Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "epistemologia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 151
Tytuł:
Metaphysical and Epistemplogical Presuppositions in Stephen Hawkings Interpretation of the Creation of the Universe
Metafizyczne i epistemologiczne założenia w Stephena Hawkinga ujęciu kreacji wszechświata
Autorzy:
Życiński, Józef M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015894.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
czas
epistemologia
kosmologia kwantowa
kreacja
metafizyka
nicość
osobliwość
stworzenie
wszechświat
time
epistemology
quantum cosmology
creation
metaphysics
nothingness
peculiarity
creature
universe
Opis:
Artykuł przedstawia ewolucję poglądów Stephena Hawkinga dotyczącą kreacji wszechświata z nicości. Po przedstawieniu kosmologicznego kontekstu współczesnych koncepcji kreacji autor ukazuje kontrowersyjne tezy epistemologiczne i metafizyczne przyjęte w sposób ukryty przez Hawkinga. Ich status jest całkowicie niezależny od przyjmowanych interpretacji fizykalnych. W konsekwencji można przyjąć fizykę Hawkinga, odrzucając jego epistemologię i metafizykę. Podczas gdy na poziomie fizykalnym prace Hawkinga zawierają wiele interesujących idei, jego filozofia pozostaje arbitralna i naiwna. Można ją zastąpić znacznie bardziej krytycznym opracowaniem z zakresu filozofii, dlatego też propozycje Hawkinga dotyczące kreacji trzeba uznać za neutralne metafizycznie. W pracach późnego Hawkinga znajdujemy znacznie bardziej dojrzałe opracowania epistemologiczne. Jego słynne propozycje dotyczące stworzenia świata okazują się ostatecznie zgodne z teistyczną interpretacją kwantowej kreacji ex nihilo.
The article presents the evolution of Stephen Hawking's views on the creation of the universe from nothingness. After presenting the cosmological context of contemporary concepts of creation, the author presents controversial epistemological and metaphysical theses tacitly assumed byHawking. Their status is completely independent of the accepted physical interpretations. Consequently, one can accept Hawking's physics, while rejecting his epistemology and metaphysics. While Hawking's work contains many interesting ideas on a physical level, his philosophy remains arbitrary and naive. It can be replaced by a much more critical study of philosophy, and therefore Hawking's proposals for creation must be considered metaphysically neutral. In the work of the late Hawking we find much more mature epistemological studies. His famous proposals for the creation of the world prove ultimately to be in line with the theistic interpretation of the quantum creation ex nihilo.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 3; 109-133
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potencjał Big Data w badaniach społecznych
The Potential of Big Data in Social Research
Autorzy:
Żulicki, Remigiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/427231.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Big Data
epistemologia
metody badań społecznych
społeczeństwo informacyjne
research methodology
information society
epistemology
Opis:
Problematykę podjęto z powodu epistemologicznych „obietnic”, pojawiających się wśród entuzjastów Big Data. Przedyskutowano możliwości wykorzystania Big Data jako metody czy techniki badań społecznych. Krytycznej ocenie poddano wspomniane „obietnice” oraz popularne w środowisku Big Data hasła o śmierci ekspertów. Wnioski dotyczą szans i zagrożeń poznawczych, szczególnie w naukach społecznych. Uznano, że stosowanie Big Data może być narzędziem poznania świata w różnych dziedzinach życia. Niezbędne jest jednak podejście sceptyczne. Dla socjologów poznawanie samego zjawiska przedstawiono jako cenne dla rozumienia społeczeństwa informacyjnego. Wskazano także możliwy kierunek przyszłych badań Big Data.
The problem was taken up by the epistemological promises emerging among the Big Data enthusiasts. There have been discussions about the use of Big Data as a method or a technique for social research. Also, the promises mentioned above and the common ‘the end of experts’ slogan were criticised. Conclusions concern cognitive opportunities and risks, especially in the social sciences. It was considered that Big Data could be known as a knowledge acquisition tool. However, a strong skeptical approach is necessary. For sociologists, exploring the phenomenon itself is valuable for understanding the information society. The possible direction of future Big Data research is also indicated.
Źródło:
Studia Socjologiczne; 2017, 3(226); 175-207
0039-3371
Pojawia się w:
Studia Socjologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fotografia w filmie „Powiększenie” Michelangelo Antonioniego
Photography in the film „Blowup” by Michelangelo Antonini
Autorzy:
Ziółkowska-Kurczuk, Natasza
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046354.pdf
Data publikacji:
2020-10-19
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Michelangelo Antonioni
autotematyzm
epistemologia
fotografia
metafora
obraz
„powiększenie”
voyeuryzm
„ Blow up”
epistemology
mise en abyme
metaphor
picture
photography
voyeurism
Opis:
Artykuł traktuje o filmie „Powiększenie” Michelangelo Antonioniego, arcydzieła kina autorskiego, którego scenariusz oparty został na opowiadaniu Julio Cortazara. Ten niemal klasyczny film ma charakter autotematyczny i podejmuje problem poznania świata przez obraz, a szczególnie poprzez fotografię. Odnosi się również do problemu kreacji w świecie popkultury. Jest jednak przede wszystkim metaforycznym dyskursem na temat bycia człowieka w świecie. Autorka podejmuje analizę filmu, w kontekście fotografii, która stanowi fabularną i estetyczną materię, a zarazem pozwala podjąć uniwersalne rozważania.
The article deals with „Blowup” movie by Michelangelo Antonioni, a masterpiece of the auteur cinema, which script is based on the short story of Julio Cortazar. This almost classic movie has autothematic character and takes up the problem of getting to know the world through image, and especially through photograph. It also refers to the problem of creation in the pop culture world. However, above all it is a metaphorical discourse about being human in the world. The author of article undertakes analysis of film in the context of photography, which is a fictional and aesthetic base and also allows to make universal considerations.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 1; 387-398
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Alvina I. Goldmana teoria wiedzy i uzasadnienia
Alvin I. Goldman’s theory of knowledge and justification
Autorzy:
Ziemińska, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016134.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
wiedza
uzasadnianie
naturalizm
reliabilizm
epistemology
knowledge
justification
naturalism
reliabilism
Opis:
A. Goldman proposes a softened version of the naturalistic epistemology connected with cognitive sciences. His theory of knowledge and justification belongs to the trend of extemalism and reliabilism. With reference to the Gettier problem Goldman (1967) suggests adding the condition of causal relation between belief and the fact concerned with the belief to the standard definition of knowledge. In (1976) he replaces the casual definition with the causalreliabilistic one: a true belief is knowledge if it is produced by reliable processes, that is by processes that generate true beliefs in the actual world and would generate them in relevant counter-factual situations (the concepts of relevant alternatives and knowledge as the ability to discriminate are involved here). In his recent works written on the basis of data from cognitive psychology Goldman goes beyond the Gettier problem: if knowledge is a prototype concept analysing it by means of necessary and sufficient conditions loses sense. Contrary to numerous externalists Goldman includes the traditional concept of justification in externalist epistemology. Justification of belief is a function of global reliability of the process that generated it, as reliability is in at least 50% the tendency of the process to generate true beliefs. Goldman's reliabilism struggles against (1) the problem of generality (how broad the definition of the types of processes that are supposed to be reliable may be); (2) the problem of the demon's world (the malicious demon's victims have the same foundations for their beliefs as we have, but still their beliefs are unjustified in the light of reliabilism as they are generated by unreliable processes); (3) the problem of clairvoyance (a reliable clairvoyant meets all the conditions of the reliabilistic theory of justification, and yet his beliefs are irrational): (4} the problem of the range of reliability (which possible worlds are relevant for justification). Responding to these problems Goldman first (1988) differentiates strong and weak justifications and then, changing his position to one of virtue reliabilism, he replaces reliability with what is considered reliable (1992b). By this very fact he agrees to the internalists' thesis saying that reliability is important for justification if it is accessible for the subject. However, Goldman means the collective subject (the community's opinions) and this is the basis for his externalism. He does not agree to subjectivism of the individual subject and he does not change the basic idea that epistemology should be close
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 1; 77-107
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trzy strategie dyskusji ze sceptycyzmem
Three strategies of debate with scepticism
Autorzy:
Ziemińska, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015956.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
sceptycyzm
filozofia współczesna
epistemology
scepticism
contemporary philosophy
Opis:
In debate with scepticism three general strategies may be differentiated: (1) pointing to self-refutation of scepticism; (2) looking for certainty; and (3) modification of the concept of knowledge. The latter strategy has at least three versions: (a) knowledge does not require certainty, (b) knowledge is not broadened by way of deduction, and (c) knowledge does not require the knowledge of knowledge. The first strategy refutes global scepticism, but does not give an example of knowledge and is not efficient in the case of scepticism based on the hypothesis of the malicious scientist. Also the second strategy is only able to refute the typical thesis of global scepticism (knowledge does not exist). Scepticism based on the hypothesis of the malicious scientist is more efficiently refuted in the third strategy. However, separation of knowledge and certainty is only avoiding the problem of scepticism. It is also doubtful if the principle of broadening knowledge by way of deduction may be refuted. Negation of the principle of transparency of knowledge is the most convincing one. After it is refuted, knowledge is possible in the situation when we do not know if we know and we cannot exclude sceptical hypotheses.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 575-595
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eksperci o istocie relacyjnej strategii przedsiębiorstwa
Experts about the relational strategy of the firm
Autorzy:
Zakrzewska-Bielawska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/583775.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Tematy:
strategia relacyjna przedsiębiorstwa
relacje międzyorganizacyjne
badania eksperckie
ontologia
epistemologia
company’s relational strategy
interorganizational relations
expert research
ontology
epistemology
Opis:
Współcześnie odrzuca się ideę atomizacji przedsiębiorstw i postrzega sią je jako byty osadzone w relacjach międzyorganizacyjnych i ich układach, obejmujących kontakty społeczne, zawodowe oraz relacje wymiany. Relacyjny kontekst zarządzania strategicznego skłania tym samym do badań nad istotą strategii relacyjnej przedsiębiorstw. Jednak, pomimo wysokiej intensywności badawczej w obszarze relacji międzyorganizacyjnych i ich układów (w postaci diad i sieci), relacyjna strategia firmy nie została dotychczas jednoznacznie zdefiniowana ani na ontologicznym, ani na epistemologicznym poziomie, stanowiąc lukę poznawczą. Podejmując próbę jej ograniczenia oraz wykorzystując wyniki badań przeprowadzone w gronie 20 ekspertów z polskiego środowiska naukowego, rozważania podjęte w niniejszym artykule mają na celu określenie istoty relacyjnej strategii przedsiębiorstwa z perspektywy ontologii oraz podejścia relational view jako sposobu jej rozpoznania na poziomie epistemologii.
Nowadays, the idea of business atomization is rejected and enterprises are embedded in interorganizational relations, including social and professional relationships as well as transactional relations.The relational context of modern strategic management encourages to research on the relational strategy of companies. However, despite the high research intensity in the area of interorganizational relations and their configurations (in the form of diads and networks), the relational strategy of the firm has not been clearly defined yet, either on the ontological or epistemological level, constituting a cognitive gap. This paper aims to reduce this gap by defining the firm’s relational strategy from the ontological perspective as well as the epistemological level based on the assumptions of the approach of relational view. In particular the relational view in strategic management is discussed and then the findings are presented based on the research carried out in the group of 20 experts from the Polish scientific community.
Źródło:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu; 2018, 538; 477-489
1899-3192
Pojawia się w:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy filozofia i filozofowie są jeszcze komukolwiek potrzebni?
Нужны ли еще кому-либо философия и философы?
Are the Philosophy and Philosophers Still Needed?
Autorzy:
Zachariasz, Andrzej L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497603.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
Tematy:
filozofia
koniec filozofii
metafizyka
ontologia (teoria bytu)
epistemologia (teoria poznania)
hermeneutyka
kultura
nauka
religia
философия
конец философии
метафизика
онтология (теория бытия)
эпистемология (теория познания)
герменевтика
культура
наука
религия
philosophy
end of philosophy
metaphysics
ontology (the theory of existence)
epistemology (the theory of cognition)
hermeneutics
culture
science
religion
Opis:
The thesis about the end of philosophy is actual. It is declared in the situation of pragmatization of culture and underestimation of philosophical knowledge. Human world seems to be dominated by practical technical, consumer or religious way of thinking. Islamic religious fundamentalism expands its influence. The very philosophical thinking participates in pragmatization. The resignation of metaphysics, epistemology and philosophy of first principles was defined within its framework on behalf of hermeneutics or the everyday philosophy. It offers to replace philosophy with poetry or exact sciences (cognitive science or sciences of communication). The philosophy is displaced from the educational programs not only in the schools, but also in the universities. In this situation the question of whether philosophy and philosophers are still needed, seems to be particularly justified.
Тезис о конце философии актуален. Эта позиция провозглашается в атмосфере прагматизации культуры и усиления убеждения о непригодности философского знания. Кажется, что в мире человека стали преобладать техническое мышление и практическое потребительское, а также религиозное мышление. Исламский религиозный фундаментализм расширяет свое влияние. В прагматизации участвует сама философская мысль. Она же формулирует отказ от метафизики и эпистемологии, отказ от философии первых принципов, ради герменевтики или философии обыденности. Она также предлагает заменить философию поэзией или точными науками (когнитивистикой, науками об общении). Философию вытесняют из образовательных программ не только средних школ, но и ВУЗ-ов. В такой ситуации вопрос о том, нужны ли еще кому-либо философия и философы, выглядит особенно целесообразным
Źródło:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich; 2015, 15; 15-34
1642-1248
Pojawia się w:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Augustine and "the Pure in Heart" in Benedict XVI’s Jesus of Nazareth
Augustyn i "czystego serca" w trylogii Jezus z Nazaretu Benedykta XVI
Autorzy:
Wright IV, William M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343722.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Tematy:
Joseph Ratzinger
Benedykt XVI
Augustyn
Jezus z Nazaretu
Mt 5,8
komunia
epistemologia teologiczna
oczyszczenie
serce
czystego serca
wzrok duchowy
Benedict XVI
Augustine
Jesus of Nazareth
Matt 5:8
communion
theological epistemology
purification
heart
the pure in heart
spiritual sight
Opis:
This essay examines Benedict XVI’s treatment in his Jesus of Nazareth trilogy of the purification of the heart as leading to a manner of seeing and knowing of God, a treatment which follows an Augustinian interpretation of the beatitude: “Blessed are the pure in heart, for they will see God” (Matt 5:8). Benedict’s account is much indebted to Augustine’s theological epistemology, the main elements of which he outlines in his early writings. After setting forth the main elements of Ratzinger’s analysis of Augustine’s theological epistemology, the essay examines the three places in Jesus of Nazareth where Benedict discusses purification of the heart in Augustinian terms and in relation to Matt 5:8: his interpretations of the “pure in heart” beatitude, the Footwashing, and the Father-Son saying in Matt 11:25–27. With Augustine, Benedict speaks of the purification of the heart as God’s action which he works in people by the gifts of faith and love. Benedict emphasizes the place of the believers’ spiritual communion with Jesus in this graced process of purification.
Niniejszy artykuł podejmuje temat oczyszczenia serca w trylogii Jezus z Nazaretu Benedykta XVI jako sposobu widzenia i poznawania Boga zgodnie z augustyńską interpretacją jednego z ośmiu błogosławieństw: „Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą” (Mt 5,8). Objaśnienia Benedykta XVI w znacznym stopniu oparte są na teologicznej epistemologii Augustyna, której główne elementy nakreślił w swoich wcześniejszych pismach. W artykule przedstawiono główne elementy analizy teologicznej epistemologii Augustyna dokonanej przez Ratzingera, a następnie omówiono trzy miejsca w trylogii Jezus z Nazaretu, w których Benedykt analizuje oczyszczenie serca w świetle nauczania św. Augustyna i w odniesieniu do Mt 5,8: błogosławieństwo dla tych „czystego serca”, obmycie stóp oraz objawienie Ojca i Syna w Mt 11,25–27. Podobnie jak Augustyn, Benedykt mówi o oczyszczeniu serca jako o Bożym działaniu w ludziach poprzez dary wiary i miłości oraz podkreśla miejsce duchowej komunii wierzących z Jezusem w tym szczególnym procesie oczyszczenia.
Źródło:
Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2023, 31, 2; 219-241
2544-6460
Pojawia się w:
Wrocławski Przegląd Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Culture as parts of speech
Kultura jako części mowy
Autorzy:
Wolska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088474.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
cultural theory
epistemology and ontology
the humanities
Jerzy Grotowski’s ‚active culture’
culture as adverb
cultural modalities
lifestyles
Ryszard Nycz’s "Culture as Verb"
Ryszard Nycz
"Kultura jako czasownik"
kultura jako przysłówek
ontologia
epistemologia
nowohumanistyczny ideał poznania
kultura czynna
Jerzy Grotowski
polskie kulturoznawstwo
Opis:
This contribution to the critical discussion of Ryszard Nycz’s Culture as Verb draws on his use of the parts-of-speech model to submit another formula of conceptualizing culture, based on the adverb, and complementary to the already existing approaches. They can be divided into three classes: those that treat culture as adjective (i.e. all epiphenomenal interpretations which view culture as a set of attributes), those that treat it as noun (i.e. an object, a separate academic discipline), and those that focus on action and the processual nature of culture (hence culture as verb), and even – in association with pragmatist and performative theories of language and the more recent ‘Activist Turn’ in the social sciences – have come to regard culture as culture-in-the-making, constituted and sustained by action (activities, performances). Most important for the adverbial approach are the modalities of culture, manifested in a variety of life styles. The study of culture as adverb (‘how’) can be pursued independently of the trench wars of cultural determinists and functionalists. Responding directly to Culture as Verb, qualifi ed as, chiefl y, an epistemological study, the article calls for a closer examination of the ontological implications of Nycz’s project of reinventing the humanities.
Źródło:
Ruch Literacki; 2019, 4; 451-457
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Co zostało z idei jedności geografii?
What happened to the idea of the unity of geography?
Autorzy:
Wilczyński, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/471551.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Wacław Nałkowski
geografia
idea jedności geografii
tożsamość geografii
epistemologia Kanta
the idea of the unity of geography
Opis:
Trying to analyze and assess particular scientific, educational and philosophical concepts of Wacław Nałkowski, one should not lose sight of what is his greatest achievement, what was his main concern and care throughout all his scientific career. It is the idea of geography as an autonomous and coherent science, covering the whole of reality that is perceived and experienced in the course of the everyday life. Among the contemporary Polish geographical circles there are very limited number of scholars who are inclined to understand and accept this fairly simple idea. It was demonstrated thanks to the current debate conducted in the pages of Polish scientific journals, and especially the polemics between Jerzy Bański and Zbigniew Rykiel. Understanding of some key notions by particular disputants showed to be so different, that it prevents effective agreement. In spite of that, they both seem to suggest that the idea of the unity of geography is harmful and should be abandoned. Like the most of geographers, they see no need for the unity of geography, or set their hope for its reintegration on unifying of human and physical geographies. The article presents the arguments in the light of which such position must be recognized incorrect mainly due to the fact, that the disputants utilize the elements of colloquial speech instead of the exact philosophical meaning of such terms like the unity and identity (with reference to geography of course). Therefore, the conclusion tells that the idea of disintegration geography synonymous with its liquidation is definitely premature in the face of the great potential contained in the classical geographical concepts, represented also by Wacław Nalkowski.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica; 2011, 2 Koncepcje Wacława Nałkowskiego w świetle osiągnięć współczesnej nauki i filozofii; 135-146
2084-5456
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czym jest zmysł geograficzny?
What is a geographical sense?
Autorzy:
Wilczyński, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/471683.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Wacław Nałkowski
sens geograficzny
geografia
syntezy wiedzy
znajomość psychologii
epistemologia
geographical sense
geography
synthesis of knowledge
psychology
epistemology
Opis:
„Geographical sense” is one of the original ideas of Wacław Nałkowski. He defined it as oneof the characteristics of human perception and thinking, which manifests itself in such a way, that the whole variety of human experience is transformed in the act of perception to shape the overall, general and comprehensive situations or figures. It is a process based on a spontaneous, unconscious selection of incoming sensory data and its evaluation, interpretation and synthesizing, to create the picture of a whole (germ. Gestalt). This process was examined and described by psychologists in the twentieth century. According to Nałkowski, if this holistic perception and valuation refers to geographic features such as places, regions or landscapes, it can be called „geographical sense”. This specific human capacity Nałkowski defined only in one of his latest publications, but its influence on his work seems to be evident already in first editions of his textbooks. The article presents the relationship between the concept of „geographical sense” and the idea of the unity of geography, which seems to be the most important in all Nałkowski’s geographical works. Moreover, the author showed some similar concepts which appeared in the history of geographical thought. „Geographical sense” is compared with the „Excellency of Geography” formulated by Bernhard Varenius, the „spiritual synthesis” by Wincenty Pol, the „geographical thinking” concept of Mikołaj Barański, and particularly, with David Lowenthal’s „geographical epistemology”. The particular attention was paid to the interpretation of „geographical sense” in terms of psychology and cognitive science (J. Piaget and J. Bruner), and also in terms of Kantian epistemology. The article is also a reference to contemporary philosophical concept referred to as the „Basic Furniture of Mind Hypothesis”.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica; 2011, 2 Koncepcje Wacława Nałkowskiego w świetle osiągnięć współczesnej nauki i filozofii; 98-109
2084-5456
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Telepistemologia — zarys problematyki
Autorzy:
Walczyk, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/521734.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
telepistemologia
epistemologia
robotyka
rzeczywistość wirtualna
teoria wiedzy
uzasadnione przekonanie
Opis:
Najnowsze technologie, takie jak rzeczywistość wirtualna czy zdalne roboty, rodzą nowe wątpliwości natury epistemologicznej. Czy dzięki komputerowym reprezentacjom, człowiek jest w stanie uzyskać wiedzę? W sytuacji wiedzy dostarczanej z dystansu, zapośredniczonej informacji, masowej komunikacji i ataków cybernetycznych odpowiedź na to pytanie jest niezwykle trudna. Niniejszy artykuł stanowi zarys telepistemologii - dziedziny, która podejmuje próbę wyjaśnienia podstawowych problemów epistemologicznych przez pryzmat ich uwikłania w zapośredniczone komputerowo procesy poznawcze.
Źródło:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo; 2016, 22; 163-179
1234-4087
Pojawia się w:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadnienie wiedzy rozszerzonej z perspektywy epistemologii rozszerzonej i teleepistemologii
The Issue of Extended Knowledge from the Perspective of Extended Epistemology and Telepistemology
Autorzy:
Walczyk, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41200440.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
extended knowledge
extended mind
telepistemology
extended epistemology
extended cognitive system
telerobotic knowledge
augmented reality
wiedza rozszerzona
umysł rozszerzony
teleepistemologia
epistemologia rozszerzona
rozszerzony system poznawczy
wiedza telerobotyczna
rozszerzona rzeczywistość
Opis:
Celem artykułu jest wskazanie wstępnych warunków jakie powinna spełniać koncepcja wiedzy rozszerzonej. Artefakty poznawcze bez wątpienia wpływają na ludzkie procesy poznawcze i wiedzę. Badania dotyczące wiedzy powinny zatem uwzględniać istotne przemiany technologiczne. W artykule wykorzystuję koncepcję umysłu rozszerzonego, a w ramach badań epistemologicznych reliabilistyczne teorie uzasadnienia. Efektem tej kombinacji jest analiza zjawiska wiedzy rozszerzonej na przykładach rozszerzonej percepcji i rozszerzonej pamięci. Istotnego wsparcia dostarczają badania prowadzone na gruncie epistemologii rozszerzonej i teleepistemologii.
The aim of this paper is to indicate the preliminary conditions that should be met by the concept of extended knowledge. Cognitive artifacts undoubtedly affect human cognition and knowledge. Research on knowledge should therefore take into account significant technological changes. In this paper, I make use of the concept of the Extended Mind, and in epistemological research, I use the reliabilist theories of justification. The effect of this combination is the analysis of the phenomenon of extended knowledge on the examples of extended perception and extended memory. Research conducted in the field of extended epistemology and telepistemology provides a significant support.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2021, 9; 171-193
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartościujący wymiar kategorii racjonalności nauki
The Valuing Dimension of the Category of the Rationality of Science
Autorzy:
Walczak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015625.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
racjonalność nauki
wypowiedzi wartościujące
ocena
opis
filozofia nauki
epistemologia
aksjologia
rationality of science
valuing statements
evaluation
description
philosophy of science
epistemology
axiology
Opis:
The paper is an attempt to reflect on the valuing dimension of the category of the rationality of science, ontological and epistemological problems. Such problems should be solved should rationality be deemed a valuing category. Taking into consideration the discussions on the valuing character of the categories in ethics (good, evil) and the significance of moral judgements as the point of departure, I am posing a question about the importance of expressions with regard to the rationality of science, expressions treated as valuing expressions. Since the beginning of the reflections on science until now it has contained valuing and normative elements. This was irrespective of whether it took the form of logic, epistemology, methodology or philosophy of science. Moreover, the above disciplines were treated as, of their nature, formulating the ideal of knowledge and providing rules of a valuing cognition. In the twentieth century the central concept on which the discussions focused was the category of rationality. The question was how to define a valuable scientific knowledge and how to pursue science. We find some problems when we want to interpret the category of rationality as a valuing category. These problems seem to be good examples of questions that should be answered, while interpreting other epistemic categories as valuing. Including the category of the rationality of science in the valuing categories is tantamount to the conferral of a valuing sense on the statements about the rationality of science, the predicator „rational” and its antonyms. The standpoints in question, the interpretations of valuing statements are as follows: anti-naturalism, naturalism, cognitivism, and acognitivism. They answer such questions as: 1) what kind of feature is rationality? 2) what are its relationships with other features, in particular with the features examined by the natural, or broadly, empirical sciences? 3) does the feature of being rational or the relationship of being a good reason on behalf of something really exist? 4) what kind of predicator of the predicator „rational” and its antonyms? 5) what are their relations to other predicators, in particular those predicators which the natural, or broadly, empirical sciences make use of? 6) what kind of propositions are the statements about the rationality of science? 7) what do the statements about the rationality of science denote, or do they denote anything really existing? 8) what are the relationships of the statements of the rationality of science to other statements, in particular the statements formulated by natural sciences, e.g. cognitive psychology? The review of various manners by which to use the category of rationality in the philosophy of science speaks on behalf of the rejection of extreme interpretations: both extremely cognitivist and acognitivist. In the statements about rationality there are now two components: descriptive (object-related) and valuing. The valuing component may be understood in at least three inseparable and often coexisting manners: approving/disapproving, perfectionist and normative.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 347-364
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W stronę epistemologii artefaktów poznawczych
Towards the Epistemology of Cognitive Artifacts
Autorzy:
Trybulec, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41201175.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
cognitive artifacts
nonrepresentational artifacts
metacognitive artifacts
dynamic artifacts
internal artifacts
situated cognition
epistemology of cognitive artifacts
artefakty poznawcze
artefakty niereprezentujące
artefakty metapoznawcze
artefakty dynamiczne
artefakty wewnętrzne
poznanie usytuowane
epistemologia artefaktów
Opis:
Tekst uzasadnia potrzebę filozoficznej refleksji dotyczącej używanego w nurcie poznania usytuowanego pojęcia artefaktu poznawczego. Artykuł wytycza obszar projektowanej epistemologii artefaktów poznawczych oraz diagnozuje problemy związane z powszechnie stosowanymi sposobami konceptualizacji artefaktów poznawczych. Analiza założeń milcząco przyjmowanych w badaniach nad artefaktami pozwala zdiagnozować problem reifikacji artefaktów poznawczych oraz problemy związane ze stosowaniem modelu wzmocnienia przy opisie relacji między narzędziem a użytkownikiem. Ponadto, tekst przedstawia problem artefaktów niereprezentujących oraz wyróżnia, dotychczas niedostrzeganą, klasę artefaktów metapoznawczych.
The paper aims to justify the need for a philosophical reflection concerning the concept of cognitive artifact, as it is used in situated cognition, and, first of all, for conceptualize and defining them. I tentatively call this area “the epistemology of cognitive artifacts”. The paper forms the problem of reification of the cognitive artifacts and the problem of amplification in describing the cognitive impact of the artifacts. Additionally, the article discusses the issue of nonrepresentational artifacts and singles out a new class of artifacts which I call metacognitive artifacts.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2021, 9; 195-223
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 151

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies