Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "deformation of rock mass" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Kinematyka konwergencji górotworu solnego oraz przemieszczeń punktów w rejonie szybu Kinga KS „Wieliczka” S.A.
    Kinematics of convergence of the rock mass and displacements of benchmarks in the area of the shaft St. Kinga at the salt mine “Wieliczka” S.A.
    Autorzy:
    Hejmanowski, R.
    Malinowska, A.
    Obyrn, K. d'
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/166516.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
    Tematy:
    konwergencja wyrobisk
    pomiary geodezyjne
    deformacje górotworu
    górotwór solny
    convergence of the salt chambers
    surveying
    deformation of rock mass
    salt rock mass
    Opis:
    Pomiary konwergencji stosowane są w górotworze celem badania i lokalizacji miejsc szczególnie zagrożonych naprężeniami występującymi wskutek koncentracji eksploatacji w danym rejonie lub szczególnych właściwości geologicznych górotworu. Wyniki takich pomiarów mają zatem kluczowe znaczenie dla oceny zagrożeń geomechanicznych w kopalniach głębinowych. Stanowią również podstawę dla budowy i estymacji parametrów modeli teoretycznych. Analiza wyników pomiarów konwergencji w odniesieniu do całego masywu naruszonego górotworu jest niezwykle złożona i może być obarczona znacznymi błędami. Zebrano i przeanalizowano wyniki wieloletnich wysokościowych pomiarów geodezyjnych. Zgromadzono także wyniki dostępnych pomiarów konwergencji z kilku komór solnych. W artykule podjęto próbę prowadzenia analizy łącznie z oceną ruchów punktów wysokościowych w wyrobiskach kopalnianych i rurze szybowej. Analiza przestrzenna zestawiająca całość wyników z sytuacją górniczo-geologiczną pozwala na łatwiejsze i obarczone mniejszą niepewnością wnioskowanie. Tego typu analizy pozwalają na lokalizację związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy konwergencją komór a przemieszczeniami punktów, a tym samym na lokalizację zagrożonych rejonów kopalni. Wdrożenie geograficznych systemów informacyjnych (GIS) pozwoliło na wykazanie celowości tego typu analiz.
    One of the main goals of convergence measurements in underground mining is assessing the risks related to caves deformations. Those deformations might be caused by the concentration of mining activities in a given region or by specific geological conditions. The results of such measurements are crucial for assessing the stability of caves in underground mines. The results of measurements are also used for improving the parameters and accuracy of theoretical models. The analysis of the convergence measurements and underground leveling is an extremely complex process, burdened with significant error. The results of the leveling and convergence measurements were gathered in the database. The presented research was focused on the analysis of the movements in mine chambers and in the shaft. The spatial analysis based on mining and geological factors can be used for defining the cause-and-effect relationships between the convergence of the chambers and the displacements of the measurement point. In this way the endangered areas could be established. Implementing of the geographical information systems (GIS) in the research enabled to work out complex analysis.
    Źródło:
    Przegląd Górniczy; 2014, 70, 7; 51-55
    0033-216X
    Pojawia się w:
    Przegląd Górniczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An analysis of the interaction during simultaneous use of copper ore and salt deposits in the LGOM mines with regard to displacement and deformation of rock mass
    Analiza wzajemnego oddziaływania równoczesnej eksploatacji złoża rud miedzi i złoża soli w kopalniach LGOM w zakresie przemieszczeń i deformacji górotworu
    Autorzy:
    Popiołek, E.
    Kłeczek, Z.
    Niedojadło, Z.
    Hejmanowski, R.
    Skobliński, W.
    Sopata, P.
    Stoch, T.
    Wójcik, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/220055.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    impact of mining
    mining risks
    displacements and deformation of rock mass
    forecasts of mining impact
    wpływy eksploatacji górniczej
    zagrożenia górnicze
    przemieszczenia i deformacje górotworu
    prognozy wpływów górniczych
    Opis:
    Excavation of the two bedded deposits of mineral resources in a small vertical distance may causa additional increased mining risks (rock mass deformation, rock bursts and mining tremors, threat to land surface). This paper considers the impact of excavation of the copper ore deposit on the bed of rock salt located above it and the opposite, in terms of displacements and deformations. We used the theoretical models of processes verified by previous in situ observations in the mines of the Legnica-Głogów Copper Mining District. We analysed the potential for reducing the risks, among others, through coordination of mining works.
    W przypadku występowania w górotworze dwóch różnych, pokładowych złóż surowców mineralnych, szczególnie przy niewielkiej ich odległości pionowej, powstaje konieczność analizy wzajemnego oddziaływania eksploatacji górniczej tych złóż. W pracy dokonano analizy przemieszczeń i deformacji w górotworze i na powierzchni terenu przy równoczesnym prowadzeniu tych eksploatacji. Wskazano działania minimalizujące wzajemne oddziaływania w odniesieniu do prowadzenia działalności górniczej w kopalniach Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Główne zagrożenia występujące w LGOM to: przemieszczenia i deformacje górotworu związane z tworzeniem pustek poeksploatacyjnych, wywołujące w efekcie ruchy górotworu powodujące zagrożenia dla wyrobisk górniczych oraz powierzchni terenu i obiektów, jako wynik tworzenia się poeksploatacyjnych niecek obniżeniowych, wstrząsy górnicze i tąpania wynikające z koncentracji naprężeń w skałach otaczających wyrobiska górnicze i nagłego wyładowania uprzednio nagromadzonej energii sprężystej (wpływy dynamiczne). W pracy rozważano pierwsze zagrożenie, drugie będzie przedmiotem oddzielnej publikacji autorów. Po schematycznym przedstawieniu warunków geologiczno-górniczych (rozdz.2) rozważono oddziaływanie eksploatacji złoża rud miedzi na wyrobiska wykonane w złożu soli kamiennej. Rozważania te oparto o prognozy przemieszczeń i deformacji prowadzone na bazie dobrze zweryfikowanej w warunkach LGOM teorii B. Budryka - S. Knothego. Wykorzystano też własne wieloletnie doświadczenia z kształtowania się pól przemieszczeń i odkształceń na powierzchni terenu, w górotworze i szybach górniczych. Na rysunku 4.1 przedstawiono przewidywany rozkład odkształceń poziomych i pionowych na wybranym poziomie nad złożem rud miedzi. Na poziomie złoża soli mogą wystąpić przemieszczenia i deformacje o wartościach: obniżenia Wmax do 1,9 m odkształcenia poziome εmax do 9,5 mm/m odkształcenia pionowe εz max do 5,5 mm/m nachylenia Tmax do 10,0 mm/m przemieszczenia poziome Umax do 0,65 m. Są to znaczne wartości wskaźników deformacji, nie powinny one jednak w istotny sposób wpłynąć na stateczność wyrobisk solnych. Może natomiast nastąpić wzrost konwergencji wyrobisk czy też wzmożone odspajanie warstw solnych. W kolejnym etapie rozważano wpływ wyrobisk w złożu soli kamiennej na wyrobiska eksploatacyjne w złożu rudy. Po szczegółowych analizach stwierdzono, że istnieje pewne zagrożenie zmian warunków stropowych w złożu rudy miedzi, jeżeli odległość pionowa pomiędzy stropem wyrobisk w tym złożu a spągiem najniższego poziomu wyrobisk solnych będzie mniejsza od 70 m. Istotniejsze zagrożenie wystąpi jeżeli odległość pionowa wyrobisk będzie mniejsza od 50 m (rys. 3). Aktualne projekty eksploatacji złoża rudy miedzi i złoża soli w polu Bądzów wskazują, że do 2016 roku, a praktycznie nawet do 2021 roku, eksploatacja złoża soli nie powinna stanowić istotniejszego zagrożenia dla wyrobisk rudnych. W prognozach dla powierzchni terenu wykorzystano system prognozowania MODEZ autorstwa R. Hejmanowskiego. Z prognozy wynika, że wpływy eksploatacji złoża rud miedzi wywołają na powierzchni terenu, w rejonie nad przygotowywanym do wybierania złożem soli „Bądzów”, obniżenia o wartości do 1,9 m a kategoria terenu górniczego nie powinna być wyższa od II-giej. Jeżeli uwzględnić równoczesną eksploatacje złoża soli w maksymalnie możliwym zakresie, to obniżenia terenu mogą wzrosnąć do ponad 4 m. Nastąpi to jednak nie prędzej niż po 100 latach a proces obniżeń i deformacji będzie łagodny i tylko w znikomym stopniu zagrażający obiektom na powierzchni terenu. Z rozważań wynikają następujące zalecenia dla ograniczenia szkodliwego wzajemnego oddziaływania eksploatacji rud miedzi i złoża soli kamiennej: nie prowadzić jednoczesnej eksploatacji w zasięgu występowania wzajemnych wpływów, określić wielkości optymalnego wydobycia rudy miedzi w rejonie oddziaływania i wpływów tej eksploatacji na stan wytężenia zalegającego powyżej złoża soli kamiennej, uwzględniać prognozy aktywności sejsmicznej wzbudzonej eksploatacją rud miedzi a w szczególności jej wpływu na wyrobiska solne. Na zakończenie Autorzy zalecają kontynuowanie monitoringu wzajemnych oddziaływań eksploatacji złoża rudy miedzi i złoża soli kamiennej, co pozwoli na dalszą weryfikację rozważań teoretycznych. Szczególnie zaleca się rozszerzenie zakresu obserwacji o pomiary przemieszczeń bezwzględnych w wyrobiskach solnych a także ich konwergencji w czasie.
    Źródło:
    Archives of Mining Sciences; 2015, 60, 2; 535-548
    0860-7001
    Pojawia się w:
    Archives of Mining Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Combination of artificial neural networks and numerical modeling for predicting deformation modulus of rock masses
    Autorzy:
    Tayarani, Narges Saadat
    Jamali, Saeed
    Zadeh, Mehdi Motevalli
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/219719.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    sztuczne sieci neuronowe
    symulacja numeryczna
    metoda różnic skończonych
    masy skalne
    artificial neural networks
    numerical simulation
    finite difference method
    deformation modulus of rock mass
    arch dam
    Opis:
    The deformation modulus of the rock mass as a very important parameter in rock mechanic projects generally is determined by the plate load in-situ tests. While this test is very expensive and time-consuming, so in this study a new method is developed to combin artificial neural networks and numerical modeling for predicting deformation modulus of rock masses. For this aim, firstly, the plate load test was simulated using a Finite Difference numerical model that was verified with actual results of the plate load test in Pirtaghi dam galleries in Iran. Secondly, an artificial neural network is trained with a set of data resulted from numerical simulations to estimate the deformation modulus of the rock mass. The results showed that an ANN with five neurons in the input layer, three hidden layers with 4, 3 and 2 neurons, and one neuron in the output layer had the best accuracy for predicting the deformation modulus of the rock mass.
    Źródło:
    Archives of Mining Sciences; 2020, 65, 2; 337-346
    0860-7001
    Pojawia się w:
    Archives of Mining Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Deformations of a dog heading located in an area of intensive mining operation – case study
    Autorzy:
    Mielimąka, Ryszard
    Kleta, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24202593.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Akademia Morska w Szczecinie. Wydawnictwo AMSz
    Tematy:
    mining exploitation
    rock mass deformation
    geodetic measurements of deformation
    range of mining exploitation influence
    deformation forecasts
    parameters of influence theory
    deformation indicators
    Opis:
    The article presents results on the influence range of mining exploitation in a rock mass at the site of dog headings located in an area of intensive mining exploitation. The research is based on geodetic measurements of the subsidence of measurement line points located above the panel of a mined-out longwall. Studies were applied to assess the range of mining influence in a rock mass, which is important for the protection of dog headings against mining damage. If a range of mining influence comprises any protected workings, then the deformations caused by mining operations may result in the loss of their functionality and even in dangerous damage to them. The values of the parameters of the influence theory determined by geodetic measurements of subsidence can be used to determine the permissible length of longwall panels, ensuring the maintenance of the functionality of the protected dog headings and to optimize stress concentration zones in terms of the risk of rock mass tremors.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie; 2022, 72 (144); 113--121
    1733-8670
    2392-0378
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prognozy deformacji górotworu w polu Pagory kopalni Barycz po podsadzeniu komór poeksploatacyjnych
    The forecasts of rock mass deformations in the field Pagory of Barycz mine after backfilling of excavation caverns
    Autorzy:
    Mazurek, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/348953.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    eksploatacja otworowa soli
    deformacja górotworu
    prognozowanie deformacji
    zapadliska
    solution mining of salt
    rock mass deformation
    forecast of deformation
    sinkholes
    Opis:
    W Kopalni Barycz (w likwidacji) eksploatacja soli metodą otworową prowadzona przez 75 lat, oprócz deformacji ciągłych spowodowała powstanie wielu zapadlisk. Od 1999 r. nie jest prowadzona eksploatacja, ale w tzw. rejonie Tomana, pomimo częściowego podsadzenia 10 komór poeksploatacyjnych, nadal istnieje zagrożenie powstaniem zapadliska. W artykule omówiono przebieg procesu eksploatacji, wyników pomiarów kształtu i wymiarów komór poeksploatacyjnych echosondą, stopnia wypełnienia komór podsadzką oraz przedstawiono prognozę deformacji powierzchni po zakończeniu podsadzania.
    The solution mining of salt was performed in (liquidated) Barycz mine for 75 years. It produced several sinkholes and continuous deformations. The excavation process was finished in 1999. In spite of partial backfilling of 10 excavation caverns in Tomana region sinkhole hazard is still active. This paper shows description of excavation process, the results of shape and geometry measurements with echosounder and the level of cavern backfilling. The forecast of deformations after the end of backfilling process is also presented.
    Źródło:
    Górnictwo i Geoinżynieria; 2010, 34, 2; 481-489
    1732-6702
    Pojawia się w:
    Górnictwo i Geoinżynieria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Determination of the stress-strain state of rock mass and zone of inelastic deformation around underground mine excavation using modern methods of numerical modelling
    Autorzy:
    Ignatiev, Sergey A.
    Sudarikov, Aleksandr E.
    Imashev, Askar Zh.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2073903.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    rock support
    rock mass
    surrounding rock mass
    geomechanical process
    mathematical modelling
    zone of inelastic deformation
    podpora skalna
    górotwór
    górotwór otaczający
    proces geomechaniczny
    modelowanie matematyczne
    strefa deformacji niesprężystych
    Opis:
    The paper reviews methods and trends of numerical modelling of geomechanical processes around underground mine excavations. The most rational method of determining the additional stresses caused by the mine excavations is chosen. Mathematical modelling was performed for excavations of various cross sections and different strength of rocks. The dimensions of the inelastic deformation zone around the mine excavations have been identified. The area of the total fracture zone around the excavation, as well as the area of the roof fracture zone are calculated. The results of the fracture zone modelling are presented both as coordinates and in a graphical form. To simplify application of the modelling results, dependency plots of the obtained parameters were created and analytical dependencies of the fracture zone parameters were identified. The SURFER and KOMPAS software packages were used as the graphic tools to visualize the modelling results.
    Źródło:
    Journal of Sustainable Mining; 2021, 20, 3; 220--227
    2300-1364
    2300-3960
    Pojawia się w:
    Journal of Sustainable Mining
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwości stosowania modeli numerycznych do opisu deformacji powierzchni terenu górniczego
    Possibilities of applying numerical models for the description of deformation of the mining area surface
    Autorzy:
    Wesołowski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/167061.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
    Tematy:
    górotwór
    model obliczeniowy
    niecka obniżeń
    deformacje terenu
    rock mass
    calculation model
    subsidence trough
    deformation of area
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyniki modelowania numerycznego wpływu prowadzonej eksploatacji górniczej na deformacje powierzchni terenu górniczego przy wykorzystaniu modeli numerycznych bazujących na mechanice ośrodka ciągłego. Do procesu modelowania numerycznego deformacji terenu górniczego, zastosowano program komputerowy FLAC. Analizę oparto na wyidealizowanym przypadku eksploatacji ścianowej. Dla przeprowadzenia symulowanej eksploatacji górniczej i określenia jej wpływu na deformacje powierzchni terenu zbudowano płaski model o wymiarach 2000 m x 1000 m. W modelu rozpatrywano wyłącznie rejon krawędzi rozpoczynającej eksploatację górniczą. Przeprowadzony cykl symulacji komputerowych wykazał, że przy zastosowaniu sprężystego modelu transwersalnie izotropowego oraz modelu ubiquitous joint istnieje możliwość jednoczesnego opisu zarówno przemieszczeń pionowych, jak i poziomych górotworu, wywołanych eksploatacją górniczą. Zgodny z pomiarami opis deformacji powierzchni terenu uzyskano, wprowadzając do modelu transwersalnie izotropowego elementy kontaktowe (interfaces) do modelowania kontaktów międzywarstwowych.
    This paper presents the results of numerical modeling of the influence of mining exploitation on the deformations of the surface of the mining area by means of numerical models based on continuum mechanics. The computer program FLAC was used for the process of numerical modeling of the deformation of the mining area. The analysis was based on idealized long wall exploitation. For the purpose of the simulation of the mining exploitation and the determination of the influence on the deformations of the surface mining area a flat model of 2000 m x 1000 m was developed. In the model, only the region of the edge of the mining exploitation was considered. The conducted cycle of the computer simulations shows that the use of elastic transversally isotropic model as well as the ubiquitous joint model enables a simultaneous description of both the perpendicular dislocations and the horizontal dislocations of the rock mass which are triggered by mining exploitation. A correct description of the deformation of the surface area was obtained after introducing to the model the transversally isotropic contact elements (interfaces) used for the modeling of contacts between layers.
    Źródło:
    Przegląd Górniczy; 2014, 70, 4; 15-22
    0033-216X
    Pojawia się w:
    Przegląd Górniczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Deformacje górotworu wywołane eksploatacją pola nr 2 w Kopalni Soli „Kłodawa” S.A.
    Rock mass deformation caused by the exploitation of field No. 2 in the „Kłodawa” Salt Mine S.A.
    Autorzy:
    Bieniasz, J.ózef
    Pietras, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192055.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    eksploatacja soli
    zaciskanie wyrobisk
    pomiar deformacji
    górotwór
    salt exploitation
    convergence of excavation
    deformation measurement
    rock mass
    Opis:
    Pole nr 2 jest największym polem eksploatacyjnym w Kopalnia Soli „Kłodawa”. Od kilkudziesięciu lat prowadzone są w nim specjalistyczne pomiary deformacji. W ostatnich latach oprócz zaciskania wyrobisk komorowych mierzone są także przemieszczenia pionowe i względne przemieszczenia poziome. Znajomość i kontrola tych zjawisk podnosi bezpieczeństwo eksploatacji.
    Field No. 2 is the largest exploitation field in the “Kłodawa” Salt Mine. Specialized deformation measurements have been carried out for several decades. In recent years, in addition to convergence excavation, vertical displacements and relative horizontal displacements are also measured. Knowledge and control of these phenomena increases the safety of exploitation.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2018, 14; 15--20
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Deformacje powierzchni w otworowej Kopalni Soli "Barycz" w likwidacji : czy mogą jeszcze powstać zapadliska?
    Surface deformations in the hole exploitation Barycz Salt Mine (liquidated) : may the cavities happen?
    Autorzy:
    Mazurek, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/349178.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    eksploatacja otworowa soli
    deformacje górotworu
    prognozowanie deformacji
    zapadliska
    solution salt exploitation
    rock mass deformation
    prognosis of deformations
    cavities
    Opis:
    Otworowa eksploatacja soli prowadzona w Kopalni "Barycz" od 1924 roku spowodowała wystąpienie deformacji górotworu o charakterze ciągłym i nieciągłym (zapadliska). Od 9 lat nie jest tam prowadzona żadna eksploatacja, ale deformacje mogą przebiegać jeszcze kilkadziesiąt lat. W niektórych rejonach procesy deformacyjne są już bliskie zakończenia. W artykule omówiono przebieg procesu eksploatacji, pomiarów i dokumentowania deformacji powierzchni, prognozę deformacji końcowych (ostatecznych), różnicę pomiędzy tą prognozą a osiadaniami zaistniałymi oraz prognozę deformacji, jakie jeszcze mogą wystąpić po roku 2000. Określono rejony, gdzie wskaźniki deformacji mogą osiągać wartości charakterystyczne dla zerowej i I kategorii zabudowy powierzchni oraz takie, gdzie jeszcze mogą powstać zapadliska.
    The solution exploitation of salt in the Barycz mine (started in 1924) resulted in continuous and discontinuous (cavity) rock mass deformations. The excavation finished nine years ago, but the deformations may occur for several dozen years. The paper discuss the deformation process, measurements and documentation of final deformations. It also shows the difference between actual deformations and the prognosis and the prognosis of deformations after the year 2000. The regions where deformation indexes may range values typical for I surface category were identified and also regions with cavity hazard.
    Źródło:
    Górnictwo i Geoinżynieria; 2007, 31, 3/1; 409-422
    1732-6702
    Pojawia się w:
    Górnictwo i Geoinżynieria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies