Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "culture-nature" wg kryterium: Temat


Tytuł:
„Spór” o relację kultura–natura w dziełach architektury
“Dispute” over Culture–Nature Relationship in Works of Architecture
Autorzy:
Dzwonkowska, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233900.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Jan Gwalbert Pawlikowski
Le Corbusier
dwelling machines
culture vs. nature
maszyny do mieszkania
kultura a natura
Opis:
Jan Gwalbert Pawlikowski oraz Le Corbusier próbowali określić, jak powinny wyglądać wytwory architektury, a dokładniej idealne domy. Pierwszy z nich widział je w domach stworzonych w zgodzie z naturalnym otoczeniem, co było wyrazem ochrony kultury lokalnej, tzw. swoistych rysów ziemi ojczystej. Koncepcja ta odzwierciedla szacunek wobec przyrody oraz postrzeganie kultury jako czerpiącej inspirację ze świata naturalnego. Z kolei Le Corbusier postrzega przyrodę czysto użytkowo, może ona stać się elementem „maszyn do mieszkania”, tj. idealnych domów. Niemniej jej funkcja jest czysto użytkowa, nie jest ona niczym więcej jak przyjemnym dla człowieka tłem dla strefy relaksu. Dom powinien przede wszystkim służyć człowiekowi swoją funkcjonalnością i użytecznością. Jego dekoracyjna sfera nie ma żadnego znaczenia, w architekturze liczy się tylko to, aby stworzyć najlepsze miejsce do mieszkania. Artykuł przedstawia tło aksjologiczne dla różnic w postrzeganiu tworów architektury u obu myślicieli.
Jan Gwalbert Pawlikowski and Le Corbusier attempted to define how works of architecture, and more specifically ideal houses, should look like. The former saw them as houses created in harmony with the natural surroundings of the buildings as an expression of the protection of local culture, the so-called “peculiar features of the native land”. This concept reflects a respect for nature and a view of culture as inspired by the natural world. Le Corbusier, on the other hand, perceives nature purely utilitarian, it can become an element of “machines for living”, i.e., ideal houses. Nevertheless, its function is purely utilitarian, it is nothing more than a pleasant background for a human relaxation zone. The house should first and foremost serve human being with its functionality and usefulness. Its decorative sphere is of no importance, what matters in architecture is to create the best place to live. The article presents the axiological background for the differences in the perception of architectural creations by the two thinkers.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 79-95
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kultura powołaniowa: jaki styl życia budzi we współczesnym człowieku świadomość jego powołania?
The vocation culture: which lifestyle helps to be aware of the own vocation?
Autorzy:
Dziewiecki, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40021431.pdf
Data publikacji:
2023-03-01
Wydawca:
Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów
Tematy:
powołanie
kultura powołaniowa
wychowanie
człowieczeństwo
świętość
miłość
vocation
vocation culture
education
human nature
sanctity
love
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest prezentacja kultury powołaniowej, czyli takiego spojrzenia na człowieka, które umożliwia danej osobie odkrycie i realizację niepowtarzalnego powołania, jakie Bóg w swojej miłości tej osobie proponuje. We wstępnej części tekstu przedstawione zostaną podstawowe pojęcia z zakresu duszpasterstwa powołań. Część zasadnicza to analiza kultury powołaniowej. Chodzi o taką kulturę, która pomaga wychowankom zrozumieć i przyjąć otrzymany od Boga dar człowieczeństwa oraz dorastać do świętości, czyli do takiej miary dojrzałości w byciu człowiekiem, jaka jest pragnieniem Boga, a zarazem warunkiem odkrycia i realizacji powołania szczegółowego, czyli powołania do bycia małżonkiem i rodzicem, kapłanem albo osobą konsekrowaną. Ostatnia część niniejszego artykułu opisuje taki styl życia wychowanków w odniesieniu do ciała, płciowości, seksualności, sfery moralnej, duchowej, religijnej i społecznej, który umożliwia budowanie w sobie świętego człowieczeństwa, a przez to stawanie się osobą zdolną do wiernej realizacji swojego powołania szczegółowego.
The aim of this article is to present the culture of vocations, i.e. such a view of a person that enables a given person to discover and implement the unique vocation that God in His love proposes to that person. In the introductory part of the text, the basic concepts of the pastoral care of vocations will be presented. The main part is the analysis of vocational culture. It is about a culture that helps pupils to understand and accept the gift of humanity received from God and to grow up to holiness, that is, to such a measure of maturity in being a human being that is God's desire and which is a condition for discovering and implementing a specific vocation, that is, the vocation to be a spouse and parent, priest or consecrated person. The last part of this article describes such a lifestyle of the pupils in relation to the body, human sexuality, sexuality, moral, spiritual, religious and social spheres, which makes it possible to build a holy humanity in oneself, and thus become someone capable of faithfully fulfilling one's particular vocation.
Źródło:
Sympozjum; 2022, 2(43); 53-71
2543-5442
Pojawia się w:
Sympozjum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ruins: Between Past and Present, Between Culture and Nature
Autorzy:
Frydryczak, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19322609.pdf
Data publikacji:
2023-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
Tematy:
ruins
ruination
nature
culture
Simmel
hope
ontological significance
Opis:
The main question of the essay is: do ruins need a new definition? Ruins are not only destroyed architecture, but also everything that has been associated with it in the process of life. From the perspective of the question, the concept of ruins should be understood much broader than just architecturally, and they should be assigned not to the past but to the present, or rather between past and present. If we consider ruins from the standpoint which situates them between culture and nature, there opens up another opportunity: here ruins are found on the juncture of nature and culture, becoming a natureculture hybrid. Here, degradation encompasses the cultural sense in the first place and the expectations it involves, but not from the perspective of nature. The order of nature translates into a new “life” of the ruin, which is attributed a new functionality, subordinated to other – non-anthropocentric – goals and values. Concluding, ruins require a new approach and a new definition that does not condemn them to degradation, but sees hope in the revitalizing forces of nature that ensure for them a new status and a different ontological significance.
Źródło:
Eidos. A Journal for Philosophy of Culture; 2023, 7, 2; 9-16
2544-302X
Pojawia się w:
Eidos. A Journal for Philosophy of Culture
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Samorealizacja człowieka według Jerzego Chmurzyńskiego
Human Self-Realisation According to Jerzy Chmurzyński
Autorzy:
Perz, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233895.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ecology
ethology
culture
human behaviour
nature
self-realisation
biological values
ekologia
etologia
kultura
ludzkie zachowanie
natura
samorealizacja
wartości biologiczne
Opis:
Artykuł przedstawia poglądy Jerzego Chmurzyńskiego, ojca polskiej etologii, na temat mechanizmów ludzkiego zachowania w kontekście zagrożeń ekologicznych. Człowiek w procesie ewolucji stworzył nową rzeczywistość — kulturę, która wyniosła go na ponad poziom zwierzęcy. W ludzkim zachowaniu są obecne mechanizmy biologiczne i kulturowe, które wchodzą ze sobą w rozmaite relacje w perspektywie filogenetycznej i w ontogenezie. Człowiek oprócz wartości kulturowych dąży, podobnie jak zwierzęta do osiągnięcia wartości biologicznych. Jednak ludzki mechanizm zachowania nie opiera się tylko na instynktach, w ich miejsce wchodzi wolność wyboru wraz ze świadomą etyką. Chmurzyński zarysowuje nakazy etyki biologicznej w znacznym stopniu zbieżne z Dekalogiem, które chronią wartości biologiczne: homeostazę osobniczą, maksymalizację dostosowania i dobrostan. Najważniejszym postulatem jest wezwanie do samorealizacji — „bądź sobą w swojej ludzkiej naturze”. Degradacja ludzkiej natury jest istotną przyczyną współczesnych zagrożeń ekologicznych, dlatego Chmurzyński postuluje o dobre programy wychowawcze, które pomogą w procesie samorealizacji, czym przyczynią się do lepszej ochrony środowiska naturalnego.
The article presents the views of Jerzy Chmurzyński, the father of Polish ethology, on the mechanisms of human behavior in the context of ecological threats. In the process of evolution, man created a new reality - culture, which elevated him above the animal level. There are biological and cultural mechanisms present in human behavior, which are in different relations with each other in the phylogenetic perspective and in ontogenesis. In addition to cultural values, humans strive, like animals, for biological values. However, the human mechanism of behaviour is not just based on instincts, freedom of choice along with conscious ethics takes its place. Chmurzyński shows the precepts of biological ethics largely coinciding with the Decalogue, which protect biological values: individual homeostasis, maximisation of fitness and well-being. Most important is the call for self-realisation — “be yourself in your human nature”. The degradation of human nature is a significant cause of contemporary ecological threats, and Chmurzyński calls for good educational programmes to help the process of self-realisation, which will contribute to better protection of the environment.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 141-159
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Problem of Culture and Nature in Carl Gustav Jung’s Psychoanalytical Concept
Autorzy:
Neumann, Patrycja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339074.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Jung’ s psychology
culture
nature
archetype
instinct
symbol
libido drive
psychologia Junga
kultura
natura
archetyp
instynkt
popęd libido
Opis:
According to the classical approach culture is the opposite of nature, and man, as a world-transforming being, is the engine of civilization development. C. G. Jung's writings contain a non-classical concept of culture, according to which the collective unconscious determines the way of interpreting and understanding reality, and thus the development of culture. The psychiatrist considers man as a symbol-forming creature. He wrote about the "symbol drive" which causes the creation of symbols to happen spontaneously. There is a connection between the action of instincts, which have a biological basis, and the archetypal source of symbols. There are forces of nature in the unconscious - in particular, the libido and instincts. Culture arises between the unconscious and consciousness, and at the same time, the process of its development has a species-specific aspect.
Zgodnie z klasycznym podejściem kultura jest przeciwieństwem natury, a człowiek jako istota przekształcająca świat jest motorem rozwoju cywilizacji. Pisma C. G. Junga zawierają nieklasyczną koncepcję kultury, zgodnie z którą nieświadomość zbiorowa determinuje sposób interpretacji i rozumienia rzeczywistości, a tym samym rozwój kultury. Psychiatra uważał człowieka za istotę tworzącą symbole. Pisał o „popędzie symbolu”, który sprawia, że powstają one spontanicznie. Istnieje związek między działaniem instynktów, które mają podłoże biologiczne, a archetypowym źródłem symboli. W nieświadomości tkwią siły natury – w szczególności popęd libido i instynkty. Kultura powstaje pomiędzy nieświadomością a świadomością, a przy tym proces jej rozwoju ma aspekt gatunkowy.
Źródło:
Analiza i Egzystencja; 2023, 61; 51-66
1734-9923
2300-7621
Pojawia się w:
Analiza i Egzystencja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An Ecocritical Approach to Đuro Sudeta’s Mor—The Original Werewolf Legend
Autorzy:
Brozović, Domagoj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15589979.pdf
Data publikacji:
2022-11-14
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Culture vs Nature
Đuro Sudeta
ecocriticism
environment
literary impressionism
Opis:
This paper outlines the main reading strategies of ecocriticism. Its main theoretical interest lies not in the pure extraction of literary motifs of Nature, but in the deconstruction of the diversity between Nature and Culture, representing Nature as the postmodern significant “Other” relating to contemporary environmental problems and thus exposing literary approaches in the past ( includingpostmodernism ) as anthropocentric. The main part of this paper focuses on the example of the application of ecocritical strategies in Đuro Sudeta’s modernist and impressionistic novella Mor, which leads to the suggestion of reforming conventional readings in traditional literary history.
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2022, 22; 67-81
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekoliteratura w kontekście animal studies i zwrotu etycznego
Ecoliterature in the Context of Animal Studies and the Ethical Turn
Autorzy:
Szalewska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2135681.pdf
Data publikacji:
2022-09-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
animal studies
dogs in culture
wolves in culture
ecoliterature
nature writing
ethical turn
psy w kulturze
wilki w kulturze
ekoliteratura
zwrot etyczny
Opis:
Artykuł stanowi próbę odczytania różnego typu reportaży, które traktują o relacjach ludzko-zwierzęcych (Wilki Adama Wajraka oraz I ktoś rzucił za nim zdechłego psa Jeana Rolina). Każdy z tych tekstów dotyczy innej kategorii, w jakiej klasyfikujemy zwierzęta (dzikie, towarzyszące), lecz autorzy poddają te kategorie dekonstrukcji. Dzięki temu interpretacja wspomnianych reportaży stała się też przyczynkiem do rozważenia takich kwestii, jak „dzikość”, empatia w relacjach ludzko-zwierzęcych, kulturowe uwarunkowania traktowania określonych gatunków zwierząt, szowinizm gatunkowy itd. Rozważania te zostały ujęte, co oczywiste, w duchu refleksji posthumanistycznej, ale przede wszystkim – zwrotu etycznego. Wstępem do całości stały się z kolei refleksje nad odmianą gatunkową, jaką jest reportaż przyrodniczy, i jej ewolucją w kontekście zmian, które dokonały się w myśli humanistycznej (np. zanegowanie podziału na naturę i kulturę).
The article is an attempt to read various types of journalism that deal with human-animal relations (“Wolves” by Adam Wajrak and “Un chien mort après lui” by Jean Rolin). Each of these texts covers a different category in which we classify animals (wild, companion), but the authors deconstruct these categories. Thanks to this, the interpretation of the aforementioned books has also contributed to the development of such issues as “wildness,” empathy in human-animal relations, cultural conditions of treating certain animal species, species chauvinism, etc. These considerations were obviously included in the spirit of posthumanism, but most of all the ethical turn. The introduction includes, in turn, reflections on the particular genre, which is nature writing, and its evolution in the context of changes that took place in humanistic thought (e.g. negating the division into nature and culture).
Źródło:
Porównania; 2022, 31, 1; 95-113
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inspiracje dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym w projektowaniu wnętrz
Inspirations with natural and cultural heritage in interior design
Autorzy:
Jagiełło-Kowalczyk, Magdalena
Tokarski, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27324174.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego
Tematy:
dziedzictwo
natura
kultura
włączenie społeczne
aranżacja wnętrz
heritage
nature
culture
social inclusion
interior design
Opis:
Atrakcyjne dla użytkowników środowisko mieszkaniowe musi być funkcjonalne, piękne i dawać poczucie bezpieczeństwa. Środowisko mieszkaniowe XXI wieku musi też sprostać wyzwaniom określonym w idei włączenia społecznego. Celem badań przedstawionych w artykule było określenie wpływu dziedzictwa naturalnego i kulturowego na kształtowanie wnętrz służących integracji społecznej w obszarze środowiska mieszkaniowego. Badanie przeprowadzono w ramach programu frse, Iceland, Liechtenstein, Norway Grants. Zbadano, jakie aspekty dziedzictwa brane są pod uwagę w projektowaniu wnętrz w Norwegii, w której idea włączenia społecznego odgrywa rolę wiodącą w rozwoju kraju. Wyniki odniesiono do sytuacji w Polsce. Wnioski z badań, które posłużyły jako punkt wyjścia do próby wytyczenia kierunków kształtowania wnętrz architektonicznych opartych na dziedzictwie przyrodniczym i kulturowym, zilustrowano aranżacjami wnętrz zaprojektowanymi przez studentów I roku Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. Projekty inspirowane naturą i sztuką wykonano z uwzględnieniem problemu włączenia społecznego.
A housing environment that is attractive to users must be functional, beautiful, and induce a sense of safety. The housing environment of the twenty-first century must also meet challenges specified in the idea of social inclusion. The objective of the study presented in this paper was to determine the impact of natural and cultural heritage on the design of interiors used for social integration within the housing environment. The study was conducted as a part of the FRSE Iceland, Liechtenstein, Norway Grants. The study investigated the heritage aspects considered during interior design in Norway, where the idea of social inclusion plays a leading role in the country’s development. The findings were compared to the situation in Poland. Conclusions were used as a starting point for defining directions for architectural interior designs based on natural and cultu- ral heritage, illustrated with interior arrangements designed by first-year students of the Faculty of Architecture of the Cracow University of Technology. The designs, inspired by nature and art, were prepared with consideration for social inclusion.
Źródło:
Środowisko Mieszkaniowe; 2022, 41; 93--102
1731-2442
2543-8700
Pojawia się w:
Środowisko Mieszkaniowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nature and Culture Meld: The Complexity of Arctic Indigenous Language Preservation from an Integrated Ecolinguistic Perspective
Autorzy:
Skorek, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2077568.pdf
Data publikacji:
2022-01-25
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
The Arctic
indigenous peoples
language preservation
ecolinguistics
nature
culture
knowledge
Opis:
As the importance of preserving indigenous languages has been highlighted in different fora and numerous contexts, the Arctic appears to be no exception in this regard. The vitality and sustainability of Arctic indigenous languages pervade the discourse on the polar region and lie at the core of the Arctic Indigenous Language Vitality Initiative. To explore the complexity of the endeavor, this conceptual paper analyzes the framing of Arctic indigenous language preservation in selected academic publications as well as institutional documents. Since the use of biomorphic metaphors in the context of language preservation raises numerous doubts regarding their socio-political implications, this paper attempts to address this issue from the perspective of ecolinguistics perceived as both analytical and conceptual lenses to demonstrate that its three complementary strands of research may help bridge the nature-culture divide in general and provide an integrated approach to the preservation of Arctic indigenous languages in particular.
Źródło:
Studia Scandinavica; 2021, 5, 25; 138-149
2657-6740
Pojawia się w:
Studia Scandinavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transhumanistyczna denaturalizacja w świetle ekologii integralnej
The Transhuamanist Denaturalization in the Light of Integral Ecology
Autorzy:
Grabińska, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20433656.pdf
Data publikacji:
2022-07-26
Wydawca:
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Tematy:
ecological crisis
modern technologies
transhumanism
personalism
nature-culture relation
kryzys ekologiczny
nowoczesne technologie
transhumanizm
personalizm
relacja natura–kultura
Opis:
Sprostanie wyzwaniom kryzysu ekologicznego jest stałą troską Kościoła. Od lat 60. ubiegłego wieku kolejne dokumenty Stolicy Apostolskiej przedstawiają nie tylko zagrożenia, ale także sposoby rozwiązywania kryzysu, np. poprzez wdrażanie programu ekologii ludzkiej, sformułowanego przez św. Jana Pawła II, lub jej pochodnej – w postaci ekologii integralnej papieża Franciszka, ogłoszonej w encyklice Laudato si’. W niniejszym artykule przedstawia się nową postać zagrożeń naturalności (tzw. denaturalizację) istnienia człowieka i innych jestestw, jakie niosą z sobą nowe zintegrowane technologie, ale nie ze względu na czysto technologiczne cele i metody, lecz ze względu na sposób wykorzystania osiągnięć postulowany w ideologii transhumanizmu. Rozważane są w kontekście transhumanizmu i posthumanizmu problemy redukcji naturalistycznej versus kulturalistycznej człowieka i jego wytworów. Posthumanistyczna wizja wirtualizacji bytu, nie tylko człowieczego, jest dyskutowana także z pozycji sposobu istnienia przedmiotu intencjonalnego. W wyniku rozważań personalistyczna koncepcja człowieka okazuje się ideową przeciwwagą dla trans- i posthumanistycznej wizji ludzkiego bytu, wzbogacającą technologią własną kondycję psychofizyczną, jak i otoczenie ludzkie oraz przyrodnicze.
Facing the challenges of the ecological crisis is a constant concern of the Catholic Church. Since the 1960s, successive documents of the Holy See present not only threats but also ways of solving the crisis, such as by implementing the program of human ecology formulated by St John Paul II or its derivative – Pope Francis’ integral ecology announced in the encyclical Laudato si’. The article presents a new form of threats to the naturalness (the so-called denaturalization tendency) of the existence of man and other entities, which are brought by new integrated technologies, but not because of purely technological goals and methods, but because of the way of exploiting achievements as postulated in the ideology of transhumanism. The problems of naturalistic versus culturalist reduction of man and his products are considered in the context of transhumanism and posthumanism. The posthumanist vision of the virtualization of being, not only of a human, is also discussed from the point of view of the way of existence of an intentional object. As a result of the considerations, the personalistic concept of man turns out to be an objective counterbalance to the trans- and posthumanist visions of human existence: human person is able to enrich its own psycho-physical condition as well as the human and natural environment with technology.
Źródło:
Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2022, 30, 1; 277-304
2544-6460
Pojawia się w:
Wrocławski Przegląd Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Питальне висловлення як компонент народнопісенного дискурсу: лінгвокульторологічний аспект
Interrogative speech as a component of folk song discourse: linguo-cultural aspect
Autorzy:
Шабат-Савка (Shabat-Savka), Світлана (Svitlana)
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2177700.pdf
Data publikacji:
2022-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
лінгвокульторологія
народнопісенний дискурс
питальне речення / висловлення
інтенція запиту
питальні компоненти
діалогійність
жанри народної пісні
функція
експресивність
синтаксис
linguo-culture studies
folk song discourse
interrogative sentence / speech
query intention
interrogative components
dialogic nature
genres of folk song
function
expressiveness
syntax
Opis:
The linguo-cultural approach in the poly-paradigmatic scope of modern linguistics determines the appearance of scientific studies on multilevel language units as ethnomarked resources that express national culture and mentality in the folk literary texts, folklore, parables. In this aspect, Ukrainian folk songs stand out due to the high poeticism, expressiveness, imagery and lyricism created by syntactic constructions. This article, in particular, analyzes interrogative constructions as meaningful components of folk song discourse that affect mental spheres of the language personality and mark the national-linguistic worldview of the Ukrainian speaker. Drawing upon the research material the author defined communicative-intentional content of interrogative statements, characterized the models-realization of query intentions, which, as evidenced by the created source data, verbalize, on the one hand, multidirectional interrogative components (pronouns and adverbs) that embody explanatory intentions aimed at cognitive process-search, and on the other hand, interrogative particles that actualize emotional and evaluative semantics (doubts, assumptions, surprise, reproach, laughter, resentment, etc.) in the folk song discourse. By using the relevant linguistic methodology, it became possible to present the addresser-addressee continuum of song communication (mother – son, father – daughter, husband – wife, brother – sister, etc.), which emphasizes the important role of interrogative constructions in dialogic speech, in creating naturalness and dynamics of the song, as well as in the expression of primary and secondary interrogative functions. A detailed study of various genres of songs (Christmas carols, spring songs, bathing songs, baptismal songs, lullabies, family-household songs, social-household songs, etc.) enabled us to determine the functional potential of interrogative constructions aimed at expressiveness, emotionality and evaluation. It is also focused on the major and minor key of the song, highlighting deep sensuality and poeticism of man as a representative of Ukrainian culture and linguo-mentality.
Лінгвокультурологічний підхід у поліпарадигмальному просторі сучасного мовознавства детермінує появу наукових студій, присвячених аналізові різнорівневих мовних одиниць як етномаркованих ресурсів, що виражають національну культуру та ментальність у текстах народної творчості, у фольклорі, пареміях. У цьому аспекті вирізняються українські народні пісні, високу поетичність, експресивність, образність та ліризм яких створюють синтаксичні конструкції. Зокрема у статті проаналізовано питальні конструкції як посутні компоненти народнопісенного дискурсу, що заторкують ментальні сфери мовної особистості й маркують національно-мовний світогляд мовця-українця. На багатому фактичному матеріалі визначено комунікативно-інтенційний зміст питальних висловлень, схарактеризовано моделі-реалізації інтенцій запиту, які, як засвідчує створена джерельна база, вербалізують, з одного боку, різноспрямовані питальні компоненти (займенники й прислівники), що вербалізують зʼясувальні інтенції, спрямовані на розвиток когнітивного процесу-пошуку, а з іншого боку, питальні частки, що актуалізують у народнопісенному дискурсі емоційно-оцінну семантику (сумнів, припущення, здивування, докір, сміх, образу тощо). З використанням релевантної лінгвометодології представлено адресантно-адресатний континуум пісенної комунікації (мати – син, батько – донька, чоловік – дружина, брат – сестра та ін.), що підкреслює важливу роль питальних конструкцій у реалізації діалогійності, у створенні природності й динамічності пісні, у вираженні первинних та вторинних функцій питальності. Докладне вивчення різножанрових пісень (колядок і щедрівок, веснянок, коломийок, пісень купальських, хрестинних, колискових, родинно-побутових, соціально-побутових та ін.) вможливило визначення функційного потенціалу питальних конструкцій, спрямованого на вираження експресивності, емоційності та оцінки, на увиразнення мажорної чи мінорної тональності пісні, на вияскравлення глибинної чуттєвості та поетичності людини як репрезентанта української культури та лінгвоментальності.
Źródło:
Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe; 2022, 6(3); 35-44
2543-9227
Pojawia się w:
Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Despotyczne oko? Romantyczne unaukowienie obrazu natury (Słowacki–Bacon, Mickiewicz–Kepler)
The despotic eye? Romantic scientification of the vision of nature (Słowacki–Bacon, Mickiewicz–Kepler)
Autorzy:
Leszczyński, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954114.pdf
Data publikacji:
2021-11-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Juliusz Słowacki
Adam Mickiewicz
Francis Bacon
Johannes Kepler
nature and culture
literature and science
astronomy
natura i kultura
literatura i nauka
astronomia
Opis:
Artykuł prezentuje, dekonstruując dychotomię natura–kultura, jak w okresie romantyzmu obraz natury filtrowany był przez kulturowe matryce – zwłaszcza związane z rozwojem nauk ścisłych, a więc z poznaniem, które postrzegano najczęściej jako oparte na zmysłach, czysto materialne. Nauka, sama uwikłana w kulturę i społeczeństwo, dostarczała tworzywa do nowej poetyki natury wraz z repertuarem kodów kulturowych. Na przykładzie Mickiewicza i Słowackiego ukazane zostanie, jak mogła współistnieć stara astronomia (poetycko i estetycznie atrakcyjna, choć powszechnie już odrzucona) obok nowszych odkryć (Kepler), a wraz z nowożytnym empiryzmem i materializmem (Bacon) można było zespolić spirytualizm, korzystając z tej samej metody poznawczej (indukcja).
The article discusses and deconstructs the nature-culture dichotomy, examining how the image of nature in Romanticism was filtered through cultural matrices, especially in connection with the development of natural sciences, and the concept of cognition, which was most often perceived as based on the senses. Science, rooted in culture and society, and various cultural codes influenced a new poetics of nature. The analysis of the works by Mickiewicz and Słowacki demonstrates that old astronomical theories (attractive in terms of poetics and aesthetics, though widely rejected) co-existed in poetry alongside newer discoveries (Kepler), ultimately allowing poets to combine modern empiricism and materialism with spiritualism using the same method (inductive reasoning).
Źródło:
Forum Poetyki; 2021, 24; 42-61
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Liminalność i ofiara. Midsommar. W biały dzień jako przykład folk horroru
Autorzy:
Krzyżaniak, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029060.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
kultura-natura
Midsommar
liminalność
folklor
horror
folklore
culture-nature
liminality
Opis:
Recenzja: Midsommar. W biały dzień, reż. Ari Aster, scen. Ari Aster, Szwecja/USA/Węgry 2019.
Review: Midsommar. Written and directed by Ari Aster. Sweden/USA/Hungary 2019.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2021, 3; 108-112
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Natura ludzka w ujęciu Rogera Scrutona w kontekście wniosków etologicznych Jerzego Chmurzyńskiego
Human nature according to Roger Scruton in the context of Jerzy Chmurzyński‘s ethological conclusions
Autorzy:
Perz, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076102.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydział Teologiczny
Tematy:
human nature
the peculiarity of man
ethology
evolution
culture
natura ludzka
osobliwość człowieka
etologia
ewolucja
kultura
Opis:
The article presents Scruton and Chmurzyński's views on human nature. Scruton's philosophical analysis and Chmurzyński's methodological compositionism in ethology lead the authors to similar conclusions, in opposition to the reductionist approach of sociobiology. The authors underline that the human being - as a result of biological evolution - has achieved the level unattainable even for most advanced animals. Humanity takes structure of behaviour, in which fulfilling biological imperatives is not suficient, as there appears space for free will with ethics and aesthetics. A human being is a person who cannot be described only in biological terms. This shows that the vision of humanity presented by Scruton gains a new argument in the form of classical ethology research and conclusions formulated on the basis of it by Chmurzyński.
Artykuł ukazuje przedstawienie ludzkiej natury przez Rogera Scrutona na tle prac polskiego etologa Jerzego Chmurzyńskiego. Analiza filozoficzna Scrutona i metodologiczny kompozycjonizm Chmurzyńskiego prowadzą obu autorów do zbieżnych wniosków, będących w opozycji do redukcjonistycznego podejścia socjobiologii. Pokazują, że natura człowieka jest wynikiem ewolucji biologicznej, która doprowadziła do poziomu rozwoju niedostępnego nawet dla najbardziej rozwiniętych zwierząt. Ludzie niepodlegają wyłącznie imperatywom biologicznym, posiadają wolną wolę, a wraz z nią etykę i estetykę. Istota ludzka jest osobą, której nie da się opisać wyłącznie w kategoriach biologicznych. Praca niniejsza ukazuje, że wizja człowieczeństwa Scrutona zyskuje dodatkową argumentację w postaci wniosków Chmurzyńskiego formułowanych na podstawie osiągnięć etologii klasycznej.
Źródło:
Studia Paradyskie; 2021, 31; 271-287
0860-8539
Pojawia się w:
Studia Paradyskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Neuropolityka - geneza, założenia, perspektywy rozwoju
Neuropolitics – Genesis, Assumptions, Development Prospects
Autorzy:
Rutkowski, Piotr
Ziółkowski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2046449.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
neuropolitcs
political science
social neuroscience
biopolitics
nature
culture
biology
neuropolityka
nauki o polityce
neuronauki społeczne
biopolityka
natura
kultura
biologia
Opis:
Neuropolitcs is an interdisciplinary research area, located at the intersection of various sciences, combining political science with neuroscience. However, it is not another direction that, as it may seem assumes biological determinism. It is based on belief about the interfusion of nature and culture, physical and mental dimensions in man. The aim of article is to familiarize the reader with the historical and theoretical aspects of this still developing research area. Also the research tools and main research directions of neuropolics were outlined. Authors indicate the positive and negative results of neuropolitics research and perspectives for political science and neurosciences.
Neuropolityka to interdyscyplinarny obszar badań, znajdujący się na przecięciu nauk, łączący nauki polityczne z neuronaukami. Nie jest to jednak kolejny kierunek, który, zakłada determinizm biologiczny. Opiera się na przekonaniu o przenikaniu się natury i kultury w człowieku, warstwy cielesnej i umysłowej. Celem artykułu jest przybliżenie czytelnikowi historycznych i teoretycznych aspektów tego wciąż rozwijającego się obszaru badawczego. Naszkicowane zostały również narzędzia badawcze oraz główne kierunki badań neuropolitycznych. Autorzy wskazują na pozytywne jak i negatywne, skutki płynące z badań neuropolitycznych, oraz perspektywy stojące przed naukami o polityce i neuronaukami.
Źródło:
Teoria Polityki; 2021, 5; 37-54
2543-7046
2544-0845
Pojawia się w:
Teoria Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies