Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "costume" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Strój ludowy jako nośnik nastrojów społecznych w międzywojennej twórczości wybranych malarzy austriackich
Autorzy:
Bigaj-Zwonek, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37230633.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
strój
kultura regionalna
sztuka austriacka
ekspresjonizm
Albin Egger-Lienz
costume
regional culture
Austrian art
expressionism
Opis:
Artykuł dotyczy zagadnienia roli ubioru w budowaniu przekazu o określonej treści/wydźwięku przez wybranych artystów tworzących w okresie międzywojennym w regionach Austrii, takich jak Tyrol. Twórcy ci – związani z ekspresjonizmem, modernizmem – odnosili się w różny sposób do ówczesnej sytuacji polityczno-społecznej. Celem artykułu jest m.in. wskazanie na powody sięgania po motyw stroju regionalnego, ludowego czy chłopskiego oraz zarysowanie schematu, w którym łączy się on z treścią artystycznej wypowiedzi oraz ekspresją przekazu. W artykule wyróżniono twórczość Albina Eggera-Lienza, którego historia stanowi ciekawy przykład determinantów wyborów motywów w obrazowaniu malarskim, a także pokazuje, jak m.in. kwestia ubioru może wpływać na późniejszy odbiór dorobku artystycznego. Artykuł, przygotowany na podstawie kwerend muzealnych i literatury przedmiotu, zawiera m.in. wniosek, że motywy chłopskie, ludowe występują często w sytuacjach, w których pożądane są akcenty pierwotne, rytmu przyrody i pracy zgodnej z naturą, tradycji, wartości rodzinnych i rodzimych. Wybory strojów/ubiorów związanych z regionami i wsią towarzyszą przewrotom politycznym, robotniczym i ludowym, mogą też pojawiać się w sytuacjach zagrożenia. W przypadku nurtów ekspresjonistycznych, szczególnie u artystów pracujących w regionach, mogą one podbijać siłę przekazu, m.in. przez akcentację prawdziwości zachowań i siły przyrody, która wyznacza naturalny ład. Wielokrotnie akcenty chłopskie, w tym strój ludowy, łączą się wtedy z motywami religijnymi. Jednakże ubiór regionalny, wątki wiejskie i krajobrazowe mogą także towarzyszyć sztuce w okresach konfliktów i stanowić swoisty sposób schronienia przed uciskiem świata lub dawać wyraz złowrogiej „ciszy przed burzą”. Problemem, który również został tu zarysowany, jest kwestia recepcji ubioru chłopskiego/ludowego w kraju, który miał związki z nazizmem, w związku z czym sprawa stroju łączy się z promowaną ówcześnie polityką kulturalną państwa – nieraz zgodnie z oczekiwaniami artystów, ale niejednokrotnie również przez przypadek i nałożenie się różnorakich okoliczności – i wpływa na ocenę samych twórców oraz ich dzieł.
The article addresses the issue of the role of clothing in the construction of a message with a specific content/sound by selected artists creating in the interwar period in Austrian regions such as East Tyrol. The artists associated with expressionism and modernism referred in different ways to the political and social situation of the time. The purpose of the article includes pointing out the reasons why painters reached for the theme of regional, folk or peasant costume, and outlining the scheme in which it was combined with the content of artistic expression and the message. The article singles out the work of Albin Egger-Lienz, whose story provides an interesting example of the determinants of motif choices in painted images, and shows how, among others, the issue of clothing can affect the subsequent reception of artistic output. The article, prepared on the basis of museum searches and the literature, concludes that peasant, folk motifs are often found in situations where accents of primordialism, the rhythm of nature and work in harmony with nature, tradition, family and native values are desirable. The choice of costumes/clothes associated with the regions and the countryside accompanies political, labor and popular upheavals, and may also appear in threatening situations. In the case of expressionist currents, especially in artists working in the regions, they can emphasize the power of the message, including by stressing the truthfulness of behavior and the power of nature, which determines the natural order. Peasant accents, including folk costume, are then often combined with religious motifs. However, regional clothing, rural and landscape themes can also accompany art during periods of conflict and provide a kind of refuge from the oppression of the world or signal an ominous “calm before the storm.” A problem that is also outlined here is the issue of the reception of peasant/folk dress in a country that had ties to Nazism, and as a result, the issue of dress is linked to the cultural policies of the state promoted at the time, sometimes in accordance with the expectations of the artists, but sometimes also by chance and the superimposition of various circumstances, which affects the evaluation of the artists themselves and their works.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 151-172
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strój, ubiór, kostium jako symbole kulturowe
Dress, Clothing, Costume as Cultural Symbols
Autorzy:
Bigaj-Zwonek, Beata
Kaczmarzyk, Izabela
Stankiewicz-Kopeć, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37237931.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
strój
ubiór
kostium
symbol kulturowy
dzieje kultury
dress
clothing
costume
cultural symbol
history of culture
Opis:
Na przestrzeni wieków odzienie – mówiąc najogólniej o wszelkich odmianach ubiorów, strojów czy kostiumów – zyskało wiele funkcji, stając się jednym z najbardziej reprezentatywnych wyznaczników kultury. Ubiory, stroje, kostiumy w całej swojej diachronicznej i synchronicznej złożoności – poza ich ściśle pragmatycznym, utylitarnym wymiarem – pełnią bowiem funkcję swoistych symbolicznych markerów jasno i jednoznacznie określających odgrywaną przez kogoś w danej chwili rolę społeczną, a także odzwierciedlających aprobatę bądź sprzeciw wobec obowiązującej hierarchii wartości i dominujących wzorów kulturowych. Ubranie, a szczególnie strój czy kostium, ujmowane jako integralna całość lub też jako ich poszczególne elementy, mimo swojej materialności są bowiem nasycone tym, co niematerialne wartościami estetycznymi, jak również właśnie znaczeniami symbolicznymi, komunikującymi (bardziej lub mniej bezpośrednio) tożsamość, poglądy, system przynależności do określonego kręgu kulturowego, warstwy społecznej, grupy zawodowej czy subkulturowej. Odzież może bowiem hierarchizować bądź egalitaryzować: wyróżniać kogoś na tle innych lub pozwolić mu się zamaskować, może ujednolicać, zacierać różnice, wskazywać na społeczny prestiż lub poślednią funkcję pełnioną w danej społeczności, ujawniać pragnienia, tęsknoty, marzenia i aspiracje, a także wpisywać się w dyskurs pomiędzy wzorotwórczymi centrami kulturowymi a satelickimi peryferiami z ich kompleksami bądź buntem wobec tego, co nie jest własne i rodzime, czego konsekwencją bywa współcześnie zwrot ku etnicznym źródłom postrzegania siebie i otaczającego świata.
Over the centuries, clothing – generally speaking of all kinds of outfits or costumes – has gained many functions, becoming one of the most representative determinants of culture. Clothes, dresses, costumes in all their diachronic and synchronous complexity – apart from their strictly pragmatic and utilitarian dimension – act as specific symbolic markers clearly and unambiguously defining the social role played by someone at a given moment, as well as reflecting approval or opposition to the existing hierarchy of values and dominant cultural patterns. Clothing, especially costume, understood as an integral whole or as its individual elements, despite their materiality, is saturated with something intangible – aesthetic values in addition symbolic meanings, communicating (more or less directly) identity, views, system of belonging to a specific cultural circle, social stratum, professional or subcultural group. Clothing can hierarchize or egalitarianize: it can distinguish someone from others or allow them to disguise themselves, it can unify, blur differences, indicate social prestige or an inferior function performed in a given community, reveal desires, longings, dreams and aspirations, as well as fit into the discourse between model-creating cultural centers and satellite peripheries with their complexes or rebellion against what is not own and native, which sometimes results in a turn towards ethnic sources of perception of oneself and the surrounding world.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 11-20
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ojczyzny artystyczne Elżbiety Wittlin Lipton
Autorzy:
Budzik, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030697.pdf
Data publikacji:
2020-12-28
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
teatr
scenografia
kostiumografia
ojczyzna artystyczna
theater
scenography
costume design
artistic motherland
Opis:
Artykuł jest wstępem do analitycznego studium całości twórczości teatralnej Elżbiety Wittlin Lipton - córki wybitnego polskiego pisarza, eseisty i tłumacza - Józefa Wittlina. Autorka przedstawia zarys biografii Wittlin Lipton, koncentrując się na poszczególnych etapach jej edukacji artystycznej zarówno w Stanach Zjednoczonych (Nowy Jork i Chicago), jak iw Hiszpanii (Madryt). W artykule skupiono się na wybranych projektach scenograficznych i kostiumowych, które artystka tworzy od końca lat siedemdziesiątych XX wieku dla amerykańskiej i hiszpańskiej sceny teatralnej. W dalszej kolejności omawiane są hiszpańskie i polskie tła kulturowe i malarskie, które odcisnęły swoje piętno na artystycznym obrazie i wrażliwości Wittlin- Lipton. W kontekście przeprowadzonych analiz autorka tekstu proponuje, aby pojęcie „ojczyzny” w przypadku tego emigracyjnego artysty traktować symbolicznie w kategoriach szeroko rozumianej sztuki.
The paper is an introduction to the analytical study of the total theatrical oeuvre of Elżbieta Wittlin Lipton – the daughter of eminent Polish novelist, essayist and translator – Józef Wittlin. Budzik gives an outline of Wittlin Lipton’s biography  by focusing especially on particular stages of her artistic education pursued both in the United States (New York and Chicago) and in Spain (Madrid). The article takes as its focus the selected theatrical scenographic and costume design projects which the artist has been creating since the late seventies of the 20th century onwards, for American and Spanish theatrical scenes. Further discussed are Spanish and Polish cultural and painterly backrounds which stamped their imprints on Wittlin Lipton’s artistic imagery and sensitivity. Budzik proposes that the notion of ‘motherland’ in the case of this emigré artist should be viewed on symbolically in terms of art broadly conceived.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2020, 15, 10; 324-337
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Great Theater of the World by Elżbieta Wittlin Lipton
Autorzy:
Budzik, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/580047.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
THEATRICAL COSTUME AND SET DESIGN
SPANISH GENIUS LOCI
ÉMIGRÉ ARTIST
Opis:
The paper takes as its focus the theatrical oeuvre of Elżbieta Wittlin Lipton – a Polish émigré artist and the daughter of an eminent Polish émigré writer Józef Wittlin. It presents a concise introduction to the artistic work of Wittlin Lipton – her costume and set designs – which she has been creating on the European (Spain) and North American continents (United States) since late seventies of the previous century onwards. Biographical facts have been outlined here along with the most charactristic features of her artistic style, with a special emphasis laid on the Spanish genius loci which should be regarded as the most outstanding trait of her total work. The paper constitutes a part of a book devoted to the life and artistic achievements of Elżbieta Wittlin Lipton which the author of this manuscript has been currently writing.
Źródło:
Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny; 2020, 46, 3 (177); 51-60
2081-4488
2544-4972
Pojawia się w:
Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Woman’s Costume in the Territories of Poland during the Roman Period. Reconstruction Based on Finds from Nowy Łowicz in Pomerania
Ubiór kobiecy na ziemiach polskich w okresie rzymskim. Rekonstrukcja na podstawie znalezisk z Nowego Łowicza na Pomorzu
Autorzy:
Cybulska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/232805.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
textiles
archaeology
costume history
Roman period
textile reconstruction
computer graphics
raw material analysis
structure
dye
vertical loom
board weaving
tablet weaving
tekstylia
archeologia
historia ubioru
okres rzymski
rekonstrukcja tekstyliów
grafika komputerowa
analiza surowców
struktura
barwnik
krosno tkackie
Opis:
During archaeological excavations in Nowy Łowicz, Pomerania (Poland), in 1991, burial mound 55 with a woman’s grave was examined, in which numerous fragments of textiles, costume accessories and jewellery had been preserved. The work presents the results of structural and technological analysis of fragments preserved. Based on these, as well as on preserved iconography and analogous archaeological finds, an attempt was made to reconstruct the woman’s clothing from the period to which the grave is dated, i.e. phase B2/C1 of the Roman period. The reconstruction was made by means of computer graphics and includes three elements of clothing: a shirt, dress and short coat, made by identified techniques and partly taking into account the original colours. The work done is particularly important due to the fact that this is the first attempt to reconstruct a woman’s complete clothing worn on the territory of what is now Poland in the above-mentioned period.
Podczas wykopalisk archeologicznych w Nowym Łowiczu na Pomorzu w 1991 roku zbadano kurhan 55 z grobem kobiecym, w którym zachowały się liczne fragmenty tkanin, ozdób i biżuterii. W pracy przedstawiono wyniki analizy strukturalnej i technologicznej zachowanych fragmentów tkanin. Na ich podstawie, a także na podstawie ikonografii i analogicznych znalezisk archeologicznych podjęto próbę zrekonstruowania ubioru kobiecego z okresu, w którym datowany jest grób, tj. fazy B2/C1 okresu rzymskiego. Rekonstrukcja została wykonana za pomocą grafiki komputerowej i obejmuje trzy elementy ubioru: koszulę, suknię i krótki płaszcz, wykonane w zidentyfikowanych technikach i częściowo z uwzględnieniem oryginalnych kolorów. Wykonana praca jest szczególnie ważna, ponieważ była to pierwsza próba rekonstrukcji kompletnego ubioru kobiecego noszonego w okresie rzymskim na terytorium dzisiejszej Polski.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2020, 5 (143); 124-129
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Nieuchronna zmienność świata” albo przebieranki w literaturze tureckiej epoki tanzimatu
“Inevitable Variability of the World” or Disguise in the Turkish Literature of the Tanzimat Period
Autorzy:
Filipowska, Sylwia
Zając, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37522314.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
literatura okresu tanzimatu
Şemsettin Sami
Namık Kemal
motyw ubioru
Tanzimat period literature
costume motifs
Opis:
Przedmiotem artykułu jest analiza roli ubioru we wczesnych utworach literatury tureckiej epoki tanzimatu. Szczególną uwagę zwrócono na motyw przebierania się kobiety za mężczyznę i odwrotnie. Przykłady takiego motywu można znaleźć w dwóch dziełach wybitnych literatów tej epoki: w powieści Şemsettina Samiego Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat i w dramacie Namıka Kemala Vatan yahut Silistre. W części wprowadzającej przedstawiono epokę reform (II połowa XIX w.), następnie scharakteryzowano literaturę tego okresu, podkreślając istotną rolę ubiorów w fabule utworów. Kolejna część zawiera krótkie biogramy, a w następnej omówione zostały wątki związane z przebieraniem się. W powieści Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Miłość Talata i Fitnat) tytułowy bohater Talat, ryzykując swoje dobre imię, przebiera się za kobietę, aby móc wejść do domu ukochanej dziewczyny. W dramacie Vatan yahut Silistre (Ojczyzna albo Silistra) Zekiye zakłada męski strój, aby pójść za ukochanym, który wyruszył na wojnę. Akcja toczy się w czasie wojny krymskiej. Obydwa utwory są wołaniem o większą swobodę kontaktów między kochającymi się ludźmi.
The focus of the article revolves around the examination of the role of attire within the early works of the Tanzimat period. Significant focus was directed towards the motif of women enrobing male attire and vice versa. Illustrative instances of this motif are discerned in two seminal works authored by prominent writers of the era: Namık Kemal’s drama Vatan yahut Silistre and Şemsettin Sami’s novel Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat. The introductory segment delineates the epoch of reform, spanning the latter half of the 19th century, followed by an exposition of the literary landscape of the period, accentuating the pivotal role of garb within the narrative framework. Subsequently, succinct biographies are presented, followed by a discourse on themes associated with disguise. In Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, the eponymous character, Talat, assumes female garb, imperiling his reputation, to gain access to the abode of his beloved. Conversely, in Vatan yahut Silistre, Zekiye dons masculine attire to pursue her beloved who has departed for war, set against the backdrop of the Crimean War. Both works serve as a plea for greater freedom of association between individuals bound by affection.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2024, 44, 1; 531-544
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
JEWREINOW W POWOJENNEJ POLSCE. (UWAGI O SPEKTAKLU TEATR ODWIECZNEJ WOJNY TEATRU WYBRZEE)
EVREINOV IN THE POST-WAR POLAND (NOTES ON THE PERFORMANCE UWAGI O SPEKTAKLU THEATRE OF THE ETERNAL WAR IN TEATR WYBRZEE)
Autorzy:
Gracla, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444260.pdf
Data publikacji:
2015-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Theaetre
performance
costume
ramp
Opis:
The present artile dealt with the post-war production of the stage play Theatre of the Eternal War by Nikolai Evreinov. The author discussed the history of stage presentations of Jevrenov’s drama in Poland. Then she developed the topic referred to in the title of the play in focus. Theatre of the Eternal War was presented in the Wybrzee Theatre in 1967. Skillful costruction of the scenography, which only apparently resembles a naturalistic one, made it possible to maintain the sense as well as the humour of the text, which is difficult when a stage production of an author’s plays is made many years after the works had been written. In case of the performance discussed in this paper the division theatre/reality, typical for Evreinov, was succesfully maintained.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2015, XVII/1; 95-102
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badanie pola tematycznego z zakresu stroju ludowego na podstawie danych z Korpusu Spiskiego
Research into the lexis in the field of folk costumes based on the Spiš Dialect Corpus data.
Autorzy:
Grochola-Szczepanek, Helena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1854200.pdf
Data publikacji:
2021-12-10
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
thematic vocabulary
folk costume
corpus data
pole tematyczne
strój ludowy
badania korpusowe
Opis:
Celem artykułu jest omówienie leksyki z zakresu stroju ludowego, utrzymującej się współcześnie w mowie mieszkańców Spisza. Powszechnie wiadomo, że archaiczne nazwy zanikają wraz z wymieraniem tradycyjnych form życia wiejskiego, a ich miejsce zastępują nowe, ogólne określenia. Dane do badania pola tematycznego pochodzą z Korpusu Spiskiego. Otrzymane wyniki stanowią zbiór ok. 150 nazw elementów stroju ludowego. W opisie stosuje się podział na makro- i mikropola w obrębie stroju męskiego oraz kobiecego. Leksyka zróżnicowana jest pod względem formalnym, semantycznym, geograficznym oraz frekwencyjnym.
The purpose of the article is to discuss the names of folk costumes from contemporary speech of the inhabitants of Spiš in Poland. It is common knowledge that as the traditional forms of rural life disappear, so do archaic names replaced by new, more general terms.The data come from the Spiš Dialect Corpus. The obtained results consist of a collection of about 150 names of elements of folk costumes. The description is divided into thematic fields concerning men’s and women’s outfits. The names vary in terms of formality, semantics, geography and frequency.
Źródło:
Gwary Dziś; 2021, 14; 81-94
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Monks and bishops in Old Dongola, and what their costumes can tell us
Autorzy:
Innemée, Karel C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/1053057.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
religious costume
mural painting
Dongola
Opis:
In past years numerous wall-paintings have come to light in annexes of the monastery of Dongola and in other buildings in and around the citadel. Some of these paintings represent ecclesiastical dignitaries and the costumes in which they are depicted can give us information about their status, the development of religious dress in Makuria, but also about the intertwinement of the episcopal and monastic hierarchies.
Źródło:
Aegyptus et Nubia Christiana. The Włodzimierz Godlewski jubilee volume on the occasion of his 70th birthday; 411-434
9788323547266
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kontush Sashes from the Northern Crypt of the post-Bernardine Church of the Elevation of the Cross in Łuków (Lublin Province)
Autorzy:
Jarosz, Jan
Grupa, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38608854.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Muzeum Okręgowe w Rzeszowie
Tematy:
kontush sash
Polish costume
silk
modern period
Łuków
Opis:
An archaeological exploration conducted in 2019 in the crypts of the post-Bernardine church of the Elevation of the Cross in Łuków brought various finds of burial goods, excavated in fragments, probably transferred together with human remains in the 19th century to ossuaries located in the crypt. The artefacts included fragments of three kontush sashes, being the most indispensable and splendid element of the Polish national costume. The analysis of these objects, both in terms of ornamentation and technology, helped us to estimate their probable manufacturing location.
Źródło:
Analecta Archaeologica Ressoviensia; 2022, 17; 81-88
2084-4409
Pojawia się w:
Analecta Archaeologica Ressoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od darmopyszek do chopionek, czyli o tożsamościowym znaczeniu odzieży na Górnym Śląsku w czasach uprzemysłowienia
From Darmopyszka to Chopionka, or the Identity Significance of Clothing in Upper Silesia in the Era of Industrialization
Autorzy:
Kaczmarzyk, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37230135.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Górny Śląsk
strój ludowy
górnośląskie stroje regionalne
industrializacja
dziedzictwo kulturowe
Upper Silesia
folk costume
Upper Silesian regional costumes
industrialization
cultural heritage
Opis:
Pod koniec XVIII wieku na Górnym Śląsku zaczął się proces dynamicznych zmian kulturowych związanych z rozwojem przemysłu. Charakterystyczną cechą kultury dnia codziennego, której elementem była również odzież zarówno codzienna, jak i świąteczna, stał się wówczas styk agrarności i industrialności. Znaczącą cezurą czasową w ewolucji form i funkcji ubrań noszonych w górnośląskich środowiskach wiejskich i robotniczych była II połowa XIX w., kiedy coraz bardziej ekspansywny stał się wpływ mody miejskiej (określanej też jako „pańska”). Wtedy też różne rodzaje odzienia, a zwłaszcza ludowe stroje paradne, przestały stanowić wyłącznie regionalny artefakt, różnicujący mieszkańców poszczególnych wspólnot lokalnych, ale stały się istotnym komunikatem tożsamościowym, wykorzystywanym jako ważki argument w dyskursie narodowościowym. Mimo działań mających na celu ochronę i utrwalenie tradycji noszenia strojów ludowych na przełomie XIX i XX w. rozpoczął się jednak proces ich wyraźnego marginalizowania oraz zmiany funkcji: z powszechnego ubioru paradnego w rodzaj kostiumu zakładanego wyłącznie w określonych okolicznościach, zwłaszcza obrzędowych. Poza reliktowymi środowiskami wiejskimi proces ten miał różną dynamikę w odniesieniu do strojów męskich, które zaniknęły szybciej, i kobiecych, które przetrwały dłużej. Najbardziej wyrazistym przykładem (żywotnym co najmniej do lat 70. XX w., a endemicznie nawet później), który nie miał nic wspólnego z zakładaniem ludowego kostiumu ani jakimikolwiek próbami rekonstrukcyjnymi, była odzież noszona na co dzień i od święta przez tzw. chopionki, czyli kobiety, które nigdy nie zakładały ubrań zgodnych z aktualną modą, ale nosiły różne odmiany (w zależności od okoliczności) kiecek, fortuchów, zopasek, chust i jakli. Chopionkom nie towarzyszyło poczucie modowego anachronizmu, wręcz przeciwnie ich strój był świadectwem przywiązania do swojskości i rodzimości. Współcześnie stroje ludowe (zróżnicowane w formie i proweniencji) w kulturowej rzeczywistości dawnego górnośląskiego okręgu przemysłowego są obecne w kilku wariantach, wśród których niejako na dwóch biegunach znajduje się używanie zachowanych, odziedziczonych po przodkach oryginalnych strojów ludowych lub ich wiernych replik, rekonstruowanych z ogromną pieczołowitością, oraz znacznie popularniejsze zakładanie okolicznościowych kostiumów ludowych inspirowanych zwłaszcza strojem rozbarskim. Nie stanowi to symbolu narodowościowych czy społecznych wyborów jak w czasach industrializacji, ale znak przywiązania do regionalnego dziedzictwa, a nawet rodzaj etnicznego markera wskazującego na żywotność lokalnych tradycji kulturowych i potrzebę kultywowania materialnego i niematerialnego dziedzictwa Górnego Śląska.
At the end of the 18th century, Upper Silesia began a process of dynamic cultural changes associated with the development of industry. Everyday culture, including every day and festive clothing, began to be impacted by the contact between agrarianism and industrialism. A significant time caesura in the evolution of the forms and functions of clothing worn in Upper Silesian rural and working-class communities was the second half of the 19th century, when the influence of urban fashion (also known as “lordly” fashion) became increasingly expansive. At that time, various types of clothing, especially festive folk costumes, ceased to be purely regional artifacts, differentiating the inhabitants of individual local communities, but became an important identity message, used as a weighty argument in the nationality discourse. However, despite efforts to preserve and perpetuate the tradition of wearing folk costumes at the turn of the 20th century, the process of their apparent marginalization and change of function began: from a common festive garment to a type of costume worn only in certain circumstances, especially ceremonial ones. Outside of relic rural communities, this process had different dynamics for male costumes, which disappeared faster, and female costumes, which survived longer. The most vivid example (vital at least until the 1970s, and endemically even later), which had nothing to do with the establishment of folk costume or any attempts at reconstruction, was the clothing worn on a daily basis and on holidays by the so-called chopionki, i.e. women who never donned clothes that conformed to current fashion, but wore different variations (depending on the circumstances) of skirts (kiecka), aprons (fortuch), apron skirts (zopaska), headscarves and jaklas (jackets). The chopionski did not have a sense of fashion anachronism; on the contrary, their attire was a testament to their attachment to what was familiar and indigenous. Nowadays, folk costumes (diverse in form and provenance) in the cultural reality of the former Upper Silesian industrial district are present in several variants, among which, as it were, at two poles is the use of surviving ancestral folk costumes or their faithful replicas, reconstructed with great care, and the much more popular donning of festive folk costumes inspired especially by the Rozbark costume. This is not a symbol of national or social choices as in the times of industrialization, but a sign of attachment to regional heritage, and even a kind of ethnic marker indicating the vitality of local cultural traditions and the need to cultivate the tangible and intangible heritage of Upper Silesia.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 217-248
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strój pyrzycki w świetle źródeł etnograficznych i ikonograficznych zachowanych w Muzeum Narodowym w Szczecinie
Pyrzyce costume in the light of iconographical and ethnographical sources from the National Museum in Szczecin
Autorzy:
Karwowska, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440816.pdf
Data publikacji:
2018-12-27
Wydawca:
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Tematy:
Western Pomerania
Pyrzyce costume
ethnographic sources
museum collections
August Ludwig Most
Pomorze Zachodnie
strój pyrzycki
źródła etnograficzne
zbiory muzealne
Opis:
The article discusses selected elements of traditional Pyrzyce costume, archive records and an oil painting by August Ludwig Most that survived in the collection housed in the Department of Ethnography of Pomerania at the National Museum in Szczecin. The painter’s sketchbook drawings held in the Department of Old Art were also taken into account, showing the look of the costume in the 1930s and 1940s.
Źródło:
Materiały Zachodniopomorskie; 2018, 14; 193-224
0076-5236
Pojawia się w:
Materiały Zachodniopomorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konstruowanie przeszłości. Powstanie ludowego ubioru kaszubskiego w pierwszej połowie XX wieku
Constructing the Past: The Emergence of Kashubian Folk Costume in the First Half of the Twentieth Century
Autorzy:
Kizik, Edmund
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1058000.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
ethnography
folk costume
historical iconography
first half of the twentieth century
Kashubia
Bożena Stelmachowska
Opis:
The attire characteristic for peasants was described by ethnographers from the early nineteenth century, and the interest in folklore itself transformed from amateur item collecting to an academic discipline, namely ethnography. Researchers were intrigued by hand-made folk costumes, which contrasted with the factory-made clothing of the urban population. As the political importance of the peasantry grew, stylised folk costumes became an element of regional and ethnic identity. The motif of peasant culture found its way into global literature and the folk elements into political propaganda of the twentieth century. At the same time the origin of folk costumes and their design arouses controversy among researchers. Are they reconstructions of the past or perhaps ideologically motivated constructs? The article presents this issue on the example of a Kashubian costume created according to the concept of Professor Bożena Stelmachowska (1889–1956). On the basis of previously unexplored descriptions of peasants’ appearance contained in arrest warrants from the first half of the nineteenth century, the sources and research paradigm, which became a basis for the creation of the model Kashubian attire in 1954–1959, have been subjected to criticism. The concept adopted by the older scholarship was not confirmed as no primary sources (material artifacts, iconographic representations, written descriptions, etc.) were found. The similarity of clothes worn by Kashubians with clothes worn by other peasants was demonstrated, and so was the influence of military uniforms on men’s clothes. The model of Kashubian costume proposed by Stelmachowska should be treated as an intellectual construction that reflects certain trends in folklore studies of the time and a response to ideological and propaganda needs that arose in Pomerania after 1945.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2021, 86, 1; 111-146
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strój w czeskim piśmiennictwie parenetycznym XVI i XVII wieku
Costume in the Czech Parenetic Literature of the 16th and 17th Centuries
Autorzy:
Koczur-Lejk, Klaudia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37241794.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
strój
ubiór
grzech
czeskie piśmiennictwo parenetyczne XVI i XVII wieku
costume
clothing
sin
Czech parenetic literature of the 16th and 17th centuries
Opis:
Celem artykułu jest zaprezentowanie poglądów czeskich kaznodziejów i moralistów XVI i XVII wieku na temat ówczesnych strojów. Na kartach swoich dzieł autorzy krytykowali nadmierną dbałość Czechów o wygląd zewnętrzny, którą interpretowali jako przejaw pychy i próżności. Nie zgadzali się na burzenie istniejących schematów i obowiązujących zasad dotyczących stroju. Wyrażali przekonanie, że każdy człowiek powinien być ubrany zgodnie ze swoim miejscem w społeczeństwie. Piętnowali naśladowanie zagranicznych mód, ponieważ widzieli w tym zagrożenie dla czeskiej tożsamości narodowej. Szczególnie dużo miejsca w dziełach parenetycznych poświęcano strojom niewiast. Moraliści podkreślali, że kobieta wystrojona silniej działa na mężczyzn i ułatwia im popełnianie grzechu zmysłowości. Omawiane pisma parenetyczne miały charakter motywacyjny, służyły kształtowaniu pożądanych postaw i zachowań.
The aim of the article is to present the views of Czech preachers and moralists of the 16th and 17th centuries regarding the costumes of that time. In their works, the authors criticized the excessive care of the Czechs about the appearance, which they interpreted as a sign of pride and vanity. They did not agree to the demolition of existing patterns and rules regarding dress. They expressed the belief that each person should be dressed in accordance with his or her place in society. They stigmatized the imitation of foreign fashions because they saw it as a threat to Czech national identity. Particularly much space in parenetic works was devoted to women’s costumes. Moralists emphasized that a woman dressed up had a stronger effect on men and made it easier for them to commit the sin of sensuality. The parenetic writings in question were motivational in nature, serving to shape desirable attitudes and behavior.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 349-364
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Replica of Folk Cloth on a Contemporary Loom
Opracowanie repliki stroju ludowego na współczesnym krośnie
Autorzy:
Kovačević, S.
Hađina, J
Mudrovcic, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/234033.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
Tematy:
national costume
folk cloth
original ethnic motifs
ethnic motif industrial production
pattern replication
strój ludowy
oryginalne motywy etniczne
produkcja przemysłowa tkanin przeznaczonych na stroje ludowe
odtwarzanie wzorów
Opis:
The principle of making a woven fabric with an ethnic motif according to a costume design from Posavina, Croatia, is described. The specificities and complexities of making these fabrics on weaving looms are described. One way of replicating the patterns of old fabrics as well as the manufacturing problems and technological process are presented. The results led to the conclusion that the possibilities of fabric patterning on looms are numerous, and the replication of some motifs on looms is possible in a shorter time than on hand looms. However, industrial production is still recognisable, and it is impossible to get a characteristic tinge provided by hand weaving. In this sense, the aim of this paper is to investigate and compare the advantages and disadvantages of the industrial production of patterns with ethnic motifs for manufacturing national costumes, which could prove satisfactory when replacing original patterns.
Opisano zasadę tworzenia tkaniny z motywem etnicznym według projektu stroju z Posavinie w Chorwacji. Opisano specyfikę i złożoność wytwarzania tych tkanin. Przedstawiono jeden ze sposobów odtwarzania wzorów starych tkanin i omówiono problemy występujące podczas tego procesu technologicznego. Wyniki doprowadziły do wniosku, że jest wiele możliwości wzornictwa tkanin na krosnach, a odtwarzanie niektórych motywów na krosnach jest mniej czasochłonne, niż w przypadku tkania ręcznego. Jednakże, tkaniny produkowane przemysłowo są łatwo rozpoznawalne i niemożliwe jest uzyskanie charakterystycznego wrażenia dla tkanin ręcznie tkanych. Biorąc to pod uwagę, celem niniejszego opracowania jest zbadanie i porównanie zalet i wad produkcji przemysłowej tkanin przeznaczonych na stroje ludowe, które mogłyby zastąpić oryginalne tkaniny.
Źródło:
Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2015, 2 (110); 130-136
1230-3666
2300-7354
Pojawia się w:
Fibres & Textiles in Eastern Europe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies