Temat: fauna kopalna - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Westphalian xiphosurans [ Chelicerata ] from the Upper Silesia Coal Basin of Sosnowiec, Poland
Mieczogony [ Chelicerata; Xiphosura ] z westfalu B Gornoslaskiego Zaglebia Weglowego
Autorzy:: Filipiak, P
Krawczynski, W
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20644.pdf
Data publikacji:: 1996
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna kopalna
Bellinurus lunatus
skamienialosci
Euproops rotundatus
Polska
mieczogony
Gornoslaskie Zaglebie Weglowe
paleontologia
Opis:: The xiphosurans Bellinurus lunatus (Martin, 1809) and Euproops rotundatus (Prestwich, 1840) are described from sideritic concretions hosted by the Orzesze Beds (Westphalian B) in. the Polish region of the Upper Silesia Coal Basin. Associated flora and fauna include terrestrial plant remains and a single palaeodictyopteran insect nymph. As no marine influences are known in this area since the Namurian A, these xiphosurans were probably fresh-water organisms.
W polskiej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, na hałdach Kopalni Węgla Kamiennego "Porąbka-Klimontów" w Sosnowcu, w konkrecjach sferosyderytowych warstw orzeskich (westfal B) znaleziono dwa gatunki mieczogonów: Bellinurus lunatus (Martin, 1809) i Euproops rotundatus (Prestwich, 1840). Oprócz mieczogonów w sferosyderytach występują szczątki roślin (Calamites sp., Sigillaria sp. oraz Lepidostrobus sp.) i nimfy owadów z grupy Palaeodictyoptera. Ponieważ ostatnie morskie ingresje na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego datowane są na namur A, można wnioskować, że rozpatrywany zespół skamieniałości związany był ze środowiskiem słodkowodnym. Prawie kompletnie zachowane odciski pancerzy mieczogonów wskazują na spokojne środowisko sedymentacji w źle przewietrzanym basenie.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 4; 413-425
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Upper Bathonian and lower Callovian ammonites from Chacay Melehue [Argentina]
Amonity gornego batonu i dolnego keloweju z Chacay Melehue [Argentyna]
Autorzy:: Parent, H
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/23038.pdf
Data publikacji:: 1998
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna kopalna
Eurycephalites gottschei
Iniskinites gulisanoi
Eurycephalites rotundus
kelowej
amonity
baton
Iniskinites crassus
Iniskinites evolutus
Lilloettia steinmanni
paleontologia
Argentyna
Eurycephalites extremus
Opis:: The upper Bathonian-lower Callovian ammonite fauna of Chacay Melehué was sampled through new exposures under close stratigraphic control. Two new faunal horizons are described: the Iniskinites gulisanoi horizon and the Iniskinites crassus horizon, lying in the lower and middle parts, respectively, of the Steinmanni Zone. The ammonite fauna contains some species not previously described: Choffatia aff. neumayri (Siemiradzki, 1899) [M&m], Iniskinites evolutus sp. n. [M], Iniskinites sp. A [M], Eurycephalites aff. gottschei (Tornquist, 1898) [M], Xenocephulites aff. neuquensis (Stehn, 1923) [m], and Xenocephalites sp. A [m]. Oxycerites tenuistriatus (de Grossouvre, 1888) is new for the Andean region. Several species are represented by large samples that allow descriptions and analyses to be made of the entire ontogeny and the characterization of the principal morphs within each species. It is then possible to propose sexual dimorphic correspondence between some nominal morphospecies. The successive species Lilloettia steinmanni (Spath, 1928), Eurycephalites gottschei (Tornquist, 1898), E. rotundus (Tornquist, 1898), and E. extremus (Tornquist, 1898) form a phyletic morphocline here interpreted as a mosaic heterochronocline.
W pracy opisano amonity górnego batonu i dolnego keloweju zebrane warstwa po warstwie z nowych odsłonięć w rejonie Chacay Melehué w Argentynie. Wyróżniono dwa nowe horyzonty: Iniskinites gulisanoi oraz Iniskinites crassus, pierwszy z dolnej, a drugi ze środkowej części poziomu Steinmanni. Zebrana fauna amonitowa zawiera nie opisane dotąd gatunki: Choflatia aff. neumayri (Siemiradzki, 1899) [M&m], Iniskinites evolutus sp. n. [M], Iniskinites sp. A [M], Eurycephalites aff. gottschei (Tornquist, 1898) [M], Xenocephalites aff. neuquensis (Stehn, 1923) [m] i Xenocephalites sp. A [m]. Gatunek Oxycerites tenuistriatus (de Grossouvre, 1888) jest nowy dla regionu andyjskiego. Wiele gatunków jest reprezentowanych przez duże próbki okazów o różnym stopniu rozwoju ontogenetycznego, co zezwala na dokładne prześledzenie ontogenezy, podanie charakterystyki głównych morfotypów w obrębie każdego gatunku oraz zaproponowanie relacji dymorficznych między niektórymi nominalnymi morfogatunkami. Nastepujące po sobie gatunki Lilloettia steinmanni (Spath, 1928), Eurycephalites gottschei (Tornquist, 1898), E. rotundus (Tornquist, 1898) i E. extremus (Tornquist, 1898) tworzą filetyczną morfoklinę, zinterpretowaną przez autora jako mozaikowa heterochronoklina.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 1; 69-130
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Tube microstructure of Recent and Jurassic serpulid polychaetes and the question of the Palaeozoic spirorbids
Autorzy:: Weedon, M J
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/22360.pdf
Data publikacji:: 1994
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna kopalna
paleocen
wieloszczety
skamienialosci
Spirorbis
rurki kalcytowe
jura
cechy morfologiczne
mikrostruktura
paleontologia
Serpulidae
Opis:: 'Ordered' and 'unordered chevron structures' in serpulid tubes comprise minute calcite lath-like crystals. In ordered chevron structure (Pomatoceros triqueter) the crystals parallel each other within each chevron layer, whilst between layers the alignment direction alternates. The laths have no alignment in unordered chevron structure (Spirorbis and locally in Pomatoceros triqueter). In 'homogeneous chevron structure' (found in Jurassic pomatocerids) the layers comprise a granular or homogeneous fabric. This structure possibly represents a diagenetic replacement of lath-like crystals. Serpulid chevron structures are quite dissimilar from any shell microstructures described in molluscs or lophophorates. The secretion of microstructures comprising lath-like crystals may have allowed rapid tube growth. Spherulitic prismatic structure is identified in Spirorbis; the structure occurs locally in the outer part of the tube. The microstructure of Recent spirorbids is quite dissimilar to that of Palaeozoic fossils (microconchids) previously assigned to the genus Spirorbis.
Mikrostruktura kalcytowych rurek wieloszczetów z rodziny Serpulidae jest zupełnie odmienna od mkrostruktur występujących w muszlach mięczaków i ramienionogów, czy też w zooeciach mszywiołów. Nie jest również podobna do struktury ścianek paleozoicznych skamieniałości tradycyjnie uważanych za rurki wieloszczetów Spirorbis. W poprzednich pracach autora zostało wykazane, że paleozoiczne spirorbidy miały mikrostrukturę identyczną jak grubościenne tentakulity, ramienionogi i mszywioły. Na tej podstawie reaktywowana została nazwa rodzajowa Microcornus, użyta niegdyś do tych skamieniałości, i utworzony został rząd Microconchida, wraz z pokrewnym Trypanoporida włączony do gromady Tentaculita.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 1; 1-15
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Trilobite-like arthropod from the Lower Cambrian of the Siberian Platform
Trylobitopodobny stawonog z dolnego kambru tarczy syberyjskiej
Autorzy:: Ivantsov, A Y
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/21620.pdf
Data publikacji:: 1999
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna kopalna
stawonogi trylobitopodobne
rzeka Lena
Conciliterga
kambr
skamienialosci
Syberia
Phytophilaspis pergamena
paleontologia
pygidium
plytka rostralna
morfologia zwierzat
Opis:: The Lower Cambrian Fossil-Lagerstätte at Sinsk (Sinsk Formation, Lena River, Siberia) yields extraordinarily preserved fossils. A new trilobite-like arthopod from this site, Phytophilaspis pergamena gen. et sp. n., is assigned to the subclass Conciliterga Hou & Bergström, 1997, ordet and family indet. It is characterized by a large cephalon with facial sutures and relatively large eyes, strongly reduced thorax and very large pygidium. The facial sutures are not connected with the eyes; librigenae preserve marks of segmentation and may represent fused pleurae of the posterior segments of the cephalon. Unlike trilobites, the original mineralization of the carapace was very weak or absent. The new arthropod differs from all of other Conciliterga by the absence of rostral plate, posterior position of eyes and large size of the pygidium.
Dolnokambryjska formacja sinska znad rzeki Leny zawiera doskonale zachowane skamieniałości. Tamtejszy stawonóg Phytophilaspis pergamena gen. et sp. n. przypominający trylobita został zaliczony do podgromady Conciliterga Hou & Bergström, 1997, ordo et fam. indet. Nowy rodzaj charakteryzuje się dużą głową ze szwami policzkowymi i dużymi oczami, silnie zredukowanym tułowiem i bardzo dużym pygidium. Policzki ruchome zachowały ślady segmentacji, co wskazuje, że mogą one reprezentować zrośnięte pleury tylnych segmentów cefalonu. W odróznieniu niż u trylobitów, u Phytophilaspis pergamena gen. et sp. n. mineralizacja pancerza była bardzo słaba. Nowy stawonóg rózni się od pozostałych Conciliterga brakiem płytki rostralnej, położeniem oczu bardziej w tyle oraz bardzo dużym pygidium.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 4; 455-466
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: The skull of Velociraptor [Theropoda] from the Late Cretaceous of Mongolia
Czaszka drapieznego dinozaura Velociraptor mongoliensis z poznej kredy Mongolii
Autorzy:: Barsbold, R
Osmolska, H
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/21498.pdf
Data publikacji:: 1999
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna kopalna
Velociraptor mongoliensis
czaszki
analiza anatomiczna
Deinonychus antirrhopus
Mongolia
kreda
zuchwa
dinozaury
paleontologia
szkielet
Dromaeosauridae
dromeozaurydy
Opis:: The well preserved material of the Late Cretaceous dromaeosaurid, Velociraptor mongoliensis, has allowed us to supplement earlier descriptions of the skull in this species. The skull of V. mongoliensis is similar to that of Deinonychus antirrhopus, but differs from the latter by: (1) laterally convex supratemporal arcade resulting in short, rounded supratemporal fenestra; (2) depressed nasal; (3) longer maxillary process of premaxilla; (4) lack of separate prefrontal, and (5) convex ventral border of the dentary. These differences, especially that in the structure of the temporal region, support generic distinction of Deinonychus and Velociraptor. Skulls of other dromaeosaurids are compared.
W pracy opisano czaszkę i żuchwę niewielkiego, mierzącego około 2 m długości, drapieżnego dinozaura z rodziny Dromaeosauridae, Velociraptor mongoliensis Osborn, 1924, oraz przedstawiono rozprzestrzenienie geograficzne i stratygraficzne tej rodziny. Badany materiał pochodzi z osadów kampanu (górna kreda) pustyni Gobi (Mongolia) i został zebrany przez mongolskie, polsko-mongolskie, radziecko-mongolskie i japońsko-mongolskie ekspedycje paleontologiczne w latach 1970-1997. Dromeozaurydy żyły w okresie kredowym w Ameryce Północnej i Azji Środkowej. Z sześciu do ośmiu monotypowych rodzajów zaliczanych do tej rodziny, tylko mongolski Velociraptor jest reprezentowany przez dość liczne i kompletne szkielety, pozostałe rodzaje oparte są na pojedynczych i bardzo fragmentarycznych szczątkach, zaś czaszki (znacznie mniej kompletne) znane są tylko u dwóch północnoamerykariskich rodzajów Deinonychus i Dromaeosaurus. Przeprowadzona w pracy analiza anatomiczna kilku czaszek V. mongoliensis i porównanie ich z czaszką wczesnokredowego Deinonychus antirrhopus Ostrom, 1969 wykazały, że nie ma dostatecznych podstaw do uznania nazwy rodzajowej Deinonychus za młodszy synonim nazwy Velociraptor, co było sugerowane przez niektórych badaczy (Paul 1988). Potwierdzono, że oba te rodzaje są ze sobą bliżej spokrewnione niż z innymi przedstawicielami dromeozaurydów.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 2; 189-219
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: The quadrate of oviraptorid dinosaurs
Kosc czworoboczna dinozaurow z rodziny Oviraptoridae
Autorzy:: Maryanska, T
Osmolska, H
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/21975.pdf
Data publikacji:: 1997
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: ptaki
fauna kopalna
owiraptoridy
Mongolia
kreda
dinozaury
Alvarezauridae
paleontologia
czaszki
kosc czworoboczna
Oviraptoridae
morfologia zwierzat
Opis:: The quadrate of oviraptorid dinosaurs is strongly pneumatized and differs from the quadrates of other non-avian theropods by: (1) two separate facets on the otic process for contacts with the squamosal and braincase; (2) the articular surface for the pterygoid extended to the articular surface of the medial mandibular condyle; (3) the mandibular process provided laterally with a quadratojugal process bearing the quadratojugal cotyla. In the above characters the oviraptorid quadrate resembles those in most ornithothoracine birds, but, contrary to the streptostylic quadrate of birds, the oviraptorid quadrate is monimostylic.
W czasie badań czaszek dinozaurów z rodziny Oviraptoridae z osadów późnej kredy Mongolii, znajdujących się w zbiorach Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie (ZPAL) i w Instytucie Geologii Mongolskiej Akademii Nauk w Ułan Bator (GIN) zaobserwowano, że ich kość czworoboczna (quadratum) różni się od kości czworobocznej innych teropodów, a także innych dinozaurów, następującymi cechami: (1) obecnościdą dwugłówkowego wyrostka skroniowego (processus oticus), kontaktującego zarówno z kością łuskową jak i z boczną ścianą puszki mózgowej; (2) wyrostkiem oczodołowym (processus orbitalis), dochodzącym w swej części tylnej do powierzchni stawowej medialnego kłykcia wyrostka żuchwowego (processus mandibularis); (3) obecnością na wyrostku żuchwowym bocznego wyrostka zaopatrzonego w dołek stawowy dla kości czworoboczno-jarzmowej; (4) rozległą pneumatyzacją. Cechy te występują także u większości ptaków z grupy Ornithothoraces, obejmującej wszystkie współczesne i kopalne ptaki z wyjątkiem praptaka (Archaeopteryx) i przedstawicieli późnokredowej rodziny Alvarezauridae, i mogą świadczyć o bliskim związku filogenetycznym owiraptoridów i ptaków. Jednak wniosek o homologii cech kości czworobocznej w obu grupach wymaga dodatkowych badań czaszki i szkieletu pozaczaszkowego. Kość czworoboczna owiraptoridów jest nieruchomo zestawiona z resztą czaszki (monimostylia), czym różni się od kości czworobocznej ptaków, która wykazuje znaczną ruchomość stosunku do czaszki (streptostylia).
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 361-371
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: The middle ear in multituberculate mammals
Ucho Srodkowe multituberkulatow
Autorzy:: Hurum, J H
Presley, R
Kielan-Jaworowska, Z
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/22047.pdf
Data publikacji:: 1996
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna kopalna
Lambdopsalis
ssaki
stekowce
czaszki
ucho srodkowe
kowadelko
mloteczek
paleocen
Mongolia
strzemiaczko
Nemegtbaatar gobiensis
kreda
paleontologia
Chulsanbaatar vulgaris
paleozoologia
Kryptobaatar
kosteczki sluchowe
morfologia zwierzat
multituberkulaty
Opis:: The ear ossicles, preserved in skulls of a tiny Late Cretaceous multituberculate Chulsanbaatar vulgaris from Mongolia are arranged as in modern mammals. This makes the idea of an independent origin of the multituberculates from other mammals unlikely. We report the finding of ear ossicles in Mesozoic multituberculates. Three almost complete incudes and two fragments of malleus are described and compared with those reported in the Paleocene Lambdopsalis and in non-multituberculate mammals. In these Late Cretaceous multituberculates lateral expansion of the braincase is associated with the presence of sinuses and development of extensive masticatory musculature, but not by the expansion of the vestibule, which is moderately developed. It is argued that because of the lateral expansion of the multituberculate braincase, the promontorium is arranged slightly more obliquely with respect to the sagittal plane than in other mammals and the fenestra vestibuli faces anterolaterally, rather than laterally. This results in a corresponding alteration in orientation of the stapes. The epitympanic recess is situated more anteriorly with respect to the fenestra vestibuli than in other mammals. The recess is deep, and the incus must therefore be oriented somewhat vertically. The incus is roughly A-shaped, with crus breve subparallel to the axis of vibration of the malleus. This axis, approximately connecting the anterior process of the malleus and the crus breve of the incus, lies at 45-55º to the sagittal plane in Chulsanbaatar. Probably most multituberculates were similar in this respect. The fragments of the malleus show a very long anterior process, which agrees with the reconstruction of the malleus in Lambdopsalis by Meng & Wyss (1995), and with the partial malleus of Kyptobaatar, described by Rougier et al. (in press)
Kostki słuchowe ssaków (strzemiączko, kowadełko i młoteczek), mieszczące się w uchu środkowym i przekazujące drgania błony bębenkowej do ucha wewnętrznego, bardzo rzadko zachowują się w stanie kopalnym. Niekompletne kostki słuchowe multituberkulatów zostały po raz pierwszy opisane u paleoceńskiego rodzaju Lambdopsalis z Chin przez Miao & Lillegravena (1986). Autorzy ci, oraz Miao (1988) zrekonstruowali młoteczek z rękojeścią skierowaną ku tyłowi, a nie skośnie ku przodowi i dośrodkowo jak u wszystkich innych ssaków. Niekompletne kostki słuchowe zostały nastepnie odkryte w czterech okazach maleńkiego multituberkulata Chulsanbaatar vulgaris z późnej kredy Mongolii, w materiałach zebranych przez Polsko-Mongolskie Wyprawy Paleontologicme do Mongolii, znajdujących się w zbiorach Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk. Jeden z tych okazów zostal krótko opisany w poprzedniej naszej pracy (Hurum et al. 1995), a trzy w niniejszej pracy. Opisane kostki słuchowe Chulsanbaatar vulgaris obejmują trzy prawie kompletne kowadełka (po raz pierwszy znalezione u multituberkulatów) i dwa fragmenty młoteczka. W poprzedniej pracy opisano również kowadełko oraz strzemiączko, jednakże identyfikacja tego ostatniego elementu nie jest calkowicie pewna. Kowadełko ma w przybliżeniu kształt litery A. W zwiąku z bocznym rozszerzeniem puszki mózgowej multituberkulatów, promontorium ustawione jest u nich nieco bardziej skośnie w stosunku do osi czaszki niż u innych ssaków, co powoduje, że okienko przedsionka jest zwrócone w bok i ku przodowi, a nie tylko w bok, jak u innych ssaków. Położenie okienka przedsionka wpływa na zmianę ustawienia strzemiączka. Zachyłek nadbębenkowy jest położony bardziej ku przodowi w stosunku do okienka przedsionka niż u innych ssaków i jest głęboki, dlatego kowadełko musiało być ustawione prawie pionowo, z odnogą krótką skierowaną równolegle do osi drgań młoteczka. Zachowane fragmenty młoteczka wykazują obecność długiego wyrostka donosowego, co zgadza się z rekonstrukcją młoteczka u paleoceńskiego Lambdopsalis (Meng & Wyss 1995), z odkrytymi ostatnio fragmentami kostek słuchowych multituberkulata Kryptobaatar z późnej kredy Mongoliii (Rougier et al. w druku), a także z budową młoteczka u stekowców oraz u zarodków prymitywnych ssaków (Fleischer 1973, 1978; Maier 1989, 1990). Dane te (mimo że rękojeść młoteczka nie została dotychczas znaleziona u multituberkulatów) wskazują, że kostki słuchowe multituberkulatów miały taką samą orientację jak u ssaków współczesnych (Fig. 6). Rekonstrukcja kostek słuchowych multituberkulatów przedstawiona w niniejszej pracy nie zgadza sie z rekonstrukcją Miao & Lillegravena (1986) i przemawia przeciw wyodrębnieniu się multituberkulatów z gadów ssakokształtnych oddzielnie od pozostałych ssaków, a więc stanowi argument na korzyść monofiletyzmu ssaków. Ponadto, na podstawie szlifów seryjnych czaszek multituberkulatów Chulsanbaatar vulgaris i Nemegtbaatar gobiensis, wykazano (Fig. 8), że średnica przedsionka u tych multituberkulatów jest około dwukrotnie większa niż średnica ślimaka, tak samo jak to ma miejsce u osesków współczesnych ssaków. Luo & Ketten (1991), na podstawie niejasnych przekrojów tomograficznych kości skalistej multituberkulatów Catopsalis i Moeniscoessus, stwierdzili, że średnica przedsionka jest u nich odpowiednio 5 i 7 razy większa niż średnica ślimaka i zasugerowali, że silnie powiększony przedsionek stanowi synapomorfię multituberkulatów. Na podstawie danych opublikowanych w niniejszej pracy, wniosek ten odrzuciliśmy.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 3; 253-275
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: The Late Cretaceous lizard Pleurodontagama and the origin of tooth permanency in Lepidosauria
Poznokredowa jaszczurka Pleurodontagama a powstanie uzebienia permanentnego u Lepidosauria
Autorzy:: Borsuk-Bialynicka, M
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20355.pdf
Data publikacji:: 1996
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna kopalna
uzebienie
zgryz
kreda
paleontologia
jaszczurki
paleozoologia
szczeki
Pleurodontagama aenigmatodes
Lepidosauria
morfologia zwierzat
Opis:: The sinuous double-row dentition of Pleurodontagama aenigmatodes, the Late Cretaceous Mongolian relative of the Acrodonta is a possible initial stage of evolution of tooth permanency in the Acrodonta. The reconstructed ontogenetic development of this dentition is considered as a model of evolutionary events that resulted in tooth permanency. The acceleration of the posteriad growth of jaws, that occurred at the origin of the Acrodonta, was probably followed by both peripheral and interstitial growth of the dental lamina. Created by the interstitial growth, the interdental spaces were not large enough to allow for the inclusion of the subsequently developed teeth into the main (labial) tooth row. Their blockage resulted in the eventual total blockage of tooth replacement. The requirements of the precise occlusion resulted in a reduction of the redundant lingual tooth row of the Pleurodontagama type. The dentition subsequently changed into a one-row permanent type increasing by a sequential addition of teeth. The patterns of dentition in the sphenodontidans and the varanoids may also result from evolutionary changes of skull proportions via the differential growth of jaws and consequent adjustment of the dental lamina.
Przedmiotem pracy jest interpretacja uzębienia najprymitywniejszego rodzaju i gatunku agamidów - Pleurodontagama aenigmatodes Borsuk-Białynicka & Moody, 1984 z późnej kredy Mongolii. Naprzemienny, dwuszeregowy układ tego uzębienia zinterpretowano jako przejaw braku koordynacji między procesem wzrostu i wymiany uzębienia w ontogenezie z jednej strony a procesem wzrostu samych szczęk, stanowiących miejsce osadzenia tego uzębienia, z drugiej strony. W oparciu o tę interpretację zaproponowano model powstawania uzębienia permanentnego w filogenezie Acrodonta, stosując go następnie do wyjaśnienia pochodzenia uzębienia permanentnego Sphenodontida oraz waranidowego typu wymiany zębów u Anguimorpha. Podstawowe założenia prezentowanego modelu to (1) związki między zróżnicowanym wzrostem kości a wymianą zębów proponowane przez Osborna (1971, 1973, 1974) i Westergaarda (1980, 1986) oraz (2) istotnosć zmiany kształtu szczęk dla powstania linii ewolucyjnej Acrodonta (Robinson 1973, 1976; Borsuk-Białynicka 1986). Zmiana ta polegała na podsuwaniu się szczęk pod oczodół, co miało związek ze wzmacnianiem zgryzu u Acrodonta w porównaniu z ich iguanidowymi przodkami. Przesunięcie takie zachodzić musiało drogą intensyfikacji wzrostu tylnej części szczęki, czemu siłą rzeczy towarzyszł podobnie ukierunkowany wzrost listewki zębowej. Międzyzębowe (zamiast bezpośrednio dojęzykowego względem zębów funkcjonujścych) położenie kolejnych pokoleń zębów świadczy o tym, że wzrost listewki zębowej zachodził nie tylko na peryferiach, lecz także wewnątrz jej tkanki (interstycjalnie). Zahamowanie wielu zębów na pozycjach dojęzykowych prezentowane przez pleurodontagamę świadczy o niewydolności tego wzrostu w stosunku do wielkości tworzonych zębów. Zgodnie z proponowaną hipotezą, takie właśnie niedopasowanie tempa wzrostu szczęki do tempa wymiany doprowadziło do zablokowania wymiany i powstania uzębienia permanentnego charakterystycznego dla agamidów, a także kameleonów. Podsunięcie szczęk pod oczodół charakterystyczne dla Sphenodontida wiąże się także ze swego rodzaju naprzemiennoscią uzębienia (dotyczącą przede wszystkiem rozmiarów zębów), a także z zablokowaniem wymiany. Zjawiska te dotyczyły pierwotnie (u Diphydontosaurus avonis Whiteside, 1986, późnotriasowego przedstawiciela Sphenodontida) tylnej , a więc najsilniej rosnącej części szczęk, później całego uzębienia. W oparciu o zaproponowany tu model można przypuszczać, że intensywny wzrost szczęk w kierunku ku przodowi od oczodołu, uważany za charakterystyczną cechę Platynota (McDowell & Bogert 1954) spowodował charakterystyczną, naprzemienną wymianę zębów, zwaną typem waranidowym (Edmund 1960). Kierunek tego wzrostu (na zewnątrz czaszki zamiast ku oczodołowi i stawowi szczękowemu) pozwolił na swobodne mieszczenie się zębów kolejnych pokoleń w jednym szeregu i na międzyzębowe położenie zawiązków.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 3; 231-252
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: The first European pit viper from the Miocene of Ukraine
Pierwszy europejski grzechotnik z miocenu Ukrainy
Autorzy:: Ivanov, M
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20013.pdf
Data publikacji:: 1999
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna kopalna
Crotalinae
kosci szczekowe
miocen
weze
skamienialosci
paleontologia
jaszczurki
Ukraina
Europa
grzechotniki
Opis:: The first discoveries of European pit vipers (Crotalinae gen. et sp. indet. A and B) are reported from the Ukrainian Miocene (MN 9a) locality of Gritsev. Based on perfectly preserved maxillaries, two species closely related to pit vipers of the 'Agkistrodon' complex are represented at the site. It is suggested that the European fossil representatives of the 'Agkistrodon' complex are Asiatic immigrants. Pit vipers probably never expanded into the broader areas of Europe during their geological history.
W pobliżu wioski Gricew na Ukrainie (obwód chmielnicki) odkryto liczne skamieniałości późnomioceńskich jaszczurek i węży, datowane na poziom biostratygraficzny MN9 (ok. 11 mln lat temu). W niniejszej pracy opisano dobrze zachowane kości szczękowe dwóch gatunków węży, pozwalające je zaliczyć do podrodziny Crotalinae, Oppel 1811. Oba gatunki grzechotnikowatych, pozostawione w taksonomii otwartej (Crotalinae gen. et sp. indet. A i B), wykazują duże podobieństwa do zespołu gatunków określanego jako "kompleks Agkistrodon". Zapewne ukraińskie grzechotniki są imigrantami z Azji; rodzina ta prawdopodobnie nigdy nie zasiedliła na dłużej znaczniejszych obszarów Europy.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 3; 327-334
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: The braincase of two Late Cretaceous Asian multituberculates studied by serial sections
Puszka mozgowa dwoch poznokredowych wieloguzkowcow [Multituberculata] badana za pomoca przekrojow seryjnych
Autorzy:: Hurum, J H
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/22980.pdf
Data publikacji:: 1998
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna kopalna
kosc skalista
czaszki
kosc klinowa
Multituberculata
rekonstrukcja
kreda
Nemegtbaatar gobiensis
puszka mozgowa
Djadochtatheria
paleontologia
Chulsanbaatar vulgaris
wieloguzkowce
kosc podstawnoklinowa
anatomia zwierzat
Opis:: The braincase structure of two Late Cretaceous Mongolian djadochtatherian multituberculates Nemegtbaatar gobiensis and Chulsanbaatar vulgaris from the ?late Campanian of Mongolia is presented based on the two serially sectioned skulls and additional specimens. Reconstructions of the floor of the braincase in both taxa are given. The complete intracranial sphenoid region is reconstructed for the first time in multituberculates. Cavum epiptericum is a separate space with the taenia clino-orbitalis (ossified pila antotica) as the medial wall, anterior lamina of the petrosal and possibly the alisphenoid as the lateral wall, and the basisphenoid, petrosal and possibly alisphenoid ventrally. The fovea hypochiasmatica is shallow, tuberculurn sellae is wide and more raised from the skull base than it is in the genus Pseudobolodon. The dorsal opening of the carotid canal is situated in the fossa hypophyseos. The taenia clino-orbitalis differs from the one described in Pseudobolodon and Lambdopsalis in possessing just one foramen (metoptic foramen). Compared to all extant mammals the braincase in Nemegtbaatar and Chulsanbaatar is primitive in that both the pila antotica and pila metoptica are retained. In both genera the anterior lamina of the petrosal is large with a long anterodorsal process while the alisphenoid is small. A review is given of the cranial anatomy in Nemegtbaatar and Chulsanbaatar.
Budowa puszki mózgowej dwóch późnokredowych wieloguzkowców z podrzędu Djadochtatheria, Nemegtbaatar gobiensis i Chulsanbaatar vulgaris, z ?późnego kampanu Mongolii, została zbadana za pomocą seryjnych skrawków dwóch czaszek, ciętych mikrotomem Junga, oraz w oparciu o inne czaszki tych sarnych gatunków, i pojedyncze kości skaliste innych gatunków. Badane materiały przechowywane są w zbiorach Instytutu Paleobiologii PAN w Warszawie. Przedstawiono rekonstrukcje podstawy puszki mózgowej obu gatunków. Zrekonstruowano też, po raz pierwszy u wieloguzkowców, budowę kompleksu kości klinowej, widzianą od strony puszki mózgowej. Cavum epiptericum u wieloguzkowców tworzy obszerną przestrzeń, oddzieloną od puszki mózgowej przez taenia clino-orbitalis (skostniałą pila antotica), tworzącą jej ścianę przyśrodkową. Ścianę zewnętrzną cavum epiptericum tworzy skrzydło kości podstawnoklinowej, zaś ścianę dolną kość podstawnoklinowa, kość skalista i przypuszczalnie częściowo skrzydło kości podstawnoklinowej. Skostnienie wewnętrznej ściany cavum epiptericum jest u wieloguzkowców silniejsze niż u stekowców, co może wskazywać, że wieloguzkowce są pod tym względem prymitywniejsze niż stekowce. Nie jest jednak wykluczone, że skostnienie to jest wtórne, jak to sugerowano wcześniej (Kielan-Jaworowska i wsp. 1986). Fovea hypochiasmatica jest płytka, siodło tureckie jest szerokie i położone wyżej w stosunku do podstawy czaszki niż u jurajskiego rodzaju Pseudobolodon. Taenia clino-orbitalis różni się od tej samej struktury opisanej u wieloguzkowców z rodzajów Pseudobolodon i Lambdopsalis tym, że jest przebita tylko jednym otworem. Puszka mózgowa Nemegtbaatar i Chulsanbaatar jest bardziej prymitywna niż u wszystkich ssaków współczesnych, ponieważ zachowuje w stadium doroslym zarówno pila antotica, jak i pila metoptica. U obu rodzajów blaszka przednia kości skalistej (lamina anterior) jest duża, z długim przednio-grzbietowym wyrostkiem, natomiast skrzydło kości podstawnoklinowej jest małe. W pracy przedstawiono również podsumowanie danych o anatomii czaszki Nemegtbaatar i Chulsanbaatar.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 1; 21-52
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Stromatoporoid morphology in the Devonian of the Holy Cross Mountains, Poland
Morfplogia stromatoporoidow z dewonu Gor Swietokrzyskich
Autorzy:: Luczynski, P
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/23000.pdf
Data publikacji:: 1998
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna kopalna
gorny dewon
ksztalt
osady kopca mulowego
kopce mulowe
stromatoporoidy
Polska
Gory Swietokrzyskie
wapienie stromatoporoidowo-koralowcowe
latylaminy
kopce rafowe
morfologia
dynamika wod
paleontologia
dewon
kamieniolomy
Opis:: Stromatoporoids have been measured in three Upper Devonian localities in the Holy Cross Mountains: Karwów, Kadzielnia and Sitkówka-Kowala quaries. Quantitative analysis of the measurements demonstrated several differences, that have been interpreted in terms of ecological variations between the localities. Rate of deposition is proposed to be of special importance in controlling the stromatoporoid morphology. Deposits exposed in Kadzielnia and Karwów quarries represent an environment with periodically accelerating deposition and water turbidity, where low domical individuals with a ragged surface and non-enveloping arrangement of latilaminae constitute the most numerous group of stromatoporoids. The deposits outcropping in Sitkówka-Kowala quarry, formed in a calm setting with low deposition rate, are charactenzed by following stromatoporoid features: usually extended domical or bulbous shape, smooth surface and an enveloping arrangement of latilaminae. The similarity of stomatoporoid assemblages from Karwów and Kadzielnia confirmed, that dolomites exposed in the Karwów quarry represent Kadzielnia-type reef-mound deposits.
Przeprowadzona ilościowa analiza pomiarów wykazała wiele różnic pomiędzy poszczęgólnymi stanowiskami, które zostały zinterpretowane w świetle zmienności panujących warunków paleoekologicznych. Za czynniki szczególnie silnie wpływające na morfomeryczne cechy stromatoporoidów zostały uznane tempo depozycji i dynamika wód. Nieuławicone wapienie stromatoporoidowo-koralowcowe odsłanianjące się w Karwowie i Kadzielni reprezenfują fację kopców rafowych powstających w środowisku o okresowo wzrastających tempie depozycji i dynamice wód. Zespół stromatoporoidów jest tu zdominowany przez osobniki niskokopułowe o postrzępionej powierzchni i i nieoblekającym ułożeniu latylamin. Skały odsłaniające się w kamieniołomie Sitkówka-Kowala reprezentują płytkowodne facje powstające w środowisku ławicy. Tam, w spokojnych wodach i przy niskim tempie depozycji, charakterystycznymi cechami stromatoporoidów były: kształt bardzo wysokokopułowy bądź bulwiasty, gładka powierzchnia i oblekające ułożenie latylamin. Podobieństwo zespołów stromatoporoidów z Karwowa i z Kadzielni potwierdza tezę, że dolomity odsłaniające się w kamieniołomie w Karwowie reptezentują osady kopca mutowego typu kadzielniańskiego.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 653-663
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Stanowisko późnoczwartorzędowych osadów jaskiniowych : schronisko nad Jaskinią Zegar w Skalach Zegarowych (Wyżyna Częstochowska)
The site of Late Quaternary cave sediments : the Shelter above the Zegar Cave in Zegarowe Rocks (Częstochowa Upland)
Autorzy:: Krajcarz, M. T.
Sudoł, M.
Krajcarz, M.
Cyrek, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2074909.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:: Pleistocene
Holocene
Palaeolithic
fossil fauna
reindeer Rangifer tarandus
pleistocen
holocen
paleolit
fauna kopalna
renifer Rangifer tarandus
Opis:: The Shelter above the Zegar Cave (Shelter No 388) (N 50°25’41” E 19°40’27”) is located in the Zegarowe Rocks ridge in the Ryczów Upland (southern part of the Czêstochowa Upland), municipalityWolbrom, district Olkusz. In 2009, Mrs. Jadwiga and Mr. Lucjan Wodarz found an archeological flint artifact in a type of leaf point at the slope below the Shelter. This finding allowed suspecting the presence of Palaeolithic cultural layers inside or near the Shelter. The authors’aim was to recognize the geological context of the Palaeolithic settlement of the Shelter above the Zegar Cave and its neighborhood, and in further perspective of the entire southern part of the Ryczów Upland micro-region. Four layers were discovered in the Shelter during field works (downward): I – humic silty loam, Holocene; II – loess altered by secondary soil processes during the Holocene; III – unaltered loess, dated to MOIS 2; IV – silty cave loam with limestone rubble, dated to MOIS 3. The chronostratigraphy is based on lithostratigraphy and confirmed by radiocarbon and thermoluminescence dating. An archaeological cultural level occurs in layer IV, most probably related to the shift from the Middle to Upper Palaeolithic. The sequence of cave sediments may be well correlated with numerous profiles of cave sites from the Kraków-Czêstochowa Upland.
Źródło:: Przegląd Geologiczny; 2012, 60, 10; 546--553
0033-2151
Pojawia się w:: Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Sprawling versus parasagittal stance in multituberculate mammals
Odwiedzione czy przystrzalkowe ustawienie konczyn multituberkulatow
Autorzy:: Gambaryan, P.P.
Kielan-Jaworowska, Z.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/945779.pdf
Data publikacji:: 1997
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: ustawienie konczyn
fauna kopalna
wymieranie gatunkow
skamienialosci
ssaki
Theria
konczyny
osady poznokredowe
Mongolia
kreda
kosci
paleontologia
szkielet
multituberkulaty
Opis:: Celem pracy było przetestowanie dwóch hipotez dotyczących położenia kończyn i sposobu poruszania się wymarłej grupy ssaków- multituberkulatów (wieloguzkowców). Kielan-Jaworowska & Gambaryan (1994) opisali dobrze zachowane szkielety multituberkulatów z osadów późnokredowych Mongolii, zrekonstruowali ich umięśnienie i wyciągneli wniosek, że kończyny multituberkulatów były skierowane na boki (odwiedzione), tak jak u współczesnych gadów i stekowców. Wniosek ten opierał się głównie na analizie budowy kończyn tylnych, w których poprzeczna oś kości piszczelowej jest dłuższa niż podłużna, tak jak u czworonogów o kończynach odwiedzionych, gdy w przypadku kończyn parasagitalnych, dłuższa jest oś podłużna. Drugim argumentem było skierowanie osi stopy nie równolegle do płaszczyzny podłużnej ciała i osi kości piętowej, lecz odwiedzenie jej o 30º od osi kości piętowej, gdy u ssaków o kończynach parasagitalnych oś stopy leży w przedłużeniu osi kości piętowej. Długie wyrostki ościste i poprzeczne kręgów lędźwiowych wskazywały na przystosowanie multituberkulatów do poruszania się asymetrycznymi skokami. Kompletne kości ramienne zachowane u paleoceńskiego multituberkulata z Chin wykazywały skręcenie proksymalnych i dystalnych odcinków w stosunku do siebie, jak u wiekszości czworonogów o odwiedzionych kończynach. Sereno & McKenna (1995) opisali kość ramienną i część szkieletu barkowego multituberkulata z późnej kredy Mongolii. Kość ta nie wykazuje skręcenia, charakterystycznego dla stekowców i współczesnych gadów, w związku z czym autorzy wyciągnęli wniosek, że multituberkulaty miały kończyny parasagitalne (ustawione przystrzałkowo), tak jak współczesne ssaki właściwe, poruszały się podobnie jak oposy, oraz że parasagitalność powstała w ewolucji ssaków tylko raz u wspólnych przodków multituberkulatów i ssaków właściwych. W pracy niniejszej przetestowano obie hipotezyw oparciu o porównania anatomiczne oraz rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów. Wykazano że brak skręcenia kości ramiennej nie świadczy o parasagitalności, ponieważ nie skręcona kość ramienna występuje również u form z odwiedzionymi kończynami, np. u żab, oraz u licznych grzebiących ssaków łożyskowych, u których nastąpiło wtórne odwiedzenie kończyn. Porównując budowę stawu barkowego, kości ramiennej i stawu łokciowego czworonogów lądowych, ustalono listę cech kości ramiennej, które występują u czworonogów o pierwotnie odwiedzionych kończynach i wykazano że wszystkie te cechy wystgpują u multituberkulatów, Są to: brak bloczka na kości ramiennej i obecność wypukłych kłykci promieniowego i łokciowego, szeroka bruzda międzyguzkowa, oraz guzek mniejszy kości ramiennej szerszy niż guzek większy. Przeprowadzono też rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów i wykazano, że zakres ruchów zginania i prostowania w stawie barkowym był mniejszy niż u oposa, natomiast kość ramienna mogła bardziej niż u oposa wyciągać się ku przodowi i w dół, tak jak to występuje u ssaków podczas skoków. Odrzucono więc przypuszczenie Sereno i McKenny, że multituberkulaty poruszały się podobnie jak współczene oposy. Wyciągnięto wniosek że budowa kończyn przednich (tak jak i tylnych) multituberkulatów wskazuje na odwiedzione położenie kończyn i udział skoków w ich lokomocji. Brak nawet zaczątkowego bloczka na kości ramiennej u wszystkich znanych multituberkulatów wskazuje, że nie powstała u nich parasagitalność. Parasagitalność w ewolucji ssaków powstała tylko u ssaków właściwych (Theria). Chociaż multituberkulaty i ssaki właściwe wykazują wiele cech wskazujących na ich pokrewieństwo (np. przebieg naczyń krwionośnych głowy, budowa kostek słuchowych itd.), położenie ich kończyn nie potwierdza hipotezy, że są to grupy siostrzane.
Celem pracy było przetestowanie dwóch hipotez dotyczących położenia kończyn i sposobu poruszania się wymarłej grupy ssaków- multituberkulatów (wieloguzkowców). Kielan-Jaworowska & Gambaryan (1994) opisali dobrze zachowane szkielety multituberkulatów z osadów późnokredowych Mongolii, zrekonstruowali ich umięśnienie i wyciągnęli wniosek, że kończyny multituberkulatów były skierowane na boki (odwiedzione), tak jak u współczesnych gadów i stekowców. Wniosek ten opierał się głównie na analizie budowy kończyn tylnych, w których poprzeczna oś kości piszczelowej jest dłuższa niż podłużna, tak jak u czworonogów o kończynach odwiedzionych, gdy w przypadku kończyn parasagitalnych, dłuższa jest oś podłużna. Drugim argumentem było skierowanie osi stopy nie równolegle do płaszczyzny podłużnej ciała i osi kości piętowej, lecz odwiedzenie jej o 30º od osi kości piętowej, gdy u ssaków o kończynach parasagitalnych oś stopy leży w przedłużeniu osi kości piętowej. Długie wyrostki ościste i poprzeczne kręgów lędźwiowych wskazywały na przystosowanie multituberkulatów do poruszania się asymetrycznymi skokami. Kompletne kości ramienne zachowane u paleoceńskiego multituberkulata z Chin wykazywały skręcenie proksymalnych i dystalnych odcinków w stosunku do siebie, jak u większości czworonogów o odwiedzionych kończynach. Sereno & McKenna (1995) opisali kość ramienną i część szkieletu barkowego multituberkulata z późnej kredy Mongolii. Kość ta nie wykazuje skręcenia, charakterystycznego dla stekowców i współczesnych gadów, w związku z czym autorzy wyciągnęli wniosek, że multituberkulaty miały kończyny parasagitalne (ustawione przystrzałkowo), tak jak współczesne ssaki właściwe, poruszały się podobnie jak oposy, oraz że parasagitalność powstała w ewolucji ssaków tylko raz u wspólnych przodków multituberkulatów i ssaków właściwych. W pracy niniejszej przetestowano obie hipotezy w oparciu o porównania anatomiczne oraz rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów. Wykazano że brak skręcenia kości ramiennej nie świadczy o parasagitalności, ponieważ nie skręcona kość ramienna występuje również u form z odwiedzionymi kończynami, np. u żab, oraz u licznych grzebiących ssaków łożyskowych, u których nastąpiło wtórne odwiedzenie kończyn. Porównując budowę stawu barkowego, kości ramiennej i stawu łokciowego czworonogów lądowych, ustalono listę cech kości ramiennej, które występują u czworonogów o pierwotnie odwiedzionych kończynach i wykazano że wszystkie te cechy występują u multituberkulatów, Są to: brak bloczka na kości ramiennej i obecność wypukłych kłykci promieniowego i łokciowego, szeroka bruzda międzyguzkowa, oraz guzek mniejszy kości ramiennej szerszy niż guzek większy. Przeprowadzono też rekonstrukcję ruchów kończyn przednich multituberkulatów i wykazano, że zakres ruchów zginania i prostowania w stawie barkowym był mniejszy niż u oposa, natomiast kość ramienna mogła bardziej niż u oposa wyciągać się ku przodowi i w dół, tak jak to występuje u ssaków podczas skoków. Odrzucono więc przypuszczenie Sereno i McKenny, że multituberkulaty poruszały się podobnie jak współczesne oposy. Wyciągnięto wniosek że budowa kończyn przednich (tak jak i tylnych) multituberkulatów wskazuje na odwiedzione położenie kończyn i udział skoków w ich lokomocji. Brak nawet zaczątkowego bloczka na kości ramiennej u wszystkich znanych multituberkulatów wskazuje, że nie powstała u nich parasagitalność. Parasagitalność w ewolucji ssaków powstała tylko u ssaków właściwych (Theria). Chociaż multituberkulaty i ssaki właściwe wykazują wiele cech wskazujących na ich pokrewieństwo (np. przebieg naczyń krwionośnych głowy, budowa kostek słuchowych itd.), położenie ich kończyn nie potwierdza hipotezy, że są to grupy siostrzane.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 1; 13-44
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Siphuncular structure in Ordovician endocerid cephalopods
Budowa syfona ordowickich endoceratydow
Autorzy:: Mutvei, H
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/22465.pdf
Data publikacji:: 1997
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna kopalna
Anthoceras vaginatum
Nautilus
muszle
Dideroceras wahlenbergi
zroznicowanie wewnatrzgatunkowe
Spirula
ordowik
Suecoceras barrandei
paleontologia
endoceratydy
mieczaki
fosfatyzacja
morfologia zwierzat
Opis:: Exceptionally well-preserved shells of the endocerids Dideroceras wahlenbergi (Foord, 1887), Anthoceras vaginatum (Schlotheim, 1820), and Suecoceras barrandei (Dewitz, 1880) from phosphatized Early and Middle Ordovician limestones of Northern Estonia were studied by means of SEM. The septal neck in these endocerids is composed of three, structurally different, aragonite layers: outer spherulitic-prismatic, nacreous, and inner prismatic. The connecting ring is a continuation of the spherulitic-prismatic layer of the septal neck. Its inner surface was probably covered by a thin glycoprotein (conchiolin) sheet. Structural differentiations in the spherulitic-prismatic layer of the connecting ring, such as a layering and 'eyelet', reported by previous writers, were not observed. These differentiations probably result from diagenesis. The siphuncular structure in endocerids agrees in detail with that in Recent Spirula and Nautilus. The conical endosiphuncular deposits (endocones) of endocerids show extensive intraspecific variation. Morphological and structural differences in these deposits should therefore be used with caution in generic and specific diagnoses.
Fosfatyzacja jest wyjątkowo korzystnym stanem zachowania w przypadku aragonitowo- organicznych muszli mięczaków, umożliwiającym zachowanie wielu pierwotnych elementów. Ordowickie endoceratydy Dideroceras wahlenbergi (Foord, 1887), Anthoceras vaginatum (Schlotheim, 1820) i Suecoceras barrandei (Dewitz, 1880) ze sfosfatyzowanych wapieni północnej Estonii posłużyły do szczegółowych badań w SEM struktur syfonalnych i porównania ich ze współczesnymi głowonogami z rodzajów Nautilus i Spirula. Lejek syfonalny u tych endoceratydów jest zbudowany z trzech różnych warstw aragonitowych: zewnętrznej warstwy sferolityczno-pryzmatycznej, środkowej perłowej i wewnętrznej pryzmatycznej. Rurka syfonalna łącząca poszczególne lejki jest przedłużeniem sferolityczno-pryzmatycznej warstwy lejka. Jej wewnętrzna powierzchnia była prawdopodobnie pokryta cienką, glikoproteinową (konchiolinową) w yściółką. Nie zaobserwowano cech, opisywanych wcześniej: warstwowania ani zgęstnień ("eyelets'') w obrębie sferolityczno-pryzmatycznej warstwy rurki syfonalnej. Struktury te należy prawdopodobnie uznać za artefakty powstałe w wyniku diagenezy. Ogólny plan budowy syfona endoceratydów jest podobny do planu budowy spiruli i łodzika. Stożkowate złogi endosyfonalne (endokony) wykazują u endoceratydów znaczne wewnątrzgatunkowe zróżnicowanie, dlatego też ich wartość diagnostyczna na poziomie rodzajowym i gatunkowym jest ograniczona.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 375-390
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki