Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "fitotoksycznosc" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Analysis of the properties of coal sludge in the context of the possibility of using it in biological reclamation
Analiza właściwości mułów węglowych pod kątem możliwości ich wykorzystania w rekultywacji biologicznej
Autorzy:
Śliwka, Małgorzata
Kępys, Waldemar
Pawul, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2173840.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
waste management
phytotoxicity
coal sludge
biological reclamation
muł węglowy
gospodarka odpadami
fitotoksyczność
rekultywacja biologiczna
Opis:
The mining industry, including hard-coal mining, has a significant and multifaceted impact on all components of the environment. One of the factors is the production of various types of waste which, due to their physico-chemical and ecotoxic properties, do not always pose a threat to the environment and can be used in various ways. Such treatment of waste perfectly fits into the concept of the circular economy through the protection of natural resources and the maximum re-use of waste. One of the wastes generated by hard-coal mines is coal sludge from the purification of underground water in surface settling tanks. The article presents the results of research on the physico-chemical and phytotoxic properties of carbon sludges from two settling tanks with regard to assessing the possibility of their re-use in the reclamation of degraded areas. These sludges contain mainly sand fractions. An analysis of their chemical composition revealed the presence of heavy metals. Leachability studies have shown that despite the high concentrations of metals, a small quantity of these metals passes into the solution. In this respect, therefore, they do not pose a threat to the environment. However, a threat may result from the presence of chlorides and sulphates, the amounts of which are influenced by, among other factors, the time of waste storage in the settling tank. Phytotoxicity tests performed on garden cress (Lepidium sativum) did not show a toxic effect at any concentration of the water extract. In addition, for one of the sludges, water extracts with concentrations starting from 12.5 and 50% stimulated the growth of the plant’s shoots and roots, respectively. The results show that the tested coal sludges may be used in appropriate doses for reclamation work, for example, when establishing a plant cover.
Przemysł wydobywczy, w tym górnictwo węgla kamiennego, oddziałuje istotnie i wielokierunkowo na wszystkie składowe środowiska. Jednym z problemów jest wytwarzanie rożnego rodzaju odpadów, które ze względu na swoje właściwości fizykochemiczne oraz ekotoksyczne nie zawsze stanowią zagrożenie dla środowiska i mogą być w różny sposób wykorzystane, np. w budownictwie, drogownictwie, przemyśle energetycznym, górnictwie, a także zagospodarowane przyrodniczo i w rolnictwie. Takie postępowanie z odpadami doskonale wpisuje się w koncepcję gospodarki obiegu zamkniętego, poprzez ochronę surowców naturalnych oraz maksymalne wykorzystanie powstających odpadów. Jednym z odpadów górnictwa węgla kamiennego są muły węglowe pochodzące z oczyszczania wód dołowych w powierzchniowych osadnikach. W artykule przedstawiono wyniki badań właściwości fizykochemicznych oraz fitotoksycznych mułów węglowych pochodzących z dwóch osadników, pod kątem oceny możliwości ich wykorzystania w rekultywacji terenów zdegradowanych. Muły zawierają głównie frakcję piaskową. Analiza składu chemicznego wskazała obecność w odpadach metali ciężkich. Ze względu na ochronę gleb, wysokie zawartości baru i chromu ograniczają możliwość wykorzystania tego odpadu do terenów przemysłowych i komunikacyjnych. Badania wymywalności wykazały, że pomimo wysokich stężeń metali, do roztworu przechodzi ich niewielka ilość. Pod tym względem nie stanowią więc zagrożenia dla środowiska. Z kolei zagrożenie może wynikać z obecności chlorków oraz siarczanów, a na ich ilość wpływa m.in. czas składowania odpadu w osadniku. Wykonane testy fitotoksyczności względem Lepidium Sativum nie wykazały efektu toksycznego przy żadnym stężeniu wyciągu wodnego. Ponadto, w przypadku jednego z badanych odpadów, stwierdzono działanie stymulujące wzrost pędów oraz korzeni, przy stężeniach wyciągu wodnego od 12,5 do 50%. Uzyskane wyniki wskazują, że badane muły węglowe mogą być stosowane w odpowiedniej dawce do prac rekultywacyjnych, np. przy tworzeniu okrywy roślinnej.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2022, 38, 4; 173--189
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zwalczanie chwastów w ziemniaku za pomocą herbicydów
Control of weeds in potato with herbicidies
Autorzy:
Urbanowicz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2135436.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Tematy:
ziemniaki
ochrona roslin
zwalczanie chwastow
herbicydy
substancje czynne
herbicydy przedwschodowe
herbicydy powschodowe
fitotoksycznosc
Opis:
Herbicydy na plantacjach można aplikować w terminie przed wschodami i po wschodach ziemniaków. Do zwalczania chwastów w roku 2021 zarejestrowane są 93 herbicydy (oparte na 17 substancjach czynnych): 42 do stosowania przed wschodami (9 s. cz.) i 51 po wschodach ziemniaka (8 s. cz.), w tym 28 graminicydów. O wyborze konkretnego herbicydu powinien decydować aktualny stan i stopień zachwaszczenia plantacji, gdyż zapewni to jego wysoką skuteczność chwastobójczą i nie doprowadzi do powstawania zjawisk niepożądanych (kumulacji chwastów, wytworzenia się odporności, fitotok- sycznej reakcji). Bardzo ważny jest także wiek zwalczanych gatunków (ozime czy jare), gdyż starsze osobniki są eliminowane przez wyższe z zalecanych dawek.
Źródło:
Ziemniak Polski; 2021, 31, 2; 13-22
1425-4263
Pojawia się w:
Ziemniak Polski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fitotoksyczna reakcja odmian na metrybuzynę aplikowaną po wschodach ziemniaka
The phytotoxic reaction of cultivars to metribuzin applied after popato emergence
Autorzy:
Urbanowicz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2135470.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Tematy:
ochrona roslin
uprawa roslin
ziemniaki
odchwaszczanie
herbicydy
metrybuzyna
odmiany roslin
wrazliwosc na metrybuzyne
fitotoksycznosc
Opis:
Chwasty w ziemniaku można zwalczać za pomocą herbicydów w dwóch terminach: przed wschodami ziemniaków i po wschodach. Herbicydy powinny zwalczać chwasty, nie uszkadzając chronionej rośli- ny. Jednak czasami na roślinach ziemniaka można zaobserwować zjawisko fitotoksycznej reakcji, które występuje najczęściej wtedy, gdy herbicydy zawierające metrybuzynę są aplikowane po wscho- dach. W oddziale IHAR-PIB w Boninie oceniono do tej pory ponad 200 odmian pod względem fitotok- sycznej reakcji roślin na powschodowe stosowanie metrybuzyny i sklasyfikowano je w 5 klasach wraż- liwości. Spośród kolejnych 12 odmian zbadanych w 2019 r. 8 zaliczono do mało wrażliwych (Alicante, Astana, Hetman, Partner, Pogoria, Sanibel, Theresa, Torpeda), 3 do średnio wrażliwych (Anouk, Im- pala, Malwina), a jedna wykazała podwyższoną wrażliwość (Excellency).
Źródło:
Ziemniak Polski; 2020, 30, 1; 27-37
1425-4263
Pojawia się w:
Ziemniak Polski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evaluation of the Possibility of Using Post-Production Waste from Zn-Pb Ores as a Material for Natural Land Reclamation
Ocena możliwości wykorzystania odpadów poflotacyjnych z rud Zn-Pb jako materiału do naturalnej rekultywacji gruntów
Autorzy:
Śliwka, Małgorzata
Kępys, Waldemar
Pawul, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1812069.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
odpady z przeróbki rud metali
odpady poflotacyjne
rekultywacja
odzyskiwanie surowców
fitotoksyczność
utylizacja odpadów
ore processing waste
post-flotation waste
reclamation
raw material recovery
phytotoxicity
waste utilization
Opis:
Rapid technological development in the second half of the 20th century has led to the production of large amounts of waste, which have been collected for years in landfills. The municipal solid waste deposited in landfills and waste from the mining and metallurgical industries constitutes a major environmental problem, but on the other hand these types of waste serve as a reservoir of raw materials, therefore, they are becoming more and more popular as a source of raw materials. Obtaining raw materials from landfills of waste requires technological operations, mainly known from open cast mining, and the application of processing technologies. As a result of landfill mining metal concentrates, construction materials or fuel are obtained; on the other hand often post-processing waste can be formed, which should be utilized, to reduce their nuisance to the environment. Depending on their physicochemical properties, they can be used, e.g. in construction, road engineering, mining or land reclamation. This paper presents research on the possibilities of using postflotation waste from zinc and lead ores, deposited in old repositories, for land reclamation after waste reflotation. For this purpose, the physical and chemical properties of waste were examined, such as: grain composition, chemical composition, content of radioactive isotopes and leaching. To determine the ecotoxicity of the investigated wastes, vegetative experiments were carried out. These studies allowed the assessment of the impact of the tested wastes on selected test plant species. Among other things, the impact of waste on such physiological processes as germination of seeds and the growth of plants (roots and above-ground parts) were investigated. Despite relatively high metal concentration levels in waste and a high leachability of sulphate ions, a small dose of waste, which will be added to soil will stimulate plant growth. It was found, that the addition of waste to the substrate in quantities of 10-30% have accelerated germination of plants compared to control objects. In the case of higher waste content (over 30%) germination inhibition was observed. Similar reactions were observed for both test plant species. It was found that it is possible to select such a dose of waste for release to the ground, which will stimulate plant development. So, there is a possibility of using the tested waste to produce material (substrate) for natural land reclamation. The natural use of industrial waste can substantially contribute to solving the problem of the negative impact of deposited waste on natural environment.
Szybki rozwój technologiczny, który nastąpił w drugiej połowie XX wieku, doprowadził do powstania dużych ilości odpadów, które gromadzone były przez lata na składowiskach. Stałe odpady komunalne, odpady z przemysłu wydobywczego i metalurgicznego zdeponowane na składowiskach stanowią poważny problem środowiskowy, ale jednocześnie są także istotnym rezerwuarem surowców i cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Pozyskanie surowców ze składowisk wymaga stosowania operacji technologicznych z zakresu górnictwa odkrywkowego, a także zastosowania procesów przeróbczych. W efekcie tych procesów otrzymywane są koncentraty metali, materiały budowlane lub paliwo. Niestety, w procesach tych mogą także powstawać odpady przeróbcze, które należy w odpowiedni sposób zagospodarować, tak, żeby zmniejszyć ich uciążliwość dla środowiska. W zależności od właściwości fizykochemicznych odpadów wydobywczychi przeróbczych, można je stosować, np. w budownictwie, drogownictwie, górnictwie lub rekultywacji gruntów. W pracy przedstawione zostały wyniki badań związanych z oceną możliwości przyrodniczego wykorzystania odpadów poflotacyjnych z rud cynku i ołowiu, zdeponowanych na starych składowiskach, po poddaniu ich przeróbce w celu odzysku z nich metali. Zbadano właściwości fizyczne i chemiczne odpadów, takie jak: skład ziarnowy, skład chemiczny w tym zawartość izotopów promieniotwórczych oraz wymywalność. W celu określenia ekotoksyczności badanych odpadów przeprowadzono doświadczenia wegetacyjne, które pozwoliły na ocenę wpływu badanych odpadów na wybrane gatunki roślin testowych. Badano między innymi wpływ odpadów na takie procesy fizjologiczne jak kiełkowanie nasion oraz wzrost roślin (korzeni i części nadziemnych). Wyniki przeprowadzonych doświadczeń wykazały, że pomimo stosunkowo wysokich poziomów stężenia metali w odpadach oraz wysokiej wymywalności jonów siarczanowych, niewielki dodatek odpadów do podłoża, na którym uprawiane były rośliny, miał korzystny wpływ na kiełkowanie roślin i przyrost ich biomasy. Stwierdzono, między innymi, że dodatek do podłoża odpadów w ilości 10-30% stymulował kiełkowanie roślin w porównaniu z obiektami kontrolnymi. W przypadku większej zawartości odpadów zaobserwowano zahamowanie kiełkowania. Podobne reakcje obserwowano w przypadku obu gatunków roślin testowych. Stwierdzono, że możliwe, jest dobranie takiej dawki odpadów w podłożu, która nie spowoduje wprowadzenia do gleby nadmiernych ilości zanieczyszczeń, natomiast korzystnie wpłynie na rozwój roślin. Istnieje więc możliwość wykorzystania badanych odpadów do produkcji materiału (podłoża) do naturalnej rekultywacji gruntów. Naturalne wykorzystanie odpadów przemysłowych może znacząco przyczynić się do rozwiązania problemu negatywnego wpływu składowanych odpadów przemysłowych, po przeróbce rud metali, na środowisko.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2019, Tom 21, cz. 2; 1343-1365
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An evaluation of the phytotoxicity of filter backwash water coagulation products from a pool water system
Autorzy:
Łaskawiec, E.
Dudziak, M.
Wyczarska-Kokot, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/207079.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
phytotptpxicity
swimming pool water
coagulation process
Lepidium sativum
Lemna minor
fitotoksyczność
woda basenowa
proces koagulacji
Opis:
The possibility of using the process of coagulation for purifying the filter backwash water from a swimming pool water system has been presented. The assessment of the process efficiency based on the physicochemical parameters was extended by a phytotoxicity analysis of products (sludges and supernatant liquids) obtained from the coagulation processes. The phytotoxicity of sludges was examined with respect to garden cress (Lepidium sativum) and white mustard (Sinapis alba), while duckweed (Lemna minor) was used for studying liquids. Coagulation process was highly effective in purifying backwash water when the lowest of the studied aluminum coagulant doses (from 7 to 20 mg/dm3) was used. Moreover, the phytotoxicity assessment of backwash water allowed the determination of the hazard toward plants, which would be posed by using the backwash water for plant irrigation. The high stimulation of the growth of plant indices, observed in samples with raw backwash water, was caused by nutritive nitrogen and phosphorus. Their removal, in the case of postcoagulation solutions, significantly contributed to the inhibition of plant growth. In turn, sludges derived from both raw washings and coagulation exhibited phytotoxicity.
Źródło:
Environment Protection Engineering; 2018, 44, 4; 43-56
0324-8828
Pojawia się w:
Environment Protection Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Implementation of omics research to enhance phytoremediation efficiency - a review
Wdrożenie badań omicznych w celu zwiększenia efektywności fitoremediacji – przegląd
Autorzy:
Jaskulak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/296955.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
phytoremediation
heavy metals
phytotoxicity
omics
transcriptomics
genomics
fitoremediacja
metale ciężkie
fitotoksyczność
badania omiczne
transkryptomika
genomika
Opis:
Phytoremediation is recognized as a cost-effective and widely acceptable alternative to chemical and physical technologies of soil remediation but requires an overall longer time to achieve success. In the last decade, the vast progress in omics research had led to improvements in our understanding of plants metabolism under exposure to toxic substances and the interactions between microbial communities and plants. Omics research includes a numer of disciplines aimed at explaining the biological and chemical principles of functioning a particular organism exposed to selected factors using modern methods of molecular biology (example: rt-qPCR - Quantitative polymerase chain reaction in real time). The names of individual branches of omics studies arise from a group of studied substances, example: transcriptomic refers to research related to changes occurring in the organism at the level of its transcriptome, and proteomics deals with the determination of complete information on the proteomic composition of a given sample. By merging available omics tools with new bioinformatic approaches, it is possible to understand and determinate the specific patterns of plants response to various stress factors. In this review, we provide an overview of how omics research including transcriptomic, proteomic, genomic and metagenomic approaches might be used to reduce the negative impact of toxic elements to plants growth and development in order to ultimately enhance the phytoremediation efficiency.
Fitoremediacja jest uznawana za opłacalną i powszechnie akceptowaną alternatywę dla chemicznych i fizycznych technologii remediacji gleby, ale wymaga dłuższego czasu, aby osiągnąć sukces. W ostatnim dziesięcioleciu ogromny postęp w badaniach omicznych doprowadził do poprawy zrozumienia metabolizmu roślin poddanych ekspozycji na substancje toksyczne oraz interakcji pomiędzy mikroorganizmami symbiotycznymi a roślinami. Badania omiczne obejmują szereg dyscyplin zmierzających do wyjaśniania biologiczno-chemicznych zasad funkcjonowania wybranego organizmu poddanego danym czynnikom za pomocą nowoczesnych metod biologii molekularnej (np. rt-qPCR - ilościowa reakcja łańcuchowa polimerazy w czasie rzeczywistym). Nazwy poszczególnych gałęzi badań omicznych powstają od grupy badanych substancji, np. transkryptomika dotyczy badań związanych ze zmianami zachodzącymi w organizmie na poziomie jego transkryptomu, a proteomika zajmuje się określeniem pełnej informacji o składzie proteomicznym danej próbki. Łącząc dostępne narzędzia omiczne z nowymi technikami bioinformatycznymi, możliwe jest zrozumienie i określenie specyficznych wzorców reakcji komórek roślin na różne czynniki stresowe. W pracy przedstawiono przegląd najnowszych badań omicznych, w tym transkryptomicznych, proteomicznych, genomicznych i metagenomicznych, stosowanych w badaniach nad zmniejszeniem negatywnego wpływu toksycznych substancji na wzrost i rozwój roślin w celu zwiększenia skuteczności procesu fitoremediacji.
Źródło:
Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2018, 21, 4; 361-373
1505-3695
2391-7253
Pojawia się w:
Inżynieria i Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of water extracts from selected weeds on germination and growth of maize seedling
Wpływ wodnych wyciągów z wybranych chwastów na kiełkowanie i początkowy rozwój siewek kukurydzy
Autorzy:
Parus, A.
Leśniewicz, J.
Szulc, P.
Zbytek, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/335552.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:
phytotoxicity
water extract
maize
weeds
germination
fitotoksyczność
wyciągi wodne
kukurydza
chwasty
kiełkowanie
Opis:
The aim of the presented research was to determine the influence of aqueous extracts from selected common weeds, such as tansy (Tanacetum vulgare L.), goldenrod (Solidago virgaurea L.) and soapweed (Saponaria officinalis L.) on the germination capacity and initial development of maize (Zea maize L.). The research was carried out using a modified short-term germination test and early growth of Phytotoxkit plants. The tests were carried out in three series of three replications. The series were made at two-week intervals. During the experiment, the germination capacity of maize seed was determined based on the amount of normally germinated caryopses after 5 days from the time of sowing, and after the end of the experiment the length of roots and shoots was measured. Water extracts were made from dried individual parts of weeds (flowers, leaves and roots). Among the analyzed extracts, the strongest effect of maize roots growth, inhibition was caused by the extract made from soapweed leaves (80%), while water extracts from tansy leaves and goldenrod leaves limited root development to 50%. However, the extracts from the flowers of tansy and goldenrod leaves caused over 30% inhibition of root growth. Maize shoots showed greater tolerance for the presence of analyzed water extracts. The strongest inhibition of shoots development did not exceed 25% and was observed in the presence of tansy root extract, as well as the water extracts from leaves and root of soapweed and goldenrod flower. In conclusion, the obtained results indicate that aqueous extracts of common weeds may negatively effects on the germination and seedlings growth of maize. The impact depends on the type of plant from which the extract was made.
Celem prezentowanych badań było określenie wpływu wodnych wyciągów z wybranych pospolitych chwastów, takich jak wrotycz, nawłoć oraz mydlnica na zdolność kiełkowania i początkowy rozwój kukurydzy (Zea maize L.). Badania przeprowadzono z wykorzystaniem zmodyfikowanego krótkoterminowego testu kiełkowania oraz wczesnego wzrostu roślin Phytotoxkit. Badania przeprowadzono w trzech seriach po trzy powtórzenia. Serie wykonano w dwutygodniowych odstępach czasowych. Podczas realizacji doświadczenia określono zdolność kiełkowania ziarniaków kukurydzy na podstawie ilości normalnie kiełkujących ziarniaków po upływie 5 dni od momentu wysiania, a po zakończeniu eksperymentu zmierzono długość korzeni zarodkowych oraz pędów. Wodne wyciągi sporządzono z wysuszonych poszczególnych części roślin (kwiatów, liści oraz korzeni). Spośród analizowanych wyciągów najsilniejszy efekt zahamowania wzrostu korzeni kukurydzy wywoływał ekstrakt sporządzony z liści mydlnicy (80%), z kolei ekstrakty wodne z liści wrotyczu i kwiatów nawłoci ograniczały rozwój korzeni w 50%. Natomiast ekstrakty z kwiatów wrotyczu oraz liści nawłoci powodowały ponad 30% inhibicję wzrostu korzeni. Pędy kukurydzy wykazywały większą tolerancję na obecność analizowanych wyciągów. Najsilniejsze zahamowanie rozwoju pędów nie przekraczało 25% i były obserwowane w obecności ekstraktu z korzeni wrotyczu oraz liści i korzeni mydlnicy, a także kwiatu nawłoci. Podsumowując, otrzymane wyniki wskazują, że wodne wyciągi z pospolitych chwastów mogą negatywnie wpływać na kiełkowanie i wzrost siewek kukurydzy. Oddziaływanie to jest uzależnione od rodzaju rośliny, z której został sporządzony wyciąg.
Źródło:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2018, 63, 3; 45-49
1642-686X
2719-423X
Pojawia się w:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena skuteczności procesu koagulacji w oczyszczaniu popłuczyn z układu cyrkulacji wody basenowej
Evaluation of coagulation process effectiveness in purification of filter washings from swimming pool circulation system
Autorzy:
Łaskawiec, E.
Dudziak, M.
Wyczarska-Kokot, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/236975.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
Tematy:
woda basenowa
popłuczyny z filtrów
oczyszczanie
fitotoksyczność
koagulacja
sole glinu
sole żelaza
rzęsa wodna
rzeżucha
swimming pool water
backwash water
purification
phytotoxicity
coagulation
aluminium salts
iron salts
Lemna minor
Lepidium sativum
Opis:
Oceniono możliwości zastosowania procesu koagulacji do oczyszczania popłuczyn z płukania złóż filtracyjnych pracujących w układzie cyrkulacji wody basenowej. Usunięcie części zanieczyszczeń z popłuczyn pozwoliłoby na ich odprowadzanie bezpośrednio do środowiska (np. do nawadniania zieleni) oraz na ograniczenie ilości ścieków odprowadzanych do kanalizacji. W badaniach laboratoryjnych zastosowano cztery różne koagulanty – glinowe (PAX) i żelazowe (PIX) – w zakresie dawek od 1,5 mg/dm3 do 6,0 mg/dm3. Analizie zmian wartości wybranych wskaźników fizyczno-chemicznych (barwa, zawiesiny ogólne, mętność, chlor ogólny, fosfor ogólny, absorbancja w nadfiolecie, ChZT oraz wskaźnik fenolowy) towarzyszyła także analiza fitotoksyczności składników popłuczyn (cieczy nadosadowej i osadów) w stosunku do wybranych roślin wskaźnikowych – rzęsa (Lemna minor) i rzeżucha (Lepidium sativum). Przeprowadzone testy naczyniowe procesu koagulacji pozwoliły na uzyskanie jakości popłuczyn pozwalającej na wprowadzenie ich bezpośrednio do środowiska. Niezależnie od zastosowanego rodzaju koagulantu, poprawa jakości fizyczno-chemicznej popłuczyn została osiągnięta już przy dawkach w zakresie 1,5÷3,0 mg/dm3, przy czym najskuteczniejszy okazał się PAX 25, będący mieszaniną polichlorku glinu i chlorku żelaza(II). Dodatkowo nie odnotowano efektu fitotoksycznego zarówno cieczy nadosadowej, jak i osadów pokoagulacyjnych. Tak oczyszczone popłuczyny mogą być wykorzystane na przykład do nawadniania zieleni na terenach obiektów basenowych.
Applicability of coagulation technique in purification of filter washings from the swimming pool circulation system was evaluated. Removal of some of the contaminants from washings would allow for their discharge directly into the environment (e.g., for irrigation of greenery) and limiting the amount of sewage entering the sewer. In the laboratory studies, four different coagulants were used – aluminum (PAX) and ferric (PIX) – in doses ranging 1.5–6.0 mg/dm3. In addition, the analysis of fluctuations of the values of selected physicochemical parameters (color, general suspensions, turbidity, total chlorine, total phosphorus, ultraviolet absorbance, COD and phenol index) was accompanied by the analysis of washing components (supernatant liquid and sediments) phytotoxicity against the selected indicator plants – eyelash (Lemna minor) and cress (Lepidium sativum). The jar tests conducted throughout the coagulation process resulted in washings of quality adequate to be introduced directly into the environment. Regardless of the type of coagulant used, the improvement of physicochemical parameters of washings was achieved already at doses in the range of 1.5–3.0 mg/dm3, with PAX 25, polyaluminum chloride and iron chloride(II) mixture, being the most effective. In addition, no phytotoxic effect of both the supernatant and post-coagulation sediments was noted. Such purified washings could be employed for example in watering greenery at swimming pool areas.
Źródło:
Ochrona Środowiska; 2018, 40, 1; 57-60
1230-6169
Pojawia się w:
Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of MCPA on soil ecotoxicity and the presence of genes involved in its biodegradation
Ocena wpływu MCPA na fitotoksyczność gleby oraz obecność genów biorących udział w procesach jego biodegradacji
Autorzy:
Mierzejewska, E.
Baran, A.
Urbaniak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/205237.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
biodegradation
phytotoxicity
phenoxy herbicide
tfdA gene
biodegradacja
fitotoksyczność
herbicyd fenoksy
gen tfdA
Opis:
The aim of this study was to evaluate the changes in ecotoxicity of agricultural soil under the influence of Agritox 500SL, an herbicide from the phenoxyacid group, containing MCPA (2-methyl-4-chlorophenoxyacetic acid), applied every 3 weeks for 3 months. Biodegradation potential in control and weathered soil was confirmed by the analysis of the functional gene tfdA using PCR technique. Properties of the soil were assessed by the analysis of granulometric composition, pH, the content of macroelements and heavy metals. The soil ecotoxicity was measured using biotests Phytotoxkit® and Microtox®. The content of Ni (70 mg/kg) and Cr (21 mg/kg) was especially high in the soil with Agritox 500SL. The highest toxic effect for test organisms was observed in freshly spiked soil: 99% L. sativum, 97% S. alba, 66% S. saccharatum (% root growth inhibition) and 76% V. fischeri (% luminescence inhibition). Weathering processes signifi cantly decreased the soil ecotoxicity being 36%, 34% and 3% for V. fischerii, S. alba and L. sativum, respectively. S. saccharatum showed 12% stimulation of the root length. Molecular analysis confirmed the potential of indigenous soil bacteria to biodegrade MCPA by the presence of tfdAα and tfdA Class III genes in the studied soil. The obtained results proved that either MCPA and residues of its decomposition or additional supporting substances in Agritox 500 SL, can influence enhanced soil ecototoxicity. The presence of functional tfdA genes in both: control and weathered soil, confirmed the high potential of indigenous soil bacteria to degrade MCPA.
Celem przeprowadzonych badań była ocena zmian ekotoksyczności gleby rolniczej zanieczyszczonej środkiem ochrony roślin Agritox 500SL, zawierającym herbicyd z grupy fenoksykwasów MCPA (kwas 2-metylo-4-chlorofenoksyoctowy). Herbicyd był dodawano do gleby co 3 tygodnie przez okres 3 miesięcy. Potencjał biodegradacyjny gleby niezanieczyszczonej oraz gleby z dodatkiem MCPA, sprawdzono badając obecność genów funkcyjnych tfdA z wykorzystaniem techniki PCR. Dodatkowo zbadano właściwości gleby takie jak: skład granulometryczny, pH oraz zawartość makroelementów i metali ciężkich. Ekotoksyczność gleby oznaczono przy użyciu testów toksyczności Phytotoxkit® i Microtox®. Stężenie Ni (70 mg/kg) i Cr (21 mg/kg) było szczególnie wysokie w glebie z dodatkiem MCPA. Najwyższą ekotoksyczność zaobserwowano w glebie świeżo zanieczyszczonej herbicydem, gdzie wynosiła ona: 99% dla L. sativum, 97% dla S. alba, 66% dla S. saccharatum (% inhibicja wzrostu korzeni) i 76% dla V. fi scheri (% inhibicja luminescencji). Zachodzące w czasie inkubacji przemiany herbicydu przyczyniły się do zmniejszenia ekotoksyczności gleby do 36%, 34% i 3% odpowiednio dla V. fischerii, S. alba i L. sativum; natomiast w przypadku S. saccharatum zaobserwowano 12% stymulację wzrostu korzeni. Analizy molekularne tj. detekcja fragmentów genów tfdAα i tfdA klasy III, potwierdziły potencjał bakterii obecnych w glebie rolniczej do degradacji MCPA. Uzyskane wyniki potwierdzają że MCPA oraz produkty jego dekompozycji jak również substancje dodawane do komercyjnych środków ochrony roślin mogą przyczynić się do wzrostu ekotoksyczności gleby. Obecność genów funkcyjnych tfdA zarówno w glebie niezanieczyszczonej jak i zanieczyszczonej herbicydem, wskazuje na potencjał degradacyjny bakterii glebowych pod kątem usuwania z gleby herbicydów z grupy fenoksykwasów takich jak MCPA.
Źródło:
Archives of Environmental Protection; 2018, 44, 4; 58-64
2083-4772
2083-4810
Pojawia się w:
Archives of Environmental Protection
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The suitability of the Lepidium test for assessing the toxicity of leachate from a municipal landfill
Przydatność testu Lepidium do oceny toksyczności odcieków ze składowiska odpadów komunalnych
Autorzy:
Robaczewska-Chryczyk, E.
Fijałkowski, K.
Kamizela, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/297284.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
landfill leachate
phytotoxicity
Lepidium test
municipal waste
peroxidase activity
wody odciekowe
fitotoksyczność
test Lepidium
odpady komunalne
aktywność peroksydazy
Opis:
Sealing of landfill and treatment of leachate is a very important issue in the operation of the landfill, part of which is monitoring of leachate. In addition to the assessment of quantitative and qualitative characteristics, monitoring of leachate should also involve the assessment of leachate phytotoxicity. This is particularly important in the case of migration of leachate and its impact on the soil and water environment. The aim of this study was to determine phytotoxicity of leachate from a municipal landfill based on the plant stress test (the Lepidium test). The Lepidium test was considered as useful in the assessment of toxicity of landfill leachate, resulting from changes in the plant growth depending on leachate concentration in the solution. The use of the Lepidium test allowed for the determination of an approximate threshold volume of leachate which leads to the inhibition of test plant growth. Undisturbed plant development was achieved in the environment with leachate concentrations below 1÷2%. It is also suggested that the test methodology should be extended in order to measure protein concentration. The usefulness of measuring peroxidase was not demonstrated. Based on the values of physico-chemical indicators of leachate and the content of metals, no significant toxic factors were found to inhibit the growth of the test plant.
Wody odciekowe ze składowisk odpadów komunalnych charakteryzują się wysoką koncentracją składników organicznych i nieorganicznych, w tym metali ciężkich i wielu niebezpiecznych substancji organicznych. Wody odciekowe są również uważane za potencjalne źródło mikroorganizmów chorobotwórczych. Uszczelnienie składowiska oraz oczyszczanie wód odciekowych stanowi bardzo istotne zagadnienie eksploatacyjne składowiska odpadów, którego częścią jest monitoring odcieków. Monitoring wód odciekowych, oprócz charakterystyki ilościowo-jakościowej, powinien opierać się również na ocenie fitotoksyczności odcieków. Ma to szczególne znaczenie w przypadku migracji wód odciekowych i ich wpływu na środowisko gruntowo-wodne. Celem przeprowadzonych badań było ustalenie fitotoksyczności wód odciekowych ze składowiska odpadów komunalnych na podstawie roślinnych testów stresowych. W pracy przedstawiono wyniki badań uzyskanych w teście Lepidium oraz zawartości białek i peroksydazy występujących w roślinie testowej. Badania określały możliwość rozwoju bądź zahamowania wzrostu rośliny, która została poddana czynnikowi stresowemu, jakim były różne dawki wód odciekowych. Test Lepidium został uznany za przydatny test w ustalaniu toksyczności odcieków ze składowisk odpadów. Zastosowanie tego testu pozwoliło ustalić przybliżoną progową objętość odcieku, która wpłynęła na hamowanie rozwoju roślin testowych. Niezakłócony rozwój roślin osiągnięto w środowisku o stężeniu odcieków nieprzekraczającym 1÷2%. W celu pełniejszego badania toksyczności odcieków proponuje się zastosowanie testu Lepidium wraz z równoległym pomiarem stężenia białek. Nie stwierdzono przydatności pomiaru peroksydaz. Na podstawie wartości wskaźników fizykochemicznych odcieków i zawartości metali nie stwierdzono istotnych czynników toksycznych hamujących rozwój badanej rośliny.
Źródło:
Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2018, 21, 3; 227-238
1505-3695
2391-7253
Pojawia się w:
Inżynieria i Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phytotoxicity and extractability of heavy metals from industrial wastes
Autorzy:
Baran, A.
Antonkiewicz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/207036.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
phytotoxicity
industrial waste
heavy metal
metale ciężkie
odpady przemysłowe
fitotoksyczność
Opis:
The content, mobility and phytotoxicity of heavy metals in industrial wastes (sewage sludge, car-bide residue, flotation tailings) have been determined by chemical characterization and biological test. Assessment of phytotoxicity and content of heavy metals in industrial wastes is important for screening the suitability for their land application or storage. The obtained information may provide a better understanding of environmental risks of heavy metals in wastes. Waste phytotoxicity was arranged in the following order: municipal sewage sludge > industrial sewage sludge > carbide residue > flotation tailings from Żelazny Most > flotation tailings from Gilów. High toxicity of sewage sludge can be caused by a high total content of metals and their forms soluble in 1 M HCl. As a result of waste acidification, zinc, chromium, nickel, and cadmium will be released into the environment from sewage sludge, whereas copper and lead will be released from flotation tailings. The study showed a strongly positive correlation between the content of Zn, Ni, Cr, Cd in waste and root growth and seed germination inhibition.
Źródło:
Environment Protection Engineering; 2017, 43, 2; 143-155
0324-8828
Pojawia się w:
Environment Protection Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The effect of tillage systems and weed control on the yield of yellow lupine (Lupinus luteus L.)
Wpływ sposobów uprawy i metod odchwaszczania na plonowanie łubinu żółtego (Lupinus luteus L.)
Autorzy:
Gugała, Marek
Zarzecka, Krystyna
Sikorska, Anna
Kapela, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2223317.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydawnictwo PB
Tematy:
herbicides
mechanical treatment
phytotoxicity
reduced tillage
seed yield
selectivity
fitotoksyczność
herbicydy
pielęgnacja mechaniczna
plon nasion
selektywność
uproszczona uprawa roli
Opis:
Background. Reduced tillage systems enable a reduction in expenditure on energy and improve the economic effectiveness of production, but, among other things, they are favourable for weed infestation of a plantation. The aim of the study was to determine the effect of tillage systems and methods of treatment on the reduction in weed matter, and to determine the phytotoxic effect of herbicides applied on the damage of plants of yellow lupine and its yield. Material and methods. The study results come from a field experiment set up in a split-plot design in three replications. The studied factors included: I – two tillage systems – conventional and reduced: II – five methods of weed control: 1) control plot – mechanical treatment, 2) chemical treatment – spraying with preparation Afalon Dyspersyjny 450 SC (linuron) directly after sowing, 3) mechanical and chemical treatment [Metron 700 SL (metamitron)], 4) chemical treatment Afalon Dyspersyjny 450 SC + Metron 700 SL, 5) chemical treatment Afalon Dyspersyjny 450 SC + Metron 700 SL + Fusilade Forte 150 EC (fluazifop-p-butyl). Results. The assessment of weed infestation was carried out two weeks after applying the last herbicide treatment as well as directly before harvesting the yellow lupine seeds. The air dry mass of weeds was lower after conventional tillage than after reduced tillage. The lowest quantity of weeds was recorded after applying conventional tillage and three herbicides, and the highest quantity was on the control plot. The highest plant damage was observed after applying three herbicides. The seed yield of yellow lupine was significantly modified by tillage systems, methods of weed control and weather conditions occurring in particular growing seasons. Conclusion. Weed control on plots with herbicide treatment contributed to an increase in the seed yield of yellow lupine compared with the control plot. Moreover, response to herbicide damages in yellow lupine significantly depended on the applied cultivation methods, causing slight damages to disappear with the passing time.
Uproszczone systemy uprawy roli pozwalają ograniczyć nakłady energetyczne i poprawić ekonomiczną efektywność produkcji, ale m.in. sprzyjają zachwaszczeniu plantacji. Celem badań było określenie wpływu uprawy roli i sposobów pielęgnacji na ograniczenie masy chwastów, określenie fitotoksycznego oddziaływania stosowanych herbicydów na rośliny łubinu żółtego oraz na jego plonowanie. Wyniki badań pochodzą z doświadczenia polowego założonego w układzie split-plot w trzech powtórzeniach. Badanymi czynnikami były: I – dwie metody uprawy roli – tradycyjna i uproszczona; II – pięć sposobów odchwaszczania: 1) obiekt kontrolny – pielęgnacja mechaniczna, 2) pielęgnacja chemiczna – bezpośrednio po siewie opryskiwanie preparatem Afalon Dyspersyjny 450 SC (linuron), 3) pielęgnacja mechaniczno-chemiczna [Metron 700 SL (metamitron)], 4) pielęgnacja chemiczna – Afalon Dyspersyjny 450 SC + Metron 700 SL, 5) pielęgnacja chemiczna – Afalon Dyspersyjny 450 SC + Metron 700 SL + Fusilade Forte 150 EC (fluazyfop-P butylu). Ocenę zachwaszczenia wykonano dwa tygodnie po zastosowaniu ostatniego zabiegu herbicydowego oraz bezpośrednio przed zbiorem nasion łubinu żółtego. Stosowane w doświadczeniu sposoby uprawy roli miały podobny wpływ na wartość powietrznie suchej masy chwastów oznaczonej w obu terminach badań. Powietrznie sucha masa chwastów była mniejsza po uprawie tradycyjnej niż uproszczonej. Najmniejszą wartość miała sucha masa chwastów po zastosowaniu uprawy tradycyjnej i trzech herbicydów, a największą na obiekcie kontrolnym, odpowiednio – 125.6 i 450,8 $g·m^(-2)$. Największe uszkodzenia roślin zaobserwowano po zastosowaniu trzech herbicydów. Plon nasion łubinu żółtego był w istotny sposób modyfikowany przez metody uprawy roli, sposoby odchwaszczania oraz warunki meteorologiczne panujące w poszczególnych sezonach wegetacyjnych.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura; 2017, 16, 1; 25-33
1644-0625
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ kwasów organicznych na fitotoksyczność oraz akumulację kadmu przez rośliny słonecznika
The impact of organic acids on the phytotoxicity and accumulation of cadmium by sunflower plants
Autorzy:
Hawrylak-Nowak, B.
Matraszek-Gawron, R.
Rubinowska, K.
Michałek, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/7402639.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Tematy:
zanieczyszczenia gleb
metale ciezkie
kadm
fitotoksycznosc
gleby skazone
dodatki do gleb
kwasy organiczne
kwas cytrynowy
kwas szczawiowy
doswiadczenia wazonowe
rosliny oleiste
slonecznik
Helianthus annuus
pobieranie pierwiastkow
pobranie kadmu
translokacja pierwiastkow
akumulacja kadmu
Źródło:
Annales Horticulturae; 2017, 27, 3; 47-55
2544-4484
Pojawia się w:
Annales Horticulturae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of phytotoxicity of pyridine-2-, -3-, -4-amidoximes
Analiza fitotoksyczności 2-, 3- i 4-pirodynoamidoksymów
Autorzy:
Wojciechowska, A.
Parus, A.
Wojciechowska, I.
Iwiński, H.
Wieszczycka, K.
Szulc, P.
Zbytek, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/334727.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:
phytotoxicity
amidoximes
pyridine derivatives
germination index
fitotoksyczność
amidoksymy
pochodne pirydyny
indeks kiełkowania
Opis:
Pyridine amidoximes are compounds used in production of substances with definite chemical and biological properties. They are used among other things as drugs, fungicides and bactericides. An important aspect of research consists in determination of influence of a chemical compound on the natural environment, including assessment of influence on land plants. The aim of the presented study included synthesis of pyridine-2-,-3- and -4-amidoximes and assessment of their influence on growth and development of a monocot model plant - maize (Zea mays L.). Analysis of the obtained results showed that all the compounds inhibited germination at concentrations above 500 mg.l-1. Therefore it can be concluded that phytotoxic effect of the compounds can be observed at concentrations above 500 mg.l-1.
Pirydynoamidoksymy są związkami stosowanymi w produkcji substancji o określonych właściwościach chemicznych i biologicznych. Znalazły one zastosowanie m.in. jako leki, środki grzybo- i bakteriobójcze. Ważnym aspektem badań jest określenie wpływu związku chemicznego na środowisko naturalne, w tym również ocena wpływu na rośliny lądowe. Celem prezentowanych badań była synteza 2-, 3- i 4-pirydynoamidoksymów oraz ocena ich wpływu na wzrost i rozwój modelowej rośliny jednoliściennej - kukurydzy zwyczajnej (Zea mays L.). Analiza otrzymanych wyników wskazuje, że wszystkie związki hamowały kiełkowanie w stężaniu powyżej 500 mg.l-1. Na tej podstawie stwierdzić można, że charakter fitotoksyczny związki te wykazują w stężeniach powyżej 500 mg.l-1.
Źródło:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2016, 61, 2; 130-133
1642-686X
2719-423X
Pojawia się w:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badanie fito toksyczności popiołu z zabudowy niskiej na wybranej grupie roślin
Tests of phytotoxicity of ashes from low-rise buildings on selected group of plants
Autorzy:
Czop, M.
Czoch, D.
Korol, A.
Maduzia, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/357401.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Politechnika Śląska
Tematy:
ash
waste
combustion
physicochemical properties
phytotoxicity
popiół
odpad
spalanie
właściwości fizyko-chemiczne
fitotoksyczność
Opis:
Ash is a solid remain from combustion of organic substances such as solid fuels. Ash is a secondary product. Combustion waste received from combustion of biomass may constitute mineral manure that might be used in agriculture. Conducted tests consisted on determination of the influence of ash from low-rise buildings on the germination of selected plant species. Test covered four types of ashes generated in typical household furnace fired with solid fuels: hard coal, wood wastes and fruit tree timber. The article compares basic physicochemical properties of ashes from household furnaces and discusses their impact on germination and early stages of growth in selected plants (wheat, cress and white mustard). Phytotoxicity tests were performed in accordance with standard ISO-11269-2:2001 and guidelines ECD/OCDE 208/2006.
Popiół to stała pozostałość po spaleniu substancji organicznej np. paliw stałych. Popiół jest produktem wtórnym. Odpad paleniskowy o trzymany ze spalenia biomasy może stanowić nawóz mineralny z możliwością do zastosowania w rolnictwie. Przeprowadzone badania do tyczyły określenia wpływu popio łów z zabudowy niskiej na kiełkowanie wybranych gatunków roślin. Badaniom poddano cztery rodzaje popio łów powstających w typowych paleniskach gospodarstw domowych opalanych paliwami stałymi: węglem kamiennym, odpadami drzewnymi i drewnem drzewa owocowego. W artykule porównano pod stawowe właściwości fizykochemiczne popiołów po chodzących z palenisk domowych i omówiono ich wpływ na wschody oraz wczesne stadia wzrostu wybranych roślin (pszenica, rzeżucha i gorczyca biała). Badania fitotoksyczności przeprowadzono zgodnie z normą ISO-11269-2:2001 oraz przewodnikiem OECD/OCDE 208/2006.
Źródło:
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska; 2016, 18, 3; 9-20
1733-4381
Pojawia się w:
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies