Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "deportacje" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 51
Tytuł:
Zesłanie jako wyzwolenie - narracje z Huculszczyzny.
Autorzy:
Teleżyńska, Irena Antonina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/597341.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
zesłania
deportacje
Huculszczyzna
Sybir
narracja
praca
pamięć
trajektoria
Opis:
Artykuł oparty na badaniach przeprowadzonych na Huculszczyźnie koncentruje się na narracjach osób zesłanych na Sybir w latach 1946-1952. Wyróżniam konstruowany przez rozmówców schemat narracyjny: (1) ukazanie życia przed wywózką jako bardzo ciężkiego i pozbawionego sprawczości ze względu na zmagania ruchu partyzanckiego z radzieckim okupantem, (2) moment wywózki opisywany zdawkowo, jako „ucięcie nożem“ i przeniesienie do nowej rzeczywistości, (3) przedstawienie codzienności na zesłaniu jako z początku niezwykle trudnej, ale z czasem, za pośrednictwem pracy, okiełznanej, gdzie można wieść jak najbardziej „normalne“, a nawet dostatnie życie. Wskazuję również przyczyny, ze względu na które te narracje są tak odmienne od opowieści o represjach sowieckim spotykanych na gruncie polskim, skupiających się na traumie i martyrologii.
Źródło:
Lud; 2018, 102
0076-1435
Pojawia się w:
Lud
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niezwykłe historie zwykłych wadowiczan. Aleksander Barabasz i Józef Karpiński – dwa przyczynki do portretu zbiorowego.
Autorzy:
Siwiec-Cielebon, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/458114.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
Tematy:
Aleksander Barabasz
Józef Karpiński
internowanie
deportacje w głąb ZSRS
Źródło:
Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny; 2017, 20; 133-153
1505-0181
Pojawia się w:
Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Deportacje mieszkańców dawnego powiatu olsztyńskiego w 1945 r. do pracy w ZSRR
Autorzy:
Chłosta, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049390.pdf
Data publikacji:
2022-02-09
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
deportacje do ZSRR
Warmia
wspomnienia
1945r
praca przymusowa
Opis:
Artykuł przedstawia obszerną listę zaginionych mieszkańców z powiatu olsztyńskiego, deportowanych w 1945r. w ciężkich warunkach do katorżniczej pracy w ZSRR. Listę sporządził urodzony w 1943 r. w Jarotach, dzisiejszej dzielnicy Olsztyna, Klaus Josef Schwittay, na podstawie informacji pozyskanych z Niemieckiego Czerwonego Krzyża w Monachium. Autor uzupełnił listę szczegółami co do dalszego losu wspomnianych osób po aresztowaniu przez wojska sowieckie. Pozyskane informacje zostały opracowane, usystematyzowane i uaktualnione m.in. o obecne nazwy miejscowości oraz poprzedzone rozbudowanym wstępem. Artykuł nawiązuje do publikacji autora z 2004 roku z "Rocznika Mazurskiego" o tej samej tematyce znacznie go poszerzając.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2022, 314, 4; 598-643
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od pierwszej do trzeciej deportacji sowieckiej w rejonie ciechanowieckim
From the first to the third Soviet deportation in the Ciechanowiec region
Autorzy:
Reczko, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1396151.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
deportacje
rejon ciechanowiecki
uchodźcy
wysiedlenia
deportations
Ciechanowiec region
refugees
evictions
Opis:
Artykuł prezentuje sytuację społeczności polskiej i żydowskiej na obszarze rejonu ciechanowieckiego pod okupacją sowiecką w pierwszym półroczu 1940 r. Ramy tego okresu wyznaczają pierwsza i trzecia deportacja na Syberię. Oprócz represyjnych wywózek, w tym czasie odbyły się też wybory do Rad Najwyższych Białorusi i Związku Sowieckiego oraz przymusowe wysiedlenia z pasa granicznego. Ludność, zwłaszcza żydowska, próbowała opuszczać badany rejon w celu uniknięcia opresyjności władz okupacyjnych.
The article presents the situation of the Polish and Jewish community in the Ciechanowiec region under the Soviet occupation in the first half of 1940. The framework of the period is determined by the first and the third deportation to Siberia. Beside the repressive deportations, also elections to the Supreme Councils of Belarus and the Soviet Union were held, as well as forced evictions from the border belt. The population, in particular Jewish, tried to leave the area under scrutiny in order to avoid the oppressiveness of the occupational authorities.
Źródło:
Studia Podlaskie; 2019, 27; 197-215
0867-1370
Pojawia się w:
Studia Podlaskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Represje reżimu sowieckiego wobec Czechów wołyńskich w latach 1921-1941
Autorzy:
Shulha, Svitlana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2230860.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Wołyń
represje
wołyńscy Czesi
kułak
„element społecznie niebezpieczny”
deportacje
operacje narodowe
Opis:
Badania represji stosowanych przez reżim sowiecki wobec rożnych grup etnicznych, w tym Czechow z Wołynia, przeprowadzono na podstawie analizy materiałów archiwalnych i wspomnień. Przeanalizowano główne dokumenty związane z represjami i stwierdzono, że nie było odrębnego dokumentu (rozkazu), na mocy którego przeprowadzono operację przeciwko Czechom, natomiast organy represyjne korzystały z przepisów tzw. wzorcowej operacji polskiej. Scharakteryzowano narzędzia represji, kategorie represjonowanej ludności czeskiej w chronologicznych ramach lat 1921–1941. Zwrócono uwagę na to, że środkami i narzędziami realizacji polityki wewnętrznej (sowietyzacji) były masowe aresztowania, wysiedlenia (deportacje) i egzekucje ludności, w tym także Czechow z Wołynia, które przeprowadzono w USRS, a od 1939 r. także na zachodniej Ukrainie. Na podstawie analizy materiałów archiwalnych i wspomnień ustalono kategorie osób pochodzenia czeskiego, które były represjonowane jako „społecznie niebezpieczne”. Byli to właściciele przedsiębiorstw przemysłowych, tzw. kułacy, ziemianie, funkcjonariusze państwowi i policjanci, polscy żołnierze, aktywni uczestnicy ruchu społecznego i jego przywódcy, jeńcy wojenni, członkowie Drużyny Czeskiej i żołnierze czechosłowackiego korpusu armii rosyjskiej (1914–1918). Udowodniono, że represje wobec Czechow wołyńskich były przyczyną negatywnego stosunku Czechow do reżimu sowieckiego, a w okresie powojennym – ruchu remigracyjnego.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2022, 40, 2; 287-300
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uchwała Rady Najwyższej Ukrainy „Про відзначення на державному рівні 75-х роковин початку депортації Українців” i jej rola w stosunkach polsko-ukraińskich
Resolution of the Highest Council of Ukraine „Про відзначення на державному рівні 75-х роковин початку депортації Yкраїнців” and its Role in Polish-Ukrainian Relations
Autorzy:
Gil, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1831617.pdf
Data publikacji:
2020-02-21
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
deportacje
stosunki ukraińsko-polskie
polityka historyczna
deportations
Ukrainian-Polish relations
historical policy
Opis:
Artykuł przedstawia okoliczności związane z uchwaleniem przez Radę Najwyższą Ukrainy dekretu o obchodzeniu 75. rocznicy zapoczątkowania deportacji Ukraińców z Polski po II wojnie światowej. Prezentuje także uwarunkowania samej deportacji, a także możliwe skutki realizacji tej uchwały. Autor wyraża przypuszczenie, że dyskusja wokół uchwały, a przede wszystkim samej deportacji, wpłynie negatywnie na współczesne stosunki ukraińsko-polskie.
The article presents the circumstances related to the passing of a decree by the Verkhovna Rada of Ukraine on celebrating the 75th anniversary of the initiation of the deportation of Ukrainians from Poland after World War II. It also presents the conditions of the deportation itself, as well as the possible effects of implementing this resolution. The author speculates that the discussion around the resolution, and above all the deportation itself, will negatively affect contemporary Ukrainian-Polish relations.
Źródło:
Roczniki Nauk Społecznych; 2019, 47, 1; 7-21
0137-4176
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Społecznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podejścia badawcze przy analizie dokumentów dotyczących Polaków deportowanych do Kazachstanu: z doświadczenia pracy z archiwami specjalnymi
Исследовательские подходы по выявлению новых документов в отношении депортированных в Казахстан поляков: из опыта работы со спецархивами
Қазақстанға жер аударылған поляктарға қатысты жаңа құжаттарды іздестірудің ғылыми әдістері: арнайы мұрағаттардағы жұмыс тәжірибесі бойынша
Autorzy:
Kalybekova, Manara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192749.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum Pamięci Sybiru ; Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Białymstoku
Tematy:
deportacje
archiwum specjalne
specjalni przesiedleńcy
osiedle specjalne
deportations
special archives
special resettlers
special settlement
Opis:
W archiwach kazachstańskich przechowywane są dokumenty rozmaitej proweniencji, dotyczące deportacji osób różnych narodowości, a prowadzonych w czasach stalinowskich – w tym ludności polskiej. Badaczka skupiła się na klasyfikacji i charakterystyce tych źródeł, wskazując m.in. miejsca ich przechowywania i zawartość merytoryczną czy też dzieląc się uwagami metodologicznymi. Jak zauważa autorka, omawiana przez nią tematyka zwłaszcza w ostatnich latach przeszła ewolucję. Długo wpływały na nią – negatywnie – uwarunkowania polityczne i ideologiczne. W efekcie duża część wykonanej już pracy wymaga ponownego przemyślenia, wiele ocen z przeszłości należy zrewidować, opierając się zarówno na już znanych, jak i nowych materiałach archiwalnych.
he Kazakh archives store documents of various provenance, concerning deportations of people of various nationalities, carried out in the Stalinist era, including the Polish population. The researcher focused on the classification and characteristics of these sources, indicating, among others, where they are stored and their substantive content, or by sharing methodological comments. As the author notes, the subject matter discussed by her, especially in recent years, has undergone an evolution. For a long time it was influenced negatively by political and ideological conditions. As a result, a large part of the work already done needs to be rethought, many past assessments need to be revised, based on both already known and new archival materials.
Źródło:
Biuletyn Historii Pogranicza; 2023, 23; 34-45
1641-0033
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Pogranicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Druga wojna światowa we wspomnieniach wadowickiego Żyda
Autorzy:
Żmuda, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/458218.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
Tematy:
Jerzy Kluger
Wilhelm Kluger
Związek Sowiecki
Bliski Wschód
II wojna światowa
deportacje sowieckie
Opis:
Artykuł jest podsumowaniem dotychczasowej wiedzy na temat wojennych losów Jerzego Klugera, wadowickiego Żyda, syna ostatniego prezesa wadowickiej gminy żydowskiej i szkolnego przyjaciela Karola Wojtyły. Losy Klugera w latach 1939-1945, który przez Związek Sowiecki, Środkową Azję i Bliski Wschód dotarł ostatecznie do Rzymu, zostały przedstawione na szerszym tle wydarzeń II wojny światowej.
Źródło:
Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny; 2019, 22; 130-141
1505-0181
Pojawia się w:
Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czynniki przetrwania na zesłaniu – na przykładzie matek Sybiraczek
Factors for survival in exile – case of mothers deported to Siberia
Autorzy:
Bazuń, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/551325.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
deportacje przymusowe
trauma
II wojna światowa
kobiety,
kapitały
forced deportations
world war II
women
capitals
Opis:
Tekst dotyczy przymusowych deportacji polskich kobiet i ich rodzin w głąb ZSRR podczas II wojny światowej. Przedmiotem analizy były strategie przetrwania traumatycznej sytuacji, jakim było zesłanie. Próbowano ustalić, jaka była rola różnorodnych zasobów: materialnych, społecznych, kulturowych i symbolicznych w warunkach deportacji. Materiał empiryczny pochodzi z: a) 53 wywiadów kwestionariuszowych i 10 wywiadów pogłębionych zrealizowanych wśród Sybiraków lubuskich; b) niepublikowanych wspomnień kobiet zarchiwizowanych w zbiorach Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego we Wrocławiu; c) opublikowanych autobiograficznych wspomnień zesłańców. Podstawą teoretyczną wykorzystaną w tekście są dwie koncepcje: traumy autorstwa P. Sztompki i koncepcja kapitałów P. Bourdieu.
The text concerns the forced deportation of Polish women and their families into the USSR during the Second World War. Strategies of surviving the traumatic situation of exile were the subject of the analysis. It was attempted to determine the role of diverse resources: material, social, cultural and symbolic ones during exile. The empirical material is from: a) 53 questionnaire interviews and 10 in-depth interviews conducted among inhabitants of Lubuskie region who were former deportees; b) unpublished memories archived in the collections of the Polish Ethnological Society in Wroclaw; c) published autobiographical memories of exile. There were two theoretical basis used in the text: P. Sztompka’s conception of trauma and the concept of capitals of P. Bourdieu.
Źródło:
Relacje. Studia z nauk społecznych; 2017, 4; 99-125
2543-5124
Pojawia się w:
Relacje. Studia z nauk społecznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przerwane biografie : relacje deportowanych z Polski w głąb Sowietów 1940-41
Relacje deportowanych z Polski w głąb Sowietów 1940-41
Współwytwórcy:
Kołodziejska-Fuentes, Ewa. Wybór
Głowacki, Albin (1949- ). Posłowie
Ośrodek "Karta" (Warszawa). Wydawca
Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (Warszawa). Wydawca
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Warszawa : Ośrodek Karta : Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia
Tematy:
Deportacje obywateli polskich w głąb ZSRR (1939-1941)
Sybiracy
Zesłańcy
Pamiętniki i wspomnienia
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Doświadczenia „wygnańcze” ludności jako skutek działań militarnych na Półwyspie Iberyjskim w okresie średniowiecza
Experience of Exile as a Consequence of Military Action on the Iberian Peninsula in the Medieval Period
Autorzy:
Niewiński, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1826679.pdf
Data publikacji:
2021-10-12
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
średniowiecze
przemoc
działania wojenne
deportacje
migracje
wysiedlenia
niewolnictwo
Middle Ages
violence
warfare
deportations
migrations
displacement
slavery
Opis:
Ciągle trwające przez kilka stuleci działania militarne w okresie dominacji muzułmańskiej, a następnie stopniowego odzyskiwania terytoriów przez chrześcijan skutkowały utworzeniem się społeczeństwa zmilitaryzowanego (szczególnie w obszarach przygranicznych), którego codzienną egzystencję cechował duży stopień zagrożenia i niepewności. Towarzyszyły temu takie zjawiska, jak ucieczka, wygnanie, wysiedlenie, emigracja, wyludnienie uprzednio zamieszkanych obszarów. Największe straty ponosiła ludność zamieszkująca obszary wiejskie – konieczność częstej zmiany miejsc zamieszkania skutkowała wyjałowieniem ziemi uprawnej. Ciągłe zmiany powodowała trwająca rekonkwista. W sytuacji, gdy władca chrześcijański nie pozwalał muzułmanom na opuszczenie zdobytego przez siebie terytorium, rozpowszechniała się nielegalna emigracja. Z kolei wypędzenie muzułmanów z terenów odzyskanych stwarzało konieczność zasiedlenia tych miejscowości przez ludność chrześcijańską, do czego zachęcano m.in. za pomocą przywilejów. Część miejscowości jednak po ich opuszczeniu pozostawała niezamieszkana. Uchodźstwo bywało skutkiem najazdu (uchodźcy szukali schronienia w górach i twierdzach, gdzie następnie próbowali stawiać opór, bądź po prostu szukali bezpieczniejszego miejsca zamieszkania), ciężkich warunków życia lub epidemii (np. dżumy, która zdziesiątkowała ludność w XIV wieku). Jeszcze innym doświadczeniem wygnańczym był los jeńców, którzy mogli zostać sprzedani jako niewolnicy i wywiezieni do innego kraju lub byli zmuszeni do niewolniczej pracy, która stanowiła równowartość okupu i stwarzała możliwość odzyskania wolności.
Military actions that took place constantly for a few centuries during Muslim dominance, and subsequently gradual regaining of the territories by the Christians, resulted in creation of militarized society (especially on the borderlands), whose everyday existence was characterized by a huge level of danger and uncertainty. Escape, exile, displacement, emigration or depopulation of the formerly inhabited places accompanied it. Rural population experienced the biggest losses – the necessity of a frequent change of place resulted in impoverishment of the arable land. Constant changes were triggered by the Reconquista. In the situation where a Christian ruler did not allow the Muslims to leave the territory they had conquered, illegal immigration was becoming widespread. On the other hand, expulsion of the Muslims from the recovered territory created a necessity to populate those towns by Christians, who were encouraged, for example, by means of privileges. However, a part of the towns became uninhabited. The exile tended to be a consequence of an invasion (the refugees sought the shelter in the mountains or in the fortresses, where they tried to put up resistance, or, relatively, they just sought for a safer place to live), of difficult life conditions or epidemic (e.g. the plague that decimated the population in the 14th c.). Another exile experience was a fate of prisoners of war, who could have been sold as slaves and deported to another country or were forced to a slavery work that was equal to ransom and created opportunities to regain freedom.
Źródło:
Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL; 2021, 18; 7-39
2658-1175
2719-3144
Pojawia się w:
Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tragedia losów obywateli polskich na podstawie dokumentów Państwowego Archiwum Obwodu Pawłodarskiego
Трагедия судеб польских граждан на примере документов Государственного архива Павлодарской области
Павлодар облысының мемлекеттік архивінің құжаттары мысалында поляк азаматтарының тағдырларының трагедиясы
Autorzy:
Kubik, Nadezhda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192750.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum Pamięci Sybiru ; Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Białymstoku
Tematy:
deportacje
obywatele polscy
specjalni osadnicy
repatriacja
Pawłodar
Kazachstan
deportations
Polish citizens
special settlers
repatriation
Pavlodar
Kazakhstan
Opis:
W Państwowym Archiwum Obwodu Pawłodarskiego znajduje się sporo materiałów dotyczących losów obywateli polskich deportowanych do Kazachstanu (ściślej – do obwodu pawłodarskiego) w latach 1940–1941. Na ich podstawie autorka omawia ogólnie sytuację tej grupy ludności, poczynając od momentu deportacji aż do repatriacji do Polski w 1946 r. Dokumenty wyraźnie ukazują trudne położenie deportowanych Polaków: brak godnych warunków mieszkaniowych, wystarczającej ilości pożywienia czy odzieży, choroby, aresztowania za gorzkie komentarze pod adresem sowieckich władz itp. Sytuacja uległa poprawie w momencie utworzenia w Pawłodarze delegatury polskiej ambasady, ale niestety, na krótko.
The State Archive of the Pavlodar Oblast contains a lot of materials concerning the fate of Polish citizens deported to Kazakhstan (more precisely - to the Pavlodar Oblast) in 1940–1941. On their basis, the author discusses the general situation of this group of people, starting from the moment of deportation until repatriation to Poland in 1946. The documents clearly show the difficult situation of the deported Poles: lack of decent housing, insufficient food or clothing, illnesses, arrests for bitter comments on address of the Soviet authorities, etc. The situation improved when a delegation of the Polish embassy was established in Pavlodar, but unfortunately, only for a short time.
Źródło:
Biuletyn Historii Pogranicza; 2023, 23; 46-61
1641-0033
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Pogranicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łach, mundur i szminka. Przemiany ubioru w wojennych doświadczeniach polskich kobiet-zesłańców (1939–1946)
Rags, Uniform and Lipstick. Women’s Clothing Transformations in the War Experiences of Polish Deportees (1939–1946)
Autorzy:
Chłap-Nowak, Ewa Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37237174.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Kobiety
II wojna światowa
sowieckie deportacje
ubranie
mundur
women
World War II
Soviet deportations
clothes
uniform
Opis:
Przedmiotem tego studium są doświadczenia wojenne kobiet z II Rzeczypospolitej, więzionych i zesłanych w głąb Związku Sowieckiego po jego agresji na Polskę w 1939 r. Istotnym novum tego ujęcia jest przedstawienie owych doświadczeń poprzez udokumentowane w literackich świadectwach (pamiętnikach, opowiadaniach, poezji) przemiany, jakich doznawały na owej drodze ubrania, elementy stroju – od butów do szminki. Charakterystyczne dla owych doświadczeń pozbawienie wyboru stroju, zredukowanie jego funkcji do podstawowego zabezpieczenia organizmu przed wyziębieniem (częściej) lub przegrzaniem (w czasie pracy pod palącym słońcem kazachskiego lata w stepie) ukazane są w kontraście z modą kobiecą w II Rzeczypospolitej przed rokiem 1939. Podkreślone zostaje znaczenie przytoczonych w studium świadectw w kontekście tak często podejmowanej dziś kwestii znaczenia ubioru „w teatrze życia społecznego”, jego funkcji jako „narzędzia konstruowania i komunikowania tożsamości jednostkowej”. Pojawia się istotne pytanie badawcze: czy wojna i nastawiony na podeptanie godności ludzkiej system totalitarnej opresji, jakiego doświadczały niekiedy w najbardziej ekstremalnym stopniu autorki przytaczanych świadectw, kwestionują całkowicie owe znaczenia i funkcje, czy przeciwnie – uwypuklają je przez przebijającą w owych relacjach tęsknotę za wyjściem poza tę jedynie „termiczną”, utylitarną funkcję stroju? Interesujące okazuje się także ukierunkowanie owych tęsknot w stronę munduru, symbolu istotnej tożsamości jednostkowej – we wspólnocie (polskiej, żołnierskiej), jako znaku odzyskanej i manifestowanej godności, ale także w stronę funkcji podkreślającej, jak przed wojną, indywidualną urodę, gust, możliwość „autokreacji” za pomocą elementów stroju, która została tak radykalnie zaprzeczona, odebrana przez totalitarny system sowieckich represji i wojennej nędzy.
The study analyzes World War II experiences of hundreds of thousands of women deported after the Soviet aggression against Poland in 1939 and sent to labor camps in Siberia or Kazakhstan. An important novelty of this study is its concentration on the place of women’s clothing transformations along this path, from shoes to lipstick, as they were depicted in literary testimonies of these experiences (memoirs, novels, poetry). The deprivation of any choice in clothing, its reduction to the most basic utilitarian function: to keep warm in Siberia or to provide shade under the Kazakh steppe sun, is contrasted with the vibrant fashion market in pre-war Poland. The testimonies analyzed in the study are juxtaposed with contemporary debates about the importance of clothing “in the theater of social life” and its function as “an instrument for constructing and communicating individual identity”. An important question for future research is whether the war and the system of totalitarian oppression aimed at the destruction of human dignity, as experienced by the authors of the testimonies, completely abolish these meanings and functions, or – on the contrary – emphasize their importance through an element of longing (also traceable in the analyzed texts) for the recovery of the old, not only utilitarian meaning of clothing? No less interesting is a particular direction of these longings: for a uniform as a symbol of regained dignity and identity within a Polish, soldier community. At the same time: longing for “pre-war” functions of the outfit, emphasizing individual beauty, taste, and a possibility of “self-creation”.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 49-70
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 51

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies