unię lubelską – decydujący punkt w historii Litwy, od którego rozpoczął się groźny proces utraty tożsamości przez naród litewski. Litewski ruch narodowy głosił dążenie do wolności kulturowej i politycznej. Towarzyszyła temu deklaracja, że dla narodu litewskiego nie do przyjęcia jest odrodzenie historycznej unijnej idei państwowości.W toczącej się w prasie litewskiej dyskusji z polskimi działaczami społecznymi o prawach Litwinów do samodzielności politycznej oraz w reakcji na ambicje polskich działaczy społecznych przywrócenia państwowości Polski w granicach Rzeczpospolitej Obojga Narodów z 1772 r., obraz unii (najczęściej lubelskiej) pojawiał się jako symbol zależności politycznej i kulturowej narodu litewskiego. Wizja unii lubelskiej była obowiązkową ilustracją litewskiego dyskursu nacjonalistycznego, świadczącą o negatywnych skutkach unii dla Litwinów. To właśnie unia lubelska stała się uogólnionym obrazem wszystkich unii oraz symbolem niewoli politycznej, narodowej i kulturowej Litwinów, traumatycznym miejscem pamięci.Inicjatywy polskich działaczy, by przywrócić pamięć o uniach, wywoływały negatywną reakcję ze strony Litwinów i rodziły dyskusje. Tak się stało, na przykład, w 1913 r., gdy polskie społeczeństwo obchodziło jubileusz 500. rocznicy unii horodelskiej. Obchody te oceniono jako próbę Polaków ożywienia idei unii politycznej – dążenie do uczynienia z Litwy części Polski. Ówczesne dyskusje działacze litewskiego ruchu narodowego wykorzystali do tego, by podkreślić swoje dążenie do emancypacji kulturowej i politycznej oraz zaznaczenia, że Litwini nie akceptują żadnej idei odrodzenia państwowości, opartej na uniach historycznych.W okresie międzywojennym na Litwie obraz unii najbardziej był dostrzegalny w dyskursie propagandowym w okresie walk o niepodległość Litwy oraz w dążeniu do odzyskania historycznej stolicy Wilna. Obraz ten wykorzystano jako figurę retoryczną dyskursu propagandowego, symbolizującą niewolę Litwy i jej uzależnienie od Polski.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2017, 41
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Kitabistyka: źródła, metodologia i perspektywy badawcze
Kitab Studies: Sources, Methodology and Research Prospects

Autorzy:

Łapicz, Czesław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044766.pdf

Data publikacji:

2018-01-29

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

kitab
Kitab Studies
Tatars
Muslims
Grand Duchy of Lithuania

Opis:

The paper contains a synthetic discussion of original and little known philological manuscripts which had been created since the 16th century by Tatars – Muslims of the Grand Duchy of Lithuania – as characteristic Slavic aljamiado. The preserved manuscripts in which Slavic languages – Polish and Belarusian – were recorded in the Arabic alphabet are enormously important for the history of both languages and the Slavic-Oriental language relations. Various types of these historical texts (kitabs, chamails, tajweeds, etc.) contain the first, that is the oldest (16th century), translation of the Quran into a Slavic language (Polish) recorded in the Arabic alphabet (so-called tafsir). These sources are studied within the framework of an original philological sub-discipline of Kitab Studies whose origin and development should be credited to Professor Anton Antonovich from Vilnius University. The author of the paper discusses the research methodology pertaining to these sources, particularly the transliteration of Slavic texts recorded in the Arabic alphabet into the Latin alphabet, and introduces prospective major research tasks for Kitab Studies.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2017, 24, 2; 111-124
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Сотенная организация в городах Великого княжества Литовского
Sotnya’s in the Cities of the Grand Duchy of Lithuania

Autorzy:

Волков, Николай

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27301345.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

city
sotnya
militia
self-government
the Grand Duchy of Lithuania

Opis:

Sotnya’s (hundreds) in the cities of the Grand Duchy of Lithuania in the early New Age are a unique phenomenon in which Belarusian historians see traditions of the ancient Rus. However, in the sources of the 15th–18th centuries there are no mentions of continuity with the urban tradition of the previous era, and the spread of hundreds and tens in the cities on the border of the Grand Duchy of Lithuania was caused by the military confrontation with the Moscow State and the Crimean Khanate. They may have originated on the basis of local traditions of the organization of the infantry, which has its roots in times of ancient Rus, at the same time on their formation could have a significant influence the pattern of organization of the Polish infantry. Hundreds and tens remained of military importance until the middle of the 17th century, but from their appearance until the 18th century, they were equally effective fiscal and administrative units and influenced local government.

Źródło:

Miscellanea Historico-Iuridica; 2022, 21, 1; 499-534
1732-9132
2719-9991

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Iuridica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Становление налогов и их развитие на территории Беларуси (до января 1919 года)

Autorzy:

Абрамчик, Лилия Я.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/621591.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania, taxes, natural taxes, tresaury, Lithuanian Statutes

Opis:

From the moment of the creation of a state on the territories of Belarus, the system of taxation was also developing. At first it was quite primitive, based on the size of the population. Later on, when social and economic relations became more developed, new forms of taxation, based on the value of land, likewise developed. In the 10-12th centuries, the taxes were collected from the territories. The treasury of the Grand Duchy of Lithuania consisted of pecuniary and non-pecuniary (natural) taxes. Since the beginning of the 17th century, more than 30 different taxes had existed. Some of the present taxes have roots in this old system. The feature of this system is that it had an individual character. There were many reductions established, so that one may even talk about a – whole system of tax reductions.

Źródło:

Miscellanea Historico-Iuridica; 2012, 11; 97-114
1732-9132
2719-9991

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Iuridica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

“Within One’s Inner Circle”: The Identity of Ruthenian Szlachta (Noblemen) of the Grand Duchy of Lithuania at the Time of the Union of Lublin (the Case of Filon Kmita Czarnobylski)

Autorzy:

Koluzaeva, Irina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/508714.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
nobility
identity
Rus’
Ruthenia
sixteenth century

Opis:

“Within One’s Inner Circle”: The Identity of Ruthenian Szlachta (Noblemen) of the Grand Duchy of Lithuania at the Time of the Union of Lublin (the Case of Filon Kmita Czarnobylski)The main aim of this article is to reconstruct the Ruthenian nobleman’s (szlachcic) perception of “us” and “the sphere of familiarity” in the second half of the sixteenth century and to place him within his respective communities and social groups by analyzing successive levels of his identity. It seems to be particularly important to study ideas and awareness of the common representative of the Ruthenian political nation of the Grand Duchy of Lithuania, as scholars have so far been paying attention only to the notions of identity held by particular representatives of the elite, or else by intellectuals. Clientelist relationships of particular Ruthenian families, which are of crucial importance for reconstructing the complete image of the period, have not commonly been the subject of scientific research.The main thesis posited by this work is that the perception of one’s inner, familiar circle, of “us” as opposed to “them,” in the case of Ruthenian nobility was as multilevel as their national identity. To elucidate the posed questions, I am going to analyze Filon Kmita’s personal correspondence, his public, family and matrimonial relationships, the social practices he engaged in, and military and official environments to which he belonged.Such approach can help us not only to reconstruct the circle of relationships of this remarkable person but also to show how one of three primary nations of the Polish-Lithuanian Commonwealth – the Ruthenians – was experienced from the perspective of one of its representatives. „W kręgu swoich”: O świadomości ruskiej szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego w dobie Unii Lubelskiej (na przykładzie Filona Kmity Czarnobylskiego)Głównym zadaniem mojego artykułu jest rekonstrukcja postrzegania „swojskości” przez ruskiego szlachcica z drugiej połowy XVI wieku oraz analiza jego wielopoziomowej świadomości, która umożliwi usytuowanie tego pojęcia w systemie odniesień poszczególnych grup i zbiorowości społecznych. Szczególnie istotne wydaje się zbadanie horyzontów i wyobrażeń przeciętnego przedstawiciela ruskiego narodu politycznego Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI wieku, dotychczas uczeni skupiali się bowiem najczęściej na wyobrażeniach elit (zwłaszcza ich pojedynczych przedstawicieli) lub intelektualistów, a związki klientalne poszczególnych rodzin ruskich, niezwykle istotne dla skonstruowania całościowego obrazu, praktycznie nie były przez nich jeszcze badane. Jedna z najważniejszych tez mojego artykułu zakłada, że świadomość przynależności do takiego „kręgu swoich” była jednym z nieodłącznych elementów ówczesnej ruskiej tożsamości. Jednocześnie zarówno postrzeganie „swoich”, jak i świadomość narodowa ruskiej szlachty charakteryzowały się wielopoziomową strukturą. Aby uzyskać rzucić światło na tak postawione kwestie, analizie poddam korespondencję osobistą Filona Kmity, jego powiązania społeczno-rodzinne, związki małżeńskie, zależności klientalne, praktyki społeczne, otoczenie wojskowe i służbowe. Takiego rodzaju podejście może pomóc nie tylko w przedstawieniu konkretnej jednostki (wprawdzie wybitnej, ale pozostającej poza środowiskiem elity Wielkiego Księstwa Litewskiego), lecz również w prezentacji trzeciego największego narodu Rzeczypospolitej w XVI wieku z punktu widzenia jednego z jego przedstawicieli.

Źródło:

Colloquia Humanistica; 2016, 5
2081-6774
2392-2419

Pojawia się w:

Colloquia Humanistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Józefa Mackiewicza idea restytucji Wielkiego Księstwa Litewskiego w kontekście geostrategii państw Europy Wschodniej w dobie dwudziestolecia międzywojennego

Autorzy:

Marcin, Hylewski,

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/902322.pdf

Data publikacji:

2018-11-07

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
geopolitics
nationalism
interwar era
Eastern Europe

Opis:

The paper is an attempt at summarising Józef Mackiewicz’s views concerning the idea of resurrection of the statehood of the Grand Duchy of Lithuania in the interwar period. Its objective is to present the cultural and political foundations for the project in question that were present in deliberations of the so-called ‘Vilnius natives’ but also sources that are basically absent in the domestic thought in the form of a geopolitical profit and loss account that Mackiewicz brings to the fore. The paper also discusses the reasons (the ‘carnival of nationalisms’) due to which the accomplishment of Mackiewicz’s vision, as well as of similar projects implying enhanced integration and cooperation between the states of Eastern Europe, was impossible in the existing political conditions.

Źródło:

Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2018, 11; 65-89
1898-4215

Pojawia się w:

Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Korespondencja Filipa Melanchtona do możnowładców litewskich
Philip Melanchthon’s Letters to Lithuanian Magnates

Autorzy:

Matwiejczuk, Paweł

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/425351.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie

Tematy:

Reformation
Philip Melanchton
correspondence
humanism
the Grand Duchy of Lithuania.

Opis:

This article presents the results of research on the correspondence of Philip Melanchthon to Lithuanian magnates. Letters to Nicholas Radziwill the Black and Albert Gasztold on the one hand, praise the Renaissance lords, and on the other hand constitute a source of knowledge of the history of the Church and spiritual leaders of the Reformation in the Grand Duchy of Lithuania. The article also contains letters translated from the Latin language into Polish.

Źródło:

Gdański Rocznik Ewangelicki; 2014, 8; 35-50
1898-1127

Pojawia się w:

Gdański Rocznik Ewangelicki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

„Pomoc nie tylko dla zgromadzenia mego…” Działalność edytorska benedyktynek wileńskich za rządów ksieni Franciszki Anny Wołłowiczówny
“Help not only for my congregation...” Editorial Activity of Vilnius Benedictine Nuns under the Reign of the Prioress Franciszka Anna Wołłowiczówna

Autorzy:

Gwioździk, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/535046.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
Benedictine nuns
Wołłowiczówna
editorship
18th century

Opis:

At the end of Saxon times and in the king Stanisław period, the Benedictine monastery in Vilnius was a community of people who used various types of prints; in accordance with the patterns of behavior and communication habits characteristic of the feminine contemplative community. The merits of Wołłowiczówna were twofold: she initialized the creation of the texts and she resumed and subsidized prints, which were published for the use of the monastery and to meet the religious needs of the society. The created texts were mainly works in the field of theology of spirituality, which certified the role of the written word in the monastery, and normative as well as formative works, which were used in the internal circulation of the monastery (and in other monasteries of various rules). The translated and native ascetical literature and brackish texts, however, were made available not only to the Benedictines, but also to the public. Also,occasional prints were published: those created and maintained the monastery’s bonds with the clergy and the local society and, at the same time,  documented important events in the life of the community.

Źródło:

Śląskie Studia Polonistyczne; 2017, 10, 2; 68-91
2084-0772
2353-0928

Pojawia się w:

Śląskie Studia Polonistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Communities and Their Temples: Orthodox, Jewish, Protestant, and Catholic: Religious Delimitations in the Historical Topography of Słuck

Autorzy:

Cieśla, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/601393.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

urban space
religious and confessional diversity
Jews
Grand Duchy of Lithuania

Opis:

The article analyses the religious topography of Słuck (today, Sluck in Belarus). Słuck was an important hub of Orthodoxy and Protestantism in the Grand Duchy of Lithuania; moreover, 38 percent of its population was Jewish. Detailed analysis of legal documents and urban inventories showed that there were areas within the town bounds which were reserved for the Christian communities active there. The spatial balance was upset in the former half of the eighteenth century, with Catholic orders brought into the town. The Jews were the only group that was legally barred from choosing a place to reside. The municipal authorities endeavoured to restrict the Jewish settlement to one street. Members of Jewish financial elite were the only ones to succeed in crossing the legal boundaries and settle down at the ‘Christian’ streets ofSłuck.

Źródło:

Acta Poloniae Historica; 2017, 116
0001-6829

Pojawia się w:

Acta Poloniae Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Формирование и развитие органов местного управления и самоуправления в Беларуси

Autorzy:

Колесников, Валерий В.
Крастина, Анжелика Ч.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/621587.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania, law of magdeburg, self-government, Polish Second Republic

Opis:

As is the case in the majority of modern states, the formation of local management and self- management in Belarus is an inevitable process. During the economic and political reforms required for this purpose, there are necessary preconditions. Historically, local government has passed through a long and difficult process of development in Belarus. In working out modern concepts of local government, it is necessary to consider the evolution of the machinery of government and the historical development of most legal regulations of mutual relations between the state as a whole and its parts. Actually, the first forms of self- -management in its modern understanding began to arise in the territory of modern Byelorussia since the XIVth century. In the present legal and historical scientific literature, there was no uniform representation about the stages of formation of local governments in the territory of Belarus. It is represented that these or any other processes are always conditional; nevertheless, in this work, one of the variants of classification and a periodization of the process of formation and the development of local management and self-management in the territory of Belarus is offered.

Źródło:

Miscellanea Historico-Iuridica; 2012, 11; 115-128
1732-9132
2719-9991

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Iuridica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Podatki oraz inne świadczenia pobierane od Żydów w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII i XVIII wieku
Taxes and Other Provisions Paid by Jews in the Grand Duchy of Lithuania in the 17th and 18th Centuries

Autorzy:

Cieśla, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1054945.pdf

Data publikacji:

2018-09-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Jewish poll tax
return tax
the Lithuanian Waad
the tax system of the Grand Duchy of Lithuania
the enforcement of taxes in the Grand Duchy of Lithuania

Opis:

The article includes a description of taxes paid by Jews to the state treasury / royal treasury, which contributed to the budget of cities. The analysis was divided into two parts. The first of them addresses taxes the distribution of which was handled by the Lithuanian Waad. These were: the Jewish poll tax, return taxes, housing tax and general poll tax. The analysis of the treasury materials and minutes of the Lithuanian Waad made it possible to state that the poll tax rate depended on the political situation of the state and the Jews were obliged to pay larger sums during wars. The comparison of the Jewish sources with the sources of the treasury of the Grand Duchy of Lithuania allowed for a detailed description of the return tax, which was imposed on Lithuanian Jews in the first half of the 16th century and continued to exist until the 18th century. It constituted a minor royal income but a significant burden for Lithuanian Jews. Tax sources also show that Jews paid their housing taxes and general poll taxes. The system of taxes paid by the Jews at the local level, through the local qahals, was not transparent. The amount and type of taxes collected from the Jews were determined by many local factors, among them the most important were the position of the burghers and the policy of the city owner. Depending on the centre, the system of collecting rents from Jews differed. In some centres the Jews were obliged to pay: the hiberna tax (winters bread), the czopowe tax (excise tax), the kapszczyzna tax (alcohol tax) and paleczkowe tax. In many cities, besides paying taxes, Jews were also obliged to participate in defensive military actions.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2018, 83, 3; 33-58
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Пра традыцыі Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай, „Kresy Wschodnie” і ролю Польшчы і палякаў у гісторыі беларусаў і літоўцаў

Autorzy:

Смалянчук [Smalianchuk], Аляксандр [Aliaksandr]

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676446.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

traditions of the Grand Duchy of Lithuania
history
political history
Polska
Lithuania
Belarus

Opis:

About the tradition of the Grand Duchy of Lithuania, the Polish‑Lithuanian Commonwealth, “Kresy Wschodnie” and the role of Poland and Poles in the history of Belarusians and LithuaniansSeveral prominent historians and researchers of historical memory from Poland, Lithuania and Belarus have focused on some questions concerning traditions of the Grand Duchy of Lithuania and the Polish-Lithuanian Commonwealth, as well as the role of the close neighbors in the history of Poles, Lithuanians, and Belarusians. This insight give us an idea about the main directions of historical research in these countries for which the history of the Grand Duchy of Lithuania and the Polish‑Lithuanian Commonwealth is a common heritage. This also allows us to understand the level of public and political interest in this problem, and reveal important trends in the historical memory of these three countries. O tradycjach Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej, „Kresach Wschodnich” oraz roli Polski i Polaków w historii Białorusinów i LitwinówZnani historycy i badacze problematyki pamięci z Polski, Litwy oraz Białorusi odpowiedzieli na pytania dotyczące tradycji Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz Rzeczypospolitej, a także roli bliskich sąsiadów w historii Polaków, Litwinów i Białorusinów. Odpowiedzi pokazują, jakie są podstawowe kierunki badań historycznych w krajach, dla których historia Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej stanowi wspólne dziedzictwo, pozwalają zrozumieć, jaki jest poziom społecznego oraz politycznego zainteresowania tą problematyką, oraz ujawniają ważne tendencje związane z pamięcią historyczną tych trzech państw.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2017, 41
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Konflikt hetmana Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna” z Zygmuntem III Wazą i jego wpływ na sytuacją polityczną Rzeczypospolitej w latach 1587–1600
The conflict between Krzysztof Mikołaj “the Thunderbolt” Radziwiłł and Sigismund III Vasa and its influence on the political situation of the Rzeczpospolita in the years 1587–1600

Autorzy:

Łabędź, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1193686.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

nobility
political history of the Grand Duchy of Lithuania
the particular policy of Lithuania

Opis:

Krzysztof Radziwiłł, otherwise know as “the Thunderbolt" (1547–1603) belonged to the leading Lithuanian magnates of the second half of the 16th century and the beginning of the 17th century. He ended his political career as the voivode of Vilnius (the highest secular office in the senate within the Grand Duchy of Lithuania) and the Grand Hetman of Lithuania. After the death of his father – Mikołaj “the Red” Radziwiłł – in 1584, “the Thunderbolt” was the head of one of the most powerful families in the Grand Duchy of Lithuania and the whole Rzeczpospolita. Continuing his father’s policy, he aimed to maintain a leading role among the Lithuanian magnates, aspiring to be their informal leader. Moreover, he tried to fight all attempts to increase the integration of Lithuania with the Crown, emphasising the importance of the particular interests of the Grand Duchy of Lithuania. However, his firm political stance exacerbated conflict with Sigismund III Vasa, which affected the internal situation of the Rzeczpospolita. The conflict between Krzysztof Radziwiłł and Sigismund III Vasa was caused mainly by the disparity of their political interests. At the beginning of his rule, the King chose a policy which rejected the system created during the reign of Stephen Báthory. The monarch quickly started to build his own political faction, in which Krzysztof Radziwiłł played a secondary role. As a consequence, it led to many conflicts which paralysed the functioning of the state. An additional element which adversely affected relations with Radziwiłł (the informal leader of the Lithuanian protestants) was the religious policy of the King, who supported the development of the Counter-Reformation in the Rzeczpospolita. The last and most crucial problem was the issue regarding the position of the bishop of Vilnius, which affected the relations between the King and “the Thunderbolt”.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2015, 80, 2; 7-30
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Niezwykłe losy pierwszego drukowanego przekładu Koranu na język polski
The Curious History of the First Polish Printed Translation of the Quran into Polish

Autorzy:

Łapicz, Czesław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1045613.pdf

Data publikacji:

2013-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

the Quram
tefsir
Grand Duchy of Lithuania
Tatars
Muslims
Wilno Philomates
translation

Opis:

The first translation of the Quran, printed and published in 1858, was signed by Jan Musza Tarak Buczacki, a Tatar and Muslim from Podlasie in Poland. Today, however, is is known that the actual translators were two Philomats from Wilno, the priest Dionizy Chlewiński and Ignacy Domeyko. They performed the task in the 1820s for the Muslim Tatars of the Grand Duchy of Lithuania, who over generations had lost their knowledge not only of liturgic language (Arab), but also of their ethnic languages and dialects (Turkic). In this way, Lithuanian-Polish Muslims cut themselves off from the roots and sources of Islam. However, the attempts made by the translators to gain acceptance of Russian censors to publish the Polish rendition of the holy book of Islam were not successful. Only in the 1850s the acceptance was granted, after efforts made by Jan Murza Tarak Buczacki, whose name was put on the title page posthumously by the publisher. At the end of the 19th century an anonymous author, probably a Tatar and Muslim, converted the printed translation, authored by Buczacki, into a traditionalhand-written Tatar tefsir: the Polish version was overwritten by hand in the interlines, and synchronized with the Arab lines of the original Quran in Arabic. For dogmatic and religious reason, he transliterated the text form Latin alphabet into Arabic one, without changing the content of the translation. The manuscript is now kept in Museum of History of Religion in Grodno. This is the conclusion of the complicated history of the first Polish translation of the Holy Book of Islam.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2013, 20, 2; 129-143
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Kult świętych serbskich w monasterach Wielkiego Księstwa Litewskiego do końca XVI wieku
The cult of the Serbian saints in monasteries of the Grand Duchy of Lithuania until the end of the sixteenth century

Autorzy:

Chomik, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/420412.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Wielkie Księstwo Litewskie
święci
monastery
Prawosławie
Grand Duchy of Lithuania
saints
Orthodoxy

Opis:

The cult of the saints, especially in the sixteenth century, was an important part of religious literature in the Polish-Lithuanian state, due to the Reformation and Counter-Reformation, but also because of the religious Catholic-Orthodox polemics on the eve of the Union of Brest. Among Serbian and South-Slavonic saints the most famous were: St. Paraskeva-Petka of Tyrnovo, St. Sava Serbian, St. Simon and St. John of Suchava.The presence of South-Slavonic element in the liturgical tradition of the Orthodox Church in the Polish-Lithuanian state is the local specificity that distinguishes Orthodoxy in the Republic and the Grand Duchy of Lithuania from the Orthodox Church in the great Russian state.

Źródło:

ELPIS; 2013, 15; 165-172
1508-7719

Pojawia się w:

ELPIS

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

A missing chain? On the sociolinguistics of the Grand Duchy of Lithuania

Autorzy:

Danylenko, Andrii

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676451.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
multilingualism
language contact
speech community
Ruthenian
Belarusian
Ukrainian

Opis:

A missing chain? On the sociolinguistics of the Grand Duchy of LithuaniaThe article critically assesses the theory of communicative networks and its applicability in the study of multilingualism as found in the Grand Duchy of Lithuania (GDL). The author analyzes foundations for postulating the existence of a speech community in the GDL and adduces counterarguments against viewing this community as a linguistic alliance of the Balkan type. The article offers new sociolinguistic and areal-typological methods of the study of language contacts. The author substantiates a systematic approach toward the problem of the ethnic attribution of Ruthenian. Based on the literary, linguistic, and cultural parameters, the author offers to drop the term ‘Old (Middle) Belarusian’ or ‘Old (Middle) Ukrainian’ in reference to this language. Brakujące ogniwo? Wielkie Księstwo Litewskie w świetle socjolingwistykiW artykule poddano krytycznej analizie teorię sieci komunikacyjnych i jej zastosowanie w badaniach nad wielojęzycznością na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego (dalej WKL). Autor rozpatruje podstawy zarówno postulowania istnienia wspólnoty językowej w WKL, jak i kontrargumenty przemawiające przeciwko postrzeganiu tej wspólnoty jako sojuszu językowego na wzór bałkański. Artykuł podaje nowe metody socjolingwistyczne i przestrzenno-typologiczne w badaniach kontaktu języków. Autor uzasadnia systemiczne podejście do zagadnienia etnicznej atrybucji języka rusińskiego. Na podstawie wskazań literaturoznawczych, językoznawczych i kulturowych postuluje zaniechanie posługiwania się w odniesieniu do tego języka terminami ‘staro-(średnio-) białoruski’ lub ‘staro-(średnio-)ukraiński’.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2017, 41
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

„Wileński świat” Zygmunta Augusta w monografii miasta pióra Józefa Ignacego Kraszewskiego
The “Vilnius world” of Zygmunt August in the monography of the city by Józef Ignacy Kraszewski

Autorzy:

Manyś, Bernadetta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/631329.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Vilnius
Zygmunt II August
Jagiellons
capital of the Grand Duchy of Lithuania

Opis:

The article aims to characterise the “Vilnius world” of king Zygmunt II August, as presented in a study of history of the Lithuanian capital written Józef Ignacy Kraszewski. The author attempts to show what kind of an image of Vilnius and its inhabitants in the times of the last Jagiellon was conveyed by Kraszewski in his description.

Źródło:

Studia Europaea Gnesnensia; 2015, 12; 275-294
2082-5951

Pojawia się w:

Studia Europaea Gnesnensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Знахарскія тэксты ў кантэксце традыцыйнай культуры беларускіх татараў
The healing texts in the context of the traditional culture of the Belarusian Tatars

Autorzy:

Сынкова, Ірына

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044735.pdf

Data publikacji:

2018-01-29

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Tatars of the Grand Duchy of Lithuania
traditional culture
healing magic
popular medicine

Opis:

The healing texts of heterogeneous origin are preserved in the manuscripts of the Belarusian Tatars in large numbers. According to written sources, they have been widely used in the past in the Tatar environment. Recent field studies show that the healing texts have not yet completely disappeared from use. These texts have deep roots in the ancient Turkic culture, and also reflect various influences, mainly from the side of Islam, as well as from the Christian-Slavic environment. In general, the healing texts are very interesting sources for analyzing the traditional worldviews of the Belarusian Tatars.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2017, 24, 2; 177-194
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Słownictwo regionalne polskojęzycznej części "Leksykonu supraskiego" (1722) na tle słowiańskim
Regional Vocabulary in the Polish-language Part of 'Suprasl Lexicon' (1722) within a Slavonic Context

Autorzy:

Citko, Lilia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2031185.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
lexicography
Polish language
West Ruthenian languages
regional vocabulary

Źródło:

Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 3; 595-605
0037-6744

Pojawia się w:

Slavia Orientalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Przeszłość Litwy w księgach silva rerum XVIII wieku
Representation of Lithuania’s History in the Eighteenth-Century Silvae Rerum

Autorzy:

Orzeł, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32388134.pdf

Data publikacji:

2023-09-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

silva rerum
Grand Duchy of Lithuania
eighteenth century
historiography
nobility
historical awareness

Opis:

Existing studies on the historical knowledge of the nobility within the Polish-Lithuanian Commonwealth primarily rely on printed sources. However, these studies often overlook the history of the Grand Duchy of Lithuania, focusing on the Kingdom of Poland instead. This article aims to present Lithuania’s history as depicted in the silvae rerum of eighteenth-century noblemen. Through scientific investigations, it is evident that descriptions of Lithuanian history were less frequent compared to Polish history. The period covered in these descriptions typically ranges from the origin narrative (ethnogenetic legend) to the reign of Władysław Jagiełło. Notably, the history of the Jagiellonian dynasty is incorporated into the history of Poland. By comparing the noblemen’s silvae rerum with historiographical works, both from the 18th century and earlier periods, the article examines the sources of the nobility’s historical knowledge. The analysis reveals the continued influence of works by Maciej Stryjkowski and Wojciech Wijuk Kojałowicz, while also acknowledging the impact of eighteenth-century writers such as Kasper Niesiecki, Władysław Łubieński, and Franciszek Paprocki on the historical content of the silvae rerum.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2023, 88, 3; 87-113
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

The evolution of the laws regulating access to forests and aquatic resources of the Grand Duchy of Lithuania until the mid-16th century

Autorzy:

Pytasz-Kołodziejczyk, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1374343.pdf

Data publikacji:

2020-10-25

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

aquatic resources
forest resources
legal regulations
Grand Duchy of Lithuania
protection
use
Jagiellonians

Opis:

In the 13th and the 14th century, grand dukes had exclusive rights to the forests and aquatic resources of the Grand Duchy of Lithuania. They maintained these rights in the 15th century despite the fact that the rights to royal forests and aquatic had been widely distributed since the reign of Vytautas. Beginning in the second decade of the 16th century, grand dukes became increasingly interested in the productivity of land belonging to the Grand Duchy of Lithuania, in particular forests and aquatic resources. Their concern was largely motivated by the financial burden placed on the Lithuanian treasury in connection with the Muscovite- Lithuanian wars and the economic reforms implemented by Queen Bona and Sigismundus II Augustus. The monarchs passed laws regulating access to royal land in the Grand Duchy of Lithuania. These regulations improved the management of royal land, protected forests against illegal logging and prevented excessive exploitation of water fauna (especially fish)

Źródło:

Przegląd Wschodnioeuropejski; 2020, XI, 1; 13-22
2081-1128

Pojawia się w:

Przegląd Wschodnioeuropejski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Białoruska historiografia Wielkiego Księstwa Litewskiego po 1991 roku

Autorzy:

Kozik, Lubou

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690103.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Wielkie Księstwo Litewskie
historiografia białoruska
źródła
Grand Duchy of Lithuania
Belarusian historiography
sources

Opis:

W czasach sowieckich istnienie Wielkiego Księstwa Litewskiego uznawano za okupację Białorusi, co wraz z ówczesną teorią narodzin narodu staroruskiego dawało wsparcie dla przyłączenia ziem białoruskich do Rosji. Na początku lat 90. w niepodległej Białorusi powstała z kolei „narodowo-państwowa” koncepcja historii, której przedstawiciele uznawali Wielkie Księstwo Litewskie za państwo białorusko-litewskie i preferowali historię polityczną. Kolejne przemiany nastąpiły w połowie lat 90., kiedy to jedni powracali do koncepcji sowieckich, inni pozostawali na pozycjach narodowych. Różnicę tę dobrze widać w ocenach powstania Wielkiego Księstwa Litewskiego, zawierania unii oraz polityki zewnętrznej (zwłaszcza wobec Moskwy). W artykule wskazano najważniejsze kierunki badań i główne edycje źródłowe do dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego. During Soviet times the existence of the Grand Duchy of Lithuania was considered an occupation of Belarus. Together with the theory about the origins of the old Russian [sic!] nation it supported the unification of the Belarusian territories with Russia. At the beginning of the 1990s in independent Belarus the so-called “national state” conception of history was developed; its adherents considered the Grand Duchy of Lithuania a Belarusian-Lithuanian state and preferred political history. The next changes occurred in the mid-1990s, when some returned to historical views from Soviet times, others remained on the national historical positions. It is apparent in the evaluations of the founding of the Grand Duchy of Lithuania, the unions, and the foreign policy (especially towards Moscow). The article points out to the main directions in research and to major editions of sources to the history of the Grand Duchy of Lithuania.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2016, 2
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Суспільно-політичні умови запровадження магдебурзького права в містах (Волині ХV–60-ті рр. ХVІ ст.)
Socio-political conditions for the introduction of the Magdeburg law in the cities of Volyn of the 15th and 60th years of the 16th centuries

Autorzy:

Бортнікова, Алла

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/489402.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Naukowe w Żytomierzu

Tematy:

Volyn land,
the Grand Duchy of Lithuania,
Polish kingdom,
city,
the Magdeburg law

Opis:

In the 15th–16 th. centuries most of the cities and towns of Ukrainian lands, which were part of the Grand Duchy of Lithuania, were concentrated in Volyn land, where the geographical factor was quite favorable for social development. The cities, along with the castles, remained strategic frontiers of the military organization of the state, outpost of protection against external aggression, which required constant attention from the state. The spreading process of the craft separation from agriculture caused the need for sales markets and increased the demand for agricultural products. Due to the auspices policy there was a process of specialization of production, the changes took place in the structure of the of the population work, a shop handicraft and craft were developed , the number of urban population in general and the township in particular increased. The Magdeburg law was acrued to Volyn cities from Germany via Poland and Lithuania, when appropriate socio-economic and political conditions similar to those of Western Europe were created for this purpose. The transition of the cities’ administration to the Magdeburg law was a reflection of the process of the establishment of Slavic law in the West European lands in general, since it was being modified, in particular under the influence of German law. The introduction of the Magdeburg law in Volyn cities was expanded considering the national traditions of customary law; however, it was an original process that took place with considerable delay compared to the cities of Western Europe. The fate of Volyn cities in the context of their incorporation into the political-legal system of GDL was also determined by geostrategic and political factors that were in progress during 14th and 15th centuries – struggle for Volyn and Podillya between Lithuania and the Kingdom of Poland. The Magdeburg law became not only a means of modernizing of the public relations, but also the instrument of political influence of the Polish Crown, aimed at incorporating the Volyn and the Grand Duchy of Lithuania in general, into Poland. In this context, the socio-political conditions for granting Lutsk land a privilege on the Magdeburg law by the Polish King Władysław Jagailo on October 30, 1432 are indicative. The privilege of 1432 was unique among such acts, since it provided German law not to the city or to the burghers, but to all residents of Lutsk land. Apparently, this format had, above all, an important political significance – an attempt to attract Lutsk land to the Polish kingdom as closely as possible, its own economic component had been secondary, since in the privilege there were no specific indications as to the order of the organization of trades and fairs, the scope of the powers of Vogt, etc., which was obligatory component part of similar acts. The structure and functions of the local self-government bodies depended upon many factors, including statute of the cities: state-owned (grand-prince) or private-owned, privileged, or not, with full and incomplete Magdeburg law.

Źródło:

Studia Politologica Ucraino-Polona; 2017, 7; 254-260
2312-8933

Pojawia się w:

Studia Politologica Ucraino-Polona

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Languages in contact and conflict on the territory of the Grand Duchy of Lithuania (GDL)

Autorzy:

Bednarczuk, Leszek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676715.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
language contacts and conflicts
inter-lingual transpositions
linguistic community

Opis:

Languages in Contact and Conflict on the Territory of the Grand Duchy of Lithuania (GDL)Professor Uriel Weinreich, born and raised in Wilno / Vilnius, in his famous work Languages in contact (1953/1970), apart from some remarks concerning Slavic influences on the North-East variety of Yiddish, in fact does not mention the linguistic contacts on the territory of the former Grand Duchy of Lithuania. He does, however, rightly observe that a particular brand of language loyalty can be made subservient to aggressive purposes and lead to conflict – not just language conflict at that. As an example of this, Weinreich quotes a ban on the use of the words pan ‘mister, sir’ and Żyd ‘Jew’, introduced by the Soviet authorities in Polish-language press after 1939. Outside-forces-inspired conflict of the 19th and 20th century notwithstanding, the former GDL has always been a territory of language contact, and its inhabitants have for centuries formed a multilingual community, akin to the Balkan Language League.The article deals with: (1) questions of terminology; (2) the ethnolinguistic situation on the territory of the GDL; (3) the functional distribution of the languages and dialects used therein; (4) examples of inter-lingual transpositions; and (5) the linguistic community of the GDL.Языковые контакты и конфликты на территории Великого княжества Литовского (ВКЛ)Виленский уроженец, профессор Уриел Вейнраих, в своей знаменитой книге о языковых контактах (1953/1970), кроме заметок о славянском влиянии на северо-восточный вариант диалекта идиш, не упоминает о языковых контактах на землях бывшего ВКЛ, но справедливо указывает, что особо понимаемая языковая лояльность может привести к агрессии и конфликтам, причём не только языковым. В качестве примера учёный приводит запрет на использование в польскоязычной советской прессе, издаваемой после 1939 года, слов pan / ‘господин’ и żyd / ‘еврей’. Несмотря на инспирируемые внешними силами языковые конфликты в девятнадцатом и двадцатом веках, жители бывшего ВКЛ всегда находились во взаимных языковых контактах, образуя с древних времён до наших дней многоязычную общность, напоминающую по своей структуре балканскую языковую лигу.В статье рассматриваются: 1) вопросы терминологии, 2) этнолингвистическая ситуация на территории ВКЛ, 3) функциональное распределение используемых языков и диалектов, 4) примеры языковых транспозиций между ними, и 5) коммуникативное сообщество ВКЛ.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Z zagadnień polsko-ruskich kontaktów językowych w Wielkim Księstwie Litewskim. Zapożyczenia leksykalne za pośrednictwem polszczyzny w wybranych gatunkach piśmiennictwa starobiałoruskiego XVI–XVII wieku
On the matter of Polish and Russian language contacts in the Grand Duchy of Lithuania. Lexical borrowings – via the Polish language – in selected literary genres of Old Belarusian in the 16th and 17th century

Autorzy:

Citko, Lilia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2109372.pdf

Data publikacji:

2020-12-08

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
language contacts
Old Belarusian literature
Polish Language
lexical borrowings

Opis:

This article is dedicated to the issue of Polish and Russian language contacts in the 16th and 17th centuries. The analysed Old Belarusian historical assets document the presence of foreign vocabulary assimilated via the Polish language. Research shows that the Polish Language of that period formed a medium used to transfer words of German, Latin, Czech or Italian origin to the Belorusian land. The functioning of such borrowings has been tracked on the basis of two popular literary genres on the territory of the Grand Duchy of Lithuania – chronicles (Kronika Supraska and Kronika Bychowca), representing original Belorusian literature, and chivalric romance (Białoruski Tristan), which was an example of translated literature. Loanwords supplemented native lexical resources with lacking units to name such areas as state, church and military institutions, living needs, war craft and the life of knights.

Źródło:

Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 45-62
1641-6961

Pojawia się w:

Białostockie Archiwum Językowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Carmen de bisonte in English and for an International Audience – a Critical Review of and Supplement to Frederick J. Booth’s Bilingual Edition. Booth, Frederick J. (ed., transl.). Song of the Bison. Text and Translation of Nicolaus Hussovianus’s „Carmen de statura, feritate ac venatione bisontis”. Leeds-Amsterdam: Arc Humanities Press; Amsterdam University Press, 2019, 87 p.

Autorzy:

Rutz, Marion

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32222706.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Nicolaus Hussovianus
Grand Duchy of Lithuania
Neo-Latin literature
Hieronymus Vietor
Erasmus of Rotterdam

Opis:

The publication of a Latin-English edition of Nicolaus Hussovianus’ “Carmen de bisonte” in 2019 is a highly significant event as it makes this canonical text of Old Belarusian (as well as Lithuanian) literature accessible to a broad, international and interdisciplinary audience. This article analyses in detail the merits and shortcomings of Frederick J. Booth’s edition. It proposes some alternative translations, adds information that was not accessible to the classical philologist, and highlights the relevance of recent discoveries that change our knowledge about Hussovianus’ origin and biography. Designed as a kind of interface between research communities that are scarcely connected, the article demonstrates what we can and should learn from each other.With emphasis on the significance of working with the original old print, a subchapter of the article acquaints the reader with the figures in “Carmen de bisonte” and analyses the emblem on the last page of the book. It shows a picture of the Roman god Terminus, framed by quotes in Latin, Greek, and Hebrew. This emblem served in the 1520s as a printer’s device for a “humanistic series” of the Krakow publisher Hieronymus Vietor. The fact that it was built upon an iconic symbol used by Erasmus of Rotterdam exemplifies what aroused Booth’s initial interest in CdB: the pan-European scope of Neo-Latin literature and the close connectedness of regions which in his academic youth were separated by the Iron Curtain.

Źródło:

Studia Białorutenistyczne; 2022, 16; 291-311
1898-0457

Pojawia się w:

Studia Białorutenistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

On Translations of the Emerald to Ruthenian
О переводах Измарагда на руську мову

Autorzy:

Чистякова, Марина

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635527.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
Church Slavonic didactic collections
the Emerald
translations to Ruthenian

Opis:

Several attempts were made in the Kyiv Metropolis to translate the basic version of the Emerald (Izmaragd) from Church Slavonic to Ruthenian. These translations were fragmentary, though. The oldest translation, limited to 17 initial chapters of the Emerald, is known in the version dating back to the last quarter of the 15th century. This translation was later partially (8 сhapters) used in compiling the Gnojno version of the Emerald, which consisted of 29 texts in Ruthenian. At least four other Ruthenian chapters from the Emerald dating back to late 16th century are contained in the collection from Pavel Simson’s compendium No 2. Another three texts are found in a collection which dates back to early 17th century and is stored in the Andrey Sheptytsky National Museum in Lviv.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

The Statutes of the Cathedral Chapter of Vilnius Before the Partition of Poland

Autorzy:

Kasabuła, Tadeusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2150217.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
Vilnius
cathedral chapter
statute
legal norm
confirmation
Holy See

Opis:

After being canonically erected in 1388, the Cathedral Chapter of Vilnius did not have any recognized privileges or land grants. It subsisted exclusively off of the bishop of Vilnius’ bona mensae, and it followed the Cathedral Chapter of Cracow’s example with regard to its organization, internal structure, activities, and relationship with the diocesan bishop. Having certain privileges and revenue at its disposal in the 15th century, the canonical corporation of Vilnius began to seek greater legitimacy. It was not until 1515, however, that Bishop Wojciech Radziwiłł ordered that the Chapter write up its rights and duties in the form of statutes and that the Holy See approve them. Pope Leo X subsequently approved the Cathedral Chapter of Vilnius’ statutes through his legate Bishop Zacharias Ferreri on November 29, 1520. The papal confirmation gave the Cathedral Chapter of Vilnius strong legal standing that no one, with the exception of the Holy See, could violate or change. The statutes strengthened the Chapter’s position in relation to the diocesan bishop, which turned out to be both in accordance with the spirit of the times and, with time, affirmed by the Council of Trent (1545-1563).

Źródło:

Rocznik Teologii Katolickiej; 2020, 19; 211-225
1644-8855

Pojawia się w:

Rocznik Teologii Katolickiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Kariery episkopatu Wielkiego Księstwa Litewskiego w okresie od 1544 do 1632 roku w kontekście dochodów z biskupstw
Ecclesiastical Careers of the Episcopate of the Grand Duchy of Lithuania in the Context of Episcopal Incomes, 1544-1632

Autorzy:

Pawlikowska-Butterwick, Wioletta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2164049.pdf

Data publikacji:

2021-12-30

Wydawca:

Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"

Tematy:

Wielkie Księstwo Litewskie
Biskupi
Kariery
Dochód
Grand Duchy of Lithuania
Bishops
Careers
Income

Opis:

W artykule poruszony został problem powoływania biskupów w diecezjach Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1544–1632 ze szczególnym zwróceniem uwagi na dochód jako czynnik napędzający karierę, a zatem mający wpływ na obsadę biskupstw i tzw. ruch w episkopacie. Do Unii Lubelskiej w granicach Wielkiego Księstwa znajdowały się cztery biskupstwa: wileńskie, łuckie, żmudzkie i kijowskie. W 1569 roku biskupstwa łuckie i kijowskie zostały przyłączone do Korony Polskiej. Po Unii Lubelskiej łączna liczba biskupstw w Rzeczypospolitej wzrosła do 17, jeśli liczyć dwa arcybiskupstwa.
The article tackles the problem of the appointment of bishops in the dioceses of the Grand Duchy of Lithuania between 1544 and 1632, paying particular attention to income as a factor driving careers, Influencing the filling of bishoprics, and so-called movement in the episcopate. Until the Union of Lublin there were four bishoprics within the boundaries of the Grand Duchy: those of Wilno (Vilnius), Łuck (Lutsk), Samogitia and Kiev. In 1569 the bishoprics of Łuck and Kiev became part of the Polish Crown. After the Union of Lublin the total number of bishoprics in the Commonwealth rose to seventeen, counting the two archbishoprics.

Źródło:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2021, 136; 85-126
0137-3218
2720-0590

Pojawia się w:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Przyczynek o królewskich pieczęciach litewskich z XVI-XVII wieku
A contribution to the kings’ Lithuanian seals (in 16th and 17th centuries)

Autorzy:

Wajs, Hubert

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1065313.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Archiwum Główne Akt Dawnych

Tematy:

Wielkie Księstwo Litewskie
pieczęcie litewskie
sfragistyka
Grand Duchy of Lithuania
Lithuanian seals
sigillography
sphragistics

Opis:

A small contribution to the kings’ seals used in the chancellery of the Grand Duchy of Lithuania in modern times (mostly during Vasa dynasty reign). Apart from known – thanks to the Pieczęcie królów polskich (Seals of Polish Kings), issued by Marian Gumowski in 1920 – facts about the re-use of the former king’s seals (with needed modification – the name) by his follower (e.g. Wladislaw IV reused in 1633 his father’s seal from the year 1617) and some other examples of not strict heraldic presentation of the coats of arms (the Pogoń), the main problem is discussion about one of the twelve shields with coats of arms around the Great Seal of Lithuania. In the literature – M. Gumowski and lastly S. K. Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993: who slightly questioned such an identification – a coat of arms with a stag is presented as the symbol of the Lublin voivodeship (or land). This voivodeship however did not belong to the Grand Duchy, it was the Crown land. The possibility recognized by the author is the probably identification of the animal as a moose. And the moose was on the coat of arms of Semigallia, which was a part of Livonia. Livonian title was used of on the kings’ Lithuanian seals, the status of the former Crowns fief was not strictly decided in the 17th century.

Źródło:

Miscellanea Historico-Archivistica; 2016, 23; 73-79
0860-1054

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Archivistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

The Phenomenon of Clientage and the Organisation of Diplomatic Activities in the Grand Duchy of Lithuania of the Second Half of the Sixteenth Century

Autorzy:

Sirutavičius, Marius

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/695703.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
Radziwill family
patron-client relationship
early-modern diplomacy
sixteenth century

Opis:

Researchers of the sixteenth-century European diplomacy discuss diplomatic networks and daily life activities of ambassadors conditioned by the development of residential diplomacy. At the same time, historians of the Polish-Lithuanian Commonwealth study diplomatic phenomena of a different kind since a resident mission system was not developed in Poland-Lithuania. The practice of temporary legations persisted and led to the development of distinctive features of envoys’ diplomatic activities during their missions. It also is possible to see different circumstances when looking into the question of the professionalization of Polish-Lithuanian diplomats and their personal qualities relevant to their diplomatic missions. The study of this problem reveals that, in the case of the Grand Duchy of Lithuania, a relatively strong patron-client relationship occurred as well as close links between the patronage system and organisation of diplomatic activities. Research into the practice of assigning envoys to diplomatic missions makes it possible to establish that almost all lower-rank envoys between the midand last decade of the sixteenth century were clients of the Radziwill family, dominating the political life of the Grand Duchy of Lithuania at that time. One of the main tasks of the Radziwill clients nominated as diplomatic envoys was to supply information to their patrons. At the same time, we can also see an attempt to control diplomatic communications with foreign countries. This group of Radziwill clients, who performed various diplomatic missions, is the subject of the analysis presented in this article. I try to determine here the reasons for appointing particular clients as foreign envoys and see how their diplomatic functions influenced their future careers.

Źródło:

Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies; 2018, 2
2545-1685
2545-1693

Pojawia się w:

Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Skomplikowane początki nowego miasta. Radziwiłłowski Bogusławpol w województwie mińskim
The Complicated Beginnings of a New Town. Radziwiłł’s Bogusławpol in Mińsk Voivodeship

Autorzy:

Prudnikau, Aliaksandr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2197804.pdf

Data publikacji:

2022-09-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Bogusław Radziwiłł
Bogusławpol
Zhodzina
Grand Duchy of Lithuania
Mińsk voivodeship
Smalyavichi
seventeenth century
estate

Opis:

The business activities of Bogusław Radziwiłł, the Equerry of Lithuania (1620–1669), for a long time remained on the peripheries of historians’ interest, despite the fact that the magnate introduced new management and governance methods in his vast estates. Radziwiłł had great personal and political ambitions. To commemorate Prince Bogusław Radziwiłł, a new town was established in his Smalyavichi estate in Mińsk voivodeship (present day Belarus) in the early 1740s, named Bogusławpol after the owner. It was to become an important trade and craft hub on the route from Poland to Moscow. Based on the inventories of the Smalyavichi estate and the correspondence of the Prince with officials, the author of this article demonstrates how this town developed in the years 1643–1669. There are many indications that Bogusław Radziwiłł was personally involved in the settlement and development of Bogusławpol. He managed it through his stewards in the Smalyavichy estate. By virtue of its name, Bogusławpol was to become a monument to honour Bogusław Radziwiłł. However, after Radziwiłł’s death (the last male representative of the Calvinist branch of the family) at the end of the 17th century, the name of the town was eventually changed to Zhodzina, under which it is known today.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2022, 87, 3; 23-40
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Мінскі тафсір 1686 г. Вынікі апошніх даследаванняў
The Minsk Tafsir of 1686. The results of the recent researches

Autorzy:

Тарэлка, Міхаіл

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044737.pdf

Data publikacji:

2018-01-29

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

translations of Koran
Slavic (Polish and Belarusian) languages
Tatars of the Grand Duchy of Lithuania

Opis:

The article talks about the oldest copy of the Polish translation of Koran made in Minsk by the Tatar (Muslim) interpreter Uriash ibn Ismail (Imam of Minsk) in the second half of the 17th century. The article consists of two parts devoted to the orthographic system of the manuscript and to the specific features of its language caused by the influence of the Belarusian and Arabic languages.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2017, 24, 2; 163-176
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Antropologiczna orientacja słowa 'prawo' w twórczości Adama Mickiewicza

Autorzy:

Lizisowa, Maria Teresa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676720.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Adam Mickiewicz
Grand Duchy of Lithuania
legal culture
romantic understanding of law
anthropology of law

Opis:

The anthropological orientation of the word law in Adam Mickiewicz’s writingsThis article discusses the anthropological orientation of the word law in Adam Mickiewicz’s writings. The author claims that this word is essential for the interpretation of the poet’s historiosophical thought, in the context of legal culture of the Grand Duchy of Lithuania. The citizens of Lithuanian territories recognized the 16th century Statutes as a distinctive feature of the state’s cultural identity, because they were still effective in the judicature under the Russian Partition, and in social awareness they remained a semblance of the independence from the foreign rule. The Romantic understanding of law, state and morality resulted in perceiving these values as “the spirit of the world” of which the image of virtue was born. In the dimension of legal discourse, law as an idea takes a real shape in its definition, in poetic tropes, and in scholarly discussions, but most of all in the actions of literary characters. The metaphorical and symbolic meanings of law manifest themselves in the topos of the court of law, judging what is right and what is wrong; good and bad faith; in family, social and political relations. The analysis of the texts has shown that the poet, by depicting the way of perceiving and understanding the organisation of political life in analogy to family life, enclosed his own personal vision of law and order in the structures of language. Антропологическая ориентация слова право в творчестве Адама МицкевичаСтатья посвящена антропологической ориентации слова право в текстах Адама Мицкевича. Автор утверждает, что слово является ключом к интерпрета ции главной историософической мысли поэта в контексте юридической культуры Великого княжества Литовского. Культурообразующим знаком государства для жителей литовских земель были статуты XVI века, которые были обязательны еще на территории аннексированной Россией, а в общественном сознании oни были символом зависимости от чужой власти. Понимание права, государства и моральности в Романтизме отражают ценности, олицетворяющие «дух мира», который рождает представление о добродетели. В юридическом дискурсе право как идея добра принимает реальную форму в определении, в поэтических тропах и в ученых выводах, а прежде всего в действиях литературных героев. Метафорическое и символическое значение права выражается в теме суда, устанавливающего правых и виноватых, выносящего решение о добрых и злых намерениях в семейных, общественных и политических отношениях. Анализ текстов показывает, что поэт, проводя аналогию между политической и семейной жизнью, в структурах языка реализует собственное представление о законности.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Edycje akt sejmikowych z terenu Wielkiego Księstwa Litewskiego
The Editions of Regional Councils’ Records From the Grand Duchy of Lithuania

Autorzy:

Rachuba, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27300342.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

the editions
regional councils
Grand Duchy of Lithuania
Lithuania
edycje
sejmiki
Wielkie Księstwo Litewskie
Litwa

Opis:

Celem artykułu jest przedstawienie dotychczasowego stanu edycji akt sejmikowych z ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego od 1566 do 1794 r. Choć pierwsze wydanie drukiem litewskiej (wileńskiej) uchwały sejmikowej miało miejsce jeszcze w końcu XVIII w., to w przeciwieństwie do ziem Korony Polskiej historycy polscy w późniejszych wiekach w zasadzie mało się nimi interesowali. Stosunkowo dużo akt sejmikowych wydała w XIX w. Wileńska Archeograficzna Komisja, ale należy do tych edycji mieć nadzwyczajny krytycyzm, gdyż miała ona wyraźne zlecenie kształtowania obrazu Rzeczypospolitej (a zwłaszcza Wielkiego Księstwa Litewskiego) przez pryzmat wymagań politycznych i wyznaniowych. Dla polskich badaczy przeszłości ważne były zaś przede wszystkim ziemie polskie i sytuacji nie poprawiło odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. Chcę więc zaprezentować poglądy niektórych z owych historyków na potrzebę takich edycji (zwłaszcza na zjeździe historyków w Wilnie w 1935 r.), ich formę i dorobek edycyjny akt sejmikowych w wiekach XIX–XXI z podziałem na tomy stricte prezentujące takowe akta (wydawane przez wspomnianą Komisję Archeograficzną), na okazjonalne i przypadkowe ich edycje, na dorobek historiografii rosyjskiej, polskiej, litewskiej i białoruskiej. Jakie są widoczne już efekty istnego wybuchu edycji akt sejmikowych w ostatnim dziesięcioleciu i jakie perspektywy? W jakich ośrodkach naukowych podjęte zostały projekty edycyjne i jak wyglądają zespoły je realizujące?
The aim of the article is to present the current state of editing sejmiks’ records from the lands of the Grand Duchy of Lithuania from 1566 to 1794. Although the first printed edition of Lithuanian (Vilnius) sejmiks’ resolutions took place as late as the end of the 18th century, in contrast to the lands of the Polish Crown, Polish historians took little interest in them in later centuries. A relatively large number of sejmik records were published in the 19th century by Vilnius Archaeographical Commission, but one should be extremely critical of these editions, as it was clearly commissioned to shape the picture of the Commonwealth (and especially the Grand Duchy of Lithuania) through the prism of political and confessional requirements. For Polish scholars of the past, on the other hand, it was primarily the Polish lands that were important and the situation was not improved by Poland’s regaining of independence in 1918. Therefore, I would like to present the views of some of these historians on the need for such editions (especially at the historians’ congress in Vilnius in 1935), their form and the achievements of editing sejm records in the 19th – 21st centuries, divided into volumes strictly presenting such records (published by the abovementioned Archaeographical Commission), occasional and incidental editions, and the achievements of Russian, Polish, Lithuanian and Byelorussian historiography. What are the already visible effects of the veritable explosion of editions of sejmik records in the last decade and what are the prospects? In which research centres have editing projects been undertaken and what are the teams carrying them out?

Źródło:

Miscellanea Historico-Iuridica; 2022, 21, 1; 347-363
1732-9132
2719-9991

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Iuridica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Obraz Wielkiego Księstwa Litewskiego w wielotomowej syntezie Historia Litwy

Autorzy:

Kiaupienė, Jūratė

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690064.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

historia Litwy
historiografia
synteza
Wielkie Księstwo Litewskie
history of Lithuania
historiography
synthesis
Grand Duchy of Lithuania

Opis:

Artykuł krótko przedstawia projekt wielotomowej Historii Litwy, przygotowywanej i wydawanej przez Instytut Historii Litwy. Omówiono księgi obejmujące okres Wielkiego Księstwa Litewskiego, w aneksie zaś podano informację o treści poszczególnych tomów. The article is a brief presentation of a project of a History of Lithuania, in numerous volumes, prepared and edited by the Institute of History of Lithuania. Described are the parts on the times of the Grand Duchy of Lithuania, an annex gives information on the content of the consecutive volumes.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2016, 2
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Latopis Raczyńskich jako XVI-wieczny zabytek latopisarstwa Wielkiego Księstwa Litewskiego (charakterystyka językowa)
THE RACZYNSKIS’ CHRONICLE AS A 16TH-CENTURY MONUMENT OF THE GRAND DUCHY OF LITHUANIA ANNALS (LINGUISTIC CHARACTERISTIC)

Autorzy:

Grabowska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/444964.pdf

Data publikacji:

2017-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

literature of the Grand Duchy of Lithuania
Belorussian-Lithuanian chronicles
the Old Belarusian language
phonetics

Opis:

This article analyzes phonetic phenomena found in one of the monuments of Old Belorussian writing. In the Raczynskis’ Chronicle, representing the second compilation of Belorussian-Lithuanian chronicles, all-Ruthenian characteristics prevail, as well as West-Ruthenian linguistic elements, which are not always consistently realized. Marginal authentication was obtained by the characteristics being grounded in the phonetics of the Polish language and borrowings from Old Church Slavonic.

Źródło:

Acta Neophilologica; 2017, XIX/2; 19-27
1509-1619

Pojawia się w:

Acta Neophilologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

The Officials of the Cathedral Chapter of Vilnius Before the Partition of Poland

Autorzy:

Kasabuła, Tadeusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2150764.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
Vilnius
cathedral chapter
capitular procuator,
chancellor
notary
archivist
Lithuanian Tribunal

Opis:

Originally, the members of cathedral chapters were organizationally and structurally divided into two categories: general prelates and canons. During the early stages of organization, prelatures were simultaneously dignities and capitular offices. After the Middle Ages, however, prelatures ceased to be offices and became titular dignities instead. Due to the evolution of the structure and the development of the organization of the chapters and the ways in which they functioned, it was necessary to appoint new officials who were independent of the particular dignities. From the moment that the college of prelates and canons was founded and established in Vilnius, they functioned and acted in spiritualibus and in temporalibus by following the example of the chapter in Cracow that had existed for centuries and adapted the practices to the local conditions of Vilnius. This influence is very clear in the selection and competencies of the officials chosen for the Cathedral Chapter of Vilnius. Among the officials chosen before the partition of Poland took place, those who had the most lasting effects were the capitular procuators, inspectors of capitular goods and property, chancellors, notaries, architivists, and deputies to the Lithuanian Tribunal.

Źródło:

Rocznik Teologii Katolickiej; 2019, 18; 183-200
1644-8855

Pojawia się w:

Rocznik Teologii Katolickiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Najwcześniejsze (szesnastowieczne) rejestry archiwalne szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego
The earliest registers of the private archives of the nobility of the Grand Duchy of Lithuania in the 16th century

Autorzy:

Ragauskienė, Raimonda

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1193925.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

the Grand Duchy of Lithuania
the 16th century
archives of nobility
registers of archives

Opis:

This article is devoted to the earliest registers of the private archives of the Grand Duchy of Lithuania nobility of the 16th century. The custom of drafting such documents developed throughout this century. Very few original noblemen’s document registers have survived, and our knowledge of them mainly comes from inscriptions in court books and from the Lithuanian Metrica acts. At the very outset of the century, books of document copies (cartularies) were written in the courts of the GDL magnates. Document inventories of the representatives of the minor nobility and gentry started appearing in the second half of the 16th century. The last quarter of the century witnessed the final formation of the inventory characteristics typical of later years. Based on the typology of documents described in the registers, registers are grouped into either general – covering the basic documentation – or partial. However, even in the general registers only the documents most important to the owner were listed. Hence, the registers of the private archives can turn into a “reality trap” reflecting but a part of the archivalia. The article also analyses the purposes of the drafting of registers.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2016, 81, 1; 131-150
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Upamiętnienie Radziwiłłów: Bogusławpol i Januszpol
Memorialization of the Radziwills: Boguslavpol and Yanushpol

Autorzy:

Prudnikau, Aliaksandr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31232722.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

Radziwiłłowie
Wielkie Księstwo Litewskie
memorializacja
miasto
miasteczko
Grand Duchy of Lithuania
Radziwills
memorialization
city
town

Opis:

Pierwsza połowa XVII w. była czasem dominacji Radziwiłłów w Wielkim Księstwie Litewskim. W dobrach kuzynów Bogusława i Janusza na przełomie lat 30. i 40. osadzono miasteczka Bogusławpol w powiecie mińskim i Januszpol na Żmudzi, które miały stać się ważnymi ośrodkami rzemieślniczo-handlowymi. Powstawanie miasteczek przypadło na okres wojen i powstań, co doprowadziło je do upadku. Ze śmiercią Janusza (1655 r.) i Bogusława (1669 r.) przerwała się protestancka linia Radziwiłłów, Bogusławpol i Januszpol zaś straciły swoje nazwy.
The first half of the 17th century was the time of the Radziwiłł domination in the Grand Duchy of Lithuania. The towns of Bogusławpol and Januszpol, which were to become important craft and trade centers, were settled in the estates of their cousins Bogusław and Janusz on the border of the 1630s and 1640s. When the towns were founded, there was a period of wars and uprisings, which led to their collapse. With the deaths of Janusz (1655) and Bogusław (1669) the Protestant line of the Radziwiłłs broke, and Bogusławpol and Januszpol lost their names.

Źródło:

Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL; 2022, 4(19); 87-98
2658-1175
2719-3144

Pojawia się w:

Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Educational Travels of the Elite of the Polish-Lithuanian Commonwealth to German Reich in the First Half of 17th Century. The Case of Selected Representatives of the Sapieha Family
Podróże edukacyjne elit Rzeczypospolitej do Rzeszy Niemieckiej w pierwszej połowie XVII wieku. Przypadki wybranych przedstawicieli rodu Sapiehów

Autorzy:

Ziober, Aleksandra

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/33915053.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

educational travels
education
Sapieha
Grand Duchy of Lithuania
podróże edukacyjne
edukacja
Sapiehowie
Wielkie Księstwo Litewskie

Opis:

From the turn of the sixteenth and seventeenth centuries, trips to foreign countries were one of the most popular ways to broaden intellectual horizons, gain knowledge of the world and receive a good education. The magnates sent their sons on these very expensive expeditions to provide them with good preparation for a political career, and so were the representatives of the wealthiest families of the Grand Duchy of Lithuania, including the Sapieha family. The voivode of Vilnius, Lew, paid particular attention to the education of his children. His sons were educated at the most important universities, primarily in the German Reich, and participated in classes led by outstanding scholars of that period. It is worth noting that Sapieha also took care of the education of his relatives: the children of the deceased voivode of Vitebsk, Mikołaj, and the Chamberlain of Orsza, Hrehory Iwanowicz, whom he supervised. It is also noteworthy that representatives of the Sapieha Kodeń line also tried to provide the best education for their children, and despite not having as many financial resources and political influence as the voivode of Vilnius, they sent their sons to study abroad too.
Od przełomu XVI i XVII w. wyjazdy za granicę były jednym z najpopularniejszych sposobów poszerzania horyzontów intelektualnych, zdobywania wiedzy o świecie i dobrego wykształcenia. Na te bardzo kosztowne wyprawy magnaci wysyłali swoich synów, aby zapewnić im dobre przygotowanie do kariery politycznej, podobnie jak przedstawiciele najbogatszych rodów Wielkiego Księstwa Litewskiego, w tym Sapiehowie. Wojewoda wileński Lew zwracał szczególną uwagę na edukację swoich dzieci. Jego synowie kształcili się na najważniejszych europejskich uczelniach, przede wszystkim w Rzeszy Niemieckiej i uczestniczyli w zajęciach prowadzonych przez wybitnych uczonych tego okresu. Warto dodać, że Sapieha dbał także o edukację swoich bliższych i dalszych krewnych, warto w tym miejscu wspomnieć przynajmniej o dzieciach zmarłego wojewody witebskiego Mikołaja oraz podkomorzyka orszańskiego Hrehorego Iwanowicza. Na uwagę zasługuje również fakt, że przedstawiciele linii Sapiehów Kodeńskich również starali się zapewnić swoim synom, jak najlepsze wykształcenie i mimo braku odpowiednich środków finansowych i wpływów politycznych wysyłali również swoich synów na studia za granicę, a ich działania aktywnie wspierał wojewoda wileński.

Źródło:

Res Historica; 2023, 56; 181-203
2082-6060

Pojawia się w:

Res Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Zamowy białoruskie oraz inne teksty ludowego lekarowania jako dowód na przenikanie się języków i kultur na obszarze byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego

Autorzy:

Szcześniak, Krystyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676729.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Belorussian zamowy
holidays’ and prayers’ names
saints’ names
multilingual image of the Grand Duchy of Lithuania

Opis:

Belorussian zamowy and other folk medicine texts as evidence for linguistic and cultural permeation in the former Grand Duchy of LithuaniaThis paper presents the lexical material stored in the Belorussian zamowy: names of holidays, prayers, designations of the sacred and clergy portaits, as well as names and nationalities. The documentation, coming from two sets of Belorussian zamowy (addresses given in references), shows clearly that these texts – which usually come with a classic construction, important for those telling them – preserved traces of multilingualism, different religions and dialects, as well as the information about the nationalities residing in the area. Some lexemes (or groups of lexemes) mix two or three languages. What is more, it often occurs that literary language and the standard variety (Polish) are mixed with Belorussian dialects, which stems from the historical circumstances the area studied. Such information could be preserved in zamowy because słowa or szepty (as they were called) had strictly defined structure, and had to include certain lexemes that always came in the same pre-defined order. Белорусские заговоры и другие тексты народного лечения как свидетельство взаимопроникновения языков на территории бывшего Великого княжества ЛитовскогоСтатья представляет лексический материал, содержащийся в белoрусских заговорах, который касается названий праздников, молитв, определений изображений святых и священников, а также имен святых и национальностей. Документация, почерпнутая из двух книг белoрусских заговоров, выходные данные которых содержит перечень использованной литературы, с яркостью показала, что в данных текстах (отличающихся, как правило, классической композицией, существенной для тех, кто их произносил) сохранилсь следы многоязычия, разных религий и диалектов, а также информация относительно национальности проживающих на данной территории. Некоторые лексемы (или сочетания лексем) содержат следы смешения двух или даже трех языков, или общелитературного языка (польского) с белoрусским диалектом, что – по мнению автора – вытекает из прошлого исследуемого пространства. В загово рах моглa сохраниться вся указаннaя информация, так как данные единицы (слова, шепоты, как их принято определять), помимо прочего отличались определенным построением и набором определенных лексем с их четкой последовательностью.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Культ Параскевы Тырновской в Великом Польском королестве и Великом княжестве Литовском: пространные життия на руськой мове
The Cult of Paraskieva of Tarnovo in the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania: Large Hagiographies in Ruthenian Language
Kultus von Paraskiewa Tyrnowska im Königreich Polen und Großfürstentum Litauen: ausführliche Lebensläufe im Ruthenischen
Kult Paraskiewy Tyrnowskiej w Królestwie Polskim i Wielkim Księstwie Litewskim: żywoty obszerne w języku ruskim

Autorzy:

Cistiakova, Marina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/494626.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie

Tematy:

Paraskieva of Tarnovo
Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania
Large Hagiographies
Ruthenian Language

Opis:

W tradycji książkowej Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego występuje całe spektrum hagiograficznych i hymnograficznych dzieł poświęconych Paraskiewie Tyrnowskiej w języku cerkiewnosłowiańskim, jak też poszczególne teksty w języku ruskim. Do tych ostatnich zalicza się żywot obszerny w składzie dwóch Ewangeliarzy Pouczających ze zbiorów biblioteki Kapituły w Przemyślu: polska Biblioteka Narodowa, Akc. 2847, koniec XVI w., Akc. 2755, druga ćwierć XVII wieku. Do żywotów obszernych Paraskewy w języku ruskim należy zaliczyć tekst w rękopiśmiennym fragmencie pochodzącym z Biblioteki Rosyjskiej Akademii Nauk, 12.7.37, połowa XVI w., jak też żywot w Minei Czytanej z polskiej Biblioteki Narodowej, Akc. 2996, nie wcześniej niż lata 40. XVII w. Za podstawę ruskich tłumaczeń posłużyła redakcja obszernego żywota o incipicie: Свэтлеиш•а сльн±ца прэподwбны¬ паметь Петкы, аште по дробн¹ то¬ сьповэмы жит•е, дэян•а же и хожден•а, яже ради христови любве подь¬т…, ułożona przez hierodiakona Моisieja do księgi Bożydara Wukowicza wydanej w Wenecji w 1536 r.

Źródło:

Rocznik Teologiczny; 2012, 54, 1-2; 167-184
0239-2550

Pojawia się w:

Rocznik Teologiczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Współistnienie języków na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego w świetle prac Jana Karłowicza

Autorzy:

Koniusz, Elżbieta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676726.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

co-existence of languages
The Grand Duchy of Lithuania
classification of provincialisms
linguistic interference
Jan Karłowicz

Opis:

Co-existence of languages in the area of the former Grand Duchy of Lithuania in the light of the works of Jan KarłowiczThe article discusses the issues of the co-existence of languages in the former Grand Duchy of Lithuania and the consequences of the phenomenon as documented in the works of Jan Karłowicz – the outstanding scholar of the second half of the nineteenth century, an expert and researcher of the “Lithuanian” version of Polish language. The article emphasizes the fact that the research on languages in the area of The Grand Duchy of Lithuania and results of their co-existence goes back to the second half of the nineteenth century and Jan Karłowicz was the pioneer of this research. He was the first to observe the following phenomena of their co-existence: interference; bilingualism and multilingualism; prioritization of co-existing languages with the unique role of the Polish language in focusing various functions in the history of The Grand Duchy of Lithuania; the diversity of Polish with sociolinguistic classification of its provincialisms and their division in the view of their origin; and the dangers to the Polish language in the period of Russification. Karłowicz struggled with the lack of terminology to describe the linguistic phenomena characteristic for the area. The article focuses on the classification of provincial qualities of the “Lithuanian” Polish language executed by Karłowicz in the social and ethnolinguistic area; and on the presentation of the phenomenon of linguistic interference visible in the provincial vocabulary in The Grand Duchy of Lithuania collected in “Dictionary of Polish dialects” by Karłowicz. Сосуществование языков на территории бывшего Великого княжества Литовского в свете произведений Яна КарловичаЦель данной статьи – показать сосуществование языков на землях бывшего Великого княжества Литовского (ВКЛ) и последствий этого явления, засвидетельствованных в работах Яна Карловича, видного ученого второй половины девятнадцатого века, знатока и исследователя „литовского” польского языка. Автор статьи указывает на то, что изучение языков в Великом княжестве Литовском, последствиям их сосуществования относятся ко второй половине девятнадцатого века, а их первым исследователем был Карлович. Им впервые были отмечены такие проявления этого сосуществования, как языковая интерференция, билингвизм и многоязычие, иерархия сосуществующих языков и диалектов. Выделена особая роль польского языка, объединившего целый ряд функций в истории ВКЛ, дифференциация внутри польского языка, социолингвистическая классификация его диалектизмов и их деление по происхождению, угрозы для польского языка в период сильной русификации. Особое внимание автор статьи сосредоточил на классификации провинциальных особенностей „литовского” польского языка, осуществлённой Карловичем в социальном и этнолингвистическом плане, а также на проявлениях интерференции в провинциальной лексике, ведущей своё происхождение из Великого княжества Литовского, собранной в „Словаре польских диалектов” Карловича.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Próba zrównania uprawnień litewskich urzędów hetmańskich za panowania Jana Kazimierza
An Attempt to Equalize the Powers of Lithuanian Hetman Offi ces under King John II Casimir Vasa

Autorzy:

Rachuba, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1375770.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
hetmans
John II Casimir Vasa
Wielkie Księstwo Litewskie
hetmani
Jan Kazimierz

Opis:

Th e aim of the article is to present the attempts undertaken by King John Casimir to make equal the powers of Lithuanian hetmans and thus to limit the authority of the Lithuanian grand hetman. To this end, the king, alongside with his legal attempts, appointed to the office of Lithuanian fi eld hetman Wincenty Korwin Gosiewski, closely associated with the royal court. Attention also is paid to negative consequences of King John Casimir’s actions for the combat and operational capacity of the Lithuanian army.
Celem artykułu jest pokazanie podejmowanych przez Jana Kazimierza Wazę prób zrównania kompetencji hetmanów litewskich, a tym samym ograniczenia władzy hetmana wielkiego. Król, oprócz podejmowania inicjatyw o charakterze prawnym, starał się osiągnąć zakładany cel przez nominację na funkcję hetmana polnego ściśle związanego z dworem Wincentego Korwina Gosiewskiego. Zwrócono również uwagę na negatywny skutek działań Jana Kazimierza Wazy na zdolności bojowe i operacyjne armii litewskiej. The aim of the article is to present the attempts undertaken by King John Casimir to make equal the powers of Lithuanian hetmans and thus to limit the authority of the Lithuanian grand hetman. To this end, the king, alongside with his legal attempts, appointed to the office of Lithuanian field hetman Wincenty Korwin Gosiewski, closely associated with the royal court. Attention also is paid to negative consequences of King John Casimir’s actions for the combat and operational capacity of the Lithuanian army.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2018, 4; 77-92
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Wykorzystanie i ochrona zasobów wodnych w dobrach wielkoksiążęcych Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI w. (na przykładzie Podlasia i zachodniej Grodzieńszczyzny)

Autorzy:

Pytasz-Kołodziejczyk, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2081255.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Wielkie Księstwo Litewskie
zasoby wodne
wykorzystanie
ochrona
Grand Duchy of Lithuania
aquatic resources
exploitation
protection

Opis:

This article, on the basis of Grodzieńszczyzna, being under the Lithuanian administration and legislation, describes the forms of exploitation and protection of aquatic resources in grand-ducal goods of the Grand Duchy of Lithuania. Due to the qualities of its geographical environment, whose exploitation enabled obtaining substantial income, Lithuanian rulers were trying to restrict the access to these resources for the public by enforcing numerous legal regulations.

Źródło:

Historyka studia metodologiczne; 2016, 46; 45-62
0073-277X

Pojawia się w:

Historyka studia metodologiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Przykłady losów przedstawicieli szlachty polskiej w Wielkim Księstwie Litewskim do czasu zawarcia Unii Lubelskiej
Examples of lives of Polish nobility in the Grand Duchy of Lithuania before 1569

Autorzy:

Zawadzki, Jarosław
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/chapters/16647765.pdf

Data publikacji:

2020-12-23

Wydawca:

Archiwum Główne Akt Dawnych

Tematy:

Unia Lubelska
szlachta polska
Wielkie Księstwo Litewskie
Litwa
ithuania
Polish nobility in Lithuania
Grand Duchy of Lithuania

Opis:

The article presents the history of representatives of several Polish noble families settled in the Grand Duchy of Lithuania in the period preceding the conclusion of the Union of Lublin. Persons selected for the analysis were linked to the most powerful Lithuanian families - dukes Olelkowicz Słucki and Radziwiłł. They were people who could serve as specialists in specific fields in Lithuania. Their success was determined by their talent and competence, as well as the need for specialists during the period of great internal reforms initiated by Sigismund the Elder and Queen Bona and continued by Sigismund Augustus.

Źródło:

Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 67-102
9788395630255

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

„Będą pieniądze, będzie czym płacić”. Uwagi na marginesie rejestrów długów Jana Karola Chodkiewicza
“There Will Be Money; There Will Be Something To Pay With”. Comments on the Margins of Jan Karol Chodkiewicz’s Debt Registers

Autorzy:

Żojdź, Karol

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28763573.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
magnates
Jan Karol Chodkiewicz
finance
debts
Wielkie Księstwo Litewskie
magnateria
finanse
długi

Opis:

Podstawą źródłową artykułu są rejestry długów Jana Karola Chodkiewicza uzupełnione o informacje zaczerpnięte m.in. z korespondencji i inwentarzy dóbr. Przykład działalności hetmana wielkiego litewskiego jest pretekstem, by zadać pytania o opłacalność służby wojskowej w pierwszej połowie XVII w., wysokość i strukturę magnackich dochodów oraz o miejsce kredytu w gospodarce wielkich właścicieli ziemskich w Rzeczypospolitej.
The article is based on Jan Karol Chodkiewicz’s debt registers, supplemented by the information drawn, among other things, from correspondence and estate inventories. The example of the Grand Hetman of Lithuania’s activity serves as a pretext to pose questions about the profitability of military service in the first half of the seventeenth century, the amount and structure of magnates’ income and the place of credit in the economy of the great landowners of the Commonwealth.

Źródło:

Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 2; 245-286
0023-5903

Pojawia się w:

Kwartalnik Historyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 51.

Tytuł:

The Deputies of Vitebsk District to the Sejm of Lublin in 1569: The Social Biography of Piotr Kisiel and Tymofiej Hurko

Autorzy:

Padalinski, Uladzimir A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1178396.pdf

Data publikacji:

2019-12-31

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Union of Lublin
biography
nobles
social activity
Grand Duchy of Lithuania
Polish-Lithuanian Commonwealth
Vitebsk district
Sejm

Opis:

The aim of the article is to examine the most important forms of social activity of the petty and middle nobility of the Grand Duchy of Lithuania in the second half of the 16th century on the example of the unique life stories of two Vitebsk noblemen. The article discusses biographies of Piotr Kisiel and Tymofiej Hurka, who represented the Vitebsk district at the Sejm in 1569 and directly participated in the conclusion of the Union of Lublin. For a long time, the historiography discussed only the most influential participants of the sessions of this Sejm. However, ‘ordinary’ representatives of the wide group of nobles from the districts of the Grand Duchy of Lithuania also played their part in negotiations regarding the conclusion of the union. The aims, ideas, worldview, and values along with the personal experiences of those people directly affected their social and political position, and thus, to some extent, shaped the entire state. The author shows the influence of military and political events of the 1560s on the political activities of Piotr Kisiel and Tymofiej Hurka. The experience gained from the Livonian War influenced their attitude towards the union between the Grand Duchy of Lithuania and the Polish Crown in 1569. The investigations presented by the author show that significant transformations of the 1560s (reforms of the political system of the Grand Duchy of Lithuania, the creation of the Polish-Lithuanian Commonwealth) gave the Kisiel and Hurka families the opportunity to actively participate in public life and allowed them to occupy a permanent place among the political elites of the Vitebsk district. The research results are based on various types of documentary sources, both published ones and manuscripts. The methodological basis of the analysis is the biographical method. The article emphasizes that detailed investigations of the biographies of ‘ordinary’ nobles opened new research perspectives in regard to the history of the noblemen of the Grand Duchy of Lithuania and the entire Polish-Lithuanian Commonwealth.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2019, 84, 4; 73-96
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 52.

Tytuł:

Zamki i drogi na białoruskim Podźwiniu w czasie wojny inflanckiej (1558–1583)
Castles and Transportation Networks in Podvine, Belarus, during the Livonian War (1558–1583)

Autorzy:

Volkau, Mikola

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32388132.pdf

Data publikacji:

2023-09-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Livonian wars
military logistics
defensive infrastructure
fortifications
Grand Duchy of Lithuania
Polish-Lithuanian Commonwealth
Tsardom of Muscovy

Opis:

The study of warfare in Belarusian Podvine (Polack and Viciebsk Voivodeships along with the Braslaŭ district) throughout the Livonian Wars has garnered considerable scholarly attention. However, several pivotal aspects have not been explicated, including the objectives behind various war campaigns and the efficacy of strategies employed by the adversaries – the Tsardom of Muscovy and the Grand Duchy of Lithuania (Polish-Lithuanian Commonwealth from 1569). A thorough analysis of military logistics, with its focal points being transportation routes and fortifications, is essential for a comprehensive insight into these issues. The assessment of military potential associated with Lithuanian and Muscovite castles is most effectively executed through an in-depth analysis of their arsenals and garrisons. Evidently, the supply of weaponry indicated that Vilnius anticipated an intense struggle for control over the Daugava River, which was significant for dominance in Livonia. The Polack campaign led by Ivan the Terrible during the winter of 1562/1563 should be evaluated as a rational, yet daring manoeuvre. This endeavour instigated the construction of a robust network of fortresses in the occupied territories, the upkeep of which proved very expensive, and the lack of waterways further exacerbated the problem. Conversely, the Lithuanians adeptly devised a defensive framework on the left bank of the Daugava River, and successfully thwarted efforts to block Viciebsk – a city that maintained control over river transportation. The skilful utilisation of roads and watercourses within Podvine emerged as a pivotal factor contributing to the triumphs of Stephen Batory’s military campaigns from 1579 to 1582.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2023, 88, 3; 27-57
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 53.

Tytuł:

Leksyka tatarskich tekstów przekładowych
Lexis of Tatar translations

Autorzy:

Kulwicka-Kamińska, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2109369.pdf

Data publikacji:

2020-12-08

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Kitab Studies
Tatars of the Grand Duchy of Lithuania
tefsir
lexis
Polish language of the northern borderland

Opis:

This article presents various layers of vocabulary constituting lexis of the Tatar tefsir, i.e. the translation of the Quran to the Polish language of the northern borderland, performed in the 16th century by Tatars of the Grand Duchy of Lithuania. Most emphasis was put on the northern borderland, separated on the basis of criteria adopted in the literature of the subject. Selected vocabulary was arranged alphabetically. A context was given in which it occurs and a semantic characteristic was provided on the basis of lexicographic sources – Polish and the East Slavic Languages. It was found that Tatar tefsir contains words previously not described or present in other historic assets of north-eastern borderland. This is particularly true with respect to forms borrowed from the East Slavic Languages, including hybrid forms. What is more, it is characterised by the existence of Old Polish lexis, including names of people performing activities which were not recorded in dictionaries, and other, words used infrequently and in specific text types. Tatar tefsir is also a perfect source for historical studies of Slavic-Oriental relations.

Źródło:

Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 97-118
1641-6961

Pojawia się w:

Białostockie Archiwum Językowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 54.

Tytuł:

Наследственное правo молдавских женщин (XIV-XVIIвв). Компаративное исследование
The Law of succession concerning Moldavian women in the 14th-17th centuries: a comparative study

Autorzy:

Zabolotnaia, Lilia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/909838.pdf

Data publikacji:

2013-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

женщины
Молдова
Валахия
Трансильвания
Великое Kняжество Литовское
women
Moldavia
Wallachia
Transilvania
Grand Duchy of Lithuania

Opis:

The hereby article presents an analogous analysis of the patrimonial and inheritance legal status of Moldovan women, contrasted with their counterparts in the neighbouring countries, such as Lithuania, Romania, Transylvania, Russia, Serbia and Montenegro. In author’s opinion, woman’s patrimony served as a warranty for her legal and social status. Officially, women could not participate in the political life of the state, yet, some of them, possessing large estates, were indeed influential. Empowered by the autonomous possession and management of their assets, women attained some economic independence in the social sphere. Characterizing the differences and similarities in the status of women regarding the laws of succession, it should be observed that too much emphasis was placed on the legal inequality of women in different countries. In consequence, a stereotype was established in historical literature. Frequently, in European countries, an inconsistency or even a contradiction between legislation and law enforcement could be observed.

Źródło:

Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2013, 20, 1; 65-84
0239-4278
2450-3177

Pojawia się w:

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 55.

Tytuł:

O efektywnym uprawianiu historiografii. Rozważania na marginesie pracy Aleksandry Ziober
On the Effective Pursuit of Historiography. Reflections on the Book by Aleksandra Ziober

Autorzy:

Żojdź, Karol

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28763570.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
elites
royal election
Władysław IV
Michał I
Wielkie Księstwo Litewskie
elity
wolna elekcja

Opis:

W artykule omówiono najnowszą pracę na temat postaw litewskich elit wobec elekcji Władysława IV i Michała I. Krytyce poddana została m.in. metodologia zastosowana na potrzeby publikacji oraz dobór bezkrólewi. Recenzowana książka stała się również pretekstem, aby przywołać tezę o dynamiczności układów klientalnych w Rzeczypospolitej oraz podkreślić specyfikę relacji patron–klient w Wielkim Księstwie Litewskim.
The article discusses a recently published book on the attitudes of Lithuanian elites towards the election of Kings Władysław IV and Michał I. Among other things, the methodology used for the publication and the author’s selection of the interregna have been criticised. The reviewed book also became a pretext to recall the thesis on the dynamics of patron-client relations in the Polish-Lithuanian Commonwealth and to emphasise the specificity of those relations in the Grand Duchy of Lithuania.

Źródło:

Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 1; 151-174
0023-5903

Pojawia się w:

Kwartalnik Historyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 56.

Tytuł:

Sapiehowie i Wielkie Księstwo Litewskie w rękopiśmiennej pracy Nicolasa-Louisa Le Dran „Histoire de la vacance du trône de Pologne en 1696 après la mort du Roy Jean Sobieski, et des Diettes tenues pour l’election de son successeur”
The Sapieha and the Grand Duchy of Lithuania in the Handwritten Work of Nicolas-Louis Le Dran “Histoire de la vacance du trône de Pologne en 1696 après la mort du Roy Jean Sobieski, et des Diettes tenues pour l’election de son successeur”

Autorzy:

Sawicki, Mariusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31341398.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Le Dran
Louis XV
Grand Duchy of Lithuania
Sapiehas
king
Ludwik XV
Wielkie Księstwo Litewskie
Sapiehowie
król

Opis:

Nicolas-Louis Le Dran był urzędnikiem-archiwistą, w którego kompetencjach leżało dbanie i opracowywanie na potrzeby dworu królewskiego dokumentów dotyczących francuskich spraw zagranicznych. Znany jest on ze swojej działalności na rzecz budowy i rozbudowy francuskiego archiwum spraw zagranicznych. Odegrał także kluczową rolę w systemie służb archiwalnych w dobie panowania Ludwika XV. Analizowana rękopiśmienna praca obejmuje nie tylko lata 1696–1697, ale również wydarzenia ze stycznia kolejnego roku. Francuski archiwista, tworząc swoje dzieło dotyczące bezkrólewia 1696–1697, miał określony cel, zapewne związany z koniecznością przedstawienia skomplikowanego procesu wyboru króla w Rzeczypospolitej i wszystkich trudności z tym związanych. W jego pracy najwięcej jest informacji dotyczących Sapiehów i innych osób związanych ze stronnictwem francuskim, co zostało szczególnie zaakcentowane i poddane analizie, choć wielu z nich ze względu na posiadane źródła nie jesteśmy w stanie dokładnie zweryfikować.
Nicolas-Louis Le Dran was an official-archivist whose remit was to look after and compile documents relating to French foreign affairs for the royal court. He is known for his work in building and expanding the French foreign affairs archive. He also played a key role in the system of archival services of the reign of Louis XV. The analyzed manuscript covers not only the years 1696–1697, but also the events of January of the following year. The French archivist had a specific goal in mind when creating his work on the interregnum of 1696–1697, probably linked to the need to present the complicated process of electing the King in the Republic and all the difficulties involved. In his work, the greatest amount of information, due to his position in the state, concerns the Sapiehas and other persons connected with the French party, which has been particularly emphasized and analyzed, although many of them we are not able to verify in detail due to the sources at our disposal.

Źródło:

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2022, 77; 93-121
0239-4251

Pojawia się w:

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 57.

Tytuł:

The Use of Books in 16th-century Vilnius

Autorzy:

Niedźwiedź, Jakub

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/636319.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

history of book, Vilnius, the Grand Duchy of Lithuania, early modern print culture, Cyrillic script, Latin script

Opis:

The main goal of the paper is to answer the question of what was unique about the use of books in Vilnius between 1522 and 1610. The reason to take a closer look at the capital of the Grand Duchy of Lithuania is the fact that it has always been a multi-cultural, multi-ethnic and multi-religious city. This observation allows the author to assume that the use of books there could have been different than in other European cities of the time. To find possible answers to the question posed, the author traces the changes in production, distribution and reading of books in the city. The research is based on several sorts of sources, such as printed books, manuscripts and documents from Vilnius archives (mainly the municipal archive, the Catholic chapter, the castle court etc.). He was supported by contemporary studies about early modern Vilnius scriptoria and printing houses (Kawecka-Gryczowa, Topolska, Nikalaieu), bookbinders (Laucevičius), book writing (Ulčinaitė, Narbutienė, Narbutas) and the history of the city (Frick). At the beginning of the paper the author recalls the main facts about Vilnius in the 16th century. The city had increasingly grown in importance as a political, economical and cultural centre of the Jagiellonian monarchy. The central part, divided in four chronologically arranged chapters, focuses on several problems, among them: the beginnings of Cyrillic prints and Skaryna’s printing house, languages and alphabets of books (Latin, Ruthenian, Polish, Lithuanian, German, Hebrew, Yiddish and Arabic), book production, dissemination, storage and reading. The author notices that a significant contributing factor to the spreading book culture in Vilnius was the royal court and chancery. He puts emphasis on the significance of humanistic schools that were established in Vilnius in the 2nd half of the 16th century by four different Christian confessions (Calvinist, Catholic, Lutheran and Orthodox). The most influential one was the Jesuit Academy of Vilnius. This process was accompanied by the establishment of no less than 11 printing houses. Having said that, the author argues that books printed in Vilnius, imported to the city and held in its libraries reflect a fruitful competition between main religious communities. At the end, the author reaches the conclusion that the use of books in Vilnius was similar to other European cities of the time, yet the capital of Lithuania still seems to be a good deal more complex a case. He ventures a hypothesis that the book can be deemed as one of the tools or factors by which religious or ethnic identity in Vilnius was defined.

Źródło:

Terminus; 2013, 15, 2(27)
2084-3844

Pojawia się w:

Terminus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 58.

Tytuł:

Wspólnota jezuitów w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Między tradycją a zmianą
Jesuit Community in the Polish-Lithuanian Commonwealth: Between Tradition and Change

Autorzy:

Mariani, Andrea

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1178405.pdf

Data publikacji:

2019-12-31

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Roman Catholic Church
Society of Jesus
Jesuits
religious province
prosopography
Polish-Lithuanian Commonwealth
Grand Duchy of Lithuania

Opis:

When discussing the composition of the Polish and Lithuanian provinces of the Society of Jesus, this article is part of the trend of prosopographic and socio-historical research devoted to the clergy of the Roman Catholic Church. The aim of the research is to grasp both permanent elements and changes that took place in the structure of the Jesuit community in the Polish-Lithuanian Commonwealth. The author not only presents similarities and differences in the development of the Polish and Lithuanian provinces, but also discusses the trends occurring in their area in a wide pan-European context, comparing the situation of Polish and Lithuanian Jesuits with other administrative units of the order. The chronological scope of the work covers the years 1608–1773, i.e. from the creation of the Lithuanian province as a result of the division of the Polish administrative unit of the order to the dissolution of the Society. The base of primary sources consists of annual and three-year catalogues kept in the Roman Archives of the Society of Jesus, which were analyzed in the form of survey using statistical methods. Against the background of the development of the institution’s network and its financial situation, the author focuses on four issues: the number of Jesuits, their religious vows, their geographical distribution and regions of origin. The conducted research above all shows the influence of the political and military situation of the state on the size of the Jesuit community: the wars of the mid-17th century and, albeit to a lesser extent, the first decade of the 18th century brought serious consequences. The structure of the community in terms of religious vows evolved in a similar way to other European provinces of the Society, as indicated by the increase in the number of professes of four religious vows, who constituted the elite of the order. This phenomenon testifies to the fact that, despite the crises that affected the Commonwealth, the order provided its members with better and better education. The geographical distribution and regions of origin of the Jesuits are closely related, since the recruitment of candidates for the order took place mostly among graduates of Jesuit schools. The most important change in this respect was the increase in the significance of the eastern territories of the Commonwealth both in terms of the number of friars residing there and the participation of representatives of local society in the Jesuit community. As a result of this tendency, in the 18th century the role of the inhabitants of the ethnically Polish territories of the Commonwealth weakened; in the previous century they had constituted, due to their geographical mobility, a substantial part of the Jesuit community in the eastern regions of the Polish-Lithuanian state. This phenomenon clearly indicates the process of cultural integration that took place in the eastern lands of the Polish-Lithuanian Commonwealth, and changes in the social mechanism of recruiting friars, manifested in the increase in the number of Jesuits of noble origin.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2019, 84, 4; 123-178
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 59.

Tytuł:

Naruszenia porządku i prawa podczas obrad sejmików Wielkiego Księstwa Litewskiego w miejscach sakralnych (XVII–XVIII w.)
Violations of order and law during the sessions of the regional assemblies of the nobility of the Grand Duchy of Lithuania in religious places in the 17th and 18th centuries

Autorzy:

Kanecki, Oskar

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/14974833.pdf

Data publikacji:

2022-07-10

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

regional assemblies of the nobility
Grand Duchy of Lithuania
Tribunal of the Grand Duchy of Lithuania
magistrate’s court books
violations of public order
sejmiki szlacheckie
Wielkie Księstwo Litewskie
Trybunał Wielkiego Księstwa Litewskiego
księgi grodzkie
naruszenia porządku publicznego

Opis:

Litewskie sejmiki szlacheckie pozostawały w XVII i XVIII w. areną licznych sporów. Osobiste i polityczne zaangażowanie uczestników obrad niejednokrotnie prowadziło do kłótni, bójek, a nawet zabójstw. W zajściach szczególnie licznie uczestniczyła szlachta przekupiona przez magnatów. Niepożądane zjawiska często pozostawały w bezpośrednim związku z pijaństwem obradujących. Od popełniania przestępstw nie powstrzymywały ich nawet miejsca kultu religijnego. By wynagrodzić duchownym zniszczenia kościołów i klasztorów, obciążano lokalną szlachtę daninami. Szczególnie podatne na naruszenia porządku i prawa były sejmiki deputackie (na których dokonywano wyboru sędziów Trybunału Wielkiego Księstwa Litewskiego), czego rezultatem było delegowanie na sesje trybunalskie podwójnych składów sędziowskich. Sytuacji nie były w stanie znacząco poprawić uchwalane przez Sejm konstytucje.
In the 17th and 18th centuries, the Lithuanian regional assemblies of the nobility (Polish: sejmik) were the scene of numerous disputes. The personal and political involvement of the participants of the sessions frequently led to arguments, fights, and even murders. The nobility, bribed by the magnates, took part in the incidents in especially large numbers. Such undesired occurrences were often directly related to the drunkenness of the participants of the meetings. Even the places of religious worship did not stop them from committing crimes. Tributes were imposed on the local nobility in order to compensate the clergy for the destruction of churches and monasteries. The regional deputy assemblies of the nobility (where judges of the Tribunal of the Grand Duchy of Lithuania were elected) were particularly susceptible to violations of law and order were and this fact resulted in the delegation of double judicial benches to the tribunal sessions. The constitutions passed by the Sejm could not significantly improve the situation.

Źródło:

Czasopismo Prawno-Historyczne; 2022, 74, 1; 37-52
0070-2471

Pojawia się w:

Czasopismo Prawno-Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 60.

Tytuł:

Ivan Ivanovich Lappo’s Views on the Circumstances of Establishing the Union of Lublin in the Context of Pre-Revolutionary Russian Historiography

Autorzy:

Ambroziak, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1178395.pdf

Data publikacji:

2019-12-31

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Polish-Lithuanian Commonwealth
Grand Duchy of Lithuania
Union of Lublin
Ivan Ivanovich Lappo
Russian historiography
history of historiography

Opis:

The aim of the article is to analyze the views of Ivan Ivanovich Lappo regarding the circumstances of the conclusion of the Union of Lublin. The opinions of this historian were presented in the context of the views of Russian pre-revolutionary historiography, especially of such authors as Nikolay Gerasimovich Ustryalov, Mikhail Osipovich Koyalovich, Nikolay Alexeyevich Maksimieyko, Matvey Kuzmich Lyubavskiy and Fedor Ivanovich Leontovich. The article belongs to the vast area of studies on the history of historiography, the undertaking of which allows the assessment of the current scholarly achievements and research methodology, and thus making new research postulates. It should be noted that, despite some evolution, the fundamental assessment of the Union of Lublin in Russian pre-revolutionary historiography remained negative. However, the circumstances and reasons for its conclusion were perceived differently. Although the description of the conclusion of the Union of Lublin was not the main research goal for I. Lappo, he carried out a fairly detailed reconstruction of the Sejm of Lublin and the circumstances of the conclusion of the Polish-Lithuanian union in 1569. It seems that the aim of such a procedure was not only to explain the attitude of Lithuanians towards Poles and the legal relationship between the Grand Duchy and the Crown, but first of all to support of the historian’s fundamental thesis that, as a result of the Union of Lublin, the Grand Duchy did not lose its independence and distinctiveness. This historian not only reported the course of the Sejm of Lublin and the decision of the Act of the Union of July 1, but also confronted the views of Poles and Lithuanians concerning the conditions of the Union and the way it was concluded. According to him, the historical reality and the political system of the Grand Duchy until 1569 corresponded to the project of a union presented by Lithuanians. In his opinion, the aim of Poles was not to bring about real unification based on the principles of equality and fraternity, but to force Lithuanians to enter into a union through the implementation of old rights and privileges. In some parts of his research, however, the scholar differentiated between the radical attitude of the Chamber of Deputies of the Crown and the more conciliatory position of the Senate. The description of King Sigismund Augustus’s activities presented by I. Lappo turned out to be quite paradoxical and partly incoherent. On the one hand, the historian claimed that the monarch was under the influence of Poles and betrayed the Grand Duchy. On the other hand, he quoted a number of cases in which the king’s attitude contradicted this general opinion. Lappo’s general attitude towards the Union of Lublin remained negative. The historian clearly sympathized with Lithuanians, seeing Poles as merely caring for their own interests to the detriment of the Grand Duchy. The analysis of Lappo’s views made in this article shows that there are elements in his concepts that testify to the connection with the traditional narrative of Russian historiography, as well as new and original ideas.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2019, 84, 4; 97-122
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 61.

Tytuł:

Litewska kampania sejmikowa przed sejmem warszawskim z 1677 roku

Autorzy:

Konieczna, Diana

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690115.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Jan III Sobieski
sejm walny
Wielkie Księstwo Litewskie
John III Sobieski
General Sejm
Grand Duchy of Lithuania

Opis:

W artykule przedstawiono analizę litewskiej sceny politycznej w pierwszych latach panowania Jana III Sobieskiego, koncentrując się na omówieniu przebiegu kampanii sejmikowej przed sejmem warszawskim w 1677 r. Celem analizy jest odtworzenie układu sił i wpływów na scenie lokalnej, co ze względu na stan zachowania i rozproszenie materiału źródłowego nie było łatwym zadaniem badawczym. The article attempts to thoroughly analyse the Lithuanian political scene in the first years of the reign of King John III Sobieski, by focusing on the description of the course of the sejmik campaign before the Warsaw Sejm of 1677. The aim of the analysis was to reconstruct the system of power and influence on the local scene, which due to the state of preservation and dispersal of the source material, was not an easy research task.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2017, 3
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 62.

Tytuł:

Organizacja funkcjonowania mostów i grobli w Wielkim Księstwie Litewskim od drugiej połowy XV do końca XVI wieku – zarys problematyki
The Functioning Organisation of Bridges and Dikes in the Grand Duchy of Lithuania from the Second Half of the Fifteenth to the End of the Sixteenth Century: An Outline of Problems

Autorzy:

Kunigielis, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1832814.pdf

Data publikacji:

2021-10-25

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

bridge
dike
law
Lithuanian Metrica
Grand Duchy of Lithuania
most
grobla
prawo
Metryka Litewska
Wielkie Księstwo Litewskie

Opis:

W artykule przybliżono prawne i organizacyjne zasady funkcjonowania mostów i grobli w Wielkim Księstwie Litewskim m.in. w świetle regulacji prawnych wczesnej epoki nowożytnej. Podstawą badań były obowiązujące ogólnopaństwowe akty normatywne oraz przywileje nadawane przez władcę. Problemy te są rozpatrywane w dwóch aspektach: przestrzennym i gospodarczym.
The article presents the legal and organisational principles of the functioning of bridges and dikes in the Grand Duchy of Lithuania. The research is based on the legal regulations from the early modern era, including national legal norms and individual privileges. These provisions are considered in two aspects: spatial and economic ones.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2021, 7; 39-58
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 63.

Tytuł:

Chamaiły – tatarskie silvae rerum
Chamails – Tatar silvae rerum

Autorzy:

Radziszewska, Iwona

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/480526.pdf

Data publikacji:

2017-12-31

Wydawca:

Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum

Tematy:

Chamiał
islam
rękopisy
silva rerum
Tatarzy Wielkiego Księstwa Litewskiego
Islam
Tatars of the Grand Duchy of Lithuania
manuscripts
chamail

Opis:

Chamaił jest jednym z rodzajów piśmiennictwa religijnego muzułmanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Nazywa się go modlitewnikiem, co odnosi się do podstawowej treści oraz funkcji, jaką pełni. Zawartość księgi bywa jednak różnorodna i wykracza poza standardowe modlitwy codzienne oraz okolicznościowe. Artykuł koncentruje się na treści dodatkowej, okołomodlitewnej zawartej w omawianym typie księgi, czyli m.in. na mowach okolicznościowych, fragmentach utworów literackich, notatkach osobistych oraz zaklęciach i wróżbach obecnych na kartach tatarskich manuskryptów. Treść ta analizowana jest w odniesieniu do szerszej tradycji piśmienniczej, mianowicie do zaliczanych do form paraliterackich sylw szlacheckich (silvae rerum).
Chamail is the name for religious, literary Muslim manuscripts, popular among the Muslims in the Grand Duchy of Lithuania. Its basic task and function is to serve as a prayer book, though it may contain all kinds of other texts besides the religious ones, or written for specific purposes. The present article is concerned with this additional, quasi prayer functions of chamails, such as speeches and addresses, fragments of literature, personal notes, spells and prophecies. It examines it in reference to the wider quasi literary tradition, the so-called silvae rerum (nobility’s home chronicles).

Źródło:

Nurt SVD; 2017, 2; 92-110
1233-9717

Pojawia się w:

Nurt SVD

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 64.

Tytuł:

Between the Union of Lublin and the Mutual Pledge of the Two Nations: From the Union of Two States to the Commonwealth of Three Provinces

Autorzy:

Zakrzewski, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1178393.pdf

Data publikacji:

2019-12-31

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Polish-Lithuanian Commonwealth
Polish Crown
Grand Duchy of Lithuania
Union of Lublin
political system
law
changes of the political system

Opis:

The aim of the article is to present changes in the position of the Grand Duchy of Lithuania towards the Polish Crown within the Polish-Lithuanian Commonwealth in the years 1569–1791. The analysis was based on the transformation of both common (monarch, Sejm) and separate (central and local offices, judicial system and law) institutions in the context of economic, social and cultural changes of the era. Gradually, the Commonwealth was transforming into a state in which Lithuania was not so much one of its two parts – along with the Crown, but one of its three provinces – along with Lesser Poland and Greater Poland. It was, however, a special province since it had its own ministers, offices, courts, treasury and fiscal courts along with its own codification of political and private law. The rule introduced in 1673 that every third Sejm was to be held in Grodno, however, was rarely observed. The reasons for this change were: the smaller population of the Grand Duchy, its lower fiscal income along with the war damage and territorial losses suffered in the mid-17th century. This transformation was also facilitated by the fact that the Lithuanian political system and laws became increasingly similar to the Polish ones. Another factor was the slow creation of a sense of political community among nobles of both the Crown and Lithuania. This feeling was born not only out of the same rights and privileges, but also owing to the immigration of the Crown noblemen to the lands of the Grand Duchy and joining – by marriage – Lithuanian noble families, which was especially the case among magnate families. During this period, the common culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth based on the Polish language – lingua franca of the whole state – was also created. Other languages also functioned in the Polish- -Lithuanian state, but Polish, enriched by Lithuanian, Ruthenian, Latin, German and Oriental elements, began to dominate. The Government Act of 3 May 1791 did not mention the Grand Duchy at all, but created a common government for the whole of Commonwealth – the Guard of Laws and Great Commissions. Mutual Pledge of the Two Nations, unanimously adopted on 20 October 1791, constituted an attempt to return to the dualism from the era of the Union of Lublin. This act granted Lithuanians half of the commissioners in the military and fiscal commissions and – in the future – in the police commission. Lithuania also retained separate ministers, offices, a separate treasury and tax judiciary. Thus, the gradual unification of the Polish-Lithuanian Commonwealth was still visible, while maintaining some separate aspects, which were important for Lithuanians, albeit secondary in the scale of the entire state. Nevertheless, this process was interrupted by the upcoming partitions.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2019, 84, 4; 5-40
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 65.

Tytuł:

Sejmiki powiatu wiłkomierskiego w latach 1781–1784
Sejmiks of Ukmergė District over the period of 1781–1784

Autorzy:

Filipczak, Witold

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1059221.pdf

Data publikacji:

2020-06-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

sejmiks
sejm
polish-lithuanian commonwealth
early modern parliamentarianism
ukmergė district
grand duchy of lithuania
permanent council
eighteenth century

Opis:

The article deals with the manner in which the sejmik of Ukmergė District, located in Vilnius Voivodeship functioned over the period of 1781–1784. The article discusses the preparations for, the course of the proceedings and the outcomes of each assembly in which the nobility of Ukmergė participated. As regards the analysed period, we have access to the information on the proceedings of nine sejmiks in Ukmergė: four deputational, two envoy, two administrative and one electoral assembly. The research was based on manuscript sources, namely correspondence, lists of candidates for deputies and resolutions of the sejmiks. The sejmiks in Ukmergė were not among the most numerous. The resolutions in the period under examination were signed by 21 to 45 participants. The driving force behind political life in the district were the Morykoni and Kościałkowski families, which had connections with the royal court. They played major roles as early as in the time when the Court Treasurer Antoni Tyzenhaus was a dominant figure. The local elites, headed by Benedict Morykoni, enjoyed considerable independence in personal matters, such as selection of people promoted for parliamentary and deputy functions. Despite their many ties with Vilnius Voivode Karol S. Radziwiłł, the sejmik leaders sometimes acted against his expectations. A relatively high degree of independence of politicians from Ukmergė was probably due to their personal ties with the leaders of Lithuanian advocates of strong royal rule (regalists), namely with Deputy Chancellor Joachim Chreptowicz, and earlier with Tyzenhaus.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2020, 85, 2; 67-93
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 66.

Tytuł:

Tłumaczenia biblijne w Wielkim księstwie Litewskim
Biblical translations in the Grand Duchy of Lithuania

Autorzy:

Kozhinowa, Alla

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/34101305.pdf

Data publikacji:

2024-06-05

Wydawca:

Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim

Tematy:

tłumaczenia biblijne
XVI wiek
Wielkie Księstwo Litewskie
biblical translations
the 16th century
the Grand Duchy of Lithuania

Opis:

The article provides an overview of biblical translations created in the 16th century on the territory of the Grand Duchy of Lithuania. In the article a specific translation technique and the reasons for the differences between the original and translated text are considered. A strong opposition to the accuracy of the translation is a different understanding of the text, due to differences in religion. By the time of the creation of most Slavic translations, Christian exegetics was fundamentally different both from the ancient understanding of sacred texts and from the interpretation adopted in the rabbinical tradition. Intertextual differences may be due to differences in culture that have nothing to do with the religious system. The difference between the original and the translation is due to the fact that not all translators were equally gifted linguists; they didn’t know the original language and the subject in question equally well. Therefore, in the textual structure of the translation, we can meet with various kinds of deviations from the essence and form of the original, up to language and substantial mistakes.
Artykuł poświęcony jest ogólnemu przedstawieniu tłumaczeń biblijnych stworzonych w XVI w.na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego; rozpatruje się w nim technikę translatorską oraz przyczyny różnic między tekstem oryginalnym i przetłumaczonym na inny język. Dokładność tłumaczenia może być zakłócona poprzez odmienne rozumienie tekstu z powodu różnic religijnych. W czasie stworzenia większości słowiańskich tłumaczeń biblijnych chrześcijańska egzegetyka zasadniczo różniła się zarówno od starożytnego rozumienia świętych tekstów, jak i od interpretacji przyjętej w tradycji rabinicznej. Również różnice intertekstualne mogą wynikać z różnic kulturowych, które nie mają nic wspólnego z systemem religijnym. Różnica między oryginałem a tłumaczeniem wynika z faktu, że nie wszyscy tłumacze byli równie utalentowanymi lingwistami, znali dobrze język oryginalny. Dlatego w strukturze tekstowej tłumaczenia możemy się spotkać z różnego rodzaju odchyleniami od treści i formy oryginału, aż po błędy językowe i merytoryczne.

Źródło:

Język. Religia. Tożsamość; 2024, 1 (29); 191-206
2083-8964
2544-1701

Pojawia się w:

Język. Religia. Tożsamość

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 67.

Tytuł:

Zjazd szlachty litewskiej w Wilnie w 1715 roku
Gathering of Lithuanian Nobility in Vilnius in 1715

Autorzy:

Šapoka, Mindaugas

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32388103.pdf

Data publikacji:

2023-03-31

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Augustus II
Ludwik Konstanty Pociej
Vilnius Confederation
Tarnogród Confederation
Great Northern War
Grand Duchy of Lithuania
eighteenth century

Opis:

The issue of the gathering of the Lithuanian nobility in Vilnius, organised in August 1715 by Great Hetman of Lithuania Ludwik Konstanty Pociej as a way of sparking a protest against the contributions imposed by King Augustus II for the maintenance of the Saxon army in the Polish-Lithuanian Commonwealth, has so far been marginally addressed in historiography. The purpose of the article is to examine the causes and consequences of the gathering and to determine the Russian attitude towards it. Using manuscript sources from Russia, Belarus, Poland and Lithuania, the author argues that the Russians had minimal influence over the organization of the gathering, yet they used it as a means to combat King Augustus II’s attempts to free himself from Russian influence. There is ample evidence to put forward a hypothesis that the request to Tsar Peter I for acting as an intermediary in the conflict between the king and the nobility was conceived by Pociej and other leading officials of the Commonwealth rather than by Russian diplomats. The article also argues that the convention in Vilnius contributed significantly to the formation of the Tarnogród Confederation in the Crown. The Poles believed that the Lithuanians were determined to uphold the declaration of the Vilnius convention to instigate military action against the king’s policies and contributions for the purposes of the Saxon army. When the news of the Vilnius gathering spread throughout Poland, riots began in the southern provinces, and part of the Polish army declared a confederation and took up arms.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2023, 88, 1; 25-52
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 68.

Tytuł:

Kilka uwag na temat politycznych okoliczności małżeństwa Wasyla Moskiewskiego i Zofii Witoldówny zawartego w 1391 roku
Some Remarks on the Political Circumstances of the Marriage of Vasily I of Moscow and Sophia of Lithuania, Concluded in 1391

Autorzy:

Grala, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1059244.pdf

Data publikacji:

2020-03-31

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

dmitry of the don
vytautas the great
vasily i of moscow
chronicles
relations between lithuania and moscow
dynastic union
grand duchy of lithuania
grand duchy of moscow
golden horde

Opis:

The marriage of Duke Vytautas the Great’s daughter Sophia to the Grand Duke of Moscow Vasily in 1391 was a momentous event that impinged on the course of history. Although the circumstances in which this marriage was concluded address extremely important historical issues, such as relations between Lithuania and Moscow, Vytautas’ biography, and the politics of the Grand Duchy of Moscow towards the end of the fourteenth century, historiography has not recorded many attempts to study them. This is probably due to the rather vague primary sources which are dominated by the accounts contained in the chronicles. The author of the article makes an effort to analyse them, which, combined with other evidence, as well as a review of the political situation at the time, led him to believe that it was the Moscow side that initiated the talks on the marriage of Sophia and Vasily. The Grand Duke of Moscow, Dmitry of the Don, had been looking for the possibility of a dynastic rapprochement with the ruling circles of the Grand Duchy of Lithuania for a long time. The conclusion of the Polish-Lithuanian agreement in Krevo (1385), uncertain situation in the Golden Horde and the desire to strengthen the position of his son were the reasons that could force the Moscow ruler to act more decisively in this field. Therefore, having left Tartar captivity at the end of 1385, Vasily son of Dmitri of the Don, went west, where he took the opportunity of meeting Vytautas to start first talks. The negotiations were interrupted due to a rather weak political position of Vytautas before 1389. They were resumed when it turned out that Władysław Jagiełło, after taking the throne in Kraków, did not intend to forgo his active policy in Eastern Europe. Therefore, when Vytautas fought together with the Teutonic Knights to seize power in Lithuania, Moscow decided to support his efforts. In this way, the duke, with his allies in the Teutonic Order and strong ties with Moscow, became a dangerous rival for Władysław Jagiełło. Such a turn of events could have influenced the Polish king’s decision to reconcile with his cousin yet again.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2020, 85, 1; 141-162
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 69.

Tytuł:

Aktywność polityczna mieszczaństwa Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1789–1792
Political Activity of the Bourgeoisie in the Grand Duchy of Lithuania in 1789–1792

Autorzy:

Glemža, Liudas

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1058022.pdf

Data publikacji:

2021-03-31

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

towns
bourgeoisie
urban administration
self-government
political reforms
eighteenth century
Polish-Lithuanian Commonwealth
Grand Duchy of Lithuania
Great Sejm

Opis:

The reforms in the second half of the eighteenth century affected the cities and towns of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania in various ways. After the reform of 1776, the majority of small towns in the Grand Duchy were deprived of the Magdeburg Law, while they retained the right to acquire landed estates. Apart from private towns, only 11 towns managed by territorial administrators – starosts – and belonging to the royal estates retained their privileged status. During the sessions of the Great Sejm (1788–1792), the discussions on the situation of Lithuanian towns were resumed. Representatives of towns that retained the Magdeburg Law, those which had lost it, and those striving for new rights and liberties were invited by the municipal authorities of the Old Town of Warsaw in order to submit their demands in the Sejm together with all the towns. The new town laws of 1791 laid the foundations for modern urban administration and prepared the grounds for burghers to fight for their rights and liberties, which was influenced by the municipal self-government institutions established under these laws. The question of the number of small Lithuanian towns which took advantage of this opportunity during one year (1791/1792) has already been considered in Lithuanian and Polish historiography. Until now, however, historians have usually limited themselves to indicating the number of issued self-government privileges (74), but this figure does not provide a full picture of the political activity of the Lithuanian bourgeoisie. The article identifies 130 small Lithuanian towns (excluding 11 towns which retained the Magdeburg Law) which actively participated in the political movement of the bourgeoisie in the Polish-Lithuanian Commonwealth, and analyses the composition of this group of urban settlements.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2021, 86, 1; 57-84
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 70.

Tytuł:

Poręczenie za kniazia Żedywida a wydarzenia lat 1392–1393 w Wielkim Księstwie Litewskim
The Surety for Duke Żedywid and the Events of 1392–1393 in the Grand Duchy of Lithuania

Autorzy:

Polechow, Sergiej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1059134.pdf

Data publikacji:

2020-09-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

grand duchy of lithuania
władysław ii jagiełło
vytautas
duke żedywid
old ruthenian paleography
medieval diplomatics
medieval documents
surety
vouching

Opis:

This article investigates the case of four Lithuanian-Ruthenian dukes vouching for Duke Żedywid before the Polish King Władysław II Jagiełło. The original Ruthenian document does not include a date nor does it contain any information about the circumstances in which the surety (poręczenie) was issued. There have been attempts to solve this riddle in the historical literature, with reference to information about Żedywid contained in primary sources, biographies and genealogies of the vouching dukes, and the political history of the Grand Duchy of Lithuania in the late fourteenth century. However, the majority of conclusions that have been drawn so far are based on misreadings of the text of the surety. The identification of the scribe who prepared the document has made it possible to determine its chronological framework, and information about the vouching dukes and King Władysław’s itinerary indicates that it was written between August 1392 and October 1393, most likely in Kraków. An attempt to put the surety into a broader political context requires us to take into account its possible connection with the actions undertaken by Vytautas aimed at extending and strengthening his power in the Grand Duchy of Lithuania after the Ostrów Agreement of 1392. This connection, however, remains only in the sphere of hypothesis. The exceptionally short diplomatic form of the document and lack of detailed information about these events and Żedywid himself in contemporary sources indicate that Żedywid’s actions did not pose any serious threat to Jagiełło.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2020, 85, 3; 71-104
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 71.

Tytuł:

Kilka słów o rodowodzie kniaziów Jamontowiczów Podbereskich w świetle nowych źródeł
A few words about the genealogy of the knyazes of the Jamontowicz Podbereski family in the light of new sources

Autorzy:

Tęgowski, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1193850.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

the Grand Duchy of Lithuania
genealogy
knyazes Jamontowicz Podbereski
Michał and Jacko Sieńkowicz
the 16th century
Lithuanian dukes

Opis:

Thanks to the publication of the last will of Princess Zofia Fiodorowa Jamontowicz Podbereska of 1510, the author of the article attempts to explain certain issues connected with the genealogy of the Lithuanian knyaz family of Jamontowicz who resided in the eastern territories of the Grand Duchy of Lithuania. An important element of the work is the discovery of the first name of Zofia’s husband (Fiodor) – the penultimate male representative of the family (the father of the knyaz Siemion Jamontowicz Podbereski) and the fact that Fiodor’s daughter Julianna became a nun and later around 1539 the mother superior of the convent (hegumen) a er her marriage with Jacek Sieńkowicz had been nullified.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2015, 80, 3; 39-50
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 72.

Tytuł:

Rodzina Łoknickich herbu Nieczuja na Podlasiu i w powiecie brzesko-litewskim do połowy XVII wieku

Autorzy:

Tęgowski, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690129.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Podlasie
Wielkie Księstwo Litewskie
szlachta
małżeństwa
Łokniccy
genealogia
herbarze
Grand Duchy of Lithuania
nobility
marriages
Łoknicki family
genealogy
armorials

Opis:

Artykuł niniejszy przedstawia rodowód rodziny szlacheckiej Łoknickich herbu Nieczuja w XVI–XVII w. Zwrócono uwagę na zawierane małżeństwa w określonym kręgu średniej szlachty zamieszkującej obszary pograniczne Podlasia z Wielkim Księstwem Litewskim.
This article presents the pedigree of the Łoknicki noble family of the Nieczuja coat of arms in the 16th–17th centuries. Attention was paid to marriages in the circles of middle nobility living in the border areas of Podlasie neighbouring with the Grand Duchy of Lithuania.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2019, 5
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 73.

Tytuł:

Wizerunki Michała Kazimierza Paca – przegląd ikonografii hetmana litewskiego i wojewody wileńskiego

Autorzy:

Czyż, Anna Sylwia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1179447.pdf

Data publikacji:

2021-03-09

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

portrait of 17–18 c.
Grand Duchy of Lithuania
michał kazimierz pac
wielkie księstwo litewskie
portret XVII-XVIII w.

Opis:

W artykule zebrano i omówiono portrety Michała Kazimierza Paca, hetmana wielkiego litewskiego i wojewody wileńskiego, jednej ze znakomitszych postaci swoich czasów. Wizerunki Paca nie doczekały się do tej pory szerszych omówień. W artykule ukazano je w kontekście awansów na kolejne urzędy, co wymagało podjęcia szeregu działań z autokreacją. Jej częścią były też herby i eksponowanie powiązań genealogicznych. W artykule omówiono całą znaną ikonografię hetmana, a także wzajemne zależności pomiędzy portretami.
The article deals with the little-known portraits of Michał Kazimierz Pac. They demonstrate that he did take proven self-aggrandizement measures used by others to portray themselves as public figures and as individual full of virtues. However, Pac concentrated on his soldierly service, disregarding his offices of the Vilnian voivode, possibly because he considered them prestigious but not so much important as his laudable hetmanly deeds on the battlefield. Also, there are no private or collective portraits of Michał Kazimierz Pac in his iconography, other than the frescos from the church in Pożajście, although these forms of artistic communication were known and used in the Polish and Lithuanian Commonwealth. The most likely explanation of these two “gaps” is that Pac never married and devoted whole his life to the military career and to the building of the church under the invocation of St. Peter and St. Paul in the Antokol in Vilnius as his monument. Pac took care of his promotion after earning the field baton, which event started his further career. The compositional scheme he chose, codified by the lost full-body portrait by Daniel Schulz, was augmented in time by the addition of pieces of armor. This pattern was later repeated a number of times, growing in new attributes of the hetman’s office and in military staffage, as seen in the portrait from the Antokol church. The equestrian portrait (woodcut) of the hetman is an outstanding and early milestone in the formation of his public image.

Źródło:

Artifex Novus; 2020, 4; 86-110
2544-5014

Pojawia się w:

Artifex Novus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 74.

Tytuł:

Titles, Seals and Coats of Arms as Symbols of Power and Importance of Lithuanian Dukes before the Union of Lublin
Tytuły, pieczęcie i herby książąt litewskich jako symbole władzy i znaczenia przed unią lubelską

Autorzy:

Rogulski, Jakub

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1194100.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

middle ages
the Grand Duchy of Lithuania
parallel branches of a ruling house,
dukes
demonstration of power
titulature
sigillography
heraldry

Opis:

Titles, seals and coats of arms of Lithuanian dukes have not been hitherto the subject of interest of historians as this issue was mainly addressed marginally in the studies on the symbols of power of Grand Dukes of Lithuania, particularly Jagiellons. Owing to the considerable number and diversification of dukes living in the territory of the Grand Duchy of Lithuania prior to the Union of Lublin, the article focuses on the analysis of titles, seals and coats of arms used by the Gediminas family and their descendants. In the period under discussion the dukes played a major social and political role, particularly at the end of the 14th century and at the beginning of the 15th century since they ruled their own feudal duchies and cooperated (or competed) closely with the Grand Duke. Although in the 15th century they lost their political sovereignty and became part of the class of landowners, they continued to keep many privileges and still played a major role in political and social life, particularly in their provinces. Enjoying the authority and extensive influence, the dukes generated the set of symbols of power and importance, which is worth examining. The analysis of the most representative monuments shows that titles, seals and coats of arms constituted a kind of indicator reflecting the social status and the position of the Gediminas family in the country: different symbols defined the rank of the Gediminas family as feudal dukes, and different symbols referred to their position as wealthy landowners. Both in the first and second situation, the dukes were capable of using the symbols in such a way so as to create their propaganda image and express far-reaching political aspirations. The symbolism of grand dukes, in particular one of the Jagiellons, was available to the dukes and they willingly used it. The fact of being inspired by the monarch’s symbols seems to differentiate Lithuanian dukes from other branches of the ruling European dynasties. It may mean that dukes considered the fact of being related to grand dukes rather than their wealth to be the source of their power and importance.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2017, 82, 1; 97-129
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 75.

Tytuł:

Wyznania protestanckie na obszarze dystryktu podlaskiego

Autorzy:

Mironczuk, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/602729.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Podlasie
Wielkie Księstwo Litewskie
reformacja
dystrykt
zbory
Radziwiłłowie
patronat
Grand Duchy of Lithuania
Reformation
district
Protestant churches
Radziwiłłs
patronage

Opis:

Praca składa się z wprowadzenia, trzech podrozdziałów i zakończenia. We wprowadzeniu ukazano cele pracy, wyjaśniono stosowaną terminologię oraz podano podstawę źródłową. W pierwszym podrozdziale przybliżono genezę reformacji na Podlasiu, w tym rolę Mikołaja Radziwiłła „Czarnego”. Kolejno przedstawiono wykaz zborów protestanckich na obszarze istniejącego w latach 1560–1796 dystryktu podlaskiego oraz ukazano „dole i niedole” wiernych protestanckich pozostających pod protekcją możnych Radziwiłłów. Całość wieńczy zakończenie, gdzie udzielono odpowiedzi na problemy badawcze postawione we wprowadzeniu.The article is divided into an introduction, three subchapters, and a conclusion. The introduction explains the purposes of the study, and the terminology used as well as presents the source basis. In the first subchapter, a genesis of the Reformation in Podlasie Region is outlined, with a role played by Mikołaj “The Black” Radziwiłł. Next, a list of Protestant churches is presented in the district of Podlasie existing in 1560–1796, together with the vicissitudes of the Protestants under the protection of the Radziwiłłs. The study closes with a conclusion containing the answers to the research questions posed in the introduction.

Źródło:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2018, 62
0029-8514

Pojawia się w:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 76.

Tytuł:

Kartografia ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego w epoce panowania Jagiellonów
Cartography of the Grand Duchy of Lithuania in the epoch of Jagiellonian rule

Autorzy:

Alexandrowicz, S.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/204470.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Geograficzne

Tematy:

historia
kartografia
Wielkie Księstwo Litewskie
dynastia Jagiellonów
Bernard Wapowski
history
cartography
Grand Duchy of Lithuania
Jagiellonian dynasty
Wapowski Bernard

Opis:

W artykule scharakteryzowano mapy przedstawiające ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego powstałe w okresie, gdy panowali w nim władcy z dynastii Jagiellonów, tj. przed 1572 rokiem oraz starano się określić wpływ rodzimej kartografii państw jagiellońskich na kształtowanie obrazu kartograficznego Europy począwszy od pierwszej połowy XVI wieku. Bliżej omówiono trzy mapy Bernarda Wapowskiego, szczególnie jego wielką Polonię z 1526 roku, która była wykorzystana m.in. przez Gerarda Merkatora do opracowania globusa oraz map Europy i świata, a także służyła jako podstawa przy sporządzaniu wszystkich kolejnych map Polski aż po wiek XVIII. Osobno zwrócono uwagę na wykorzystanie prac Wapowskiego przez Battistę Agnesego i Paola Giovia, autora najwcześniejszej wydanej drukiem mapy Państwa Moskiewskiego z roku 1525 oraz na mapę tego kraju Antoniego Wieda z 1542 roku. Ponadto przypomniano najstarsze znane zabytki wielkoskalowej kartografii majątkowej i kartografii wojskowej z obszaru Wielkiego Księstwa Litewskiego.
The author describes maps of the entire Grand Duchy of Lithuania, or its parts, created in the epoch of the Jagiellonian dynasty rule, i.e. in the years 1434-1572. The author also shows the role of local cartography of Jagiellonian states in the incremental shaping of the cartographic image of Central and Eastern Europe, beginning from the first quarter of 16th century. Monk Fra Maura's of Venice huge manuscript wall map completed in 1459 is one of the most significant late-medieval maps of the world. It gives us some information about the Grand Duchy of Lithuania, such as the names of Belarus (Rossia Biancha) and Lithuania (Litvana) which are used here for the first time. The first authors of maps of Central and Eastern Europe had two significant sources of detailed information in the form of geographic descriptions: the handwritten Chorographia Regni Poloniae by Jan Dtugosz dating back to the seventies of the 15th century and Tractatus de duabus Sarmatiis... by Maciej of Miechów, published in Cracow in 1517, with more than ten subsequent editions not only in Latin but also Polish, German and Italian. Bernard Wapowski, the father of Polish cartography and the author of three important maps: Polonia (1526), Northern Sarmatia (1526) and Southern Sarmatia (1526 or 1528) used both of these works. The maps, created together with Copernicus and other Polish scientists, printed in the technique of woodcut in Cracow, present quite a faithful and detailed cartographic image of the entire Central and a big part of Eastern Europe. The most important was the great map of Polonia in the scale of about 1:1,000,000, preserved only in parts. Until 18th century, it served as the basis for the elaboration of subsequent maps of Poland - reduced in size and detail but with additional contents. The most popular were WacJaw Grodecki's (Basel, 1562), Andrzej Pograbka's (Venice, 1570) and Gerard Mercator's (Duisburg, 1585) and they functioned in many atlas publications. Polonia et Ungaria. XV. Nova tabula, the map published by Sebastian Mtinster in Basel in 1540 was a reduction and simplification of the Southern Sarmatia map. Respective fragments of Mercator's globe (1541) as well as his maps of Europe (1554) and the world (1569) were actually a radical generalization of Wapowski's maps. Battista Agnese's manuscript map and the woodcut Moschoviae tabula ex relatione demetri egri descripta..., added by Paolo Giovio to the country's description in 1525 are the oldest maps of the Moscow State. To present the Grand Duchy of Lithuania, adjacent from the West (today's Lithuania, Belarus and Ukraine), the two Italian cartographers used Wapowski's maps before they were even printed. It was possible because Wapowski was at the time in constant contact with the scientific circles of Rome. This contradicts the hypothesis of the Russian archeologist and historian B.A. Rybakov (1974, 1994) that the sources for the creation of these maps were purely Muscovite in origin. The first more detailed original map of the Moscow State was elaborated in Vilnius by Antoni Wied on the basis of materials brought from Moscow, and published in 1542 in Antwerp. The first manuscript large scale property maps functioned on the territory of the Grand Duchy of Lithuania even before 1569. Five such maps are known, created between 1527 and 1571, which present property relations and border conflicts in the parts of Grodno Region and Podlasie. Military cartography from the Jagiellonian times is represented by only two maps of the Uta castle near Potock: the manuscript map of the siege by Lithuanian army in 1563, and the printed map of its fortifications, which were ultimately never constructed, dating from about 1570.

Źródło:

Polski Przegląd Kartograficzny; 2014, T. 46, nr 1, 1; 62-76
0324-8321

Pojawia się w:

Polski Przegląd Kartograficzny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 77.

Tytuł:

O Łoknickich raz jeszcze. Uzupełnienia i poprawki do artykułu Rodzina Łoknickich herbu Nieczuja na Podlasiu i w powiecie brzesko-litewskim do połowy XVII wieku („Rocznik Lituanistyczny” 5, 2019)
On the Łoknickis Once More. Supplements and Corrections to the Article The Łoknicki Family of Nieczuja Coat of Arms in Podlasie and Brest-Litovsk District until the Mid-Seventeenth Century („Rocznik Lituanistyczny” 5, 2019)

Autorzy:

Tęgowski, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1832811.pdf

Data publikacji:

2021-10-25

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Podlasie
Grand Duchy of Lithuania
nobility
marriages
Łoknicki family
genealogy
armorials
Wielkie Księstwo Litewskie
szlachta
małżeństwa
Łokniccy
genealogia
herbarze

Opis:

W artykule przedstawiono nowe informacje dotyczące rodziny Łoknickich uzyskane już po publikacji poświęconego im artykułu. Rzucają one światło zarówno na kwestie genealogii samych Łoknickich, jak również rodzin z nimi spowinowaconych.
The article offers new information about the Łoknicki family, obtained after the publication of the study devoted to them. It sheds light both on the question of the genealogy of the Łoknickis themselves and of the families related to them by marriage.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2021, 7; 117-127
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 78.

Tytuł:

Widziane z plebanii. Świat i ludzie w diariuszach dwóch duchownych ewangelickich z Rzeczypospolitej przełomu XVII i XVIII wieku
Seen from the Clergy House. The World and the People in the Diaries of two Evangelical Clergymen from the Polish-Lithuanian Commonwealth at the Turn of the Seventeenth and Eighteenth Centuries

Autorzy:

Kriegseisen, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2197827.pdf

Data publikacji:

2022-03-31

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Polish-Lithuanian Commonwealth
Grand Duchy of Lithuania
religious relations
Protestantism
Calvinism
mentality
religious identity
egodocument
seventeenth century
eighteenth century

Opis:

In the research on the deteriorating relations between the Evangelical-Reformed (Calvinist) minority and the Catholic majority of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the seventeenth and eighteenth centuries, the problems of mutual perception of the representatives of these denominations, as well as the evaluation of the realities of life in an increasingly Catholic state by the representatives of the Evangelical minority have been investigated the least. Based on two diaries by Evangelical-Reformed clergymen, Gabriel Dyjakiewicz and Jan Krzysztof Kraiński, who were active in Podlasie and the Grand Duchy of Lithuania at the turn of the eighteenth century, the author attempts to present the image of the world as perceived and presented on the pages of these two egodocuments. After analysing the diary entries, it cannot be concluded that their authors found themselves in a social and communicative vacuum, although both of them noticed the progressive isolation of Evangelical circles. According to the records, it also appears that interfaith relations in the everyday life were not as bad as contemporary historical studies suggest. Both authors had a positive attitude towards the state, felt to be its citizens and patriots, combining a strong Evangelical religious identity with a sense of community with the society of the predominantly Catholic Polish Nobles’ Republic. Neither of the diaries reflects on the civilisational and cultural differences between the society of the north-eastern lands of the Polish-Lithuanian Commonwealth and the world of Protestant Europe, known to both authors from their university studies.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2022, 87, 1; 63-89
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 79.

Tytuł:

Polityczne, historyczne i kulturowe aspekty unii polsko-litewskiej w twórczości Józefa Weyssenhoffa

Autorzy:

Demkowicz, Agata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2031025.pdf

Data publikacji:

2019-12-16

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Polish-Lithuanian Union
Grand Duchy of Lithuania
Monarchy
Józef Weyssenhoff
Lithuanian novel
unia polsko-litewska
Wielkie Księstwo Litewskie
powieść litewska

Opis:

Józef  Weyssenhoff was a highly popular and widely read author at the end of the 19th and in the early 20th century. He was active as a writer, literary critic, and journalist during the time of the Young Poland movement and in the interwar period. He wrote his works at the turn of the two centuries and in the first decades of the new century. Throughout the later stage of his literary activity, i.e. from 1905 until his death, Weyssenhoff was greatly interested in politics. His contacts, reads, own observations and experiences in this matter gave rise to his tendentious political novels. The subjects he raised and reflected upon include the issue of the Polish-Lithuanian conflict, which caused a huge controversy in the first decades of the 20th century. Weyssenhoff demonstrated his own stance on the matter in his novel Union, published in 1910, which he wrote during the period of intensification of the national movement in Lithuania, particularly in Vilnius. The author regarded the movement to be politically dangerous, propagating hatred towards Poland, and able to cause the common cultural, historical, and political heritage of Poland and Lithuania to be destroyed. Young Lithuanian activists were acting to the detriment of the Polish language, depreciating the value of anything Polish. The conflict between Poland and Lithuania increased the risk of russification. The author suggested that what should be done in those circumstances was seek to restore the Polish-Lithuanian alliance. He showed the readers of his book how that process should be initiated. The marriage between the protagonists of Union: Kazimierz Rokszycki, a Pole, and Krystyna Sołomerecka, a Lithuanian, who loved their common motherland, serves as a symbol of a new, revived relationship between Poland and Lithuania.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 327-347
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 80.

Tytuł:

Military Accounts of the Grand Lithuanian Hetman Paweł Jan Sapieha of the Years 1655–1662
Rachunki wojskowe hetmana wielkiego litewskiego Pawła Jana Sapiehy z lat 1655–1662

Autorzy:

Majewski, Andrzej Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1373928.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Polish-Lithuanian Commonwealth
Grand Duchy of Lithuania
Paweł Jan Sapieha
army
treasure
money
Rzeczpospolita
Wielkie Księstwo Litewskie
wojsko
skarb
pieniądz

Opis:

Grand Lithuanian Hetman Paweł Jan Sapieha in 1655–1662, during the wars of the Polish-Lithuanian Commonwealth with Moscow and Sweden, gave out of his own coffers 1,985,520 zlotys for military purposes. Most of the money was used for military hauls and the payment of wages. This was due to the reduction of tax revenues to the treasury, because large areas of the Polish-Lithuanian state were under Muscovite and Swedish occupation. The aim of this article is to analyze the military accounts of Paweł Jan Sapieha and their structure against a wide comparative background, i.e. accounts of other Lithuanian and Crown hetmans of the second half of the 17th century.
Hetman wielki litewski Paweł Jan Sapieha w latach 1655–1662, w okresie wojen Rzeczypospolitej z Moskwą i Szwecją, wydał z własnej szkatuły na cele wojskowe 1,985,520 złotych. Pieniądze te zostały w większości przeznaczone na zaciągi wojskowe i wypłatę żołdu. Było to spowodowane zmniejszeniem wpływów podatkowych do skarbu, ponieważ duże obszary państwa polsko-litewskiego znalazły się pod okupacją moskiewską i szwedzką. Celem artykułu jest analiza rachunków wojskowych Sapiehy i ich struktury na szerokim tle porównawczym, tzn. rachunków innych hetmanów litewskich i koronnych drugiej połowy XVII w.

Źródło:

Res Historica; 2020, 49; 567-587
2082-6060

Pojawia się w:

Res Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 81.

Tytuł:

Wojsko Wielkiego Księstwa Litewskiego w epoce bitwy pod Kleckiem
The Grand Duchy of Lithuania Troops in Times of the Battle of Kletsk

Autorzy:

Kazakou, Aliaksandr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2131663.pdf

Data publikacji:

2020-09-19

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

armed forces
mass levy
hospodar courtiers
weaponry
Grand Duchy of Lithuania
wojsko
pospolite ruszenie
dworzanie hospodarscy
uzbrojenie
Wielkie Księstwo Litewskie

Opis:

Artykuł koncentruje się na zagadnieniach organizacji i uzbrojenia oddziałów litewskich, które pokonały Tatarów w bitwie pod Kleckiem w 1506 r., na tle systemu militarnego Wielkiego Księstwa Litewskiego na przełomie XV i XVI stulecia.
The article is devoted to the organisation and armament of the forces that defeated the Tatars in the Battle of Kletsk of 1506, presented against the background of the military system of the Grand Duchy of Lithuania at the end of the fifteenth and in the early sixteenth century.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2020, 6; 55-75
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 82.

Tytuł:

Demografia rodziny magnackiej w Wielkim Księstwie Litewskim na tle elit zachodnioeuropejskich. Wybrane problemy
The Demography of the Magnate Family in the Grand Duchy of Lithuania against the Background of the West European Elites. Selected Problems

Autorzy:

Liedke, Marzena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1367709.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

magnate family
age of the newly-weds
marriage length
total fertility rate
Grand Duchy of Lithuania
15th–18th centuries

Opis:

The article presents the results of the research on the age of newlyweds, the length of marriages, the number of children in the family and life expectancy for the magnate family in the Grand Duchy of Lithuania in the 16th–18th centuries, and the comparison of those numbers with the parameters established by West-European historical demographers for aristocratic elites from Britain, France, Germany and Portugal and the families that ruled in Europe. The demographic parameters for the magnate family have been obtained from the database that contains information on particular genealogical facts such as the date of birth, marriage and death, and the number of children (collected in library and archival queries for nine families) and they have been compared with the results arrived at by West-European researchers. The results for the magnate family indicate that the average age of men who contract marriage for the first time is included between over 23 to over 27 years; that is also the age range when European aristocrats contracted marriages, but the average age approached the upper limit more frequently. The age at which women from magnate families contracted marriage for the first time also correlates with the data concerning European female aristocrats, that is to say between 18 and 23–24, and approaches the upper limit of the interval. In the case of other parameters the magnate family were of lower value. The length of marriage in magnate families was shorter than in England, the number of children in a family also was smaller, and life expectancy was usually shorter both for men and women. When we compare the data concerning magnate families with the analogous parameters concerning the West-European elites we can see that the magnate families from Lithuania were generally less healthy. The increase of nearly all the demographic parameters in the 18th century in their case was after all inferior to the ones referring to similar social groups in England and France. There is a possibility that difficulties connected with obtaining complete data and – as a result – a less numerous research sample, as well as taking into consideration only the children that had grown to the adult age (in the West-European samples all the children that had been born were counted) have influenced the values of the parameters and made them less reliable. That is why it is a need to continue the research and to concentrate on other problems (which are important from the point of view of functioning of the family), such as the size of definite celibate in the group in question, the percentage of second and third marriages, the problem of illegitimate children, etc.

Źródło:

Przeszłość Demograficzna Polski; 2015, 37, 1; 37-70
0079-7189
2719-4345

Pojawia się w:

Przeszłość Demograficzna Polski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 83.

Tytuł:

Badania nad zarządem i eksploatacją zasobów wodnych domeny wielkoksiążęcej w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle wydanych akt Metryki Litewskiej (do końca XVI w.)
Research on the Management and Exploitation of the Grand-Ducal Domain Water Resources in the Grand Duchy of Lithuania in the Light of Issued Acts of the Lithuanian Metrica (until the End of the Sixteenth Century)

Autorzy:

Pytasz-Kołodziejczyk, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2131664.pdf

Data publikacji:

2020-09-19

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
grand ducal estates
management
structure
exploitation
Lithuanian Metrica
Wielkie Księstwo Litewskie
dobra wielkoksiążęce
zarząd
struktura
eksploatacja
Metryka Litewska

Opis:

Artykuł poświęcono zagadnieniu przydatności wydanych akt Metryki Litewskiej do badań nad zarządem i eksploatacją zasobów wodnych domeny wielkoksiążęcej w Wielkim Księstwie Litewskim do zakończenia pomiary włócznej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na rybołówstwo. Wskazano możliwe do wykorzystania w powyższych badaniach rodzaje wpisów.
The article is devoted to the usefulness of the issued acts of the Lithuanian Metrica for research on the management and exploitation of water resources of the grand-ducal domain in the Grand Duchy of Lithuania to complete Volok reform, with particular attention to fisheries. The types of entries that could be used in the above research were indicated.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2020, 6; 33-53
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 84.

Tytuł:

Sumariusz dokumentów Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna” z 1604 r. jako źródło do dziejów rodziny i Wielkiego Księstwa Litewskiego
Summary book of documents of Krzysztof ‘Piorun’ Radziwiłł from 1604 as source material for history of the family and of the Great Duchy of Lithuania

Autorzy:

Zawadzki, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/474858.pdf

Data publikacji:

2018-10-29

Wydawca:

Archiwum Główne Akt Dawnych

Tematy:

archiwum rodzinne,
akta publiczne,
Radziwiłłowie,
Wielkie Księstwo Litewskie,
Wołyń
family archive,
public documents,
Radziwiłł family,
Grand Duchy of Lithuania,
Volhynia

Źródło:

Miscellanea Historico-Archivistica; 2018, 25; 221-246
0860-1054

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Archivistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 85.

Tytuł:

Jezuici prowincji litewskiej wobec epidemii dżumy z lat 1708–1711
Jesuits of the Lithuanian province in the face of the epidemic of plague in the years 1708–1711

Autorzy:

Mariani, Andrea

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1193950.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

the Society of Jesus
contagious diseases
the Grand Duchy of Lithuania
the 18th century
the Great Northern War (1700–1721)

Opis:

The article presents the activity of the Jesuits during the epidemic of plague in the Rzeczpospolita during the Great Northern War. The author concentrates mainly on the Lithuanian province of the Society of Jesus, where the epidemic caused the highest number of deaths. Against the description of the structure of the personnel and the issue of the mortality rate among the monks prior to the outbreak of the epidemic, the author characterizes the variety of activities undertaken by the Jesuits. On the one hand, the aim of the Jesuits’ activity was to fulfill the mission of the Society, which consisted in providing spiritual and material help to fellow human beings. On the other hand, the aim was to protect the material and human resources of the Society. In the face of the epidemic most members of the Society left the college to seek shelter in one of the estates belonging to the Jesuits. Several Jesuit monks decided to stay to serve the sick monks and the inhabitants of the town who were unable to escape. According to the hierarchy of values of the Jesuits and the laudatory topic a appearing in the home chronicles, the death of those Jesuits was presented as the achievement of the highest good. The Jesuits paid a high price for their material and spiritual involvement - the consequences of the epidemic continued to be visible many years after the outbreak of the plague.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2016, 81, 2; 65-104
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 86.

Tytuł:

Pledges as state financing deeds in the Grand Duchy of Lithuania in the early sixteenth century

Autorzy:

Sirutavičius, Marius

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29519713.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania (GDL)
pledge deeds
terms of agreement
pledge redemption
Wielkie Księstwo Litewskie (WKL)
zastawy
warunki umowy
wykup zastawu

Opis:

The article focuses on the practice of grand-ducal demesne pledging in 1502–1522. Close attention is paid to pledge deed types and the rules of the disposition of the pledged property. The research demonstrates that open-ended contracts prevailed during the discussed period. This type of deed allowed the creditors to use the entire income of the pledged property for an indefinite period. Fixed-term agreements limiting the use of the pledged property for several years and more beneficial for the treasury were relatively rare. They primarily occurred when a former contract was being renewed, or a creditor changed, making it possible to modify the earlier provisions.
Przedmiotem artykułu jest praktyka zastawiania dóbr wielkoksiążęcych w latach 1502–1522. Szczególną uwagę zwrócono na rodzaje zastawów oraz zasady dysponowania zastawionym majątkiem. Badania wykazały, że w omawianym okresie dominowały umowy bezterminowe. Ten rodzaj zastawu dawał wierzycielom możliwość korzystania z całego dochodu z zastawionej domeny przez czas nieokreślony. Umowy na czas określony, umożliwiające korzystanie z zastawu przez kilka lat, korzystniejsze dla skarbu państwa, były stosunkowo rzadkie i najczęściej miały miejsce w przypadku odnowienia wcześniejszego kontraktu lub zmiany wierzyciela, co pozwalało na zmianę wcześniejszych warunków.

Źródło:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 23-50
0080-3634

Pojawia się w:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 87.

Tytuł:

Wydatki podskarbiego wielkiego litewskiego Mikołaja Kiszki na sejmie walnym warszawskim 1642 roku
Expenses of Mikołaj Kiszka, Grand Treasurer of Lithuania, at the General Sejm of Warsaw in 1642

Autorzy:

Zawadzki, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/11364381.pdf

Data publikacji:

2021-12-22

Wydawca:

Archiwum Główne Akt Dawnych

Tematy:

Mikołaj Kiszka
sejm walny
rejestr wydatków
towary luksusowe
Wielkie Księstwo Litewskie
General Sejm
register of expenses
luxury goods
Grand Duchy of Lithuania

Opis:

Artykuł ma na celu przedstawienie wydatków i ich struktury poniesionych w związku z udziałem w sejmie warszawskim w 1642 r. przez Mikołaja Kiszkę, podskarbiego wielkiego litewskiego. Ukazane to zostało na tle uzyskiwanych przez niego dochodów z dóbr własnych i królewszczyzn. W publikacji wskazano także na rolę miast w których odbywały się sejmy, głównie Warszawy, jako miejsc nabywania przez posłów towarów luksusowych, w tym przede wszystkim złotniczych. W aneksie opublikowano rejestr wydatków Mikołaja Kiszki.
The article aims to present the expenses, and their structure, as incurred by Mikołaj Kiszka, Grand Treasurer of Lithuania, in connection with his participation in the Warsaw Sejm of 1642. The expenses are presented against the background of his income from his own properties and royal estates. The publication also points out the role of the city in which the Sejm was held, mainly Warsaw, as places where the MPs purchased luxury goods, including mainly goldsmiths’ products. A register of Mikołaj Kiszka’s expenses is published in the appendix.

Źródło:

Miscellanea Historico-Archivistica; 2021, 28; 147-164
0860-1054

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Archivistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 88.

Tytuł:

O sposobach udostępniania zawartości ksiąg metryk królewskich
On the Manner of Providing Access to the Contents of the Books of the Royal Metrica

Autorzy:

Łopatecki, Karol

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1913058.pdf

Data publikacji:

2021-09-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

Sigismund III Vasa
royal chancery
royal metrica
Kingdom of Sweden
Kingdom of Poland
Grand Duchy of Lithuania
source editing
digitalization of primary sources

Opis:

The discussion article provides an analysis of a book recently published by Wojciech Krawczuk entitled Records and Regesta of the German Expedition of the Royal Swedish Chancery of King Sigismund III of the Years 1597–1600. The book contains a source edition of the minutes of the royal chancery of Sigismund III Vasa, King of Poland, Grand Duke of Lithuania (1587–1632), and King of Sweden (he retained power in 1592–1599), written around 1600, which has been supplemented by extensive regesta prepared by the editor. This discussion article evaluates this form of providing access to the contents of primary sources against the background of similar source editions consisting of records created by other royal chanceries, namely the chancery of the Kingdom of Poland, the chancery of the Grand Duchy of Lithuania and the chancery of the dukes of Mazovia. It is noteworthy that increasingly more archival materials are made available online through the websites of various archives and other institutions that preserve historical documents. In view of the growing trend to digitalize primary sources and make them available online, the idea of publishing complete source editions including full source texts, which began at the beginning of the twentieth century, seems unjustified nowadays. Currently, the solution proposed by Wojciech Krawczuk, based on the publication of regesta, appears to be the most favourable. Perhaps it would be appropriate to link the published regesta even more closely to the digitized archival materials by providing each one of them with a link or QR code that would refer to the website hosting the relevant digitalized source. The content of the documents included in the reviewed book differs significantly from the content of the records created by the chanceries of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania. Swedish documents are dominated by current affairs, primarily concerning military and diplomatic issues, and include much fewer normative acts, such as appointments to offices and bestowals of landed property.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2021, 86, 3; 139-158
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 89.

Tytuł:

O początkach żyrowickiego sanktuarium

Autorzy:

Mironowicz, Antoni

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2158304.pdf

Data publikacji:

2022-12-22

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Zhyrovichi monastery
icon of Our Lady of Zhirovichi
Grand Duchy of Lithuania
Aleksander Sołtan
monaster żyrowicki
ikona Matki Bożej Żyrowickiej
Wielkie Księstwo Litewskie

Opis:

Żyrowice – największe sanktuarium na Białorusi było tematem licznych publikacji i opracowań. Żyrowicki ośrodek kultowy był znany już w końcu XV stulecia na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Do cudownej ikony Matki Bożej przybywali wierni różnych wyznań (prawosławni, później unici, rzymscy katoliccy, a nawet protestanci). Szukanie pomocy i pocieszenia ściągało do Cerkwi i monasteru żyrowickiego panujących, książąt, magnatów, szlachtę, duchownych, mieszczan i chłopów. Ikona Matki Bożej była tak samo czczona w okresie przynależności państwowej tego ośrodka do Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rzeczypospolitej, Rosji, II Rzeczypospolitej i Białorusi. To wyjątkowe miejsce, wybrane przez Najświętszą Marię Pannę, utkwiło głęboko w świadomości religijnej wielu narodów, ale przede wszystkim wśród Białorusinów. Artykuł przedstawia najstarsze relacje o objawieniu Matki Bożej Żyrowickiej; omówiono w nim również sposób przedstawienia owego wydarzenia w różnych okresach. Autor dokonał krytycznej prezentacji znanych i nieznanych źródeł do dziejów żyrowickiego sanktuarium. W kolejnej części artykułu skoncentrował się na problematyce przynależności Żyrowic do Aleksandra Sołtana w 1470 roku i możliwości objawienia się Maryi w tym roku w jego obecności. Ten fragment opracowania stanowi polemikę z dotychczasowymi ustaleniami oraz podaje najbardziej wiarygodny opis wydarzeń związanych z objawieniem się Najświętszej Maryi Panny w wizerunku żyrowickim i z powstaniem monasteru.
Zhyrovichi Temple, the largest shrine in Belarus, has been the subject of numerous publications and studies. The Zhyrovichi cult centre was known as early as the end of the 15th century, in the Grand Duchy of Lithuania. Believers of various faiths (Orthodox, later Uniates, Roman Catholics and even Protestants) flocked to the miraculous icon of the Mother of God. Seeking help and consolation, rulers, princes, magnates, nobles, clergy, townspeople and peasants were drawn to the Zhyrovichy Orthodox Church and Monastery. The icon of the Mother of God was venerated in the same way during the period of the centre’s state affiliation with the Grand Duchy of Lithuania, the Republic of Poland, Russia, the Second Republic of Poland and Belarus. This unique place, chosen by the Blessed Virgin Mary, has remained deeply rooted in the religious consciousness of many nations, but especially among Belarusians. The article presents the oldest accounts of the apparition of Our Lady of Zhyrovichi; it also discusses how the event was depicted in different periods. The author has made a critical presentation of known and unknown sources for the history of the Zhyrovichi shrine. In the next part of the article, he focused on the issue of the affiliation of Zhyrovichi with Aleksander Sołtan in 1470 and the possibility of Mary’s apparition in his presence that year. This part of the study polemicizes with previous findings and provides the most reliable description of the events surrounding the apparition of the Blessed Virgin Mary in the Zhyrovichi Picture and the establishment of the monastery.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2022, 119; 281-311
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 90.

Tytuł:

Prawoskrzydłowy manewr wojsk polsko-litewskich w bitwie pod Orszą (8 września 1514 r.)
The Right-flank Manoeuvre of the Polish-Lithuanian Army at the Battle of Orscha (8th September 1514)

Autorzy:

Bołdyrew, Aleksander

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1807072.pdf

Data publikacji:

2019-10-23

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

wojskowości wczesnonowożytnej; bitwa pod Orszą (1514); sztuka wojenna; taktyka; Królestwo Polskie; Wielkie Księstwo Litewskie; Wielkie Księstwo Moskiewskie
early modern history of warfare; battle of Orscha (1514); art of war; tactic; Kingdom of Poland; Grand Duchy of Lithuania; Grand Duchy of Muscovy

Opis:

Bitwa pod Orszą stanowiła nie tylko konfrontację zjednoczonych sił polsko-litewskich z armią Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, ale także dwóch odmiennych stylów walki. Obecność piechoty i artylerii polsko-litewskiej spowodowała, że ich wróg musiał zastosować odpowiedni szyk bojowy, co uniemożliwiało wykonanie szerokiego manewru terenowego, zmianę miejsca zbiórki głównych sił lub przegrupowanie armii. Pierwszy aspekt formacji sił zjednoczonych, związany z ich wsparciem na zakolu Dniepru w rejonie wsi Paszyno–Ruklino–Pugajłowo, umożliwił jedynie obronę w wybranym obszarze lub atak. Spośród wielu manewrów przeprowadzonych przez zjednoczone siły zbrojne podczas bitwy, na specjalną uwagę zasługuje ten z udziałem polskiej najemnej kawalerii na prawym skrzydle armii polsko-litewskiej. Istotną rolę ogrywała również piechota i artyleria, ukryte na południowo-zachodnim krańcu pola bitwy w olszowym gaju, który porastał brzeg Dniepru. Głównym zagadnieniem niniejszego opracowania jest prawoskrzydłowe uderzenie na wojska moskiewskie. Ponadto, autor porusza problem możliwego podobieństwa między tym manewrem a wcześniejszymi doświadczeniami współpracy kawalerii, artylerii i piechoty na polu bitwy.
The battle of Orscha led up not only to clash of the Polish-Lithuanian’s united forces with the army of the Grand Duchy of Muscovy, but also to confrontation of two diffirent fighting styles. Presence of Polish-Lithuanian’s infantry and artillery had made their enemy use appropriate battle order, which made resorting to wide terrain manoeuvre, changing the place of ghatering of the main forces or jumping away to reorganisation the army impossible. The first aspect of united forces’ formation, connected with their support on the bend of the Dnieper in the area of villages Paszyno–Ruklino–Pugajłowo, made possible only defence in chosen area or attack. From between many manoeuvre carried out by united forces during the battle, this one with participation of Polish mercenary cavarly at the right-flank of the Polish-Lithuanian’s army especially draw attention to oneself. Also infantry and artillery, hidden on the south-west edge of battlefield in an alder grove overgrowning the bank of the Dnieper, acted out relevant role. The main issue of this study is clash with the Moscow regiment of the left hand. Moreover I would like to address the problem of possible similarity between this manoeuvre and earlier experience of cooperating cavalry, artillery and infantry.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 2; 25-38
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 91.

Tytuł:

Itinerarium wielkiego księcia litewskiego Witolda: 4/5 sierpnia 1392–27 października 1430

Autorzy:

Polechow, Sergiej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690131.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Wielkie Księstwo Litewskie
Witold
itinerarium
objazdy monarsze
system sprawowania władzy
Grand Duchy of Lithuania
Vytautas
itinerary
monarch’s journeys
system of exercising power

Opis:

W artykule przedstawiono itinerarium wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Witolda w okresie od 1392 do śmierci w 1430 r., opracowane na podstawie bogatego zestawu źródeł, zarówno drukowanych, jak i dotąd nieopublikowanych, przechowywanych w archiwach i bibliotekach Białorusi, Litwy, Łotwy, Niemiec, Polski, Rosji i Ukrainy, z uwzględnieniem literatury przedmiotu. Analiza itinerarium Witolda na tle praktyki objazdów dokonywanych przez władców w innych krajach Europy średniowiecznej pozwala stwierdzić, że w Wielkim Księstwie Litewskim, inaczej niż w sąsiednim Królestwie Polskim za Władysława Jagiełły, nie ukształtował się system regularnych objazdów kraju. Hospodar litewski spędzał większość czasu na Litwie właściwej i w ziemi grodzieńskiej, natomiast wyjazdy do peryferyjnych części władztwa i poza jego obszar podejmował jedynie w związku z realizacją konkretnych zadań, zarówno w zakresie polityki wewnętrznej (utwierdzenie władzy wielkiego księcia), jak i zagranicznej (spotkania z innymi władcami, wyprawy wojenne).
The article presents the itinerary of Grand Duke Vytautas of Lithuania (1392–1430) on the basis of extensive source material, both published and unpublished, preserved in the archives and libraries of Belarus, Germany, Latvia, Lithuania, Poland, Russia, and Ukraine; the relevant literature is also taken into account. The analysis of Vytautas’ itinerary against the background of the rulers’ travelling practice in the other countries of medieval Europe leads to the conclusion that no system of the ruler’s regular tours emerged in the Grand Duchy of Lithuania, unlike in neighbouring Poland under Władysław Jagiełło. The grand duke of Lithuania spent most of his time in Lithuania proper and in Grodno land, leaving the core of the state for the outlying districts and foreign states in connection with specific tasks of home and foreign policy, such as strengthening his power, meetings with other rulers and war expeditions.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2019, 5
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 92.

Tytuł:

Dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego i Kresów północno-wschodnich w świetle ustaleń językoznawstwa erudycyjnego
Heritage of the Grand Duchy of Lithuania and the Polish Northeastern Borderlands in the light of erudite linguistics

Autorzy:

Węgorowska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676413.pdf

Data publikacji:

2014-12-31

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

erudite linguistics
extralinguistic facts
Grand Duchy of Lithuania
Polish Northeastern Borderlands
językoznawstwo erudycyjne
fakty pozajęzykowe
Wielkie Księstwo Litewskie
Kresy północno-wschodnie

Opis:

The essay contains reflections on the ways of using erudite linguistics, a young discipline created by me, in the study of the Grand Duchy of Lithuania and the Polish Northeastern Borderlands. Correlation of linguistic and extralinguistic conclusions (culture, history, art, gemology) permits us to look in a new way at many facts of the Polish Northeastern Borderlands that linguists had not been interested in before, such as old Polish Northeastern Borderlands museum artifacts, jewelry of Grand Duchy of Lithuania, icon of Our Lady of the Gate of Dawn, cult of the dead in the Polish Northeastern Borderlands, architecture of the old Vilnius, manor house in Czombrów – the prototype of Soplicowo (the village in Pan Tadeusz epic poem), descriptions of Henryk Poddębski’s daguerreotype images, Vilnius identity of Henryk Szylkin or symbolic-figurative nicknames of Vilnius.
Szkic jest refleksją o sposobach wykorzystywania stworzonego przeze mnie, kilkunastoletniego zaledwie, językoznawstwa erudycyjnego w badaniach nad problematyką wielkoksiążęcą i północnokresową. Korelacja ustaleń językoznawczych z ustaleniami pozajęzykowymi (kultura, historia, sztuka, gemmologia…) pozwoliła na nowe odczytanie wielu kresowych faktów, które nie były dotąd przedmiotem zainteresowania językoznawców, jak np.: artefakty dawnych północnokresowych muzeów, wielkoksiążęce precjoza, Ikona Ostrobramska, północnokresowy kult zmarłych, architektura dawnego Wilna, prototyp Soplicowa – dwór w Czombrowie, opisy dagerotypów Henryka Poddębskiego, wileńska tożsamość Henryka Szylkina czy symboliczno-metaforyczne nazwy Wilna.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2014, 38; 244-262
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 93.

Tytuł:

Modele karier w skarbie litewskim za panowania Zygmunta III
Models of careers in the Lithuanian treasury under King Sigismund III

Autorzy:

Żojdź, Karol

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29519714.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Wielkie Księstwo Litewskie
podskarbi
aparat urzędniczy
modele karier
Zygmunt III
Grand Duchy of Lithuania
treasurer
clerical apparatus
career models
Sigismund III

Opis:

W artykule poddano analizie awanse urzędników skarbu litewskiego za panowania Zygmunta III. Zaprezentowano modele karier na różnych szczeblach hierarchii urzędniczej oraz postawiono pytanie o stopień uzależnienia personelu skarbowego od poszczególnych ministrów.
The article analyses the promotions of Lithuanian treasury officials under King Sigismund III. It presents models of careers at different levels of the clerical hierarchy and poses the question of the dependence degree of the treasury staff on particular ministers.

Źródło:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 243-260
0080-3634

Pojawia się w:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 94.

Tytuł:

Miejsca sakralne w służbie publicznej Wielkiego Księstwa Litewskiego XVII i XVIII w.
Sacral Sites in the Public Service of the Grand Duchy of Lithuania in the 17th and 18th Centuries

Autorzy:

Kanecki, Oskar

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27308735.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Wielkie Księstwo Litewskie
miejsca sakralne
kościoły
klasztory
sejmiki szlacheckie
Grand Duchy of Lithuania
sacral sites
churches
monasteries
nobility regional councils (sejmik)

Opis:

Rzeczpospolita Obojga Narodów zmagała się z problemem braku wystarczającej liczby obiektów służących realizacji zadań państwa, w tym budynków mogących pomieścić stosunkowo liczne szlacheckie zgromadzenia. Artykuł podejmuje zagadnienie podwójnej roli miejsc sakralnych w Wielkim Księstwie Litewskim, które nierzadko były wykorzystywane w celach publicznych. Lektura uniwersałów, dokumentów sejmikowych (zwłaszcza instrukcji poselskich) i źródeł pamiętnikarskich przekonuje, że służyły one jako m.in. miejsca obrad szlacheckich gremiów, szkoły, szpitale, archiwa, stancje, w których zatrzymywali się niekiedy monarchowie, czy też miejsca przechowywania dochodów podatkowych, a także składania przysiąg przez lokalnych urzędników. O częstotliwości zjawiska świadczą cyklicznie wypłacane zakonnikom sumy pieniężne, które pokrywały nie tylko koszty eksploatacji udostępnianych szlachcie obiektów, ale również pełniły funkcje odszkodowawcze. W celach publicznych wykorzystywano m.in. kościoły, w tym zakrystie, klasztorne cele i refektarze, kaplice, a nawet cmentarze (co przynajmniej w części przypadków budziło wśród szlachty wątpliwości). Zabudowania pojezuickie próbowano przekształcić na siedziby sądów, szkoły i areszty.
The Polish-Lithuanian Commonwealth struggled with the problem of an insufficient number of facilities for the performance of state tasks, including buildings which could accommodate relatively numerous assemblies of nobility. This study addresses the dual role of the sacraled places sites in the Grand Duchy of Lithuania, which were often used for public purposes. Reading the universals, the documents of the regional councils (pol. sejmiks) – (especially parliamentary instructions) – and diary sources convinces us that they served, among other things, as places of debates for gatherings of the nobility bodies, schools, hospitals, archives, accommodation where monarchs sometimes stayed, or as places where tax revenues were kept and local officials took oaths. The frequency of this phenomenon is evidenced by the sums of money paid to monks on a cyclical basis, which not only covered the costs of operating the facilities which were made available to the nobility, but also had a compensatory function. Among other things, churches, including sacristies, monastic cells and refectories, chapels, and even cemeteries were used for public purposes (which, at least in some cases, raised doubts among the nobility). Attempts were made to convert the postformer Jesuit buildings into court houses, schools and detention centres.

Źródło:

Miscellanea Historico-Iuridica; 2023, 22, 1; 485-502
1732-9132
2719-9991

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Iuridica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 95.

Tytuł:

Czesław Miłosz i Tomas Venclova o przeszłości: tradycja jako źródło wspólnoty i porozumienia między ludźmi i narodami
Czesław Milosz and Tomas Venclova’s Discussion on The Past: Tradition as The Foundation of National Belonging and Solidarity

Autorzy:

Narušienė, Vaiva

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1179338.pdf

Data publikacji:

2012-12-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Czesław Miłosz
Tomas Venclova
Lithuanian and Polish relations
the tradition of Grand Duchy of Lithuania
stosunki litewsko-polskie
tradycja Wielkiego Księstwa Litewskiego

Opis:

W powojennej historii stosunków polsko-litewskich poczesne miejsce zajęła publiczna debata pomiędzy Czesławem Miłoszem a Tomasem Venclovą, która zaczęła się w roku 1979 na łamach paryskiej „Kultury” ich wspólnym Dialogiem o Wilnie i toczyła się prawie przez ćwierć wieku. W tym czasie, gdy polscy i litewscy działacze emigracyjni od kilku dziesięcioleci nie mogli znaleźć porozumienia w najważniejszych kwestiach, licytując się na dawno przebrzmiałe argumenty, ci ludzie sztuki dali przykład konstruktywnego dialogu. Miłosz i Venclova, dotykając najbardziej drażliwych kwestii stosunków polsko-litewskich, zwracają się do wspólnej historii i tradycji obydwu narodów oraz starają się pokazać korzenie niezgody, sięgające niekiedy dalekiej przeszłości. Wierzą bowiem, że tylko szczera rewizja przeszłości pomoże zburzyć przestarzałe stereotypy historyczne i narodowe, które przeszkadzają dojściu do porozumienia. Manifestowana w dyskusji postawa Venclovy, głosząca prymat tolerancji narodowej i kulturowej, była w głównej mierze oparta na wyznawanym przez niego kosmopolityzmie rozumianym w klasycznym sensie tj. jako „obywatelstwo świata”. Natomiast dla Miłosza główny punkt wyjścia do wszelkich rozważań stanowiła tradycja Wielkiego Księstwa. Jego koncepcja tolerancyjnego społeczeństwa, stającego ponad podziałami narodowymi i kulturowymi, zbliża się do idei społeczeństwa obywatelskiego.
A public discussion between the poets Czesław Miłosz and Tomas Venclova, initiated by the article “Dialogue about Vilnius“ in the Paris-based cultural journal in 1979 and continued for about a quarter of a century, plays a special role in the history of post-war Polish and Lithuanian relations. At those times when Polish and Lithuanian emigrants had unsuccessfully been trying to solve the most relevant issues for decades, these poets gave an example of a constructive dialogue. When addressing the most important and arguable issues associated with the Polish and Lithuanian relations, Miłosz and Venclova looked at the common history and tradition of both nations in order to identify the reasons of their disagreement that often stems from distant past. They believed that only an honest revision of history would enable breaking deeply ingrained historical and national stereotypes which prevent from reaching an agreement. In the discussion, Venclova stresses national and cultural tolerance, which he mostly bases on the idea of cosmopolitanism,referring to its usual meaning of “global citizenship”. Meanwhile, the starting point of Miłosz’s thoughts is the traditions of Grand Duchy of Lithuania. He advocates the conception of a tolerant multi-national and multi-cultural society which is similar to the idea of a civil society. 

Źródło:

Porównania; 2012, 10; 123-139
1733-165X

Pojawia się w:

Porównania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 96.

Tytuł:

Metryka Litewska jako źródło do badań nad historią Żydów w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII i XVIII wieku
The Lithuanian Metrica as a Source for Research on the History of Jews in the Grand Duchy of Lithuania in the Seventeenth and Eighteenth Centuries

Autorzy:

Cieśla, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1375768.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Lithuanian Metrica
Jews in the Grand Duchy of Lithuania
Jewish-Christian relations
Metryka Litewska
Żydzi w Wielkim Księstwie Litewskim
stosunki żydowsko-chrześcijańskie

Opis:

Th e article analyses the usefulness of the Lithuanian Metrica for the research on the history of Jews in the Grand Duchy of Lithuania. Th e study was based on records spanning the period between 1632 and 1764, and an analysis of the books of entries and court registers was made. A thorough search of the records of the Lithuanian Metrica revealed a rich collection of documents pertaining to many aspects of the functioning of Jewish people in the Grand Duchy of Lithuania. Of special signifi cance is a rich collection of privilege charters for Jewish communities in royal towns – there are over one hundred of them for the analysed period. As much interesting are also records of lawsuits between Jewish and Christian people before assessory and relational courts. Preserved early-modern court books of the Lithuanian Metrica made it possible to analyse Jewish-Christian confl icts in a long duration and to demonstrate the impact of various factors, such as political developments, economic changes, on the situation of Jews within their local urban community. Th e analysed documents also provide a lot of valuable information about the occupational structure and economic activity of Jews. Th e example of Lithuanian Metrica shows the importance for the study of the history of Jews in the Grand Duchy of Lithuania of sources produced by the central state authorities, oft en neglected in the most recent research.
W artykule przybliżono zagadnienie przydatności Metryki Litewskiej do badań nad historią Żydów w Wielkim Księstwie Litewskim. Podstawą wywodów są akta z lat 1632–1764. Analizie poddane zostały księgi wpisów oraz sądowe. W Metryce Litewskiej zachowany jest bogaty zbór przywilejów dla gmin żydowskich w miastach królewskich oraz akta wielu procesów między Żydami a chrześcijanami, prowadzonych przed sądami asesorskimi i relacyjnymi. Materiał ten może być podstawą do badań pozycji prawnej i struktury zawodowej Żydów, a także pól konfliktów z chrześcijanami. The article presents the usefulness of the Lithuanian Metrica for the research on the history of Jews in the Grand Duchy of Lithuania. The study was based on records spanning the period between 1632 and 1764, and an analysis of the books of entries and court registers was made. There is in the Lithuanian Metrica a rich collection of privilege charters issued for Jewish communities of royal towns together with records of numerous lawsuits between Jewish and Christian people before assessory and relational courts. The material gathered could form a basis for research into the legal situation, occupational structure, and conflicts between Jews and Christians.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2018, 4; 25-40
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 97.

Tytuł:

The Cuisine of Sigismund II Augustus: Food and Its Supply in the Grand Duchy of Lithuania According to the Data in the Court Account Books of 1543–1546

Autorzy:

Dambrauskaitė, Neringa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1832812.pdf

Data publikacji:

2021-10-25

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Sigismund II Augustus
Grand Duchy of Lithuania
cuisine
food products
account books
Zygmunt II August
Wielkie Księstwo Litewskie
kuchnia
żywność
księgi rachunkowe

Opis:

The objective of the present article is to reveal what food products were used in the cuisine of King Sigismund II Augustus and what were the ways of their supply when the Ruler resided in the Grand Duchy of Lithuania according to the data in the court account books of 1543–1546. The following issues will be addressed in the article: the supply of meat to the court kitchen of Sigismund II Augustus and its use; the consumption and supply of fish; the consumption of dairy products and eggs; bread, cereals, and sweet baked products on the Ruler’s menu; the assortment of vegetables and fruits; a variety of spices and their supply; the consumption of beverages.
Celem niniejszego artykułu jest analiza danych zawartych w księgach rachunkowych z lat 1543–1546, w celu ukazania, jakich produktów spożywczych używano w kuchni królewskiej podczas pobytów Zygmunta II Augusta w Wielkim Księstwie Litewskim oraz sposobów ich pozyskiwania. Prezentowane źródła pozwalają na ustalenie wielkości dostaw i poziomu spożycia mięsa i ryb w kuchni tego władcy, a także oszacowanie wielkości spożycia nabiału, chleba, kasz, słodkich wypieków, warzyw, owoców, przypraw i napojów.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2021, 7; 93-115
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 98.

Tytuł:

Unia Lubelska a problem rywalizacji o przywództwo w elicie politycznej Wielkiego Księstwa Litewskiego
The Union of Lublin and the problem of competition for leadership within the political elite of the Grand Duchy of Lithuania

Autorzy:

Kempa, Tomasz
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/chapters/16648085.pdf

Data publikacji:

2020-12-23

Wydawca:

Archiwum Główne Akt Dawnych

Tematy:

Union of Lublin
magnates
elite of the Grand Duchy of Lithuania
Sigismund II Augustus
Unia lubelska
magnateria
elita Wielkiego Księstwa Litewskiego
Zygmunt II August

Opis:

The paper presents the problem of power struggle among the leading Lithuanian magnates in the context of the preparation and conclusion of the Union of the Grand Duchy of Lithuania with the Crown of Poland in 1569. Three centres contended to play a major role in Lithuanian policy before the Union of Lublin: The Radziwiłłs, with their undisputed leader – Chancellor, and Voivode of Vilnius, Mikołaj known as “the Red”; the Chodkiewicz family, among whom the starost of Samogitia, Jan Chodkiewicz, grew to be the most active figure even before the Sejm in Lublin; and a representative of Orthodox Church adherents, Knyaz [prince] Jerzy Olelkowicz Słucki, who did not hold any prestigious offices. The aspirations of Prince Słucki stemmed from the fact that he was the closest relative of Sigismund II Augustus, the last representative of Jagiellonian dynasty on the Polish-Lithuanian throne. While Radziwiłł “the Red” was against the new, stricter union with Poland, the other two magnates opposed him, supporting the idea of a new union. Since the King supported the project of further political rapprochement between Poland and Lithuania since the Sejm of 1562/63, the support for the union brought Chodkiewicz a number of promotions and royal endowments in the 1560s (all the more so as the monarch wanted to pit the Chodkiewicz family against the Radziwiłłs, who were all-powerful in Lithuania at that time). Jan Chodkiewicz was also able to take advantage of the obstruction that “Red” used during the Lublin Sejm (when he forced the Lithuanians to secretly leave Lublin), and it was ultimately he who played a major role in completing negotiations on the union and signing the new union in 1569. Although “Red” did not return to Lublin to finalise the union deliberations, he quickly regained the King’s trust. He was supported by the younger generation of the Radziwiłłs, including his son Krzysztof and his nephew Mikołaj Krzysztof, who had sworn an oath of union in Lublin. Prince Słucki’s plan, on the other hand, failed completely. Słucki, as a result of his absence from the Sejm in Lublin due to illness, lost his chance to gain an exceptional position in the new Senate (as the king’s closest relative). The Union of Lublin did not change the balance of power in Lithuania. Mikołaj “the Red” Radziwiłł and Jan Chodkiewicz remained the most influential Lithuanian magnates in the following years.

Źródło:

Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 140-161
9788395630255

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 99.

Tytuł:

Lithuanian grand-ducal demesne pledges (from the 1500s to mid-1520s): Geographical aspects

Autorzy:

Bucevičiūtė, Laima

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29519720.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania (GDL)
grand-ducal demesne
dominions
pledges
territory
geography
Wielkie Księstwo Litewskie (WKL)
dobra wielkiego księcia litewskiego
domeny
zastaw
terytorium
geografia

Opis:

The pledging policy by the grand dukes of Lithuania in the sixteenth century has not been practically under research; historians have not given the geographical and cartographical aspects of this problem any attention. This article aims to research the geography of the pledges of the grand-ducal demesne from the 1500s to mid-1520s. This article discusses the concept of the demesne of Lithuanian sovereigns, its size and limits, and we analyse the geographical and statistical information about its composition. We have created a map of pledged estates and properties using the data collected and characterised the most important pledge deeds and pledgees.
Problematyka zastawu dóbr wielkiego księcia litewskiego w XVI w. jest praktycznie nieobecna w historiografii, a aspekty geograficzne i kartograficzne w ogóle nie były przedmiotem zainteresowania historyków. Celem niniejszego artykułu jest analiza geografii zastawów domeny wielkiego księcia litewskiego w pierwszych trzech dziesięcioleciach XVI w. W badaniach omówiono pojęcie domeny władcy Litwy, jej wielkość i granice, a także zarejestrowano i zanalizowano dane geograficzne i statystyczne. Na podstawie zebranych dla potrzeb badań danych sporządzono mapę zastawionych dóbr, a także krótko scharakteryzowano umowy na zastaw oraz zawierające je strony.

Źródło:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 75-98
0080-3634

Pojawia się w:

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 100.

Tytuł:

Kwestia upamiętnień władców Wielkiego Księstwa Litewskiego w polityce historycznej współczesnej Białorusi
Commemoration of the rulers of the Grand Duchy of Lithuania in the historically-oriented policy of contemporary Belarus

Autorzy:

Figura, Marek
Staśkiewicz, Łukasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2164833.pdf

Data publikacji:

2018-03-31

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

polityka historyczna Białorusi
Wielkie Księstwo Litewskie
pomniki
kultura pamięci
historically-oriented policy of Belarus
the Grand Duchy of Lithuania
monuments
culture of remembrance

Opis:

Lately, a distinct change took place in the Belarus authorities’ attitude towards the legacy of the Grand Duchy of Lithuania. One of the aspects of the changes occurring in the Belarus historically-oriented policy is opening up to commemorating figures from those times. Historically-oriented policy is a fairly important element of preserving national identity and building historical awareness. It is reflected, among other things, in the attitude towards monuments. In the past few years, Belarus has witnessed changes in the central authorities’ and the society’s respective perceptions. More and more frequently, discussions are held about the legacy of the Grand Duchy of Lithuania and its role in forging Belarus’ statehood. Among the elements of the historically-oriented policy in Belarus are issues related to mon¬uments to figures from the times of the Grand Duchy of Lithuania. The society’s opinions are extreme, both approving of the new developments and fiercely opposing them. The monument to the Lithuanian grand prince Algirdas in Vitebsk has been at the centre of this dispute, arousing the most intensive emotions. In the past years, efforts have been also made to commemorate prince Vytautas, king Mindaugas as well as Konstanty Ostrogski and Lew Sapieha.

Źródło:

Historia Slavorum Occidentis; 2018, 1 (16); 89-105
2084-1213

Pojawia się w:

Historia Slavorum Occidentis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce