- Tytuł:
-
Notes sur le fonctionnement de l’ironie dans le discours dialogal
Kilka uwag na temat funkcjonowania ironii w dyskursie dialogalnym - Autorzy:
- Wołowska, Katarzyna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1954323.pdf
- Data publikacji:
- 2003
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
- Tematy:
-
ironia
dyskurs dialogalny
antyfraza
interakcja
interwencja
nawiązanie ironiczne
diafonia
polifonia
pragmatyczny
FTA (Face Threatening Act)
twarz
odkodowanie
irony
dialogal discourse
antiphrasis
interaction
intervention
ironic reference
diaphone
polyphone
pragmatic
face
decoding - Opis:
- Zjawisko ironii (rozumiane jako oparta na antyfrazie symulacja o charakterze dewaloryzującym, adresowana do odbiorcy w celu wyszydzenia pewnej ofiary) wielokrotnie analizowane pod kątem natury swego mechanizmu (ironia jako trop, jako przytoczenie, itp.), zasługuje na uwagę również z punktu widzenia swojego funkcjonowania w dyskursie. Ironia może występować nie tylko w dyskursie monologalnym (wypowiedzi jednego podmiotu mówiącego), ale także w dyskursie dialogalnym (tworzonym przez co najmniej dwa podmioty), gdzie powinna być rozumiana nie jako figura retoryczna wpleciona w dialog, lecz jako jego integralna część, ściśle wynikająca z kontekstu i wywierająca wpływ na dalszy jego rozwój. Z punktu widzenia struktury dialogu, ironia występuje na poziomie interwencji (w znaczeniu określonym przez model interakcji werbalnych jako podstawowa jednostka monologalna), zajmując w niej bądź pozycję centralną z uwagi na swoją moc illokucyjną (kpina), bądź poboczną (efekty perlokucyjne). Ironia pozwala również na zastosowanie takich zabiegów jak diafonia (odwołanie do wypowiedzi współrozmówcy) i polifonia (odwołanie do wypowiedzi jakiegokolwiek innego podmiotu) czy grę na izotopii (tworzenie fałszywej izotopii). Rozpatrywana w perspektywie pragmatycznej, ironia jawi się jako swoisty akt mowy oraz wpisuje się w teorię grzeczności (E. Goffman, P. Brown i S. Levinson) jako FTA (Face Threatening Act, akt zagrażający „twarzy” rozmówcy). Z jednej strony jej funkcjonowanie w dialogu jest poddane rozmaitym ograniczeniom (np. tempo dialogu utrudniające jej natychmiastową interpretację przez współrozmówcę), z drugiej otwiera nowe możliwości (np. tworzenie koalicji między partnerami polilogu). Wszystko to pozwala na ujęcie ironii jako zjawiska wzmagającego dynamiczność i wielopoziomowość dyskursu dialogowego, nie tylko ze względu na swój charakter ludyczny, ale i poprzez oddziaływanie na jego przebieg i formę.
- Źródło:
-
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 5; 73-104
0035-7707 - Pojawia się w:
- Roczniki Humanistyczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł