- Tytuł:
-
Baseny ewaporatowe cykli PZ1, PZ2 i PZ3 cechsztynu (górny perm) w Polsce – studium miąższościowe
Evaporate basins of Z1 to Z3 cycles of Polish Zechstein (Upper Permian ) – A thickness study - Autorzy:
-
Czapowski, G.
Tomaszczyk, M. - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2192131.pdf
- Data publikacji:
- 2014
- Wydawca:
- Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
- Tematy:
-
cechsztyn
późny perm
Polska
ewaporatowe baseny depozycyjne
relacje miąższości
interpretacja
Zechstein
Late Permian
Polska
evaporite depositional basins
thickness relation
interpretation - Opis:
-
Ewaporaty (utwory chlorkowe i siarczanowe) cyklotemów PZ1, PZ2 i PZ3 cechsztynu budują blisko 72% całej sukcesji późnego permu na terenie Polski. W każdym cyklotemie sole kamienne, potasowe i lokalnie zubry są podścielone i przykryte ogniwami siarczanowymi (Tab. 1). W oparciu o dane z ponad 800 otworów wiertniczych, rozmieszczonych w 6 obszarach na obrzeżu późnopermskiego basenu w Polsce (Ryc. 1) przebadano relacje aktualnych miąższości utworów chlorkowych do podścielających i przykrywających je serii siarczanowych (Tab. 2). Relacje te zinterpretowano w kontekście warunków depozycji ewaporatów, przedstawiono 3 typy ewaporatowego basenu depozycyjnego: typ „wypełnieniowy”, typ „subsydujący” i typ „niestabilny” (Ryc. 2-4), w których rozwoju kluczową rolę odgrywają trzy czynniki: pierwotna batymetria, tempo subsydencji oraz możliwy wpływ tektoniki syn- i postsedymentacyjnej. W cyklu PZ1 (Ryc. 6) w północnej Polsce akumulacja chlorków (Na) i podścielających siarczanów (Ad) nastąpiła w stosunkowo głębokich zbiornikach o braku lub słabej subsydencji (typ „wypełnieniowy”), podobny typ depozycji przeważał na położnych ku wschodowi brzegach zbiornika cyklu PZ3 (Ryc. 9). Z kolei we wschodniej części zbiornika cyklu PZ2 taka sukcesja powstała w basenie typu „subsydującego” (Ryc. 7). Na pozostałych obszarach obrzeża zbiornika cechsztyńskiego sukcesja Ad+Na uformowała się w basenach o zmiennym tempie subsydencji (typ „niestabilny”; Ryc. 5, 7, 9), w podobnych warunkach nastąpiło osadzenie siarczanów przykrywających chlorki (Ag) w obu cyklach PZ1 i PZ2 (ryc. 6 i 8). W tym typie basenu na stosunki miąszościowe siarczanów i chlorków istotny wpływ miała zmienna subsydencja dna zbiornika, erozja osadów oraz tektonika. Ustalenie powyższych relacji, mimo ograniczeń wynikających z różnej ilości informacji, może być przydatne np. przy prognozowaniu przypuszczalnej miąższości poszczególnych wydzieleń ewaporatowych w wybranym rejonie dla przyszłego zagospodarowania (np. kawerny magazynowe czy składowiskowe). Optymalnymi dla tych celów są pokładowe sukcesje ewaporatów, powstałe w basenach typu „wypełnieniowego” i „subsydujacego”).
Evaporites (chlorides and sulphates) of three cycles (PZ1, PZ2 & PZ3) constituted up to 72% of whole the Late Permian (Zechstein) succession in Poland (Czapowski, 2007). In each cyclothem the rock, potash and locally clayey salts are underlain and overlain by sulphates (tab. 1). Relations (tab. 2) of actual thickness of mentioned evaporite units (data from over 800 wells, localized in 6 areas) were analyzed on the margin of Zechstein basin (to minimalize halotectonic overprint – Fig. 1) to define a role of sedimentary conditions (3 the evaporite basin types, controlled by primary bathymetry and subsidence rate, were defined: infill, subsiding and fluctuating types – Figs 2-4) and tectonics. Accumulation chlorides (Na) and subsalt sulphates (Ad) in the relatively of deep but tectonically stable (lack or weak subsidence) basins („infill” basin type) took place during PZ1 cycle in northern Poland (Fig. 6) as well as on the more eastern basin margins of Z3 cycle (fig. 9). Such succession developed in the “subsiding” basin type, located on the eastern margin of Z2 cycle basin (Fig. 7). In other areas of the basin margins of Z1 to Z3 cycles the mentioned above Ad+Na evaporite complex as well as all occurrences of suprasalt sulphates (Ag; Z1 and Z2 cycles) have formed in the basins of “fluctuating” type (Figs 5-9), with variable bathymetry and subsidence rate (tectonic activity) and possible thickness modifications by erosion and later tectonics. Nevertheless the of different data quality (various number of wells) such calculations could help in management projects of Zechstein salts (for storage or disposal caverns construction) e.g. in prediction of evaporite units thickness in a selected area (the optimum stratifiorm evaporite successions have developed in the basins of “infill“ and “subsiding” type). - Źródło:
-
Przegląd Solny; 2014, 10; 49--64
2300-9349 - Pojawia się w:
- Przegląd Solny
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł