Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "dane systemowe" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-5 z 5
    Tytuł:
    Semantyka ZDROWIA w języku białoruskim: analiza danych systemowych
    HEALTH Semantics in Belarusian: System Data Analysis
    Семантыка ЗДАРОЎЯ ў беларускай мове: аналіз сістэмных даных
    Autorzy:
    Kozłowska-Doda, Jadwiga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1932729.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
    Tematy:
    health
    linguistic image of the world
    system data
    cognitive definition
    contemporary Belarusian language
    zdrowie
    językowy obraz świat
    dane systemowe
    współczesny język białoruski
    definicja kognitywna
    здароўе
    моўная карціна свету
    сістэмныя даныя
    сучасная беларуская мова
    кагнітыўная дэфініцыя
    Opis:
    The article presents a fragment of the reconstruction of the image of HEALTH in the modern Belarusian language. It is planned to identify the maximum complex of meanings of the concept of HEALTH using the cognitive definition developed by Jerzy Bartminski. The integral cognitive definition arises on the basis of the analysis of three types of data: systemic (lexicographic), empirical (obtained by survey) and textual. This publication contains the results of the analysis of the system data. The author uses obtainable lexicographic works from the field of Belarusian linguistics. Explanatory dictionaries in the meaning of HEALTH pri¬marily emphasize the physical state of the body, the mental state appears in examples, it can be deduced from them but it is absent in the definition. In lexicographic publications, other nuances of the meaning of the word also appear, for example, ‘healthy’ as ‘big, strong, sturdy’. However, etymological studies unambiguously show that the adjective ‘healthy’ originally meant 'tree’, 'good, healthy as a tree'. Etymologists convince us that initially the word characterized the tree as 'strong, hardy, not sick, healthy’, later it expanded its meaning to humans and animals. As follows from the proverbs and beliefs of Belarusians, health is a gift from God – it can be both good and weak, only in modern lexicographic data it is possible to find examples of human actions aimed at securing a good state of health, e. g. physical culture, a sober lifestyle, etc.
    Artykuł jest częścią rekonstrukcji językowego obrazu ZDROWIA we współczesnym języku białoruskim. Odtworzenia pojęcia autorka zamierza dokonać za pomocą definicji kognitywnej, opracowanej przez Jerzego Bartmińskiego. Holistyczna definicja kognitywna jest budowana w oparciu o trzy typy danych: systemowych (leksykograficznych), ankietowych i tekstowych. W niniejszej publikacji dokonano analizy danych systemowych. W tym celu wykorzystano dostępne prace leksykograficzne z zakresu językoznawstwa białoruskiego. Słowniki objaśniające definiują ZDROWIE głównie poprzez komponent fizyczny organizmu, komponent psychiczny pojawia się na marginesie. Dane leksykograficzne dostarczają także innych znaczeń, np. zdrowy ‘duży, silny, krzepki’. Badania etymologiczne przynoszą jednak dane, które jednoznacznie przekonują, że to zdrowy pierwotnie oznaczało ‘drzewo’ ‘dobry, zdrowy niby drzewo’. Etymologowie twierdzą, że pierwotnie wyraz charakteryzował drzewo ‘pełen sił, krzepki, niechory, zdrowy’, dopiero później rozszerzył znaczenie na ludzi i zwierzęta. Jak wynika z przysłów i wierzeń Białorusinów zdrowie jest darem od Boga – zarówno dobry stan, jak słaby (добрае здароўе, слабое здароўе), a dane współczesne przynoszą przykłady działań ludzkich w celu utrzymania dobrego stanu zdrowia, np. uprawiać sport, unikać alkoholu, palenia itd.
    Артыкул з’яўляецца фрагментам рэканструкцыі моўнай карціны ЗДАРОЎЯ ў сучаснай беларускай мове. Пры дапамозе кагнітыўнай дэфініцыі, якую распрацаваў Ежы Бартмінскі, плануецца выявіць максімальны комплекс значэнняў паняцця ЗДАРОЎЕ. Інтэгральная кагнітыўная дэфініцыя паўстае на базе аналізу трох тыпаў даных: сістэмных (лексікаграфічных), эмпірычных (атрыманых шляхам апытання) і тэкставых. У дадзенай публікацыі змешчаны вынікі аналізу сістэмных даных. Аўтарка выкарыстоўвае даступныя лексікаграфічныя працы з галіны беларускага мовазнаўства. Тлумачальныя слоўнікі ў значэнні ЗДАРОЎЯ ў першую чаргу падкрэсліваюць фізічны стан арганізма, псіхічны стан выступае ў прыкладах, яго можна з іх вывесці, але ён адсутнічае ў дэфініцыі. У лексікаграфічных выданнях выступаюць таксама іншыя адценні значэння слова, напр. здаровы ‘вялікі, сільны, дужы’. Аднак этымалагічныя даследаванні адназначна пераконваюць, што прыметнік здаровы першасна абазначаў ‘дрэва’, ‘добры, здаровы як дрэва’. Этымолагі лічаць, што першапачаткова слова характарызавала дрэва ‘сільны, моцны, не хворы, здаровы’, пазней – пашырыла значэнне на чалавека і жывёл. Як вынікае з прыказак і вераванняў беларусаў, здароўе – гэта дар ад Бога – можа быць і добрае, і слабое, толькі ў сучасных лексікаграфічных даных можна знайсці прыклады дзеянняў чалавека накіраваных на прафілактыку добрага стану здароўя, напр. фізічная культура, цвярозы лад жыцця і г. д.
    Źródło:
    Acta Albaruthenica; 2021, 21; 177-190
    1898-8091
    Pojawia się w:
    Acta Albaruthenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie ekwiwalenty greckiego leksemu γάμος w Nowym Testamencie Biblii Leopolity (1561) – swadziebny, gody, wesele – a problem stratyfikacji chronologicznej leksyki tego przekładu
    Polish equivalents for the Greek lexeme γάμος in the New Testament of the Leopolita’s Bible (1561) – swadziebny, gody, wesele – and the problem of its lexis chronological stratification
    Autorzy:
    Lisowski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171630.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    chronolexicology
    chronological text lexis layers
    the Leopolita’s Bible (1561)
    Renaisance Polish renderings of the New Testament
    lexical equivalence
    empirical system data
    empirical text data
    chronoleksykologia
    chronologiczne warstwy leksyki tekstu
    Biblia Leopolity
    polskie renesansowe przekłady nowotestamentowe
    ekwiwalencja leksykalna
    empiryczne dane systemowe
    empiryczne dane tekstowe
    Opis:
    There are same chronological diversified lexis layers In the Bible edited by Jan Leopolita and published in Cracow in 1561. The analysis of Polish equivalents for the Greek lexeme γάμος (or its Latin equivalents in the Vulgate – nuptiae, nuptialis) ‘a marriage, wedding, weddingceremony; plur: a wedding-feast’, i. e. swadziebny, gody, wesele, referring to empirical system and text data, acquired from lexica of the historic Polish and from texts of other Renaissance Polish renderings of the New Testament, proved chronological diversity of the equivalents. The lexeme swadziebny belongs to an older lexis layer, probably representing the lexicon of the former translation, perhaps medieval. The lexeme wesele represents a new lexis layer which may have been introduced into the text by Jan Leopolita, as the effect of his editorial efforts. Chronological status of the lexeme wesele in the analyzed Biblical rendering lexicon is ambiguous. It should be considered as an evidence of an traditional lexis layer. It may have been introduced into the text as a substitute of the lexeme swadziebny.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2021, 16; 105-116
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Językowy obraz Wschodu i Zachodu we współczesnej polszczyźnie
    Autorzy:
    Mirocha, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34605792.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    cognitive definition
    Lublin Ethnolinguistic School
    Wschód
    Zachód
    East
    West
    language system
    questionnaires
    text
    Polish
    definicja kognitywna
    lubelska szkoła etnolingwistyczna
    dane systemowe
    dane ankietowe
    dane tekstowe
    język polski
    Opis:
    The cultural concepts of Wschód (East) and Zachód (West) are products of contemporary, modern Polish languaculture, one that significantly shapes contemporary social and political discourses. A reconstruction of the cognitive definitions of these concepts, along with their profiles, can thus lead to a better understanding of the two kinds of discourse.In accordance with the principles of the cognitive definition, couched within the framework of the Lublin Ethnolinguistic School, the analysis is based on data from dictionaries, texts, and questionnaires. Four major dictionaries of Polish have been surveyed, as well as questionnaires conducted for the 1990 and 2000 editions of the Axiological Lexicon, along with a random selection of texts from the National Corpus of Polish, from internet editions of the press, from belles-lettres, and essays.After a detailed analysis of the systemic data, facet-based cognitive definitions of the two cultural concepts are constructed. For the concept of Wschód (East), the facets include location, economy, reasons for going East and returning, the role of East for Poland, the characteristics of its inhabitants and of the East as space. In the case of Zachód (West), instead of inhabitants and space, the relevant facet is that of values. The last part of the article prosents the profiles of these concepts, which correlate with ideological orientations in the press and in politics: the liberal profile (the West is good, it is associated with personal freedom, human rights, democracy and the rule of law; the East is negative, it ignores the rule of law and standards of liberal democracy); the right-wing profile (the East is evaluated similarly to the liberal profile, whereas the West is portrayed as Poland’s “moral debtor”); the Catholic-national profile (the East is a threat, the West is characterised by materialism and a degradation of values); the everyday-living profile (the West is wealthy, the East is poor).
    Pojęcia Wschodu i Zachodu stanowią wytwór nowożytnej i nowoczesnej polskiej lingwokultury, który w istotny sposób kształtuje dyskursy o sprawach społecznych i politycznych. Rekonstrukcja definicji kognitywnych tytułowych pojęć wraz z uwzględnieniem profilowania może zatem przyczynić się do lepszego zrozumienia wymienionych dyskursów.Zgodnie z założeniami definicji kognitywnej w ujęciu tzw. lubelskiej szkoły etnolingwistycznej, przedmiotem analiz są dane słownikowe, ankietowe oraz tekstowe. Analizie zostały poddane definicje czerpane z czterech najistotniejszych współczesnych słowników polszczyzny, ankiety przeprowadzane na potrzeby Słownika aksjologicznego w 1990 i 2000 oraz losowa próba tekstów z Narodowego Korpusu Języka Polskiego i konteksty z internetowych wydań prasy, z literatury pięknej i eseistyki.Po przeprowadzeniu szczegółowej analizy danych systemowych z osobna rekonstruowane są fasetowe definicje kognitywne omawianych pojęć. Dla konceptu Wschód swoiste są takie fasety, jak jego położenie, charakterystyka ekonomiczna, przyczyny wyjazdu na Wschód oraz opuszczania tegoż, jego rola dla Polski, cechy jego mieszkańców i przestrzeni. W odniesieniu do Zachodu miejsce cech mieszkańców i przestrzeni zajęły wyznawane wartości. W ostatniej części tekstu odtworzone zostały profile badanych pojęć, korelujące z orientacjami ideologicznymi w prasie i polityce: profil liberalny (pozytywnie wartościujący Zachód, utożsamiany z wolnościami jednostki, prawami człowieka, demokracją i rządami prawa, negatywnie oceniający Wschód, któremu przypisuje ignorowanie praworządności i standardów demokracji liberalnej), prawicowy (podobnie oceniający Wschód, zaś Zachód przedstawiający jako „moralnego dłużnika” Polski), katolickonarodowy (negatywnie nastawiony do Wschodu, postrzeganego jako zagrożenie, oraz Zachodu, któremu przypisuje materializm i upadek wartości), a także profil bytowy (utożsamiający Zachód z zamożnością, a Wschód z ubóstwem).
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2020, 32; 109-127
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Концепт ДОМОВИНА у српском језику (на системском материјалу)
    The concept of HOMELAND in the Serbian language (on the system material)
    Autorzy:
    Ristić, Stana
    Lazić-Konjik, Ivana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29430980.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    the concept of homeland
    system data
    cognitive definition
    Serbian language
    cognitive etnolinguistics
    dane systemowe
    definicja kognitywna
    język serbski
    etnolingwistyka kognitywna
    koncept ojczyzny
    Opis:
    The paper presents the results of comprehensive research on the concept of HOME in the Serbian language based on the analysis of system material from the relevant dictionaries of the Serbian language, in accordance with the methodological and theoretical principles of Lublin cognitive ethnolinguistics and the EUROJOS seminar. An effort was made to present its main features and values in the circle of related concepts we reconstructed in our previous research, with which it forms a common concept sphere: HOME, MOTHER, PEOPLE and the self-stereotype of SERBIAN. The research in this paper is primarily based on the analysis of the content of the dictionary definitions of the lexemes homeland and fatherland, which are used to name the concept, and the analysis of all their characteristic lexical-semantic relationships: hyperonimic and hyponymic, synonymy, antonymy, derivational, creative and semantic character, syntagmatic with the aim of reconstructing the content of this term, its stable and variable part, with all relevant aspects of realization. Also, to highlight different models of man's relationship to his homeland in different historical periods and the values attributed to him in the Serbian language, in accordance with the principles of cognitive definition.
    Źródło:
    Conversatoria Linguistica; 2022, 14; 79-97
    1897-1415
    Pojawia się w:
    Conversatoria Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Сибирь (Syberia) w świetle danych systemowych języka rosyjskiego
    Autorzy:
    Starzyńska, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611671.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    cognitive definition
    Siberia
    language system
    Russian
    definicja kognitywna
    Syberia
    dane systemowe
    język rosyjski
    Opis:
    Сибирь belongs to concepts whose position in the Russian lexis, and so in the Russian worldview, is special. As proposed by Jerzy Bartmiński, the study reconstructs the image of Сибирь on the basis of the Russian language system (more precisely, on the basis of dictionaries) and with the use of the cognitive definition. Discussed is the etymology of Сибирь, the lexeme’s synonyms, opposites, semantic and word-formational derivatives. The analysis is complemented with a survey of fixed expressions and collocations. Thus, the cognitive definition is proposed, consisting of thirty defining features organised into the following facets: category, part, opposition, location, size, appearance, conditions of living, function, feelings, attitudes to Siberia, the region’s inhabitants. In various contexts of the usage of Сибирь (and its derivatives) the most conspicuous is the negative valuation of Siberia as a place of exile, harsh climate, and unwelcoming living conditions.
    Сибир należy do tej grupy pojęć, które zajmują szczególne miejsce w leksyce języka rosyjskiego, zatem i w rosyjskim myśleniu o świecie. W artykule zrekonstruowano wyobrażenie Сибири na podstawie danych systemowych języka rosyjskiego (za źródło których posłużyły opracowania leksykograficzne), przy wykorzystaniu metody definicji kognitywnej, zgodnie z postulatami Jerzego Bartmińskiego. Zaprezentowano kwestię etymologii nazwy Сибирь, definicje, synonimy, opposita, derywaty: semantyczne i słowotwórcze. Analizę dopełnia przegląd utartych zestawień, wyrażeń i zwrotów frazeologicznych. Na podstawie danych systemowych zbudowano definicję kognitywną pojęcia, którą współtworzy 30 cech definicyjnych, uporządkowanych w następujące fasety: kategoria, część czego, opozycja, lokalizacja, cechy niezwiązane z wyglądem, rozmiar, cechy związane z wyglądem, lokalizator, warunki bytowe, funkcja, odczucia i uczucia ludzi wobec Syberii, mieszkańcy.W różnych kontekstach językowego użycia wyrazu Сибирь (i jego derywatów) najbardziej wyraźnie ujawnia się negatywne wartościowanie Syberii, które w sposób bezpośredni wyrażają jej charakterystyki związane z miejscem odbywania kary, także ze specyficznymi warunkami klimatycznymi oraz trudnymi warunkami bytowymi, jakie w niej panują.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2016, 28
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-5 z 5

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies