Temat: cultural worldview - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Językowo-kulturowy obraz przestrzeni miejskiej Moskwy na przełomie XIX i XX wieku (na bazie słownika W. Jelistratowa)
The Linguistic and Cultural Image of the Urban Space of Moscow in the Late Nineteenth and Early Twentieth Centuries (on the Basis of V. Elistratov’s Dictionary)
Autorzy:: Juszczak, Bartosz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38695762.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: cultural linguistics
urban space
cultural worldview
urban dialect of Moscow
Opis:: The aim of this article is to reconstruct the linguistic and cultural image of Moscowat the turn of the twentieth century using the paradigm of cultural linguistics. This paradigm was selected as the theoretical framework of the study considering that it practically has not been applied in Russian linguistics. The article shows that the intricate image of the urban space is created by means of cultural elements (the coat of arms, the flag, the bugle call, architecture) and, most of all, linguistic elements whose major exponent is a given urban dialect. It is a wide-ranging construct whose lexis, apart from native elements, also includes a large number of foreign components and proprial (official and unofficial) vocabulary. The conglomerate of these elements can be regarded as a specific language of the urban space.
Artykuł podejmuje się rekonstrukcji językowo-kulturowych elementów przestrzeni miejskiej Moskwy w aspekcie diachronicznym (przełom XIX i XX wieku) przy użyciu metod lingwistyki kulturowej. Zasadność wyboru tego paradygmatu wynika z faktu, iż na gruncie językoznawstwa rosyjskiego nie jest on uprawiany. Artykuł pokazuje, że na skomplikowany obraz przestrzeni miejskiej składają się aspekty kulturowe (architektura, herb, hejnał, flaga), a przede wszystkim językowe (dialekt miejski, zapożyczenia obce, nieoficjalna urbanonimia). Wszystkie te elementy tworzą uniwersalny język przestrzeni, który może być zestawiany z innymi miastami Słowiańszczyzny.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: The Anxiety-Buffering Properties of Cultural and Subcultural Worldviews: Terror Management Processes among Juvenile Delinquents
Autorzy:: Baka, Lukasz
Derbis, Romuald
Maxfield, Molly
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/430537.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: terror management theory
cultural worldview
mortality salience
juvenile delinquents
Opis:: Terror management research indicates that people reminded of mortality strongly affirm values and standards consistent with their cultural worldview and distance themselves from values and standards inconsistent with it. However, limited research has addressed how individuals holding beliefs inconsistent with the dominant worldview cope with death-related anxiety. The present article aims to determine which worldview subcultural groups rely on when reminded of mortality: mainstream or subcultural? Juvenile delinquents living in residential reformatories in Poland were invited to participate in a terror management study examining the anxiety-buffering strategies of individuals belonging to a group largely outside mainstream culture. Following reminders of mortality, juvenile delinquents increased support for values consistent with the mainstream cultural worldview and decreased support for values consistent with the subcultural worldview, as compared to control conditions. The present results suggest that when faced with existential threat, the subcultural worldview does not provide an adequate anxiety buffer, leading members of this subcultural group to display increased identification with mainstream cultural values. Additionally, participants’ state anxiety following death reminders was mediated by mainstream cultural worldview defense.
Źródło:: Polish Psychological Bulletin; 2012, 43, 1; 1-11
0079-2993
Pojawia się w:: Polish Psychological Bulletin
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Zaskakujące konsekwenc je doświadczania wiadczania lęków egzy zy stenc jalnyc nych
Unexpected consequences of existential anxiety
Autorzy:: Łukaszwski, Wiesław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/514224.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:: lęk egzystencjalny
światopogląd
samoocena.
existential anxiety
cultural worldview
self-esteem.
Opis:: Artykuł przedstawia w syntetycznej formie najważniejsze ustalenia dotyczące sposobów radzenia sobie z lękami egzystencjalnymi, szczególnie z lękiem przed śmiercią. Przedstawiono kilka tak zwanych buforów zabezpieczających przed lękiem: kolektywny system znaczeń, samoocenę, bliskie związki z ludźmi, regulacje nastroju, sprawowanie władzy oraz koncentrację na własnym wyglądzie. W końcowej części artykułu przedstawiono uwagi na temat lęku przed utratą wolności i lęku przed samotnością.
The current article systematically presents major findings on how people deal with existential anxiety, especially, how they overcome the fear of dying. We present psychological buffers that help people to conquer their existential concerns, that is the cultural worldview, self-esteem, close relationships with other people, mood regulation, use of power, and focus on body appearance. We also discuss finding on fear of freedom losing and fear of loneliness.
Źródło:: Psychologiczne Zeszyty Naukowe; 2017, 1; 41-50
2451-1420
Pojawia się w:: Psychologiczne Zeszyty Naukowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Językowo-kulturowy obraz pszenicy (triticum) w języku polskim
Autorzy:: Bartmiński, Jerzy
Kaczan, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/611756.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: linguo-cultural worldview
cognitive definition
Polish folk culture
językowo-kulturowy obraz świata
definicja kognitywna
polska kultura ludowa
Opis:: The reconstruction of the Polish linguo-cultural view of wheat proposed here rests on the principles of the cognitive definition, which goes beyond the tenets of structural linguistics, takes into account all the connotations evoked by a given expression, as well as the relationship between the object’s name and the object itself. It is non-encyclopedic in nature. The data analysed here are of the linguistic type (lexis, phraseology, and stereotypical texts of various genres, such as riddles, proverbs, auguries, songs, tales, legends, written poetry), as well as of the co-linguistic type (ethnographic records of beliefs and practices), and come from the archives of the Dictionary of Folk Stereotypes and Symbols. The dictionary’s volume on plants is now under preparation.
Celem artykułu jest rekonstrukcja językowo-kulturowego obrazu pszenicy w języku polskim. Rekonstrukcja ta oparta jest na założeniach tzw. definicji kognitywnej, która wychodzi poza postulaty semantyki strukturalnej, uwzględnia wszystkie składniki konotowane przez wyrażenie językowe, uwzględnia relacje przedmiot – nazwa przedmiotu i nie ma charakteru encyklopedycznego. Podstawę materiałową stanowią dane językowe (słownictwo i frazeologia oraz teksty kliszowane w szerokim wachlarzu gatunków (m.in. zagadki, przysłowia, przepowiednie, pieśni w różnych odmianach gatunkowych, bajki, legendy, pisana poezja chłopska) i „przyjęzykowe” (etnograficzne zapisy wierzeń i praktyk) pochodzące z kartoteki Słownika stereotypów i symboli ludowych, którego tom Rośliny jest obecnie opracowywany.
Źródło:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2017, 29
0860-8032
Pojawia się w:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: The Cultural Concepts of zdraví (health) and nemoc (illness) in Czech Phraseology
Koncepty zdraví (zdrowie) i nemoc (choroba) w czeskiej frazeologii
Autorzy:: Christou, Anna
Táborská, Karolína
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/34670855.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: ethnolinguistics
linguistic and cultural worldview
values
phraseology
conceptual metaphor
health
illness
etnolingwisyka
językowo-kulturowy obraz świata
wartości
frazeologia
metafora pojęciowa
zdrowie
choroba
Opis:: Artykuł dotyczy konceptów zdraví (zdrowie) i (jako jego antytezy) nemoc (choroba) w czeskiej frazeologii. Autorki skupiają się na opozycji między zdrowiem i chorobą, czyli na jednej z głównych opozycji semantycznych w czeskim językowym obrazie świata. Pod względem teoretycznym i metodologicznym artykuł częściowo mieści się w ramach współczesnej etnolingwistyki (koncepcji językowego obrazu świata), a częściowo lingwistyki kognitywnej, szczególnie teorii metafory pojęciowej. W czeskim językowym obrazie świata zdrowie to jedna z najważniejszych wartości egzystencjalnych – jej wagę widać głównie na tle choroby, będącej jej antytezą. Pojęcia zdrowia i choroby to przeciwstawne wartości w kognitywnym systemie człowieka. W czeskim językowym obrazie świata opozycja zdrowie – choroba łączy się z innymi opozycjami semantycznymi, szczególnie życie – śmierć, młody – stary, piękno – brzydota, ruch – bezruch, silny – słaby, pełny – niepełny, kolorowy – bez koloru itd. Zdrowie jest zawsze konceptualizowane przez odwołania do jego typowych atrybutów (takich jak siła fizyczna, zdolność powrotu do równowagi, kompletność, ruch, młodosć, pełnia kolorów), podczas gdy chorobę postrzega się przez pryzmat atrybutów przeciwnych (fizyczna słabość, starość, bezruch, niepełność, nieatrakcyjność, brzydota, śmierć). W czeskich idiomach zdrową osobę porównuje się do odpornych organizmów, takich jak potężne, twarde drzewa o mocnych korzeniach i pniach; silne, zwinne, szybkie zwierzęta; piękne plony; czerwone kwiaty itd.
In this study, we aim to describe how the cultural concepts of zdraví (health) and its antithesis nemoc (illness) are conceptualised in Czech phraseology. We focus on the opposition between health and illness, which is one of the constitutive semantic oppositions of traditional Czech linguistic worldview. From the theoretical and methodological perspective, this paper is partly couched within the framework of modern ethnolinguistics and the concept of the linguistic worldview, and partly within cognitive linguistics, especially with regard to the theory of conceptual metaphor. It appears that in Czech linguistic worldview, health is one of the most significant existential values. Its significance becomes apparent mainly against the backdrop of illness, which is located at the antipole of health as its anti-value. The notions of health and illness appear in the human cognitive system as opposites, representing contradicting values. In Czech linguistic worldview, the opposition of health and illness is significantly tied with other semantic oppositions, especially life and death, young and old, beauty and ugliness, movement and immobility, strong and weak, whole and incomplete, colourful and colourless, etc. Health is always conceptualised via its preferred attributes (physical strength, resilience, wholeness, movement, youth, beauty, colourfulness), while illness is viewed through opposite attributes (physical weakness, old age, immobility, incompleteness, unattractiveness, dullness, death). In Czech idioms, a healthy person is compared to resilient products of nature (mighty trees with hard, durable wood, good roots and cores, as well as strong, agile, quick-moving animals, beautiful unimpaired crops, red flowers, etc.).
Źródło:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 303-318
0860-8032
Pojawia się w:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: An Andalusian View of Death in Translation: ‘Clamor’ by Federico García Lorca and its Polish Translation
Autorzy:: Jamka, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1912426.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: linguistic worldview
translation studies
Federico García Lorca
death
cultural concept
Opis:: Death, an essential part of life, is a mesmerizing topic for a number of reasons. Without a shadow of a doubt, it is a universal phenomenon. Nevertheless, the variety of death rites as well as myths and beliefs related to the act of passing, suggest certain differences in its understanding among individuals, communities, and cultures. Are such differences manifested in language? And if so, can they be examined in an analysis of translations of highly artistic, poetic texts?In this study I seek to reconstruct the linguistic view of death in ‘Clamor’ by Federico García Lorca and its latest Polish translation (2019) by Jacek Lyszczyna. Having in mind that language constitutes the raw material of literature (Pajdzińska, 2013), I believe that analyzing poetry in light of the linguistic worldview is crucial for its deeper understanding and, as a consequence, delivering a good translation. What is more, I am convinced that applying the analytical tools developed by cultural linguistics, and in particular, the Ethnolinguistic School of Lublin, in translation studies may be useful not only in an assessment of translation quality, but also as very telling of the role of translated texts in the target language, culture and literary system. Therefore, I intend to analyse Lyszczyna’s translation in view of the linguistic worldview to assess its quality and determine what such an ‘infected’ view of death may tell us about our own (Polish) take on this concept.Firstly, I will analyse García Lorca´s poem to identify the key linguistic exponents of death and reconstruct its non–standard linguistic view (Gicala, 2018) in ‘Clamor’. Secondly, I will capture the key linguistic exponents of death in the form of holistic cognitive definitions following the principles established by Bartmiński et al. (1988, 1996, 2006, 2010, 2013, 2018). Furthermore, I will do the same with their Polish equivalents used in Lyszczyna’s translation. On the basis of the outcomes of the study, I will reconstruct the ‘translated’ linguistic view of death and answer the research questions.
Źródło:: New Horizons in English Studies; 2020, 5; 48-62
2543-8980
Pojawia się w:: New Horizons in English Studies
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Language as a Mirror of Cultural Stereotypes – an Ethnolinguistic Perspective
Autorzy:: Krawiec, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/973962.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:: language
stereotypes
ethnic others
linguistic mirroring of cultural stereotypes
linguistic worldview
Opis:: The article deals with the issue of mirroring stereotypes through language which is presented in this material as an important tool of reflecting opinions, beliefs and judgements about ethnic others. The paper discusses different linguistic means which help to express cultural stereotypes commonly held in societies. On the basis of the opinions, comments and observations of different scholars, the author of the article distinguishes items which are essential for linguistic reproduction of cultural (mental) stereotypes. In his account he demonstrates how closely stereotypes are linked with the linguistic signs in use. Although the paper examines the notion of stereotyping from a linguistic perspective, it also refers to the assumptions of the cognitive and cultural approaches to stereotyping.
Źródło:: Acta Neophilologica; 2012, XIV/2; 47-58
1509-1619
Pojawia się w:: Acta Neophilologica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Lubelska etnolingwistyka kognitywna a anglojęzyczna lingwistyka kulturowa. Wybrane problemy
Autorzy:: Głaz, Adam
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/611635.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Lublin cognitive ethnolinguistics
cultural linguistics in English
Cultural Linguistics
linguistic worldview
translation and reconstruction of linguistic worldview
lubelska etnolingwistyka kognitywna
anglojęzyczna lingwistyka kulturowa
językowy obraz świata
tłumaczenie a rekonstrukcja JOS
Opis:: Basic sources of inspiration in the emergence of Lublin cognitive ethnolinguistics (LCE) include: research on the language of folklore (directly inspired by Maria Renata Mayenowa, indirectly by Roman Jakobson and Piotr Bogatyryev),Russian ethnolinguistics (Nikita Tolstoy) and semiotics (Vyacheslav Ivanow and Vladimir Toporov), 18th- and 19th-c. German thought (Johann Herder, Wilhelm von Humboldt), the American idea, largely deriving from the German context, of linguistic relativity (Franz Boas, Edward Sapir, Benjamin Whorf), plus a major role that has been played by the work of Bronislaw Malinowski and, especially, Anna Wierzbicka. Inspirations from cognitive linguistics have enriched Lublin ethnolinguistics with the cognitive dimension. After several decades of its existence, LCE may plausibly be compared with cultural linguistics as it is practised by authors writing in English, especially with a characteristic model within that tradition known as Cultural Linguistics (capitalised), associated with the names of Gary Palmer or the model’s main advocate, Farzad Sharifian. It is also instructive to consider, in this context, specific issues and challenges that LCE must face, as has been pointed out by Western scholars (not necessarily working under the rubric of Cultural Linguistics). Two such problems are discussed here: the role of translation in the reconstruction of linguistic worldview (raised by James Underhill) and the notion of linguistic worldview as such, as it is understood in LCE and Cultural Linguistics.
Podstawowe źródła i inspiracje w procesie kształtowania się lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej to: badania nad językiem folkloru (bezpośrednio z inspiracji Marii Renaty Mayenowej, pośrednio – Romana Jakobsona i Piotra Bogatyriewa), rosyjska etnolingwistyka (Nikita Tołstoj) i semiotyka (Wiaczesław Iwanow, Władimir Toporow), XVIII- i XiX-wieczna myśl niemiecka (Johann Herder, Wilhelm von Humboldt), wywodząca się niej w dużej mierze amerykańska koncepcja relatywizmu językowego (Franz Boas, Edward Sapir, Benjamin Whorf) oraz kluczowe dla rozwoju prowadzonych w Lublinie badań prace Bronisława Malinowskiego, a zwłaszcza Anny Wierzbickiej. Późniejsze inspiracje językoznawstwem kognitywnym wzbogaciły etnolingwistykę lubelską o ten właśnie wymiar. Po kilkudziesięciu latach istnienia lubelskiej etnolingwistyki autor dokonuje porównania jej dokonań z osiągnięciami anglojęzycznej lingwistyki kulturowej, której szczególny rys, określany jako Cultural Linguistics, wiązany jest z nazwiskami np. Farzada Sharifiana i Gary’ego Palmera. W tym kontekście sygnalizuje też konkretne problemy domagające się rozwiązania w ramach badań nad językiem i kulturą oraz wyzwania, które przed lubelską etnolingwistyką stawiają ich anglojęzyczni koledzy (niekoniecznie związani z Sharifianowską lingwistyką kulturową). W szczególności omawia dwa z nich: problem miejsca i roli tekstów tłumaczonych w programie rekonstrukcji JOS (co podnosił James Underhill) oraz rozumienie samej koncepcji językowego obrazu świata (linguistic worldview) w lubelskiej etnolingwistyce i anglojęzycznej Cultural Linguistics.
Źródło:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032
Pojawia się w:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: What does the Internet tell the linguist about American democracy?
Czego językoznawca może dowiedzieć się o amerykańskiej demokracji z Internetu?
Autorzy:: Rudenka, Alena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33757163.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: cultural concept
linguistic worldview
Internet
democracy
the USA
koncept
językowy obraz świata
demokracja
Stany Zjednoczone
Opis:: W artykule przedstawiono wyniki badań konceptu democracy w amerykańskiej odmianie języka angielskiego. Materiał stanowiła głównie współczesna wersja amerykańskiej odmiany angielskiego (XX i XXI w.). Wykorzystano dane ze słowników internetowych i innych źródeł dotyczące semantyki leksemów democracy 'demokracja’, democrat 'demokrata’, democratic demokratyczny’ i ich charakterystyki systemowo-językowej, a także dane ze słownika asocjacyjnego. Przykłady pochodzą z COCA – Corpus of Contemporary American English i COHA – Corpus of Historical American English.Konceptem najbliższym democracy jest freedom (wolność). Różnią sie one jednak zasadniczo: democracy jest konceptem nieosobowym i całkowicie należy do podsystemu społeczno-politycznego. Ta cecha pojawia się podczas używania leksemu democracy we wszystkich typach dyskursu.Obywatele Stanów Zjednoczonych na ogół wysoko cenią demokrację jako rodzaj systemu politycznego; z reguły Amerykanie są dumni z poziomu demokracji w swoim kraju, choć ocena ta może być różna. W językowym obrazie świata mieszkańców USA koncept democracy jest reprezentowany w opozycjach: 1) pozytywny/negatywny stosunek do demokracji jako rodzaju systemu politycznego; 2) demokracja „dobra” lub „zła” („niewystarczająca” lub „nadmierna”); 3) demokracja idealna lub realna. Obecnie społeczeństwo amerykańskie jest silnie spolaryzowane wzdłuż linii partyjnych, a każda sprzeczność „pasuje” do konceptualnej siatki systemu dwupartyjnego: poglądy demokratyczne (liberalne) / republikańskie (konserwatywne).
This article presents the results of a study of the cultural concept of democracy in American English, mainly in its contemporary usage (20th and 21st centuries). It investigates data from online dictionaries and other sources on the semantics of the lexemes democracy, democrat, democratic, and their systemic characteristics, as well as data from an associative dictionary. Examples are taken from COCA (Corpus of Contemporary American English) and COHA (Corpus of Historical American English).The concept closest to democracy is freedom. However, in contrast to freedom, democracy is a non-personal concept and totally belongs to the socio-political system. This is what emerges from the use of the word democracy (and related words) in all discourse types.Citizens of the United States generally value democracy highly as a political. Americans are proud of the level of democracy in their country, although this assessment may vary. In the linguistic worldview of US residents, the concept of democracy is represented through oppositions: 1) positive/negative attitude towards democracy as a type of political system; 2) “good”/”bad” (“insufficient” or “excessive”) democracy; 3) ideal/real democracy. Currently, American society is highly polarized along party lines, and any contradiction “fits” into the conceptual grid of its two-party system associated with democratic (liberal) vs. republican (conservative) views.
Źródło:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 261-281
0860-8032
Pojawia się w:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: „Coming out” czyli „wychodzenie z szafy”: Analiza porównawcza językowych obrazów świata w prasie brytyjskiej i polskiej
“Coming out” or “wychodzenie z szafy”: A comparative analysis of linguistic worldviews in British and Polish press
Autorzy:: Wyrwa, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1192489.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:: językowy obraz świata
wymiary językowego obrazu świata
postrzeganie świata
konceptualizacja świata
kulturowa rama mentalna
świat osobisty
perspektywa
linguistic worldview
dimensions of linguistic worldview
world-perceiving
world-conceiving
cultural mindset
personal world
perspective
Opis:: Artykuł przedstawia analizę porównawczą językowych obrazów świata „wyłaniających” się z polskich i angielskich tekstów prasowych relacjonujących coming out polskiego księdza. Wykorzystany tu model językowego obrazu świata wg Jamesa Underhilla (np. 2011) zakłada wielowymiarowość tego zjawiska, obejmującego nie tylko zakodowany w systemie danego języka sposób postrzegania i konceptualizowania rzeczywistości, ale także wymiary osobisty, ideologiczny i związany z perspektywą mówiącego. Analiza tekstów na ww. temat w odniesieniu do tych właśnie wymiarów pozwala określić, na ile „wyłaniające się” z nich obrazy są do siebie podobne, a na ile różne. Zebrane artykuły prasowe traktują o tym samym wydarzeniu, ale ponieważ powstały w dwóch różnych kontekstach kulturowych, należy spodziewać się odmiennych „oglądów” sytuacji. Analiza porównawcza rzuca światło na istotę tych różnic oraz prowadzi do refleksji nad ich uwarunkowaniami.
The article presents an analysis of linguistic worldviews emerging from the Polish and English press articles reporting on the coming out of a Polish priest. James Underhill’s (2012) model of the linguistic worldview used for the analysis assumes multidimensionality of this phenomenon that embraces not only the dimensions of world-perceiving and world-conceiving encoded in language systems but also the dimensions of personal world, cultural mindset and the perspective of the speaker. The analysis of the press articles in relation to these dimensions reveals similarities and differences between the linguistic worldviews emerging from the articles. The newspaper articles collected for the analysis deal with the same event but because they have been created in two different cultural contexts, a different view of the world should be expected. The comparative analysis sheds light on the nature of these differences and reflects on their circumstances.
Źródło:: Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2017, 2, 2
2543-7844
Pojawia się w:: Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Tłumaczenie chińskich nazw własnych w ujęciu kognitywnym
The Translation of Chinese Proper Names: A Cognitive Approach
Autorzy:: Galewska, Karolina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/598145.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: tłumaczenie nazw własnych przekładoznawstwo kulturowe gramatyka kognitywna nieprzekładalność
językowy obraz świata
cultural translation studies
translation of proper names
cognitive grammar
untranslatability
linguistic worldview
Opis:: The article focuses on the translation of non-literary Chinese proper names, a subject which to date has not enjoyed much research interest as a result of the common belief that proper names are untranslatable. The article discusses techniques used in the translation of Chinese anthroponyms, toponyms and brand names into Polish and English. The author refers to the strategies used in the process of transferring names to the target language and presents the consequences of applying given techniques from the cognitive perspective, which entails analysing the names in terms of their structure and meaning. Particular attention is paid to the connotations of the names, the impact they have on the speakers of a given language, as well as the mental images that can be derived from their structure. In the contrastive analysis of the names of tourist locations in Beijing and their Polish and English equivalents, the author applies the cognitive grammar approach as developed by Ronald W. Langacker. The image schemas of the names are used to present the distinct conceptualizations embodied in the names with the same references in different languages. One of the chapters describes how European names are adapted into Chinese. The study also provides an overview of the characteristics of the Chinese onomasticon, a factor which makes translation from Chinese to European languages particularly complicated. The observations made in the course of the analysis permit conclusions to be drawn on the linguistic worldview created by Polish, Chinese and English propria.
Źródło:: Onomastica; 2019, 63; 263-278
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: On the Principles and Postulates of Cultural Linguistics (as Exemplified by a Definition of WORK)
O założeniach i postulatach lingwistyki kulturowej (na przykładzie definicji PRACY)
Autorzy:: Bartmiński, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1192807.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:: cultural linguistics
“Language and Culture” series"
journal Etnoli:gwistyka
Lublin cognitive ethnolinguistics
linguistic worldview
cultural concept PRACA/work
lingwistyka kulturowa
seria Język a Kultura
rocznik Etnolingwistyka
lubelska etnolingwistyka kognitywna
językowy obraz świata
koncept kulturowy
PRACA
Opis:: The study consists of four parts. The first part is devoted to the beginnings of culturallinguistics in Poland, connected with the Wrocław-based programme for research on Polishnational culture, the emergence of the “Language and Culture” research network (and apublication series with the same title), and the launch of the Lublin-based journal“Etnolingwistyka” in 1988. The second part contains examples of linguistic facts being viewedin cultural perspective, with a special role of the lexicon as the “mirror of culture”. Part threepresents a repertoire of seven conceptual constructs proposed in Lublin cognitiveethnolinguistics (linguistic worldview, stereotypes as cultural concepts, cognitive definition,viewpoint and interpretive perspective, profiling of base images, values, and the experiencing,conceptualizing, and speaking subject). Finally, the fourth part illustrates the application ofthis theoretical framework in an analysis of the Polish cultural concept of PRACA ‘work’.
Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej autor przypomina początki formowania się lingwistyki kulturowej w Polsce, związane z wrocławskim programem badań nad polską kulturą narodową, utworzeniem konwersatorium „Język a Kultura” (też serii wydawniczej pod takim tytułem) i lubelskiego rocznika Etnolingwistyka w roku 1988. W drugiej podaje przykłady traktowania faktów językowych w perspektywie kulturowej, eksponując rolę słownictwa jako zwierciadła kultury. W trzeciej przedstawia 7-punktowe instrumentarium pojęciowe wypracowane w ramach lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej (językowy obraz świata, stereotypy traktowane jako koncepty kulturowe, definicja kognitywna, punkt widzenia i perspektywa interpretacyjna; profilowanie bazowych wyobrażeń; wartości; podmiot doświadczający, konceptualizujący i werbalizujący). Na koniec na przykładzie jednego konceptu PRACA pokazane zostają efekty analizy z zastosowaniem przedstawionego tego instrumentarium pojęciowego.
Źródło:: Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2019, 4, 2; 1-35
2543-7844
Pojawia się w:: Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: O założeniach i postulatach lingwistyki kulturowej (na przykładzie definicji PRACY)
On the Assumptions and Claims of Cultural Linguistics. The Case of Polish PRACA ‘work’
Autorzy:: Bartmiński, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1192509.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:: lingwistyka kulturowa
seria „Język a Kultura”
rocznik „Etnolingwistyka”
lubelska etnolingwistyka kognitywna
językowy obraz świata
koncept kulturowy
praca
cultural linguistics
“Language and Culture” series
journal Etnolingwistyka
Lublin cognitive ethnolinguistics
linguistic worldview
cultural concept
PRACA/work
Opis:: Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej autor przypomina początki formowania się lingwistyki kulturowej w Polsce, związane z wrocławskim programem badań nad polską kulturą narodową, utworzeniem konwersatorium „Język a kultura” (też serii wydawniczej pod takim tytułem) i lubelskiego rocznika „Etnolingwistyka” w roku 1988. W drugiej podaje przykłady traktowania faktów językowych w perspektywie kulturowej, eksponując rolę słownictwa jako zwierciadła kultury. W trzeciej przedstawia 7-punktowe instrumentarium pojęciowe wypracowane w ramach lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej (językowy obraz świata, stereotypy traktowane jako koncepty kulturowe, definicja kognitywna, punkt widzenia i perspektywa interpretacyjna; profilowanie bazowych wyobrażeń; wartości; podmiot doświadczający, konceptualiujący i werbalizujący). Na koniec na przykładzie jednego konceptu PRACA pokazane zostają efekty analizy z zastosowaniem przedstawionego tego instrumentarium pojęciowego.Słowa kluczowe: lingwistyka kulturowa, seria „Język a Kultura”, rocznik „Etnolingwistyka”, lubelska etnolingwistyka kognitywna, językowy obraz świata, koncept kulturowy, praca
The study consists of four parts. The first part is devoted to the beginnings of cultural linguistics in Poland, connected with the Wrocław-based programme for research on Polish national culture, the emergence of the “Language and Culture” research network (and a publication series with the same title), and the launch of the Lublin-based journal “Etnolingwistyka” in 1988. The second part contains examples of linguistic facts being viewed in cultural perspective, with a special role of the lexicon as the “mirror of culture”. Part three presents a repertoire of seven conceptual constructs proposed in Lublin cognitive ethnolinguistics (linguistic worldview, stereotypes as cultural concepts, cognitive definition, viewpoint and interpretive perspective, profiling of base images, values, and the experiencing, conceptualizing, and speaking subject). Finally, the fourth part illustrates the application of this theoretical framework in an analysis of the Polish cultural concept of PRACA ‘work’.
Źródło:: Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2018, 3, 1
2543-7844
Pojawia się w:: Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: An invisible virtue: slušnost as a key Czech cultural value
Niewidzialna cnota: slušnost jako kluczowa wartość w kulturze czeskiej
Autorzy:: Pavlásková, Marie
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/34670929.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Natural Semantic Metalanguage
Czech
linguistic worldview
cultural key word
moral values
slušný člověk
Naturalny Metajęzyk Semantyczny
język czeski
językowy obraz świata
kulturowe słowo-klucz
wartości moralne
Opis:: W artykule omawia się koncept slušnost w czeskim językowym obrazie świata. Autorka stawia hipotezę, iż w czeskiej lingwokulturze slušnost może mieć status słowa-klucza lub kluczowej wartości moralnej, co wynika z historycznego doświadczenia czeskiego społeczeństwa. W niniejszym badaniu, opartym głównie na danych z korpusów języka czeskiego, analizuje się dwa odnoszące się do ludzi znaczenia słowa slušnost i proponuje ich eksplikacje z wykorzystaniem Naturalnego Metajęzyka Semantycznego. Model ten, rozwijany głównie przez Annę Wierzbicką i Cliffa Goddarda, umożliwia nie tylko wyjaśnienie złożonego konceptu slušnost, lecz także dokonanie tego w sposób prosty, uniwersalny i nie-etnocentryczny.
This paper aims to examine the concept of slušnost in the Czech linguistic worldview. It is hypothesised that slušnost might be a Czech cultural key word, or, in this case, a key moral value of Czech linguaculture, resulting from a specific historical experience of the community of Czech speakers. This study, based mainly on the data from Czech language corpora, analyses two human-related meanings of slušnost and explicates them through the universal and elementary Natural Semantic Metalanguage. This methodological tool, developed mainly by Anna Wierzbicka and Cliff Goddard, makes it possible not only to clarify the complex and culture-specific concept of slušnost, but also to explicate it in a simple, universal, and non-ethnocentric way.
Źródło:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 241-259
0860-8032
Pojawia się w:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Podobieństwa i różnice w sposobach konceptualizacji wybranych nazw owoców w języku polskim i rosyjskim
The similarities and differences in the conceptualization of selected names of fruit in Polish and Russian language.
Autorzy:: Świrko, Krzysztof
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/463508.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej
Tematy:: konceptualizacja
podobieństwa i różnice
język polski i rosyjski
nazwy owoców
uwarunkowania historyczno-kulturowe
conceptualization
the similarities and differences
Polish and Russian language
names of fruits
linguistic worldview
historical and cultural conditions
Opis:: The aim of the article is to determine the similarities and differences in the conceptualization of selected names of fruits in modern Polish and Russian language. The similarities and differences mentioned were determined through the comparative analysis which was conducted on the basis of the theory of the linguistic worldview developed by Polish researchers such as J. Bartmiński and R. Tokarski. In the study five pairs of units were examined: jabłko – яблоко(an apple), gruszka – груша(a pear) , śliwka – слива(a plum), wiśnia – вишня(a cherry) and malina – малина(a raspberry). In the article common elements for individual pairs were indicated. Moreover, observed differences were discussed thoroughly indicating their source. As it could have been expected, when referring to two closely related languages, the similarities in the conceptualization overweigh detected differences. The latter, as it was indicated in the article, are connected with the historical and cultural conditions, especially with different culinary traditions in Poland and Russia.
Źródło:: Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik; 2015, 15; 103-110
2080-4814
Pojawia się w:: Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "cultural worldview" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język