Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "deposit model" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-34 z 34
Tytuł:
Shale gas deposit model and preliminary resources estimation based on mud logging data on gas content variation
Model złoża gazu ziemnego w łupkach i zmienność ich gazonośności na podstawie profilowania gazowego
Autorzy:
Nieć, Marek
Musiał, Angelika
Auguścik, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216648.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
gas-bearing variability
shales
deposit model
zmienność gazonośności
łupki
model złoża
Opis:
The occurrence of gas confined in shales allows us to consider it as a component of the host rock. During drilling wells, the gas is released into the drilling fluid from finely ground gas-bearing rock particles. The amount of gas released can be determined on the basis of mud-gas logging; in addition, it is possible to determine the gas-content in shales expressed by the volume of gas released per mass unit of rock [m3/ton]. The gas content in the Ordovician and Silurian shales (Sasin formation and Jantar member respectively) in two selected wells in northern Poland was determined using this method. It has been found that clearly distinguishable, highly gas-bearing sections, which are separated by very poorly gas-bearing ones, can be determined in the well log. The increased gas content in shales can be observed in zones generally enriched in TOC. No direct correlation between TOC and gas-bearing capacity was found however, but the structure of TOC variability and the gas-bearing capacity described using variograms is identical. Correlations of the distinguished gas-bearing layers in the wells under consideration suggest a multi-lens or multi-layered reservoir model. The lack of natural boundaries in the shale gas reservoir means that they must be determined arbitrarily based on the assumed marginal gas-bearing capacity. In the case of several gas-bearing zones, numerous variants of interpretation are possible. In any case the low, best and high estimated resources may be evaluated, assigned to each borehole in the area with radii equal to the range of variogram of gas content in horizontal part of the well.
Występowanie gazu w łupkach w formie unieruchomionej pozwala przyjąć, że jest on składnikiem goszczącej go skały. W czasie wiercenia otworów uwalnia się on do płuczki z rozdrobnionych fragmentów skały gazonośnej. Ilość uwalnianego gazu można określić na podstawie profilowania gazowego i ustalić gazonośność łupków wyrażoną przez objętość gazu uwalnianego z jednostce masy skały [m3/tonę]. Taką metodą określona została gazonośność łupków ordowiku i syluru (odpowiednio formacji z Sasina i ogniwa Jantaru) w dwóch otworach w północnej Polsce. Stwierdzono, że: w profilu otworów wyznaczyć można wyraźnie wyróżniające się odcinki silnie gazonośne, które przedzielane są bardzo słabo gazonośnymi. Podwyższona gazonośność łupków ma miejsce w strefach ogólnie wzbogaconych w TOC. Nie stwierdzono bezpośredniej korelacji TOC i gazonośności, ale struktura zmienności TOC i gazonośności opisana za pomocą ich wariogramów jest identyczna. Korelacje wyróżnionych poziomów gazonośnych w rozpatrywanych otworach sugerują model złoża wielosoczewowo-warstwowego. Brak naturalnych granic złoża gazu w łupkach powoduje, że muszą być one określone w sposób umowny na podstawie przyjętej brzeżnej gazonośności. W przypadku występowania kilku stref gazonośnych interpretacja taka może być wykonana wariantowo. W otoczeniu każdego otworu wiertniczego w każdym przypadku można określić zasoby nisko, optymalnie i wysoko oszacowane w obszarze o promieniu równym zasięgowi wariogramu gazonośności w poziomym odcinku otworu.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2019, 35, 4; 27-46
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ generalizacji danych geometrycznych na dokładność prognoz deformacji terenu górniczego – zdefiniowanie problemu
The impact of geometric data generalization on the accuracy of deformation predictions of the mining area – framing of the problem
Autorzy:
Poniewiera, Marian
Sokoła-Szewioła, Violetta
Mierzejowska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166675.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
Numeryczny Model Złoża
deformacje terenu górniczego
Numerical Deposit Model
mining area deformation
Opis:
W artykule przedstawiono problematykę związaną z przygotowaniem danych o eksploatacji do celów obliczeń prognostycznych. Literatura przedmiotu jest bardzo bogata w zakresie stosowanych algorytmów, natomiast z doświadczeń praktycznych wynika, że kluczowe znaczenie ma również odpowiednie przygotowanie danych źródłowych. W artykule przeanalizowano tworzenie i edycję parcel eksploatacyjnych na podstawie numerycznego modelu złoża. Opisano sposób dwustronnej komunikacji między mapą numeryczną a programami prognozującymi deformację terenu górniczego. Przedstawiono automatyczne nadanie prognozowanej kategorii odkształceń obiektom z uwzględnieniem ich daty budowy. Wymieniono możliwości programu Geolisp w zakresie wizualizacji wyników obliczeń prognostycznych, wyszukiwania obiektów spełniających określone kryteria, sporządzania raportów, kolorowania budynków zgodnie z kategorią odkształceń itp.
This paper presents the issues related to the preparation of data on exploitation for the purpose of prognostic calculations. The literature on the subject is very rich in terms of the algorithms used, and practical experience shows that the preparation of relevant source data is also of key importance. The paper shows an analysis of the creation and edition of exploitation plots on the basis of a numeric model of the deposit. The method of bilateral communication between a numerical map and programs predicting deformation of a mining area has been described. Automatic assignment of the forecasted strain category to the objects has been presented, including their construction date. The possibilities of the Geolisp program in the scope of visualization of the results of prognostic calculations, searching for facilities meeting specific criteria, preparing reports, coloring of the buildings according to the category of deformations, etc. were listed.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2019, 75, 2; 1-6
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie oprogramowania Geolisp do budowy dynamicznego systemu informacji o przestrzeni górniczej
The use of the Geolisp software to build a dynamic information system about the mining area
Autorzy:
Poniewiera, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/113760.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
STE GROUP
Tematy:
Numeryczny Model Złoża
planowanie produkcji węgla
Numerical Mineral Deposit Model
planning for coal production
Opis:
W artykule omówiono możliwości programu Geolisp w zakresie sporządzania różnorodnej dokumentacji takiej jak: przekrój przez górotwór, tworzenie prognozowanej mapy wysokościowej, znajdowanie parcel o zadanych parametrach jakościowych, wykres miąższości złoża w ścianie, karta otworu wiertniczego, transformacja między różnymi układami współrzędnych, kontrola topologii, predykcja wybranego parametru w zadanym obszarze metodą krigingu i wiele innych.
The paper briefly presents the possibility of Geolisp in the preparation of various documents, such as: a cross section through the rock mass, the development of forecast altitudinal map, search for plots with specified quality parameters, wall thickness diagram, borehole card, transformation between different coordinate systems, topology control, prediction of the selected parameter in a given area kriging method, and many others.
Źródło:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji; 2017, 6, 3; 213-222
2391-9361
Pojawia się w:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projektowanie filara ochronnego szybu na podstawie modelu złoża
Designing of the shaft safety pillar based on numerical mineral deposit model
Autorzy:
Poniewiera, M.
Sokalla, K.
Wróbel, M.
Juzek, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/113552.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
STE GROUP
Tematy:
filar ochronny
Numeryczny Model Złoża
powierzchnia TIN
safety pillar
Numerical Mineral Deposit Model
TIN surface
Opis:
W artykule przedstawiono możliwość wykorzystania Numerycznego Modelu Złoża do projektowania filara ochronnego dla szybu wentylacyjnego w przykładowym pokładzie węgla na podstawie danych z otworów.
The paper presents the possibility of use Numerical Deposit Model to design of the safety pillar for the ventilation shaft in an exemplary coal seam, based on the data from the boreholes.
Źródło:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji; 2016, 1 (13); 178-189
2391-9361
Pojawia się w:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ generalizacji danych geometrycznych na dokładność prognoz deformacji terenu górniczego - budowa numerycznego modelu złoża
The impact of geometric data generalization on the accuracy of deformation predictions of the mining area - construction of a digital deposit model
Autorzy:
Poniewiera, Marian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1841066.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
STE GROUP
Tematy:
Numeryczny Model Złoża
deformacje terenu górniczego
mapa górnicza
Digital Deposit Model
mining surface deformation
mining map
Opis:
W artykule przedstawiono problematykę związaną z budową numerycznego modelu złoża, który może być podstawą przygotowania danych o eksploatacji do celów obliczeń prognostycznych. NMZ rozumiany jest tutaj jako baza danych wraz z oprogramowaniem pozwalającym w dowolnym punkcie na wyznaczenie koty wysokościowej, miąższości, opadu stropu itd. Spąg pokładu przedstawiamy w postaci siatki trójkątów TIN (Triangulated Irregular Network) o wierzchołkach w otworach geologicznych, kotach wysokościowych i uskokach. W analogiczny sposób tworzymy powierzchnię TIN miąższości węgla i kamienia, gęstości, zasiarczenia, przewidywanego podebrania spągu itp. Program umożliwia zwizualizowanie powierzchni przy pomocy izolinii oraz kolorowania. Możliwe jest wykonanie przekroju przez górotwór między dowolnymi punktami co stanowi doskonałą kontrolę wykonanego modelu. Rzutowanie dowolnych obiektów na powierzchnię obliczonych obniżeń pozwala na łatwe wykonanie prognozowanej mapy wysokościowej. Możemy również edytować powierzchnie: dodawać punkty, stopniować rozchodzące się zmiany, ekstrapolować, wygładzać i upraszczać. W artykule przeanalizowano tworzenie i edycję parcel eksploatacyjnych na podstawie numerycznego modelu złoża. Opisano sposób dwustronnej komunikacji między mapą numeryczną a programami prognozującymi deformację terenu górniczego. Wymieniono możliwości programu Geolisp w zakresie wizualizacji wyników obliczeń prognostycznych, wyszukiwania obiektów spełniających określone kryteria, sporządzania raportów, kolorowania budynków zgodnie z kategorią odkształceń itp.
The article presents the problems related to the construction of a digital model of the deposit, which may be the basis for the preparation of exploitation data for the purpose of prognostic calculations. DDM (Digital Deposit Model) is understood here as a database along with software allowing at any point for determining elevation points, thickness, roof lowering, etc. Seam floor is represented as a network of triangles TIN (Triangulated Irregular Network) with vertices located on borehole points, elevation datapoints and faults. In the same way, we create a TIN surface of coal and rock thickness, density, sulphate, anticipated floor dinting, etc. The program allows for visualization of the surfaces by means of isolines and coloring. It is possible to generate a cross-section through a rock mass between any points, which is an excellent verification tool of the model. Projecting of any objects to the surface of calculated lowering allows for easy preparation of the forecasted elevation map. We can also edit surfaces: adding points, gradating propagated changes, extrapolating, smoothing and simplifying. The article analyzes the creation and editing of exploitation parcels based on the digital deposit model. The method of bilateral communication between a digital map and mining area deformation forecast software. The possibilities of the Geolisp program in the scope of visualization of the results of prognostic calculations, searching for facilities meeting specific criteria, generating reports, coloring buildings according to the deformations category etc. were listed.
Źródło:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji; 2019, 8, 1; 136-146
2391-9361
Pojawia się w:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie jednolitej bazy danych geologicznych do tworzenia cyfrowego modelu geologicznego złoża węgla brunatnego Złoczew
Use of geological database to acquisition of Złoczew brown coal deposit geological model
Autorzy:
Borowicz, A.
Duczmal, M.
Ślusarczyk, G.
Frankowski, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/170613.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
złoże węgla brunatnego
bazy danych
model przestrzenny
model cyfrowy
model złoża
zagospodarowanie złóż
brown coal deposit
databases
spatial model
digital model
deposit model
development of deposits
Opis:
W artykule, w sposób syntetyczny przedstawiono realizowane w ostatnich latach prace nad Jednolitą Bazę Danych Geologicznych złoża węgla brunatnego Złoczew oraz wykorzystaniem jej przy aktualnie opracowywanym cyfrowym modelu geologicznym złoża. Tworzony w systemie MineScape przestrzenny model geologiczny złoża Złoczew, zarówno odwzoruje stan wiedzy o złożu na podstawie posiadanej dziś dokumentacji geologicznej, jak i pozwoli w przyszłości na aktualizowanie go nowymi informacjami geologicznymi o złożu z odwierconych otworów.
In this article Uniform Geological Database of Złoczew brown coal deposit which will be applied to acquisition of geological model of this deposit was presented. This MineScape System geological model bases on actual state of geological documentaction of Złoczew deposit. In the future updating of the model will be possible.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2014, 55, 2-3; 111-115
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Verification of the deposit model and determining the course of the fault in the entire rock mass
Autorzy:
Sokoła-Szewioła, Violetta
Poniewiera, Marian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24202592.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Akademia Morska w Szczecinie. Wydawnictwo AMSz
Tematy:
geology
mining
verification of mineral deposit model
mining numerical maps
discontinuity lines
faults
computer aided design
Opis:
This article presents results for the development of new methods of inserting discontinuity lines into the numerical model of the deposit in CAD systems. The main problem in creating a numerical model of the deposit is usually a very small number, as well as low reliability of the source data. Hence, the authors developed new algorithms for inputting discontinuities, which can be used in particular for conditions when a large number of discontinuities are present. The article offers algorithms for inputting discontinuities into the entire deposit model. The method of transferring faults from the higher seam to subsequent seams and determining the course of the fault in the entire rock mass has been described. The fault can be represented as a spatial mesh of triangles, just like the seam floor. Then the fault can be extended until it intersects with the next seam (with the next triangle mesh) using geostatistical methods. As a result, we determine the exact position of the discontinuity line in the next seam. The paper also presents several algorithms for checking the deposit model made using the methods developed by the authors, including the analysis of outliers (in terms of elevation and inclination), testing the variability of the fault throw, checking the distance between adjacent seams, and verifying the position of the deposit in relation to the existing workings and boreholes. It should be noted that the key issue while building a deposit model is a checking of the model, removal of the assumptions and, obviously, incorrect data in order to obtain the highest possible accuracy.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie; 2022, 72 (144); 95--101
1733-8670
2392-0378
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie programu Geolisp do tworzenia dokumentacji kartograficznej odkrywkowego zakładu górniczego
Application of Geolisp computer program to create cartographic documentation of opencast mining plant
Autorzy:
Poniewiera, M.
Maciejowska-Figiel, E.
Orwat, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951620.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
górnictwo odkrywkowe
mapy numeryczne
mapy górnicze
numeryczny model złoża
obliczanie objętości
opencast mining
numerical maps
mining maps
numerical deposit model
volume calculation
Opis:
W artykule przybliżono system obsługi kopalnianych map numerycznych Geolisp ze szczególnym uwzględnieniem modułu Odkrywki. Omówiono kolejne funkcje modułu i możliwość jego zastosowania przy tworzeniu dokumentacji kartograficznej w górnictwie odkrywkowym. W pierwszej części pokazane zostały sposoby tworzenia map górniczych na podstawie danych z pomiaru. Wyróżnione tu zostały metody wstawiania znaków umownych, linii oraz kreskowań niezbędnych przy tworzeniu tego typu dokumentacji. Następnie przedstawiono możliwości programu przy przetwarzaniu utworzonych map, między innymi: transformacja map między układami współrzędnych, przygotowanie rysunków do wydruku oraz tworzenie map pochodnych. W artykule omówiono istotne, z punktu widzenia górnictwa odkrywkowego, funkcje programu, a mianowicie: obliczanie objętości zwałowisk, tworzenie wykresów (przekroi i profili) oraz powierzchni NMT na podstawie utworzonych map wyrobisk górniczych. Powierzchnie te utworzyć można zarówno na podstawie warstwic jak i wykorzystując współrzędne stropu lub spągu pokładu np. zestawione w plikach tekstowych. Tak utworzone powierzchnie umożliwiają wizualizację elementów pokładu oraz zaplanowanie dalszych prac górniczych. Kolejno ukazano, jak na bazie utworzonej topologii wykonać mapę tematyczną. W tej części artykułu zostały pokazane kolejne kroki tworzenia parcel oraz kontrola ich topologii, a także sposób wygenerowania raportu parcel. Zaprezentowano także moduł, który służy do przygotowania produkcji. W końcowej części artykułu skupiono się na praktycznych przykładach wykorzystania tak utworzonej dokumentacji kartograficznej.
In this article was shown the ‘Geolisp’ system of numerical mining maps, taking into account an outcrop module. There have been discussed the subsequent functions of this module and a possibility of its use in creation of cartographic documentation in an opencast mining. There have been shown the ways of mining maps creation on the basis of the measuring data, in the first part of this article. The insertion methods of contractual signs, lines and crosshatchings were especially demonstrated here. Then it has been presented how to convert the created maps, inter alia: maps transformation between the coordinate systems, preparation of figures to printing and creation of derivative maps. In the article were discussed the main functions of ‘Geolisp’ program, namely: calculation of heaps volume, making of diagrams and profiles, and Triangular Irregular Networks based on created maps of mining excavations. These surfaces can be obtained from the contour lines or the altitude and situational coordinates of coal bed roof/floor juxtaposed in the text files. These surfaces enable to do a visualization of coal bed elements and plan the next mining works. It was also shown how to make a thematic map based on created topology. In this part of an article have been described the subsequent steps of parcels making and a control of their topology, and also the way of parcels report generating. It has been presented the module, which can be used to production preparation. The end of this article is focused on the practical examples of the use of cartographic documentation.
Źródło:
Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury; 2017, 64, 4/I; 435-447
2300-5130
2300-8903
Pojawia się w:
Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modelowanie blokowe skał stropowych pokładów węgla LW Bogdanka SA
Block modeling roof coal seam in LW Bogdanka SA
Autorzy:
Dyczko, A.
Kołomański, D.
Kowalczyk, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394253.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
opad skał stropowych
geologiczny model złoża
modelowanie blokowe
zanieczyszczenie urobku
LW Bogdanka
roof fall
geological deposit model
block modeling
contaminants in the winning
Opis:
Znajomość charakterystyki górotworu, wyrażonej ogólną jakością mas skalnych wraz z kombinacjami różnych parametrów geologicznych odgrywa istotną rolę w trakcie prowadzenia eksploatacji. Na podstawie tej informacji o górotworze wybierana jest technika eksploatacji złoża oraz projektowany taki sposób kierowania stropem, aby maksymalnie ograniczyć niebezpieczeństwo wystąpienia obwałów. Niestety często litologia skał stropowych jest tak zmienna, że trudno przewidzieć sposób ich zachowania się, zwłaszcza w momencie naruszenia górotworu eksploatacją. Aktualnie jednym z najczęstszych niekorzystnych zjawisk towarzyszących eksploatacji (zwłaszcza cienkich pokładów węgla) związanych z właściwościami stropu jest jego opad w postaci skały płonnej. Jej pojawienie się w urobku powoduje dodatkowe koszty oraz wpływa na obniżenie parametrów jakościowych produktu handlowego. Szczególnie problematyczne jest to zjawisko w przypadku prowadzenia eksploatacji strugowej, gdzie część stropu w wyrobiskach eksploatacyjnych jest odsłonięta (Dyczko i in. 2015). Artykuł przedstawia opis metodyki prowadzenia na bieżąco szczegółowych badań litologii skał stropowych pokładu węgla w chodnikach przyścianowych oraz w ścianach eksploatacyjnych wraz z postępem ściany. Jak wynika z prowadzonych badań, prognozowanie wielkości opadu stropu na etapie planowania robót górniczych może być istotną wskazówką dla zastosowania odpowiednich środków zaradczych, aby zminimalizować to zjawisko jeszcze przed uruchomieniem ściany. Może to znacząco obniżyć koszt prowadzonego procesu wydobywczego. Do prognozowania wielkości opadu skał przypokładowych posłużono się modelowaniem blokowym, dzięki któremu z powodzeniem określono ilość skały płonnej z opadu stropu, jaka może zanieczyścić urobek w analizowanej parceli wydobywczej. W artykule przedstawiano sposoby modelowania opadu skał stropowych będące efektem prac Zespołu Pracowni Pozyskiwania Surowców Mineralnych IGSMiE PAN i LW Bogdanka SA. W przyszłości proponowana metodyka może być wykorzystana do analizy przebiegu opadu stropu oraz wyliczenia masy opadających skał stropowych oraz kalibracji systemu ciągłego pomiaru jakości urobku w wyrobiskach górniczych.
Knowledge of the characteristics of the rock mass, expressed in terms of the overall quality of rocks, including combinations of different geological parameters and their relative significance to the whole rock mass, plays an important role in the course of mining operation. With this information we select the technique of mining the deposit and try to protect the roof to minimize the roof fall. Unfortunately, the lithology of roof rocks is often so variable that it is difficult to exactly predict their behavior, especially when the rock mass is violated by exploitation. Currently, one of the most of characteristic unfavorable phenomena related to the roof’s properties accompanying the mining operation, in particular mining of thin coal seams is the roof fall. Its appearance in the winning generates additional costs and reduces the quality parameters of the commercial product. This phenomenon is particularly problematic in the case of plow exploitation, where part of the roof in mining excavations is exposed. The article presents a description of the methodology of conducting detailed studies of roof rock lithology of the coal seam in longwall headings and in the longwalls with the current progress of the longwall. As it is clear from the conducted research, forecasting the size of roof fall in the planning stage of the mining operation can be an important indication for the use of appropriate measures to minimize this phenomenon before commencing the longwall, which can significantly reduce the cost of the mining process. To predict the amount of roof fall of the by-seam rocks, block modeling was used, through which the amount of waste rock from the roof fall was successfully determined, which can contaminate the output in the analyzed mining area. The article presented ways of modeling roof fall of rocks which are the result of the works of the Department of Acquisition of Mineral Resources of the Polish Academy of Sciences and LW Bogdanka SA. In the future, the proposed methodology can be used for analysis of the roof fall, for calculating the mass of the roof fall and calibration of continuous system for measuring the quality of the winning in the mine workings.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 92; 427-438
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Numeryczny model złoża oparty na parametrach jakościowych węgli kamiennych - Założenia Projektu
Numerical model of bituminous coal deposit constructed on the base of coal quality parameters - project assumptions
Autorzy:
Jelonek, I.
Poniewiera, M.
Gąsior, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/395013.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
górnictwo
węgiel kamienny
numeryczny model złoża
coal mining
hard coal
numerical model of deposit
Opis:
Celem projektu jest przygotowanie konkretnych rozwiązań pozwalających wprowadzić do polskiego górnictwa węglowego innowacyjny numeryczny model złoża oparty na parametrach petrograficznych węgli i uzupełniony o ich fizykochemiczne właściwości. Realizacja projektu obejmuje następujące etapy: 1) Stworzenie koncepcji gospodarczego wykorzystania wyników prac badawczych; 2) Opracowanie wersji startowej numerycznego modelu złoża; 3) Rozpoznanie rynku w zakresie zapotrzebowania na proponowane rozwiązanie; 4) Plan zabezpieczenia własności intelektualnej wyników badań oraz proponowanego rozwiązania. Wdrożenie nowej technologii w przemyśle węglowym powinno zapewnić zbyt na proponowane innowacyjne rozwiązanie, które wypełni lukę w dotychczasowych opracowaniach. Ciągle istnieje zapotrzebowanie na gotowe rozwiązania tego typu. Można się zatem spodziewać, że numeryczny model złoża oparty na wynikach badań petrograficznych będzie budził zainteresowanie zarówno w Polsce, jak i za granicą kraju. Jest to konkretne rozwiązanie, które przy odpowiednim rozreklamowaniu powinno znaleźć odbiorców w środowisku z branży zarówno górniczej, jak i koksowniczej czy też energetycznej.
The aim of the project is to develop practical solutions to enter the innovative numerical model of deposit, based on both petrographic characteristics and physicochemical properties of coal, to the Polish coal mining. The project includes the following steps: 1) The concept of economic utilization of research results; 2) The development of prototype version of the numerical model of deposit; 3) Identifying the market demand for the proposed solution; 4) The plan of intellectual property protection of research results and the proposed solution. Implementation of new technology into the coal industry should ensure sales and fill a gap in the existing studies. There is still a need for such ready-made solutions. Therefore, the demand for the numerical model of deposit based on the results of basic research is expected to occur both in Poland and abroad. With proper publicizing, this solution should attract customers from the coal mining, coke and energy sector.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2015, 91; 91-100
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gospodarka złożem Bełchatów z wykorzystaniem geologicznych modeli komputerowych
Models of "Bełchatów" deposit - sustainable deposit management
Autorzy:
Silarska, E.
Frankowski, R.
Kapusta, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/349027.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
cyfrowy model złoża
aktualizacja modelu
złoża
zasoby geologiczne
gospodarka złożem
digital model of deposit
updated model
deposits
geological resources
deposit management
Opis:
Posiadanie cyfrowych modeli złoża dla Pola Bełchatów i Pola Szczerców, ich bieżąca aktualizacja oraz nabyte umiejętności pozwalają na wykorzystanie zawartych w nich informacji w szerokim zakresie działań. Model daje możliwość tworzenia map, przekrojów geologicznych przez całe złoże, jego część lub projektowaną zabierkę z uwidocznieniem litologii, stratygrafii bądź jakości węgla w zależności od potrzeb. Użytkownik oprogramowania w sposób szybki i zdecydowanie dokładniejszy może dokonać stosownych obliczeń dla krótko- i długoterminowego planowania robót górniczych. Wygenerowane dane charakteryzują się dobrą jakością, zgodną z rzeczywistością stwierdzoną w wyniku prowadzonej eksploatacji.
The usage of continuously updated digital models of the Pole Bełchatów and Pole Szczerców fields as well as the know-how acquired allow for applying the information provided by them within a broad scope of activities. The model makes it possible to create maps, geological sections of the entire field, its part or the planned shortwall. It provides information concerning lithology, stratigraphy or coal quality - depending on the needs. The software user may calculate the necessary data for short- or long-term mining operations quickly and much more precisely. The generated data are of good quality and reflect the actual characteristics confirmed by the ongoing exploitation.
Źródło:
Górnictwo i Geoinżynieria; 2011, 35, 3; 317-330
1732-6702
Pojawia się w:
Górnictwo i Geoinżynieria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Możliwości wykorzystania programu MineScape do analizy modelu rozcięcia złoża rudnego
Possibilities of using MineScape software to analyze the model of cutting ore deposit
Autorzy:
Skrzypkowski, K.
Korzeniowski, W.
Gądek, A.
Misiak, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/972416.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
model złoża rudnego
rozcięcie złoża
projektowanie eksploatacji
model of ore deposit
cut of deposit
design of exploitation
Opis:
Współczesna podziemna eksploatacja złóż surowców mineralnych coraz częściej związana jest z pakietami oprogramowania geologiczno-górniczego, które wspierają prace projektantów od momentu poszukiwania złoża, określenia wielkości jego zasobów, jakości kopaliny, warunków geologicznych, hydrogeologicznych, tektonicznych poprzez planowanie udostępnienia i rozcięcia złoża. Planowanie produkcji jest jedną z najważniejszych czynności wykonywanych w trakcie prowadzenia projektu górniczego, ponieważ pozwala na założenie konkretnych wyników produkcyjnych kopalni w odniesieniu do jednostki czasu, a następnie umożliwia weryfikację stopnia realizacji zamierzonego planu. Obecnie komputerowe wspomaganie projektowania znajduje zastosowanie do codziennego lub długoterminowego planowania wydobycia z uwzględnieniem ograniczeń złożowych, jakościowych, ilościowych i kosztowych. W artykule przedstawiono wybrane formy złóż rudnych. Na podstawie kilkudziesięciu otworów wiertniczych o długości do 300 m przedstawiono przykładowy fragment modelu rozcięcia złoża rudnego z zastosowaniem komputerowego wspomagania projektowania robót górniczych. Poprzez zastosowanie nowoczesnego programu komputerowego – ABB MineScape o budowie modułowej określono możliwości usprawnienia procesu zagospodarowania przyszłych rejonów eksploatacji. W szczególności przedstawiono rozmieszczenie otworów wiertniczych, na podstawie których wykonano przekroje z przedstawieniem przykładowych miąższości warstw litostratygraficznych, uwzględniając również deformacje nieciągłe w formie uskoków oraz strefy okruszcowane. Dla modelu blokowego zostały obliczone zasoby z priorytetem dla metalu nr 1 oraz 2. W ostatniej części artykułu zaproponowano sposób rozcięcia płytko zalegającego złoża rudnego. Stopień wykorzystania złoża określono dla komorowo-filarowego systemu eksploatacji.
The contemporary underground mining of raw minerals is more and more associated with geological and mining software packages which support the work of designers from the moment of the exploration of a deposit, determination of its size and quality, geological, hydrogeological and tectonic conditions, by planning the development and cutting of the deposit. Production planning is one of the most important activities carried out in the course of a mining project, because it allows to set specific production results of a mine in relation to a time unit, and then allows for a verification of the degree of completion of the assumed plan. At present, computer-aided design is applicable to daily or long-term output planning taking deposit, qualitative, quantitative and cost constraints into account. In the article, selected forms of ore deposits were presented. On the basis of several dozen boreholes up to 300m in length, an exemplary fragment of the ore cutting model using computer-aided design of mining works was presented. By using modern computer software - ABB MineScape with modular construction, the possibilities of improving the process of development of future exploitation areas have been determined. In particular, the arrangement of boreholes, based on which ones the cross sections were made with, present the exemplary lithostratigraphic thickness of layers, including the location of discontinuous deformations in the form of faults, and an ore bearing zone. For the block model, resources with priority for metal No. 1 and 2 were calculated. In the last section of the article, the cutting idea for a shallow ore deposit has been presented. The degree of effective use of the deposit has been analysed for the room and pillar mining method.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 103; 91-102
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Model geologiczny złoża kopaliny – sposób konstrukcji, rola i znaczenie w procesie planowania i harmonogramowania eksploatacji
The geological model of deposit – the method of construction, role and meaning in the process planning and scheduling of exploitation
Autorzy:
Kowalczyk, I.
Galica, D.
Dyczko, A.
Kołomański, D.
Mól, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394967.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
LW Bogdanka SA
model geologiczny złoża
strategia spółki
Lublin Coal Bogdanka SA
geological model of the deposit
company’s strategy
Opis:
Lubelski Węgiel Bogdanka SA na początku 2015 roku przedstawiła aktualizację strategii spółki do 2020 roku, która zawierała kilka scenariuszy zakładających dalszy rozwój kopalni i eksploatację w obszarach przylegających do OG „Puchaczów V”. Każdy ze scenariuszy budowany był na podstawie geologicznego modelu złoża i harmonogramu produkcji do sczerpania zasobów, przyjmując różne warianty udostępnienia złóż perspektywicznych. Tak przygotowane harmonogramy były podstawą dla konstrukcji modelu ekonomiczno-finansowego spółki na przyszłe lata. Model złoża to cyfrowa, komputerowa prezentacja złoża kopaliny przedstawiająca wybrane aspekty geologii złoża, w tym jego położenie, geometrię oraz przestrzenne zróżnicowanie jakości. Model złoża to przede wszystkim narzędzie czy też warsztat pracy geologa interpretującego i dokumentującego budowę geologiczną złoża. Ułatwia on stworzenie dokładnego, przestrzennego opisu struktury złoża, jakości kopaliny, warunków hydrogeologicznych, geologiczno-inżynierskich i innych. Możliwości wizualizacyjne stanowiące nieodłączną część narzędzi informatycznych do modelowania złóż ułatwiają zrozumienie budowy geologicznej nawet bardzo skomplikowanych złóż i pozwalają zaprezentować ją w interesujący sposób. Geologiczna baza danych, będąca zwykle elementem systemu do modelowania złoża, ułatwia zarządzanie dużymi zbiorami danych geologicznych i jest niezwykle pomocne przy kontroli jakości tych danych. Początkiem realizacji każdego planu produkcji jest cyfrowy model złoża, który jest fundamentem efektywnego zarządzania bazą zasobową każdej kopalni. W ocenie praktycznej, prawidłowo wykonany model złoża pozwala na dokładne określenie zasobów geologicznych z uwzględnieniem danych jakościowych i ilościowych. Jest on podstawą dla wariantowej analizy harmonogramów produkcji. Niniejszy artykuł przedstawia opis procesu tworzenia modelu geologicznego dla złóż perspektywicznych LW Bogdanka SA .
At the beginning of 2015, Lublin Coal Bogdanka SA submitted an updated version the Company’s strategy to 2020, which included several scenarios which assume continued development and exploitation of mines in areas adjacent to the Puchaczów V mining area. Each scenario was built on the basis of the geological model of the deposit and the production schedule for the exhaustion of resources taking in deposits different variants provide prospective deposits . Based on the calculated schedules, the Company’s economic and financial models for the future were created. The geological model is a digital, computer representation of a mineral deposit, representing some aspects such as: its localization, geometry and spatial differentiation of quality minerals. The deposit model is primarily a tool or workshop for geologist interpreting and documenting the geological structure of the deposit. It facilitates the creation of: an accurate description of the spatial structure of deposits, the quality of the mineral, hydrogeology, geological engineering and others. Visualization is an integral part of the tools for modeling deposits which provides an the understanding of the geological structure of complex deposits and allows the user to present it in an interesting manner. The geological database, which is usually part of the system modeling of the deposit, facilitates the management of large collections of geological data and makes it easier to control the quality of the data. The beginning of the implementation of each production plan is a digital model of the deposit, which is the base for the effective management of the resource base of each mine. According to practice, the reliable model of the deposit allows geological resources to be measured precisely, taking the qualitative and quantitative data into account. Respective variants are prepared on the basis of the created model. This article provides a description of the process of creating a geological model for prospective deposits of LW Bogdanka SA .
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 92; 413-425
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Methods of introducing a discontinuity line into a numerical model of a hard coal deposit
Autorzy:
Sokoła-Szewioła, Violetta
Poniewiera, Marian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24202543.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Akademia Morska w Szczecinie. Wydawnictwo AMSz
Tematy:
geology
mining
numerical model of mineral deposit
mining numerical maps
discontinuity lines
faults
AutoCAD Civil 3D
Opis:
The largest problem that we encounter when creating a numerical model of a hard coal deposit is to insert discontinuity lines representing faults, seams junction lines, wedging, etc. The faults introduced on the map of the seam are mostly flat polylines, while we do not know the altitude ordinate. In order to determine the spatial position of the faults, authoring methods have been developed and implemented in the Geolisp software and in the CAD system. This article presents the method based on calculating the spatial position of the fault with respect to the existing contours, which arrive at it from both sides, the method based on the assumption that the inclination of the seam in front of and behind the fault is constant, the procedure involving the performing of independent surfaces of the upthrow and downthrow side with extrapolation by the Kriging method, and the procedure requiring the transfer of the fault from the above-lying seam or a Carboniferous roof. The solutions given in the article are successfully used in most mines in Poland. The correct introduction of the fault course is important for the accuracy of forecasting the impact of the mining operations on the rock mass and the surface area.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie; 2022, 71 (143); 81--89
1733-8670
2392-0378
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A New Look at the Geological Structure of the Knurów Hard Coal Deposit in Light of Model Tests
Autorzy:
Sosnowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2064303.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
STE GROUP
Tematy:
model research
3D model of the deposit
fault zones
fold zones
badania modelowe
strefy uskokowe
złoże węgla kamiennego
strefa fałdowa
Opis:
The Knurów hard coal deposit is characterized by rich fold and fault tectonics and diverse morphology of the overburden. The deposit contains a fold zone called Knurów anticline and four complex of faults with the total amplitudes reaching up to several dozen meters. While making a 3D model of the deposit, a range of complications related to the correct interpretation of the running and development of the aforementioned tectonic structures were encountered. Additional data were begun to be introduced during the detailed analysis of the 3D model being made in stages, thereby forcing the software to perform the modeling according to preset assumptions. This process covered such areas of the deposit that were poorly explored or documented to an extent requiring an intervention from a geologist.
Źródło:
New Trends in Production Engineering; 2020, 3, 1; 186--196
2545-2843
Pojawia się w:
New Trends in Production Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modelowanie tektoniki na przykładzie złoża węgla brunatnego „Solntsevskoye”
Modeling of the tectonic faults on the example of brown coal deposit “Solntsevskoye”
Autorzy:
Gądek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/169725.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
model
złoże
pokład
uskok
MineScape
deposit
seam
fault
Opis:
Zbudowanie spójnego modelu strukturalnego serii pokładów węgla, rozszczepionych i zaburzonych bogatą tektoniką stanowi wyzwanie zarówno dla twórca modelu jak i dla metody oraz użytego narzędzia. Ten artykuł opisuje to wyzwanie oraz metodę zastosowaną do modelowania konkretnego złoża o takiej właśnie charakterystyce.
Building a consistent structural model of the series of coal seams, containing seam splits and affected by a complex system of tectonic faults constitutes a challenge for the model creator as well as the modeling method and the tool adopted. This article describes that challenge and the method employed to model a particular deposit of characteristics meeting these criteria.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2013, 54, 2; 180-190
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prognoza zmian stosunków wodnych w rejonie planowanej eksploatacji złoża siarki zalegającego pod Jeziorem Osieckim k. Tarnobrzega
Prognosis of water system changes in the vicinity of planned exploitation of sulphur deposits situated under the Osieckie Lake near Tarnobrzeg
Autorzy:
Haładus, A.
Kulma, R.
Pantula, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063154.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
model hydrogeologiczny
odwadnianie złoża
obliczenia prognostyczne
hydrogeological model
sulphur deposit dewatering
prognostic calculations
Opis:
Opracowany model hydrogeologiczny i wykonane na nim obliczenia symulacyjne umożliwiły przedstawienie prognozy warunków wodnych w piętrze czwartorzędowym, spowodowanych planowaną eksploatacją części złoża siarki zalegającego pod Jeziorem Osieckim. Wydobycie prowadzone metodą podziemnego wytapiania stanie się możliwe po zmianie sposobu odwadniania obszaru górniczego. Zakłada on przegrodzenie jeziora groblą ziemną, sczerpanie wody z południowej części i utworzenie w niej kilku rząpi. Pompowana z nich woda, z sumaryczną wydajnością około 5000 m3/d, zapewni wymagane obniżenie zwierciadła wód gruntowych również w warunkach tworzącej się niecki osiadań. W pozostałej, północnej części jeziora zachowane zostaną dotychczasowe warunki środowiskowe, co jednak będzie wymagać doprowadzenia czystych wód powierzchniowych w ilości około 1400 m3/d.
The hydrogeological model along with prognostic calculations allowed for presenting the prognosis of water condition changes within the Quaternary multiaquifer formation as a result of planned exploitation of the sulphur deposit situated under the Osieckie Lake. Sulphur extraction with use of underground melting will become possible after changing the way of deposit dewatering. It includes lake partition with the earth weir, water pumping out from the southern part of the lake and the creation of several mining sumps. Their total discharge of ca. 5000 m3/d will assure required depression of the groundwater table also under the conditions of land subsidence. In the northern part of the lake, the current environmental conditions will be retained. However, a supply of uncontaminated surface water with the rate of 1400 m3/d will be required.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/1; 147-152
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effect of scale deposits on the internal surfaces of the tubes on the superheater operation
Autorzy:
Trojan, M.
Taler, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/240190.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
steam superheater
scale deposit
heat exchanger
numerical model
ogrzewacz pary
wymiennik ciepła
model numeryczny
Opis:
A mathematical model of the steam superheater exchanger with distributed parameters has been developed. Scale deposits were assumed to be present on the internal tube surfaces. It was assumed that the inner tube surfaces are covered by a thin layer of scale deposits. The finite volume method was used to solve partial differential equations describing flue gas, tube wall and steam temperature. The developed modeling technique can especially be used for modeling tube heat exchangers when detail information on the tube wall temperature distribution is needed. The numerical model of the superheater developed in the paper can be used for modeling of the superheaters with complex flow arrangement accounting scales on the internal tube surfaces. Using the model proposed the detailed steam, wall and flue gas temperature distribution over the entire superheater can be determined. The steam pressure distribution along its path flow and the total heat transfer rate can also be obtained. The calculations showed that the presence of scale on the internal surfaces of the tubes cause the steam temperature decrease and the heat flow rate transferred from the flue gas to the steam. Scale deposits on the inner surfaces of the tubes cause the tube wall temperature growth and can lead to premature wear of tubes due to overheating.
Źródło:
Archives of Thermodynamics; 2013, 34, 4; 73-91
1231-0956
2083-6023
Pojawia się w:
Archives of Thermodynamics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geostatystyczna estymacja parametrów jakości węgla brunatnego w polu Bełchatów wykorzystująca znajomość zmienności lokalnej
Geostatical estimation of lignite qualitative parameters using knowledge of local variability on example of Bełchatów area
Autorzy:
Bartuś, T.
Słomka, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217008.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
złoże węgla
węgiel brunatny
Bełchatów
geostatyczny model
semiwariogram bezwzględny
lignite deposit
geostatistical model
omnidirectional semivariograms
Opis:
Złoże węgla brunatnego Bełchatów położone jest w centralnej Polsce w rowie tektonicznym Kleszczowa. Przedmiotem badań była lokalna, horyzontalna zmienność wybranych parametrów złożowych, przeanalizowana geostatystycznie za pomocą semiwariogramów. Podstawę badań stanowiły wyniki specjalnie wykonanego opróbowania niewielkiego fragmentu złoża (pola doświadczalnego o rozmiarach poziomych 8 x 8 m), położonego w centralnej części pola Bełchatów. W pobranych próbach węgla oznaczono: zawartość wilgoci całkowitej, zawartość popiołu, wartość opałową i zawartość siarki całkowitej w stanach roboczych. Uzyskane opisy zmienności wymienionych parametrów w lokalnej skali obserwacji wykorzystano do geostatystycznego modelowania ich struktury zmienności w większej, regionalnej skali obserwacji odpowiadającej jednorodnym geologicznie obszarom pola Bełchatów (A1 i C). Umożliwiło to zmodyfikowanie postaci modeli regionalnych przez doprecyzowanie ich przebiegu szczególnie w zakresie niewielkich odległości, mniejszych od minimalnego rozstawu między punktami rozpoznania. Przeprowadzone procedury weryfikacyjne nie ujawniły jednak znaczącej poprawy estymacji parametrów w punktach złoża przy zastosowaniu zmodyfikowanych modeli wykorzystujących informację o zmienności lokalnej parametrów węgla w stosunku do modeli opartych wyłącznie na danych rutynowego opróbowania złoża. W związku z dużą różnorodnością zaburzeń występujących w złożu Bełchatów oraz tym, że badania lokalnej, poziomej zmienności parametrów węgla ograniczono do jednego, izolowanego fragmentu złoża (pole doświadczalne), otrzymanych wyników nie należy ekstrapolować na całe pole Bełchatów. Poziomy lokalnej zmienności badanych parametrów mogą się różnić w zależności od rejonu i analizowanego poziomu stratygraficznego. Z powyższych względów, prezentowane wyniki należy traktować w sposób przyczynkowy i wymagający przeprowadzenia dodatkowych badań zmienności lokalnej w innych częściach pola Bełchatów.
Bełchatów lignite deposit is located in the central part of Poland into the tectonic Kleszczów graben. The theme of research was local, horizontal variability of the chosen deposit parameters, geostatisticaly analysed by semivariograms. The base for the researches was results of the specially sampling of the small part the deposit (experimental area with horizontal size 8 x 8 m) located in the central part of Bełchatów deposit. The lignite samples has been annalysed regarding moisture, ash content, calorific value and sulfur content in the as received state. Obtained locale scale variability descriptions of the lignite parameters has been used to the geostatistical modeling variability structures into the bigger, regional parts of the Bełchatów deposit (geologicaly homogeneous areas A1 and C). This enabled us to modify the regional models by specifying semivariograms, especially in small range, smaller than the minimum range between deposit identification grid. Executed analysis didn't reveal any significant improvement of the modeling quality which uses local variability information of the lignite parameters towards the classic modeling which is based on geostatistical regional models extrapolation. With reference to huge variability of perturbance in the Bełchatów deposit and fact that the local horizontal lignite parameters variability research was reduced to the one isolated part of the deposit (experimental area), received results cannot be extrapolated to the whole Bełchatów area. The levels of the local variability of researched parameters can depends on analysed area and stratigraphics horisonts. For this reason presentated results should be treated in contributory way and some confirmation research should be done in the other parts of the Bełchatów area.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2009, 25, 2; 5-22
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powrót do źródeł, czyli stare i nowe dane w modelowaniu złóż
Return to sources, that is, old and new data in modeling of the deposits
Autorzy:
Sołowczuk, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/169823.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
dane geologiczne
gromadzenie danych
informacja geologiczna
materiały archiwalne
model przestrzenny złoża
kompas geologiczny
geological data
geological data collection
geological information
archives
spatial model of the deposit
geological compass
Opis:
Artykuł przedstawia tematykę wybranych źródeł danych oraz sposobu ich pozyskiwania dostępnych w przeszłości oraz dzisiaj, które mogą być wykorzystane w modelowaniu złóż. Zwrócono też uwagę na podstawowe zasady tworzenia modeli przestrzennych oraz sposoby efektywnego wykorzystania źródeł danych oraz informacji poprzez wykorzystanie obecnie dostępnych technologii. Szczególną uwagę poświęcono też danym i informacjom pochodzącym z materiałów archiwalnych.
This article presents the topics of selected data sources and how they are available in the past and today that can be used in modeling the fields. Also highlighted are the basic principles of spatial modeling and ways to make efficient use of data and information sources by using existing technologies. Particular attention has also been paid to archival data and information.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2017, 58, 2; 21-26
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
3D block modelling of the Sin Quyen IOCG deposit, North Vietnam
Autorzy:
Hao, Duong Van
Nguyen, Dinh Chau
Klityński, Wojciech
Zygo, Władysław
Nowak, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27310153.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
North Vietnam
iron oxide copper deposits
3D model
resources
deposit development
Opis:
The IOCG Sin Quyen deposit is located in the Red River shear zone of North Vietnam. The ore bodies are known as hydrothermal veins and are hosted in Proterozoic metapelite. A block modelling approach was used to build a 3D model of the ore bodies. An analysis was carried out on Surfer 11 computer software using the archival data recorded from several dozen boreholes distributed within the study area, as well as data obtained from the mineral and chemical analysis of 50 samples collected recently in the deposit. The ore bodies generally trend in a NW-SE direction with an average azimuth of 107° and dip of around 70°.The Cu content in the ore bodies is inhomogeneous. In the bed extension direction, the exponential correlation of Cu concentration in ore bodies is recognized within 2,500 m, while in the direction perpendicular to the bed strike, the exponential dependence is observed on 500 m of distance. The high-grade mineralisation of copper within the ore bodies is often at the altitude interval from ∼100 m to ∼150 m above sea level (asl). These bodies are also rich in uranium and gold bearing minerals. The total resources of Cu, U and Ag were estimated and amount to 361,000; 12.7 and 11.87 tonnes respectively. The model indicates the downward extension of some ore bodies to below 300 m beneath the ground surface.
Źródło:
Geology, Geophysics and Environment; 2023, 49, 2; 175--195
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:
Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Plony i chemizm roślin wielowariantowego doświadczenia na modelowym złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej. Część II (lata 2012 – 2013)
Crops and chemism of plants of a multivariant model experiment on coal combustion waste deposits. Part II (2012 – 2013)
Autorzy:
Siuta, J.
Dyguś, K. H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/401139.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
modelowe złoże popiołu
plonotwórcza efektywność
chemizm roślin
komposty
osad ściekowy
nawóz NPK
model ash deposit
yield-forming efficiency
chemism of plants
composts
sewage sludge
NPK fertilizer
Opis:
W doświadczeniu modelowym na gruncie popiołowym badano rekultywacyjną efektywność kompostów wyprodukowanych ze zmieszanych odpadów komunalnych (Radiowo i ZUSOK), kompostów z odpadów zieleni miejskiej (Complex), masy roślinnej trawników osiedlowych (roślinny) i komunalnego osadu ściekowego oraz nawozu mineralnego (NPK – bez nawożenia organicznego). Doświadczenie zapoczątkowano w roku 2005 i kontynuowano do końca roku 2013. Plony roślin zbierano i analizowano w latach 2005, 2006 i 2011–2012. W latach 2007–2010 nie prowadzono zabiegów agrotechnicznych, ograniczając się do obserwacji naturalnej (spontanicznej) sukcesji roślin. Rekultywacyjne dawki kompostów i osadu ściekowego mierzono objętościowo, toteż różniły się one pod względem zawartości suchej masy, zawartości substancji organicznej i składników mineralnych w suchej masie. Sumaryczne plony suchej masy roślin (w latach 2005–2013) były największe w wariancie Complex, następnie w wariantach Radiowo i roślinnym, a najmniejsze w wariancie ZUSOK. Plonotwórcza efektywność nawozu NPK była mniejsza od wariantów kompostowych i osadowego. Natomiast plonotwórcza efektywność osadu ściekowego była mniejsza od jego potencjału nawozowego, ponieważ był on nieustabilizowany i trudny od wymieszania z podłożem. Pokazano potencjał plonotwórczy roślin na doświadczalnych złożach odpadów paleniskowych nawożonych kompostami i osadami ściekowymi oraz przykłady obiektów zastosowania osadów ściekowych do biologicznej rekultywacji składowisk i zwałowisk.
Reclamation efficiency of composts produced from the mixture of municipal waste (Radiowo and ZUSOK), urban green waste composts (Complex), housing estate lawn mowing waste (plants) and sewage sludge, as well as mineral fertilizer (NPK – without the use of any organic fertilizer), was assessed in a model experiment on an ash soil. The experiment was launched in 2005 and continued until the end of 2013. Crops were collected and subjected to the analysis in 2005, 2006 and between 2011 and 2012. In the period between 2007 and 2010 no agrotechnical treatments were carried out, with the experiment being limited to mere observation of the natural (spontaneous) succession of plants. Reclamation doses of composts and sewage sludge were measured quantitatively, therefore they differed in the content of dry matter as well as in the contents of organic substances and minerals in the dry matter. The largest aggregated dry matter yield of plants (2005–2013) was reported in the Complex variant, and similarly, in the Radiowo and plant variants, whereas the ZUSOK variant reported the lowest aggregated dry matter field of plants. The yield-forming efficiency of NPK fertilizer was lower than in the case of compost and sludge variants. However, the field-forming efficiency of sewage sludge was lower than its fertilization potential as it was unstable and difficult to mix with the experimental soil. The results showed the yield-forming potential of plants on the experimental coal combustion waste deposits fertilized with composts and sewage sludge as well as the examples of the sites where sewage sludge could be used for the biological reclamation of landfills and spoil tips.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2015, 42; 47-62
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geochemical modeling of the Cu-Ag deposits from the Lubin-Głogów Copper District (Poland) supported by lithological modeling
Modelowanie geochemiczne złóż Cu-Ag LGOM wspomagane modelowaniem litologicznym
Autorzy:
Wasilewska-Błaszczyk, M.
Mucha, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216685.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Cu-Ag deposit
3D lithological model
3D geochemical model
Plurigaussian simulation
złoże Cu-Ag LGOM
litologiczny model 3D
geochemiczny model 3D
symulacja Plurigaussian
Opis:
The most important reasons for the limited credibility of 3D geochemical models of the Cu-Ag deposits (The Lubin-Głogów Copper District) are unfavorable statistical characteristics of the main metals (Cu, Ag), and the unfavorable structure of their variability with a relatively poorly marked non-random component of variability. It is hoped that the accuracy of geochemical models can be increased by previous lithological modeling of a given deposit. This is due to significant differences in mean Cu content in both the main lithological series (carbonates, shales and sandstones) and individual lithological units within them, which justifies separate geochemical modeling of each. The paper presents the results of the comparison of the reliability of 3D modeling of Cu content carried out in both individual and main lithological units of the Cu-Ag Rudna deposit (The Lubin-Głogów Copper District). The 3D lithological models were made using ordinary kriging (main lithological units) and Plurigaussian simulation (individual lithological units). The 3D estimation of Cu content within lithological models was carried out using the ordinary kriging (OK ) and squared inverse distance (ID2) methods. The verification of the accuracy of Cu estimates in the 3D model using spot samples of the test data set has shown only a slight increase in the accuracy of the estimates of Cu content within the individual lithological units of the shale series compared to the estimates of Cu content in the whole main lithology. In most cases, 3D models of Cu content carried out using the ordinary kriging method are slightly more accurate than the analogous squared inverse distance weighting method.
Ważniejszymi przyczynami ograniczonej wiarygodności modeli geochemicznych 3D złóż Cu-Ag LGOM są niekorzystne cechy statystyczne zawartości metali podstawowych (Cu, Ag) oraz niekorzystna struktura ich zmienności ze stosunkowo słabo zaznaczonym nielosowym składnikiem zmienności. Pewne nadzieje na zwiększenie dokładności modeli geochemicznych budzi poprzedzenie jego konstrukcji modelowaniem litologicznym złoża. Wynika to ze zróżnicowania poziomów średnich zawartości metali zarówno między podstawowymi seriami litologicznymi (węglany, łupki i piaskowce) jak i pomiędzy wyróżnionymi w ich obrębie litologiami szczegółowymi, co uzasadnia wykonywanie modelowania geochemicznego oddzielnie dla każdego z nich. W artykule przedstawiono wyniki porównania wiarygodności modelowania 3D zawartości miedzi indywidualnie w podstawowych i szczegółowych wydzieleniach litologicznych we fragmencie złoża Cu-Ag Rudna (LGOM). Modele litologiczne 3D wykonano metodami krigingu zwyczajnego (litologie podstawowe) i symulacji Plurigaussian (litologie szczegółowe). Do szacowania 3D zawartości Cu w obrębie modeli litologicznych wykorzystano metody krigingu zwyczajnego i odwrotnej odległości do drugiej potęgi. Weryfikacja dokładności oszacowań zawartości Cu w modelu 3D, wykonana punktowo na podstawie zbioru testowego, wykazała jedynie niewielki wzrost dokładności oszacowań zawartości Cu w obrębie szczegółowych wydzieleń litologicznych serii łupkowej w porównaniu z oszacowaniami zawartości Cu w tej litologii podstawowej traktowanej jako całość. W zdecydowanej większości przypadków modele 3D zawartości Cu w wydzieleniach litologicznych wykonane metodą krigingu zwyczajnego cechują się nieco wyższą dokładnością niż analogiczne modele wykonane metodą z wagowaniem na odwrotność odległości do 2 potęgi.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2017, 33, 4; 63-78
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie modelu złoża w długoterminowym prognozowaniu zawartości siarki S T/R w węglu brunatnym dostarczanym do Elektrowni Bełchatów
The use of the deposit model in long term forecasting of sulfur content S T/R in brown coal supplied to Belchatow Power Plant
Autorzy:
Ptak, Miranda
Kasztelewicz, Zbigniew
Gądek, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029218.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
prognoza zawartości siarki w węglu
model jakościowy złoża
coal sulfur content forecast
deposit quality mode
Opis:
Realistyczne długoterminowe prognozowanie parametrów węgla dostarczanego z Kopalni do Elektrowni Bełchatów i efektywne zarządzanie i stabilizowanie zawartości siarki w węglu dostarczanym do Elektrowni pozwala na optymalną, ze względu na wydajność i ciągłość funkcjonowania, eksploatację Instalacji Odsiarczania Spalin w elektrowni. Artykuł omawia założenia i sposób opracowania długoterminowej prognozy parametrów jakościowych zbiorczej strugi węgla dostarczanego z Kopalni Bełchatów do Elektrowni Bełchatów. Przedstawiony w artykule proces to aktualny przykład praktycznego wykorzystanie funkcjonującego w Dziale Technologii Górniczej systemu wspomagania planowania robót górniczych działającego w oparciu o stworzony i aktualizowany w Dziale Geologicznym Kopalni cyfrowy model złoża.
Realistic long-term forecasting of the parameters of coal supplied from the Mine to the Belchatow Power Plant allows for optimal, in terms of efficiency and uninterrupted operation, usage of the fumes desulphurization installation operating in the power plant . The article discusses the assumptions and means of developing a long-term quality parameter forecast for the collective coal stream delivered from the Bełchatów Mine to the Bełchatów Power Plant. The process presented in the article is an up to date example of practical use of mine planning system functioning in the Mining Technology Department, operating on the basis of a digital deposit model created and periodically updated in the Geological Department of the Belchatow Mine.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2021, 62, 1; 17--22
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Model litologiczny 3D przy zastosowaniu technik interpolacyjnych i symulacji geostatystycznej (na przykładzie złoża Cu-Ag Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego)
3D lithological model using by interpolation and simulation methods (on an example of the Cu-Ag deposit, Legnica-Głogów Copper District)
Autorzy:
Wasilewska-Błaszczyk, M.
Twardowski, M.
Mucha, J.
Kaczmarek, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061757.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
interpolacja
symulacja multigaussowska (multinormalna)
model litologiczny 3D
złoże Cu-Ag LGOM
interpolation
Plurigaussian simulation
3D lithological model
Cu-Ag LGOM deposit
Opis:
W artykule podjęto próbę oceny dokładności trzech odmiennych procedur tworzenia modelu litologicznego 3D złoża z wykorzystaniem: interpolacji metodami deterministycznymi lub geostatystycznymi, ustandaryzowanej metody interpolacji stosowanej w KGHM Polska Miedź S.A. i geostatystycznej symulacji multigaussowskiej (multinormalnej) (ang. Plurigaussian simulation). Wymienione procedury zastosowano do budowy modeli litologicznych 3D wydzieleń podstawowych we fragmencie złoża Cu-Ag Legnicko- -Głogowskiego Okręgu Miedziowego LGOM (ZG Rudna). Dokładność trzech procedur wykorzystanych do budowy modeli litologicznych oceniono ilościowo na podstawie wielkości średnich względnych absolutnych błędów oszacowania miąższości serii litologicznych w modelach 3D. Przyjmują one wartości z zakresu od 6% do 13%. Zbliżone wartości błędów świadczą o porównywalnej skuteczności zastosowanych 3 procedur, pomimo istotnie różniących je algorytmów obliczeniowych i odmiennego sposobu definiowania przestrzeni interpolacyjnej 3D. Nie wykazano również znaczących różnic w poziomie dokładności prognozowania przebiegu granic serii węglanowej, łupkowej i piaskowcowej.
The article attempts to evaluate the effectiveness of three different procedures of 3D lithological model creation with the usage of: deterministic or geostatistical interpolation methods, standard interpolation method used in KGHM Polska Miedź S.A. and Plurigaussian geostatistical simulation. The 3D models of main lithology created using those methods for a part of Cu-Ag Legnica-Głogów Copper District (Rudna mine) served as the basis for the evaluation. The effectiveness of those methods was quantified by means of relative absolute estimation errors of thickness of lithological series in the 3D models. The mean relative estimation errors of thickness of main lithological series in 3D models take values from 6% to 13%. This demonstrates the comparable accuracy of the 3 procedures used, despite the fact that they differ significantly in computational algorithms and in the different way of defining the 3D interpolation space. Moreover, no significant differences in the accuracy level of lithological borders estimation of carbonate series, shale series and sandstone series were stated.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2017, 468; 237--245
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modelowanie złóż w oparciu o właściwości petrograficzne kopalin stałych na przykładzie Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.
Modeling of deposits on the basis of petrographic properties of solid minerals on the example of JSW S.A.
Autorzy:
Jelonek, I.
Poniewiera, M.
Jelonek, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/171409.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
numeryczny model złoża
cyfrowa mapa górnicza
petrologia węgla
numerical mineral deposit models
mining digital map
coal petrology
Opis:
Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. utworzona została jako jedna z siedmiu powstałych wówczas spółek węglowych 1 kwietnia 1993 roku. Pod względem wielkości produkcji Grupa JSW jest największym producentem wysokiej jakości węgla koksowego hard i znaczącym producentem koksu w Unii Europejskiej. W 2004 r. rozpoczęto w niej wdrażanie Numerycznego Modelu Złoża (NMZ), który jest tu rozumiany bardzo szeroko jako System Informacji o Przestrzeni Górniczej zawierający wyrobiska górnicze, geologię, wentylację itd. W JSW S.A. zastosowano architekturę opartą na zintegrowanym pakiecie aplikacji inżynierskich: AutoCAD Civil 3D, Oracle Spatial, Edbj, Geonet i Geolisp. Program Geolisp jest autorskim programem umożliwiającym automatyzację najczęściej wykonywanych prac w zakresie sporządzania dokumentacji niezbędnej w toku prac wydobywczych. Umożliwia kalibrację i wektoryzację map górniczych. Ułatwia tworzenie numerycznego modelu złoża. Pozwala na generowanie izolinii, obliczenie objętości, tonażu i parametrów jakościowych kopaliny. Złoże jest odwzorowane poprzez zestaw powierzchni TIN – siatek trójkątów, których wierzchołkami są punkty o określonych współrzędnych X, Y, Z. w którym wartość Z jest równa wartości wybranej atrybutu, np. zawartość siarki. Utworzoną powierzchnię można wizualizować za pomocą izolinii, hipsometrycznych map, albo w 3D. System pomaga w projektowaniu działki geologicznej. Rezultatem jest poprawna topologia, która polega na sprawdzeniu relacji między obiektami mapy (wierzchołki linii i centroidów). Na podstawie wcześniej wybudowanych powierzchni TIN, system automatycznie uzupełnia odpowiednie zdefiniowane atrybuty geologiczne, takie jak pole, tonaż, średnia dip, zawartość siarki itp. Pozwala to na przygotowanie raportów opcjonalnych map tematycznych lub poszukanie map z działkami, które spełniają kryteria wyszukiwania.
Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. was established on 1 April 1993 as one of seven coal companies founded at that time. The JSW Group is the largest producer of high-quality hard (type 35) coking coal and a major producer of coke in the European Union. In 2004 JSW S.A. decided to commence implementation of Digital Deposit Model which is in fact an information database about mining area and contains information about workings, geology, ventilation etc. The Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. has used an integrated package of engineering applications: AutoCAD Civil 3D, Oracle Spatial, EDBJ, GEONET and GEOLISP. The GEOLISP system enables automation of the most frequent operations during the preparation of the documentation necessary for mining operations. First and foremost, the basic maps, geological holes and deposit sampling points were entered to the system. Several thousands of maps were entered into the system, mostly by scanning and vectorization. Workings from the last years were introduced with use of coordinates based on direct measurement. The bed is represented by a set of TIN surfaces (Triangular Irregular Network) - triangle meshes whose vertices are the points with the specified X, Y and Z coordinates, where the Z value is equal to the value of the selected attribute, e.g. coal sulfur content. Created surface may be visualized with isolines, hypsometric maps, or in 3D. The system assists in the design of geological plot. The result is correct topology, which involves verifying the relationship between map objects (vertices, lines and centroids). On the basis of previously constructed TIN surfaces, the system automatically completes the appropriate attributes of geological and exploitation plots, such as field, tonnage, average dip, sulfation, etc. This allows to prepare optional reports, thematic maps or search the map for parcels meeting the search criteria.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2017, 58, 2; 14-20
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiarygodność modelowania 3D zawartości Pb oraz głównych metali w złożu rud Cu-Ag Sieroszowice (LGOM)
Reliability of 3D modelling of the Pb and main metals content in the Sieroszowice Cu-Ag ore deposit (Lubin-Głogów Copper District)
Autorzy:
Wasilewska-Błaszczyk, M.
Kruk, M.
Mucha, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061770.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
ołów
model 3D
interpolacja
kriging zwyczajny
symulacja geostatystyczna
złoże Cu-Ag
lead
3D model
interpolation
ordinary kriging
geostatistical simulation
Cu-Ag deposit
Opis:
W artykule podjęto próbę oceny możliwości wiarygodnego modelowania 3D zawartości ołowiu w porównaniu do wiarygodności modelowania 3D zawartości głównych metali złoża Cu i Ag. Modele 3D zawartości pierwiastków wykonano metodami interpolacyjnymi (kriging zwyczajny w dwóch wariantach i metoda odwrotnej odległości do kwadratu) oraz symulacyjnymi (symulacja Turning Bands). Weryfikacja dokładności oszacowań zawartości metali w modelu 3D, wykonana punktowo na podstawie zbioru testowego, wykazała że możliwe do zaakceptowania w praktyce geologiczno-górniczej są oszacowania zawartości Cu i Ag (mediany błędów oszacowań w rzędu 40%), natomiast wiarygodność modelu Pb jest mała (mediany błędów rzędu 70%). Wynika to z niekorzystnych cech statystycznych zawartości większości pierwiastków towarzyszących (silnie asymetrycznych rozkładów prawdopodobieństwa, bardzo dużej zmienności i występowania licznych wartości anomalnych) oraz ze znacznie rzadszej sieci opróbowań złoża dla oznaczeń pierwiastków towarzyszących niż dla Cu. Generalnie, obliczone mediany błędów interpolacji dla 4 metod nie dają podstaw do wyróżnienia jakiejkolwiek z nich jako zapewniającej w każdym przypadku wyższą dokładność oszacowań zawartości pierwiastków.
The paper attempts to evaluate the possibility of reliable 3D modelling of lead content against the reliability of 3D modelling of Cu and Ag (main metals in the Sieroszowice Cu-Ag deposit) contents. The 3D modelling of the content of these elements was performed using interpolation (ordinary kriging in two variants, and squared inverse distance weighting) and simulation methods (Turning Bands Simulation). The assessment of the accuracy of estimates of metal contents determined from the 3D model, based on both spot samples and a training set, has shown that the estimated contents of Cu and Ag are acceptable for geological and mining applications (medians of estimation errors in the order of 40%), while the reliability of the Pb model is low (medians of estimation errors in the order of 70%). This is due to the unfavourable statistical features of the majority of the accompanying elements and, in particular, the highly asymmetric probability distributions, their high variability, the presence of numerous anomalous values, and the much lower density of the sampling network in the mining excavations when determining accompanying elements other than Cu. In general, the calculated medians of interpolation errors for the four methods do not allow determining the one providing (in each case) higher accuracy when assessing the content of the elements.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2017, 468; 247--259
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozpoznawanie budowy geologicznej złoża soli kamiennej „Mogilno I” na podstawie pomiarów georadarem otworowym – korzyści, oszczędności i bezpieczeństwo
Geological investigation of rock salt deposit “Mogilno I” on the basis of borehole Ground Penetrating Radar (GPR) measurements - the benefits, savings and safety issues
Autorzy:
Tadych, J.
Plucińska, A.
Drogowski, J.
Paribek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192130.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
wysad solny
eksploatacja otworowa
georadar otworowy
badania geologiczne
pomiary geofizyczne
model 3D złoża soli kamiennej
salt dome
solution mining
borehole georadar
Ground Penetrating Radar
geological investigation
geophysical logs
3D model of rock salt deposit
Opis:
Złoże soli kamiennej „Mogilno I”, eksploatowane otworowo od 1986 r. przez Inowrocławskie Kopalnie Soli „Solino” S.A. od lat jest coraz lepiej rozpoznawane, stosując różnorodne metody badań. W ostatnich latach zasięg złoża i jego budowa wewnętrzna zostały doprecyzowane nowoczesnymi pomiarami georadarem otworowym. Całość dotychczasowych badań geologicznych została zweryfikowana i przedstawiona w formie modelu 3D złoża, co stanowi podstawę aktualizacji dokumentacji geologicznej złoża, podnosząc jednocześnie bezpieczeństwo eksploatacji i środowiska. Obecnie pomiary georadarem otworowym stanowią istotne narzędzie standardowego pakietu prac rozpoznawczych w IKS Solino S.A.
Rock salt deposit „Mogilno I”, exploited through boreholes since 1986 by Inowrocławskie Kopalnie Soli “Solino” S.A., has been better and better explored, using diverse methods. Range and internal geological structure of a salt dome has been clarified applying modern measurements - borehole georadar (Ground Penetrating Radar – GPR). The whole of geological investigations have been verified and presented as a 3D model of a deposit, that is base of geological documentation update, increasing at the same time safety of the exploitation process and natural environment as well. Nowadays borehole georadar surveys are crucial tool at Solino's standard exploration package.
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 5--12
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wave-induced bottom shear stress estimation in shallow water exemplified by using deep water wind statistics
Autorzy:
Myrhaug, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47582.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Oceanologii PAN
Tematy:
shallow water
deep water
wind
water
circulation model
shear stress
mud deposit
coastal zone
estuarine zone
bottom sediment
Opis:
The paper provides a simple and analytical method which can be used to give estimates of the wave-induced bottom shear stress for very rough beds and mud beds in shallow water based on wind statistics in deep water. This is exemplified by using long-term wind statistics from the northern North Sea, and by providing examples representing realistic field conditions. Based on, for example, global wind statistics, the present results can be used to make estimates of the bottom shear stress in shallow water.
Źródło:
Oceanologia; 2017, 59, 2
0078-3234
Pojawia się w:
Oceanologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anizotropia zmienności głównych parametrów jakości węgla brunatnego w polu Bełchatów
Anisotropy of the main lignite parameters variability of Bełchatów area
Autorzy:
Bartuś, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215977.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
złoże węgla
węgiel brunatny
Bełchatów
parametr jakości węgla
anizotropia
geostatystyka
model kierunkowy
semiwariogram kierunkowy
lignite deposit
qualitative lignite parameter
anisotropy
geostatistics
directional model
directional semivariogram
Opis:
Złoże węgla brunatnego Bełchatów położone jest w centralnej Polsce w rowie tektonicznym Kleszczowa. Jest podzielone na szereg części, którym odpowiadają pola górnicze: Kamieńsk (wschodnia część złoża), Bełchatów (centralna część złoża) i Szczerców (zachodnia część złoża). Obszarem prezentowanych badań było pole Bełchatów. Przedmiotem badań była zależność lokalnej, regionalnej i generalnej, horyzontalnej zmienności wybranych parametrów technologiczno-chemicznych węgla w stanie roboczym (wilgoci całkowitej, zawartości popiołu i zawartości siarki całkowitej), w funkcji kierunku obserwacji. Zastosowano geostatystyczny opis zmienności parametrów złożowych za pomocą semiwariogramów. Badania, które były prowadzone w różnych skalach obserwacji (od zmienności lokalnej w obrębie tzw. pola doświadczalnego o rozmiarach 8 x 8 m, w wydzielonych większych jednorodnych częściach pola Bełchatów - tzw. obszarach, aż po analizy generalne w skali całego pola górniczego). Wykazały one istnienie wyraźnej anizotropii zmienności parametrów węgla. Struktura anizotropii obserwowana w skalach regionalnej i globalnej nawiązuje do przebiegu struktury bełchatowskiej. Szczegółowe badania wskazują na zróżnicowany poziom anizotropii obserwowany w różnych obszarach pola Bełchatów. Nie udało się udowodnić zależności zmienności poziomu anizotropii zawartości popiołu i siarki całkowitej od środowisk sedymentacji pokładu głównego węgla w różnych częściach pola Bełchatów. Oba badane parametry cechują się silnym bądź średnim poziomem anizotropii w badanych obszarach. Anizotropia ujawnia się także w skali lokalnej. Badania wykazały, że w skali regionalnej przeważa anizotropia typu zonalnego. W skali całego złoża, zawartość siarki całkowitej wykazywała anizotropię typu zonalnego, a zawartość popiołu - typu geometrycznego.
Bełchatów lignite deposit is located in the central part of Poland in the tectonic Kleszczów graben. It is divided into several parts, which aremining fields: Kamieńsk area (eastern part of the deposit), Bełchatów area (central part of the deposit) and Szczerców area (western part of the deposit). The subject of this study was the Bełchatów area. The main issue of the investigations was the dependence of local,regional and global, horizontal variability of selected lignite qualitative parameters (moisture, ash content, calorific value and sulfur content in the as received state) is a function of viewing direction. There was applied the geostatistical analysis of the lignite variability parameters with use of semivariograms. The researches which were conducted at different scales of observation: in the locale scale - in small field size 8 x 8 m called experimental area (local analysis), in larger homogeneous separated parts of the Belchatow area (regional analysis) and in the whole Bełchatów area scale (general analysis). The results proved the visible anisotropy of variability mine lignite parametres. Anisotropy structure observed in regional and global scale is connected with tectonic structure of the Bełchatów Graben. The detailed studies show the variated level of anisotropy observed in different areas of Bełchatów field. However, no dependence of the relative level of ash and total sulfur content anisotropy on the environment of sedimentation of the main coal deposit in different parts of the Bełchatów field has been observed. Both parameters characterize with strong or medium anisotropy level in examined fields. Moreover, anisotropy is also visible in the local scale. Conducted researches confirmed the thesis that zonal anisotropy is prevalent kind of anisotropy in the regional scale. In the range of the whole deposit the total sulfur content showed zonal anisotropy, whereas the ash content revealed geometric anisotropy.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2012, 28, 2; 5-29
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Application of number-size (N-S) fractal model to quantify of the vertical distributions of Cu and Mo in nowchun porphyry deposit (Kerman, Iran)
Zastosowanie modelu fraktalnego N-S (liczba-rozmiar) do ilościowego określenia pionowego rozkładu Cu i Mo w złożu porfirowym (Kerman, Iran)
Autorzy:
Saein, L. D.
Rasa, I.
Omran, N. R.
Moarefvand, P.
Afzal, P.
Sadeghi, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/963992.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
model fraktalny N-S (liczba- rozmiar)
Nowchun
złoże porfirytowe Cu i Mo
otwór
Iran
number-size (N-S) fractal model
Cu-Mo porphyry deposit
borehole
Opis:
Determination of the vertical distribution of geochemical elemental concentrations is of fundamental importance in mineral exploration. In this paper, eight mineralized boreholes from the Nowchun Cu-Mo porphyry deposit, SE Iran, were used to identify of the vertical distribution directional properties of Cu and Mo values using number-size (N-S) fractal model. The vertical distributions of Cu and Mo in the mineralized boreholes show a positively skewed distribution in the former and a multimodal distribution in the latter types. Elemental threshold values for the mineralized boreholes were computed by fractal model and compared with the statistical methods based on the data obtained from chemical analysis of samples. Elemental distributions are not normal in these boreholes and their median equal to Cu and Mo thresholds. The results of N-S fractal analysis reveal that Cu and Mo values in mineralized boreholes are multifractals in nature. There are at least three geochemical populations for Cu and Mo in the boreholes and Cu and Mo thresholds have ranges between 0.07%-0.3% and 50-200 ppm, respectively. The results obtained by N-S fractal model were compared with geological observations in the boreholes. Major Cu and Mo enrichment correlated by monzonitic rocks and high amounts of observed Cu and Mo ores (Chalcopyrite and molybdenite) in the boreholes.
Określenie pionowego rozkładu stężenia danych pierwiastków chemicznych ma podstawowe znaczenie w trakcie prac poszukiwawczych. W artykule wykorzystano dane z ośmiu otworów w porfirytowym złożu Cu-Mo w Nowchum, w południowo-wschodnim Iranie, dla określenia pionowego rozkładu kierunkowych właściwości i poziomu zawartości Cu i Mo z wykorzystaniem modelu fraktalnego (N-S). Rozkłady pionowe Cu i Mo w otworach wykazują skośną orientację (Cu) i rozkład multimodalny dla Mo. Wartości progowe pierwiastków w otworach obliczono na podstawie modelu fraktalnego i porównano z wynikami uzyskanymi przy użyciu metod statystycznych w oparciu o wyniki analizy chemicznej próbek. Rozkłady wartości pierwiastków w tych otworach nie są rozkładami normalnymi, a ich mediany równe są wartościom progowym dla Cu i Mo. Wyniki analizy fraktalnej wykazują, że wartości Cu i Mo w otworach mają charakter multifraktalny. Mamy do czynienia z co najmniej trzema geochemicznymi populacjami Cu i Mo w otworach a wartości progowe Cu i Mo wahają się w granicach 0.07-0.3% (50-200 ppm). Wyniki uzyskane przy pomocy modelu fraktalnego N-S zostały porównane z wynikami obserwacji geologicznych poczynionych w otworze. Wysokie poziomy wzbogacenia w Cu i Mo skorelowane są z obecnością skał monzonitycznych i wysokimi ilościami rud bogatych w Cu i Mo (chalkopiryt, molibdenit) w otworach.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2013, 58, 1; 89-105
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie modelowania złóż w bieżącej obsłudze geologicznej kopalń odkrywkowych złóż kruszyw naturalnych oraz surowców skalnych
Application of a deposit block modelling in the common geological survey at open pit mines, sand and gravel pits or at quarries
Autorzy:
Chudzik, W.
Czarnomski, M.
Garczarek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/171135.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
komputerowe modelowanie złóż
obsługa geologiczna kopalń odkrywkowych
szacowanie zasobów kopaliny
parametry modelu blokowego
digital deposit modelling
open pit mines geological survey
deposit resources and reserves estimation
block model input parameters
Opis:
W artykule omówiono możliwości jakie niesie ze sobą wykorzystanie cyfrowego modelowania złóż w zakresie obsługi geologicznej kopalń odkrywkowych zarówno wobec wymagań jakie stawiają regulacje prawne, jak również wobec potrzeb przedsiębiorcy. Przedstawiono specyfikę modeli blokowych w zależności od rodzaju złoża, z wyszczególnieniem złóż kruszyw naturalnych, złóż kruszyw skalnych oraz złóż surowców cementowych.
The article discusses the possibilities of using a digital deposit modelling in the common geological survey at open pit mines, towards the requirements of an actual law regulations and a specific needs of the entrepreneur. Block model characteristics of different sorts of deposits have been presented, specifying the sand and gravel, aggregates and cement raw material deposits.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2017, 58, 4; 18-22
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Palaeozoic porphyry molybdenum-ungsten deposit in the Myszków area, Southern Poland
Autorzy:
Podemski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1187401.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
porfirowe złoże molibdenowo-wolframowe
paleozoiczne złoże typu miedziowo-porfirowego
fluidy magmowe i pomagmowe
strefowość mineralna
strefowość geochemiczna
analiza czynnikowa
model mineralizacji
geneza mineralizacji
porphyry molybdenum-tungsten deposit
Palaeozoic porphyry copper-type deposit
magmatic and postmagmatic fluids
minerał zoning
geochemical zoning
factor analyses
mineralisation model
genesis of mineralisation
Opis:
Porfirowe złoże molibdenowo-wolframowe w Myszkowie jest jednym z szeregu złóż miedziowo-porfirowych odkrytych w południowej Polsce, w słabo rozpoznanej strefie skał prekambryjsko-paleozoicznych obszaru Kraków-Lubliniec. Złoże myszkowskie występuje w kompleksie słabo zmetamorfizowanych skał proterozoiczno (wend)-dolnopaleozoicznych (dolny kambr), intrudowanych przez skały magmowe, głównie granodiorytowe. Wiek skał magmowych oraz mineralizacji kruszcowej określony został na górny karbon. Warto podkreślić, iż w Europie nie są znane inne złoża miedziowo-porfirowe tego wieku. Zarówno skład chemiczny i mineralogiczny mineralizacji kruszcowej złoża w Myszkowie, jak i występujące w nim rodzaje użylenia, są charakterystyczne dla złóż miedziowo-porfirowych, związanych z wapniowo-alkalicznymi masywami magmowymi. Złoże myszkowskie zbudowane jest głównie z żył o charakterze sztokwerku. Rzadsze są minerały skarnowe. Wyróżniono w nim kilka stadiów mineralizacji kruszcowej. Pięć z nich związanych jest ściśle z powstaniem złoża porfirowego. Hipoteza wielostadialnej genezy mineralizacji myszkowskiej wsparta została wynikami analizy czynnikowej danych pochodzących z badań geochemicznych wybranych rdzeni wiertniczych. Złoże w Myszkowie jest wzbogacone w Cu i Mo, natomiast jest bardzo ubogie w Au. W porównaniu z innymi złożami miedziowo-porfirowymi, związanymi z masywami wapniowo-alkalicznymi, złoże w Myszkowie jest niezwykle wzbogacone w wolfram. Dlatego uznano, że reprezentuje ono unikatowy typ złoża porfirowego: molibdenowo-wolframowy. Ogólnie biorąc, skład mineralny oraz mineralizacja kruszcowa złoża myszkowskiego są charakterystyczne dla głębszych partii złóż miedziowo-porfirowych. Nie można więc wykluczyć, że górna część złoża myszkowskiego, być może najbogatsza w mineralizację kruszcową, została między górnym karbonem a triasem usunięta przez erozję. W obniżonych częściach obszaru Kraków-Lubliniec mogły jednak zachować się inne, pełniejsze złoża typu myszkowskiego, być może posiadające nawet wzbogaconą strefę wietrzeniową.
Źródło:
Polish Geological Institute Special Papers; 2001, 6; 1-88
1507-9791
Pojawia się w:
Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krótkookresowe planowanie robót górniczych z wykorzystaniem oprogramowania MineScape w BOT KWB "Bełchatów" SA
Short-term mine planning using MineScape software in BOT KWB Bełchatów SA
Autorzy:
Frankowski, R.
Gądek, A.
Sośniak, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/350561.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
krótkookresowe planowanie robót górniczych
plany pracy maszyn podstawowych
geometria odkrywek
systemy informatyczne
MOSS
DATATIME
oprogramowanie
bazy danych
Poltegor-Instytut
cyfrowe modele geologiczne złóż
MINCOM
short-term mine planning
primary machines work-plan
pit geometry
information systems
software
database
digital model of deposit geology
Opis:
Krótkookresowe planowanie robót górniczych funkcjonuje w BOT KWB "Bełchatów" SA od końca lat 70. ubiegłego wieku. Plany pracy maszyn podstawowych są wykonywane dla wszystkich poziomów wyrobiska Bełchatów i Szczerców oraz dla obu zwałowisk. W części górniczej plany pracy zawierają m.in. informacje takie jak: aktualną geometrię odkrywki, lokalizację otworów wiertniczych, położenie (aktualne i nowoprojektowane) przenośnika taśmowego wraz z opisem co 10 przęseł, technologię prowadzenia prac. W części geologicznej plany pracy zawierają informacje takie jak: projektowane do eksploatacji masy oraz ilość i jakość węgla, a także kopalin towarzyszących, zagrożenia naturalne, sprzęt pozostawiony w otworach, kartograficzny obraz aktualnej skarpy. Ze względu na znaczny zakres informacyjny, jaki posiadają plany pracy, a co za tym idzie dużą pracochłonność ich wykonywania, już na początku lat 90. ubiegłego wieku wykorzystywano do ich sporządzania systemy komputerowe. W zakresie górniczym był to angielski system informatyczny MOSS/TM (oraz jego nowsza wersja MXT/TM). Do elementów geologicznych planu pracy wykorzystywano angielski system informatyczny DATAMINE/TM oraz oprogramowanie stworzone przez Poltegor-lnstytut (baza danych + programy użytkowe). W 2004 r. BOT KWB "Bełchatów" SA zakupiła oprogramowanie MINESCAPE/TM australijskiej firmy MINCO/TM. W oparciu o cyfrowe modele geologiczne złoża, przy uwzględnieniu projektowanych rejonów zagrożeń naturalnych, parametrów technicznych maszyn oraz długoterminowych projektów górniczych (projekty dyrektywne) i aktualnego bilansu energetycznego z wykorzystaniem systemu MINESCAPE/TM tworzy się plan pracy koparki.
Short-term mining activity planning has being carried on in BOT KWB Bełchatów SA since late seventies of last century. Work-plans for primary machines are being prepared for all stripping & mining levels of Bełchatów and Szczerców pits as well as spoil-banks of each pit individually. In it's mining part, a work-plan includes following types ot information: current pit geometry, location of drill holes, current and planned location of relevant conveyor belt together with conveyor segments numbering (every 10th segment numbered), descriptions of planned mining technology activities. In it's geological part a work-plan include information on total volume, quantity & quality of coal and accompanying minerals, planned for excavation in a given mining-pass, natural hazards, equipment left in drill holes, cartographic picture of current mining bench. Considering the amount of data gathered and documented on a work-plan map, and amount of work involved in creation of such maps/documents, ever since early nineties of last century a computer-based systems have been used to support the process of creating them. In the mining part of a work-plan creation it was UK based software system called MOSS/TM (and it's newer version called MX/TM). For geological part it was UK based system DATAMINE/TM and computer programs created by Poltegor-Instylut (database + related programs). In 2004 BOT KWB Bełchatów SA purchased software system called MINESCAPE/TM produced by an Australian software company MINC0M/TM. Based on digital models of deposit geology, considering areas of expected natural hazards, technical parameters of machines and also based on long-term mining plans (so called directive mine designs), the excavator work-plan is being created using MINESCAPE/TM system.
Źródło:
Górnictwo i Geoinżynieria; 2007, 31, 2; 229-240
1732-6702
Pojawia się w:
Górnictwo i Geoinżynieria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-34 z 34

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies