Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "folklore texts" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-6 z 6
    Tytuł:
    Oparta na etymologii metoda rekonstrukcji fragmentów tekstów sakralnych pogańskich Słowian. Ustnie przekazywana poezja wczesnego średniowiecza
    The etymology-based method of reconstructing sacral texts of heathen slavs. The oral tradition of early medieval poetry
    Autorzy:
    Doschek, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048511.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-27
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    etymology
    reconstruction
    folklore
    folklore texts
    sacred poetry
    phraseology
    etymologia
    rekonstrukcja
    folklor
    teksty folklorystyczne
    poezja sakralna
    frazeologia
    Opis:
    In their etymology-based reconstruction of the Proto-Slavic myth of the god Grom and the Serpent god, Vyacheslav Vsevolodich Ivanov and Vladimir Nikolayevich Toporov showed that Slavic folk literature features fragments of Proto-Slavic sacred poetry, which survived in local folklore thanks to oral tradition. The reconstruction method discovered by the Russian scholars helps determine how many elements of ancient phraseology have survived even to this day, mainly thanks to folklore. Radoslav Katičić continues this work and mainly focuses on the folk texts of the Southern Slavs and the Ruthenian folklore, as well as the folklore of other Slavic countries. He searches for traces of another Proto-Slavic myth – that of the Proto-Slavic god of harvest.
    Źródło:
    Prace Polonistyczne; 2021, 76; 367-378
    0079-4791
    Pojawia się w:
    Prace Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Концепт БОГОРОДИЦА в украинской и польской языковых картинах мира
    The Concept MOTHER OF GOD in the Ukrainian and Polish Linguistic Worldviews
    Pojęcie BOGURODZICA w ukraińskim i polskim językowym obrazie świata
    Autorzy:
    Сукаленко, Татьяна Николаевна
    Ладыняк, Наталия Богдановна
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38702550.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    linguistic worldview
    the concept MOTHER OF GOD (Bohorodytsia/Bogurodzica)
    conception
    artistic discourse
    folklore texts
    verbalisers of the concept
    Opis:
    This article brings a comparative analysis of the concept MOTHER OF GOD (Bohorodytsia/Bogurodzica) as represented in the Ukrainian and Polish linguistic worldviews. Basing on the data of different types of dic-tionaries of the Ukrainian and Polish languages, folklore texts and artistic discourse, the study identifies the means of its verbalisation in Ukrainian and Polish and their similar and distinctive features. The results of lexicographic analysis indicate that the definitions of this concept in the two languages are the closest in content in the categories Bozha Matir and Matka Boża ‘the name of Christ’s Mother in Christian faith’. In modern explanatory dictionaries of the Ukrainian language the lexeme Bohorodytsia ‘Mother of God’ is primary, neutral, while the dictionaries of the Polish language list a combination of lexemes Matka Boża in this function. In Ukrainian and Polish ethnocultures Bohorodytsia / Matka Boża means ‘caring, loving mother, mother of all people, defender of the disadvantaged’. The analysis of Ukrainian and Polish artistic discourse revealed the metaphorical use of lexical units Bohorodytsia/Bogurodzica for denoting the concept MOTHER OF GOD, reflecting the ethnocultural specifics of the individual characteristics of the writers’ worldview.  
    W artykule została przeprowadzona analiza porównawcza pojęcia BOGURODZICA, przedstawionego w ukraińskim i polskim językowym obrazie świata. Na podstawie materiałów różnego rodzaju słowników języka ukraińskiego i polskiego, tekstów folklorystycznych i dyskursu artystycznego zostały zidentyfikowane sposoby jego werbalizacji w języku ukraińskim i polskim, zostały ustalone cechy analogiczne i dystynktywne. Analiza leksykograficzna wykazała, że definicje pojęcia w języku ukraińskim i polskim są najbardziej podobne pod względem treści w kategoriach Божа Матір i Matka Boża – ‘u chrześcijan nazwa matki Chrystusa’. We współczesnych słownikach objaśniających języka ukraińskiego podstawowym i neutralnym jest leksem Богородиця, podczas gdy w słownikach języka polskiego do tego celu służy kombinacja leksemów Matka Boża. W etnokulturze ukraińskiej i polskiej Богородиця / Matka Boża to ‘troskliwa, kochająca matka, matka wszystkich ludzi, obrończyni pokrzywdzonych’. Analiza ukraińskiego i polskiego dyskursu artystycznego pokazała użycie metaforycznych jednostek leksykalnych do określenia pojęcia BOGURODZICA, odzwierciedlających etnokulturową specyfikę cech indywidualnych światopoglądu pisarzy.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The role of literature in Ryszard Berwińskiʼs “Studies in Folk Literature”
    Rola literatury w „Studiach o literaturze ludowej” Ryszarda Berwińskiego
    Autorzy:
    Raczyńska, Sabina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087734.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Literature and folklore
    folk culture
    demonology and popular belief
    texts of folklore
    folklore studies
    Ryszard Berwiński (1819–1879)
    Ryszard Berwiński
    literatura ludowa
    kultura ludowa
    ludowość
    demonologia
    historia literatury
    folklorystyka
    Opis:
    This article examines the problem of the significance of literature, not just folk literature, in Ryszard Berwiński's Studies in Folk Literature from the Historical and the Scholarly Perspective, published in Poznań in 1854. This subject was largely marginalized in discussions of this magisterial work because of what could seem as the author's inordinate preoccupation with demonology. This article looks again at his approach, which deserves a reappraisal. The discussion is divided into three parts. The first part examines the terms used by Berwiński to describe folk literature and texts that are connected with it in various ways, which for him and other 19th‑century researches constituted the essence of folklore. The second part focuses on those types of texts Berwiński regarded as crucial for the study of the sources of folk belief, while the third reviews his vision of the cultural and social role of literature in the 19th century. Together, these analyses reconstruct Berwiński's view on the functioning of literature in folklore studies and, more broadly, in the processes of the creation of a communal identity.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2020, 5; 451-467
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pragmatyka tekstów mitologicznych w białoruskiej tradycji folklorystycznej początku XXI w.
    Autorzy:
    Shved, Ina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2081379.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    mythological texts
    pragmatic
    Belarusian folklore
    teksty mitologiczne
    pragmatyka
    folklor białoruski
    міфалагічны тэкст
    прагматыка
    беларускі фальклор
    Opis:
    The following article presents the results of synchronous pragmatic analysis of mythological texts that exist in different regions of Belarus nowadays. The analysis takes into account thematic, linguistic and situational parameters of the actualization of mythological texts. It is shown that mythological texts, functioning in various forms of everyday, semi-ritual and ceremonial speech, affirm stereotypes of human behaviour, which are focused on the first member of the opposition „norm – anti-norm,” reveal the features of rules, regulations, prohibitions, and consequences. The wording of prohibitions, rules, and recommendations may not be included in the text if the experienced listener – „the bearer” of the tradition – has mastered the necessary background knowledge and is able to derive these formulations independently. Moreover, such conclusions can simultaneously relate to different areas: mythological knowledge, practical skills needed in everyday life and extreme situations, moral and ethical, religious ideas, and norms. Mythological stories, depending on the individual dispositions of the active bearers of the tradition can not only convince listeners of the existence of extraterrestrial forces and beings, the possibility of crossing the world border on both sides, the diffuse interpenetration of this and other worlds, affirm the unity of living and dead members, but also allow you to visualize, „feel/hear” representatives of the outside world. In addition to the dominant phatic function, informative, didactic, therapeutic, and emotional functions related to all of the above are defined.
    W artykule zaprezentowano wyniki pragmatycznej analizy synchronicznej mitologicznych tekstów ludowych, które funkcjonują obecnie w różnych regionach Białorusi. Podczas analizy materiału źródłowego uwzględniono jego specyfikę tematyczną, językową oraz sytuacyjną. Ustalono, iż teksty folklorystyczne funkcjonujące w życiu codziennym człowieka, a także utrwalone w kulturze gatunki obrzędowe, odzwierciedlają stereotypy ludzkich zachowań. Ukierunkowane na pierwszy człon opozycji „norma – antynorma” ujawniają zasady, nakazy, zakazy oraz konsekwencje ich łamania. Mimo że formuły zakazów, zasad postępowania, zaleceń często nie są składnikami analizowanych tekstów, są one czytelne dla odbiorcy, „nosiciela” tradycji, dzięki znajomości szerszego kontekstu kulturowego, który pomaga mu je odkryć. Przy tym wnioski mogą dotyczyć różnorodnych sfer: wiedzy mitologicznej, praktycznych umiejętności niezbędnych w życiu codziennym oraz sytuacjach ekstremalnych, moralnoetycznych i religijnych idei oraz norm. W zależności od indywidualnych dyspozycji odbiorcy teksty mitologiczne nie tylko przekonują słuchacza o istnieniu sił nadprzyrodzonych oraz istot pozaziemskich, o możliwości przekraczania granicy świata realnego i fantastycznego, o dyfuzji tego i tamtego świata, stwierdzają jedność żywych i zmarłych członków rodu oraz pozwalają wizualizację, „odczucie” przedstawicieli świata pozaziemskiego. Poza dominującą funkcją fatyczną, mitologiczne teksty ludowe pełnią także funkcję informacyjną, dydaktyczną, terapeutyczną oraz związaną z wymienionymi emocjonalną.
    У артыкуле разглядаюцца вынікі сінхроннага прагматычнага аналізу міфалагічных тэкстаў, якія бытуюць у розных рэгіёнах Беларусі ў наш час. Пры аналізе ўлічваюцца тэматычныя, моўныя і сітуатыўныя параметры актуалізацыі міфалагічных тэкстаў. Высветлена, что міфалагічныя тэксты, функцыянуючы ў розных формах побытавага, паўабрадавага і абрадавага маўлення, сцвярджаюць стэрэатыпы чалавечых паводзінаў, якія арыентаваны на першы член апазіцыі «норма – антынорма», раскрываюць асаблівасці правілаў, прадпісанняў, забарон і наступствы іх парушэння. Самі фармулёўкі забаронаў, правілаў, рэкамендацый могуць не ўключацца ў тэкст, калі дасведчаны слухач – „носьбіт” традыцыі – засвоіў неабходны комплекс фонавых ведаў і ў стане вывесці гэтыя фармулёўкі самастойна. Прычым такія вывады могуць адначасова тычыцца розных сфер: і міфалагічных ведаў, і практычных навыкаў, неабходных у паўсядзённым жыцці ды экстрэмальных сітуацыях, і маральна-этычных, рэлігійных ідэй, нормаў. Міфалагічныя аповеды ў залежнасці ад індывідуальных дыспазіцый актыўных „носьбітаў” традыцыі могуць не толькі ўпэўніваць слухачоў у існаванні іншасветных сіл і істот, у магчымасці перасячэння міжсветавай мяжы з абодвух яе бакоў, дыфузнага ўзаемапранікнення таго і гэтага светаў, сцвярджаць адзінства жывых і памерлых членаў родавага калектыву, але і дазваляюць візуалізаваць, «адчуць/пачуць» прадстаўнікоў іншасвету. Акрамя дамінантнай фатычнай функцыі, вызначаюцца інфарматыўная, дыдактычная, тэрапеўтычная, а таксама звязаная з усімі пералічанымі эмацыянальная функцыі.
    Źródło:
    Studia Białorutenistyczne; 2021, 15; 107-131
    1898-0457
    Pojawia się w:
    Studia Białorutenistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowo w tekstach prozy ludowej w świetle teorii aktów mowy (zarys problematyki)
    Autorzy:
    Wójcicka, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/694825.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    prose texts of folklore
    speech act
    illocutionary and perlocutionary aspect
    directives
    commissives
    declarations
    expressives
    word magic.
    prozatorskie teksty folkloru
    akt mowy
    aspekt illokucyjny i perlokcyjny
    dyrektywy
    komisywy
    deklaracje
    ekspresywy
    magia słowa.
    Opis:
    The article concerns a particular function of word in folk culture, which results from word features presented in the first part of the text. These are: opacity, materiality, spatiality,  sacredness, self-agency, magicality, rituality and tabooism. The second part of the article is dedicated to an analysis of speech acts in selected, mainly XIX century prose texts of folklore.  The subject of the analysis are illocutionary and perlocutionary aspects as well as associated with them so-called constitutive and obligative speech acts in collected texts of legends, religious folk tales and magic fables. The above mentioned speech acts have various plot and structural functions: they create a new text reality and a hero as well as they move a story forward determining the text climax(mainly commissives) connected with the shown by W. Propp function defined as the hero’s attempt. Certainly, the outlined in the article method of analyzing folklore texts in the light of speech act theories can be extended to genealogical and morphological analyses.
    Artykuł dotyczy szczególnej funkcji słowa w kulturze ludowej, wynikającej z jego cech, które  wskazano w pierwszej części tekstu. Są to: nieprzejrzystość, materialność, przestrzenność, sakralność, sprawczość, magiczność, rytualność i tabuiczność. Drugą część artykułu poświęcono analizie aktów mowy w wybranych, głównie XIX wiecznych tekstach prozy ludowej. Przedmiotem analizy są aspekty illokucyjne i perlokucyjne oraz związane z nimi tzw. konstytutywne i obligatywne akty mowy w zebranych tekstach legend, podań wierzeniowych i bajek magicznych. Wymienione akty mowy pełnią różne funkcje fabularno-strukturalne: kreują nową rzeczywistość tekstową oraz bohatera oraz posuwają akcję tekstu do przodu, stanowiąc (głównie komisywy) punkt kulminacyjny tekstu, związany ze wskazywaną przez W. Proppa funkcją określaną jako próba bohatera. Z pewnością zarysowaną w artykule metodę analizy tekstów folkloru w świetle teorii aktów mowy można poszerzyć o analizę genologiczną i morfologiczną.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2017, 6
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badanie opowieści wspomnieniowych o tragedii żydowskiej w czasie II wojny światowej
    Researching memoir-based stories of jewish suffering during the second world war
    Autorzy:
    Hajduk-Nijakowska, Janina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1788605.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-06
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    memoirs-based story
    oral history
    folklore-generating situation
    edition of folkloristic texts
    opowieść wspomnieniowa
    sytuacja folklorotwórcza
    edycja tekstów folklorystycznych
    Opis:
    Wspomnienia i tzw. świadectwa mówione są ważnym źródłem poznania mikrohistorii, doświadczeń jednostkowych związanych z tragedią żydowską w czasie II wojny światowej. Udowodnili to badacze z Centrum Badań nad Zagładą Żydów PAN, publikując w 2018 roku obszerną pracę pt. Dalej jest noc, Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski. Zdaniem autorki, gromadzone przez folklorystę Dionizjusza Czubalę w trakcie wieloletnich badań terenowych opowieści wspomnieniowe powiązane z tą tematyką, mogłyby wzbogacić analizę funkcjonującej w obiegu pamięci o tamtych tragicznych wydarzeniach. Niestety, sposób ich zredagowania przez Piotra Grochowskiego w tomie pt. O tym nie wolno mówić… Zagłada Żydów w opowieściach wspomnieniowych ze zbiorów Dionizjusza Czubali (2019) nie daje takiej możliwości. Autorka zdecydowanie podważa nie tylko zastosowaną przez Grochowskiego metodę redagowania tekstów zapisanych przez Czubalę, ale także ich uporządkowania w antologii, które ujawnia tradycyjne (ilustracyjne) podejście do zgromadzonych w terenie materiałów. Uniemożliwia to czytelnikowi śledzenie procesu zmiany postaw narratorów wobec tematu żydowskiego. W artykule zanegowano też zasadność umieszczania przez Grochowskiego opowieści wspomnieniowych gdzieś „pomiędzy” praktykami badawczymi z zakresu folklorystyki i oral history, podkreślającnatomiast wartość materiałów pozyskanych metodą oral history do ich analizy i interpretacji przez różne dyscypliny badawcze.
    Memoirs and the so-called oral testimonies provide a valuable source for learning about the microhistory of individual people’s experience connected with the tragedy of the Jews during the Second World War. This has been proved by researchers from the Polish Centre for Holocaust Research of the Polish Academy of Sciences and their extensive work published in 2018 under the title Dalej jest noc, Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski [„Night without End: The Fate of Jews in Selected Counties of Occupied Poland”]. As I argue, the memoir-based stories collected by folklore researcher Dionizjusz Czubala in the many years of his field studies connected with this subject matter can substantially enrich the analysis of the current memory of those tragic events. Unfortunately, the way these stories were edited by Piotr Grochowski in the volume entitled O tym nie wolno mówić… Zagłada Żydów w opowieściach wspomnieniowych ze zbiorów Dionizjusza Czubali ["We are not allowed to speak about it. The extermination of the Jews in memoirs from the collection of Dionizjusz Czubala"] (2019) does not offer such a possibility. I would like to question not only the very method in which these texts were edited but also their order in the anthology, which reveals the traditional (illustrative) approach to the materials collected in field studies. As a result, the reader cannot follow the process of changes occurring in the narrators’ attitudes to the Jewish themes and problems. Moreover, I also argue against Grochowski’s positioning the memoirs somewhere “between” research practices from the sphere of folklore studies and oral history. Finally, I propose that the value of materials obtained with the use of the oral history method resides in analyses and interpretations coming from different scientific domains.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2021, 2; 35-49
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-6 z 6

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies