Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "determinizm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 63
Tytuł:
Status możliwości w logice trójwartościowej Jana Łukasiewicza
The status of possibility in Jan Łukasiewicz’s trivalent logic
Autorzy:
Balcerak, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233278.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
możliwość
determinizm
ontologia możliwości
Łukasiewicz
logika trójwartościowa
possibility
determinism
ontology of possibility
trivalent logic
Opis:
W artykule przeanalizowane zostaną motywacje odrzucenia przez Jana Łukasiewicza zasady dwuwartościowości. W szczególności badanie dotyczyć będzie relacji między kategorią możliwości a wartością logiczną sądów. Kategoria ta jednoznacznie łączy się ze spojrzeniem na kontrowersję determinizm/indeterminizm prezentowanym przez Łukasiewicza. Pracę zamkną uwagi o statucie możliwości i próba odpowiedzi na pytanie, czy podejście Łukasiewicza może być traktowane jako coś więcej niż tylko intelektualne ćwiczenie w konstruowaniu narzędzi formalnych odpowiadających pewnym konwencjom.
This paper will examine the motivations behind Jan Łukasiewicz’s rejection of the principle of bivalence. In particular, the relationship between the category of possibility and the logical value of judgements will be examined. This category is clearly linked to the view of the determinism/ indeterminism controversy presented by Łukasiewicz. The paper will close with remarks on the statute of possibility and an attempt to answer the question whether Łukasiewicz’s approach can be treated as something more than an intellectual exercise in constructing formal tools corresponding to certain conventions.
Źródło:
Galicja. Studia i materiały; 2022, 8: "Filozofia w Galicji III"; 169-178
2450-5854
Pojawia się w:
Galicja. Studia i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zrozumieć wolność. Rozum czy namiętności?
Understanding Freedom. Reason or Passions?
Autorzy:
Biegalska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048534.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
wolność
rozum
uczucia
determinizm
William James
freedom
reason
passions
determinism
Opis:
What does human ability to take decisions depend on? Reason or passions? What mechanism governs the process of shaping our beliefs? Why do we consider a given opinion credible? All these questions are familiar to anyone who even once pondered on the phenomenon of human freedom – a phenomenon whose existence is commonly believed to be obvious. The article is yet another attempt to address the above questions. The presented reflections will be set against the background of the thought of William James.
Źródło:
Filozofia Chrześcijańska; 2013, 10; 103-112
1734-4530
2450-0399
Pojawia się w:
Filozofia Chrześcijańska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy współczesności. Recenzja książki Re-Engineering Humanity autorstwa Bretta Frischmanna i Evana Selingera
Autorzy:
Blechar, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630631.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
nauki społeczne
determinizm technologiczny
analityka predykcyjna
Źródło:
Acta Humana; 2018, 9
2082-4459
Pojawia się w:
Acta Humana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A development methodology for cyber-physical systems based on deterministic theatre with hybrid actors
Autorzy:
Cicirello, Franco
Nigro, Libero
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954580.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Politechnika Gdańska
Tematy:
cyber-physical systems
model-driven development
timing models reconciliation
hybrid actors
model continuity
determinism
theatre actor system
Uppaal
Java
systemy cyber-fizyczne
rozwój sterowany
model czasowy
aktorzy hybrydowi
ciągłość modelu
determinizm
Opis:
The goal of the work described in this paper is to propose a development approach for cyber-physical systems (CPS) which relies on actors as the fundamental modelling blocks. The approach is characterized by its capability to deal with the discrete aspects of the cyber part of a CPS, as well as the continuous behaviour of the physical part. More in particular, the approach is based on the Theatre actor system which fosters determinism in model behaviour, and favours model continuity when switching from system modelling and analysis down to prototype and synthesis phases. A key factor of Theatre is the possibility to combine both discrete-event actors, which operate on a discrete timeline, with continuous-time actors which reproduce, in general by using Ordinary Differential Equations (ODEs), the dynamical evolution of physical components. For formal property assessment, Theatre actors (both discrete and continuous) can be reduced to Timed Automata (TA) in the context of the Uppaal toolbox, where the exhaustive andór the statistical model checkers can be exploited. This paper first describes the proposed approach, then it demonstrates its suitability to CPS modelling and analysis through examples. The paper also discusses how abstract and formal modelling actor concepts can be naturally transitioned to implementation concepts in Java.
Źródło:
TASK Quarterly. Scientific Bulletin of Academic Computer Centre in Gdansk; 2021, 25, 2; 233-260
1428-6394
Pojawia się w:
TASK Quarterly. Scientific Bulletin of Academic Computer Centre in Gdansk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kwestia narodu bułgarskiego i ,,bułgarskiej duszy” w świetle ,,nauki” Petyra Dynowa o ewolucji, rasie i ludzkim postępie
The issue of the Bulgarian nation and “Bulgarian soul” in the light of Peter Deunov’s teachings of evolution, race and human progress
Autorzy:
Ciesielska, Ida
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968994.pdf
Data publikacji:
2016-06-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Bulgarian nation
“Bulgarian soul”
race
evolution
progress
national mythology
cosmic
naród bułgarski
bułgarska dusza”
rasa
ewolucja
postęp
mitologia narodowa
kosmiczny
determinizm
charakter narodowy
Opis:
The aim of this article is to reflect on the categories of the Bulgarian nation as well as the “Bulgarian soul” in the teachings of Peter Deunov. These categories are presented in the context of such notions as evolution, race and human progress. The paper also attempts to denote the transfer of certain Western ideas and the nature of their reception in Bulgaria. Two collections of homilies by Beinsa Douno have been subjected to thorough analysis – The Bulgarian soul (Българската душа) and Bulgarians (Българите). These texts constitute a synthesis of dispersed ideas and views that were espoused by Deunov over different periods of time, and which pertain to the issues in question. The concepts of the Bulgarian nation and “Bulgarian soul” that appear in Beinsa Douno’s teachings may be interpreted as an attempt to create an original hermetic national mythology. Its embedment in a scientific context (reference to such notions as race, evolution and human progress) was supposed to render it – according to Deunov’s intention – undeniable truth rooted in empiricism.
Celem niniejszego artykułu jest refleksja nad kategorią narodu bułgarskiego i ,,bułgarskiej duszy” w ,,nauce” Petyra Dynowa. Kategorie te zostaną przedstawione w perspektywie takich pojęć jak ewolucja, rasa i postęp. Tekst jest jednocześnie próbą wskazania na przepływ niektórych zachodnich idei oraz specyfikę ich bułgarskiej recepcji. Analizie zostały poddane dwa zbiory homilii Beinsa Duno – Bułgarska dusza (Българската душа) oraz Bułgarzy (Българите). Teksty te stanowią syntezę rozproszonych i wygłaszanych w różnym okresie poglądów Dynowa na interesujące mnie kwestie. Pojawiające się w ,,nauce” Beinsa Duno koncepcje narodu bułgarskiego i ,,bułgarskiej duszy” można interpretować jako próbę stworzenia oryginalnej hermetycznej mitologii narodowej. Mitologia ta, dzięki osadzeniu jej w kontekście naukowym (odwołania do takich kategorii jak rasa, ewolucja i postęp), miała stać się – zgodnie z zamysłem Dynowa – niepodważalną, zakorzenioną w empirii prawdą.
Źródło:
Adeptus; 2016, 7; 1-20
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Instytucjonalizacja aktywności parlamentów narodowych w systemie Unii Europejskiej. Analiza deterministyczna
Institutionalization of the Activity of National Parliaments in the European Union System. Deterministic Analysis
Autorzy:
Czachór, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32306324.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
institutionalization
national parliaments
system
determinism
institutionalism
instytucjonalizacja
parlamenty narodowe
determinizm
instytucjonalizm
Opis:
Przedmiotem badań zawartym w artykule jest proces instytucjonalizacji aktywności parlamentów narodowych w systemie Unii Europejskiej. Natomiast celem badawczym stał się wpływ Unii Europejskiej na proces wyodrębniania parlamentów narodowych ujmowanych jako aktorów systemowych i funkcji przez nich sprawowanych, prowadzący do autonomicznego modelu koordynacji zarządzania kompetencjami UE. W artykule udowodniono hipotezę, iż parlamenty narodowe w Unii Europejskiej przez 30 lat integracji wytworzyły wspólnotę, będącą efektem zastosowania szczególnych form deterministycznej instytucjonalizacji, formalizujących więzi między nimi i instytucjami UE. Instytucjonalizacja ta opierała się na zapewnieniu właściwej realizacji ich wspólnych wartości, interesów i celów. Zastosowana w artykule metodologia instytucjonalizmu historycznego umożliwia wyjaśnienie procesowego przystosowania ram instytucjonalnych parlamentów narodowych do zmian w środowisku wewnętrznym UE, które skutkuje powiązaniem rzeczywistości integracyjnej z preferencjami jej poszczególnych aktorów instytucjonalnych. Przeprowadzona analiza doprowadziła autora do wniosku, iż aktywności parlamentów narodowych w UE warunkuje determinizm historyczny w postaci uzależnienia od dokonanych w przeszłości wyborów (path dependency). Z tego punktu widzenia należy uznać, że traktat o powołaniu Unii Europejskiej z Maastricht i zawarta w nim formuła instytucjonalna przesądziła o miejscu parlamentów w systemie integracji europejskiej.
The subject of the research included in the article is the process of institutionalization of the activity of national parliaments in the European Union system. However, the research goal was the influence of the European Union on the process of distinguishing national parliaments perceived as systemic actors and the functions performed by them, leading to an autonomous model of coordination of the management of EU competences. The article proves the hypothesis that national parliaments in the European Union, over 30 years of integration, have created a community resulting from the use of specific forms of deterministic institutionalization, formalizing the bonds between them and EU institutions. This institutionalization was based on securing the proper implementation of their common values, interests and goals. The methodology of historical institutionalism used in the article helps to explain the process of adapting the institutional framework of national parliaments to changes in the internal environment of the EU, which results in linking the integration reality with the preferences of its individual institutional actors. The analysis carried out led the author to the conclusion that the activity of national parliaments in the EU is dominated by historical determinism in the form of path dependence. From this point of view, it should be recognized that the Maastricht Treaty establishing the European Union and the institutional formula contained therein determined the place of parliaments in the system.
Źródło:
Przegląd Politologiczny; 2023, 4; 7-18
1426-8876
Pojawia się w:
Przegląd Politologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„O pewnym kryterium wyboru poprawnej logiki. Na marginesie uwag Ananda J. Vaidyi
The Criterion of the Choice of a Correct Logic. On Anand J. Vaidya’s Remarks
Autorzy:
Czernecka-Rej, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013033.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
poprawny system logiczny
stała logiczna
prawo logiki
logika klasyczna i nieklasyczna
metafizyczny determinizm
correct logical system
logical constant
law of logic
classical and non-classical logic
metaphysical determinism
Opis:
The purpose of this paper is to show the criterion of the choice of a correct logic. According to Vaidya such the criterion may be formulated only on the foundation of a philosophy of logic. The main elements of the laws of logic are logical constants. In fact logic is not the theory of variables, but the theory of logical constants. So, the goal of a correct logical system is to analyse in a proper way what logical constants are.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2009, 57, 2; 41-60
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pewnym założeniu twierdzenia Bella
On some assumption of Bell’s theorem
Autorzy:
Czerniawski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431368.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Bell’s theorem
quantum entanglement
hidden variables
outcome independence
principle of common cause
screening off
scientific determinism
deterministic chaos
twierdzenie Bella
splątanie kwantowe
zmienne ukryte
niezależność od wyniku
zasada wspólnej przyczyny
ekranowanie
determinizm naukowy
chaos deterministyczny
Opis:
Any proof of Bell’s theorem reduces to a derivation of one of Bell’s inequalities. The key role in such derivations is played by the condition of factorizability of the joint conditional probability, which may be obtained as a consequence of two other conditions, known as parameter independence and outcome independence. The former is a quite obvious consequence of locality, whereas the latter is controversial. However, since it is a particularization of the condition of screening off of the principle of common cause, its undermining entails questioning the latter condition as well. If successful, any effective proof of Bell’s theorem would demand deriving some of Bell’s inequality without making use of any particularization of screening off. A direction of search for a model breaking this condition is suggested.
Dowód twierdzenia Bella sprowadza się do wyprowadzenia którejś z nierówności Bella. W ich standardowych wyprowadzeniach jednak kluczową rolę odgrywa warunek faktoryzowalności łącznego prawdopodobieństwa warunkowego, który można uzyskać jako konsekwencję dwóch innych warunków, znanych jako parameter independence i outcome independence. Pierwszy z nich jest dość oczywistym wyrazem warunku lokalności, natomiast drugi budzi wątpliwości. Ponieważ jednak jest on uszczegółowieniem warunku screening off zasady wspólnej przyczyny, jego podważenie wymagałoby zakwestionowania również tego warunku. Gdyby się to powiodło, efektywny dowód twierdzenia Bella wymagałby wyprowadzenia nierówności Bella nie wykorzystującego żadnego uszczegółowienia warunku screening off. Przestawiona zostanie sugestia kierunku, w jakim powinny iść poszukiwania modelu naruszającego ten warunek.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2016, 52, 4; 39-57
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strategia demograficzna w historii mysli geopolitycznej
Demographic strategy in the history of geopolitical thought
Autorzy:
Dutka, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/540251.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geopolityczne
Tematy:
migracje
czas w geopolityce
myśl geopolityczna
strategia demograficzna
determinizm geograficzny
posybilizm geograficzny
Opis:
Fundamentem niniejszego artykułu są kontrowersyjne słowa Oriany Fallaci, która twierdziła że strategia eksportu istot ludzkich była zawsze najbardziej pewnym sposobem zagarnięcia terytorium. Autor bazuje na trzech tezach, wyprowadzonych z przesłanek historycznych. Pierwsza głosi, iż czas w geopolityce powinno się mierzyć nie latami, lecz ludzkimi pokoleniami, na co wskazują długie dzieje wielkich mocarstw Druga precyzuje pierwszą, głosząc, iż w okresie wielkich wojen, podczas których następuje potężna koncentracja siły i jej użycie, „czas geopolityczny” przyśpiesza, mocarstwa szybciej powstają, ale również szybciej upadają. Trzecia teza wynika z dwóch poprzednich i zakłada, iż ośrodki siły „skolonizowane” przez pokolenia są trwalsze niż te tylko naprędce podbite. Osią rozważań jest zestawienie swoiście pojętych pojęć determinizmu geograficznego - tłumaczącego ludzkie migracje przyczynami naturalnymi, oraz posybilizmu geograficznego - dopuszczającego celową politykę migracyjną, mającą przynieść określone korzyści w długim okresie. Autor dokonał przeglądu rozważań nad tematyką migracyjną w dziejach myśli geopolitycznej od Hegla po współczesne czasy, kończąc konkluzją Kelly Greenhill, twierdzącej iż współcześnie „zmieniła się sama natura wojny, teraz uchodźcy są narzędziem wojny”.
The article presents the evolution of geopolitical thought of human migrations. At the beginning the author presents three new theses concerning the time in geopolitics. He suggests that it is necessary to measure it up with no years but generations. During great wars while the concentration and using force the geopolitical time is speeding up. But then powers are incurred less long-lasting from the ones colonized by generations. „The Politics of the Womb, that is, the strategy of exporting human beings and having them breed in abundance is the simplest way to take possession of a territory”, warned in 2004 the famous Italian author Oriana Fallaci. Next the author reviews dissertations above the migration subject matter in the history of the geopolitical thought from Hegel for contemporary times. Putting together of the concept the determinism, explaining human migrations with natural causes and the concept the possibilism, allowing intentional migration policy is an axis of deliberations. The article was finished with the Kelly Greenhill’s conclusion: „The nature of war itself has changed; now the refugees are the war”.
Źródło:
Przegląd Geopolityczny; 2017, 19; 36-48
2080-8836
2392-067X
Pojawia się w:
Przegląd Geopolityczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gwinejczyk na Alexanderplatz, czyli o możliwości zanieczyszczenia dominującej narracji
A Guinean on Alexanderplatz, or the Possibility of Contesting the Dominant Narrative
Autorzy:
Fiuk, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520527.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Burhan Qurbani
Alfred Döblin
współczesne migracje
postkolonializm
determinizm społeczny
abiekt
ofiara
modern migration
postcolonialism
social determinism
abject
victim
Opis:
Czy między życiem w Republice Weimarskiej i współczesnej Republice Federalnej Niemiec istnieją jakieś punkty styczne? Czy los niemieckiego robotnika, mieszkańca Berlina pod koniec lat 20. XX w. można porównać do egzystencji afrykańskiego uchodźcy mieszkającego w stolicy Niemiec dziś? I w końcu: czy możliwe jest takie uwspółcześnienie i remediatyzacja opowieści, by różnica czasowa (niemal sto lat) i medialna (książka – film) istniejąca między jej jedną i drugą wersją nie pozbawiła tejże opowieści uroku i mądrości, jednym słowem: sensu? Odpowiedź na wszystkie pytania brzmi: tak. Autorka artykułu analizuje podobieństwa i różnice między powieścią Berlin Alexanderplatz: Dzieje Franciszka Biberkopfa Alfreda Döblina (1929) i filmem Berlin Alexanderplatz Burhana Qurbaniego (2020) w kontekście wybranych wątków teorii postkolonialnej, determinizmu społecznego oraz kategorii abiektu i ofiary Thomasa Elsaessera.
Are there any parallels between the life in the Weimar Republic and in present-day Germany? Is the fate of a labourer living in Berlin at the end of the 1920s comparable to the existence of an African refugee in the German capital today? And finally, is it possible to contemporize and to re-mediatize the story so that the time difference (almost a hundred years) and the media difference (book vs film) between its versions would not purge it of its charm and wisdom – in short, its significance? The answer to all these questions is: yes. The author of the article analyses similarities and differences between the novel Berlin Alexanderplatz by Alfred Döblin (1929) and the film Berlin Alexanderplatz by Burhan Qurbani (2020) in the context of postcolonial theory, social determinism, and the categories of the abject and victim introduced by Thomas Elsaesser.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2021, 114; 31-49
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe formy zachowań społecznych wobec i pod wpływem mediów oraz nowych technologii. Analizy porównawcze
New forms of social behaviour in relation to and under the influence of the media and new technology: comparative analyses
Autorzy:
Gruchoła, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/527684.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
determinizm technologiczny
konstruktywizm
media
nowe technologie
pokolenia
zachowania
technological determinism
constructionism
new technology
generation
behaviour
Opis:
Celem artykułu jest analiza porównawcza form zachowań wobec mediów i nowych technologii oraz zmian zachowań społecznych pod ich wpływem na przykładzie kolejnych pokoleń medialnych, w świetle literatury przedmiotu. W procesie badawczym przyjęto za Marshallem McLuhanem tezę, iż poszczególne media i technologie były i są jednym z istotnych czynników kształtujących zachowania społeczne młodego pokolenia. Równocześnie odbiorcy/użytkownicy modelują nowe formy zachowań wobec mediów i technologii. Po wstępnych rozważaniach teoretycznych (konstruktywizm, determinizm technologiczny) dokonano analizy porównawczej oraz syntetyczno-opisowej zmian zachowań społecznych odbiorców/użytkowników mediów i nowych technologii w obszarze: użytkowania, dostępu materialnego, postrzegania oraz relacji międzyludzkich. W wyniku tej analizy teza została potwierdzona.
The aim of the article is a comparative analysis of forms of behaviour in relation to the media and new technology, as well as changes of social behaviour influenced by these and exemplified in subsequent media generations, in the light of literature on the subject. The thesis, accepted after Marshall McLuhan in the research procedure, is that particular media and technology were and are one of the essential elements forming the social behaviour of the younger generation. At the same time, the recipients/users model new forms of behaviour in relation to the media and technology. After initial theoretical considerations (constructionism, technological determinism), a comparative and synthetic descriptive analysis was carried out regarding the changes of the social behaviour of recipients/users of the media and new technology in the sphere of: usage, material access, perception and interpersonal relations. As a result of the analysis the thesis was confirmed.
Źródło:
Państwo i Społeczeństwo; 2017, 3; 123-133
1643-8299
2451-0858
Pojawia się w:
Państwo i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O wartościach w środowisku cyfrowym. Wybór Cyphera
On values in the digital environment. Cypher’s choice
Autorzy:
Gurczyński, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41318482.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
free will
biological determinism
relativism
semantic anti-realism
ontology of the virtual reality
values in the virtual reality
wolna wola
determinizm biologiczny
relatywizm
antyrealizm semantyczny
ontologia świata wirtualnego
wartości w świecie wirtualnym
Opis:
Celem artykułu jest przytoczenie argumentów na rzecz tezy, że o kwestiach moralnych nie sposób decydować bez odwoływania się do rozstrzygnięć natury ontologicznej. Ilustracją głównej linii argumentacyjnej jest wybór Cyphera – jednego z pobocznych bohaterów filmu Matrix. Cypher decyduje się na zdradę walczących o wolność ludzi w zamian za dostanie życie w rzeczywistości wirtualnej. Wybór ten wydaje się przy pierwszej analizie problemu całkowicie naganny, gdyż wiąże się z porzuceniem świata rzeczywistego i prowadzeniem pozornie nieautentycznego życia w symulacji komputerowej. Argumentować można jednak, że dychotomia świata rzeczywistego i wirtualnego jest jedynie pozorna. Wybierając rzeczywistość wirtualną Cypher wybrał funkcjonowanie w świecie, który tak samo jak świat rzeczywisty umożliwia zaistnienie podmiotowości moralnej i autentyczne przeżywanie. To, co różni oba światy, to z pewnością rodzaje determinacji jakim podlega podmiot. Cypher woli żyć w świecie, w którym podlega determinacjom narzucanym przez Matrix, niż w świecie realnym, gdzie jego zachowanie determinowane jest przez geny i imperatywy biologiczne.
The paper tries to defend the thesis that it is impossible to decide upon moral issues without any references to the ontology of the world we live in. An illustrative example of the main argumentation line is the choice made by Cypher—a second plan character in the movie Matrix. Cypher decides to betray human rebels fighting against machines for freedom and, as a reward, accepts affluent life in the virtual reality. His choice seems to be superficially reprehensible because of the abandonment of the real world and authentic life. However, one can argue that the dichotomy between the real and virtual world is seeming. By choosing the virtual reality Cypher decided to act in a world which, like the real world, makes it possible to be a moral subject and enables authentic experience. The difference between both the worlds lies in the type of determination limiting any conscious subject. Cypher prefers to live in a world determined by the algorithm of Matrix more than in a world where his behaviour is determined by genes and other biological factors.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2020, 8, 1; 185-201
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spinozjańska koncepcja wolności jako działania rozumnego, zgodnego z naturą i cnotliwego
Spinoza’s Proposal of Freedom as Reason’s Driven Activity in Conformity with Nature and Virtue
Autorzy:
Gut, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012944.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Spinoza
wolność
wolna wola
determinizm
rozum
cnota
freedom
free will
determinism
reason
virtue
Opis:
The main goal of submitted paper is to present the crucial trains of Spinoza’s conception of freedom. The focal point of undertaken analysis aims to demonstrate the originality and uniqueness of Spinoza’s proposal. In first step the different aspects of definition of freedom is examined. Next, the Spinoza’s arguments concerning the rejection of free will are scrutinized. Finally, the connection between freedom and reason is presented. In conclusion, the distinguished characteristics of free person are spelled out.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2010, 58, 1; 51-70
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Za co Leibniz krytykował Kartezjański pogląd na wolną wolę?
Autorzy:
Gut, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2103011.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
wolność
wolna wola
determinizm
Kartezjusz
Leibniz
Opis:
Problem wolności człowieka stanowi jedno z głównych zagadnień filozoficznych, które znalazło się w polu uwagi Leibniza. Jego stanowisko w tej sprawie jest wynikiem polemiki z funkcjonującymi wówczas teoriami wolności. W artykule omawiam jedną z tych polemik, mianowicie polemikę Leibniza z Kartezjańską wizją woli i jej wolności. Osią tej polemiki są dwie kwestie. Pierwsza z nich dotyczy tego, czy wewnętrzne doświadczenie dostarcza nam niezbitego dowodu istnienia wolnej woli. Druga związana jest z pytaniem, czy wolność zakłada całkowity brak zdeterminowania (libertas indifferentiae). Przenalizowanie tych zagadnień pozwala wyjaśnić, po pierwsze, powody, dla których Leibniz utrzymywał, że Kartezjusz nie dostarczył satysfakcjonującego rozwiązania kwestii ludzkiej wolności, oraz, po drugie, skąd biorą się trudności w ustaleniu, jaki rodzaj teorii reprezentował Leibniz: czy broniona przez niego koncepcja wolności jest rodzajem teorii, którą zwykło się współcześnie nazywać mianem kompatybilizmu, czy raczej opowiadał się za koncepcją, którą można by zaliczyć do teorii typu libertariańskiego. Przyjęcie pierwszej interpretacji oznaczałoby, że Leibniz nie uważał determinizmu, a przynajmniej jakiejś jego postaci, za zagrożenie dla wolności ludzkiej. Przyjęcie natomiast interpretacji drugiej oznaczałoby, że wolność w ujęciu Leibniza zakłada nieobecność zdeterminowania w ogóle. Jedna i druga interpretacja ma swoich zwolenników.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 4; 371-386
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 63

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies