Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "cognitive definition" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 45
Tytuł:
Когнитивная дефиниция концепта СВОБОДА (по данным белорусского языка)
Autorzy:
Руденко, Елена
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611471.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
freedom
cognitive definition
values
Byelorussian
wolność
definicja kognitywna
wartości
język białoruski
Opis:
This article was written as a result of my participation in the project EUROJOS: I had to discribe the concept of ``freedom” in the worldview of the Byelorussian language speakers. Three types of data are discussed in the article: vocabulary, corpus (texts) and psycholinguistic data (quiz). The cognitive definition of the ``freedom” concept is modeled on the basis of these data in accordance with the methodological instructions of the EUROJOS project.
Artykuł powstał w związku z udziałem autorki w programie badawczym EUROJOS. Zawiera rekonstrukcję pojęcia свабода ‘wolność’ w języku białoruskim, przeprowadzoną w oparciu o dane leksykalne, korpusowe i eksperyment psycholingwistyczny. Kognitywna definicja svabody przedstawiona w artykule jest zbieżna metodologicznie z instrukcją programu EUROJOS.
There is no abstract available for this language
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2013, 25
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowy obraz społeczeństwa w okresie transformacji ustrojowej w Polsce
Linguistic picture of society during the period of political transformation in Poland
Autorzy:
Żywicka, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475660.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
społeczeństwo
społeczeństwo obywatelskie
definicja kognitywna
profil
profilowanie
punkt widzenia
aspekt
syndrom
society
civil society
cognitive definition
profiling
profile
point of view
aspects
syndrome
Opis:
Autorka, opierając się na podstawowych założeniach definicji kognitywnej, pokazuje, jaki obraz polskiego społeczeństwa ukształtował się w języku po roku 1989, kiedy ruch społeczny ,,Solidarność” wywołał rewolucję nie tylko w życiu społeczno-politycznym, ale także w ,,sytuacji językowej Polaków”. Jako podstawę materiałową wykorzystuje różne, ale wzajemnie uzupełniające się typy danych: systemowych (S) zebranych ze słowników języka polskiego, tekstowych (T) wyekscerpowanych głównie z wysokonakładowych, opiniotwórczych i zróżnicowanych ideologicznie gazet oraz dzienników, a także z Narodowego Korpusu Języka Polskiego (NKJP). Społeczeństwo w dyskursie publicznym po roku 1989 jest postrzegane głównie w wymiarze społeczno-politycznym. Na pierwszy plan wysuwa się ciągle żywa koncepcja społeczeństwa obywatelskiego, które identyfikowane jest ze swobodną współpracą obywateli, realizowaniem wspólnych celów i interesów, możliwością nieograniczonego organizowania związków, zrzeszeń i stowarzyszeń oraz aktywnego uczestniczenia w ich działalności. W prasie na początku lat 90. słabiej widoczne jest społeczeństwo pluralistyczne. Za to wyraźnie rysuje się opozycja społeczeństwo dialogiczne — społeczeństwo monologiczne przedstawiana jako efekt przeobrażeń w głównej mierze politycznych i społeczno-medialnych, nastawionych na bezpośrednią komunikację oraz na rzetelny i wiarygodny przepływ informacji. Z tekstów prasowych wyłania się także społeczeństwo widziane z perspektywy bytowej. Pokazywane bywa najczęściej na tle ciągle pogłębiającego się rozwarstwienia społecznego, zubożenia materialnego, lęku przed utratą pracy, czy nawet osłabienia zajmowanej pozycji społecznej. Nieco słabiej społeczeństwo postrzegane jest przez pryzmat cech kulturowych i historycznych. Zazwyczaj akcentuje się wówczas posiadanie wspólnego dorobku kulturowego, wspólnych tradycji i zwyczajów oraz porozumiewanie się jednym językiem.
The author, whose writings were founded on basic assumptions of the cognitive definition, shows how language shaped the picture of Polish society after 1989. It was when the social movement ‘Solidarity’ brought about a revolution not only in a socio-political life but also in ‘the language situation of Poles.’ As main resources the author uses various but mutually supplementary types of system data (S) gathered from dictionaries of Polish language and text data (T) chosen from high-volume, opinion-forming and ideologically varied magazines and journals as well as the National Corpus of Polish. After 1989 mainly socio-political dimension of a society is visible in a public discourse. The still living idea of civil society is brought to the fore. This type of the society is identified with a free cooperation of citizens, accomplishment of common targets and interests, absolute opportunity to organize unions, gatherings and associations as well as possibility to actively take action in those organizations. The printing press pays less attention to a pluralistic society in the 90’s. Instead, a dissidence of dialogist society vs. monologist society starts to be clearly visible as a result of political and socio-medial transformations which lead to direct communication as well as a reliable and credible flow of information. In addition to that, a society seen from the perspective of existence begins to arise. It is mainly shown against a social disproportion, financial poverty, and fear of becoming redundant or weakening of social rank. From the perspective of a culture and history society is perceived to be in a bad shape. The emphasis then falls on common cultural heritage, tradition and habits or communication in one language.
Źródło:
Socjolingwistyka; 2016, 30; 147-172
0208-6808
Pojawia się w:
Socjolingwistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Definicja kognitywna jako sposób opisu semantyki symbolu na przykładzie liczby siedem
A Cognitive Definition as a Mode of Describing a Symbol: A Case Study of the Number Seven
Autorzy:
Wójtowicz, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807364.pdf
Data publikacji:
2020-01-02
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
definicja kognitywna
definicja kognitywna symbol
etnolingwistyka
fasety
liczba siedem
symbolika liczb
symbol
a symbol
cognitive definition
cognitive definition of a symbol
ethnolinguistics
facets
symbolism of numbers
number seven
Opis:
This article seeks to apply a cognitive definition to describe the symbolism of numbers. First, the theoretical aspects of the ethno-linguistic research method are outlined. This part presents the main foundations of the method, in particular, a cognitive definition as a mean of reconstructing the linguistic and cultural imaginary from the anthropocentric perspective. The concept of a symbol is presented as well, as a fundamental category in deciphering the meaning of the world by traditional culture bearers. The second part of the article presents a practical application of the theory, the cognitive definition of the number seven. The pre-existing sources (data from published dictionaries and monographs), as well as data collected by the author in the course of fieldwork, are ordered using “facets”, which reflect the semantic structure of the number seven in the folk culture. The cognitive definition of the number seven consists of the following facets: “name”, “collections”, “equivalences”, “number as a measure”, “semantics of the seventh item”. The proposed definition is not yet a completed project and can be extended by other domains.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2013, 4, 4; 71-87
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przysłowie w świetle danych systemowych
Autorzy:
Wasiuta, Sebastian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607734.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
cognitive definition
linguistic worldview
proverb
lexical semantics
definicja kognitywna
językowy obraz świata
przysłowie
semantyka leksykalna
Opis:
The paper intends to outline a reconstruction of the linguistic picture of proverb in Polish. The author makes an overview of the information given in the dictionaries of both historical and modern Polish, i.e. etymology of the word przysłowie (proverb), its lexicographical definitions, word formation derivatives and idioms.
Artykuł poświęcony jest rekonstrukcji obrazu przysłowia w polszczyźnie. Autor wychodzi od etymologii wyrazu przysłowie, a następnie analizuje informacje podawane w słownikach polszczyzny ogólnej – zarówno historycznych, jak i współczesnych – definicje leksykograficzne, derywaty słowotwórcze, utarte połączenia wyrazowe.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 1
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Europejczycy. Konceptualizacja i ewaluacja wyobrażeń ukrytych za nazwą wspólnoty
Autorzy:
Viviand-Esik, Aline
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611702.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Europeans
Poles
national stereotypes
conceptualization
evaluation
young people
cognitive definition
Europejczycy
Polacy
stereotypy narodowe
konceptualizacja
ewaluacja
młodzież
definicja kognitywna
Opis:
The article describes the conceptualisation and evaluation of the images behind the quasi-ethnonym Europeans, as well as comparing them with the images behind the ethnonyms Poles, Germans, and French. The description is based on the results of experimental study among Poles aged 18–25 conducted in the years 2012–2013. An open question was asked: “How would you finish the sentence: I like Europeans because they are… / I don’t like that Europeans are…”. On this basis a typology of positive and negative features evoked by these names was established. The typology led to the construction of a hierarchy of features and a comparison of the images of Europeans with those of the three European nations. The study led to the following conclusions: (1) evaluation of the images behind the name Europeans is more positive than behind the three national ethnonyms; (2) elements of the cognitive definition of the term Europeans show greater similarity with those of the ethnonym Poles than those of the ethnonym Germans and French; (3) the cognitive definition of Europeans contains a certain number of features clearly different from those attributed to the ethnonyms Poles, Germans, and French – and these features are more changeable than others.
W artykule opisano sposób konceptualizowania i ewaluowania wyobrażeń stojących za quasi-etnonimem Europejczycy oraz porównano go z wyobrażeniami stojącymi za etnonimami: Polacy, Niemcy i Francuzi. Opis oparto na wynikach badań eksperymentalnych (ankieta otwarta – polecenie brzmiało: „Dokończ zdanie: Podoba mi się, że… / nie podoba mi się, że…”) przeprowadzonych wśród młodych Polaków (w wieku 18–25 lat) w latach 2010–2011. Na tej postawie ustalono typologię cech pozytywnych i negatywnych ewokowanych przez te nazwy. Tak powstała typologia umożliwiła ustalenie hierarchii cech wskazanych przez respondentów oraz porównanie w tej perspektywie wyobrażeń Europejczyków z wyobrażeniami trzech badanych narodów europejskich.Przeprowadzone badania pozwoliły stwierdzić, że: (1) ewaluacja wyobrażeń stojących za nazwą Europejczycy jest bardziej pozytywna niż w przypadku trzech badanych etnonimów narodowych; (2) elementy definicji kognitywnej nazwy Europejczycy wykazują większe podobieństwo z elementami definicji etnonimu Polacy niż z elementami definicji etnonimów Niemcy i Francuzi; (3) definicja kognitywna nazwy Europejczycy zawiera pewną liczbę cech wyraźnie innych niż cechy przypisane do etnonimów Polacy, Niemcy i Francuzi, i cechy te są bardziej zmienne niż pozostałe.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2016, 28
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
La définition cognitive du RÉFUGIÉ en langue polonaise
The Cognitive Definition of REFUGEE in Polish Language
Autorzy:
Viviand, Aline
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2020930.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
Tematy:
refugee
Polish
cognitive definition
ethnolinguistics
Opis:
The reception of refugees on Polish territory remains a subject of tensions between Poland and the European Union, following the question of migrant relocation on European soil, which emerged in 2015. However, beyond the various political, economic or even cultural questions that may have been raised, we can wonder about the exact meaning of the Polish lexeme uchodźca (“a refugee”), which is at the heart of the debates. The study of the semantic features that the Poles themselves associate with this word is decisive for better understanding this nation in its positions towards the “refugee question”. These semantic features, deriving from the representations of the speaking subjects rather than the dictionaries or the international law is called in cognitive ethnolinguistics cognitive definition. Therefore, the numerous features of such “refugee” definition may be not only related to politics and economics but they can have also a strong sociocultural, geographical, biological, psychical and even religious dimension. These features will allow us to present three portraits: the portraits of the threatening-refugee, of the threatened-refugee and a portrait of another kind: the benevolent-refugee.
Źródło:
Academic Journal of Modern Philology; 2020, 9; 207-219
2299-7164
2353-3218
Pojawia się w:
Academic Journal of Modern Philology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
EUROJOS: Eine Darstellung des Potentials von kognitiver Definition anhand der Konzepte ARBEIT und DEMOKRATIE
EUROJOS: A presentation of the potential of the cognitive definition based on the concepts of WORK and DEMOCRACY
Autorzy:
Szulc-Brzozowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096027.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Rzeszowski
Tematy:
ethnolinguistics
cognitive definition
value
European languages
etnolingwistyka
definicja kognitywna
wartość
języki europejskie
Opis:
The purpose of the paper is to present theoretical and methodological aspects of the research project EUROJOS, which is anchored and developed in Lublin ethnolinguistics. It aims to create the cognitive definition of the selected concepts, regarded as values in the European culture. The cognitive definition is based on 3 types of data: lexicographical sources, surveys and text corpora, with the latest playing a crucial role at profiling the concepts. The methodological criteria are indicated as validated by the description of chosen results from other research papers regarding the concept WORK in some languages and the concept DEMOCRACY in Polish and German. Whereas the study of the concept WORK objects to demonstrate the all-embracing definition of the concept, its universal meaning aspects, the example of DEMOCRACY shows the relevancy of profiling, thus also of the role of public discourse and the media.
Artykuł przedstawia zagadnienia teoretyczne i metodologiczne projektu naukowego EUROJOS zakorzenionego i rozwijanego w etnolingwistyce lubelskiej. Jego celem jest zbudowanie definicji kognitywnej określonych konceptów postrzeganych w kulturze europejskiej jako wartości. Definicja kognitywna oparta jest o trzy typy danych: leksykograficzne, ankietowe i tekstowe, z których te ostatnie odgrywają kluczową rolę w profilowaniu konceptów. Na podstawie opisu wybranych wyników badań nad konceptem PRACA w niektórych językach oraz nad konceptem DEMOKRACJA w języku polskim i niemieckim ukazana zostaje zasadność założeń metodologicznych. Analiza konceptu PRACA posłużyła do zilustrowania syntetycznej definicji kognitywnej konceptu, jego uniwersalnych aspektów znaczeniowych, natomiast na przykładzie konceptu DEMOKRACJA pokazana została relewancja profilowania, a tym samym rola dyskursu publicznego i mediów
Źródło:
tekst i dyskurs - text und diskurs; 2020, 13; 123-147
1899-0983
Pojawia się w:
tekst i dyskurs - text und diskurs
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A comparative analysis of legal versus cultural and psychological connotations of the term ‘guilt’: implications for cognitive linguistics and for legal sciences
Autorzy:
Strębska-Liszewska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2054283.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
guilt
cognitive linguistics
legal definition
conceptualization
Opis:
The present article is concerned with the notion of ‘guilt’ as understood by the legal sciences and in the context of psychology and culture studies. Although legal connotations are unavoidable, ‘guilt’ is a term emotionally related to other feelings like ‘shame’, ‘fear’, ‘sadness’ etc. The analysis shall take a closer look at legal definitions of ‘guilt’ and ‘culpability’ at work in the American, Polish and German legal systems and refer the equivalents existing in these languages (wina,Schuld) to the concept of guilt understood as an emotion. As it turns out, legal definitions do not account for conceptual dimension of meaning and as such, they can only serve as departure points for further analysis to be complemented with cognitive analysis. ‘Guilt’ is a culturally determined and complex emotion that may be ‘dissected’ into several more basic emotional states. The underlying assumption is that there are differences in the understanding of the concept ‘guilt’ across languages which must be taken into account by the translators who deal with translational equivalents.
Źródło:
Linguistica Silesiana; 2020, 41; 105-121
0208-4228
Pojawia się w:
Linguistica Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Сибирь (Syberia) w świetle danych systemowych języka rosyjskiego
Autorzy:
Starzyńska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611671.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
cognitive definition
Siberia
language system
Russian
definicja kognitywna
Syberia
dane systemowe
język rosyjski
Opis:
Сибирь belongs to concepts whose position in the Russian lexis, and so in the Russian worldview, is special. As proposed by Jerzy Bartmiński, the study reconstructs the image of Сибирь on the basis of the Russian language system (more precisely, on the basis of dictionaries) and with the use of the cognitive definition. Discussed is the etymology of Сибирь, the lexeme’s synonyms, opposites, semantic and word-formational derivatives. The analysis is complemented with a survey of fixed expressions and collocations. Thus, the cognitive definition is proposed, consisting of thirty defining features organised into the following facets: category, part, opposition, location, size, appearance, conditions of living, function, feelings, attitudes to Siberia, the region’s inhabitants. In various contexts of the usage of Сибирь (and its derivatives) the most conspicuous is the negative valuation of Siberia as a place of exile, harsh climate, and unwelcoming living conditions.
Сибир należy do tej grupy pojęć, które zajmują szczególne miejsce w leksyce języka rosyjskiego, zatem i w rosyjskim myśleniu o świecie. W artykule zrekonstruowano wyobrażenie Сибири na podstawie danych systemowych języka rosyjskiego (za źródło których posłużyły opracowania leksykograficzne), przy wykorzystaniu metody definicji kognitywnej, zgodnie z postulatami Jerzego Bartmińskiego. Zaprezentowano kwestię etymologii nazwy Сибирь, definicje, synonimy, opposita, derywaty: semantyczne i słowotwórcze. Analizę dopełnia przegląd utartych zestawień, wyrażeń i zwrotów frazeologicznych. Na podstawie danych systemowych zbudowano definicję kognitywną pojęcia, którą współtworzy 30 cech definicyjnych, uporządkowanych w następujące fasety: kategoria, część czego, opozycja, lokalizacja, cechy niezwiązane z wyglądem, rozmiar, cechy związane z wyglądem, lokalizator, warunki bytowe, funkcja, odczucia i uczucia ludzi wobec Syberii, mieszkańcy.W różnych kontekstach językowego użycia wyrazu Сибирь (i jego derywatów) najbardziej wyraźnie ujawnia się negatywne wartościowanie Syberii, które w sposób bezpośredni wyrażają jej charakterystyki związane z miejscem odbywania kary, także ze specyficznymi warunkami klimatycznymi oraz trudnymi warunkami bytowymi, jakie w niej panują.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2016, 28
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Концепт ДОМОВИНА у српском језику (на системском материјалу)
The concept of HOMELAND in the Serbian language (on the system material)
Autorzy:
Ristić, Stana
Lazić-Konjik, Ivana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29430980.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
the concept of homeland
system data
cognitive definition
Serbian language
cognitive etnolinguistics
dane systemowe
definicja kognitywna
język serbski
etnolingwistyka kognitywna
koncept ojczyzny
Opis:
The paper presents the results of comprehensive research on the concept of HOME in the Serbian language based on the analysis of system material from the relevant dictionaries of the Serbian language, in accordance with the methodological and theoretical principles of Lublin cognitive ethnolinguistics and the EUROJOS seminar. An effort was made to present its main features and values in the circle of related concepts we reconstructed in our previous research, with which it forms a common concept sphere: HOME, MOTHER, PEOPLE and the self-stereotype of SERBIAN. The research in this paper is primarily based on the analysis of the content of the dictionary definitions of the lexemes homeland and fatherland, which are used to name the concept, and the analysis of all their characteristic lexical-semantic relationships: hyperonimic and hyponymic, synonymy, antonymy, derivational, creative and semantic character, syntagmatic with the aim of reconstructing the content of this term, its stable and variable part, with all relevant aspects of realization. Also, to highlight different models of man's relationship to his homeland in different historical periods and the values attributed to him in the Serbian language, in accordance with the principles of cognitive definition.
Źródło:
Conversatoria Linguistica; 2022, 14; 79-97
1897-1415
Pojawia się w:
Conversatoria Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Małe, czarne, okrągłe, a każdego wyszczypie. O pieprzu i pieprzeniu w polszczyźnie ludowej i potocznej
Autorzy:
Prorok, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611829.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
plant
Polish folk culture
cognitive definition
obscene expressions
swearwords
rośliny
polska kultura ludowa
definicja kognitywna
wulgaryzmy
przekleństwa
Opis:
The first part of the article is devoted to a reconstruction, by means of the cognitive definition, of the linguo-cultural view of pepper in Polish folk culture. The rich body of 19th- and 20th-c. data comes from the files of the Dictionary of Folk Stereotypes and Symbols (text of folklore in a variety of genres, records of beliefs and cultural practices) as well as from dictionaries of Polish (general, dialectal, phraseological, and etymological). Pepper is imaged through language not only as a hot and bitter spice, formerly expensive and much desired, but also as a substance with several applications in medicine and magic. Because of its sharp taste, pepper also connotes such features as ‘malice’, ‘offense’, ‘indecency’, ‘vulgaritycoarseness’, ‘destruction’, or ‘stupidity’, which is especially conspicuous in the semantics of its many derivatives, mainly obscene expressions and swearwords such as pieprzyć ‘talk bullshit’ or ‘screw’, spieprzyć ‘screwfuck up’, zapieprzyć ‘steal’, wypieprzyć ‘dump’, etc. These are in focus in the second part of the article, where it is investigated how they are related to the linguo-cultural stereotype of pepper.
W pierwszej części artykułu autorka rekonstruuje metodą definicji kognitywnej językowo-kulturowy obraz pieprzu w polskiej tradycji ludowej. Podstawę analizy stanowi bogaty materiał XIX- i XX-wieczny pochodzący z kartoteki Słownika stereotypów i symboli ludowych (różnogatunkowe teksty folkloru oraz zapisy wierzeń i opisy praktyk ludowych) oraz dane systemowe czerpane ze słowników języka polskiego (ogólnych, gwarowych, frazeologicznych, etymologicznych). Pieprz jest traktowany nie tylko jako ostro-gorzka przyprawa, dawniej droga i pożądana, ale też jako środek mający liczne zastosowania lecznicze i magiczne. Ze względu na palący smak konotuje też takie cechy, jak złośliwość, obraza, nieprzyzwoitość, wulgarność, zniszczenie, głupota, co jest szczególnie widoczne w znaczeniach licznych derywatów pochodzących od wyrazu pieprz, głównie czasowników, należących dziś do „kanonu” polskich przekleństw i wulgaryzmów, np. pieprzyć, spieprzyć, zapieprzyć, wypieprzyć i in. Ich analizą zajmuje się autorka w drugiej części artykułu, próbując określić, na ile bliski jest ich związek z językowo-kulturowym stereotypem pieprzu.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2017, 29
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kulturowo-językowy obraz rosyjskiej rodziny — profil religijny (na materiale miesięcznika „Пензенский православный собеседник”)
Cultural and linguistic image of the Russian family — religious profile (on the basis of “Penzenskiy pravoslavnyy sobesednik”)
Культурно-языковой образ российской семьи – религиозный профиль (на основе ежемесячника "Пензенский православный собеседник")
Autorzy:
Pazio-Wlazłowska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20311757.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
семья
православие
религиозная пресса
точка зрения
профилирование
когнитивная дефиниция
rodzina
prawosławie
prasa prawosławna
punkt widzenia
definicja kognitywna
family
Orthodoxy
Orthodox press
point of view
cognitive definition
Opis:
The article attempts to answer the question of how the concept of family is profiled in religious discourse. As a research material, the texts published in 2017−2020 in the monthly magazine “Penzenskiy pravoslavnyy sobesednik” were used. Following the theory of the cognitive definition, the aspects and features exhibited in this profile were extracted. The key components of the meaning of family as seen from the Orthodox perspective are faith, love, upbringing of the younger generation, and tradition understood as the continuation of and respect for the past. The constitutive element, overriding all others, is faith, which defines the essence and continuation of the family.
В статье предпринимается попытка ответить на вопрос о способе профилирования понятия семья в религиозном дискурсе. Анализ проводится на основе текстов, опубликованных с 2017 по 2020 год в ежемесячнике „Пензенский православный собеседник”. Ссылаясь на теорию когнитиной дефиниции, автор выделяет ключевые для данного профиля аспекты и черты. Самыми важными компонентами значения семьи, рассматриваемой с религиозной перспективы, являются вера, любовь, воспитание молодого поколения, а также традиция, понимаемая как продолжительность во времени и уважение прошлого, причем самым важным элементом является вера, которая определяет смысл и бытие семьи.
W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o sposób profilowania pojęcia rodzina w dyskursie religijnym. Podstawę materiałową stanowią teksty opublikowane w latach 2017−2020 w miesięczniku „Пензенский православный собеседник”. Kierując się założeniami definicji kognitywnej wyodrębniono aspekty i cechy eksponowane w profilu. Kluczowymi komponentami znaczenia rodziny postrzeganej z prawosławnej perspektywy są wiara, miłość, wychowanie młodego pokolenia oraz tradycja rozumiana jako kontynuacja i poszanowanie przeszłości, przy czym jej elementem konstytuującym, nadrzędnym wobec pozostałych, jest wiara, określająca istotę i trwanie rodziny.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2023, 1 (181); 108-122
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rama interpretacyjna w definicji leksykograficznej
An interpretative frame in a lexicographic definition
Фрейм-сценарий в лексикографической дефиниции
Autorzy:
Olechno-Wasiluk, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1181948.pdf
Data publikacji:
2021-06-16
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
фрейм-сценарий, сценарий, когнитивная дефиниция, лексикографическая дефиниция, русская лексикография
rama interpretacyjna
scenariusz
definicja kognitywna
definicja leksykograficzna
leksykografia rosyjska
interpretative frame, scripts, cognitive definition, lexicographic definition, Russian lexicography
Opis:
Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie definicji leksykograficznej w rosyjskim słowniku ideograficznym Мир человека и человек в окружающем его мире (80 концептов, относящихся к духовной, ментальной и материальной сферам жизни человека). Opierając się na charakterystyce definicji kognitywnej autorka przeprowadza analizę przykładowych artykułów hasłowych i bada zastosowanie w nich ramy interpretacyjnej. Analizowane hasła zestawiane są z reakcjami na konkretne słowa-bodźce z rosyjskiego słownika asocjacyjnego Русский ассоциативный словарь. От стимула к реакции. Autorka zwraca uwagę na to jak rama interpretacyjna porządkuje i organizuje wiedzę na temat danej jednostki językowej, a tym samym o pewnym fragmencie otaczającego świata.
Настоящая статья это анализ лексикографической дефиниции в русcком идеографическом словаре Мир человека и человек в окружающем его мире (80 концептов, относящихся к духовной, ментальной и материальной сферам жизни человека). Опираясь на когнитивную дефиницию, в статье проводится анализ словарных статей и исследуется применение в них фрейма-сценария.  Проанализированные статьи автор сравнивает с реакциями на конкретные слова-стимулы из Русского ассоциативного словаря. От стимула к реакции, и обращает внимание на то, как фрейм-сценарий организует знания о данной языковой единице, и следовательно, об определенном фрагменте мира.
The paper is focused on analyzing a lexicographic definition in the Russian ideographic dictionary The world of man and the man in the surrounding world. Having in mind characteristics of a cognitive definition, the author undertakes an analysis of selected entries and investigates applying interpretative frames in the presented dictionary. The analyzed entries are juxtaposed with reactions to particular words-stimuli from the Russian Dictionary of Associations, and it is compared how an interpretative frame introduces order and organization into the knowledge on a given linguistic unit, that is the knowledge on a given fragment of the world surrounding the Russian people.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2021, 3 (175); 116-126
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Оblicza kultury w słownikach lingwokulturologicznych na przykładzie Kościeja Nieśmiertelnego (Кащея «Кощея» Бессмерт¬ного)
Embodiments of culture in linguocultural dictionaries as represented by Kashei the Immortal (Кащей «Кощей» Бессмертный)
Autorzy:
Olechno-Wasiluk, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/915312.pdf
Data publikacji:
2018-09-22
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
linguocultural dictionaries
culture lexicography
cognitive definition
dictionary entry
Kashei the Immortal
słowniki lingwokulturologiczne
leksykografia kulturowa
definicja kognitywna
artykuł hasłowy
Kościej Nieśmiertelny
Opis:
The article compares descriptions of a linguistic unit Kashei the Immortal in entries in two linguocultural dictionaries. The choice of the analytical material is based on the fact that in the Russian collective consciousness Kashei the Immortal functions  as one of the most vivid examples of negative characters. The repelling appearance and personality of the character appear in songs, nursery rhymes and puzzles. Moreover, there stories about Kashei are passed from generation to generation. The comparison  of the entry Kashei the Immortal in linguocultural dictionaries aims at determining to what extent common knowledge about the analyzed linguistic unit is present in lexicographical publications.
Źródło:
Kultury Wschodniosłowiańskie – Oblicza i Dialog; 2016, 6; 163-172
2391-470X
Pojawia się w:
Kultury Wschodniosłowiańskie – Oblicza i Dialog
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O różnych wariantach definicji leksykograficznej – od taksonomii do kognitywizmu
Autorzy:
Niebrzegowska-Bartmińska, Stanisława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611527.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
maximal definition
cognitive definition
Anna Wierzbicka
Jerzy Bartmiński
definicja maksymalna
definicja kognitywna
Opis:
The study compares the methods of defining concepts proposed by Anna Wierzbicka and Jerzy Bartmiński. Two variants of the maximal definition are identified: the extended variant, where the definition assumes the form of a narrative explication (Bartmiński), and the synthetic variant, with condensed content of the full definition (Wierzbicka, Bartmiński). Similarities and differences in the approaches of the two scholars to the problem of defining are discussed. The similarities include: the idea that a full understanding of a concept should be accounted for, the proposal that all linguistically, culturally, and communicatively relevant features be reconstructed, a facet-based ordering of the defining sentences, the importance of linguistic evidence for the features being included in the definition. The differences are identified in: the language being used, the use made of the data, the approach to the stability of features in the concept being defined, the ultimate shape (static or dynamic) of the reconstructed image.
Autorka dokonuje porównania sposobów eksplikowania pojęć przez Annę Wierzbicką i Jerzego Bartmińskiego. Wyodrębnia dwa warianty definicji maksymalnej – wariant rozbudowany o charakterze narracyjnej eksplikacji (Bartmiński) oraz wariant syntetyczny, zawierający skondensowane treści definicji pełnej (Wierzbicka, Bartmiński). Zestawia podobieństwa i różnice w podejściu do kwestii definiowania przez obydwoje badaczy. Podobieństwa łączy z realizacją postulatu pełnej analizy pojęcia i z odtwarzaniem w definicji wszystkich cech relewantnych językowo, kulturowo i komunikacyjnie, z fasetowym porządkowaniem zdań definiujących i z dbałością o „dowody językowe” dla powoływanych cech. Różnic upatruje w używanym języku, wykorzystywaniu podstaw materiałowych, podejściu do kwestii stabilizacji cech w definiensie oraz w ostatecznym – statycznym lub dynamicznym – kształcie zrekonstruowanego wyobrażenia.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 45

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies