- Tytuł:
-
Nazwy osobowe i wartości z perspektywy uniwersalnych mechanizmów percepcyjno-adaptacyjnych.
Surnames and values from the perspective of universal perceptual-adaptive mechanisms - Autorzy:
- Siwiec, Adam
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1991351.pdf
- Data publikacji:
- 2021-12-29
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
- Tematy:
-
antroponimy odapelatywne
wartości
mechanizmy percepcyjne i nominacyjne
deappellative anthroponyms
values
mechanisms of perception and nomination - Opis:
-
Tekst zawiera omówienie najważniejszych wątków problemowych występujących w recenzowanej książce oraz uwagi, jakie nasunęły się piszącemu po jej lekturze. Monografia autorstwa Izy Matusiak-Kempy jest rzetelnie wykonaną w perspektywie diachronicznej analizą aksjolingwistyczną ponad dwóch tysięcy odapelatywnych nazwisk Polaków, które mogą być odczytywane w kontekście procesów wartościowania. Analiza materiału prowadzi do wskazania sposobów konceptualizacji ludzkich właściwości fizycznych lub psychicznych, związanych z odpowiednimi wartościami, traktowanych jako pożądane lub niepożądane z perspektywy zdeterminowanych biologicznie i kulturowo potrzeb społecznych, które można łączyć z potoczną wiedzą o świecie, pragmatycznym i adaptacyjnym podejściem do rzeczywistości, wreszcie: z uniwersalnymi mechanizmami percepcyjnymi i nominacyjnymi. Wielką zaletą książki jest jej interdyscyplinarność, osadzenie rozważań nad antroponimią w procedurach badawczych, opartych na dialogu zorientowanego na system pojęciowy i język wartości opisu lingwistycznego z ustaleniami innych i dość odległych od tradycyjnie uprawianej onomastyki dyscyplin naukowych (socjobiologia, psychologia ewolucyjna, społeczna i kognitywna, antropologia itd.). Jest to bardzo dobry przykład zrealizowanej w praktyce postępowania badawczego na gruncie onomastyki (i szerzej lingwistyki) idei konsiliencji zgłaszanej przez Edwarda O. Wilsona, czyli jedności wiedzy opartej na integracji nauk humanistycznych, społecznych i biologicznych. Konkluzją omówienia jest pozytywna ocena publikacji.
This review article surveys and comments on the key issues discussed in Iza Matusiak-Kempa’s monograph “Nomen omen. Studium antroponimiczno-aksjologiczne”. The monograph is a solid diachronic axiolinguistic analysis of over two thousand Polish surnames based on common nouns, considered in the axiological context. The analysis of the data leads one to identify how physical or psychological aspects of humans are conceptualized: these aspects are connected with values, which can be desirable or undesirable from the perspective of biologically and socially determined social needs. Those needs, in turn, may be linked with the colloquial knowledge of the world, pragmatic and adaptive approach to reality, and with the universal mechanisms of perception and nomination. A big advantage of the book is its interdisciplinary character. The author locates her reflection on antroponymy in research procedures based on a dialogue between linguistic description (with its focus on the conceptual system and the language of values) and other disciplines, normally rather distant from traditional onomastics (sociobiology; evolutionary, social, and cognitive psychology; anthropology, etc.). This is a very good example of how Edward O. Wilson’s idea of consilience can be realized in onomastic, or generally in linguistic research: solutions are sought through an integration of the humanities, social sciences, and biological sciences. This review article ends with a positive evaluation of the monograph. - Źródło:
-
Onomastica; 2021, 65, 2; 327-335
0078-4648 - Pojawia się w:
- Onomastica
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł