- Tytuł:
-
Obraz obcego, innego i wroga w sztuce ludowej - analiza wybranych przykładów
The Image of the Different, the Other, and the Enemy in Folk Art. An Analysis of Selected Examples - Autorzy:
- Kowalik, Michał
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/31231913.pdf
- Data publikacji:
- 2023
- Wydawca:
- Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Tematy:
-
Volkskunst
der Andere
der Fremde
Stereotyp
Dämonologie
folk art
different
stranger
stereotype
demonology
sztuka ludowa
inny
obcy
stereotyp
demonologia - Opis:
-
W społeczności dawnej wsi wiele rzeczy z otaczającego ją świata było wielką niewiadomą. Rodzące się ze strachu przed nieznanym lęki, przenoszono często na siły nadprzyrodzone, osoby o specyficznych cechach fizycznych lub chorobach, a także na przybyszów spoza danej społeczności. Istotną kwestią dla badacza jest odpowiedź na pytanie jak tego rodzaju koncepcje były ukazywane w sztuce ludowej, a także w jakich jej dziedzinach. Na podstawie badań literatury przedmiotu oraz wiedzy praktycznej jako twórcy ludowego przedstawiana jest analiza (wraz ze studium wybranych przykładów) kwestii szeroko ujętej inności w polskiej sztuce ludowej, zarówno w wąskim rozumieniu odnoszącym się do innych ludzi, jak w szerszym – do istot demonicznych uosabiających pewne cechy ludzkie, lub siły przyrody. Mimo że sztuka ludowa w dużej mierze skupia się na funkcji zdobniczej, obrzędowej i religijnej, to możemy odnaleźć w niej i przykłady przedstawień np. diabła, czarownicy czy żydowskich sąsiadów, czyli różnych kategorii inności. Wraz z rozwojem wiedzy, wizerunki bazujące w dużej mierze na stereotypach powoli zanikały, stając się co najwyżej częścią lokalnego folkloru, traktowane jako relikt dawnych czasów lub nieszkodliwa tradycja. Skupienie uwagi na kwestiach inności w sztuce ludowej pozwala na lepsze zrozumienie kultury ludowej, która w różnych formach trwa do dzisiaj, a także na pokazanie, jak pewne schematy myślowe i społeczne są adaptowane i przetwarzane przez twórców ludowych.
In der Dorfgemeinschaft der Vergangenheit waren viele Dinge in der umgebenden Welt eine große Unbekannte. Die aus der Furcht vor dem Unbekannten geborenen Ängste wurden oft auf übernatürliche Kräfte, Menschen mit bestimmten körperlichen Merkmalen oder Krankheiten und Fremde außerhalb der Gemeinschaft übertragen. Für den Forscher ist es wichtig, die Frage zu beantworten, wie und in welchen Bereichen der Volkskunst solche Konzepte dargestellt wurden. Auf der Grundlage eines Studiums der Literatur zum Thema und praktischer Kenntnisse als Volkskünstler wird eine Analyse (zusammen mit einer Untersuchung ausgewählter Beispiele) des Themas der weit gefassten Andersartigkeit in der polnischen Volkskunst erstellt, sowohl im engeren Sinne, der sich auf andere Menschen bezieht, als auch auf dämonische Wesen, die bestimmte menschliche Eigenschaften oder Naturkräfte verkörpern. Obwohl sich die Volkskunst weitgehend auf dekorative, rituelle und religiöse Funktionen konzentriert, finden wir auch Beispiele für Darstellungen von z. B. dem Teufel, einer Hexe oder jüdischen Nachbarn, d. h. verschiedenen Kategorien von Andersartigkeit. Mit der Entwicklung des Wissens verschwanden allmählich die größtenteils auf Stereotypen basierenden Darstellungen und wurden allenfalls Teil der lokalen Folklore, die als Relikt aus alten Zeiten oder als harmlose Tradition behandelt wurde. Die Beschäftigung mit Fragen des Andersseins in der Volkskunst ermöglicht ein besseres Verständnis der Volkskultur, die in verschiedenen Formen bis heute fortbesteht, und der Art und Weise, wie bestimmte Denk- und Gesellschaftsmuster von Volkskünstlern angepasst und verarbeitet werden.
In the community of the former village, many things from the world around it were a great unknown. Fears born from the fear of the unknown were often transferred to supernatural forces, people with specific physical features or diseases, as well as to newcomers from outside a given community. An important issue for the researcher is how these types of concepts were presented in folk art, and in what areas. Based on the secondary literature and practical knowledge as a folk artist, an analysis (together with the study of selected examples) is offered of the issue of broadly understood otherness in Polish folk art, both in the narrow sense referring to other people and in the broad sense including demonic beings embodying certain human features or forces of nature. Although folk art largely focuses on decorative, ritual, and religious functions, we can also find representations of, for example, the devil, a witch, or Jewish neighbours, i.e. of various categories of otherness. With the development of knowledge, images based largely on stereotypes slowly disappeared, becoming at most a part of the local folklore, treated as a relic of old times or a harmless tradition. Focusing on the issues of otherness in folk art allows for a better understanding of folk culture, which in various forms persists to this day, as well as of how certain thought and social patterns are adapted and processed by folk artists. - Źródło:
-
Kultura i Wartości; 2023, 36; 33-51
2299-7806 - Pojawia się w:
- Kultura i Wartości
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł