Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "epistemologia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 151
Tytuł:
Związek metafizyki i epistemologii w myśli W. S. Sołowjowa
The Connection between Metaphysics and Epistemology in V. S. Soloviov’s Thought
Autorzy:
Obolevitch, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013438.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Sołowjow
metafizyka
epistemologia
wszechjedność
Absolut
Soloviov
metaphysics
epistemology
all-unity
Absolute
Opis:
In the article the assumptions are analyzed of V. S. Soloviov’s (1853-1900) metaphysics presented in his Criticism of Abstract Principles. When forming a metaphysics Soloviov considers and subjects to criticism two theories: Hegel’s extreme (in the Russian philosopher’s term – “abstract”) idealism, and the positivists’ radical empiricism. Soloviov perceives resolution of the difficulties seen in these theories in the conception of the so-called all-unity. According to this conception every being has its ontic foundation in the Absolute, which makes possible an inner connection between all things on the metaphysical and, respectively, epistemological level. In the present study it was found that Soloviov’s metaphysics is based on the following assumptions: (1) the thesis about the possibility of cognizing ‘a thing in itself’; (2) determining a close connection that occurs between the ontological and epistemological order; (3) the conviction that analysis of epistemological conception leads to the ontological ‘truth about the thing’. Acceptance of these propositions is connected with the Russian philosopher’s religious beliefs concerning the existence of an ultimate foundation of reality, and his detailed critical-‑historical analyses are completely subjected to the aspiration to create a theist metaphysics on the basis of this Absolute principle, that is of God.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 107-124
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zawodność reliabilizmu A.I. Goldmana w kontekście sporu o uzasadnienie
Autorzy:
Mordka, Cezary
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/647301.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
epistemology
coherence theories
foundations theories
justification
perception
reliabilism
truth
epistemologia
fundacjonizm
koherencjonizm
prawda
percepcja
reliabilizm
uzasadnienie
Opis:
In the paper, I present one of the most important contemporary attempts of defeating fundamental problems concerning justification in the context of doxastic assumption. Goldman rejects thesis that we cannot take account of anything except insofar we have believes about it, assumption accepted by foundations and coherence theories. Instead of faulty (above mentioned) views, Goldman indicates reliable cognitive processes as perception, memory, and reasoning. In my paper, I present the whole gamut of arguments against Goldman’s theory but as decisive I consider faults on the ground of reliability concerning perception.
W artykule prezentuję jedną z najważniejszych współczesnych prób pokonania zasadniczych problemów związanych z kwestią uzasadniania w kontekście tzw. założenia doksastycznego (doxastic). Goldman, odrzucając tezę, iż w uzasadnieniu nie możemy brać pod uwagę niczego innego niż przekonania, tezę przyjmowaną przez prezentowane w artykule stanowiska fundacjonistyczne i koherencjonistyczne, przyjmuje pogląd eksternalistyczny. Zamiast wadliwych (wyżej wspomnianych) stanowisk Goldman wskazuje na reliabilne procesy poznawcze w postaci przede wszystkim ujęć percepcyjnych, ale i danych pamięciowych oraz rozumowań. W artykule przedstawiam wachlarz argumentów krytycznych wobec koncepcji Goldmana, ale za zasadniczy uznaję brak podstaw w jego teorii dla akceptacji wiarygodności procesów percepcyjnych.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia; 2017, 42, 2
2300-7540
0137-2025
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Założenia i konsekwencje epistemologiczne eksplikacji formalnej pojęcia uzasadniania w szkole fińskiej
Assumptions and epistemological consequences of the formal explication of the concept of justification in the Finnish School
Autorzy:
Kawalec, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016136.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
wiedza
indukcja
uzasadnienie
Carnap
epistemology
knowledge
induction
justification
Opis:
The common view on the program of the formal explication of the concept of confirmation, undertaken primarily by Carnap and the members of the Finnish School, is that it is irrelevant to epistemological debates on justification. In order to oppose this view I draw upon the features of Carnap’s early epistemological project expressed in Der logische Aufbau der Welt (1928). The key issue concerns the role of logic in epistemology, which in Carnap's own terms deviates from the one ascribed to it in the traditional program of logical empiricism, i.e. for Carnap logical structure is a precondition of objective epistemic relations between sentences. This view is inherited by the Finnish School, and the differences between theirs and Carnap's systems of inductive logic concern the type of theory of knowledge rather than theory of justification which in both cases is essentially identical.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 1; 109-126
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadnienie wiedzy rozszerzonej z perspektywy epistemologii rozszerzonej i teleepistemologii
The Issue of Extended Knowledge from the Perspective of Extended Epistemology and Telepistemology
Autorzy:
Walczyk, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41200440.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
extended knowledge
extended mind
telepistemology
extended epistemology
extended cognitive system
telerobotic knowledge
augmented reality
wiedza rozszerzona
umysł rozszerzony
teleepistemologia
epistemologia rozszerzona
rozszerzony system poznawczy
wiedza telerobotyczna
rozszerzona rzeczywistość
Opis:
Celem artykułu jest wskazanie wstępnych warunków jakie powinna spełniać koncepcja wiedzy rozszerzonej. Artefakty poznawcze bez wątpienia wpływają na ludzkie procesy poznawcze i wiedzę. Badania dotyczące wiedzy powinny zatem uwzględniać istotne przemiany technologiczne. W artykule wykorzystuję koncepcję umysłu rozszerzonego, a w ramach badań epistemologicznych reliabilistyczne teorie uzasadnienia. Efektem tej kombinacji jest analiza zjawiska wiedzy rozszerzonej na przykładach rozszerzonej percepcji i rozszerzonej pamięci. Istotnego wsparcia dostarczają badania prowadzone na gruncie epistemologii rozszerzonej i teleepistemologii.
The aim of this paper is to indicate the preliminary conditions that should be met by the concept of extended knowledge. Cognitive artifacts undoubtedly affect human cognition and knowledge. Research on knowledge should therefore take into account significant technological changes. In this paper, I make use of the concept of the Extended Mind, and in epistemological research, I use the reliabilist theories of justification. The effect of this combination is the analysis of the phenomenon of extended knowledge on the examples of extended perception and extended memory. Research conducted in the field of extended epistemology and telepistemology provides a significant support.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2021, 9; 171-193
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadka naturalizmu
The Puzzle of Naturalism
Autorzy:
Judycki, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015793.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
naturalizm
epistemologia
filozofia umysłu
teizm
naturalism
epistemology
philosophy of the mind
theism
Opis:
Naturalism is a philosophical doctrine assuming that all that exists is natural, that is, that there are no spiritual realities, no purely spiritual substances, no supernatural beings, transcendent in relation to the world. In epistemology it is said that no correct and convincing arguments can be formulated for existence of this kind of objects. The general thesis of naturalism is concerned with a discussion on theism and atheism, a discussion on the ontological status of the human mind, a discussion coming from the area of philosophy of biology, from the area of ethics and axiology, and even a discussion of the issue of how the objects of formal sciences exist. Naturalism is rather a conclusion from accumulation of arguments from various branches of knowledge than a self-dependent philosophical conviction. In the course of the considerations the following issues will be dealt with: historical background of naturalism, ontological and methodological naturalism, naturalism in axiology, epistemology, in social sciences and philosophy of the mind, relations between naturalism and physicalism, materialism, emergentism and functionalism. Opponents of naturalism usually try to show that within one or another branch of knowledge naturalism cannot be maintained, and on this basis they assume that naturalism as awhole is false. In the present considerations a different method of anti-naturalist argumentation has been used, namely, a fictitious thesis has been accepted, that as result of future development of scientific knowledge naturalism in all the branches will be considered as a convincing point of view and will be generally accepted. The phrase „puzzle of naturalism” used in the title is supposed to suggest that even in such a situation the general thesis of naturalism will not result from acceptance of particular naturalisms in all branches of knowledge. In other words, conceivable complete explanative successes achieved in particular branches of knowledge will not give the right to draw a general naturalistic conclusion. Hence the thesis of auniversal naturalism will remain puzzling.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 3; 19-39
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z wędrówek po „opłotkach europy” społeczno-kulturowe oblicze peryferii w twórczości andrzeja stasiuka
Autorzy:
Dębicki, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/973877.pdf
Data publikacji:
2012-10-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Andrzej Stasiuk;
peripheries / peryferie;
Central Europe / Europa Środkowa;
literature / literatura;
epistemology / epistemologia
Opis:
The aim of the article is to analyze the way in which Andrzej Stasiuk portrays the European peripheries in his books. It is also an attempt to answer the question what elements of social reality of Europe (and primarily Central Europe) in the places that Stasiuk visited captured the writer’s imagination and thus significantly contributed to his portrayal of unique characteristics of this part of the world. The article also attempts to answer the question to what extent Stasiuk can be treated as a Central European “local colour” writer, and to what extent he is interested in the peripheral character of these areas and their expulsion from the Western awareness. A key part of the article is an attempt to answer an epistemological question: how can a writer’s observations become useful for social researchers?
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2012, 56, 1; 81-100
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyjaśnianie naukowe i rozumienie a epistemologiczne problemy badań nad turystyką (rozważania na kanwie teorii Kurta Lewina i Johna Tribe’a)
Autorzy:
Alejziak, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/627936.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
turystyka
badania nad turystyką
teoria
typologia
wyjaśnianie
rozumienie
predykcja
epistemologia
Opis:
W artykule scharakteryzowano istotę oraz różne modele wyjaśniania naukowego i eksplanacyjne walory rozumienia, wskazując na ich użyteczność oraz ograniczenia w poznawaniu praw i mechanizmów rządzących turystyką. Szczególną uwagę zwrócono na epistemologiczny wymiar dorobku wyłaniającego się z dotychczasowych badań i studiów nad turystyką, starając się ukazać nowe kierunki badań w tym zakresie. W pracy odwołano się do dwóch modeli rozważań o epistemologicznych aspektach badań nad turystyką, w których centralne miejsce zajmuje kategoria prawdy o turystyce, a które przedstawione zostały w dwóch artykułach J. Tribe’a.
Źródło:
Turyzm; 2019, 29, 2; 1-19
0867-5856
2080-6922
Pojawia się w:
Turyzm
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ filozofii Protagorasa na myśl Platona
Autorzy:
Konrad, Boguta,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897388.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Protagoras
Plato
Athenian Enlightenment
epistemology
ontology
Oświecenie Ateńskie
epistemologia
ontologia
Opis:
The article concerns a widely ignored influence of Protagoras on Plato. My objective is to show that generally speaking there would be no Plato’s philosophy if it was not for the thought of Protagoras. The philosopher from Abdera influenced Plato on many levels. I started off with pointing out that Protagoras “gave” young Plato directions towards his crystallised philosophy. Consequently, I argue that Plato created his world of infinitely existing ideas in opposition to Protagoras’s epistemology. Moreover, in order to prove that sophists are not philosophers, later on Plato abandoned his so-called middle philosophy and once again changed his views, forming his late philosophy of five principles.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2016, 60(2 (453)); 71-80
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wizualizacja i techniki notowania w naukach przyrodniczych (według Hansa-Jörga Rheinbergera)
Visualization and Recording Techniques in Natural Sciences in Hans-Jörg Rheinberger View
Autorzy:
Leciejewski, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343141.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
epistemologia historyczna
wizualizacja
styl badań naukowych
historical epistemology
visualization
style of scientific research
Opis:
W komentarzu do fragmentów Epistemologii historycznej poświęconych problemowi wizualizacji i technikom notowania w naukach przyrodniczych odwołam się do tez Patera Galisona z monografii „Image and logic: a material culture of microphysics”, aby dokonać krytycznej analizy ustaleń Hansa-Jörga Rheinbergera w kontekście współczesnej praktyki eksperymentalnej wspomaganej komputerowo. Udzielę odpowiedzi na pytanie, czy tezy zawarte w Epistemologii historycznej dotyczące wizualizacji i notowania można utrzymać w konfrontacji z komputerowym stylem badań naukowych, dominującym w pracach eksperymentalnych od lat osiemdziesiątych XX wieku.
In my comment to fragments of Historical Epistemology, devoted to the problem of visualization and recording techniques in natural sciences, I refer to Peter Galison’s theses presented in his book Image and Logic: a Material Culture of Microphysics in order to analyse critically Hans-Jörg Rheinberger’s claims in the context of modern experimental practice engaging computers. I answer for the question whether the theses included in the Historical Epistemology concerning visualization and recording are acceptable when they are confronted with the computer style of scientific research prevailing in experimental research since the 80-ties of the 20th century.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2016, 4; 369-378
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wittgenstein o zagadnieniu podmiotowości
Autorzy:
Rynkiewicz, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644335.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Wittgenstein
Epistemologie
Subjekt
Sprache
Welt
Subject
Language
World
epistemologia
podmiot
język
świat
Opis:
Wittgenstein hat sich mit dem Problem der Subjektivität gründlich befasst, insbesondere im „Tractatus logico-philosophicus“ und in den „Philosophischen Untersuchungen“. Eine besondere Perspektive im Verlaufe der Analyse der Subjektivität ergibt sich dann, wenn die Philosophie als therapeutische Maßnahme für menschliche Subjekte betrachtet wird. Der epistemische Erfolg der Subjekte hängt prinzipiell davon ab, wie sie mit der Sprache umgehen. Damit wird der Zugang zum Bereich der Intentionalität gesichert, die Wittgensteins Bildtheorie entscheidend ist. Im Kontext der Bildtheorie offenbart sich das epistemische Subjekt vor allem als denkende, sich vorstellende und bewusste Entität in der Welt. Wenn das Subjekt unter einem bestimmten Aspekt gesehen und betrachtet wird, lässt sich kaum eine Konfrontation mit dem Standpunkt des metaphysischen Solipsismus vermeiden.
Wittgenstein has thoroughly discussed the issue of subjectivity, especially in the „Tractatus logico-philosophicus“ and in the „Philosophical Investigations“. A special perspective in the course of the analysis of subjectivity arises when the philosophy is considered as therapeutic measure for human subjects. The epistemic success of subjects depends basically on how they deal with the language. Thus, access to the area of intentionality is secured, which is crucial for Wittgenstein´s picture theory. In the context of image theory, the epistemic subject discloses primarily as thinking representational and conscious entity in the world. If the subject is seen and viewed under a certain aspect, hardly a confrontation with the position adopted by metaphysical solipsism is unavoidable. 
Wittgenstein zajmował się dokładnie zagadnieniem podmiotowości, szczególnie w „Traktacie logiczno-filozoficznym” i „Dociekaniach filizoficznych”. Wyjątkowa perspektywa w trakcie analizy podmiotowości powstaje wtedy, gdy filozofia traktowana jest jako środek terapeutyczny dla podmiotów ludzkich. Sukces epistemiczny tych podmiotów zależy generalnie od tego, jak posługują się językiem. Tak można zapewnić dostęp do obszaru intencjonalności, jaka posiada też decydujące znaczenie dla teorii obrazu proponowanej przez Wittgensteina. W kontekście teorii obrazu podmiot epistemiczny ukazuje się w świecie przede wszystkim jako istota myśląca, uzdolniona wyobrażeniowo i świadoma. Gdy podmiot jest dostrzegany i rozważany pod określonym aspektem, to raczej trudno jest uniknąć konfrontacji z punktem widzenia nazywanym solipsyzmem metafizycznym. 
Źródło:
Kultura i Wartości; 2016, 20
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wilhelm von Humboldt a Jan Baudouin de Courtenay i Ferdinand de Saussure: filozoficzne podstawy nowożytnej myśli lingwistycznej
Autorzy:
Sobotka, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567922.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
epistemology
linguistic unit
sign
cognition
views on the nature of language
epistemologia
jednostka lingwistyczna
znak
poznanie
poglądy na naturę języka
Opis:
The article attempts to present a synthetic and confrontational outline of views on the language theory of Humboldt, Baudouin, and Saussure. The author indicates the relationship between their ideas, as well as traces the most important relations between the scholars. Finally, a hypothesis is formulated explaining the relationships between their doctrines. The conceptions of the language of Humboldt, Baudouin, and Saussure correspond to the Kant's hypothesis that the objects of experience are the product of the mind, which should be considered as one of the forms of idealism.
Celem artykułu jest próba syntetycznego i konfrontacyjnego nakreślenia poglądów odnoszących się do teorii języka Humboldta, Baudouina i Saussure’a. Autor wskazuje na zależności między tymi koncepcjami, a także śledzi najważniejsze związki między uczonymi. Ostatecznie formułuje hipotezę wyjaśniającą relacje pomiędzy doktrynami. Koncepcje języka Humboldta, Baudouina i Saussure'a nawiązują do hipotezy Kanta głoszącej, że przedmioty doświadczenia stanowią wytwór umysłu, co trzeba uznać za jedną z postaci idealizmu.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2019, 16
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiedza, władza, niepewność. Koncepcja nauki postnormalnej Silvia Funtowicza i Jerome’a R. Ravetza
Knowledge, Power, Uncertainty. The Concept of Postnormal Science by Silvio Funtowicz and Jerome R. Ravetz
Autorzy:
Karpińska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046991.pdf
Data publikacji:
2021-03-08
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
epistemology
scientific knowledge
science socially involved
nusap
the
sociology of knowledge
silvio funtowicz
jerome ravetz
epistemologia
wiedza naukowa
nauka społecznie
zaangażowana
socjologia wiedzy
Opis:
Celem artykułu jest analiza koncepcji nauki postnormalnej Silvia Funtowicza i Jerome’a Ravetza. W pierwszej części tekstu autorka opisuje jej genezę oraz podstawowe założenia metodologiczne i teoretyczne. W drugiej części dokonuje analizy nauki postnormalnej z perspektywy socjologii wiedzy. Według autorki koncepcja nauki postnormalnej, forsowana przez jej twórców jako nowa metoda uprawiania nauki, jest propozycją politycznego, a być może – z uwagi na pluralizm reprezentowanych stanowisk – publicznego procesu decyzyjnego i stanowi przykład opisanego przez Pierre’a Bourdieu procesu budowania autorytetu uczonego poprzez narzucenie własnej definicji nauki.
The aim of this article is to analyze the concept of postnormal science by Silvio Funtowicz and Jerome Ravetz. In the first part of the text, the author describes the genesis of the concept and its basic methodological and theoretical assumptions. In the second part, the analysis of post-normal science is undertaken from the perspective of the sociology of knowledge. The author of the article argues the concept of postnormal science, forced by its creators as a new method of practicing science, is in fact a political proposal, and perhaps due to the pluralism of the positions represented, a public decision-making process. This is an example of Pierre Bourdieu’s process of building scholar’s authority by imposing his own definition of science.
Źródło:
Przegląd Socjologiczny; 2021, 70, 1; 83-110
0033-2356
Pojawia się w:
Przegląd Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiedza testymonialna a rozumowanie ukryte
Testimonial Knowledge and Implicit Reasoning
Autorzy:
Gałecki, Sebastian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233179.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
faith
reasoning
first principles
epistemology
Jacek Wojtysiak
John Henry Newman
wiara
rozumowanie
pierwsze zasady
epistemologia
Juhn Henry Newman
Opis:
Problem ukrytości Boga staje się coraz częściej dyskutowanym tematem filozoficznym. W swoim artykule chciałbym zająć się kwestią nazwaną przez Jacka Wojtysiaka (w jego książce Między jawnością a ukryciem) (Wojtysiak 2023) „wiedzą testymonialną” i powiązać ją z Newmanowską koncepcją rozumowania implikatywnego. Odróżnienie od siebie dwóch rodzajów rozumowania — jednego spontanicznego, praktycznego, znajdującego swoje zastosowanie m.in. w obszarze wiary i moralności, oraz drugiego krytycznego, analitycznego i retrospektywnego, używanego w nauce, a także w filozofii i teologii – wydaje mi się kluczowe dla zrozumienia obserwowalnej ukrytości Boga.
The problem of the hiddenness of God is becoming an increasingly discussed philosophical topic. In my article, I would like to deal with the issue called by Jacek Wojtysiak (in his book Między jawnością a ukryciem [Between Hiddenness and Openness]) (Wojtysiak 2023) “testimonial knowledge” and connect it with Newman’s concept of implicit reasoning. Distinguishing between two types of reasoning — one spontaneous, practical, applicable to in the area of faith and morality, and the other: critical, analytical and retrospective, used in science, as well as in philosophy and theology — seems crucial to understanding the factual God’s hiddenness.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 4; 199-213
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartościujący wymiar kategorii racjonalności nauki
The Valuing Dimension of the Category of the Rationality of Science
Autorzy:
Walczak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015625.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
racjonalność nauki
wypowiedzi wartościujące
ocena
opis
filozofia nauki
epistemologia
aksjologia
rationality of science
valuing statements
evaluation
description
philosophy of science
epistemology
axiology
Opis:
The paper is an attempt to reflect on the valuing dimension of the category of the rationality of science, ontological and epistemological problems. Such problems should be solved should rationality be deemed a valuing category. Taking into consideration the discussions on the valuing character of the categories in ethics (good, evil) and the significance of moral judgements as the point of departure, I am posing a question about the importance of expressions with regard to the rationality of science, expressions treated as valuing expressions. Since the beginning of the reflections on science until now it has contained valuing and normative elements. This was irrespective of whether it took the form of logic, epistemology, methodology or philosophy of science. Moreover, the above disciplines were treated as, of their nature, formulating the ideal of knowledge and providing rules of a valuing cognition. In the twentieth century the central concept on which the discussions focused was the category of rationality. The question was how to define a valuable scientific knowledge and how to pursue science. We find some problems when we want to interpret the category of rationality as a valuing category. These problems seem to be good examples of questions that should be answered, while interpreting other epistemic categories as valuing. Including the category of the rationality of science in the valuing categories is tantamount to the conferral of a valuing sense on the statements about the rationality of science, the predicator „rational” and its antonyms. The standpoints in question, the interpretations of valuing statements are as follows: anti-naturalism, naturalism, cognitivism, and acognitivism. They answer such questions as: 1) what kind of feature is rationality? 2) what are its relationships with other features, in particular with the features examined by the natural, or broadly, empirical sciences? 3) does the feature of being rational or the relationship of being a good reason on behalf of something really exist? 4) what kind of predicator of the predicator „rational” and its antonyms? 5) what are their relations to other predicators, in particular those predicators which the natural, or broadly, empirical sciences make use of? 6) what kind of propositions are the statements about the rationality of science? 7) what do the statements about the rationality of science denote, or do they denote anything really existing? 8) what are the relationships of the statements of the rationality of science to other statements, in particular the statements formulated by natural sciences, e.g. cognitive psychology? The review of various manners by which to use the category of rationality in the philosophy of science speaks on behalf of the rejection of extreme interpretations: both extremely cognitivist and acognitivist. In the statements about rationality there are now two components: descriptive (object-related) and valuing. The valuing component may be understood in at least three inseparable and often coexisting manners: approving/disapproving, perfectionist and normative.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 347-364
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartości w perspektywie epistemologii ewolucyjnej Konrada Lorenza
Values in the Perspective of Konrad Lorenz’s Evolutionary Epistemology
Autorzy:
Breś, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013443.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
aksjologia
epistemologia
ewolucja
filogeneza
genotyp
harmonia
instynkt
kultura
norma
odczucie
ontogeneza
poznanie
prawda
teleonomia
wartość
wiedza
redukcjonizm
system
axiology
epistemology
evolution
phylogenesis
genotype
harmony
instinct
culture
norm
impression
ontogenesis
cognition
truth
teleonomy
value
knowledge
reductionism
Opis:
The article presents Konrad Zacharias Lorenz’s views concerning man’s axiological space. According to Lorenz the origin of the cognitive apparatus is defined by the need to maintain orientation in the world. The apparatus is determined (ambiguously) by the biological and cultural factors. Also tendencies to accept a given type of values are dependent on inborn instincts. The harmony of mutual coexistence of biological and cultural norms is a manifestation of a ‘healthy functioning of the world of values’. In recognizing values an important role is attributed to emotions. The specificity of the act of valuation results from its subjectivity outside a direct control of acts of consciousness.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 5-17
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 151

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies