Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "epistemology / epistemologia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 132
Tytuł:
Gouvernance de la religion et liberté de conscience
Governance of religion and freedom of conscience
Zarządzenie kwestiami religijnymi i wolnością sumienia
Autorzy:
Aguilon, Claire
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043996.pdf
Data publikacji:
2017-12-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
liberté de conscience
épistémologie religieuse
démocratie
droits civiques
droits politiques
freedom of conscience
religious epistemology
democracy
civil rights
political rights
religious freedom
freedom of conscience and religion
Law on Religion
wolność sumienia
epistemologia religii
prawa obywatelskie
demokracja
prawa polityczne
wolność sumienia i religii
wolność sumienia i wyznania
wolność religijna
Opis:
La religion est souvent conçue comme une limite à la liberté de conscience. Cependant, du point de vue de la philosophie de la religion, il est nécessaire de souligner l'importance de l'adoption de la démocratie, qui reconnaît la liberté de conscience comme un moyen mais aussi comme finalité du pouvoir politique, en tant que principe de gouvernement. La limitation de la liberté de conscience par la religion peut être expliquée, sur le plan anthropologique, par la fonction dentitaire assurée par la religion. Néanmoins, la religion, pouvant exister sans être acceptée par tous, n'implique pas en elle-même une telle contrainte. Au-delà de la preuve d'une possible coexistence de la religion et du pluralisme politique, la religion implique intrinsèquement la reconnaissance de la liberté de conscience, résultant de la condition humaine elle-même. En retour, la foi en la valeur égale de la conscience de chaque être humain apparaît comme une motivation de la consécration juridique de la liberté de conscience.
Wpływu religii na wolność sumienia nie sposób wyjaśnić za pomocą prostych schematów. Często religia jest postrzegana jako ograniczenie wolności sumienia. Z perspektywy filozofii religii należy jednak podkreślać znaczenie wyboru demokracji jako zasady ustroju. Na poziomie antropologicznym ograniczanie znaczenia wolności sumienia przez religię może być wyjaśniane z odwołaniem się do funkcji identyfikacyjnej realizowanej przez religię. Z drugiej strony, dla swego istnienia religia nie potrzebuje akceptacji ze strony wszystkich. Poza tym, że istnieją oczywiste dowody na możliwą koegzystencję religii i pluralizmu politycznego, religia zakłada w swojej istocie uznanie wolności sumienia. Poszanowanie wolności sumienia wynika z samej natury człowieka. Religia pozwala człowiekowi na przekroczenie jego tożsamości kulturowej. Natomiast wolność sumienia opiera się na przekonaniu o równej wartości sumienia każdego człowieka. Nie jest ona jedynie środkiem, ale również jednym z celów władzy politycznej. Religia i wolność sumienia mają wspólne podstawy. Prawne uznanie wolności sumienia ma pośredni wpływ na religię poprzez regulacje dotyczące korzystania z tej wolności.
The influence of religion on the freedom of conscience cannot be defined in simple terms. Religion is often conceived as limiting the freedom of conscience. However, from the perspective of the philosophy of religion it is necessary to underline the significance of the adoption of democracy as a principle of government. The limitation of the freedom of conscience by religion could be explained, on an anthropological level, by the identity function realized by religion. Nevertheless, religion can exist without being accepted by all. Beyond the evidence of a possible coexistence of religion and political pluralism, religion inherently implies the recognition of the freedom of conscience. The respect for the freedom of conscience results from the human condition itself. Religion makes it possible to transcend one’s cultural identity. In return, the freedom of conscience is based on a faith in the equal value of the conscience of every human being. The latter is recognized not only as the means but also as one of the purposes of political power. Religion and the freedom of conscience seem to derive from common foundations. The legal recognition of the freedom of conscience has a concomitant impact on religion by the regulation of its exercise.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2017, 20; 135-166
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epistemologiczne i etyczne aspekty teorii relacji osobowych w Elementarzu metafizyki Mieczysława Gogacza
Epistemic and Ethical Aspects of Theory of Personal Relations in The Primer of Metaphysics of Mieczysław Gogacz
Autorzy:
Andrzejuk, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040421.pdf
Data publikacji:
2022-03-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Mieczysław Gogacz
Tomasz z Akwinu
teoria relacji osobowych
epistemologia
etyka
własności transcendentalne
Thomas Aquinas
theory of personal relations
epistemology
ethics
transcendental properties
Opis:
Profesor Mieczysław Gogacz uważa, że własności transcendentalne, przejawiające akt istnienia bytu, są podstawą jedynych realnych relacji, które byt osobowy nawiązuje z innymi bytami. Można więc powiedzieć – korzystając ze znanej formuły Leibniza – że transcendentalia są oknami i drzwiami bytu, gdy „okna” uznamy za poznawanie, a „drzwi” – za działanie. Sposobem, w jaki się to dokonuje są relacje istnieniowe, czyli takie relacje, które według Autora Elementarza metafizyki są wyznaczane przez własności transcendentalne: miłość budująca się na realności (res), wiara wyznaczana przez własność prawdy (verum) oraz nadzieja, której fundamentem jest transcendentalna własność dobra (bonum). To ujęcie ma swoje konsekwencje przede wszystkim w antropologii filozoficznej, którą Gogacz uważa za metafizykę człowieka, ale także w teorii poznania i w etyce, na co chcielibyśmy zwrócić uwagę w tym artykule.
Professor Mieczysław Gogacz says that transcendental properties, through which we observe act of existence of being, serve as a fundament of the sole real relations which a personal being initiates towards other beings. Hence, we may conclude that—following the famous Leibniz’s formula—that transcendentals are the windows and door of being, while as „windows” we understand cognition and activities as „door”. This pattern is, as Gogacz claims, accomplished through existential relations, which are indicated by, in other words derive from, transcendental properties such as: love which is built on reality (res), faith built on property of truth (verum) and hope whose fundament we find in transcendental property of good (bonum). Presented approach has its consequences, for the most part in anthropological philosophy understood by Gogacz as metaphysics of man and in theory of knowledge and ethics, to what issue we would like to turn attention in this paper.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2022, 13, 1; 53-64
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Dialectic of Ignorance in School
Dialektyka ignorancji w szkole
Autorzy:
Babicka-Wirkus, Anna
Rusnak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2138700.pdf
Data publikacji:
2016-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
Tematy:
dialektyka ignorancji
epistemologia ignorancji
studenci
dialectic of ignorance
epistemology of ignorance
students
Opis:
The aim of this text is to show the dialectic of ignorance as it functions in school. Based on an example of a real situation of an elementary school pupil observed during research, every effort was made to capture the significance of parents’ ignorance, which led to opposing the teacher who, by assumption, is an authority. Thus, paradoxically, ignorance may contribute to subject’s empowerment. Epistemologies of ignorance are also discussed in the text to show different functioning perspectives of this category in everyday school life.
Celem tekstu jest ukazanie dialektyki funkcjonowania ignorancji w szkole. Na przykładzie rzeczywistej sytuacji ucznia szkoły podstawowej starano się uchwycić znaczenie ignorancji rodziców, która prowadziła do sprzeciwu wobec autorytetu, jakim, z założenia, jest nauczyciel. Zatem ignorancja paradoksalnie może przyczynić się do upełnomocnienia podmiotu. W tekście zostały również omówione epistemologie ignorancji w celu ukazania odmiennych perspektyw funkcjonowania tej kategorii w przestrzeni życia szkolnego.
Źródło:
Forum Oświatowe; 2016, 28, 2(56); 83-96
0867-0323
2450-3452
Pojawia się w:
Forum Oświatowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The plastic body as an epistemological figure of biotechnological utopia
Ciało plastyczne jako epistemologiczna figura biotechnologicznej utopii
Autorzy:
Barański, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431289.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
body
plasticity of the body
biotechnology
utopia
epistemology
ciało
plastyczność ciała
biotechnologia
epistemologia
Opis:
Underlying the scientific statements about the possibility of transformation of the human condition lies the rejection of the belief in the perfection of the human existence and the acceptance of beliefs about its biological incompleteness and imperfection, which is a cause of disease, old age, and finally, human mortality. This leads to the acceptance of such understanding of the human condition, where whatever pertains to the flesh is conceived of as an accidental feature. In the utopian view of biotechnology, the body can be redeemed from bodily deficits, weaknesses, flaws and limitations. The biological nature of man becomes the subject of biotechnological transformation thanks to technologies optimizing the properties of the body, or becomes a technological artefact substituting the body. This perspective entails a belief in the non–restrictive and unlimited plasticity of the body, which is defined by the equivalence and susceptibility to transformation optimizing its properties. A medical biotechnology project aims to reconstruct the human body, which, thanks to this particular technology, and under its influence, becomes more and more plastic. On the scientific and medical basis the biotechnological utopia is born; it is understood as a design of a perfect, imperishable body, and a body capable of regeneration and self–healing. It raises fundamental questions about human individual identity and its identity as a species.
U podstaw naukowej deklaracji o możliwości przeobrażenia kondycji ludzkiej tkwi odrzucenie przeświadczenia o doskonałości ludzkiego bytu i zaakceptowanie przekonania o jego niepełności i ułomności biologicznej, będącej źródłem chorób, starości i, wreszcie, śmiertelności człowieka. Prowadzi to do usankcjonowania takiego rozumienia ludzkiej kondycji, na mocy którego to, co cielesne, jest pojmowane jako cecha akcydentalna. W utopijnej perspektywie biotechnologii ciało może być wybawione od cielesnych deficytów, ułomności, wad i ograniczeń. Biologiczna natura człowieka staje się przedmiotem biotechnologicznej transformacji dzięki technologiom optymalizującym własności ciała bądź substytuującym ciało artefaktem technicznym. Ta perspektywa pociąga za sobą przekonanie o nieograniczonej i nielimitowanej plastyczności ciała, którą definiuje ekwiwalentność i podatność na transformację optymalizującą jego własności. Projekt biotechnologii medycznej mierzy w przebudowę ludzkiego ciała, które dzięki tej właśnie technologii i pod jej naporem, staje się coraz bardziej plastyczne. Na naukowo-medycznych podstawach rodzi się więc biotechnologiczna utopia ciała rozumiana jako projekt ciała doskonałego, ciała niezniszczalnego, ciała zdolnego do regeneracji i samoregeneracji. Stawia ona fundamentalne pytania o tożsamość osobniczą człowieka i jego tożsamość gatunkową.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2011, 47, 3; 5-17
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postmodernity in Corporate Biographies: The Perspective of Relational Epistemology
Ponowoczesność korporacyjnych biografii. Perspektywa relacyjnej epistemologii
Autorzy:
Biały, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/781987.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
postmodernity
transnational corporations
relational epistemology
resonance
biography
ponowoczesność
korporacje transnarodowe
epistemologia relacyjna
rezonans
biografia
Opis:
W artykule do analizy dwóch biografii reprezentujących różnorodne ponowoczesne wzorce życia została zastosowana szczególna rama epistemologiczna i jej wybrane kategorie. Ponowoczesność, a właściwie ponowoczesny porządek jest traktowany jako swobodny i zmienny w odniesieniu do kategorii więzi i pracy, podczas gdy jedynym źródłem pewności dla jednostki jest ona sama i jej tożsamość, niezależnie od tego, czy jest to wariant jej przyszłych możliwości czy potrzeb. Taka charakterystyka ponowoczesności zostaje rozszerzona o kategorię rezonansu jako synonim pierwotnego/podstawowego uwikłania w świecie. Rezonansu tego jednostka jest coraz bardziej świadoma, zastanawia się nad nim i czyni/musi uczynić obiektem swojego doświadczenia.
In this article the author intend to use an epistemological concept and its categories of description to analyse two specially chosen biographies reflecting diverse postmodern life patterns. Postmodernity, or in fact the postmodern order, refers to the concept of order-making dimensions discussed in the previous article concerning hypermodernity. It is treated there as casual and variable with regard to the category of relations and work, and the only certainty for the individual, in regard to future possibilities or necessities, is the individual’s own identity. This article adds the category of resonance to the characteristics of postmodernity, as a synonym for a person’s primary entanglement in the world. It is a category of which individuals are increasingly aware, on which they reflect, and which they make an object of their experience.
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2019, 63, 4; 91-101
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Społeczny kontekst poznania i wiedzy
The social context of knowledge and cognition
Autorzy:
Białynicki-Birula, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/904260.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
Tematy:
epistemologia
etnometodologia
poznanie
socjologia wiedzy
wiedza społeczna
wiedza potoczna
epistemology
ethnomethodology
cognition
sociology of knowledge
social knowledge
colloquial knowledge
Opis:
Artykuł dotyczy kwestii wiedzy w aspekcie uwarunkowań ludzkiego poznania. Zasadniczy cel stanowi określenie desygnatu pojęcia „wiedzy społecznej” oraz sposobów jej kategoryzacji. Przedstawione zostały kluczowe zagadnienia wiążące się z poznaniem, zarówno na poziomie jednostkowym, jak i zbiorowym. Przedyskutowano dylematy wiążące się z naturą ludzkiego poznania w ostatecznym rachunku rzutującym na charakter i kształt społecznej wiedzy. W konkluzji stwierdzono, że jest ona relatywizowana do właściwych człowiekowi warunków poznania, a każdy rodzaj wiedzy, włączając w to naukową, rozwija się w stałym iunctim ze swoim środowiskiem społecznym.
The paper discusses the problem of knowledge in terms of determinants of human cognition. The main objective is to determine the designatum of the concept of social knowledge and the methods of its categorization. The author presents the key issues concerning knowledge and cognition, both individual and collective. He discusses the dilemmas arising from the nature of human knowledge and ultimately impinging on the nature and shape of social knowledge. He concludes that social knowledge is relative to human knowledge, and that every kind of knowledge, including scientific, develops in close connection with its social environment.
Źródło:
Zarządzanie Publiczne / Public Governance; 2014, 2(28); 5-14
1898-3529
2658-1116
Pojawia się w:
Zarządzanie Publiczne / Public Governance
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ultimism: A Philosophy That Wants to Be a Religion
Ultymizm – filozofia, która chce być religią
Autorzy:
Biłgorajski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791151.pdf
Data publikacji:
2021-09-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
J. L. Schellenberg
ultymizm
filozofia religii
epistemologia
wyobraźnia
ultimism
philosophy of religion
epistemology
imagination
Opis:
Ultimism is the view that there is a metaphysically and axiologically ultimate reality in relation to which it is possible to achieve the ultimate good. John Schellenberg believes that ultimism is the backbone of every religion, while the differences between religions arise from different views of what the nature of the ultimate is. Schellenberg tries to show that if there is progress in religion, then it is most reasonable to assume that we are only at the beginning of the inquiry into the ultimate. The aim of the paper is to show that epistemological and methodological objections can be raised against ultimism. It will present an epistemological argument, pointing to the cognitive limitations of imagination, and a methodological argument, questioning the feasibility of Schellenberg’s project.
Ultymizm to pogląd, wedle którego istnieje metafizycznie i aksjologicznie ostateczna rzeczywistość, w stosunku do której możliwe jest osiągnięcie ostatecznego dobra. J. L. Schellenberg uważa, że ultymizm jest podstawą każdej religii, podczas gdy różnice między religiami wynikają z różnych poglądów na to, jaka jest natura rzeczywistości ostatecznej. Schellenberg próbuje wykazać, że jeśli w religii jest postęp, to najrozsądniej jest założyć, że jesteśmy dopiero na początku badania rzeczywistości ostatecznej. Celem artykułu jest wykazanie, że można podnosić zastrzeżenia epistemologiczne i metodologiczne wobec ultymizmu. Prezentuję argument epistemologiczny, wskazujący na poznawcze ograniczenia wyobraźni, oraz argument metodologiczny, kwestionujący wykonalność projektu Schellenberga.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 3; 291-304
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Doświadczenie weredyczne i niepodważalność racji w dysjunktywizmie epistemologicznym Johna McDowella
The Veridical Experience and the Indefeasible Reasons in John McDowell’s Epistemological Disjunctivism
Autorzy:
Bochen, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31231855.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
John McDowell
Disjunktivismus
Wahrnehmung
Erkenntnistheorie
veredische Erfahrung
disjunctivism
perception
epistemology
veridical experience
dysjunktywizm
percepcja
epistemologia
doświadczenie weredyczne
Opis:
Dysjunktywizm epistemologiczny McDowella opiera się na tezie o odmiennym statusie epistemicznym doświadczeń weredycznych i nieweredycznych. Niektóre doświadczenia weredyczne mogą bowiem stanowić przypadek manifestowania się tego, że x jest F – McDowell uważa, że w takiej sytuacji podmiot dysponuje niepodważalną racją dla przekonania o tym, że x jest F ma miejsce. W krytycznej części artykułu pokazuję, że tak rozumiane doświadczenie nie może dostarczyć podmiotowi niepodważalnej racji, ponieważ identyfikacja doświadczenia jako manifestowania się tego, że jest F jest zdolnością zawodną. W ostatniej części artykułu wskazuję, że możemy przyjąć koncepcję uzasadnienia percepcyjnego bez potrzeby przyjmowania idei niepodważalności racji.
McDowells epistemologischer Disjunktivismus basiert auf der These vom unterschiedlichen epistemischen Status von veredischen und nicht-veredischen Erfahrungen. Einige veredische Erfahrungen können einen Fall von Manifestation darstellen, dass x F ist – McDowell glaubt, dass das Subjekt in einer solchen Situation einen unanfechtbaren Grund für den Glauben hat, dass x F ist. Im kritischen Teil des Artikels zeige ich, dass die auf diese Weise verstandene Erfahrung dem Subjekt kein unbestreitbares Recht verleihen kann, weil die Identifizierung von Erfahrung als Manifestation des F-Seins eine unzuverlässige Fähigkeit ist. Im letzten Teil des Artikels weise ich darauf hin, dass wir das Konzept der Wahrnehmungsrechtfertigung übernehmen können, ohne die Idee der Unanfechtbarkeit von Gründen akzeptieren zu müssen.
McDowell’s epistemological disjunctivism is based on the thesis that veridical and non-veridical experiences have a different epistemic status. Some veridical experiences may be a case of the manifestation that x is F ― McDowell believes that in such a case, the subject has an indefeasible reason for believing that x is F takes place. In the critical part of the article, I show that experience understood in this way cannot provide the subject with an indefeasible reason, since the identification of experience as the case of the manifestation that F is x, is a fallible ability. In the last part of the article, I show that we can accept the concept of perceptual justification without the need to accept the idea of the indefeasibility of reasons.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2022, 34; 183-207
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epistemiczna wartość doświadczenia zmysłowego. Wilfrid Sellars versus John McDowell
Autorzy:
Bochen, Michał Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644331.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
John McDowell
Wilfried Sellars
Empirismus und die Philosophie des Geistes
Mind and World
der Begriffsinhalt der Wahrnehmung
erkenntnistheoretischer Fundamentalismus
Epistemologie
Empirismus
Wert
logischer Raum der Gründe
Wilfrid Sellars
Empiricism and Philosophy of Mind
conceptual content of perception
foundationalism
epistemology
empiricism
value
logical space of reasons
Empiryzm i filozofia umysłu
pojęciowa treść percepcji
fundacjonalizm
epistemologia
empiryzm
wartość
logiczna przestrzeń racji
Opis:
Der Artikel bildet einen Versuch, über den epistemischen Wert der sinnlichen Erfahrung nachzudenken. Indem ich als Beispiel den Begriffsinhalt der Wahrnehmung bei John McDowell nehme, versuche ich nachzuweisen, dass die von Wilfrid Sellars ausgeübte Kritik des Empirismus nicht vollständig den Sinn der Idee einer fundamentalistischen Epistemologie verneint. Ich glaube damit, dass es möglich ist, den Wert der Wahrnehmung in der Rechtfertigung des Wissens nach der Umformulierung des Entwurfs der sinnlichen Erfahrung zu rehabilitieren. Wenn wir nämlich die Idee des Begriffsinhalts der Wahrnehmung und ihre Folgen in Gestalt von potentieller Propositionalität des Erfahrungsinhalts annehmen, gelingt es uns aufzuzeigen, dass die Wahrnehmung ein rationales (und nicht ausschliesslich kausales) Verhältnis mit den Überzeugungen des Subjekts eingehen kann. Dies rechtfertigt hingegen die Ideen der fundamentalistischen Epistemologie von einer äusseren und epistemisch wertvollen Grundlage des Wissens.
The author reflects on the epistemic value of perceptual experience. Quoting John McDowell’s conceptual content of perception as an example, he argues that Wilfrid Sellars’ criticism of empiricism is not tantamount to negating the meaningfulness of the epistemological foundationalist idea entirely. He concludes that rehabilitating the value of perception in justification of knowledge is therefore possible after reformulating the notion of perceptual experience. For by accepting the idea of conceptual content of perception and its consequence in the shape of a potential propositional content of experience it could be proved that perception can be engaged in a rational (and not only causal) relationship with a subject’s beliefs. And that justifies the epistemological foundationalist idea that knowledge has indeed an external and epistemically valuable footing.
Artykuł jest próbą refleksji nad epistemiczną wartością doświadczenia zmysłowego. Biorąc za przykład pojęciową treść percepcji Johna McDowella, staram się wykazać, że krytyka empiryzmu dokonana przez Wilfrida Sellarsa nie neguje całkowicie sensowności idei fundacjonalistycznej epistemologii. Uważam tym samym, że możliwe jest zrehabilitowanie wartości percepcji w uzasadnieniu wiedzy po przeformułowaniu koncepcji doświadczenia zmysłowego. Jeżeli bowiem przyjmiemy ideę pojęciowej treści percepcji oraz jej konsekwencję w postaci potencjalnej propozycjonalności treści doświadczenia, uda się nam wykazać, że percepcja może wchodzić w racjonalny (a nie wyłącznie przyczynowy) stosunek z przekonaniami żywionymi przez podmiot. To zaś uzasadnia idee fundacjonalistycznej epistemologii zgodnie z którymi, wiedza posiada zewnętrzne oraz epistemicznie wartościowe ugruntowanie.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2019, 27
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartości w perspektywie epistemologii ewolucyjnej Konrada Lorenza
Values in the Perspective of Konrad Lorenz’s Evolutionary Epistemology
Autorzy:
Breś, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013443.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
aksjologia
epistemologia
ewolucja
filogeneza
genotyp
harmonia
instynkt
kultura
norma
odczucie
ontogeneza
poznanie
prawda
teleonomia
wartość
wiedza
redukcjonizm
system
axiology
epistemology
evolution
phylogenesis
genotype
harmony
instinct
culture
norm
impression
ontogenesis
cognition
truth
teleonomy
value
knowledge
reductionism
Opis:
The article presents Konrad Zacharias Lorenz’s views concerning man’s axiological space. According to Lorenz the origin of the cognitive apparatus is defined by the need to maintain orientation in the world. The apparatus is determined (ambiguously) by the biological and cultural factors. Also tendencies to accept a given type of values are dependent on inborn instincts. The harmony of mutual coexistence of biological and cultural norms is a manifestation of a ‘healthy functioning of the world of values’. In recognizing values an important role is attributed to emotions. The specificity of the act of valuation results from its subjectivity outside a direct control of acts of consciousness.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 5-17
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Alina Motycka – filozofka nauki
Alina Motycka - philosopher of science
Autorzy:
Bytniewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41309641.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Alina Motycka
philosophy of science
epistemology
C.G. Jung
archetypes
myth
filozofia nauki
epistemologia
Carl G. Jung
archetypy
twórczość naukowa
mit
Opis:
W artkule przedstawiam poglądy Aliny Motyckiej, polskiej filozofki nauki, zmarłej w 2018 roku. Działalność naukową Motyckiej lokuję w historycznym kontekście dwóch tradycji filozofii nauki – uhistorycznionej jej wersji sygnowanej nazwiskiem Thomasa Kuhna i tradycji logicznej rekonstrukcji nauki jaką w drugiej połowie XX wieku ożywiała myśl Karla Poppera. Sądzę, że taka właśnie sytuacja historyczna stanowi kontekst, w jakim Motycka kształtowała swój pogląd na filozofię nauki, a także z uwagi na tak określony kontekst, problematyzowała własny w niej udział. Co zatem stanowi o oryginalności Jej drogi? Dwie kwestie wysuwają się tu na plan pierwszy. Pierwsza, to rekonstrukcja zasadniczego problemu filozofii nauki, jakim według Motyckiej, jest zagadnienie konfrontacji dwóch teorii naukowych z których wcześniejsza (T1) jest zastępowana przez późniejszą i konkurencyjną względem pierwszej (T2). Motycka w warstwie krytycznej swojej filozofii nauki ukazuje niezdolność epistemologii drugiej połowy XX wieku do adekwatnego ujęcia tej relacji. Przyczynę upatruje w jej braku wytworzenia środków intelektualnych do problematyzowania sytuacji „T1–T2”. Stąd wywodzi się drugi obszar dociekań Autorki, jakim jest kwestia twórczości w nauce. Inspiracji dla skonstruowania adekwatnej epistemologii obejmującej to zagadnienie dostarczają Motyckiej poglądy Carla G. Junga. Przedmiotem jej zainteresowania jest – w tym kontekście – możliwość użycia na terenie filozofii nauki takich pojęć, jak archetyp i mit.
In the paper, I present the views of Alina Motycka, a Polish philosopher of science who died in 2018. I place Motycka’s scholar activity in a historical context, relative to two traditions of the philosophy of science—its historical version signed by Thomas Kuhn, and the tradition of logical reconstruction of science which in the second half of the twentieth century was revived by the thought of Karl Popper. I believe that this historical situation forms the context in which Motycka shaped her view of the philosophy of science and, because of such a particular context, she has participated in it with her own problematizations. So, what constitutes the originality of her way? Two issues come to the fore here. The first is the reconstruction of the fundamental problem of the philosophy of science, which, according to Motycka, is the question of confronting two scientific theories, of which the earlier (T1) is replaced by a later and competitive one (T2). Motycka shows the inability of the epistemology of the second half of the 20th century to adequately capture this relationship. The reason for this is the lack of intellectual means to problematize the situation T1–T2. The second area of the author’s interest is the issue of creativity in science. She was inspired by the theories of Carl G. Jung. In this context, it is of interest to use the philosophy of science of terms such as archetype and myth.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2020, 8, 2; 217-229
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Knowledge of Language and a Radical Scepticism
Znajomość języka a radykalny sceptycyzm
Autorzy:
Čanal, Tomáš
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41186937.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Cartesian doubt
certainty
Descartes
epistemology
Evil Deceiver
knowledge
scepticism
Wittgenstein
wątpienie kartezjańskie
pewność
Kartezjusz
epistemologia
zły zwodziciel
wiedza
sceptyzm
Opis:
Według Kartezjusza, możliwe jest skuteczne zwątpienie we wszystkie aspekty świata zewnętrznego, poza językiem. Według Wittgensteina, zwątpienie w cały świat zewnętrzny z wyjątkiem języka nie jest niczym więcej niż zwątpieniem w świat wewnętrzny włącznie z językiem. Dlaczego? Otóż żaden użytkownik języka nie jest bardziej pewny znaczenia swoich słów, niż pewny jest bytów zewnętrznych, które uważa za niepodważalne (np. że ma dwie ręce i dwie nogi). Bez tego powiązania konstytutywnego, nie byłoby komunikacji sensu definitywnego. Wittgenstein sugeruje, że kiedy autor „Medytacji o pierwszej filozofii” przyjmuje hipotezę „złośliwego demona”, odnosimy tylko wrażenie, jakobyśmy mieli do czynienia z językiem (albo czytali tekst). W istocie mamy do czynienia z symptomami nieco innego zjawiska. Celem tej pracy jest zbadanie Wittgensteinowskiej krytyki możliwości przyjęcia tak radykalnie sceptycznego stanowiska.
According to Descartes, it is possible to doubt successfully that there is external world, all around us, yet still to have language, in place, without any complication. According to Wittgenstein, to doubt everything about the external world except language means nothing more than to doubt everything about the external world including language. Why? No speaker is more certain about the meaning of his words than about the external things he believes to be unassailable (for example, that he has two hands and two legs). Without this constitutive connection there would be no communication of a definite sense. Wittgenstein suggests that, after the author of the Meditations on First Philosophy adopts the hypothesis of evil deceiver, we are only under the impression that we deal with language (or that we read a text). We instead deal with symptoms of something rather different. The objective of this paper is to critically reassess Wittgenstein’s criticism of the possibility of holding such a radical sceptical position.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2019, 7, 2; 265-282
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Descartes (and Spinoza) on Intellectual Experience and Skepticism
Kartezjusz (i Spinoza) w kwestii intelektualnego doświadczenia i sceptycyzmu
Autorzy:
Carriero, John
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791056.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
niepowątpiewalność
świadomość
sceptycyzm
intuicja
epistemology
indubitability
consciousness
skepticism
intuition
Opis:
Epistemologia Kartezjusza jest zakorzeniona w jego głębokim zainteresowaniu i uznaniu dla tego, co można by nazwać intelektualnym doświadczeniem, lub dokładniej przejrzystym intelektualnym doświadczeniem (przejrzyste intelektualne doświadczenie jest moim terminem oznaczającym to, co Kartezjusz określał ujęciem jasnym i wyraźnym). To zainteresowanie intelektualnym doświadczeniem, jak mi się wydaje, podzielali inni racjonaliści, Spinoza i Leibniz. W części pierwszej artykułu staram się ulokować fenomen przejrzystego intelektualnego doświadczenia w ramach doktryny Kartezjusza i Spinozy. Usiłuję pokazać, że jeśli nie uwzględnimy w sposób właściwy charakteru tego doświadczenia, to ryzykujemy utratą wglądu w centralne motywy leżące u podstaw ich teorii poznania. W drugiej części artykułu rozważam intelektualne doświadczenia w kontekście sceptycznego wątpienia, w szczególności radyklanego wątpienia. Chociaż często przyjmuje się, że Kartezjusz i Spinoza zajmują opozycyjne stanowiska, gdy chodzi o kwestię radykalnego wątpienia, to ja sądzę, że ich stanowisko były bardziej do siebie podobne w tej sprawie niż się zwykle przyjmuje.
Descartes’s epistemology is rooted in his profound interest in and respect for what might be called intellectual experience, especially lucid intellectual experience. (Lucid intellectual experience is my term for what Descartes calls perceiving clearly and distinctly.) This interest, it seems to me, was shared by Descartes’s rationalist successors Spinoza and Leibniz. In the first part of this paper, I locate the phenomenon of lucid intellectual experience, focusing on Descartes and Spinoza. I try to show if we do not give enough attention to the character of such experience, we risk losing touch with a central motivation behind their respective epistemologies. In the second part of the paper, I consider intellectual experience in the context of skeptical doubt, particularly radical doubt. Although Descartes and Spinoza are often taken to be opposed here, I think they share more than is commonly appreciated.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 2; 21-42
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem prawdy w dziele sztuki
The problem of truth in the work of art
Autorzy:
Chudy, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015953.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
estetyka
epistemologia
wartość
prawda
aesthetics
epistemology
value
truth
Opis:
The text aims at considering from various points of view the presence of the value of truth in the work of art. The first step is a phenomenological analysis of epistemological, ontological and aesthetic phenomena connected with perception of the work of art. Its conclusion is the statement that truth belongs to the characteristics of both creation (contents, structure) and reception (cognition of various aspects) of the work. The very fact that the aesthetic value of the object claiming to be beautiful can be discussed proves the presence of the object on the rational-veritable plane. The next aspect undertaken in the article is concerned with the epistemological and methodological criticism of the view (represented here by R. Ingarden) that there is a radical difference between the objective domains of science and art. An attempt is made to show that the view is rooted rather in ideologically understood scientism and neo-positivism than in a realistic conception of cognition through art. In a completely realistic attitude the borderline between 'what is rationally cognised' and 'what is beautiful' (the sphere of quasi in Ingarden's meaning) is not an absolute borderline. The domain of the work of art also contains cognitive elements, often existentially and morally essential for man's life. As it appears, a similar position can be found in G. B. Vico's texts that proclaim the unity of poetic and metaphysical perspective in ancient beginnings of anthropological thought about the human world. Nowadays a methodological tendency is observed on the philosophical plane that allows joining the veritable and aesthetic aspects, and hence exploring the objective domain of art in the cognitive aspect. This is expressed today, among others, in the increase of the significance of art in social, cultural and scientific life.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 45-71
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ONTOLOGICAL AND EPISTEMOLOGICAL REMARKS ON PENITENTIARY AND ITS AUTONOMY
ONTOLOGICZNE I EPISTEMOLOGICZNE UWAGI O PENITENCJARYSTYCE I JEJ AUTONOMIZACJI
Autorzy:
Czarkowski, Jakub Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567686.pdf
Data publikacji:
2018-06-30
Wydawca:
Międzynarodowy Instytut Innowacji Nauka – Edukacja – Rozwój w Warszawie
Tematy:
penitentiary
science
ontology
epistemology
penitencjarystyka
nauka
ontologia
epistemologia
Opis:
Modern society, globalization processes and rapidly advancing technological progress poses new challenges to the prison system. Contemporary penitentiary science needs to define its ontological and epistemological basis, in particular, the subject of research.
Nowoczesne społeczeństwo, procesy globalizacyjne oraz dynamicznie postępujący rozwój technologiczny stawiają nowe wyzwania przed systemem więziennictwa.Współczesna peni-tencjarystyka potrzebuje określenia swoich ontologicznych i epistemologicznych podstaw, w szczególności przedmiotu badań.
Źródło:
International Journal of Legal Studies (IJOLS); 2018, 3(1); 123-140
2543-7097
2544-9478
Pojawia się w:
International Journal of Legal Studies (IJOLS)
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 132

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies