Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "gramatykalizacja" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 22
Tytuł:
'Dla odmiany' – fraza przysłówkowa i komentarz metatekstowy (na tle konstrukcji dla + NP)
Autorzy:
Żabowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567900.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
preposition
dla [for]
metatextual comment
grammaticalization
semantic derivation
intentionality
przyimek
dla
metakomentarz
gramatykalizacja
derywacja semantyczna
intencjonalność
Opis:
The main aim of the article is to establish the status of expression dla odmiany in Polish; attention focuses both on the conceptual level of language analyzed in the syntactic-semantic perspective and also on the metatextual level described in functional terms. The expressions like dla zdrowia, dla zabawy and also dla przykładu, dla przypomnienia serve as a background for this analysis. The obtained results demonstrate that the uses of dla odmiany represent: 1) syntactical construction, which realizes two patterns: a) zrobić coś [dla _ {np. odmiany (od czegoś)}], b) [(zrobić coś1)] dla _ {np. odmiany} (zrobić coś2) and 2) metatextual language unit dla odmiany.
Celem artykułu jest określenie statusu wyrażenia dla odmiany w języku polskim, zarówno na poziomie przedmiotowym języka (analizowanym w perspektywie semantyczno-składniowej), jak i na poziomie metatekstu (opisywanym w terminach funkcjonalnych). Tłem dla przeprowadzanych analiz są wyrażenia typu dla zdrowia, dla zabawy oraz dla przykładu, dla przypomnienia. Uzyskane wyniki potwierdzają, że użycia dla odmiany reprezentują: 1) połączenie syntaktyczne, stanowiące realizację dwóch schematów: a) zrobić coś [dla _ {np. odmiany (od czegoś)}], b) [(zrobić coś1)] dla _ {np. odmiany} (zrobić coś2) i 2) metatekstową jednostkę języka dla odmiany.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2019, 16
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język francuski w świetle opisu porównawczego Wybrane współczesne nurty badań
Autorzy:
Willems, Dominique
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607824.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
contrastive linguistics
verbs of visual perception
adverb
grammaticalization
pragmaticalization
linguistique contrastive
verbes de perception visuelle
adverbe
grammaticalisation
pragmaticalisation
językoznawstwo kontrastywne
czasowniki percepcji wzrokowej
przysłówek
gramatykalizacja
pragmatykalizacja
Opis:
Starting from a number of specific case studies, we propose to  illustrate some recent approaches in contrastive linguistics involving French. These studies concern the verb on the one hand, the adverb on the other. The analysis is corpus-based and deals with the pair  French/English. Concerning the verbs, we focus on the visual  perception verbs and the link between perception and cognition  through the verbal complement structure. Our contribution will stress the importanceof the notion of construction and the lexical  specificities of each language under study. As to the adverbs, we will focus on the evolution of adverbs of epistemic modality towards  discursive and pragmatic markers (actually vs. actuellement and in  fact vs. en fait, de fait and au fait). The phenomena in question imply various processes of grammatization and pragmaticalization.
A partir de quelques études de cas, nous nous proposons d’illustrer certaines approches récentes en linguistique contrastive impliquant le français. Ces études concernent d’une part le verbe, d’autre part l’adverbe. L’analyse est basée sur une vaste étude de corpus et porte sur la paire français/anglais.En ce qui concerne le verbe, nous nous centrons sur les verbes de perception visuelle et le lien entre perception et cognition par le biais de la structure complétive. Notre contribution met en relief l’importance de la notion de construction et les spécificités lexicales de chaque langue considérée. Pour les adverbes, notre attention portera sur l’évolution des adverbes de modalité épistémique vers des marqueurs discursifs (actually vs. actuellement, in fact vs. en fait, de fait et au fait). Les phénomènes dont il est question impliquent des processus de grammaticalisation et de pragmaticalisation diversifiés.
W niniejszym artykule, odwołując się do analiz kilku wybranych zjawisk językowych, przedstawiono niektóre metody badawcze wykorzystywane w ostatnich latach w językoznawstwie kontrastywnym.Przywołane analizy dotyczą opisu funkcjonowania czasownika i przysłówka. Opierają się one na badaniach korpusowych i koncentrują na porównaniu języka francuskiego z językiem angielskim. Jeśli chodzi o czasowniki, skupiono się na tych, które odnoszą się do percepcji wzrokowej oraz na związku między percepcją a poznaniem wyrażonym za pomocą zdania dopełnieniowego. Pozwala to na uwypuklenie roli konstrukcji gramatycznej i specyfiki leksykalnej każdego rozważanego języka. W przypadku przysłówków skupiono się na ewolucji ich funkcji od modalności epistemicznej do znaczników dyskursywnych (actually vs. actuellement, in fact vs. en fait, de fait et au fait). Zjawiska, o  których mowa, implikują różne procesy gramatykalizacji i pragmatykalizacji.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2018, 36, 1
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Partykuły werbalne – ich miejsce i rola w systemie języka
Autorzy:
Topolińska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049963.pdf
Data publikacji:
2022-01-25
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
grammaticalization
preposition
postposition
categorial marker
gramatykalizacja
prepozycja
postpozycja
marker kategorialny
Opis:
Autorka wyjaśnia potrzebę uznania partykuł werbalnych za osobną klasę tzw. części mowy, której główną funkcją jest kontrolowanie propozycji modalnych oraz sygnalizowanie różnych trybów.
The author explains the need of recognizing the existence of verbal particles as a distinct class of the so-called partes orationis, whose main function is controlling modal propositions and signalizing different moods.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2022, 18; 213-219
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Organizacja treści w gramatyce pisanej wg formuły „treść > forma” (perspektywa słowiańska)1
Contents structure of a grammar written after the formula: meaning > form
Autorzy:
Topoińska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375755.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
grammaticalization
semantic paradigm
formal paradigm
paradygmat formalny
lexicalization.
gramatykalizacja
paradygmat semantyczny
leksykalizacja
Opis:
The author states that there are in our vocabulary three, and only three, classes of semantic units: a) predicates, i.e. generic concepts – the result of our conceptualization of the world; they represent more than 90% of the vocabulary; b) operators of reference – a small, almost closed set bounding predicates to their concrete denotates; c) proper names, which are by definition referentially bound and are object of research of a specialized linguistic discipline. Thus, the main tasks of our grammar are (1) to define and to describe the scope of the grammaticalization in the language in question and (2) to present the semantic classification of predicates, the description of their – bound and/or free – functioning in the text included.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 119-127
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odimiesłowowe wyrażenia metatekstowe z segmentem 'nie' w języku polskim – status językowy i funkcje
Autorzy:
Stępień, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567902.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
lexicalization
grammaticalization
discourse markers
participle
generalized conversational implicature
leksykalizacja
gramatykalizacja
wyrażenia metatekstowe
imiesłowy przysłówkowe
uogólniona implikatura konwersacyjna
Opis:
The subject-matter of the analysis presented in the paper are Polish discourse and pragmatic markers homographic with adverbial participle forms, such as e.g. nie mówiąc o_(to say nothing of_, let alone_), nie wspominając o_ (not to mention_), nie wytykając_ (not to mention names), nie licząc (besides), nie ukrywając (not denying). The objective of the research was to determine semantic-syntactic changes accompanying the process of lexicalizalization / delexicalization and grammaticalization of expressions in question along with indicating semantic features of the verbs which participle forms are subject to this process. The role of the generalized conversational implicature in the process of interpreting the utterances with expressions in question was also taken into consideration.
Przedmiotem analiz w artykule są wyrażenia metatekstowe homograficzne z formami imiesłowów przysłówkowych wybranych czasowników, takie jak np. nie mówiąc o_, nie wspominając o_, nie wytykając_, nie wdając się w_, nie schlebiając_, nie licząc_. Celem badań było ustalenie, jakie zmiany semantyczno-składniowe towarzyszą procesowi leksykalizacji/deleksykalizacji oraz gramatykalizacji tych wyrażeń, a także czy można wskazać klasy czasowników, których formy imiesłowowe są predystynowane do uczestniczenia w tym procesie. Uwzględniona została także rola wnioskowania opartego na uogólnionej implikaturze konwersacyjnej w interpretacji wypowiedzeń z tymi wyrażeniami.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2019, 16
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi o żeby-zdaniach w języku polskim w kontekście pochodzenia i dziejów operatora "żeby"
Remarks on Polish żeby-phrases in the context of the origin and historical development of the operator "żeby" ‘to’
Autorzy:
Sobotka, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29431837.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
non-declarative device
discourse marker
semantic motivation
grammaticalization
etymology
modyfikator deklaratywności
komentarz metatekstowy
motywacja semantyczna
gramatykalizacja
etymologia
Opis:
Przedmiotem artykułu jest próba uogólnionej charakterystyki funkcjonalnej polskich żeby-zdań oraz odpowiedź na pytanie o ich motywację semantyczną. W szczególny sposób podejmuje on refleksję nad relacją między znaczeniem etymologicznym operatora żeby i sensów z niego derywowanych a znaczeniami utrwalonymi we współczesnych przykładach zdań rozpoczynających się od zgramatykalizowanego wyrażenia żeby.
This paper aims at generalized functional characteristic of the so-called żeby-phrases and an answer to the question of their semantic motivation. It discusses the relation between the etymological meaning of the operator żeby, its functional and semantic reflexes, and the present-day grammaticalized uses in the sentences starting with the expression żeby.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2023, 19; 185-200
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Textual Origins of the Indefinite Article in Swedish
Autorzy:
Skrzypek, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1165218.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
indefiniteness
indefinite article
grammaticalization
language change
Swedish
nieokreśloność
rodzajnik nieokreślony
gramatykalizacja
zmiana językowa
język szwedzki
Opis:
The present paper studies the earliest stages of the grammaticalization of indefinite article in Old Swedish. The study is based on a corpus of Old Swedish texts and uses the model of grammaticalization as proposed by Heine 1997. The article en, etymologically related to the numeral ‘one’, is first used to mark new and salient discourse-referents and its primary function is cataphoric. However, en only fulfills this function when ocurring in a sentenceinitial subject NP. In the course of the grammaticalization, neither the sentence-initial position nor the subject function of the NP are required to present new and salient discourse referents.
Źródło:
Folia Scandinavica Posnaniensia; 2013, 15
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:
Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kategoria czasu przyszłego w językach słowiańskich – stan obecny i perspektywy rozwoju
Autorzy:
Savova, Dimka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681481.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
slavic languages, future tense, grammaticalization, Dojcil Vojvodic
Dojcil Vojvodic, języki słowiańskie, czas przyszły, gramatykalizacja
Opis:
A review of: Vojvodic, Dojcil. Issues of Future Tense Development and Its Grammaticalization in Slavic Languages (with Special Overview of Its Status in Serbian, Russian and Polish). Second, revised and expanded edition. Ruse: Leni-An, 2014, 196 pp. ISBN 978-619-7058-31-4. [In Serbian: Војводић, Доjчил. Проблематика развоја футура и његове граматикализације у словенским језицима (с посебним освртом на ситуациjу у српском, руском и пољском). Второ, ревизирано и допълнено издание. Русе: Лени-Ан, 2014, 196 стр.]
Recenzja książki: Vojvodic, Dojcil. Issues of Future Tense Development and Its Grammaticalization in Slavic Languages (with Special Overview of Its Status in Serbian, Russian and Polish). Second, revised and expanded edition. Ruse: Leni-An, 2014, 196 pp. ISBN 978-619-7058-31-4. [In Serbian: Војводић, Доjчил. Проблематика развоја футура и његове граматикализације у словенским језицима (с посебним освртом на ситуациjу у српском, руском и пољском). Русе: Лени-Ан, 2014, 196 стр.]
Źródło:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2018, 7
2449-8297
Pojawia się w:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pochodzenie litewskiego afiksu duratywnego teb(e)-
Autorzy:
Ostrowski, Norbert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1177304.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Lithuanian language
diachronic linguistics
verbal derivation
existential clause
locative clause
grammaticalization
język litewski
językoznawstwo historyczne
derywacja czasownikowa
zdanie egzystencjalne
zdanie lokalizujące
gramatykalizacja
Źródło:
Folia Scandinavica Posnaniensia; 2011, 12; 205-210
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:
Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Case of the Non-Directionality of Language Change: The Strength of Auxiliaries and Pronouns in South and West Slavic
Bezkierunkowość zmian językowych. Siła czasowników posiłkowych i zaimków osobowych w językach południowo- i zachodniosłowiańskich
Autorzy:
Migdalski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33309154.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
diachronic change
grammaticalization
pronominal clitics
Old Church Slavonic
Bulgarian
Polish
Serbian
zmiana diachroniczna
gramatykalizacja
klityki zaimków osobowych
staro-cerkiewno-słowiański
język bułgarski
język polski
język serbski
Opis:
This paper discusses the directionality of language change on the basis of Slavic data. Specifically, it addresses the question of whether there exist predefined patterns and diachronic trends that affect words in terms of their prosodic and morphosyntactic strength. The paper investigates two classes of functional elements, auxiliary verbs and pronominal clitics, showing that they have undergone diachronic changes in opposite directions: while auxiliaries have weakened, pronominal forms have become strengthened in some Slavic languages.  
Artykuł omawia zagadnienie kierunkowości zmian językowych, opierając się na danych z języków słowiańskich. W szczególności artykuł podejmuje kwestię istnienia uniwersalnych trendów i wzorców zmian diachronicznych w języku, takich jak jednorodne osłabienie słów pod względem prozodycznym i morfoskładniowym. Badane są dwa typy wyrazów funkcyjnych: czasowniki posiłkowe i zaimki osobowe. Jak wykazano, formy te podległy zmianom diachronicznym, które nastąpiły w przeciwnych kierunkach: podczas gdy czasowniki posiłkowe uległy prozodycznemu i morfoskładniowemu osłabieniu, w niektórych językach słowiańskich zaimki osobowe uległy wzmocnieniu.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A history of conjunctions introducing negative clauses in English: The case of 'for dread that'
Autorzy:
Łęcki, Andrzej M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084002.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
subordination
negative purpose
grammaticalisation
analogy
historical linguistics
zdania podrzędnie złożone
negatywny cel
gramatykalizacja
analogia
językoznawstwo historyczne
Opis:
This paper addresses the issue of the development of FOR DREAD THAT – a negative purpose subordinator in the history of the English language. The theoretical foundation of this work are the mechanisms of grammaticalisation suggested by Heine and Kuteva in many works of theirs. The gathered material shows that the development of this relatively rarely used subordinator constitutes a case of a typical grammaticalisation whose rise might have been the result of analogy with FOR FEAR THAT.
Celem artykułu jest analiza powstania oraz zmian zachodzących w spójniku wprowadzającym zdania podrzędne wyrażające negatywny cel FOR DREAD THAT w historii języka angielskiego. Fundamentem teoretycznym badania są mechanizmy gramatykalizacji zaproponowane przez Heinego i Kutevę w wielu ich pracach. Zebrany materiał pokazuje, iż rozwój tego stosunkowo rzadko występującego spójnika jest przypadkiem typowej gramatykalizacji, a jego powstanie mogło być wynikiem analogii do FOR FEAR THAT.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2020, 4; 553-561
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Discussion of Some Possible Stages in the Evolution of Syntax
Dyskusja nad kilkoma możliwymi etapami ewolucji syntaksy
Autorzy:
Krzek, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1892205.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ewolucja języka
gramatykalizacja
protojęzyk
language evolution
grammaticalization
fossils
protolanguage
Opis:
Niniejszy artykuł zawiera przegląd możliwych etapów w ewolucji syntaksy. Autorka twierdzi, opierając się m.in. na badaniach takich uczonych, jak: Heine & Kuteva (2007), Jackendoff (1999), Johansson (2005) i Burling (2002), że syntaksa rozwijała się stopniowo, a nie jak utrzymuje Bickerton (1990) za jednym zamachem.
This paper provides an overview of some possible stages in the evolution of syntax. It is argued, following Heine & Kuteva (2007), Jackendoff (1999), Johansson (2005), and Burling (2002), that syntax developed gradually through clearly identifiable developmental stages, not as maintained by Bickerton (1990) in one fell swoop.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 6; 41-56
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reflections on some universal processes leading to changes in languages round the world
Autorzy:
Kida, Ireneusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2083167.pdf
Data publikacji:
2022-01-26
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
zmiany językowe
umlaut (przegłos)
harmonia samogłoskowa
lenicja
gramatykalizacja
Opis:
Zmiana jest naturalnym procesem doświadczanym praktycznie przez wszystko, co istnieje w fizycznym świecie. Zatem spostrzeżenie to dotyczy również wszystkich języków, które bez wyjątku nieustannie podlegają uniwersalnym procesom zmian, często prowadzących do różnego rodzaju nieregularności. Niektórymi z tych procesów są umlaut (przegłos), harmonia samogłoskowa, lenicja i gramatykalizacja. Jeśli chodzi o ten pierwszy, nazywany również mu-tacją samogłoskową, występuje on zwłaszcza w językach germańskich, takich jak: angielski, szwedzki i niemiecki. Odwrotnym procesem jest harmonia samogłoskowa, którą można znaleźć w języku fińskim, tureckim czy suahili. Jeśli chodzi o lenicję, nazywaną również osłabieniem, spotkać możemy ją chociażby w polskim, niemieckim i irlandzkim. Wydaje się, że takim najpopularniejszym procesem zmiany językowej jest gramatykalizacja, prowadząca do rozwoju gramatyki, bowiem dotyczy ona w zasadzie wszystkich języków naturalnych, w tym bałkańskich. W niniejszym artykule omówieniu podlegają wybrane aspekty następujących języ-ków: angielskiego, niemieckiego, szwedzkiego, łaciny, hiszpańskiego, francuskiego, arabskiego, polskiego, serbskiego, macedońskiego, rumuńskiego, greckiego, fińskiego i tok pisin.
Źródło:
Conversatoria Linguistica; 2021, 13; 57-63
1897-1415
Pojawia się w:
Conversatoria Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On Metonymically Motivated Delexicalization of Quantifying Nouns in English and Polish: A Corpus Investigation
Autorzy:
Herda, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52792001.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
quantifying noun
indefinite quantifier
grammaticalization
delexicalization
collocation
metonymy
rzeczownik ilościowy
liczebnik nieokreślony
gramatykalizacja
deleksykalizacja
kolokacja
metonimia
Opis:
Drawing on corpus data, this paper investigates the hypothesis that the delexicalization of the English nouns pile and stack as well as their Polish counterparts sterta ‘pile’ and stos ‘stack’, evidenced by collocational expansion, is to a considerable extent fuelled by the conceptual contiguity between their prototypical concrete N2-collocates and certain abstract notions which may be instantiated by means thereof. It is postulated that this metonymic relation leads to the items gradually loosening their original selectional requirements, thereby contributing to the schematization of their source semantics. The results of an empirical analysis show that the collocational broadening of all of the nouns under scrutiny indeed largely stems from metonymization, yet the tendency is more pronounced in the case of the Polish items, particularly stos ‘stack’. This finding can be accounted for in view of the fact that in contrast to their English equivalents, they have not yet established themselves as schematic quantifiers, as corroborated by their current dictionary definitions, and therefore still heavily rely on the aforementioned conceptual mechanism in their delexicalization.
Bazując na danych zaczerpniętych z korpusów językowych, niniejszy artykuł stawia sobie za cel weryfikację hipotezy, zgodnie z którą deleksykalizacja angielskich rzeczowników pile ‘sterta’ i stack ‘stos’ oraz ich polskich odpowiedników sterta i stos, uwydatniająca się rozszerzoną kolokacyjnością, jest w znacznym stopniu motywowana związkiem metonimicznym między ich regularnymi kolokatami konkretnymi a pewnymi pojęciami abstrakcyjnymi, które mogą zostać skonkretyzowane za ich pomocą. Zakłada się mianowicie, że owa relacja konceptualna prowadzi do stopniowego rozluźnienia pierwotnych wymogów selekcyjnych badanych leksemów, odgrywając zarazem istotną rolę w schematyzacji ich wyjściowej semantyki. Wyniki analizy empirycznej wskazują, że ekspansja kolokacyjna analizowanych elementów leksykalnych faktycznie w dużej mierze opiera się na metonimizacji, tendencja ta jest jednak wyraźniejsza w przypadku polskich rzeczowników, zwłaszcza stos, co można wyjaśnić tym, że w odróżnieniu od swoich angielskich ekwiwalentów nie skonwencjonalizowały się one jeszcze – co potwierdzają obecne definicje słownikowe obu jednostek – w funkcji liczebników nieokreślonych, toteż ich deleksykalizacja wciąż jest napędzana głównie opisanym wyżej mechanizmem konceptualnym. 
Źródło:
Studies in Polish Linguistics; 2017, 12, 4; 199-219
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:
Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paucal Quantifiers and Diminutive Morphology in the Light of Numeralization: The Case of Polish garść ‘handful’ and garstka ‘handful.dim’
Autorzy:
Herda, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52825943.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
vague paucal quantifiers
numeralization (grammaticalization)
diminutivization
corpusbased study
Polish
liczebniki nieokreślone / kodujące małą liczbę/ilość
numeralizacja (gramatykalizacja)
deminutywizacja
studium korpusowe
język polski
Opis:
While the attachment of diminutive morphology to concrete nouns, gradable adjectives and adverbs, as well as interjections has already received a well-merited share of attention in Polish, diminutivization of vague quantifiers remains empirically understudied. The present paper takes a first step towards filling in this gap by reporting on a corpus-based investigation of the numeralized partitive garść ‘handful’ and its diminutive variant Garstka ‘handful.dim’. The results of a collocational analysis of both forms corroborate the hypothesis that diminutivization further enhances scalar implications inherent in the base ‘small size’ item, as reflected in the diminutive form’s significantly higher frequency of quantifier attestations. Apart from exhibiting a substantially greater proportion of quantifier uses, the latter element displays an overwhelming predilection for animate N2-collocates, which suggests that diminutivization may not only intensify a paucal quantifier’s expressivity but also lead to conspicuous changes in its distributional profile.
O ile zastosowanie morfologii deminutywnej w odniesieniu do rzeczowników konkretnych, przymiotników i przysłówków stopniowalnych, jak również interiekcji doczekało się już sporo uwagi ze strony polskich językoznawców, o tyle zdrabnianie form liczebników nieokreślonych pozostaje zjawiskiem słabo przebadanym empirycznie. Nadrzędnym celem niniejszego artykułu jest więc podjęcie pierwszego kroku do zmiany tego stanu rzeczy poprzez opis studium korpusowego liczebnika garść oraz jego formy deminutywnej garstka. Wyniki analizy łączliwości obu elementów potwierdzają hipotezę, zgodnie z którą deminutywizacja wzmacnia implikacje skalarne znumeralizowanej jednostki odnoszącej się pierwotnie do niewielkiej porcji substancji bądź zbioru elementów, co odzwierciedla znacznie wyższa frekwencja poświadczeń liczebnikowych wspomnianego deminutywu. Forma garstka przejawia ponadto istotnie silniejszą preferencję kolokacyjną względem rzeczowników żywotnych, co wskazuje, że deminutywizacja może nie tylko zintensyfikować ekspresywność kwantyfikatora wyrażającego małą liczbę lub ilość, ale także doprowadzić do istotnych zmian w jego dystrybucji.
Źródło:
Studies in Polish Linguistics; 2020, 15, 2; 59-83
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:
Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 22

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies