Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "działanie moralne" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-7 z 7
Tytuł:
A lived experience or a reason? From an ethics debate to contemporary culture
Przeżycie czy racja? Od debaty etycznej do kultury współczesnej
Autorzy:
Hołub, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31212432.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
działanie moralne
racja rozumowa
doświadczenie wartości
Max Scheler
Karol Wojtyła
moral action
rational reason
experience of value
Opis:
Karol Wojtyła’s debate with Max Scheler is multi-faceted. One of the central issues here is the dispute over the role of a lived experience and a reason in the structure of moral action. What is the starting point for providing an answer to the moral appeal directed at the human person? Is it a lived experience of an axiological quality called ‘value’ or a rational reason in which the value experienced is only one of the elements? Scheler is essentially in favour of the former scenario: the value carries sufficient power to pull the subject into action. And while his efficacy does not completely disappear here, it is fundamentally dominated by the axiological content (and attraction) of the value. Wojtyła takes a critical view of the German philosopher’s position, and states its inadequacy in the formation of mature moral action. A lived experience of a value is important, but it is not enough. The axiological experience moves the person, and contains an extraordinary force motivating one to undertake a specific act. However, without the participation of reason, it can be misguided and even inadequate. A person has to visualise, and to some extent objectivise the lived value for it to become the object of rational evaluation. Wojtyła’s dispute with Scheler is not just a marginal discussion between two European thinkers, within the hermetic philosophical debate of the 20th century. Indeed, it is part of the perennial questions as to what morality is, what role it plays in human life, and to what extent human beings influence the realisation of moral good and evil. The debate can also be a kind of lens affording a better view of the essence of contemporary disputes concerning both morality and culture. The diminishing and marginalisation of reason (especially in the strong, metaphysical version) in various spheres of life is striking. The tension between the culture of feeling and the culture of thinking is discernible and must prompt a debate. Karol Wojtyła shows what shape such a debate could take, and that it could be enriching for the entirety of contemporary culture.
Debata Karola Wojtyły z Maksem Schelerem jest wielowątkowa. Jednak jedną z centralnych kwestii jest spór o rolę przeżycia i racji w strukturze działania moralnego. Co jest punktem wyjścia do dania odpowiedzi na apel moralny skierowany do osoby ludzkiej? Czy jest to przeżycie jakości aksjologicznej zwanej wartością czy racja rozumowa, w której wartość doświadczona jest tylko jednym z elementów? Scheler opowiada się zasadniczo za pierwszym scenariuszem: wartość niesie ze sobą wystarczającą moc pociągania podmiotu do działania. I choć nie znika tu całkowicie jego sprawczość, to jednak jest ona zasadniczo zdominowana przez treść (i atrakcję) aksjologiczną wartości. Wojtyła ocenia krytycznie to stanowisko niemieckiego filozofa i stwierdza jego niewystarczalność w formowaniu dojrzałego działania moralnego. Przeżywanie wartości jest ważne, ale niewystarczające. Doświadczenie aksjologiczne porusza osobę i zawiera w sobie niezwykłą siłę motywującą do podjęcia określonego czynu. Jednak bez udziału rozumu, może być nietrafione, a nawet nieadekwatne. Osoba musi zobrazować sobie, poniekąd zobiektywizować przeżywaną wartość, aby stała się ona przedmiotem oceny racjonalnej. Spór Wojtyły z Schelerem nie jest tylko marginalną dyskusją pomiędzy dwoma myślicielami europejskimi, w obrębie hermetycznej debaty filozoficznej XX stulecia. W istocie wpisuje się on w odwieczne pytania, czym jest moralność, jaką rolę pełni w życiu człowieka i na ile człowiek ma wpływ na realizację dobra i zła moralnego. Debata ta również może być swoistym szkłem kontaktowym, przez które lepiej widać istotę współczesnych sporów, tak w obrębie moralności, jak i kultury. Osłabienie i marginalizacja rozumu (szczególnie w wersji mocnej, metafizycznej) w różnych sferach życia jest uderzająca. Napięcie pomiędzy kulturą odczuwania a kulturą myślenia jest dostrzegalne i musi skłaniać do debaty. Karol Wojtyła pokazuje, jak mógłby wyglądać kształt takiej debaty i że mogłaby ona być ubogacająca dla całej kultury współczesnej.
Źródło:
Logos i Ethos; 2023, 61, 1; 139-152
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
In defence of the rationality of ethics. "Veritatis Splendor" and a robust conception of moral agency
Autorzy:
Cebula, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/430962.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
moral agency
moral act
metaethics
prescriptivism
Christian ethics
moral rationality
działanie moralne
akt moralny
metaetyka
preskryptywizm
etyka chrześcijańska
racjonalność moralna
Opis:
The central metaethical contention of "Veritatis Splendor" is that an indispensable element of any plausible conception of moral agency must always be a specific notion of a moral act – an act executed by a moral agent. In my paper I focus on the way in which the interpretation of a moral act as a specific enterprise fully identifiable and determined by its clearly outlined aim (the object of an act) informs the concept of moral agency – human faculty of deliberating upon and performing moral acts. In view of the pledge made by the encyclical’s author not to “impose upon the faithful any particular theological system, still less a philosophical one” I try to demonstrate that the dependence (or perhaps interdependence) in question is of the most basic nature and can thus be construed as a key condition for a genuinely rational character of any ethical theory.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2015, 51, 2; 115-126
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Martyrdom, suicide and absolute negative norms
Autorzy:
Głowala, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431245.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
martyrdom
suicide
intentional action
absolute moral norms
Popieluszko Jerzy
męczeństwo
samobójstwo
działanie intencjonalne
absolutne normy moralne
Popiełuszko Jerzy
Opis:
The article focuses on the difference between murder or suicide and the act of martyrdom. The arguments refer to John Paul II’s teaching on absolute moral norms and John Finnis’ theory of basic human goods. The core of the text is a discussion with the approach of Finnis who claims that a martyr merely accepts her own death as a side-effect of her other intentional action; the discussion is based on Aquinas’s insights (mainly in "Summa theologiae") and aims to show that death is not merely an accepted side−effect, but somehow enters into the specification of the act of martyrdom. The general conclusion is that the difference between martyrdom and suicide or murder requires a refined theory of intentional action, as opposed to non−intentional effecting of something, and also, above all, calls for still more diligent study of what exactly the prime and proper objects of practical reason, of proposal, of choice and of action itself are.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2015, 51, 2; 127-141
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na czym polega orientacja na dobro w działaniu?
What is the orientation on the good in action?
Autorzy:
Czyrnek, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/514872.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Fundacja dzień dobry! kolektyw kultury
Tematy:
action-oriented the good
onotological good
will
moral goodness
goal.
działanie zorientowane na dobro
dobro ontologiczne
wola
dobro moralne
cel.
Opis:
The article explained why we can say that the action is oriented to the good. By clarifying the meaning of the good in general, good ontological and subsequent refinement of moral goodness shown how to understand those targeting the good and why it could not be otherwise. Further present structure of the cognitive powers and the nature of the ultimate goal served to deepen understanding of the issues. Orientation on the good in action will therefore rely on the fact that the will of necessity is aimed at goal, and the goal is always a good within the meaning of the ontological.
Źródło:
Amor Fati; 2016, 2(6); 49-67
2449-7819
Pojawia się w:
Amor Fati
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Natura jako naturalna granica naturalizmu
Nature as a Natural Limit of Naturalism
Autorzy:
Lekka-Kowalik, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015775.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nauka jako działanie
badania naukowe
paradygmat naturalistyczny
manipulacja genetyczna
sądy moralne
normatywny wymiar natury
science as action
scientific research
naturalistic paradigm
genetic manipulation
moral judgements
normative dimension of nature
Opis:
At first glance naturalism seems to be an integral part of contemporary science. For science there exist only those phenomena which can be examined with scientific methods (an ontological thesis), and any explanation of those phenomena must appeal only to natural causes, i.e. to structures, processes and regularities underlying those phenomena, and not to any supernatural forces (a methodological thesis). If we look at naturalism as a paradigm of doing science, a pattern that determines what and how should be investigated, some limits of this paradigm show itself. When doing experiments, scientists sometimes meet moral prohibitions of treating certain obviously natural objects in certain ways. This fact may be interpreted as a product of social evolution which science is entitled to ignore, for it can change in the process of further evolution, or as an external factor which science should not ignore under the peril of losing social support. None of these interpretation does justice to some basic facts about science (including the fact that social support was never withdrawn regardless of well known cases of immoral scientific practices). The prohibition of treating certain natural objects in certain ways may also be interpreted as a consequence of discovering the moral dimension of nature understood as the essence of things. Yet, the normative dimension of nature cannot be investigated with scientific methods. Thus, for a consistent naturalist it does not exist; and even more − following moral prohibitions could be seen as detrimental for science in cases where morality prohibits applying the most effective scientific methods. It seems however that no scientist defends the reduction of scientific ethics to scientific methodology. In this sense the nature-essence of things practically limits naturalism seen as a paradigm of doing science. The paper argues for the above thesis in three steps: (1) various meanings of the terms “nature”, “natural”, and “naturalism” are presented; (2) it is shown in what sense contemporary science is unnatural but naturalistic; (3) a case where science “meets” moral prohibitions concerning natural beings − producing transgenic animals − is discussed. It is then shown that any interpretation of these prohibitions consistent with the naturalistic paradigm cannot be maintained, whereas the interpretation which recognizes the moral dimension of nature-essence does justice to facts and intuitions concerning this case.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 3; 187-195
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sądy moralne jako konstytutywny element badania naukowego
Moral Judgements as a Constitutive Element of Scientific Research
Autorzy:
Lekka-Kowalik, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016191.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ideał nauki wolnej od wartości
nauka jako działanie
struktura badania naukowego
sądy wartościujące
nauki czyste i stosowane
sądy moralne
racjonalność praktyczna i instrumentalna
ideal of value-free science
science as activity
structure of scientific research
value judgements
basic and applied sciences
moral judgements
practical and instrumental rationality
Opis:
The paper aims at answering the question of whether scientists qua scientists pass moral judgements. My answer is: “yes”. I claim that moral judgements are necessary for advancing science and that they may even belong to the content of science. This fact threatens neither rationality nor objectivity of science. On the contrary − pretending that science is morally neutral distorts it. I develop two arguments for my theses. First, against the background of the ideal of value-free science I show that value-judgements are constitutive for science. This ideal is not tenable when we consider science as human activity. By analyzing cases of research I then show that in applied sciences both methodological and moral judgements are necessary for any successful inquiry. The structure of scientific research allows me to extend this claim to science in general. Secondly, by considering science as governed by practical − not instrumental − rationality I show that moral judgements, which evaluate actions constitutive of any research as “permissible”, have their source in this rationality. Without them rationality, freedom, and autonomy of science are endangered.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 2; 91-115
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między nakazem a wyborem. Zapłodnienie pozaustrojowe metodą in vitro w opinii licealistów i studentów. Na podstawie własnych badań socjologicznych
Between Order and Choice. In vItro Fertilization Method in the Opinion of High School and University Students. On the Basis of Sociological Research
Autorzy:
Baniak, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096356.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Instytut Socjologii
Tematy:
in vitro fertilization method
infertility of spouses
in vitro as immoral action
naprotechnology
medical conscience clause
opinions
moral evaluations
high school students
university students
metoda zapłodnienia in vitro
niepłodność małżonków
in vitro jako działanie niemoralne
naprotechnologia
lekarska klauzula sumienia
opinie
oceny moralne
licealiści
studenci
Opis:
In this article I analyze the opinions of high school students from Kalisz (Poland) and unversity students from Poznań (Poland) on the extracorporeal fertilization in vitro and the possibility of using it by infertile married couples. The problem of this method of treatment is connected with medical conscience clause which can in practical application prevent married couples from using it and becoming parents. The basis of this analysis is sociological research carried out in 2011 on 456 students in Kalisz and 426 students in Poznań (courses: sociology, pedagogy, information technology and management). These studies have shown that the majority of the respondents (70.4 %) accepts this method of infertility treatment and its use in practice; a similar proportion (69.8%) opposes the negative position of the Roman Catholic Church questioning this method of infertility treatment and prohibiting its use by its followers. Similarly, the majority of high school students and university students (52.4%) reject the medical conscience clause that Catholic doctors use in relation to in vitro fertilization. The dominant percentage of respondents (68.8%) does not recognize this method of fertilization as morally wrong or as a cardinal sin. Only 23,6% of the responders support the position of the Catholic Church and are against the in vitro method. 
W artykule tym analizuję opinie i poglądy licealistów z Kalisza i studentów z Poznania dotyczące pozaustrojowego zapłodnienia metodą in vitro i stosowania jej w sytuacji małżeństw niepłodnych. Związek z tą metodą leczenia niepłodności małżeńskiej ma lekarska klauzula sumienia, która w praktycznym zastosowaniu uniemożliwia przeprowadzenie tej formy zapłodnienia i pozbawia małżonków niepłodnych możliwości zostania rodzicami własnego dziecka. Podstawę tej analizy stanowią moje badania socjologiczne zrealizowane na ten temat w 2011 roku wśród 456 licealistów w Kaliszu i wśród 426 studentów czterech kierunków studiów: socjologii, pedagogiki, informatyki i zarządzania w Poznaniu. Badania te wykazały, że dominująca większość respondentów (70,4%) akceptuje tę metodę leczenia niepłodności małżonków i jej stosowanie w praktyce. Zbliżony odsetek (69,8%) sprzeciwia się negatywnemu stanowisku Kościoła rzymskokatolickiego kwestionującego tę metodę leczenia niepłodności i zakazującego jej stosowania swoim wyznawcom. Podobnie większość licealistów i studentów (52,4%) odrzuca lekarską klauzulę sumienia, którą stosują lekarze katoliccy w odniesieniu do zapłodnienia metodą in vitro. Dominujący odsetek respondentów (68,8%) nie uznaje tej metody zapłodnienia za czynność złą moralnie czy za grzech ciężki. Przeciw tej metodzie zapłodnienia, a zarazem za zakazami moralnymi Kościoła dotyczącymi jej stosowania w sytuacji małżonków niepłodnych opowiada się zaledwie jedna czwarta licealistów i studentów (23,6%). 
Źródło:
Konteksty Społeczne; 2018, 6, 1; 7-25
2300-6277
Pojawia się w:
Konteksty Społeczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-7 z 7

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies