Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "generatywne" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 23
Tytuł:
Rozmnazanie generatywne daglezji zielonej [Pseudotsuga menziesii [Mirb.]Franco]
Autorzy:
Mejnartowicz, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/816304.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
Pseudotsuga menziesii
hodowla lasu
rozmnazanie generatywne
daglezja zielona
rozmnazanie roslin
lesnictwo
drzewa lesne
Źródło:
Sylwan; 1997, 141, 12; 33-45
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wczesność odmian traw w siewach czystych jako kryterium terminu zbioru pierwszego pokosu
Earliness of cultivars of some grass species in pure stands as a criterion of the first cut
Autorzy:
Janicka, M.
Borawska, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/807132.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
trawy
siew czysty
gatunki roslin
wczesnosc kwitnienia
pedy generatywne
liczba pedow kwiatostanowych
fazy rozwojowe
rozwoj roslin
nawozenie azotem
dawki nawozowe
terminy zbiorow
pokos pierwszy
Opis:
The aim of the studies was determination of the earliness of six grass species represented by 21 cultivars and checking if the development of generative shoots is dependent on nitrogen fertilization. The studies were carried out in 1994-1995 at natural moderately wet meadow site on mineral soil. Two rates of nitrogen N1 and N2 (80 and 160 kg/ha) have been applied. Cultivars of investigated species differed in the term of heading which is a criterion of the first cut. The species with the greatest differentiation in the earliness of cultivars were Poa pratensis -12 days and Dactylis glomerata (20 days - 1994); less differences were found for cultivars of Lolium perenne - 7 days. The range between the earliest cultivar Beata of Poa pratensis and the latest one Arka of Lolium perenne was above 30 days. The higher rate of nitrogen (160 kg per ha) had no significant effect on the development of generative shoots. Weather conditions in the spring influenced very clear the development of generative shoots of grass species and cultivars. Moderate temperatures (1994) caused greater range of earliness of cultivars and gave the possibility of extension of the first cut. High temperatures (1995) were conducive to generative shoots formation and caused equalization of the cultivar earliness.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1997, 439
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw cech jakosciowych sosny zwyczajnej [Pinus sylvestris L.] na jej potomstwo generatywne
Autorzy:
Urbanski, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/824398.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
potomstwo generatywne
hodowla lasu
cechy jakosciowe
sosna zwyczajna
lesnictwo
Pinus sylvestris
drzewa lesne
Źródło:
Sylwan; 1997, 141, 04; 135-143
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obserwacje fenologiczne organow generatywnych Daphne mezereum L. w rezerwacie Wydymacz kolo Antonina
Autorzy:
Klimko, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/878182.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Tematy:
rezerwat Wydymacz k.Antonina
fenologia
kwiaty
ekologia roslin
Daphne mezereum
owoce
organy generatywne
wawrzynek wilczelyko
botanika
Opis:
The paper presents results of observations of phenological phases of generative organs (flowers and fruits) and assessment of fruit yield of Daphne mezereum L. in the Reserve “Wydymacz”.
Źródło:
Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Botanika; 1999, 02; 51-66
1508-9193
Pojawia się w:
Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Botanika
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania embriologiczne chrzanu [Armoracia rusticana Gaertn.]
Embryology of horseradish [Armoracia rusticana Gaertn.]
Autorzy:
Winiarczyk, K.
Całka, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2184571.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Tematy:
chrzan pospolity
gametofit zenski
kwitnienie
nasiona
gametofit meski
zarodki roslinne
rozmnazanie generatywne
embriologia roslin
Armoracia rusticana
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio EEE: Horticultura; 2006, 16; 47-53
1233-2127
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio EEE: Horticultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kształtowanie się biomasy nadziemnej Lolium perenne w zależności od nawożenia azotem i częstości ścinania
Aboveground biomass formation of Lolium perenne depending on nitrogen fertilisation and cutting frequency
Autorzy:
Rutkowska, B.
Janicka, M.
Borawska-Jarmułowicz, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2234854.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Łąkarskie
Tematy:
trawy
Lolium perenne
morfologia roslin
czesci nadziemne
biomasa
pedy wegetatywne
pedy generatywne
dlugosc pedu
scinanie roslin
czestotliwosc scinania
nawozenie azotem
pokosy traw
Źródło:
Łąkarstwo w Polsce; 2006, 09; 169-179
1506-5162
Pojawia się w:
Łąkarstwo w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany w produkcji materiału wyjściowego drzewek owocowych na Lubelszczyźnie w latach 1994-2004
Changes in the production of nursery materials for fruit in the region of Lublin in the years 1994-2004
Autorzy:
Czernyszewicz, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2184591.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Tematy:
podkladki wegetatywne
podkladki generatywne
sady nasienne
material szkolkarski
sady zraznikowe
mateczniki
materialy wyjsciowe
drzewa owocowe
sadownictwo
Lubelszczyzna
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio EEE: Horticultura; 2007, 17, 1; 81-90
1233-2127
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio EEE: Horticultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Generating urban structures: a method for urban planning supported by multi-agent systems and cellular automata
Generowanie struktur urbanistycznych: metoda planowania urbanistycznego wspomagana przez systemy wieloagentowe i automaty komórkowe
Autorzy:
Koenig, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/369525.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
systemy wieloagentowe (MAS)
automaty komórkowe (CA)
generatywne systemy projektowania
diffusion limited aggregation (DLA)
diffusion-contact model
modelowanie urbanistyczne
multi-agent systems
cellular automata
generative design system
diffusion limited aggregation
urban modeling
Opis:
This work is based on the concept that the structure of a city can be defined by six basic urban patterns. To enable more complex urban planning as a long-term objective I have developed a simulation method for generating these basic patterns and for combining them to form various structures. The generative process starts with the two-dimensional organization of streets followed by the parceling of the remaining areas. An agent-based diffusion-contact model is the basis of these first two steps. Then, with the help of cellular automata, the sites for building on are defined and a three-dimensional building structure is derived. I illustrate the proposed method by showing how it can be applied to generate possible structures for an urban area in the city of Munich.
Artykuł bazuje na założeniu, że struktura miasta może być zdefiniowana poprzez sześć podstawowych typów układów urbanistycznych. W celu umożliwienia bardziej kompleksowego planowania urbanistycznego, jako cel długoterminowy, Autor opracował metodę symulacyjną do generowania tych podstawowych układów i do przetwarzaniach ich w różne struktury urbanistyczne. Proces generatywny rozpoczyna się od dwuwymiarowej organizacji ulic oraz parcelacji wolnych obszarów. Dla realizacji tych dwóch pierwszych etapów podstawą jest odpowiedni system wieloagentowy. Następnie, z pomocą metody automatów komórkowych, wyznaczane są miejsca posadowienia budynków i tworzona jest przestrzenna struktura zabudowy. Zastosowanie proponowanej metody zostało tu zilustrowane na przykładzie symulacji dla obszaru zurbanizowanego miasta Monachium.
Źródło:
Przestrzeń i Forma; 2011, 16; 353-376
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:
Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trendy w architekturze cyfrowej
Trends in digital architecture
Autorzy:
Czernik, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/369367.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
cyfrowa architektura
projektowanie komputacyjne
generatywne
digital architecture
computational
generative design
Opis:
Architektura stoi u progu zupełnie nowej ery - ten etap to wręcz nowy paradygmat. Organiczne formy, wbrew szeroko panującej opinii, to nie trend formalny, lecz cyfrowo wygenerowana optymalizacja. Artykuł jest wstępem do rozważań związanych z architekturą cyfrową - traktuje o jej potencjale, możliwościach i ograniczeniach. Nowe cyfrowe technologie w architekturze to potężne narzędzie i olbrzymia odpowiedzialność.
Architecture is at the threshold of an entirely new era - this moment is indeed a new paradigm. Organic forms, contrary to a widely popular opinion, are not formal activities, but digitally generated optimization. This article is an introduction to new digital architecture - about its potential, possibilities and limitations.
Źródło:
Przestrzeń i Forma; 2011, 15; 155-162
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:
Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ROZWÓJ NARZĘDZI PROJEKTOWYCH, A WYKORZYSTANIE RUCHU W ARCHITEKTURZE
THE DEVELOPMENT OF TOOL DESIGN AND USE OF MOVEMENT IN ARCHITECTURE
Autorzy:
Cudzik, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/441627.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Sopocka Akademia Nauk Stosowanych
Tematy:
kinetic architecture
kinetics
movement
space
tool design
animation design
smart adaptive
responsive architecture
parametricism
generative design
Hyperbody
Oosterhuis
architektura kinematyczna
kinematyka
ruch
przestrzeń
narzędzia projektowe
projektowanie animacyjne
inteligentne systemy adaptacyjne
architektura responsywna
parametrycyzm
projektowanie generatywne
Opis:
Artykuł analizuje zależność pomiędzy rozwojem narzędzi projektowych, a wykorzystaniem ruchu w architekturze. W pierwszej części zaprezentowane zostały metody projektowe stosowane współcześnie w architekturze kinematycznej. Wyróżniamy tu projektowanie animacyjne, projektowanie generatywne, projektowanie parametryczne oraz inteligentne systemy adaptacyjne. W zależności od stosowanych metod projektowych uzyskujemy różnego rodzaju formy ruchu. Zróżnicowanie to wpływa również na ostateczne efekty funkcjonalnoprzestrzenne. W pracy przebadane zostały zależności pomiędzy narzędziami projektowymi, a powodem zastosowania ruchu. Autor analizuje dwa powody zastosowania ruchu: estetyczny oraz funkcjonalny. Przeprowadzone badania wykazują, że wraz z rozwojem stosowanych narzędzi projektowych, wzrasta poziom skomplikowania ruchu obiektów. Wraz z rozwojem technik projektowych ruch obiektów architektonicznych stał się zjawiskiem bardziej powszechnym. Jednak najistotniejsze jest, że wzrost jego złożoności sprawia, że uzyskujemy ciekawsze pod względem formalnym i funkcjonalnym formy. Architektura, którą kreujemy w ten sposób, staje się wieloznaczna, fascynuje współczesnego odbiorcę.
The article analyses the relationship between the development of design tools and the use of movement in architecture. In the first part design methods used today in kinetic architecture were presented. In kinetic design such methods are being used: animation design, generative design, parametric design and intelligent adaptive systems. Depending on the design methods we obtain different forms of movement, this diversity also affects the final functional and spatial effects. This paper has examined the relationship between design tools, the reason for implementation of movement. The author analyses the two main reasons for the use of movement, distinguishing between aesthetic and functional. The following study concerns the impact of design tools used in the kind of movement. Research shows that with the development of used design tools, increases the complexity of the movement. The development of the means of movement in architectural buildings has become increasingly common phenomenon. However, it is essential that the increase in its complexity makes it get more interesting in terms of formal and functional effect. Architecture that we create in this way, becomes more complex and therefore fascinating for contemporary customer.
Źródło:
Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo; 2013, 4/II; 49-59
2299-1263
2353-0987
Pojawia się w:
Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Efektywność tworzenia nasion linii kapusty pekińskiej i kapusty głowiastej białej w zależności od rodzaju i liczby owadów zapylających oraz warunków uprawy
Seed effectiveness of Chinese cabbage and head cabbage lines according to type and quantity of pollinator insects and plant growth conditions
Autorzy:
Kaminski, P.
Kozik, E.U.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/791244.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Ogrodnictwa
Tematy:
kapusta pekinska
kapusta glowiasta biala
nasiona
plony
rozmnazanie generatywne
warunki uprawowe
owady zapylajace
Opis:
In 2012 and 2013 the evaluation of the ability for the generative propaga-tion after cross-pollination of eleven Chinese cabbage and six head cabbage in-breed lines pollinated with the use of two types of insects: the red mason bee (Osmia rufa) and the house fly (Musca domestica) was performed in the isolated growth-cages placed in the field and in the greenhouse. The influence of quantity of the red mason bee on the seed effectiveness of cabbage genotypes was also tested. Both red mason bee and house fly were effective as pollinators for the cross-pollination, however for the head cabbage inbred lines higher seed setting was obtained when pollinated with red mason bee. Head cabbage plants pollinated in the greenhouse developed more seeds than pollinated in the field. The type of pollination insects and conditions of pollination (greenhouse, open field) had smaller impact on Chinese cabbage genotypes than head cabbage. The quantity of red mason bee on the seed effectiveness of Chinese cabbage and head cabbage had a big influence as well.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Ogrodnictwa; 2014, 22
2300-5882
2391-8969
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Ogrodnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Generatywna optymalizacja w planowaniu przestrzennym – koncept miasta przyjaznego ruchowi pieszemu
Generative design optimization in urban planning – walkability-optimized city concept
Autorzy:
Cichocka, J
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293886.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
projektowanie generatywne
optymalizacja
przyjazność dla ruchu pieszego
walk score
algorytmy genetyczne
generative design
optimization
walkability
genetic algorithms
Opis:
W artykule zaprezentowano analizę urbanistyczną oraz koncepcyjny projekt stworzony z użyciem oprogramowania Rhinoceros/Grasshopper, solvera Galapagos oraz wtyczek ShortWalk i Elk. Badania zostały przeprowadzone w ramach 15. sesji międzynarodowych warsztatów International Baikal Winter University of Urban Planning 2014 i bazują na autentycznym kontekście urbanistycznym Irkucka (luty 2014). Celem pracy jest zaproponowanie algorytmu optymalizacyjnego, który pozwoli na przekształcenie istniejących struktur urbanistycznych w dzielnice osiągalne na piechotę. Stworzony na potrzeby projektu algorytm w aplikacji Grasshopper wykorzystuje zaadaptowany kalkulator przyjazności dla pieszych (oryginalnie WalkScore®) do oszacowania wyników walk score dla poszczególnych zabudowań mieszkalnych, a następnie przy użyciu ewolucyjnego narzędzia do rozwiązywania matematycznych problemów wyszukuje optymalne lokalizacje dla nowych funkcji usługowych w taki sposób, aby zmaksymalizować średnią wyników walk score. Jako wynik implementacji algorytmu w zadanym problemie w dalszej części artykułu przedstawiono konceptualny projekt przyjaznej ruchowi pieszemu dzielnicy. We wnioskach przedyskutowano zalety i wady zaproponowanego algorytmu, wynikowy projekt, a także wskazówki dla dalszych badań.
This paper presents an urban analysis and design workflow using Rhinoceros/Grasshopper with evolutionary solver Galapagos and add-ons: Shortest Walk (ShortWalk) and Elk. The research is based on the authentic urban situation in the city of Irkutsk and was conducted within the 15th session of the International Baikal Winter University of Urban Planning 2014. The aim of the research is to propose a workflow, which reforms some part of the existing urban structure into walkable neighborhood. The study uses a walkability calculator to estimate the walk scores for the residential buildings within the design perimeter and applies genetic algorithms to point out the location of the new amenities to maximize the average of the particular walk scores. As a result, the conceptual project of walkable-optimized neighborhood is proposed. The conclusions show the limitations and potentials of the applied algorithm, discuss the resulting project and outline future research.
Źródło:
Architectus; 2015, 1(41); 119-128
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stary zamek w Grodnie. Koncepcja kształtowania architektury kontekstualnej na przykładzie zamku w Grodnie
Old Horodna Castle concept of shaping contextual architecture for example The Castle in Grodno
Autorzy:
Wojtkiewicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/370312.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
architektura
dziedzictwo
krajobraz
projektowanie generatywne
architecture
generative design
heritage
landscape architecture
Opis:
Artykuł przedstawia metody kształtowania architektury w kontekście historycznym. Opisuje przykład rewitalizacji Starego Zamku Batorego w Grodnie metodą generatywnego, niematerialnego przedstawienia historycznych obiektów w ujęciu symbolów i archetypów.
This article shows a method of shaping the architecture of the historical context. The paper presents sample of revitalization old castle of King Batory in Grodno supported by generative design systems as an immaterial, intangible presentation of historical buildings in terms of symbols and archetypes.
Źródło:
Przestrzeń i Forma; 2016, 26; 63-74
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:
Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kinetyczna morfogeneza: generatywny system rozwoju strukturalnego w oparciu o interaktywne przechwytywanie ruchu
Kinetic morphogenesis: generative system of structural expansion based on interactive motion capture
Autorzy:
Nisztuk, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293705.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
przechwytywanie ruchu
projektowanie generatywne
interaktywność
rozwój strukturalny
motion capture
generative design
interactivity
structural expansion
Opis:
Niniejszy artykuł przedstawia zasady i cele projektu Kinetyczna morfogeneza starającego się opisać ruch człowieka poprzez interaktywny system przechwytywania ruchu i tworzonej generatywnie geometrii na podstawie rzeczywistego kontekstu przestrzennego. Artykuł opisuje proces opracowania wytycznych dotyczących aplikacji, prezentuje efekty działania pierwszego prototypu, a także wskazuje kierunki dalszych prac badawczych. Celem opracowania jest odnalezienie i opisanie piękna form biologicznych powstających w oparciu o ruch człowieka. Najważniejszym aspektem badań jest czysta eksploracja formy oraz zacierającej się granicy między realnym, materialnym światem a przestrzenią wirtualną. Głównym zakładanym rezultatem projektu jest znalezienie różnorodnych możliwości generatywnej wizualizacji procesów w czasie rzeczywistym poprzez narzędzia interaktywne. Przeprowadzone badania oraz analiza rezultatów doprowadziła do lepszego zrozumienia relacji przestrzennych między ludzkim ciałem a rzeczywistym/wirtualnym kontekstem przestrzennym i odnalezienia nowych możliwości interakcji między środowiskiem generatywnym (proces cyfrowy, w którym obiekt generatywny ma szansę zaistnieć; stanowi zbiór zasad, skryptów, algorytmów określonych przez projektanta; zawiera w sobie również moduł ewaluacji, pozwalający oceniać wartość estetyczną danego obiektu generatywnego przez projektanta) a kontekstem fizycznym.
The article outlines the principles and goals of the research project Kinetic morphogenesis trying to describe human movement through interactive motion capture and generative geometry based on real spatial context. In addition, the article describes the process of design guidelines development, demonstrates the effects of the first prototype, and outlines the direction of further research related to the project. The aim is to find the beauty in biological forms which arise based on human movement. The research here is about pure form finding and blurring the boundary between real, material world and virtual space. The main assumed outcome is the exploration of various possibilities of generative process visualization in real time through an interactive tool. Additional findings resulted in better understanding of spatial relations between the human body and real (or virtual) spatial context. In addition, exploration of new possibilities of interaction between generative environment (a digital process in which the generative object has a chance to occur; is a set of rules, scripts or algorithms specified by the designer. It also has a module of evaluation which allows assessing the aesthetic value of the generative object) and real context.
Źródło:
Architectus; 2017, 4 (52); 49-64
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O strukturze intuicji normatywnych: uniwersalna gramatyka moralna
On the structure of normative intuitions: universal moral grammar
Autorzy:
Próchnicki, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/531598.pdf
Data publikacji:
2017-01-01
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
etyka
filozofia prawa
językoznawstwo generatywne
psychologia moralności
filozofia umysłu
kognitywistyka
Noam Chomsky
ethics
legal philosophy
generative linguistics
moral psychology
philosophy of mind
cognitive science
Opis:
Celem artykułu jest krytyczne scharakteryzowanie nowego, interdyscyplinarnego nurtu badań nad moralnością, określanego jako uniwersalna gramatyka moralna, oraz przedstawienie jego znaczenia dla nauk prawnych. Przedstawiciele tego programu badawczego, tacy jak John Mikhail i Marc Hauser powołują się na uczynioną przez Johna Rawlsa analogię lingwistyczną, tj. porównanie moralności do języka oraz propozycję badania jej w sposób podobny do paradygmatu językoznawstwa generatywnego Noama Chomsky’ego. Zdaniem gramatyków moralnych moralność, podobnie jak język, osadza się na wrodzonych, uniwersalnych kompetencjach poznawczych, wspólnych wszystkim ludziom. Pewne świadectwa na rzecz tej tezy pochodzą z rozmaitych dyscyplin naukowych, takich jak psychologia rozwojowa, neurobiologia, antropologia, czy logika, jednak argumenty te są przez krytyków uważane za słabe i niekonkluzywne. W artykule podjęto próbę oceny, na ile trafna i użyteczna może być analogia lingwistyczna, a także wytyczenia jej granic, m. in. poprzez przedstawienie kilku najistotniejszych elementów teorii N. Chomsky’ego i próby ich adaptacji dla systemów norm społecznych, takich jak moralność, czy prawo. Pierwszym argumentem, który zbliżać ma moralność do języka, jest tzw. niedostatek bodźca (poverty of the stimulus), opierający się na założeniu, że klasyczne mechanizmy uczenia się nie wyjaśniają fenomenu nabywania reguł językowych i moralnych. Wśród innych elementów teorii N. Chomsky’ego przetworzonych na potrzeby analizy moralności, odnaleźć można próbę scharakteryzowania moralności jako systemu zasad i parametrów (principles and parameters), podziału na moralność wewnętrzną i zewnętrzną oraz kompetencję i wykonanie, a także założenie, że istnieje wyspecjalizowany moduł umysłowy, odpowiedzialny za jej realizację. Badania prowadzone w obrębie uniwersalnej gramatyki moralnej mogą mieć istotne znaczenie dla nauk prawnych. Po pierwsze, założenia przyjmowane przez ten nurt badawczy można postrzegać jako próbę konstrukcji nowoczesnej, znaturalizowanej teorii prawa natury, która ma oprzeć się na naukach empirycznych. Co więcej, celem badaczy jest jak najpełniejsze scharakteryzowanie takich pojęć, jak np. wina, czyn, zobowiązanie, czy szkoda, i w efekcie próbę ich schematyzacji w ramach rozwiniętej logiki deontycznej, a także ukazanie źródeł intuicji z nimi związanych poprzez badania dotyczące nie tylko ich podłoża biopsychologicznego, ale również antropologię prawa, czy komparatystykę prawniczą.
The aim of the article is to critically characterize the new, interdisciplinary research program on morality: universal moral grammar, and to describe its meaning for jurisprudence. Its proponents, such as John Mikhail and Marc Hauser, refer to John Rawls’ linguistic analogy, i.e. comparison of morality to language and suggestion to study it similarly to Noam Chomsky’s generative linguistics paradigm. According to moral grammarians morality, like language, settles on innate, universal cognitive capacities, common to all people. Some evidence supporting these claim, come from various scientific disciplines, such as developmental psychology, neuroscience, anthropology or logic, but they are criticised as weak and inconclusive. The article tries to assess to what extent the linguistic analogy is accurate and useful, analyzing some of the most important N. Chomsky’s claims and their adaptations to the systems of social norms, such as morality and law. The first argument is so called poverty of the stimulus, assuming that the classic learning mechanisms cannot explain the phenomenon of acquisition of language and morals. Other elements of N. Chomsky’s theories adapted to analyze morality include characterizing morality as a system of principles and parameters, divisions between I-morality/E-morality and competence/performance, and also an assumption that the specialized mental module for it exists. Research conducted in universal moral grammar program may have substantial influence on jurisprudence. Firstly, assumptions made by moral grammarians can be seen as a construction of a modern, naturalized theory of natural law, based on empirical study. Moreover, the goal of the program is to fully describe concepts such as guilt, act, obligation or damage, and as an effect to schematize it as an advanced deontic logic, and also to discover sources of intuitions regarding them not only through research on their biopsychological foundations, but also through legal anthropology and comparative legal studies.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2017, 1(14); 102-114
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 23

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies