Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "epigram," wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 33
Tytuł:
„PO ILU PATYKACH ZANIKA ETYKA?” O POLITYCZNYCH I METAFIZYCZNYCH HORYZONTACH EPIGRAMATYKI WACŁAWA KLEJMONTA
On Political and Metaphysical Horizons in Wacław Klejmont’s Epigrams
Autorzy:
Żurawlew, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444176.pdf
Data publikacji:
2012-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Wacław Klejmont,
epigram,
aphorism,
axiological paradigm,
theological aspect
Opis:
The present paper aims at an analysis of the axiological paradigm in the satirical output of Wacław Klejmont, a poet, essayist and literary critic, locally well known in the culture of the Polish Warmia and Masuria. The author attempts to set a broader context of the epigrams and specifically focuses on their theological aspects that have not yet been so well exposed in the Polish aphoristic literature.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2012, XIV/1; 211-222
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Ślepy człowiek na swoje wady” – o dydaktyzmie w Ogrodzie, ale nie plewionym Wacława Potockiego
“The blind man has his faults” – on the Didactism in Wacław Potocki’s The Garden, but Not Weeded
Autorzy:
Książek-Bryłowa, Władysława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953540.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
dydaktyzm
Wacław Potocki
Ogród
ala nie plewiony
XVII wiek
dyskurs
fraszka
narracja
przypowieść
didactism
The Garden
but Not Weeded
17th century
discourse
epigram
narration
parable
Opis:
We describe here the ways to express didactism in various genres from The Garden, but Not Weeded by W. Potocki, the poet of the 17th century. The author has manage to find out that the didactic function is played by the titles, the contents – being an example – with inherent maxims, counsels, warnings etc. Potocki very clearly formulated his moralising intentions and played the role of a mentor.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2006, 54, 6; 5-26
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Vectes” i „vestes”. Dwie lekcje antycznego tekstu i dwie różne imitacje
Vectes and vestes. Two lessons of ancient text and two different imitations
Autorzy:
Głombiowska, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1806885.pdf
Data publikacji:
2021-10-12
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
votive epigram
Roman elegy
militia amoris
frangere postes
farewell to Venus and love
Opis:
The article shows the Horatian ode III 26 on the background of the votive epigram and in reference to the custom and at the same time the topos of „winning” by violence the house of a lover (frangere postes) and the way of imitating this ode by Filip Buonaccorsi Kallimach in the XXVII elegy and by Jan Kochanowski in the elegy II 11 (in the version preserved in the so-called Osmólski’s manuscript). Callimachus had the text of the ode with the lesson of vestes in verse 7, Kochanowski with the lesson of vectes. As a consequence, in Kallimach’s elegy there is no topos of breaking the door, but the motif of the victorious militia amoris remains, while Kochanowski uses the topos of frangere postes, but departs with love, Lydia and the goddess Venus not with the satisfaction of a victorious soldier, but similarly to Propertius in anger and with a feeling of experienced harm.
Źródło:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2021, 31, 1; 85-105
0302-7384
Pojawia się w:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diogenes Laertios: Epigramy o Empedoklesie (VIII 75)
DIOGENES LAERTIUS: EPIGRAMS ON EMPEDOCLES
Autorzy:
Rosół, Rafał
Marcinkowska-Rosół, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/702737.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Diogenes Laertius
Greek epigram
Empedocles
Opis:
Diogenes Laertius’ two epigrams on Empedocles are printed here in Maria Marcinkowska-Rosół’s and Rafał Rosół’s translation, with an introduction and notes.
Źródło:
Meander; 2008, 63, 1-4; 125-128
0025-6285
Pojawia się w:
Meander
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diogenes Laertius: Epigrams on Pythagoras
Autorzy:
Marcinkowska-Rosol, M.
Rosol, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/702733.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
DIOGENES LAERTIUS
EPIGRAM
GREEK LITERATURE
POLISH TRANSLATION
PYTHAGORAS
Opis:
Diogenes Laertius' four epigrams on Pythagoras are printed here in Maria Marcinkowska-Rosol's and Rafal Rosol's, with the translators' notes.
Źródło:
Meander; 2005, 60, 2; 173-174
0025-6285
Pojawia się w:
Meander
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elocutio w wybranych epigramatach Janusa Pannoniusa na tle porównawczym
Elocutio in Janus Pannonius’ Selected Epigrams on a Comparative Background
Autorzy:
Łuka, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953788.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Janus Pannonius
elocutio
epigramat
figury retoryczne
epigram
figures of rhetoric
Opis:
The paper attempts to put some light on the question of elocutio in Janus Pannonius’ epigrams, showing means of expression he preferred, as anaphora, antithesis, comparatio, enumeratio, epitheton, sententia and synonymia. Using them, the poet easily attracts the attention of the reader and captures his imagination. Enumerationes may be often found in laudatory or thanksgiving epigrams, especially when Pannonius tries to portray a person, a thing or a situation precisely. To incite the curiosity of the reader Janus willingly uses antithesis which gives rise to tension and makes the culminating point more puzzling. Due to synonymia the poet avoids monotony and makes the description of a given object more vivid. Sententia also plays an important role in epigrams, as it first of all allows conciseness of the text and then makes the contents timeless. Means of expression enumerated in the paper were used by Pannonius more often than some others, that is why they seem to be his favourites. One must remember, however, that to meet the requirements of Renaissance poetics, as far as elocutio is concerned, the poet was naturally made to choose those means of expression, which had been typical elements of the ancient epigrams. Needless to say, only thus did he manage to deal with the principles of imitatio and aemulatio antiquorum.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 3; 101-121
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Entymemat jako struktura epigramatyczna. Koncepcja Jakuba Masena
Enthymeme as epigrammatic structure the concept of Jacob Masen
Autorzy:
Nowaszczuk, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2008101.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Jakub Masen’s concept
rhetoric syllogism
enthymeme
17th-century poetics
epigram 
koncepcja Jakuba Masena
sylogizm retoryczny
entymemat
poetyka XVII wieku
epigramat
Opis:
Barokowe epigramaty bywają oceniane krytycznie, uznawane za mało ciekawe i wymyślne. Jak się okazuje, dzisiejsi czytelnicy i interpretatorzy mogą błądzić nie tylko w ocenach, ale i rozumieniu dorobku dawnej epoki. Na przestrzeni czasu zagubiony został bowiem w badaniach literaturoznawczych entymemat, jeden z istotnych składników procesu twórczego i jedna z metod odczytywania poezji. Zasady, jakimi kierowano się, korzystając z sylogizmu krasomówczego w poezji, omawia w ósmym rozdziale swojego dzieła pod tytułem Ars nova argutiarum jeden z najwybitniejszych uczonych jezuickich XVII wieku, Jakub Masen. Autor podejmuje utrwalone w dialektyce i retoryce pojmowanie entymematu, oparte na wykładzie Arystotelesa, który skłania się ku tzw. koncepcji stylistycznej rozumienia zjawiska, wiążąc je zasadniczo z kompozycją dzieła. Swój wykład popiera licznymi przykładami i pokazuje, jak łączyć sylogizm z innymi środkami poetyckimi. Dzieło jezuity jest tym bardziej cenne, że stanowiło swego rodzaju itinerarium dla adeptów sztuki poetyckiej. Pozwalało uczniom i czytelnikom poznać niuanse procesu twórczego. Obecnie stanowić może dobre narzędzie do "deszyfracji" zawartego w epigramatach przesłania, co pozwoli bardziej skutecznie i poprawnie tłumaczyć i interpretować dawny dorobek epigramatyczny
Baroque epigrams are sometimes criticised and considered as not interesting and sophisticated enough. It appears that today's readers and interpreters may be wrong not only in their judgements but also in their understanding of the achievements of the past era. With the passage of time, literary studies have lost the enthymeme, which is a major component of the creative process and one of the methods for interpreting the meaning of poetry. The principles applied when using rhetorical syllogism in poetry are discussed in chapter eight of the work entitled Ars nova argutiarum by one of the most eminent Jesuit scholars of the 17th century, namely Jakub Masen. The author deals with the understanding of enthymeme as it is established in dialectics and rhetoric, based on Aristotle's lecture. On the one hand, Masen leans towards the so-called stylistic concept of understanding the phenomenon, linking it - in principle - with the composition of the work. His lecture is illustrated with numerous examples and shows how to combine syllogism with other poetic means. The Jesuit's work is all the more valuable because it was a kind of itinerarium for beginners in the art of poetry. The work allowed students and readers to discover nuances of the creative process. Today, it can be a useful tool in "deciphering" the message contained in epigrams, which will allow for even more effective and correct explanation and interpretation of the epigrams of the past
Źródło:
Colloquia Theologica Ottoniana; 2015, 1; 107-124
1731-0555
2353-2998
Pojawia się w:
Colloquia Theologica Ottoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epigramatyka barokowa w świetle analizy logicznej
Logical analysis of Baroque epigram
Autorzy:
Wierzbicka-Trwoga, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012616.pdf
Data publikacji:
2015-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
epigramat
barok
koncept
logika
entymemat
epigram
Baroque
conceit
logic
enthymeme
Opis:
The paper considers the question of the logical status of conceited epigram. 16th century theoreticians, for instance J.C. Scaliger, already applied logical methods to the analysis of epigrams, and 17th century theoreticians developed a strict logical description of the so-called compound epigram. This form of epigrams met with particular interest in the Baroque period because of the opportunity it gave to express the construction of a conceit. A conceit was defined as an “argument urbanely fallacious” by E. Tesauro, i.e. an enthymematical construction built upon a metaphor. It should be therefore called a paralogismo, but 17th century theoreticians avoided this term in the belief that the conceit offered special cognitive possibilities. In my paper I use logical methods to analyse the epigrams by J.A. Morsztyn, M.K. Sarbiewski and S.H. Lubomirski, to argue the assumed thesis that conceits served as logical experiments performed in the conviction of the insufficiency of Aristotle’s categories to describe the transcendent as well as the visible world. Above all, the questioning of Aristotle’s principle of non-contradiction allowed Baroque writers to transgress the two classical logical values, “true” and “false”, bringing along the intuition of a third logical value, defined in the 20th century as the “unknown” by J. Łukasiewicz.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2015, 5(8); 135-148
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epigrammata longiora sine vitio. Egzemplifikacje Jakuba Masena w cyklu Narodzenie Chrystusa
Epigrammata longiora sine vitio. Jacob Masen’s long-short epigrams in the cycle De Christo nato
Autorzy:
Nowaszczuk, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882769.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epigramat jezuicki
teoria Jakuba Masena
epigramaty o narodzeniu Chrystusa
zwięzłość wyrażenia
długie epigramaty
Jesuit epigram
Jakob Masen theory
Epigrams of the birth of Christ
brevity of expression
long epigrams
Opis:
Niemiecki jezuita, Jakub Masen, w traktacie z dziedziny poetyki pod tytułem Ars nova argutiarum przedstawia obok treści teoretycznych również przygotowane przez siebie utwory ilustrujące omawiane koncepcje. W ósmym rozdziale dysertacji prezentuje, inaczej niż we wcześniejszej partii dzieła, utwory rozbudowane. Dzieli je na dwa cykle. Przedmiotem zainteresowania w obecnym artykule stały się wiersze dotyczące Bożego Narodzenia, zgromadzone w zbiorze pod tytułem De Christo nato. Spośród dziewięciu znajdujących się w tej grupie przetłumaczono i poddano analizie siedem, które – jakkolwiek autor uznał je za rozbudowane – nie odbiegają znacznie od zwyczajowo przyjętej wielkości utworów. Jak się okazało, potwierdzają one w wielu miejscach erudycję autora. Stosuje on barwne słownictwo; sięga po wyrazy niepospolite, pochodzące z mitologii, neologizmy poetyckie. Sięga ponadto po bardzo szeroki zestaw środków stylistycznych i figur. Korzystając z descriptio a partium numeratione, stosuje niezwykle obrazowy sposób przedstawienia. Punktem wyjścia jest często samo Dzieciątko Jezus, ukazane z perspektywy zwykłego obserwatora bądź świadomego dokonujących się rzeczy teologa. Kiedy indziej bierze za punkt wyjścia którąś z okoliczności zdarzeń (circumstantiae) i na jej kanwie buduje całe przedstawienie. Wszystkie wiersze zostały opracowane na bazie podanej w dysertacji teorii źródeł (fontes) i żył (venae). Mieszczą się one w obrębie poezji nie tyle nawet zretoryzowanej, co „zlogizowanej”. Przedstawione epigramaty nie posiadają szczególnie wyrazistych argucji, lecz jest to również zgodne z założeniem wstępnym przyjętym przez poetę. Wszystkie natomiast stanowią rodzaj itinerarium do zrozumienia barokowej poezji, która niejednokrotnie – ze względu na swoje zagmatwanie – wydaje się mało interesująca, a nawet bezwartościowa. Analiza kilku zaledwie utworów Masena przekonuje, że w jej obrębie należy posłużyć się swoistymi metodami literaturoznawczymi, które pozwolą odnaleźć całe spektrum myśli i rozwiązań „utajonych” w utworze przez poetę.
The German Jesuit, Jacob Masen, in his poetics treatise entitled Ars nova argutiarum, in addition to the theoretical content, he presents work he prepared himself illustrating the concepts under discussion. Unlike in the earlier part of the work, in Chapter 8 of his dissertation, he presents elaborate poems. He divides them into two cycles. This article is concerned with epigrams on Christmas, which appear in the collection entitled De Christo nato. Out of this group of nine, seven were translated and analysed, and although they were considered by the author as long, their length did not exceed the commonly accepted length for such type of work. As it turned out, the poems prove in many places the author’s erudition. He uses vivid vocabulary, extraordinary words and words originating from mythology and poetic neologisms. At the same time he introduces a wide range of stylistic devices and figures of speech. By the use of descriptio rerum a partium numeratione his topics are presented in an extremely vivid way. The starting point for his descriptions is often the Child Jesus himself depicted from the perspective of an ordinary observer or a conscious of things theologian. Some other time, the scholar starts from the circumstances of the event (circumstantiae) and on their basis the whole performance is built. All the poems are built based on the theory of sources (fontes) and veins (venae) expounded in the dissertation. These pieces of his work are not so much within the rhetorized poetry as within poetry guided by logic. They do not have particularly distinct argutias but this is also in line with the preliminary assumption made by the poet. On the other hand they all form a sort of itinerarium necessary to understand baroque poetry which often, due to its intricacy, appears to be not much interesting and even worthless. It is enough to analyse just a few epigrams by Masen to see that to find the whole range of ideas and solutions concealed by the poet in his poems unconventional literary methods should be used within his poetry.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 3; 123-147
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epitaphs in Nonnus' 'Dionysiaca'
Autorzy:
Lasek, A. M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/702911.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
EPIC POETRY
EPIGRAM
GREEK LITERATURE
NONNUS ('DIONYSIACA')
Opis:
Nonnus' great epic poem contains many epigrams that are presented as written on somebody's tomb or invented as an epitaph by a dying man, his killer, or another mythical personage. The epitaphs stand out of the poem and usually have most of the elements typical of their genre.
Źródło:
Meander; 2006, 61, 1-2; 56-65
0025-6285
Pojawia się w:
Meander
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Female Images in European Baroque Poetry (Based on the Verses of Ivan Velychkovsky, Danylo Bratkovsky, Robert Herrick, and Andrew Marvell)
Autorzy:
Boiko, Svitlana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2154652.pdf
Data publikacji:
2020-08-26
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
women’s images
Ivan Velychkovsky
Polish-language epigram
Danylo Bratkovsky
English Baroque
Robert Herrick
Andrew Marvell
Baroque antithesis
biblical reception
Opis:
The following paper explores the specificity of female images with regard to the peculiarities of their formation in European poetry of the Baroque period on the examples of Ivan Velychkovsky’s works. The oeuvre of this striking representative of seventeenth-century Ukrainian literature is compared with the verses of the Polish-language author Danylo Bratkovsky as well as English Baroque epigrams by Robert Herrick and verses by Andrew Marvell. Comparison of poetic specimens belonging to different linguistic and cultural spaces is possible because, in spite of the different local mentality, all the above-mentioned poets are carriers of the common Baroque worldview formed on the basis of the Holy Scripture, Christian theology, and the heritage of Greek and Roman antiquity. In the course of our research, we observed the existence of common Baroque poetry traits (regardless of the place of genesis and confessional affiliation) in the perception of women and the formation of female images. All of the mentioned poets followed the bipolarity and Baroque antithesis of women’ imagery. All of them, in one way or another, derive their judgments from the reception of the established biblical stereotypes. In view of the insufficient reflection on this issue in contemporary Ukrainian literary criticism and in order to arrive at a more comprehensive outline of female images in the seventeenth-century poetry, we use a method of comparing Ukrainian, Polish, and English samples of Baroque verses in terms of their features and traits, characteristic for the works of this period. This article proposes to create a generalised Baroque image of the woman, outlining her place in the society at that time, by comparing the works of the representatives of different local mentalities.
Źródło:
Studia Polsko-Ukraińskie; 2020, 7; 30-37
2353-5644
2451-2958
Pojawia się w:
Studia Polsko-Ukraińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fraszka jako gatunek somatyczny
Epigram as a somatic genre
Autorzy:
Śnieżko, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1397836.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
fraszka
epigram
medycyna humoralna
melancholia
śmiech
terapia
humoral medicine
melancholy
laughter
therapy
Opis:
The article comments on the therapeutical properties of the epigram (and other short, comical poetic genres). Laughter was considered one the best remedies for melancholy, the most serious of the psychosomatic syndromes in the diagnostics of humoral medicine, based on the ancient theory of four humours. Because of its direct influence on the spleen, i.e. the organ responsible for the secretion of black bile, laughter was supposed to alleviate melancholy. Epigrams, considered by Old Polish authors to be a poetic genre written “for the body”, were to be relaxing and listening or reading them, especially in a group of friends, was supposed to be a therapeutic medicinal practice.
Źródło:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki; 2020, 29, 2; 201-211
1509-0957
Pojawia się w:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jan Andrzej Morsztyn and Votum z Seneki; or, A scorpion and his stings
Jan Andrzej Morsztyn i Votum z Seneki; albo Skorpion i jego użądlenia
Autorzy:
Jakielaszek, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012620.pdf
Data publikacji:
2015-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Jan Andrzej Morsztyn
Seneka
Horacy
epigram
stoicyzm
Seneca
Horatius
Stoicism
Opis:
The present paper investigates the relevance of structural and intertextual information for an interpretation of Votum z Seneki dla Jegomości Pana Chorążego Wielkiego Księstwa Litewskiego by Jan Andrzej Morsztyn. Placing both the structural and intertextual properties of the text against a wider context of the literary practices of the period, of the contemporaneous philosophical discussions and tendencies, as well as philological discussions of relevant hypotexts, allows one, it is argued, to uncover at least two distinct, although closely intertwined, layers of irony and scepticism in Morsztyn’s piece.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2015, 5(8); 149-166
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jana Kochanowskiego epigramaty o „pszczołach budziwiskich” i radziwiłłowska elegia (III 9). Prolegomena do badań nad środowiskiem kulturalnym Mikołaja Radziwiłła Czarnego
Jan Kochanowski’s Epigrams on the “Budziwiszki Bees” And Radziwill’s Elegy (III 9). Prolegomena to the Study of Cultural Environment of Nikolai Radziwill the Black
Autorzy:
Chemperek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879715.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Jan Kochanowski
Mikołaj Radziwiłł Czarny
reformacja
mecenat
fraszka
foricoenium
elegia
Nikolai Radziwill the Black
reformation
patronage
epigram
elegy
Opis:
Cztery polskojęzyczne epigramaty poświęcone „pszczołom budziwiskim” (Fraszki, „Księgi wtóre”, 83-86), dwie łacińskie miniatury z tomu Foricoenia (44, 45) oraz Elegia IX z „Księgi III” Elegiarum libri quattuor Jana Kochanowskiego dokumentują jego związki z Mikołajem Radziwiłłem Czarnym (1515-1565), kanclerzem wielkim litewskim i wojewodą wileńskim, przywódcą protestantów w państwie polsko-litewskim. Poetyckie miniatury powstały najpewniej w okresie 10 czerwca – 19 października 1563 w Budziwiszkach vel Bujwidiszkach (obecnie: Buivydiškės) koło Wilna, natomiast jesienią tego roku Kochanowski napisał elegię. O ile w Elegii IX poeta kreuje wizerunek Radziwiłła jako męża stanu, sługi państwa króla Zygmunta Augusta, o tyle w bezpretensjonalnych epigramatach możnowładca jest przedstawiany jako mecenas skupionego wokół niego środowiska humanistów, propagujących reformację. Jako radziwiłłowskie „pszczoły” – pracowite, dobroczynne, znoszące na ziemię Bożą prawdę (odwołanie do Platońskiego toposu) – Kochanowski określił leksykografa Jana Mączyńskiego, poetę Andrzeja Trzecieskiego młodszego i zapewne Cypriana Bazylika – poetę, muzyka, drukarza. W epigramatach autor ukazał Mikołaja Radziwiłła Czarnego jako mecenasa kultury nowego formatu, promującego protestantyzm, zaś zgromadzonych wokół niego twórców jako spójne środowisko literackie. Jakkolwiek zostało ono przedstawione w sposób afirmatywny, Kochanowski zachował wobec niego postawę życzliwego outsaidera. Świadczy o tym sceptyczny ton foricoenium 45 i uwarunkowania biograficzne poety, który był wówczas sekretarzem biskupa Piotra Myszkowskiego.
Four Polish language epigrams on the “Budziwiszki bees”  (Epigrams, Second Books, 83-86), two Latin miniatures from the volume Foricoenia (44, 45) and Elegy IX of Book III Elegiarum libri quattuor by Jan Kochanowski document his relationship with Nikolai Radziwill the Black (1515-1565), the great Lithuanian chancellor and voivode of Vilnius, the leader of the Protestants in the Polish-Lithuanian State. The poetic miniatures were probably written between June 10 and October 19, 1563 in Budziwiszki aka Bujwidiszki (now Buivydiškės) near Vilnius, and Kochanowski wrote Elegy IX in autumn 1563. While in Elegy IX the poet creates the image of Radziwill as a statesman, a servant of the state of King Zygmunt August, in the unpretentious epigrams the magnate is presented as a patron surrounded by the humanists who promote reformation. Kochanowski described lexicographer John Mączyński, poet Andrew Trzecieski junior and most probably Cyprian Bazylik, poet, musician, and printer, as the Radziwill “bees” – hard-working, charitable, bringing the truth to the God's earth (a reference to a Platonic topos). In his epigrams, the author showed Nikolai Radziwill the Black as a patron of culture of the new format promoting Protestantism, and the creators gathered around him as a coherent literary milieu. Although it was presented in an affirmative way, Kochanowski maintained an attitude of the benevolent outsider. It is reflected by the skeptical tone of foricoenium 45 and biographical circumstances of the poet who was the then secretary of Bishop Piotr Myszkowski.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 1; 153-172
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze w sprawie genezy terminu „fraszka”
A few more words on the notion of “fraszka”
Autorzy:
Rusnak, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/649921.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
fraszka
epigramat
Fraszki
Satyr
Jan Kochanowski
Stanisław Orzechowski
Historyja trojańska
epigram
Opis:
Author, pondering over various meanings of “fraszka” in the work of Jan Kochanowski, expresses his doubts in regards of Sante Graciotti’s thesis, claiming there is no one single case of its genological use in it. Sufficient enough to prove it wrong is the fact of him naming his epigrammatic collection – simultaneously to the process of putting in proper order his output – with the use of nothing other but this exact notion. The impending appropriation of such a use in Polish language has been shortly after confirmed by Melchior Pudłowski’s Fraszek księga pierwsza (1586). In further part of the article author tries to establish the precise moment of the first ever use of the word “fraszka” in print. As it turns out, although Kochanowski makes a use of it for the first time in his Satyr (1564), he was slightly preceded by both Stanisław Orzechowski’s Rozmowa albo dyjalog około egzekucyjej (1563) and anonymous Historyja trojańska (1563).
Autor, rozważając sposoby rozumienia leksemu „fraszka” przez Jana Kochanowskiego, poddaje w wątpliwość tezę Sante Graciottiego, jakoby nie pojawił się ani razu w twórczości pisarza genologiczny sens tego leksemu. Za dostateczny dowód, iż jest inaczej, uznaje on opatrzenie przez czarnoleskiego poetę takim a nie innym tytułem swej obszernej epigramatycznej antologii w momencie porządkowania dorobku całego życia, a potwierdzenie, iż sens ten doczekał się rychłego zadomowienia, przynosi wydany krótko potem zbiór Melchiora Pudłowskiego Fraszek księga pierwsza (1586). W drugiej części artykułu próbuje się ustalić, komu należy przypisać pierwszeństwo, jeśli chodzi o użycie wyrazu „fraszka” w druku. Jak się okazuje, u samego Kochanowskiego leksem ten po raz pierwszy pojawia się w Satyrze (1564), wyprzedzają go natomiast nieznacznie zarówno Rozmowa albo dyjalog około egzekucyjej (1563) Stanisława Orzechowskiego, jak i anonimowa Historyja trojańska (1563).
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 53, 2; 213-227
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 33

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies