Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "grammatical categories" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Selected grammatical categories in the Czech language as understood by non-Czech speaking students
    Autorzy:
    Žvaková, Kateřina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2193777.pdf
    Data publikacji:
    2023-03-24
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    grammatical categories
    non-Czech speaking studentsnts
    word formation processes
    Opis:
    Teaching elementary Czech to university students is a challenging task. Given the profound complexity and numerous exceptions found in the Czech language system, a balance between oversimplification on the one hand and overwhelming students on the other hand needs to be sought. The objective of this study is to find out whether and to what extent do beginner Czech learners understand how selected grammatical categories work in Czech. The results imply that more attention should be paid to word formation processes as insufficient understanding of them was identified not only in students who were new to Czech but also in the control group.
    Źródło:
    Bohemistyka; 2023, 1; 77-89
    1642-9893
    Pojawia się w:
    Bohemistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Slovak Morphosyntactic Tagset
    Autorzy:
    Garabík, R.
    Šimková, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/103837.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Podstaw Informatyki PAN
    Tematy:
    Slovak language
    corpus
    tagset
    morphology
    part of speech
    grammatical categories
    Opis:
    Morphological annotation constitutes essential, very useful and very common linguistic information presented in corpora, especially for highly inflectional languages. The morphological tagset used in the Slovak National Corpus has been designed with several goals in mind – the tags are compact and easily human-readable, without sacrificing their informational contents. The tags consist of ASCII letters, numbers and several other characters. In general, they have a variable numer of symbols, but their order is obligatory, and each category or specific feature is assigned a particular character, which can be shared among several parts of speech. The tagset is highly functional and pragmatic, although some allowances had to be made to accommodate the traditional analysis of Slovak morphology and part of speech categories.
    Źródło:
    Journal of Language Modelling; 2012, 0, 1; 41-63
    2299-856X
    2299-8470
    Pojawia się w:
    Journal of Language Modelling
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Semantyka i gramatyka leksemu 'powinien'
    Autorzy:
    Topolińska, Zuzanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2049964.pdf
    Data publikacji:
    2022-01-25
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    powinien
    ps. vin-
    realizacja kategorii gramatycznych
    the implementation of the grammatical categories
    Opis:
    Autorka analizuje strukturę semantyczną i gramatyczną polskiego leksemu powinien i dochodzi do konkluzji, że jest on czasownikiem modalnym, semantycznym ekwiwalentem angielskiego should.
    The author analyzes the semantic and grammatical structure of the Polish lexeme powinien /povińen/ and concludes that it is a modal verb, the semantic equivalent of the English should.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2022, 18; 211-212
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między Wschodem a Zachodem – język serbski oczami japońskich i serbskich badaczy. Rec.: The Serbian Language as Viewed by the East and the West: Synchrony, Diachrony, and Typology, edited by Ljudmila Popović and Motoki Nomachi.– Sapporo: Hokkaido University, 2015, pp. 252
    Autorzy:
    Grygiel, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084649.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Serbian language
    Slavic studies
    semantics
    contrastive analysis
    historical linguistics
    grammatical categories
    Japanese
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2019, 68; 199-203
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Adverbial Superlative Forms Outside the Degree System: Lexical and Operational Units
    Autorzy:
    Danielewiczowa, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52916622.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Polish adverbs
    comparison
    superlative
    comparative constructions
    grammatical categories
    lexical units
    operational units
    Opis:
    The article seeks to determine the status of adverbial superlative forms which do not ex- press the superlative and which thus fall outside the degree system in contemporary Pol- ish. Some of these expressions have become lexicalized and have entered two classes of units: particles (e.g., najpewniej ‘surely’, najwidoczniej ‘apparently’, najwyraźniej ‘clear- ly’) and adverbial meta-predicates (e.g., najspokojniej ‘calmly’, najzwyczajniej ‘simply’, najlepiej ‘the best’). Others have become elements of idiomatic expressions or performa- tives such as, e.g. najmocniej przepraszam ‘I sincerely apologize’, najserdeczniej witam ‘I cordially welcome (you)’, najuprzejmiej dziękuję ‘I kindly thank (you)’, najgoręcej namawiam ‘I highly recommend’. However, there are also superlative forms which act as the domain of several interesting operations, see, e.g., Bogusławski (1978, 1987, 2010a), the latter being of a grammatical, rather than lexical nature. One such operation re- sults in the creation of expressions such as jak najszybciej ‘in the quickest possible way’, jak najweselej ‘in the most enjoyable way’, jak najdłużej ‘in the longest possible way’, etc. Another important operation yields such constructions as najpóźniej w środę ‘on Wednesday at the latest’, najdalej 20 kilometrów od centrum ‘at most 20 km away from the centre’, najrzadziej raz do roku ‘at least once a year’, najgrubiej na pół centymetra ‘half a centimeter at the thickest’, etc. Contrary to the view held by Grochowski (2008), it is argued here that the superlatives which occur in these constructions should not be re- garded as independent lexical units. Nor should the metatextual comments such as naj krócej <mówiąc> ‘to put it briefly / briefly put [lit. <speaking> most briefly]’, najogólniej <rzecz biorąc> ‘most generally <speaking>’ be regarded as such, though for a different reason. In these comments, the superlatives – referring to the act of speaking – retain their standard meanings (cf. krótko / krócej <mówiąc> ‘<speaking> succinctly / more succinctly’, ogólnie / ogólniej <rzecz biorąc> ‘generally / more generally <speaking>’). A number of pragmatic effects associated with the use of superlative forms also deserve individual treatment; they include, for instance, metonymic shortcuts (najlepsi ‘the best’ [pl.], najbogatsi ‘the richest’ [pl.]) or conversational implicatures (wypadł nie najgorzej → wypadł całkiem dobrze ‘he did not do so badly / he did not do so bad’ → ‘he did pretty well’).
    Źródło:
    Studies in Polish Linguistics; 2022, 17, 3; 115-143
    1732-8160
    2300-5920
    Pojawia się w:
    Studies in Polish Linguistics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O gramatycznych i leksykalnych wykładnikach pojęcia liczby w polszczyźnie
    Autorzy:
    Nowosad-Bakalarczyk, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611301.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    the concept of number
    grammatical number
    numeral
    grammatical categories
    pojęcie liczby
    liczba gramatyczna
    liczebnik
    kategorie gramatyczne
    Opis:
    The study is based on the assumption that human cognition is closely linked with natural language. One can therefore ask what conceptual content has found its way into linguistic expression, in what form it is expressed, and what motivates that expression.The study is concerned with the linguistic manifestation of the concept of number (one of the most important categories of human thinking), through grammatical (morphological, syntactic and lexical), highly conventionalised means. Elementary numerical meanings encoded in Polish include ‘one’ and ‘more than one’ (in former stages of the language also ‘two’), corresponding to first numerical concepts comprehensible to humans (both in the historical and the individual sense). Those meanings are obligatorily expressed by all speakers of Polish and their markers are inflectional morphemes that play a role – in accordance with the norm – in all inflected parts of speech. That numerical opposition is also broadly expressed at the world-formational plane: there exist special morphemes that code the singularity of something (e.g. grosz-ek ‘pea’) or the collectivity of items (e.g. pierz-e ‘feathers; plumage’). Similarly, specific morphemes accentuate the singularity of an event (e.g. kaszl-ną-ć ‘to cough once’) or the multitude (multiplication) of actions (e.g. na-obierać ‘peel a lot of’, po-wynosić ‘take out many/all’ the items). The importance of the concept of number in Polish is also attested by the existence of numerals. The various degrees of precision that they express, e.g. the so-called definite numerals (trzy ‘three’, piętnaście ‘fifteen’) and indefinite (kilka ‘a few’, dużo ‘many’, tyle ‘that many’) correspond to the differences in the number and needs of the persons engaged in communication. The different inflectional paradigms and related syntactic functions of different numeral types stems from the need to link, in sentences, numbers with names of entities and events – that need, in turn, shows that a wide range of phenomena are perceived and conceptualised in numerical terms.
    Podstawę opracowania stanowi założenie, że czynności poznawcze człowieka pozostają w ścisłym związku z używanym przez niego językiem naturalnym. Pozwala to stawiać pytania o to, jakie treści pojęciowe zostały ujęzykowione, w jaki sposób, w jakich formach – zakodowane w języku oraz jaka jest tego motywacja.W artykule przedstawiono ujęzykowione treści pojęcia liczby (jednej z ważniejszych kategorii ludzkiego myślenia) wyrażane środkami gramatycznymi (morfologicznymi, składniowymi i leksykalnymi), które cechuje wysoki stopień konwencjonalności i kategorialności. Elementarne znaczenia liczbowe kodowane w polszczyźnie to ‘jeden’ i ‘więcej niż jeden’ (a w dawnej polszczyźnie także ‘dwa’) odpowiadające pierwszym pojęciom numerycznym zrozumiałym dla człowieka (w aspekcie zarówno historycznym, jak też indywidualnym). Sensy te są wyrażane obligatoryjnie przez wszystkich mówiących tym językiem, ich nośnikiem są odpowiednie morfemy fleksyjne przyjmowane – zgodnie z normą – przez wszystkie odmienne części mowy. Wskazane przeciwstawienie jest też szeroko wyrażane na płaszczyźnie słowotwórczej. Istnieją specjalne morfemy, które pozwalają wyrazić znaczenie pojedynczości przedmiotu (np. grosz-ek) oraz znaczenie zbiorowości przedmiotów (np. pierz-e). Podobnie w przypadku liczby zdarzeń – odpowiednie morfemy mogą eksponować pojedynczość (np. kaszl-ną-ć) albo wielość aktów zdarzenia (np. na-obierać, po-wynosić).O randze pojęcia liczby w polszczyźnie świadczy istnienie specjalnej kategorii wyrazów – liczebników. Różny stopień precyzji wskazywania liczby, który ujawniają liczebniki tzw. określone (np. trzy, piętnaście) i nieokreślone (np. kilka, dużo, tyle) odpowiada różnicom wiedzy i potrzeb komunikujących się osób. Z kolei zróżnicowanie właściwości odmiany i związanych z tym funkcji składniowych poszczególnych typów liczebników wynika z potrzeby łączenia w zdaniu nazw liczb z nazwami różnych bytów (zarówno rzeczy, jak i zdarzeń), ta zaś jest znakiem postrzegania w aspekcie liczbowym szerokiego spektrum zjawisk rzeczywistości.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka uwag o udziale zjawisk gramatycznych w tworzeniu językowego obrazu świata
    Autorzy:
    Grzegorczykowa, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611806.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    linguistic worldview
    grammar
    word-formationed system
    inflaction system
    grammatical categories
    językowy obraz świata
    kategorie gramatyczne o funkcji semantycznej
    system słowotwórczy
    system fleksyjny
    Opis:
    The article looks at grammar in the construction of linguistic worldview (LWV): the problem is important inasmuch as most researchers tend to only focus on lexical issues. By adopting a broad understanding of grammar as a body of mechanisms that make language possible, the author claims that the Polish linguistic worldview draws from the world-formational system (it allows for the emergence of new words and organizes the lexicon by arranging it into conceptual categories with formal linguistic exponents). The inflectional and syntactic systems, in turn, contribute to the LWV much less: the only grammatical categories with a semantic function relevant in this respect are number, gender, tense, modality and conjunctions, which code relationships between entities and phenomena.
    Tematem artykułu jest omówienie roli zjawisk gramatycznych w tworzeniu językowego obrazu świata (JOS). Problem jest istotny, gdyż większość badaczy JOS-u skupia się na analizie słownictwa. Przyjmując szerokie rozumienie gramatyki jako całościowego opisu wszelkich mechanizmów umożliwiających funkcjonowanie języka, autorka jest zdania, że w tworzeniu utrwalonego w polszczyźnie obrazu świata uczestniczy przede wszystkim system słowotwórczy (pozwala na tworzenie nowych słów i porządkuje słownictwo, układając je w klasy pojęciowe o formalnych wykładnikach językowych). Natomiast systemy fleksyjny i składniowy są zaangażowane w tworzenie JOS w mniejszym stopniu i w nieco inny sposób. O sposobie konceptualizowania świata mogą świadczyć takie kategorie gramatyczne o funkcji semantycznej, jak liczba, rodzaj gramatyczny w rzeczownikach, czas i modalność oraz spójniki, które utrwalają dostrzeżone relacje między zjawiskami. Kategorie gramatyczne służące wyłącznie tworzeniu tekstu wpływają nie na konceptualizację świata, ale na swoisty dla każdego języka sposób mówienia o świecie, ujmowania świata w wypowiedzi. Służą więc nie funkcji nominatywnej języka, ale jego funkcji komunikatywnej.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Agramatyzm w afazji
    Agrammatism in Aphasia
    Autorzy:
    Panasiuk, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929303.pdf
    Data publikacji:
    2021-04-27
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Logopedyczne
    Tematy:
    afazja
    morfem fleksyjny
    kategorie gramatyczne
    agramatyzm
    neutralizacja fleksji
    rozchwianie morfemów fleksyjnych
    aphasia
    inflectional morpheme
    grammatical categories
    agrammatism
    neutralization of inflection
    destabilized inflectional morphemes
    Opis:
    Afatyczne zaburzenia w realizowaniu gramatycznej postaci wyrazu są interpretowane w dwu perspektywach: 1) jako neutralizacja (zniesienie) fleksji, oraz 2) jako niedostatek elementów peł-niących w zdaniu funkcje gramatyczne oraz niewłaściwe posługiwanie się morfemami fleksyjnymi. Przyjęcie założenia o neutralizacji morfemów fleksyjnych każe eksponować w gramatycznym opi-sie wypowiedzi chorych z afazją przejawy redukcji funkcjonalnych opozycji pomiędzy różnymi ka-tegoriami gramatycznymi, zniesienie gramatycznego nacechowania wyrazów odmiennych i skłon-ność do tworzenia form podstawowych wyrazów. Z przyjęciem hipotezy o rozchwianiu systemu gramatycznego wiąże się konieczność ujmowania w opisie wszelkich przejawów gramatycznego nacechowania wyrazów w wypowiedziach osób z afazją, co pozwala stwierdzić, że chorzy są w sta-nie realizować wszystkie morfemy fleksyjne istniejące w języku polskim, ale stosują je w niewłaści-wych kontekstach, wymiennie z formami prawidłowymi. Wyniki badań własnych wykazały, że kon-tekst pojawiania się agramatyzmów może być rozmaity. Częściej występują agramatyzmy w tym otoczeniu, które jednoznacznie implikuje gramatyczne funkcje użytej nieprawidłowo konstrukcji, rzadziej spotyka się je w kontekstach obligatoryjnych, kiedy otoczenie językowe nie wskazuje na gramatyczną funkcję użytych wyrazów. Takie spostrzeżenie nasuwa wniosek o zdolności chorych z afazją do realizacji tekstu komunikatywnego pomimo redukcji gramatycznego nacechowania wypo-wiedzi. W świetle powyższych ustaleń agramatyzmy afatyczne mają selektywny charakter uzależ-niony od stopnia relewancji gramatycznych wykładników funkcji i znaczenia wyrazów tekstowych.
    Aphasic disorders in producing the grammatical from of word are interpreted from two per-spectives: 1) as neutralization (abolishing) of inflection and 2) deficit of elements that perform gram-matical functions in a sentence, and the wrong use of inflectional morphemes. The adoption of the assumption about neutralization of inflectional morphemes compels us to emphasize in the grammatical description of utterances of aphasic patients the manifestations of reduction of functional oppositions between different grammatical categories, the neutralization of grammatical marking of inflected words, and the tendency to produce basic forms of words. The adoption of the hypothesis about the destabilized grammatical system makes it necessary to present in the description all manifestations of grammatical marking of words in the utterances of aphasic patients, which allows us to say that patients are able to produce all inflectional morphemes existing in Polish but they use them in the wrong contexts, interchangeably with correct forms. The results of my studies have shown that the context of occurrence of agrammatisms can be varied. Agrammatisms occur more often in the environment that explicitly implies the grammatical functions of the incorrectly used construction; they are found less often in obligatory contexts when the language environment does not indicate the grammatical function of the words used. This observation suggests the conclusion that aphasic patients are able to produce a communicative text, with the reduction of the grammatical marking of utterances. In light of the foregoing findings aphasic agrammatisms are of selective nature depending on the degree of relevance of grammatical exponents of the function and meaning of text words.
    Źródło:
    Logopedia; 2020, 49, 1; 95-123
    0459-6935
    Pojawia się w:
    Logopedia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Da oder weil, daher oder deswegen? / Weil es nicht zielsprachenadäquat ist…? Deswegen! Zielsprachenadäquate Ausdrücke von Kausalität in L1- und L2-Texten im Deutschen
    Autorzy:
    Laurentzen, Chrissy
    Jentges, Sabine
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/913296.pdf
    Data publikacji:
    2018-02-04
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    German as a foreign language (GFL)
    causality
    target language adequacy
    grammar books
    educational material
    advanced L2-learners
    functionality
    grammatical categories
    Netherlands
    Opis:
    Grammar books for L2-learners mostly follow grammatical themes, e.g. sentence – verb – conjunctions. However, when a L2-learner composes a text, he will probably focus more on the function he wants to express than the form he wants to use. In this article, functionality versus grammatical categories will be discussed in order to answer the question, whether and – if so – how German and Dutch students differ in their way of expressing causality in academic writing. An analysis of German Bachelor’s and Master’s theses written by German and Dutch students showed differences between these groups in their use of subcategories (word classes) and specific words for expressing causality. The absence of a functional structure and specific information about the use of causal connectives in grammar books can therefore be regarded asan important cause for these findings. Especially for advanced L2-learners of German it seems recommendable to organize grammar books to put a greater focus on function (rather than form).
    Źródło:
    Glottodidactica. An International Journal of Applied Linguistics; 2017, 44, 2; 41-57
    0072-4769
    Pojawia się w:
    Glottodidactica. An International Journal of Applied Linguistics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tłumacz komparatysta — tłumacz uwikłany w język. O dwóch „poezjotwórczych” kategoriach gramatycznych w języku polskim i słoweńskim
    Prevajalec kot komparativist ter njegovo soočanje z jeziki. O dveh „poezijoustvarjalnih” slovničnih kategorijah v polščini in slovenščini
    The Comparative Translator: A Translator Involved in Language. Regarding Two Poetic Grammatical Categories in Polish and Slovenian
    Autorzy:
    Muszyńska-Vizintin, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487118.pdf
    Data publikacji:
    2014-10-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    tłumacz - komparatysta
    relatywizm językowy
    kategorie gramatyczne
    narzędnik w poezji
    liczba podwójna
    utracone w tłumaczeniu
    prevajalec — komparativist
    jezikovni relativizem
    slovnične kategorie
    orodnik v pesmih
    slovenska dvojina
    izgubljeno v prevodu
    translator-comparatist
    relativism of languages
    grammatical categories
    instrumentalis in poety
    dualis in Slovenian
    lost in translation
    Opis:
    Prevajalec kot posredovalec med izvirnikom in prevodom je oseba, ki istočasno deluje med dvema jezikoma, dvema kulturami in dvojno literarno dediščino, ki sta doživeli različen razvoj. Prevajalsko delo je podobno delu komparatističnemu (primerjanje, analiza besedil, raziskovanje literarnih in kulturnih kontekstov, razlik in podobnosti), torej lahko trdimo, da je prevajalec „idealen — komparativist” oziroma „komparativist — praktik”, ki se mora med celotnim postopkom prevajanja soočati z jezikovno in kulturno različnostjo. Pri prevajanju iz izvirnega v drug in drugačen jezik se razkriva jezikovnen relativizem, ki ga včasih ni mogoče premostiti. Različna narava jezikov se lahko pojavlja ne samo na nivoju semantike oziroma v pragmatični (ustvarjalni) uporabi (tako im.„ususu”), temveč tudi na področju slovnice: v slovničnih oblikah, katere omogočajo ustvarjanje določene pesniške „vizijnosti” v enem jeziku, ki — zaradi drugačnega slovničnega sistema — ni prevedljiva v drugačen jezik (npr. v poljščini: orodnik — instrumental, ki nima potrebe po uporabi predloga (z /s) ali v slovenščini: izjemna in ni prevedljiva več v druge jezike, „intimna” kategorija dvojine). Razlike med raznimi načinami jezikovne konceptualizacije so opazljive samo preko primerjalne analize med izvirnikom in prevodom, kar — v praktičnem dejanju — dela prevajalec, na področju teorije pa prevajalski kritiki.
    The translator as a mediator between the original and the translation is a person who is simultaneously working between two languages, two cultures and two literary heritages, which have experienced different developments. The work of translation is similar to that of comparativism (comparing, text analysis, exploration of literary and cultural contexts, differences and similarities), so it is possible to say that the translator is an ideal comparatist, or a „comparatist — practitioner”, who must cope with the diversity of languages and cultures during the whole process of translation. Translation from the original to another language reveals relativism, which sometimes cannot be overcome. The different linguistic nature may appear not only at the level of semantics, or in the pragmatic conventions, but also in the field of grammar: for example, grammatical forms, which enable the creation of a certain poetic “visionism” in the original language, do not allow translation into another language, as the latter uses a different grammatical system. Thus, the Polish instrumentalis, which does not need to use the preposition s/z, is untranslatable into Slovenian and, considering the same principle, the Slovenian “intimate” category of the dual form is untranslatable into other languages. The differences between the various linguistic conceptualization are observable only through a comparative analysis between the original and the translation, which — in practical action — is done by the translator, and — in theory — by the translation critics.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 1; 355-373
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    L’émergence et le développement de la grammaire dans l’Antiquité grecque
    Powstanie i rozwój gramatyki w starożytności greckiej
    Autorzy:
    Swiggers, Pierre
    Wouters, Alfons
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953986.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    analiza syntaktyczna w starożytności
    Arystoteles
    części mowy
    Dionizy z Halikarnasu
    filozofia języka w starożytności
    gramatyka aleksandryjska
    gramatyka antyczna
    gramatyka i filozofia w starożytności
    gramatyka
    logika
    poetyka i retoryka
    historia terminów gramatycznych
    historia (zachodniego) językoznawstwa
    kategorie gramatyczne
    klasy słów
    nauczanie gramatyki
    Platon
    stoicy
    Alexandrian grammar
    ancient grammar
    Aristotle
    Dionysius of Halicarnassus
    grammar and philosophy in Antiquity
    grammar
    logic
    poetics and rhetorics
    grammatical categories
    (history of) grammatical terminology
    history of (Western) linguistics
    parts-of-speech model
    philosophy of language in Antiquity
    Plato
    sentence analysis in Antiquity
    Stoics
    teaching of grammar
    word classes
    Opis:
    Artykuł prezentuje genezę gramatyki w Grecji starożytnej i koncentruje się na procesie autonomizacji, poprzez który gramatyka (gr. γραμματική) stała się oddzielnym polem badań i dyscypliną „techniczną”, tj. działem wiedzy (praktycznej i teoretycznej) opartej na empirii (por. semantykę gr. τέχνη). Wiedza ta była przekazywana jako dyscyplina naukowa w zorganizowanym systemie dydaktycznym i ukierunkowana na badanie faktów i struktur językowych, takich, jakie się ujawniają w tekstach (literackich). Proces autonomizacji, poprzez który gramatyka uzyskała swój własny status, jest tu analizowany z dwóch punktów widzenia. (I) Jeżeli chodzi o sam przedmiot badań, to gramatyka stała się autonomiczna w relacji do poetyki i retoryki. Wspólnym pierwotnie przedmiotem gramatyki, poetyki i retoryki, było λέξις, tj. wyrażenie słowne (literackie). Wszechstronne badanie λέξις obejmowało gramatykę, jak to widać w tekstach źródłowych, takich jak dzieła na temat poetyki i retoryki Arystotelesa i Dionizjusza z Halikarnasu, szczegółowo tutaj przeanalizowane. Początki takich całościowych badań λέξις można znaleźć w poglądach gramatyków aleksandryjskich, dotyczących przedmiotu i zadań gramatyki, oraz w definicji „gramatyki” podanej w Τέχνη γραμματική Dionizjusza Traka (według niej „gramatyka” obejmuje czytanie, analizę, wyjaśnianie i ocenianie dzieł literackich). (II) Jeżeli chodzi o określenie funkcji, metody i metajęzyka gramatyki, to zasadniczą wagę ma zbadanie powiązań między filozofią i gramatyką. Badanie takie stanowi drugą część niniejszego artykułu. W analizie związków między filozofią i gramatyką wyróżnione są następujące etapy: (i) W pierwszym etapie refleksja lingwistyczna polegała na opartych na filozofii rozważaniach dotyczących semantycznych właściwości powiązanych ze sobą słów: od sofistów po Arystotelesa znajdujemy wypowiedzi dość jasno mówiące o takich własnościach jak synonimia, antonimia i paronimia. (ii) Etap drugi wyznacza formułowanie podstawowych zasad analizy zdań. Głównym w tym względzie osiągnięciem był platoński dwupodział zdania na ὄνομα i ῥῆμα (zob. dialog Sofista). (iii) Trzeci etap charakteryzuje się ustaleniem relacji między klasami form językowych i kategorii ich zawartości noetycznej; tutaj fundamentu dla analizy form wyrazów i ich podziału na klasy intelektualno-semantyczne dostarczyły arystotelesowskie Kategorie (por. Kategorie 1b: „Każda nie połączona wypowiedź oznacza albo substancję, albo ilość, albo jakość, albo stosunek, albo miejsce, albo czas, albo położenie, albo stan, albo działanie, albo doznawanie” [przekład K. Leśniaka]). Takie właśnie podejście „kategorialne” leży u podstaw podziału na części mowy, jaki został wytworzony, rozwinięty i zdefiniowany w starożytnej Grecji. Wpływ metodologiczny filozofii (a dokładniej: dialektyki i logiki) na gramatykę widać w ewolucji wyodrębniania poszczególnych części mowy (μέρη τοῦ λόγου). Punkty zwrotne tego długiego procesu są omówione w ostatniej części pracy. Wyróżnić można trzy podstawowe kroki: (α) Pierwszym krokiem jest stosowanie przez Arystotelesa teorii μέρη τῆς λέξεως („części mowy”; zob. jego Poetykę i Peri Hermeneias, które zawierają pewne zasady analizy morfosyntaktycznej); (β) Wkład filozofów stoickich polegał na bardziej szczegółowej analizie niektórych części mowy (takich jak rzeczownik, czasownik, zaimek, przysłówek i spójnik), na skonstruowaniu opartej na filozofii teorii semantycznej (obejmującej pojęcie λεκτόν – „dająca się wypowiedzieć [treść]”), a zwłaszcza na opracowaniu teorii παρεπόμενα (łac. accidentia), tj. morfosyntaktycznych i semantycznych cech klas wyrazów. (γ) Krokiem trzecim było rozszerzenie i kodyfikacja modelu części mowy dokonane przez gramatyków aleksandryjskich (Arystarch z Samotraki i jego uczniowie). Ich model obejmował osiem części mowy: rzeczownik, czasownik, imiesłów, rodzajnik, zaimek, przyimek, przysłówek i spójnik. Pierwszym podręcznikiem dającym syntezę wiedzy i umiejętności gramatycznych była Τέχνη γραμματική, przypisywana Dionizjuszowi Trakowi. Pamiętać też należy, że na stopniowy proces autonomizacji gramatyki trzeba patrzeć w świetle dydaktyki – w dydaktyce uczono gramatyki, a równocześnie pogłębiano ją i poszerzano.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 3; 169-195
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies