Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "fonologia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 30
Tytuł:
Nasal vowels in Kurpian
Samogłoski nosowe w dialekcie Kurpiowskim
Autorzy:
Rubach, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2166126.pdf
Data publikacji:
2017-12-15
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Kurpian phonology
Polish phonology
nasal vowels
Derivational
Optimality Theory
fonologia kurpiowska
fonologia polska
samogłoski nosowe
derywacyjna teoria optymalności
Opis:
This paper investigates the problem of nasal vowels in Kurpian. It is argued that Kurpian nasal schwa, as in gę̈ sty, comes historically from lax nasal ą [ã] that was used in Polish in the 15th c. Kurpian tense [õ], as in wąsy, comes historically from tense nasal ą [ɑ̃] that occurred in Polish in the 16th c. Nasal vowels and their alternations in modern Kurpian are analyzed in terms of Derivational Optimality Theory. Noteworthy here are the processes of Nasal Shift and Nasal Decomposition.
Niniejszy artykuł dowodzi, że kurpiowskie nosowe szwa, jak np. w gę̈ sty, zapisywane literą ę̈, pochodzi historycznie z samogłoski krótkiej ą, wymawianej jako nosowe [a], czyli jako [ã], w polszczyźnie XV w. Natomiast kurpiowskie nosowe [õ], jak np. w wąs, zapisywane literą ą pochodzi z samogłoski długiej ą, wymawianej jako nosowe å, czyli jako [ɑ̃ ], w polszczyźnie XVI w. Dzisiejsze kurpiowskie nosowe szwa, lepiej niż ę w języku ogólnopolskim, odzwierciedla stan literackiej polszczyzny mówionej w XVI w. Analiza formalna przeprowadzona w ramach teorii fonologii generatywnej stawia hipotezę, że nie tylko w kurpiowskim, lecz także w polszczyźnie literackiej XVII w. ą wymawiane było jako [õ] z zamkniętym o, a n ie jako [ɔ̃] z otwartym o, tak jak ma to miejsce w dzisiejszym języku ogólnopolskim. Ogólnie rzecz biorąc, odnotować trzeba, że występuje uderzające podobieństwo pomiędzy system samogłoskowym dzisiejszej kurpiowszczyzny a systemem samogłoskowym polszczyzny literackiej XVI w., por. punkty (1) i (6). W dalszej części artykułu przeprowadzona jest analiza alternacji obejmujących samogłoski nosowe w dzisiejszej kurpiowszczyźnie.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2017, Zeszyt, XXXI; 57-72
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metathesis in the History of English
Metateza w historii języka angielskiego
Autorzy:
Wójcik, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1900939.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia języka angielskiego
metateza
fonologia
history of English
metathesis
phonology
Opis:
Artykuł przedstawia analizę dwu typów metatezy w historii języka angielskiego. Obydwa typy dotyczą zmian, w których uczestniczyła spółgłoska płynna r, i w których można wyróżnić dwie przeciwstawne tendencje. Pierwsza z nich to tendencja zmierzająca do wyeliminowania kombinacji spółgłoskowych typu TR i zastąpienia ich kombinacjami typu RT widoczna na przykład w brid  bird, druga to tendencja do wyeliminowania kombinacji RT i zastąpienia ich przez TR, na przykład byrht  bryht. Najistotniejszym elementem przedstawionej analizy jest wykazanie, że obydwa rodzaje metatezy wynikają z osłabienia zdolności samogłosek do licencjonowania materiału fonologicznego.
The paper provides an analysis of two types of metathesis involving the liquid r in the history of English. The two kinds of metathesis discussed appear to employ two opposing tendencies – to eliminate a TR cluster and replace it with a RT combination, as in brid  bird and to eliminate a RT cluster creating a TR sequence instead, as in byrht bryht. The most important finding of the paper is that, despite the apparent incompatibility of the opposing tendencies visible in the English r metathesis, the change can be viewed as resulting from the weakening of the licensing potential of nuclear positions in the history of English. This aspect of the analysis allows us to place metathesis among other frequently attested English historical developments whose primary motivation lies in the weakening of nuclei.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 5; 45-63
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Old English Breaking as Sharing of Melody
Staroangielska zmiana językowa ‘breaking’ jako dzielenie elementów melodii
Autorzy:
Wójcik, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945107.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
staroangielski
zmiana językowa ‘Breaking’
fonologia CVCV
Old English
breaking
CVCV phonology
Opis:
Artykuł przedstawia analizę staroangielskiej zmiany językowej ‘Breaking’ z punktu widzenia teorii fonologii rządu w ujęciu Scheera (2004).  Najistotniejszym elementem przedstawionej analizy jest założenie, że staroangielski ‘Breaking’ to zmiana, która zachodziła w wyniku uniwersalnego osłabiania spółgłosek znajdujących się w wygłosie sylaby (czyli, w przyjętym modelu, bezpośrednio przed nielicencjonowaną i nierządzoną pustą pozycją samogłoskową). W rezultacie tego osłabiania następuje dzielenie elementów melodii pomiędzy spółgłoską i samogłoską, co w rezultacie wpływa na modyfikację samogłoski.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 5; 137-146
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag o wymowie *rʲ we współczesnej gwarze Jastarni
Some Comments on the Pronunciation of *rʲ in the Kashubian Dialect of Jastarnia
Autorzy:
Jocz, Lechosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729083.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
fonetyka
fonologia
spółgłoski
dialektologia
język kaszubski
phonetics
phonology
consonants
dialectology
Kashubian language
Opis:
Descriptions of the Kashubian sound system from the middle of the 20th allow an assumption that [r̝] (*[rʲ]) as such is currently entirely lost in the Kashubian linguistic area. However, it turns out that in Jastarnia there are still speakers that preserve [r̝] in their pronunciation with a pretty high frequency (ca. 30% of all possible cases). The paper gives basic statistical and phonetic data on the current pronunciation of this consonant and tries to answer the question about reasons of the discrepancy between the older descriptions and the real state of affairs.
Opisy kaszubskiego systemu dźwiękowego z połowy 20 wieku pozwalają zakładać, że that [r̝] (*[rʲ]) jako takie nie zachowało się na kaszubskich obszarze językowym zupełnie. Okazuje się jednak, że w Jastarni niektórzy użytkownicy miejscowej gwary nadal zachowują ten dźwięk z dość wysoką częstotliwością (ok. 30% wszystkich możliwych przypadków). Niniejszy artykuł prezentuje podstawowe dane statystyczne i fonetyczne co do wymowy tej spółgłoski we współczesnym materiale oraz podejmuje próbę określenia przyczyn sprzeczności pomiędzy starszymi opisami a faktycznym stanem rzeczy.
Źródło:
Studia – konteksty pogranicza; 2018, 2; 73-88
2543-6465
Pojawia się w:
Studia – konteksty pogranicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Traces du passé dans le français contemporain
Autorzy:
Marzys, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953808.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ewolucja języka
fonologia
morfologia
składnia
leksyka
language evolution
phonology
morphology
syntax
lexis
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 5; 29-39
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Morfologiczne funkcje alternacji prasłowiańskich
Autorzy:
Czerniakiewicz, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607854.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
alternacja
funkcja
fonologia
morfologia
samogłoski
spółgłoski
alternation
funktion
phonology
morphology
vowels
consonants
Opis:
Artykuł podejmuje próbę ustalenia funkcji alternacji wokalnych i konsonantnych fonemów zarówno w morfemach rdzennych, jak też w morfemach derywacyjnych. Analiza ta została sporządzona według okresów rozwoju języka prasłowiańskiego. Wyodrębnia się je na podstawie zachodzących istotnych zmian fonologicznych głosek. W artykule szczególnej analizie poddane są formy osobowe czasowników, których temat zarówno w języku starosłowiańskim, jak i we współczesnych językach słowiańskich kończy się na tak zwaną samogłoskę tematyczną. Badaniem zostały objęte przeważnie wyrazy utworzone od rdzeni języka praindoeuropejskiego. O ich pochodzeniu świadczy fakt, że rdzenie te występują w wielu językach indoeuropejskich.
The paper attempts to determine the function of vocal and consonant alternations of phonemens in both root and derivational morfems. This analysis has been carried outby development periods of the Proto-Slavic language. Such periods are identified based on significant phonological changes of speech sounds. The paper includes a specific analysis of personal verb forms, whose stem ends in the so-called stem vowel in Old Church Slavonic as well as in modern Slavic languages.The research primarily encompassed the words derived from the roots of the Proto-Indo-European language. Their origin is confirmed by the fact that these roots are found in many Indo-European languages.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2016, 34, 1
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem długich samogłosek w języku macedońskim
Autorzy:
Sawicka, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050008.pdf
Data publikacji:
2021-03-15
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
the Macedonian language
phonetics
phonology
long vowels
język macedoński
fonetyka
fonologia
długie samogłoski
Opis:
Autor artykułu rozważa możliwość wprowadzenia do inwentarza macedońskich jednostek fonologicznych długich fonemów samogłoskowych. Na podstawie przytaczanych argumentów propozycję tę odrzuca.
The author of the article considers the possibility of introducing long vowel phonemes into the inventory of Macedonian phonological units. On the basis of the arguments put forward, she rejects this idea.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2021, 17; 143-151
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inventari consonantici dell’italiano e del polacco a confronto
The comparison of phonological inventories of Italian and Polish consonants
Autorzy:
Broniś, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1398092.pdf
Data publikacji:
2019-12-31
Wydawca:
Ateneum - Akademia Nauk Stosowanych w Gdańsku
Tematy:
phonetics
phonology
pronunciation
italian
polish
contrastive grammar
fonetica
fonologia
pronuncia
italiano
polacco
grammatica contrastiva
Opis:
The goal of the present paper is to offer a comparative study of the consonantal phonological inventories of Italian and Polish. The first discrepancy between the two languages discussed in the paper is related to the fact that some Polish and Italian phonemes do not have any correspondents in the other language. The second issue addressed in this work is the fact that some Italian segments seem very similar to selected Polish sounds, and yet, as the paper shows, in some cases substantial differences need to be noted. The last issue presented in the paper concerns selected properties of Italian and Polish geminates.
Lo scopo di questo lavoro è quello di effettuare uno studio comparativo degli inventari consonantici dell’italiano e del polacco. La prima differenza tra le due lingue di cui parla il presente saggio è legata all’assenza dei fonemi corrispondenti in uno dei due sistemi. La seconda questione sollevata nel lavoro è l’apparente somiglianza di alcune consonanti italiane e polacche, che, pur essendo simili nell’italiano e nel polacco, presentano discrepanze fonetiche e fonologiche molto significative. L’ultimo argomento compreso nell’analisi è il confronto delle geminate dell’italiano e del polacco.
Źródło:
Forum Filologiczne Ateneum; 2019, 7, 1; 27-41
2353-2912
2719-8537
Pojawia się w:
Forum Filologiczne Ateneum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Licensing of vowel quantity and the Scottish vowel length rule
Licencjonowanie jakości samogłoski a zasada długości szkockiej samogłoski
Autorzy:
Zdziebko, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1886398.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
licencjonowanie
szkocki angielski
złożoność spółgłosek
Fonologia CV
licensing
Scottish English
substantive complexity
CV Phonology
Opis:
Autor artykułu wykazuje, iż dystrybucja długich samogłosek w szkockim dialekcie języka angielskiego jest uzależniona od dwóch czynników. Pierwszym jest złożoność spółgłoski następującej po potencjalnie długiej samogłosce. Im bardziej złożona jest spółgłoska, tym mniejsza możliwość licencjonowania długości. Drugim czynnikiem jest aktywność elementu A w licencjonowanej samogłosce. Im mniej aktywny jest element A, tym większa potrzeba licencjonowania. Interakcja tych dwóch czynników jest odpowiedzialna za obecność lub brak obecności długich samogłosek w pewnych kontekstach.
The claim of the article is that the distribution of vowel quantity in Standard Scottish English is sensitive to the substantive complexity of the following consonant, which may block the licensing  originating in the V position that follows the potential long vowel (Licensing Absorption). Licensing Absorption interact with the scale of the preponderance of A element within the featural make-up of licensed vowels thus deriving the attested pattern of the distribution of vowel length in SSE.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 11; 145-162
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
How to Create a Language for the Whole People? On the Codification of Putonghua Pronunciation
Autorzy:
Kurpaska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1798456.pdf
Data publikacji:
2019-11-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Putonghua; mandaryński; kodyfikacja; reforma językowa; fonetyka; fonologia
Putonghua; Mandarin; codification; language reform; phonetics; phonology
Opis:
Jak stworzyć język dla wszystkich ludzi? O kodyfikacji wymowy Putonghua Proces tworzenia nowoczesnego języka narodowego dla całych Chin był długi. Zaczął się na początku XX wieku, kiedy stało się jasne, że potrzebny jest wspólny język, by zjednoczyć Chińczyków. W ten sposób powstała koncepcja Guóyǔ — „języka narodowego”. Po założeniu Chińskiej Republiki Ludowej prace zostały wznowione, standard został przemianowany na Pǔtōnghuà — „wspólną mowę”. Jego wymowa opiera się na dialekcie Pekinu, dialekty mandaryńskie były źródłem leksyki, a gramatykę oparto na „modelowych pracach w báihuà”. Jak jednak dokładnie wyglądały prace nad stworzeniem nowego standardu? Ten artykuł ma na celu pokazanie procesu kodyfikacji wymowy tego, co obecnie znamy jako Pǔtōnghuà. Dlaczego postanowiono wybrać mowę Pekinu jako punkt wyjścia, jak przebiegały prace, a także jak zmieniał się sam standard?
The process of creating a modern national standard language for the whole of China has been long. It started in the beginning of the 20th century, when it became clear that a common spoken tongue was needed to unite the Chinese people. Thus the concept of Guóyǔ — ‘national language’ — was created. After the founding of People’s Republic of China, the work was taken up anew, the standard was renamed Pŭtōnghuà — ‘common speech.’ Its pronunciation is based on the dialect of Beijing, the Mandarin dialects have been the source of lexicon, and grammar has been founded on “model works in báihuà.” But how exactly did the work on creating the new standard look like? This paper intends to show the process of codification of the pronunciation of what we now know as Pŭtōnghuà. How it was decided to choose the speech of Beijing as the starting point, how the work was carried out, and also how the standard is changing.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 9; 89-100
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
North Welsh Long Vowels from the Government Phonology Viewpoint
Północnowalijskie długie samogłoski z perspektywy fonologii rządu
Autorzy:
Czerniak, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1887082.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
fonologia rządu
walijski
długie samogłoski
wzdłużenie
licencjonowanie
Government Phonology
Welsh
long vowels
lengthening
licensing
Opis:
Artykuł podejmuje problematyki związaną z długością samogłosek w północnej odmianie języka walijskiego. Narzędziem formalnym, jakie zostało wykorzystane do przeprowadzenia analizy fonologicznej, był model fonologii rządu. Model ten został wybrany z uwagi na jego niearbitralne ujęcie struktury sylabicznej. Przedstawione dane zostały zebrane z szeregu dostępnych publikacji na temat wymowy języka walijskiego oraz skategoryzowane w sposób umożliwiający klarowną analizę. Następnym krokiem było podsumowanie analiz długich samogłosek w języku walijskim wykonanych w różnych modelach teoretycznych w odniesieniu do ostatniego ćwierćwiecza. Zarówno mocne, jak i słabe punkty tych analiz posłużyły do sformułowania nowych hipotez prezentowanych w proponowanej analizie. Analiza proponowana w tym artykule zakłada, że długie samogłoski nie stanowią takiej struktury sylabicznej przez całą derywację, ale są efektem wzdłużenia. Struktura takiej samogłoski składa się z dwóch odrębnych ośrodków sylaby, z czego jeden jest wtrącony przez akcentowanie, oddzielonych od siebie pustym nagłosem. Melodia długiej samogłoski jest efektem rozprzestrzenienia się struktury segmentu na pustą pozycję, która musi być licencjonowana.
The aim of this article is to address the issue of vowel length in the northern varieties of the Welsh language. The approach used to perform the formal analysis was the theory of Government Phonology. This model was chosen because of its non-arbitrary assumptions concerning the syllabic structure. The data were collected from various academic works dealing with the pronunciation of Welsh and subsequently categorised so that it could be clearly presented and analysed. Further, the paper summarises previous analyses of Welsh vowel length giving a critical overview of different approaches. Their strong and weak points help formulate new hypotheses. The analysis proposed in this article assumes that Welsh long vowels obtain their structure as a result of lengthening. The structure of such a vowel is composed of two independent nuclei separated with an empty onset, which is induced by stress. The melody of the vowel is a result of spreading to an empty position which has to be licensed.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 5; 49-69
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komponent fonologiczny języka polskiego jako struktura rdzeń-peryferie na przykładzie akcentu wyrazowego w galicyzmach
Autorzy:
Radomski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050055.pdf
Data publikacji:
2021-03-29
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
gallicisms
loanword phonology
word stress
Optimality Theory
galicyzmy
fonologia zapożyczeń
akcent wyrazowy
teoria optymalności
Opis:
Tematem artykułu jest adaptacja akcentu wyrazowego w galicyzmach w języku polskim. Przedstawione dane pokazują, że omawiane zapożyczenia można podzielić na dwie kategorie pod względem umiejscowienia akcentu. Z jednej strony istnieją wyrazy z akcentem paroksytonicznym, zgodne z rodzimymi regułami akcentowania. Z drugiej strony są takie wyrazy, które zachowują pierwotny akcent oksytoniczny, naruszając te zasady. Proponowana analiza formalna tego zjawiska w ramach teorii optymalności opiera się na założeniu wywiedzionym z prac Itô i Mestera (1995, 1999, 2001), zgodnie z którym systemy fonologiczne języków naturalnych mają strukturę rdzeń-peryferie. Galicyzmy z akcentem paroksytonicznym zostały przyporządkowane do rdzenia, natomiast te z akcentem oksytonicznym do sfery peryferyjnej. W każdej z tych warstw obowiązują odmienne rankingi ograniczeń fonologicznych, czego wynikiem jest rozbieżność akcentowania w obu grupach zapożyczeń.
The article deals with word stress adaptation in French loanwords in Polish. The presented data demonstrate that the borrowings in question can be divided into two categories in terms of stress placement. On the one hand, there are items with penultimate stress, which conform to native Polish stress rules. On the other hand, there are those which retain the original final stress in violation of these rules. The proposed formal analysis of this phenomenon within Optimality Theory is based on the assumption derived from Itô and Mester (1995, 1999, 2001) that phonological systems of natural languages have a core-periphery structure. The gallicisms with penultimate stress have thus been assigned to the core, while those with final stress to the periphery. It is argued that each stratum has a different constraint ranking, which results in the divergent adaptation of word stress.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2021, 17; 208-219
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój samogłosek nosowych w gwarze strzepskiej
Autorzy:
Jocz, Lechosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567946.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
Kashubian language
Kashubian dialects
phonetics
phonology
nasal vowels
język kaszubski
gwary kaszubskie
fonetyka
fonologia
samogłoski nosowe
Opis:
The paper is devoted to the development of the former nasal vowels in the Kashubian dialect of Strzepcz. Taking into consideration modern analyses of their pronunciation in other Kashubian dialects, one can assume that older descriptions are highly outdated. The paper is based on the auditory analysis of over 450 realisations of the original nasal vowels in various contexts with a support of the visual analyses of spectrograms and auxiliary acoustic measurements. There were four informants: two representing the middle generation (a man and a woman) and two (a man and a woman) from the older generation.A synchronous nasality occurred in only 1,9% of realisations (without taking account of *[ɑ̃] at the end of the word where it is denasalized without exception) and only in the case of *[õ] in the front of fricative consonants. In 3,7% of realizations a full denasalisation was observed. In 94,4% of cases occurred an asynchronous nasality with a vowel and following nasal consonant or a glide. The vocalic (syllabic) segment is in over 80% of asynchronous realisations fully denasalised. The observed situation is diametrically different from those presented in the older descriptions. From the phonological point of view on should analyse the original nasal vowels as sequences of /V/ and underlying glide /w̃/.
Artykuł poświęcony jest wymowie dawnych samogłosek nosowych w gwarze Strzepcza. Ostatnie oryginalne opracowania tego zagadnienia pochodzą sprzed kilkudziesięciu lat i w świetle współczesnych opisów innych obszarów gwarowych można było założyć ich co najmniej znaczną dezaktualizację. Podstawą opisu była audytywna analiza ponad 450 realizacji dawnych nosówek w różnych pozycjach fonetycznych, wsparta wzrokową analizą spektrogramów oraz pomocniczymi pomiarami akustycznymi. Informatorami były cztery osoby (mężczyzna i kobieta w wieku średnim oraz mężczyzna i kobieta w wieku starszym). Wymowa synchroniczna wystąpiła tylko w 1,9% przypadków (bez uwzględnienia poświadczeń wygłosowego *[ɑ̃], które ulega konsekwentnej denazalizacji), w dodatku wyłącznie przed szczelinowymi. Denazalizacja charakteryzuje 3,7% wszystkich realizacji. W 94,4% przypadków zarejestrowano jakąś formę asynchronii, czyli wymowę z wyodrębnioną spółgłoską nosową lub glajdem. W ponad 80% realizacji asynchronicznych dochodzi do całkowitego odnosowienia segmentu wokalicznego (zgłoskotwórczego). Stanowi to diametralną różnicę w stosunku do starszych opracowań. Z fonologicznego punktu widzenia należy przyjąć na miejscu dawnych samogłosek nosowych sekwencje dwufonemowe z /w̃/ jako kontynuantem nosowości.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2017, 14
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
System samogłoskowy gwary Dąbrówki Wielkopolskiej
The Vowel System of the Dialect of Dąbrówka Wielkopolska
Autorzy:
Jocz, Lechosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498344.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
fonetyka
fonetyka akustyczna
fonologia
system samogłoskowy
gwary wielkopolskie
phonetics
acoustic phonetics
phonology
vowel system
Greater Poland dialects
Opis:
The aim of the paper is to provide a phonetic and phonological description of the vowel system of the Dąbrówka Wielkopolska dialect. The analysed material revealed the very good retention of the original dialectal phenomena (e.g. the diphthongal pronunciation of *[ɨ], diversity of monophthongal and diphthongal variants of */o/, or two allophones of /u/ conditioned by the preceding consonant). The acoustic analyses provide a precise phonetic description of the dialect’s vowels and revisions to the previous descriptions (e.g. the allophone of /u/ after coronal and palatal consonants is not only lowered, but also centralised, the reflexes of */eː, eN, ẽ/ after palatals are distinct from /i/, the reflex of */aː/ is sometimes lower than [ɔ], but never reaches the height of [ɒ]). Farther, the perceptive and acoustic analyses revealed a – hitherto unnoticed – opposition between the reflexes of */eː/ on the one hand, and the reflexes of */e/ before /N/ and the vocalic reflexes of */ẽ/ on the other, and, consequently, made it possible to discover a “new” vowel phoneme.
W niniejszym artykule przedstawiono akustyczno-fonetyczną i fonologiczną analizę samogłosek współczesnej gwary Dąbrówki Wielkopolskiej. W przebadanym materiale stwierdzono bardzo dobre zachowanie fonetycznych cech gwarowych (np. dyftongicznej wymowy *[ɨ], bogactwa wariantów dyftongicznych i monoftongicznych */o/ czy uwarunkowanej sąsiedztwem lewostronnym alofonii /u/). Analiza akustyczna pozwoliła na precyzyjną charakterystykę głosek gwary i rewizję dotychczasowych opisów (np. alofon /u/ po koronalnych i palatalnych jest nie tylko obniżony, ale również scentralizowany, kontynuanty */eː, eN, ẽ/ po miękkich zachowują odrębność od /i/, kontynuant */aː/ bywa nieco obniżony w stosunku do [ɔ], ale nie osiąga poziomu [ɒ]). Ponadto analizy audytywne i akustyczne umożliwiły wykazanie niezauważonej dotychczas opozycji pomiędzy kontynuantem */eː/ a kontynuantem /e/ przed /N/ i ustnym kontynuantem */ẽ/, a w konsekwencji odkrycie „nowego” fonemu samogłoskowego.
Źródło:
Gwary Dziś; 2016, 8; 115-140
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phonology and Attrition: Sociolinguistics of (Ukrainian) Sound Perception
Fonologia i atrycja: Socjolingwistyka (ukraińskiej) psychoakustyki
Autorzy:
Chybras, Yurii
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407661.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:
fonetyka
fonologia
atrycja językowa
dryf językowy
angielski
ukraiński
czeski
phonetics
phonology
language attrition
language drift
English
Ukrainian
Czech
Opis:
This article’s research question is to explore the role of sociolinguistic factors in combination with phonology-driven perception. The preliminary hypothesis is that sociolinguistic factors like bilingualism and L2 interference (attrition, as in de Leeuw, E., Chang, C. 2023) may have a decisive role in the process of sound perception and is based on the example of English-Czech/Slovak and English-Ukrainian loanword adaptation cases involving the phonemes /ɡ/, /h/, /ɦ/, and /x/: Czech and Slovak speakers adapt [h] as [ɦ] while Ukrainian speakers tend to adapt the same phoneme as [x] despite having /ɦ/ in their phonological inventory. This tendency seems to correlate with phonological attrition (L2 interference of Russian) and has been a topic of active discussions, especially so since the 2022 full-scale Russian invasion of Ukraine. The research method is based on a questionnaire with audio samples containing both already existing and made-up proper names and words. Half of the test vocabulary units are designed to contain the chosen sounds, the rest of the units are represented by established, already existing, names, and units that do not contain the chosen sounds to provide a cover for the experiment. The respondents are asked to listen to the audio samples and write down the units as they hear them using Ukrainian alphabet. The respondents were provided with a fake description, and a fake goal of the experiment to exclude possible bias.
Celem badawczym tego artykułu jest zbadanie roli czynników socjolingwistycznych w połączeniu z percepcją opartą na fonologii. Wstępna hipoteza głosi, że czynniki socjolingwistyczne, takie jak dwujęzyczność i interferencja L2 (atrycja), mogą odgrywać decydującą rolę w procesie percepcji dźwięku i opiera się na przykładzie przypadków adaptacji zapożyczeń angielsko-czesko/słowackich i angielsko-ukraińskich z udziałem fonemów /ɡ/, /h/, /ɦ/ i /x/: użytkownicy języka czeskiego i słowackiego adaptują [h] jako [ɦ], podczas gdy użytkownicy języka ukraińskiego mają tendencję do adoptowania tego samego fonemu jako [x], pomimo posiadania /ɦ/ w swoim zasobie fonologicznym. Wydaje się, że ta tendencja koreluje z atrycja fonologiczną (interferencja języka rosyjskiego jako L2) i była tematem licznych dyskusji, zwłaszcza od czasu rosyjskiej pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w 2022 roku. Metoda badawcza opiera się na kwestionariuszu z próbkami dźwiękowymi zawierającymi zarówno istniejące, jak i wymyślone nazwy własne i słowa. Połowa testowanych jednostek słownictwa ma zawierać wybrane dźwięki, pozostałe jednostki są reprezentowane przez ustalone, już istniejące nazwy, a jednostki, które nie zawierają wybranych dźwięków, pomagają jedynie ukryć cel eksperymentu. Respondenci proszeni są o odsłuchanie próbek audio i zapisanie jednostek tak, jak je słyszą, używając alfabetu ukraińskiego. Przedstawiono im nieprawdziwy opis i cel eksperymentu, aby wykluczyć ewentualne uprzedzenia.
Źródło:
Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2023, 8, 2; 147-164
2543-7844
Pojawia się w:
Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 30

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies