Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "derywacja" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-26 z 26
    Tytuł:
    Miejsce słowotwórstwa w gramatyce pisanej według formuły „treść > forma”
    Autorzy:
    Topolińska, Zuzanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/568068.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    word-formation category
    semantic derivation
    formal
    kategoria słowotwórcza, derywacja semantyczna, derywacja formalna
    Opis:
    The author understands word-formation as a system of formal means for lexicalization, i.e. for creation of new lexemes and enriching the inventories of the lexical semantic categories. She suggests that in a grammar written after the formula "meaning > form" the thematic block 'word-formation' should be correlated with the semantic classification of predicates and conceived as an analysis of the lexical semantic categories with word-formational exponents.
    Autorka traktuje słowotwórstwo jako system formalnych środków służących leksykalizacji, to znaczy, tworzenia nowych leksemów i wzbogacania inwentarzy leksykalnych kategorii semantycznych. Sugeruje, że w gramatyce pisanej według formuły „treść > forma” blok tematyczny ‘słowotwórstwo’ powinien być skorelowany z semantyczną klasyfikacją predykatów oraz określony w celu analizy leksykalnych kategorii semantycznych z wykładnikami słowotwórczymi.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2018, 15
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Derywacja semantyczna (i formalna) od prasłowiańskiego rdzenia *by- na gruncie polskim
    Autorzy:
    Topolińska, Zuzanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2049974.pdf
    Data publikacji:
    2022-01-25
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    derywacja semantyczna
    być
    semantic derivation
    Pol. być
    Opis:
    Artykuł przedstawia rezultaty semantycznej i formalnej derywacji ogólnosłowiańskiego rdzenia *by- (por. polski czasownik być) w języku polskim, bazującej na dwóch różnych komponentach semantycznych: 1. ‘istnieć, być gdzieś’ i 2. ‘być jakimś / kimś’. Analizy prowadzą do konkluzji, że *by- (w derywatach od być) ma bardzo wysoką frekwencję, zarówno w słownictwie, jak i w tekstach, stanowi więc ważny element polskiego systemu leksykalnego i syntaktycznego.
    The paper presents the results of the semantic and formal derivation of the Common Slavic root *by- (as in the Polish verb być) in the Polish language based on its two different semantic components: 1. ‘to exist, to be somewhere’ and 2. ‘to have some attribute’; ‘to be somebody’. The analyses lead to the conclusion that *by- (in the derivatives from być) has extremely high frequency both in the vocabulary and in the texts, and as such constitutes an important element of the Polish lexical and syntactic system.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2022, 18; 201-204
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    KRAKÓW w derywacji onomastycznej
    KRAKÓW in onomastic derivation
    Autorzy:
    Bednarczuk, Leszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171449.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-21
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Kraków
    onomastic derivation
    toponymy
    anthroponymy
    derywacja onomastyczna
    toponimia
    antroponimia
    Opis:
    The subject of the paper are derivatives of the name Kraków in toponymy and anthroponymy of Polish and some other languages. They form numerous, varied names (local, regional, ethnic, personal). However, they do not contribute much to the explanation of the name of the city, which, in all likelihood, is derived from the name Krak, supposedly a founder. Attention should also be paid to parallel names from the area of Czech type Krakov, Krakovec, Krakovany, which could indicate their common origin.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2020, 15; 32-38
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Leśne gniazdo toponimiczne
    The Forest Toponimic Nest
    Autorzy:
    Makarski, Władysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953857.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    toponimiczne pole semantyczne
    derywacja toponimiczna
    toponimic semantic field
    toponimic derivative
    Opis:
    The subject matter of the paper are local names (microtoponims, oiconims, and macrotoponims) derived from the noun las (forest, wood) and its direct derivatives: leśny (woody), lasek (wood, grove), laska ‘leszczyna’ (hazel bough), and indirect of the kind of laskowy, leszcze ‘leszczyna’, leśnik (forester), leśniczy (forester), leśnictwo (forestry), and others. Toponims constructed on this popular lexical basis are varied with regard to form and semantics. One can find in this material synonymous series in the form of physiographics: Lesica, Laskówka, Laskowic, Leszcze(-a), Leszczyna, Leszczyniec, Leszczyniak, all of them denoting a hazel place or Lesice, Leśnie(-o)wice, Lasowice, Leśce, denoting people of the forest. With the same plural forms, and also singular in the form of Laskowa, Laskówka, is connected with phenomenon of homonymy with regard to their appelative or anthroponimic basis. Therefore they may also be treated as potential derivative (singular) or patronymic (plural) forms. The toponimic “leśne” (woody) field presented here, together with others, fills in the onomastic map of a concrete area. Its morphological and semantic wealth, stemming from the appelative basis of the language, makes its that it is an important component, not only a margin, as it sometimes thought.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 6; 81-98
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Derywacja semantyczna od ps. *vol w języku polskim i macedońskim
    Autorzy:
    Topolińska, Zuzanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2049965.pdf
    Data publikacji:
    2022-01-25
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    konstanta semantyczna rdzenia
    derywacja semantyczna
    the semantic constant of the core
    Opis:
    Autorka przedstawia liczne derywaty od prasłowiańskiego *vol- w języku polskim i bardzo ograniczony zestaw takich derywatów w języku macedońskim. Broni tezy, że systematyczne analizy leksykalnego zróżnicowania dialektalnego prasłowiańszczyzny mogą dać lepszy i bardziej inspirujący opis języka naszych przodków niż zróżnicowanie morfologiczne.
    The author presents numerous derivatives from the Proto-Slavic *vol- in Polish and a very restricted number of such derivatives in Macedonian. She defends the thesis that a systematic analysis of the lexical dialectal differentiation of Proto-Slavic would give us a better and more inspirative picture of the language of our ancestors than its morphological differentiation.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2022, 18; 205-209
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O trudnościach z adaptacją najnowszych zapożyczeń angielskich do polszczyzny na przykładzie PUBLIC RELATIONS
    On the Difficulties with Adapting the Latest English Borrowings to the Polish Language, Based on the Example of PUBLIC RELATIONS
    Autorzy:
    Malinowski, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11542910.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu
    Tematy:
    public relations
    fonetyka
    semantyka
    gramatyka
    fleksja
    derywacja
    phonetics
    semantics
    grammar
    flexion
    derivation
    Opis:
    Public relations jako interdyscyplinarna dziedzina nauki pojawiła się w Polsce na przełomie lat 1989/1990, ale do dzisiaj pozostaje nie do końca zbadana i zdefiniowana. Według jednej z definicji, zawartej w Uniwersalnym słowniku języka polskiego PWN, jest to ‘działalność mająca na celu kształtowanie dobrego publicznego wizerunku firmy, instytucji itp.’ (USJP PWN, 2003, t. III, s. 1158). Mimo coraz częstszej obecności owej nazwy w obiegu komunikacyjnym wciąż nie doczekała się ona semantycznego rodzimego odpowiednika bądź choćby graficznego spolszczenia. Dlatego funkcjonuje w polszczyźnie na zasadzie obcojęzycznego cytatu i uznaje się ją za internacjonalizm. Trudność z posługiwaniem się określeniem public relations polega na niestarannej wymowie (bez końcowego s w wygłosie), zapisywaniu go wielkimi literami (na wzór angielski), niezważaniu na jego liczbę i rodzaj gramatyczny w oryginale, a przez to błędnym łączeniu z innymi wyrazami, wreszcie niewłaściwym tworzeniu wyrazów pochodnych. Leksykografowie będą chyba musieli dokonać rewizji ustaleń normatywnych w tym zakresie, gdyż duża część użytkowników polszczyzny ignoruje wszelkie nakazy i zakazy.
    Public relations as a cross-disciplinary field of science emerged in Poland at the turning point between 1989 and 1990 but until this day it remains not fully researched and defined. According to one of the definitions included in Universal Polish Language Dictionary PWN „public relations” is the „activity aimed at developing good public image of a company, an institution etc.” (UPLD PWN 2003, vol. III: 1158). Despite increasingly frequent presence of this phrase in the communication it is still waiting for a semantic native equivalent or even a graphical localization. Therefore in Polish language it functions as a foreign language quote and is considered as internationalism. The difficulties with using the phrase public relations consist in sloppy pronunciation (without the final s), the manner in which it is written using capital letters (as in the English language), overlooking its grammatical gender and number and thus creating incorrect collocations with other words and, ultimately, in improper creation of derivative words. Lexicographers will probably have to review the normative arrangements in this regards because a significant number of Polish language speakers ignores all regulations and bans.
    Źródło:
    Eruditio et Ars; 2022, 4, 1; 81-106
    2545-2363
    Pojawia się w:
    Eruditio et Ars
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Włoskie złożenia nominalne typu V+N – problemy tłumaczenia na język polski
    Italian V+N Compounds and Their Translation into Polish
    Autorzy:
    Putka, Irena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468323.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    złożenia
    derywacja
    derywaty odczasownikowe
    kolokacje
    przekład
    compounds
    derivation
    deverbal derivative
    collocation
    translation
    Opis:
    The focus of the article is on the structural and semantic analysis of Italian V+N compounds and on their translation into Polish. These structures indicate the agents, objects, containers, notions and phenomena. In Polish, they resemble the Italian formations in terms of structure and derivation or they show regularity in translation accoring to Polish derivational norms. The Polish equivalents manifest themselves as regular deverbal or denominal derivatives with a suffix or as periphrastic expressions. In the case of some new compounds of that type, created on the basis of linguistic competence and existing models, it is not always easy to find an equivalent, despite functional rules of word formation. Semantic restrictions and cultural differences are often the reason for their untranslatability.
    Źródło:
    Forum Lingwistyczne; 2018, 5; 85-93
    2449-9587
    2450-2758
    Pojawia się w:
    Forum Lingwistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Le verbe polonais paść/padać et ses dérivs´ qui traduisent les emplois non locatifs de tomber
    Derivatives of the verb paść/padać corresponding to non-locative uses of the french verb tomber
    Polski czasownik paść/padać i jego derywaty odpowiadające nielokatywnym użyciom francuskiego czasownika tomber
    Autorzy:
    Cholewa, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2119816.pdf
    Data publikacji:
    2012-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    język polski
    język francuski
    czasownik
    derywacja
    the Polish language
    the French language
    a verb
    derivation
    Opis:
    Artykuł przedstawia czasownik paść/padać oraz jego derywaty, które są polskimi odpowiednikami francuskiego czasownika tomber w użyciach nielokatywnych. Rozważania zmierzają do sprawdzenia czy w znaczeniu tych derywatów odnaleźć można elementy znaczeniowe orientacji pionowej i kierunku w dół, które są obecne w użyciach lokatywnych zarówno czasownika tomber, jak i jego polskich odpowiedników. Ruch abstrakcyjny (pojęcie używane przez Langackera) według osi pionowej może być konceptualizowany na przykład jako zmniejszanie się miary czy intensywności, pogarszanie się stanu, rozpad, rozkład czy podporządkowanie. 11 spośród 15 przedstawionych czasowników zawiera takie elementy znaczenia.
    The article presents the verb paść/padać and its derivatives that are Polish equivalents of the French verb tomber in non-locative uses. A purpose of the considerations is to verify whether in the meanings of these derivatives we can find semantic elements of a vertical orientation and a downward direction which are present in the locative uses of both the verb tomber and its Polish equivalents. An abstract movement (the notion used by Langacker) alongside a vertical axis may be conceptualized, for instance, as a decrease in the measure or intensity, degradation of a state, disintegration, decomposition or subordination. 11 out of 15 verbs presented therein contain such semantic elements.
    Źródło:
    Białostockie Archiwum Językowe; 2012, 12; 11-23
    1641-6961
    Pojawia się w:
    Białostockie Archiwum Językowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charakterystyka słowotwórcza ekspresywnych nazw człowieka w gwarze polskiej obwodu lwowskiego (wybrane przykłady)
    The vocabulary characteristics of expressive human names in the dialect of the Polish Lvov region (selected examples)
    Autorzy:
    Kostecka-Sadowa, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2008047.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    expressive names
    Polish dialect
    suffixal derivation
    word forming
    słownictwo ekspresywne
    gwara polska
    derywacja sufiksalna
    słowotwórstwo
    Opis:
    Przedmiotem artykułu są ekspresywne nazwy osób o wysokim ładunku emocjonalnym, głównie negatywnym. Są to leksemy określające w gwarze polskiej obwodu lwowskiego człowieka próżnego, leniwego, powolnego oraz wolno pracującego. Podstawę materiałową analizy stanowią wyrazy rodzime i pochodzenia obcego, typowe dla tej gwary.
    In the article, the author presents highly emotionally charged names of people with prevailing negative emotions. There are lexemes describing a vain, lazy, and slow man working in the Polish Lvov region. The material basis for the analysis are words of native and foreign origin, typical of this dialect.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2020, 12; 289-297
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Innowacje leksykalne a ukraiński slang informatyczny
    Lexical Innovation and Ukrainian Computer Slang
    Autorzy:
    Jóźwikiewicz, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1933981.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    slang informatyczny
    zapożyczenia
    derywacja
    metaforyzacja
    gra słów
    сomputer slang
    borrowings
    derivation
    metaphorization
    word games
    Opis:
    The article is devoted to the presentation of the formation and functioning of lexical units in Ukrainian computer slang. The author presents the definition of terms: slang, jargon and argot as well as structure and mechanisms of Lexeme-Formation processes. The metaphorisation is the most popular method of creation of Ukrainian computer slang words.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 7; 77-88
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A New Look at Suppletion in Polish
    Nowe spojrzenie na supletywizm w języku polskim
    Autorzy:
    Szymanek, Bogdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1945200.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    język polski
    supletywizm
    fleksja
    derywacja
    frekwencja
    reprezentacja leksykalna
    Polish
    suppletion
    inflection
    derivation
    frequency
    lexical representation
    Opis:
    [Opierając się na zagranicznej literaturze anglojęzycznej, Autor artykułu podejmuje próbę skonfrontowania najnowszych wyników badań dotyczących supletywizmu z danymi języka polskiego, a więc parami fleksyjnymi typu człowiek : ludzie, jest : są. Opracowania na temat supletywizmu w polskiej literaturze językoznawczej są dość ubogie i z reguły nie wychodzą w znaczący sposób poza odnotowanie przykładowych par tematów supletywnych. Z drugiej strony istnieje obecnie różnorodne i teoretycznie podbudowane piśmiennictwo dotyczące skali i roli tego zjawiska w innych językach. Na szczególną uwagę zasługują prace typologiczne zainicjowane przez badaczy skupionych w Surrey Morphology Group w Wielkiej Brytanii; efektem tych prac jest m.in. tzw. Surrey Suppletion Database. Nawiązując do tego rodzaju badań, autor artykułu przedstawia zakres i stosowane definicje pojęcia supletywizmu (por. np. definicję według Mielczuka: „supletywizm jest to relacja między znakami X i Y polegająca na tym, że różnica semantyczna między X i Y jest maksymalnie regularna, podczas gdy różnica fonologiczna jest maksymalnie nieregularna”). Wskazano na odmienności czy wręcz sprzeczności w interpretacji omawianego pojęcia w dostępnej literaturze. Chodzi m.in. o status tzw. supletywizmu słowotwórczego (leksykalnego), rozróżnienie między wariantami supletywnymi tematów i afiksów czy też różnice między supletywizmem pełnym i częściowym. Osobliwości omawianego zjawiska przedstawiono na szerszym tle nieregularności formalnej we fleksji. Dość szczegółowo zanalizowano charakterystykę frekwencyjną leksemów supletywnych we współczesnej polszczyźnie. Osobnym problemem omawianym w artykule są przypadki derywatów w języku polskim, mających za podstawę pospolite formy supletywne. Występowanie tego rodzaju przypadków rzuca nowe światło na istotny problem teoretyczny, jakim jest charakter reprezentacji leksykalnej wyrazów złożonych. Istnienie derywatów od form supletywnych zdaje się dość jednoznacznie wskazywać na to, że formy te mają status samoistnych jednostek leksykalnych, dzięki czemu mogą podlegać procesom słowotwórczym. Stanowisko to jest podzielane w większości publikacji zajmujących się strukturą wewnętrzną słownika, jakkolwiek występują rozbieżne opinie dotyczące szerszej kwestii ewentualnych różnic między sposobem przechowywania w słowniku regularnych form fleksyjnych i formacji słowotwórczych.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 5; 75-92
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Англійське власне ім’я Jack і похідні від нього епоніми: гніздове дослідження
    The english proper name Jack and its derivited eponyms: word family research
    Angielskie imię własne Jack i pochodne od niego eponimy: badanie gniazdowe
    Autorzy:
    Ostapenko, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2090122.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Jack
    eponym
    derived lexeme
    anthroponym
    semantic derivation
    phraseology
    eponim
    pochodny leksem
    antroponim
    derywacja semantyczna
    frazeologizm
    Opis:
    The English name Jack is one of the most common names in English-speaking countries, which has become a derivate for a large number of derived eponyms. The lack of a comprehensive study of this word family determines the relevance of our research. The article is made within the framework of comparative-historical linguistics, lexical semantics, and onomastics. The article aims to explore the structure of the derivative-semantic word family with a stem anthroponym eng. Jack. As a result, the structural types of secondary word family constituents and the main directions of semantic evolution of the creative lexeme and its common nouns derivatives, including phraseological units, were identified. All derived eponyms of the name Jack were divided into the following micro-families: representatives of living nature (males, plants, animals), inanimate objects (mechanisms – any things that have replaced human labor or with which something can be done) and an intermediate link of lexemes denoting the image of a man.
    Jack to jedno z najbardziej rozpowszechnionych imion w krajach anglojęzycznych i dlatego stało podstawą do tworzenia wielu pochodnych eponimów. Brak kompleksowej rozprawy naukowej dotyczącej tego słowotwórczego gniazda określa aktualność danej pracy. Artykuł jest oparty na postulatach porównawczo-historycznego językoznawstwa, semantyki leksykalnej i onomastyki. Celem jest badanie struktury słowotwórczo-semantycznego gniazda, na szczycie którego znajduje się antroponim Jack. W wyniku przeprowadzonych analiz zostały wydzielone strukturalne typy wtórnych konstytuentów gniazda i zasadnicze kierunki treściowej ewolucji podstawowego leksemu oraz jego apelatywnych form pochodnych, między innymi frazeologizmów. Wszystkie eponimy pochodne od imienia Jack podzielone były na następujące mikrogniazda: przedstawiciele przyrody ożywionej (osoby płci męskiej, rośliny, zwierzęta), obiekty przyrody nieożywionej (mechanizmy – jakiekolwiek rzeczy, które zastąpiły czynności człowieka albo za pomocą których coś można zrobić) oraz część leksem określających wizerunek mężczyzny w kulturze.
    Źródło:
    Studia Ukrainica Posnaniensia; 2021, 9, 2; 59-71
    2300-4754
    Pojawia się w:
    Studia Ukrainica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ключевой оним в российском интернет-дискурсе и его словообразовательный потенциал
    Kluczowy onym w rosyjskim dyskursie internetowym i jego potencjał derywacyjny
    The key onym in Russian internet discourse and its word-formation potential
    Autorzy:
    Koriakowcewa, Elena Iwanowna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20311928.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    key proper name
    expressive word formation
    secondary nomination
    kluczowa nazwa własna
    derywacja ekspresywna
    nominacja wtórna
    Opis:
    The article analyzes the derivatives of the onym “Putin,” relevant for the modern Russian Internet discourse, and offers an interpretation of the patterns of word formation and word usage of new expressive-evaluative derivatives formed from this proper noun. The author’s study of the use of the key proper name “Putin” in the non-official secondary nomination reveals the intralinguistic and sociocultural features of this process.
    В статье анализируются производные от онима „Путин”, актуальные для современного российского интернет-дискурса, предлагается интерпретация закономерностей словообразования и словоупотребления новых экспрессивно-оценочных  дериватов, образованных от этого имени собственного. Исследование использования ключевого онима „Путин” во вторичной номинации выявляет интралингвистические и социокультурные особенности данного процесса.
    W artykule zostały poddane analizie neoderywaty utworzone od imienia własnego "Putin", istotne dla współczesnego rosyjskiego dyskursu internetowego, zaproponowano interpretację użycia nowych ekspresywnych derywatów utworzonych od tego imienia. Badanie wykorzystania kluczowej nazwy "Putin" w nominacji wtórnej ujawnia intralingwistyczne i socjokulturowe cechy tego procesu.
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2023, 4 (184); 271-285
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    'Dla odmiany' – fraza przysłówkowa i komentarz metatekstowy (na tle konstrukcji dla + NP)
    Autorzy:
    Żabowska, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/567900.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    preposition
    dla [for]
    metatextual comment
    grammaticalization
    semantic derivation
    intentionality
    przyimek
    dla
    metakomentarz
    gramatykalizacja
    derywacja semantyczna
    intencjonalność
    Opis:
    The main aim of the article is to establish the status of expression dla odmiany in Polish; attention focuses both on the conceptual level of language analyzed in the syntactic-semantic perspective and also on the metatextual level described in functional terms. The expressions like dla zdrowia, dla zabawy and also dla przykładu, dla przypomnienia serve as a background for this analysis. The obtained results demonstrate that the uses of dla odmiany represent: 1) syntactical construction, which realizes two patterns: a) zrobić coś [dla _ {np. odmiany (od czegoś)}], b) [(zrobić coś1)] dla _ {np. odmiany} (zrobić coś2) and 2) metatextual language unit dla odmiany.
    Celem artykułu jest określenie statusu wyrażenia dla odmiany w języku polskim, zarówno na poziomie przedmiotowym języka (analizowanym w perspektywie semantyczno-składniowej), jak i na poziomie metatekstu (opisywanym w terminach funkcjonalnych). Tłem dla przeprowadzanych analiz są wyrażenia typu dla zdrowia, dla zabawy oraz dla przykładu, dla przypomnienia. Uzyskane wyniki potwierdzają, że użycia dla odmiany reprezentują: 1) połączenie syntaktyczne, stanowiące realizację dwóch schematów: a) zrobić coś [dla _ {np. odmiany (od czegoś)}], b) [(zrobić coś1)] dla _ {np. odmiany} (zrobić coś2) i 2) metatekstową jednostkę języka dla odmiany.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2019, 16
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bałtyckie abstracta na *-ī-bā
    Baltic Abstracts in *-ī-bā
    Autorzy:
    Ostrowski, Norbert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38586783.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    języki bałtyckie
    języki słowiańskie
    derywacja historyczna
    nomina abstracta
    Baltic languages
    Slavic languages
    historical derivation
    abstract nouns
    Opis:
    Baltic abstracts in -ība (e.g. Lith. dial. gyvýba ‘life’ / Latv. dzīvība ‘life’) are built on the basis of the old abstract formations in *-ī < IDE *-ih2, acc.sg. *-ijan. From the acc.sg. *-ijan, a new nom.sg. was formed in *-ijā, which supplanted the inherited nom.sg. *-ī. This, in turn, led to the merger of three different categories of derivatives: adjectival abstracts in *-ī (=> *-ijā), adjectival abstracts in *-ijā, and deverbal abstracts in *-ijā. In the current Lithuanian language, all these types are continued by adjectival abstracts in -ė and deverbal abstracts in -ė.
    Bałtyckie abstracta na -ība (np. lit. dial. gyvýba ‘życie; żywotność’ / łot. dzīvība ‘życie’) kontynuują stare abstracta na *-ī < ide. *-ih2, acc.sg. *-ijan. Na podstawie acc.sg. *-ijan utworzono nowy nom.sg. *-ijā, który zastąpił odziedziczony nom.sg. *-ī. W ten sposób doszło do zlania się trzech różnych klas derywatów: abstractów odprzymiotnikowych na *-ī (=> *-ijā), abstractów odprzymiotnikowych na *-ijā oraz odziedziczonych z prajęzyka abstractów dewerbalnych na *-ijā. We współczesnym litewskim wszystkie te typy kontynuowane są przez abstracta odprzymiotnikowe na -ė i nomina actionis na -ė.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2023, 47
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wie sind 6336 Fälle von Fettleibigkeit bei nur 26 fetten Leibern möglich? Eine phraseologische und semantische Untersuchung des Lexems "Leib"
    Autorzy:
    Farge, Sylvain
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2083445.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    corpus analysis
    derivation
    diachrony
    obesity
    phraseme
    analiza korpusu
    derywacja
    diachronia
    otyłość
    frazem
    Nauki Humanistyczne i Społeczne
    Opis:
    How is formed the adjective fettleibig (obese)? It may seem an evident derivate from fett (fat) and Leib (body); however, the NP fetter Leib is as seldom as the adjective is frequent: this sounds paradoxical. In this contribution, a new way of explaining the formation of this adjective is explored: fettleibig appears as a subsistance of a in past times rich -leibig-paradigm. Therefore, in a synchronic view, this adjective is not explained as a derivate, although it remains mainly transparent.
    Jak powstaje przymiotnik fettleibig (otyły)? Może się on wydawać oczywistym derywatem od fett (gruby) i Leib (ciało), jednak NP fetter Leib jest równie rzadki jak częsty jest przymiotnik: brzmi to paradoksalnie. W tym artykule badany jest nowy sposób wyjaśniania powstawania tego przymiotnika: fettleibig jawi się jako istnienie częstego w dawnych czasach paradygmatu -leibig-. Dlatego też, w ujęciu synchronicznym, przymiotnik ten nie jest tłumaczony jako derywat, choć pozostaje głównie transparentny.
    Źródło:
    Kwartalnik Neofilologiczny; 2019, 1; 100-114
    0023-5911
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Neofilologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nom propre et dérivation
    Proper name and derivation
    Nazwa własna a derywacja
    Autorzy:
    Constanza, Joëlle
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/40272482.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    nazwa własna
    derywacja
    morfologia derywacyjna
    morfologia leksematyczna
    leksem
    proper name
    derivation
    derivational morphology
    lexematic morphology
    lexeme
    Opis:
    Wedle obiegowej opinii produktywność morfologiczna nazw własnych jest niska. Derywacja Npr z pewnością nie jest jednorodna, aczkolwiek sądzimy, że w badanym gatunku dyskursu, tj. dyskursie medialnym o przekazie politycznym (w tradycji Francuskiej Szkoły Analizy Dyskursu) istnieje prawdziwa derywacja Npr. Na pierwszym etapie nasz cel ma charakter opisowy – chodzi o podkreślenie istnienia derywacji za pomocą przyrostkation w Npr współczesnych francuskich polityków. Na drugim etapie omawiamy kontekst morfologii leksematycznej proponując sprawdzenie, jak Npr uważane za podstawowe leksemy zachowują się gdy są poddane Zasadom Konstrukcji Leksemów (RCL) oraz dlaczego należy wziąć pod uwagę specyficzne funkcjonowanie semantyczne Npr w ustalaniu skonstruowanego sensu w skonstruowanych leksemach.
    Mainstream thinking holds that the morphological productivity of proper names is low. The derivation of Npr is certainly not homogeneous but we think that there is a real derivation of Npr in the discursive genre we are studying, the media discourse of political information (considered as a discursive genre in the tradition of the French School of Discourse Analysis). In a first step, our purpose is descriptive and highlights the existence of a derivation by suffixation of Npr of contemporary French politicians. In a second step, the context of the lexematic morphology, we propose to see how these Npr considered as bases lexemes behave when they are subject to the Lexemes Construction Rules (RCL) and how it is necessary to take into account the specific semantic functioning of Npr in the calculation of the constructed sense of constructed lexemes obtained.
    Źródło:
    Białostockie Archiwum Językowe; 2023, 23; 83-100
    1641-6961
    Pojawia się w:
    Białostockie Archiwum Językowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    MECHANIZM KREACJI ONIMÓW W LITERATURZE DLA DZIECI (NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH UTWORÓW)
    THE FORMATION OF PROPER NOUNS IN LITERATURE FOR CHILDREN (ON SELECTED EXAMPLES)
    Autorzy:
    DAWIDZIAK-KŁADOCZNA, MAŁGORZATA
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971700.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    onomastyka literacka
    nazwy osobowe
    przezwiska
    derywacja
    literatura dla dzieci
    literary onomastics
    personal names
    nicknames
    derivation
    literature for children
    Opis:
    The article presents strategies to attract attention to names relating to the literary characters in selected children’s books. Proper names are often part of the plot. The proper names present characters and describe them. This means that they have semantic value. Names are often the result of language games, including various derivation processes. One of the most interesting formative mechanisms are all kinds of word-formation inspired by two principles. A complete understanding of the intention is almost always contextual. Animal characters are named after anthroponyms. This is a result of a tendency, fairly typical of children’s literature, to transmit all the characters’ traits and behaviors in a way which is relatable to man.
    Źródło:
    Onomastica; 2015, 59; 341-354
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Semantic Derivation Strategies of Verbs of Smell Emission in the Polish and Ukrainian Languages
    Strategie derywacji semantycznej czasowników emisji zapachu w języku polskim i ukraińskim
    Autorzy:
    Demenchuk, Oleh
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33316629.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    strategy
    model
    semantic derivation
    verbs of smell emission
    situation concept
    strategia
    derywacja semantyczna
    czasowniki emisji zapachu
    pojęcie sytuacji
    Opis:
    The article focuses on the strategies of semantic derivation of verbs of smell emission – a semantic class of words that denote a situation of smell emission and its perception. The study reveals the features of verbs of smell emission and characterizes their semantic shifts in the Polish and Ukrainian languages. We posit that a linguistic item’s semantic paradigm development aligns with situation concept extensions, which are supposed to be determined by the changes participants undergo within source-to-target-situation shifts. The semantic shifts construed by Polish and Ukrainian verbs of smell emission suggest the regular direction of concept extensions – from an internal domain (a situation of smell emission and its perception) via an adjacent one (smell identification) towards an external (smell interpretation) domain.  
    W artykule skupiono się na strategiach derywacji semantycznej czasowników emisji zapachu – słów oznaczających sytuację wydzielania zapachu i jego percepcji. W pracy ukazano cechy czasowników emisji zapachu oraz scharakteryzowano ich zmiany semantyczne w języku polskim i ukraińskim. Rozszerzenia pojęcia sytuacji emisji zapachu są zdeterminowane przez zmiany charakterystyk uczestników sytuacji. Przesunięcia semantyczne sugerują regularny kierunek rozszerzeń – od domeny wewnętrznej (sytuacja emisji zapachu i jego percepcji) przez dziedzinę przyległą (identyfikacja zapachu) w kierunku domeny zewnętrznej (interpretacja zapachu).
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pochodzenie litewskiego afiksu duratywnego teb(e)-
    Autorzy:
    Ostrowski, Norbert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1177304.pdf
    Data publikacji:
    2011-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Lithuanian language
    diachronic linguistics
    verbal derivation
    existential clause
    locative clause
    grammaticalization
    język litewski
    językoznawstwo historyczne
    derywacja czasownikowa
    zdanie egzystencjalne
    zdanie lokalizujące
    gramatykalizacja
    Źródło:
    Folia Scandinavica Posnaniensia; 2011, 12; 205-210
    1230-4786
    2299-6885
    Pojawia się w:
    Folia Scandinavica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wortbildung und Polyphonie
    Word Formation and Polyphony
    Słowotwórstwo i polifonia
    Autorzy:
    Wich-Reif, Claudia
    Błachut, Edyta
    Biszczanik, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/952911.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-04
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    word formation
    composition
    derivation
    ad-hoc formation
    polyphony
    słowotwórstwo
    kompozycja
    derywacja
    formacja ad hoc
    polifonia
    Wortbildung
    Komposition
    Derivation
    Ad hoc-Bildung
    Polyphonie
    Opis:
    Reading and analysing texts with a speaker/narrator who stages her/his texts as a dialogue (polyphony), provokes the question, if the speaker/narrator as the stage director characterizes her/his figures by specific word formations, or in other words, if it is possible for a reader to clearly identify polyphony by the use of word formations. The texts chosen for this analysis are Nora Gomringer’s story Recherche and excerpts from Dörte Hansen’s novel Altes Land, both published in 2015. Both texts are apt for comparison not only because of similar character-sets (e.g. one of the characters is a journalist), but also because of the permanent change between ‚written‘ language and dialogues. There is evidence that different figures use word formations in different frequencies, in the familiarity and the diversity of the respective formations. Whereas the derivations serve for mainly telling the story, the compositions serve additionally to compose convincingly rather ordinary or creative figures.
    Lektura i analiza tekstów, w których nadawca komunikatu/narrator organizuje tekst jako dialog (polifonię) skłania do pytania, czy nadawca/narrator jako reżyser nadaje cechy swoim postaciom przy użyciu produktów słowotwórczych, lub innymi słowy: czy czytelnik jest w stanie jasno zidentyfikować polifonię na podstawie użytych złożeń i derywatów? Teksty analizowane w niniejszym artykule to opowiadanie Nory Gomringer pt. Recherche (2015) oraz fragmenty powieści Dörte Hansen pt. Altes Land (2015). Porównanie tych tekstów jest zasadne nie tylko z uwagi na podobieństwo postaci (np. w obu dziełach jedną z bohaterek jest dziennikarka), ale również z powodu nieustannego przechodzenia z języka “pisanego” do “mówionego” (w dialogach). Przeprowadzone badanie wykazało, że różne postaci stosują derywaty i złożenia z różną częstotliwością, znajomością i różnorodnością poszczególnych formacji słowotwórczych. Podczas gdy derywaty służą głównie opowiadaniu historii, złożenia służą dodatkowo przekonującemu budowaniu dość zwyczajnych lub kreatywnych postaci.
    Źródło:
    Tendenzen in der deutschen Wortbildung – diachron und synchron. Band 2; 95-108
    9788323543398
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Position of Middle Irish: Historical Linguistics and Glottochronology
    Autorzy:
    Mikhailova, Tatyana A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1753800.pdf
    Data publikacji:
    2021-07-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    historia języka irlandzkiego
    zmiany semantyczne
    typologia języka
    glottochronologia
    derywacja semantyczna
    etymologia
    history of the Irish language
    semantic shifts
    language typology
    glottochronology
    semantic derivation
    etymology
    Opis:
    A new method of “dating” language changes was proposed in the 1950s by Morris Swadesh (1952, 1955), who examined changes in the basic vocabulary of a language and postulated that the 1000-year retention rate represents 86% of the vocabulary; in other words, 14 words from a 100-word list must be replaced.  An attempt to calculate the split between Goidelic and Brittonic based on this approach was made in Greene (1964) and later in a fundamental study by Elsie (1979) containing, unfortunately, some inaccuracies. In Blažek and Novotná (2006) this split between Goidelic and Brittonic is dated to ca. 1200 BC. The authors used a new calibration, with a change in the constant of disintegration λ from 0.14 to 0.05 per millennium, the elimination of borrowings and the inclusion of synonyms in the wordlist. The use of synonyms compromises the original Swadesh idea of the basic vocabulary of a language, and automatically leads to its artificial archaisation. This article tries to demonstrate the possibility of an analysis of semantic changes in basic Irish vocabulary using the non-modified version of the Swadesh method and to define a possible date for the growth of the Middle Irish language stratum.
    Pozycja języka średnioirlandzkiego: językoznawstwo historyczne a glottochronologia Morris Swadesh (1952, 1955) zaproponował nową metodę datowania zmian językowych, która zakładała 1000-letnią retencję 86% słownictwa, tzn. 14 słów (z listy 100 podstawowych) musi być zastąpione. Przy jej użyciu Greene (1964), a następnie Elsie (1979), podjęli próbę określenia, kiedy nastąpił podział na grupę goidelską oraz brytańską. Blažek i Novotná (2006) datują to wydarzenie na okres ok. 1200 p.n.e., gdyż użyli nowej kalibracji, zmieniając stałą dezintegracji λ z 0.14 na 0.05 na millennium, wyeliminowali zapożyczenia oraz uwzględnili synonimy w liście słów.  Użycie synonimów zaprzecza oryginalnej idei Swadesha, która zakładała listę podstawowego słownictwa, oraz automatycznie prowadzi do sztucznej archaizacji. W artykule pod rozwagę poddaje się możliwość analizy zmian semantycznych w podstawowym słownictwie irlandzkim przy użyciu oryginalnej metody oraz podjęto próbę oszacowania wzrostu średnioirlandzkiej warstwy językowej.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 11 Zeszyt specjalny; 129-148
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Why Moral Norms Cannot be Reduced to Facts: On a Trilemma in Derivations of Moral “Ought” from “Is”
    Dlaczego normy moralne są nieredukowalne do faktów: o trylemacie wyprowadzania „moralnej powinności” z „bytu”
    Autorzy:
    Załuski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/531558.pdf
    Data publikacji:
    2019-06-01
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    ought-statements
    is-statements
    logical derivation
    ethical justification
    Searle
    Anscombe
    naturalistic ethics
    divine ethics
    zdania powinnościowe
    zdania faktualne
    logiczna derywacja
    uzasadnienie etyczne
    etyka teistyczna
    Opis:
    The paper aims at formulating a certain trilemma that applies to justifying moral norms. The trilemma can be succinctly stated as follows: any attempt to derive a “moral-ought-statement” from an “is-statement” with a justificatory goal (i.e. to justify the “moral-ought-statement”), even if it were successful in its “derivation” part (i.e. logically correct), would be unsuccessful in its “justificatory” part for one of the following three reasons: (1) it would consider each human action of which a factual statement can be made as morally obligatory, thus “justifying” a large number of implausible moral norms; or (2) it would presuppose a moral norm not derivable from facts; or (3) it would not explain why the distinction – made based on extra-moral criteria – between those factual statements about human actions from which moral norms can be derived and those from which they cannot be derived should count as morally relevant. The trilemma is illustrated in the paper by an analysis of Searle’s well-known attempt at deriving “ought” from “is”. Some further implications of the trilemma regarding the proper way of justifying moral norms are also examined.
    Celem artykułu jest sformułowanie pewnego trylematu dotyczącego uzasadniania norm moralnych. Trylemat ten można ująć zwięźle w następujący sposób: każda próba logicznego wywiedzenia zdania moralnego (formułującego nakaz lub zakaz określonego działania), ze zdania lub zdań faktualnych, nawet jeśli byłaby poprawna w swojej części logicznej, nie mogłaby stanowić jego uzasadnienia z jednego z trzech powodów: albo (1) prowadziłaby do uznania każdego typu czynu za moralnie nakazany lub zakazany, nie pozostawiając tym samym miejscu dla czynów moralnie obojętnych; albo (2) zakładałaby istnienie normy moralnej nie dającej się wyprowadzić ze zdań faktualnych; albo (3) nie tłumaczyłaby, dlaczego dokonana na podstawie poza-moralnych kryteriów dystynkcja między zdaniami faktualnymi mogącymi stanowić podstawę dla derywacji norm moralnych i zdaniami faktualnymi nie mogącymi stanowić takiej podstawy, miałaby zostać uznana za moralnie istotną. Trylemat ten zostaje w artykule zilustrowany w kontekście analizy znanej próby Searle’a wyprowadzenia norm z faktów. Artykuł kończą refleksje na temat implikacji trylematu dla sporu o właściwy sposób uzasadniania norm moralnych.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2019, 2(20); 63-74
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Les expressions de la gradation absolue dans Dzienniczek (Petit Journal) de la sœur Faustine et leurs traductions en français
    Expressions of Absolute Gradation in Dzienniczek of Sister Faustina and Their Translations into French
    Autorzy:
    Śliwa, Dorota
    Atanasow, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1804827.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dyskurs mistyczny; tłumaczenie; stopniowanie; derywacja; intensywność; korpus równoległy; analiza kontrastywna polsko-francuska
    mystical speech; translation; gradation; derivation; intensity; parallel corpus; Polish-French contrastive analysis
    Opis:
    Wyrażenia gradacyjne stopnia absolutnego w Dzienniczku siostry Faustyny oraz ich tłumaczenia na język francuski Aby opisać wyrażenia gradacyjne w dyskursie mistycznym, Autorki podają wpierw definicję gradacji, która zawiera porównanie implicytne i intensywność. Intensywność, nierozerwalnie złączona z doświadczeniem mistycznym, jest obecna w dyskursie mistycznym i stanowi odniesienie znaku językowego. Specyfika tego znaku w dyskursie mistyków katolickich badana jest od początku XX wieku. W tym kontekście zostaną poddane analizie wyrażenia gradacyjne stopnia absolutnego za pomocą stopnia najwyższego przymiotników oraz przymiotników z prefiksami o znaczeniu „poza” granice danej skali wartości. Analiza dotyczy przykładów z tekstu oryginalnego (język polski) i tekstu tłumaczonego (język francuski), aby pokazać trudności mistyka w wyrażeniu swego doświadczenia mistycznego oraz trudności tłumacza, który stara się oddać w tłumaczonym tekście wzruszenia i piękno języka mistyka. Les expressions de la gradation absolue dans Dzienniczek (Petit Journal) de la sœur Faustine et leurs traductions en français Quelles sont les expressions de la gradation absolue dans un discours mystique et comment les traduire? Pour répondre à cette question, nous allons d’abord donner la définition de la gradation qui englobe la comparaison implicite et l’intensité. L’intensité s’avère être inséparable de l’expérience mystique, par conséquent le discours des mystiques est marqué par les expressions de l’intensité. Pour saisir la spécificité du signe linguistique dans un discours mystique catholique, étudié dès le début du XXe siècle, nous présenterons l’expérience mystique qui constitue une référence spécifique du signe linguistique. C’est dans ce cadre que nous analyserons les expressions de la gradation absolue par le superlatif des adjectifs et par les adjectifs avec des préfixes marquant un « au-delà » des bornes d’une échelle des valeurs. L’analyse sera menée sur les exemples du texte original et du texte traduit afin de montrer les difficultés du mystique pour exprimer son expérience mystique et les difficultés du traducteur qui s’efforce de rendre dans le texte traduit l’émotion et la beauté du langage du mystique.
    What are expressions of absolute gradation in the mystical speech and how should they be translated? To answer this question, we will first give the definition of gradation that includes implicit comparison and intensity. As intensity is inseparable from mystical experience, it also marks the mystical speech. To grasp the specificity of the linguistic sign in a mystical catholic speech we will present the mystical experience which is a precise reference to the linguistic sign. It is in this context that we will analyze the expressions of absolute gradation, namely the superlative forms of adjectives and adjectives with prefixes marking a “beyond” of the boundaries of a scale of values. The analysis will be conducted on the examples of the original text and of the translated text in order to show difficulties of a mystic in expressing his/her mystical experience and the difficulties of the translator trying to render the emotion and the beauty of the mystical language.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 8; 39-66
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Беларускія антыпрыказкі як з’ява нацыянальнай лінгвакультуры
    Belarusian Anti-Proverbs
    Białoruskie antyprzysłowia jako zjawisko lingwokultury narodowej
    Autorzy:
    Ivanov, Eugene
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192871.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-11
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    сучасная беларуская мова
    прыказка
    антыпрыказка
    змест
    структура
    утварэнне
    ужыванне
    the modern Belarusian language
    anti-proverb
    proverb
    content
    structure
    derivation
    usage
    współczesny język białoruski
    antyprzysłowie
    przysłowie
    treść
    struktura
    derywacja
    funkcjonowanie
    Opis:
    У артыкуле разглядаецца паняцце антыпрыказкі, асноўныя этапы яе развіцця і вывучэння як лінгвістычнага феномена. Акрэсліваецца праблема даследавання і лексікаграфічнага апісання антыпрыказак у сучаснай беларускай мове. Вызначаюцца і паслядоўна апісваюцца гісторыя развіцця, аб’ём і склад, асноўныя сферы ўжывання, тэматычныя групы, разнавіднасці прататыпаў (зыходных тэкстаў), прадуктыўныя спосабы дэрывацыі, віды сувязі з прататыпам, структурныя тыпы і варыянтныя формы беларускіх антыпрыказак.
    The article deals with the concept of anti-proverb, the main stages of its development and research as a linguistic phenomenon. The problem of studying and lexicographical representation of anti-proverbs in the modern Belarusian language is determined. The history of development, composition, main areas of usage, thematic groups, varieties of prototypes (source texts), the most productive methods of derivation, connection with the content of the source text, structural types and variant forms of Belarusian anti-proverbs are described.
    W artykule rozpatrywane jest pojęcie antyprzysłowia, główne etapy jego rozwoju i analizy jako zjawiska lingwistycznego. Określono problem badania i opracowań leksykograficznych antyprzysłów we współczesnym języku białoruskim. Opisano historię rozwoju, skład, podstawowe sfery użycia, grupy tematyczne, odmiany prototypów (tekstów wyjściowych), najbardziej produktywne sposoby derywacji, związek z treścią tekstu wyjściowego, typy strukturalne oraz formy wariacyjne białoruskich antyprzysłów.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2020, 14; 83-106
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O semantyczny wymiar słowotwórstwa w glottodydaktyce
    For a semantic approach to derivation in foreign language teaching/learning
    Autorzy:
    Seretny, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2034571.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    nauczanie języka polskiego jako obcego/drugiego
    derywacja
    słownik mentalny
    porządek formalny (semazjologiczny)
    porządek znaczeniowy (onomazjologiczny)
    teaching/learning derivatives
    mental vocabulary
    formal (semasiological) approach
    meaning (onomasiological) approach
    Polish as a foreign/second language
    Opis:
    Systemowe poznawanie form, funkcji i znaczeń wyrazów motywowanych (poziom recepcji) wraz z jednoczesnym nabywaniem biegłości w posługiwaniu się nimi (poziom produkcji) jest zagadnieniem bardzo ważnym dla opanowujących język obcokrajowców. Swoistość systemu derywacji, tylko po części kategorialnego sprawia, iż wyraźnie lokuje się on między gramatyką a słownikiem. Nie zawsze znajduje to bezpośrednie i systemowe przełożenie na język dydaktyki – w nauczaniu formacji słowotwórczych w dalszym ciągu dominuje trop formalny. Może to rzutować na niższy niż możliwy stopień internalizacji formacji poznawanych przez uczących się, gdyż pozostaje w sprzeczności z organizacją słownika mentalnego użytkownika języka. Rozwiązanie alternatywnym jest ściślejsze niż dotychczas łączenie nauczania derywatów z określonymi zagadnieniami tematycznymi. Podłoże tej koncepcji stanowią psycholingwistyczne badania słownika mentalnego użytkownika języka, ujawniające jego naturę oraz organizację gromadzonych w nim zasobów. 
    Learning word formation mechanisms (reception level) and acquiring the ability to use derivatives in communication (production level) is a vital issue for foreigners learning Polish, which lets them enlarge immensely their active and passive vocabulary. The derivative system partially belongs to grammar, and partially to lexis, and this fact should be reflected in the language teaching/learning process. In that process, however, it very often ‘belongs exclusively to grammar’. The author, invoking psycholinguistic research, claims that such a solution, though not thoroughly wrong, may result in a lower than achievable level of internalization of derivatives in Polish language learners’ mental vocabulary. An alternative solution, she suggests, is to link teaching of derivatives with particular subject topics.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2021, 28; 221-238
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-26 z 26

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies