Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "chorwacki" wg kryterium: Temat


Tytuł:
The concept of freedom in the language of Molise and Burgenland Croats
Koncept WOLNOŚCI w języku molizańskich i burgenlandzkich Chorwatów
Autorzy:
Kapetanović, Amir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475704.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
wolność
molizańsko-chorwacki
burgenlandzko-chorwacki
freedom
Molise Croatian
Burgenland Croatian
Opis:
Badanie konceptu wolności w języku molizańsko-chorwackim i burgenlandzko-chorwackim pokazało, że w molizańsko-chorwackim nie występuje leksem słowiańskiej proweniencji, którym wyrażany jest ten koncept. Zamiast tego używa się zapożyczenia (italianizm liberta), które jednak nie zostało poświadczone w dwóch słownikach wydanych w 2000 r., nie pojawia się również w stosunkowo niewielkiej spuściźnie literackiej molizańskich Chorwatów. W burgenlandzko-chorwackim mikrojęzyku znany jest wyraz sloboda (tak jak w chorwackim języku standardowym), który razem z innymi derywatami od rdzenia slob- jest potwierdzony w słowniku burgenlandzko-chorwacko-niemieckim, a także w licznych tekstach literackich i prasowych oraz przysłowiach. Ankiety przeprowadzone w dwóch starych chorwackich diasporach (po ok. 40 ankietowanych) pokazują, że koncept wolności można opisać szeregiem ok. piętnastu charakterystyk. W obu wspomnianych wspólnotach cechy te są różne. U molizańskich Chorwatów na pierwszym miejscu pod względem liczby wskazań wyróżniony został opis „możliwość swobodnego działania” (28%), a drugie miejsce zajmuje „możliwość wyrażania myśli i poglądów” (18%). W burgenlandzko-chorwackim obie te cechy są niemal równoważne (odpowiednio 23,75% i 22,50%). Wśród pozostałych cech molizańscy Chorwaci wyróżnili przede wszystkim te wskazujące na aksjologiczny aspekt konceptu wolności, u burgenlandzkich Chorwatów natomiast odgrywał on rolę poślednią w odróżnieniu od aspektów: psychicznego, psychospołecznego, etycznego i politycznego. Na uwagę zasługuje też fakt, że uwidocznione w ankietach z obszaru Burgenlandu cechy „(korzystanie z) przyjemności” oraz „bezpieczeństwa (spokoju)” nie wystąpiły w ogóle wśród użytkowników molizańsko-chorwackiego, a także chorwackiego języka standardowego.
This paper analyses and compares the linguistic picture of freedom, or rather, the concept of freedom in these two Croatian ethnic/language communities (Molise Croatian and Burgenland Croatian), whose language has been developing independently for centuries under the strong influence of the linguistic cultures within which they represent Slavic islands (Romance influence in Molise and German influence in Burgenland, although there is some Hungarian and Western Slavic influence among Burgenland Croats). This research relies on the main theoretical foundations and methodological assumptions of the Polish (Lublin) ethnolinguistic school (with certain limitations). After an introduction, the first part of the following chapter on the concept of freedom shall contain a discussion on the basis of lexicographic descriptions and written sources, while the second part shall contain a discussion on the basis of the results of the survey.
Źródło:
Socjolingwistyka; 2017, 31; 133-148
0208-6808
Pojawia się w:
Socjolingwistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcje kształcenia językowego wpisane w chorwacki odpowiednik podstawy programowej nauczania języka ojczystego
Autorzy:
Jastrzębska-Golonka, Danuta
Rypel, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783043.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
chorwacki system edukacji
podstawa programowa
przedmiot nauczania „język chorwacki”
edukacja językowa
Opis:
Artykuł przedstawia koncepcję chorwackiego curriculum narodowego (odpowiednika polskiej podstawy programowej), którego celem jest uspójnienie nauczania wszystkich przedmiotów na kolejnych etapach kształcenia – od wychowania przedszkolnego po nauczanie akademickie. Autorki omawiają sposób opracowania dokumentu oraz przyjęte w nim reguły porządkujące treści nauczania. Szczególną uwagę zwracają na interesującą koncepcję jednolitego ustrukturyzowania treści przedmiotu: „język chorwacki”. Prezentując tę koncepcję, koncentrują się na edukacji językowej uznawanej przez twórców curriculum za podstawę nauczania nie tylko języka ojczystego, ale również innych przedmiotów. Zgodnie z tym założeniem wybór treści edukacyjnych przedmiotu, ustalanie celów i efektów kształcenia opiera się na podejściu komunikacyjno-kognitywnym i funkcjonalnym nauczaniu gramatyki.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia; 2017, 8, 227; 61-77
2082-0909
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
,,Mješavinu uspite”lub “mešavinu sipajte” – czy tłumaczenia i oddzielne instrukcje konsumenckie na obszarze byłego języka serbskochorwackiego są potrzebne? Analiza wybranych przykładów
„Mješavinu uspite“ or „mešavinu sipatje“ — are translations and separate labels of food products really needed? The analyse of choosen examples
Autorzy:
Skrzeszewska, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475589.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
język serbsko-chorwacki
język bośniacki
język chorwacki
język czarnogórski
język serbski
Serbo-Croatian language
Bosnian language
Croatian language
Montenegro language
Serbian language
Opis:
Artykuł przedstawia i analizuje różnice językowe w obrębie obszaru byłej Jugosławii. Polityka językowa państw postjugosłowiańskich ma na celu udowodnienie różnic występujących pomiędzy językami tych państw, dlatego podjęte badania, na podstawie przykładu tłumaczenia z chorwackiego na serbski oraz etykiet produktów spożywczych, chcą udowodnić, że są one symboliczne. Cztery języki powstałe z języka serbsko-chorwackiego wciąż opierają się na nowosztokawskim dialekcie, stąd odmienności dostrzegalne są przede wszystkim na płaszczyźnie leksykalnej właściwej dla danego regionu, nie narodu. Wyniki analizy wybranych przykładów pokazują, że różnice te próbuje się sztucznie uwypuklić, ponieważ często zamieniane leksemy są właściwe dla obu języków, nie tylko dla jednego. Przy analizie zastosowano metodę komparatystyczną.
This article shows and analyses the language differences in the region of former Yugoslavia. Language politics in the countries of former Yugoslavia is aimed to prove that differences really exist, that is why this research would like to show the fact that those differences are symbolical (example of translation from Croatian to Serbian and labels of food products). Four languages which came into being from Serbo–Croatian language family are still based on the New Shtokavian dialect and the differences are discernible only on lexical surface characteristic for region, not nation. The result of the analyses of those examples show that differences are artificially created because very often a word considered to be unique in one language exists in other languages too. During the analyses the comparative method was used.
Źródło:
Socjolingwistyka; 2015, 29; 337-354
0208-6808
Pojawia się w:
Socjolingwistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Što je zajedničko hrvatskom cvrčku i poljskom hruštu? Odabrane razlike u glasovima i grafiji između hrvatskog i poljskog
What do Croatian Cricket and Polish Beetle Have in Common? Selected Sound and Graphemic Differences between Croatian and Polish
Co mają wspólnego chorwacki świerszcz i polski chrząszcz? Wybrane różnice w głoskach i grafii między językiem chorwackim a polskim
Autorzy:
Hrdlička, Miroslav
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13145059.pdf
Data publikacji:
2022-12-17
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
chorwacki
polski
system głoskowy
grafia
Croatian
Polish
sound system
graphemes
Opis:
Chorwacki i polski jako języki pokrewne mają wiele cech wspólnych, jednak między poszczególnymi głoskami i literami widoczne są pewne różnice. Oba języki używają alfabetu łacińskiego i większość liter jest taka sama, ale niektóre znaki się różnią, to samo dotyczy niektórych głosek. Celem niniejszego artykułu jest przegląd najważniejszych różnic w zakresie chorwackiego i polskiego systemu głoskowego i grafii na podstawie dwóch wybranych wierszy (Chrząszcz Jana Brzechwy i Cvrčak Vladimira Nazora). Pewne różnice można wyjaśnić z historycznojęzykowego punktu widzenia. Pokazano, jak w dwóch językach wywodzących się ze wspólnego prajęzyka – prasłowiańskiego – głoski rozwijały się inaczej. Współczesne języki chorwacki i polski różnią się też na poziomie akcentowym, co także jest krótko opisane.
Croatian and Polish, being genealogically related languages, share a lot of features, yet there are certain differences in the sound systems and alphabets of the two languages. Both languages use the Latin alphabet and share most of the letters but some graphemes and sounds differ. Therefore, the goal of the paper is to provide an overview of the main differences between Croatian and Polish sound and graphemic systems as illustrated by two selected poems (respectively, Cvrčak [Cricket] by Vladimir Nazor and Chrząszcz [Beetle] by Jan Brzechwa). Some of the differences may be explained from a historical perspective. Thus, it is demonstrated how in the two languages in question, which both come from Proto-Slavic, some sounds developed in discrepant ways. What is more, the modern Croatian and Polish are also dissimilar when it comes to accent, which is briefly discussed in the text.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2022, 30, 2; 1-13
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz sprawiedliwości w języku chorwackim
Autorzy:
Kapetanović, Amir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34605956.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
justice
pravda
Croatian
cultural concept
ethnolinguistics
sprawiedliwość
język chorwacki
językowy obraz świata
etnolingwistyka
Opis:
This paper analyses the linguistic concept of justice (pravda) in Croatian according to the methodology of the Lublin Ethnolinguistic School. Recent monolingual dictionaries of Croatian typically list only one meaning of the lexeme pravda and lexicographic definitions focus on the social aspect of the term. The paper also analyses the relationship of this lexeme with others (synonyms, antonyms) and lists phrases and sayings related to pravda. An analysis of  a corpus of Croatian texts (of the last 150 years) and the results of  a survey (100 respondents) point to weaknesses in lexicographic definitions of the lexeme pravda, as well as to the complexity of the concept of pravda in Croatian. According to the results of the survey, the most important characteristics of pravda are equality and acting on merit, followed by the ethical aspect (respect, morality, truth) and the psychological aspect (satisfaction/happiness, freedom, conscience).
W pracy dokonano analizy językowego obrazu (konceptu) sprawiedliwości (chorw. pravda)  w języku chorwackim  z wykorzystaniem metodologii lubelskiej szkoły etnolingwistycznej.  W nowszych jednojęzycznych słownikach języka chorwackiego zwykle podaje się tylko jedno znaczenie leksemu pravda, jego definicje leksykograficzne zawężone są do aspektu społecznego. Analizie poddano także relacje wspomnianego wyrazu  z innymi leksemami (synonimy, antonimy), przytoczone zostały frazemy  i przysłowia,  w których występuje. Analiza korpusu chorwackich tekstów (powstałych na przestrzeni ostatnich 150 lat) oraz badanie ankietowe przeprowadzone wśród 100 respondentów ujawniły pewne luki  w słownikowych definicjach leksemu pravda  i pokazały złożoność konceptu sprawiedliwość  w języku chorwackim.  W świetle wyników badań ankietowych najważniejszymi cechami sprawiedliwości są równość (równoprawność) oraz traktowanie według zasług, następnie pojawiają się cechy związane  z aspektem etycznym (poszanowanie prawa/norm, moralność, prawda)  i psychologicznym (satysfakcja/szczęście, wolność, sumienie).
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2020, 32; 101-108
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zvuk u prijevodu. Onomatopeje u Tuwimovoj pjesmi Lokomotiva i njezinom hrvatskom prijevodu
Sound in Translation. Onomatopoeia in Tuwim’s Poem Locomotive and Its Croatian Translation
Dźwięk w przekładzie. Onomatopeje w wierszu Lokomotywa Juliana Tuwima i jego chorwackim przekładzie
Autorzy:
Pycia-Košćak, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487298.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
onomatopeja
tłumaczenie
Tuwim
język polski
język chorwacki
prijevod
poljski
hrvatski
onomatopoeia
translation
Polish
Croatian
Opis:
W artykule przeprowadzono analizę wymagającego środka stylistycznego, jakim jest onomatopeja, w oryginalnym tekście - wierszu Lokomotywa Juliana Tuwima i w jego chorwackim przekładzie. Onomatopeje imitują dźwięki rzeczywistości pozajęzykowej, wykorzystując w tym celu specyfikę warstwy fonicznej danego języka, są zatem uwarunkowane kulturowo. W analizowanym tekście wyjściowym warstwa foniczna w dużej mierze uzupełnia warstwę semantyczną, jednak w przekładzie ta zależność jest wyraźnie ograniczona. Techniki translatorskie, w tym liczne kompensacje, w tłumaczonym wierszu nie oddają w pełni wrażeń akustycznych oryginalnego tekstu.
This article analyzes the onomatopoeias in the poem Locomotive byJulian Tuwim and its translation into Croatian. Onomatopoeia is a figure of speech anda linguistic principle deeply rooted in the phonic layer of language and in its culture. Thesound organization of the text based on this phenomenon creates not only the formal level,but also the semantic level of the poem. Translating process structures of this type requiresnot only knowledge of the phonic features of language systems, but also poetic skills.
Ovaj članak analizira onomatopeju, zahtjevnu stilsku figuru u izvornom tekstu, pjesmi Lokomotiva Juliana Tuwima i u hrvatskom prijevodu. Onomatopeje oponašaju zvukove izvanjezičke stvarnosti koristeći u tu svrhu specifičnost fonične razine određenog jezika, pa su one kulturološki uvjetovane. U analiziranom izvornom tekstu fonična razina uvelike nadopunjuje semantičku, međutim u prijevodu je taj odnos ograničen. Prijevodne tehnike, uključujući brojne kompenzacije, u prevedenoj pjesmi ne odražavaju u potpunosti akustične dojmove izvornog teksta.  
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2020, 10, 1; 191-206
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synthetism and Analytism of Linguistic Units in Croatian-Polish Comparative Approach on the Example of Croatian “Sudjelovati” and Polish “Take Part”, “Participate” (“Brać/Wziąć Udział”, “Uczestniczyć”)
Syntetyzm i analityzm jednostek języka w ujęciu porównawczym chorwacko-polskim na przykładzie chorw. <i>sudjelovati</i> i pol. </i>brać/wziąć udział, uczestniczyć<i>
Autorzy:
Baer, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33309620.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
analytism
synthetism
collocations
verbs
Croatian language
Polish language
analityzm
syntetyzm
kolokacje
czasowniki
język chorwacki
język polski
Opis:
The main aim of this paper is Croatian-Polish comparative analysis of analytical and syncretic units of language, which are semantic, inter-linguistic equivalents, on the example of Croatian verb sudjelovati and its Polish counterpart in the form of collocation brać/wziąć udział and the synonymous verb uczestniczyć. The semantic analysis was carried out in accordance with dictionary definitions for aforementioned linguistic units, and then they were compared with linguistic uses in the form of sentences excerpted from national Croatian and Polish corps. The analysis was supplemented with analytical and synthetic research of linguistic units and their inter-linguistic semantic and structural equivalence in administrative style on the basis of parallel Croatian-Polish textual corps of legal acts obtained from the base EurLex. The analysis showed that a meaning, however, is more important than a formal structure of linguistic unit, because, regardless of whether for example in Polish language, there was collocation or synthetic verb in a sentence, transferred content was convergent, in reference to inter-linguistic equivalence, with Croatian language. Discrepancies in translation, seen on the basis of parallel corps, resulted from syntax changes which were introduced in analysed texts by translators of EU law in Croatia and Poland. This analysis may be useful from the point of view of glottodidactics and translation.  
Celem niniejszego artykułu jest analiza porównawcza chorwacko-polska analitycznych i syntetycznych jednostek języka będących semantycznymi ekwiwalentami międzyjęzykowymi na przykładzie chorwackiego czasownika sudjelovati i jego polskiego odpowiednika w postaci kolokacji brać/wziąć udział i synonimicznego czasownika uczestniczyć. Analiza semantyczna została przeprowadzona w oparciu o definicje słownikowe dla wskazanych jednostek języka, a następnie jej wyniki porównane z uzusem językowym w postaci zdań wyekscerpowanych z korpusów narodowych chorwackiego i polskiego. Analiza została uzupełniona o badanie analityczności i syntetyczności jednostek językowych oraz ich międzyjęzykowej ekwiwalencji semantycznej i strukturalnej w stylu administracyjnym na podstawie korpusu równoległego chorwacko-polskiego tekstów aktów prawnych pozyskanych z bazy Eur-Lex. Zostało wykazane, że od struktury formalnej jednostki języka ważniejsze jest znaczenie, gdyż niezależnie od tego, czy np. dla języka polskiego w zdaniu występowała kolokacja, czy czasownik syntetyczny, przekazana treść była zbieżna, również w odniesieniu do ekwiwalencji międzyjęzykowej z językiem chorwackim. Rozbieżności w przekładzie uwidocznione na podstawie korpusu równoległego wynikały ze zmian składniowych wprowadzanych do analizowanych tekstów przez tłumaczy prawa unijnego w Chorwacji i w Polsce.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
(Nie)obecność partykuły pytajnej da li w języku chorwackim
The (non)existence of the interrogative particle da li in the Croatian language
Autorzy:
Fałowski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594133.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
chorwacki język standardowy
partykuła pytajna
puryzm językowy
korpusy językowe
standard Croatian language
interrogative particle
linguistic purism
online corpora
Opis:
Rozpad języka serbsko-chorwackiego, a w rezultacie powstanie współczesnego języka chorwackiego, oznaczało nasilenie purystycznej polityki językowej w Chorwacji, mającej za zadanie usunięcie licznych elementów językowych uznanych arbitralnie za serbskie. Głównym celem artykułu jest zbadanie obecności jednej z takich form – partykuły pytajnej da li – w chorwackich opracowaniach normatywnych po 1990 roku, popularnych poradnikach językowych, opracowaniach naukowych oraz korpusach narodowych języka chorwackiego. Dzięki temu będzie można odpowiedzieć na pytanie, czy wysuwane przez większość chorwackich normatywistów tezy dotyczące tej konstrukcji mają racjonalne uzasadnienie.
The formation of the modern Croatian language as a result of the disintegration of Serbo-Croatian was strongly connected with Croatia’s intense puristic language policy. The task was to eliminate those numerous linguistic features arbitrarily recognized as Serbianisms. The main purpose of the present publication is to investigate the existence of one such form – the interrogative particle da li in normative Croatian publications after 1990, popular language guides, academic papers and the national corpora of the Croatian language. This allows us to answer the question whether theses regarding this construction put forward by Croatian normativists have any rational justification.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 61-73
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pisarz i jego język. Przypadek Iva Andricia
The writer and his language. The case of Ivo Andrić
Autorzy:
Darasz, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459487.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Ivo Andrić
język serbsko-chorwacki
jugoslawizm
etnonacjonalizm
konstrukcja tożsamości
Serbo-Croatian language
yugoslavism
ethnic nationalism
construction of identity
Opis:
A complex biography of Ivo Andrić (1892–1975) was shaped in a wide net of identity references: ethnocultural, religious, political, and linguistic. He was born to a Croatian Catholic family in Bosnia, he was a convinced supporter of Yugoslavism and a writer of the language defined as Croato-Serbian / Serbo-Croatian diasystem. In the period of his links with the cultural environment of Zagreb (1912–1919), he was writing according to the Croatian standard, later basically, in Serbian, but using environmental and stylistic diversity of the diasystem in order to stress its cognitive and artistic potential. Currently, when four national language standards are developing on the basis of the diasystem: Serbian, Croatian, Bosnian and Montenegrin, reading Andrić in accordance with post-Yugoslav linguistic ideas, that is with the awareness and conviction about the „break-up” of the Serbo-Croatian language, would necessarily lead to an absurd conclusion that the writer created his works using the content of various languages. Literary heritage of the great writer of Serbo-Croatian language, which remains a sociocultural fact, has been used not only by Serbian culture and language, but also by global culture – thanks to translations of the works of this Nobel laureate into numerous world languages.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 51-60
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jezička stvarnost u Bosni i Hercegovini
Sytuacja językowa w Bośni i Hercegowinie
Linguistic Reality of Bosnia-Herzegovina
Autorzy:
Halilović, Senahid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475633.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
Bosna i Hercegovina
bosanska varijanta
bosanski jezik
hrvatski jezik
srpski jezik
srpskohrvatski jezik
Bośnia i Hercegowina
wariant bośniacki
język bośniacki
język chorwacki
język serbski
język serbsko-chorwacki
Bosnia-Herzegovina
Bosnian variant
Bosnian language
Croatian language
Serbian language
Serbo-Croatian language
Opis:
Posljednja decenija XX stoljeća donijela je zanimljive promjene oko jezika i u jeziku u Bosni i Hercegovini i susjednim državama. Naročitu pažnju (socio)lingvista pobudila je bosanskohercegovačka jezička stvarnost. Većina autora slaže se u tome da je sociolingvistička situacija u Bosni i Hercegovini iznimno složena. Međutim, ona je jednostavna. Poslije kratkog osvrta na stanje koje je prethodilo samostalnosti Republike Bosne i Hercegovine (aprila 1992) u radu su navedeni glavni problemi koji opterećuju današnju bosanskohercegovačku jezičku situaciju.
In the last decade of the 20th century in both Bosnia-Herzegovina and its neighbouring countries some interesting changes occured in their languistic situation and the language itself. The linguistic reality of Bosnia-Herzegovina became a subject of particular interest of (socio)linguists. Most authors have agreed that the sociolinguistic status of Bosnia-Herzegovina is extremely complex. However, it is simple. After a brief introduction on the circumstances prior to Bosnia-Herzegovina gaining its independence in April 1992, the paper focuses on key concerns present in the contemporary linguistic reality of Bosnia-Herzegovina.
Ostatnia dekada XX wieku przyniosła interesujące zmiany zarówno w kwestii języka, jak i w samym języku Bośni i Hercegowiny oraz państw sąsiadujących. (Socjo)lingwiści szczególną uwagę poświęcili językowej sytuacji bośniacko-hercegowińskiej. Większość autorów zgadza się co do tego, że z punktu widzenia socjolingwistycznego sytuacja w Bośni i Hercegowinie jest niezwykle złożona. W rzeczywistości — jest ona prosta. W niniejszym szkicu w pierwszej kolejności analizuje się sytuację sprzed ogłoszenia niepodległości Republiki Bośni i Hercegowiny (kwiecień 1992), a następnie przedstawia się główne problemy, które ciążą na współczesności.
Źródło:
Socjolingwistyka; 2014, 28; 121-135
0208-6808
Pojawia się w:
Socjolingwistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish music in Zagreb’s concert life between the wars (as exemplified by the Croatian Music Institute)
Muzyka polska w Zagrzebiu w dwudziestoleciu międzywojennym
Autorzy:
Guzy-Pasiak, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30147329.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Zagrzeb
polskie życie muzyczne
dwudziestolecie międzywojenne
Chorwacki Instytut Muzyczny
Karol Szymanowski
Zagreb
Polish musical life
interwar period
Croatian Music Institute
Opis:
Bilateral diplomatic and economic relations between Poland and the Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes (from 1929 the Kingdom of Yugoslavia) between the two world wars have been presented quite comprehensively in numerous studies. The same cannot be said, however, about research into cultural relations between the two states. This may be attributable partly to the fact that cultural cooperation is harder to trace, since most of the projects during that period were ‘grassroots’ initiatives undertaken for the benefit of eminent individual artists and academics, and on their responsibility. It was only gradually that institutionalised forms and mechanisms of cooperation familiar from later decades were implemented. There are no synthetic or even fragmentary studies concerning cooperation in the field of music. This report, based on my archive research to date, is intended as a contribution to gradually filling the gaps in our knowledge about the reception of Polish music, starting with Croatia’s main city of Zagreb. I analyse the music presented by the main concert organiser in Zagreb at that time, the Croatian Music Institute, with regard to the presence of Polish works. The appendix contains all the decipherable surnames of Polish composers, with a list of works performed – mainly from the nineteenth century or rather conservative more recent compositions. The music of Karol Szymanowski, Poland’s pre-eminent contemporary composer, was performed throughout this twenty-year period, but neither the composer himself nor the more discerning local music lovers were satisfied with how it was represented in Zagreb. Apart from discussing Polish works presented at the Institute, the author also mentions outstanding Polish musicians who performed in Croatia’s biggest city between 1918 and 1939, promoting Polish repertoire.
Zagadnienia bilateralnych stosunków dyplomatycznych i gospodarczych w dwudziestoleciu międzywojennym między Polską a Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców (od 1929 r. Królestwem Jugosławii) zostały dość dobrze przedstawione w wielu opracowaniach, czego nie można powiedzieć o stanie badań nad relacjami kulturalnymi tych dwóch państw. Jedną z przyczyn może być fakt, że współdziałanie na polu kultury było mniej uchwytne, ponieważ w badanym okresie na ogół podejmowano inicjatywy „oddolnie”, z potrzeby i na odpowiedzialność konkretnych, wybitnych jednostek ze świata artystycznego lub akademickiego, i dopiero stopniowo wdrażano zinstytucjonalizowane formy i mechanizmy współpracy znane z późniejszych dekad. Nie istnieją ani syntetyczne, ani przyczynkowe opracowania współpracy w zakresie życia muzycznego. Niniejszy komunikat, oparty na przeprowadzonych dotychczas przeze mnie badaniach archiwalnych ma na celu przyczynienie się do stopniowego wypełnienia luki w naszej wiedzy dotyczącej recepcji polskiej twórczości, na początek w najważniejszym mieście chorwackim, w Zagrzebiu. Jego założeniem była analiza repertuaru głównej ówczesnej instytucji koncertowej w Zagrzebiu, Chorwackiego Instytutu Muzycznego pod kątem obecności w nim muzyki polskiej.  Aneks na końcu tekstu zawiera wszystkie możliwe do odczytania nazwiska naszych kompozytorów wraz z wykazem utworów. Trzon repertuaru stanowiły dzieła XIX-wieczne lub nowsze, ale te zaliczane do raczej konserwatywnych nurtów, a twórczość Karola Szymanowskiego, naszego najwybitniejszego przedstawiciela muzyki współczesnej, pojawiała się co prawda na przestrzeni całego dwudziestolecia, ale ani on sam, ani wymagająca część publiczności chorwackiej, nie była usatysfakcjonowana z obecności jego muzyki w Zagrzebiu. Poza informacją o utworach polskich, jakie rozbrzmiewały w Instytucie wspominam także o wybitnych polskich muzykach koncertujących w największym mieście chorwackim w okresie 1918–1939 i promujących rodzimy repertuar.
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 4; 115-130
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polski przekład dramatu Asji Srnec Todorović Odbrojavanje wobec kategorii ciała i cielesności
Kategorija tijela i tijelesnosti u poljskom prijevodu drame Asje Srnec Todorović Odbrojavanje
Category of ‘the body and corporeality’ in Polish translation of the drama Odbrojavanje (The Countdown) by Asja Srnec Todorović
Autorzy:
Wołek-San Sebastian, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486968.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
tijelo
tjelesnost
prijevod
nova hrvatska drama
the body and corporeality
contemporary Croatian drama
translation
ciało
cielesność
tłumaczenie
nowy dramat chorwacki
Opis:
U članku se na osnovi teksta drame Asje Srnec Todorović Odbrojavanje govori o ključnoj kategoriji tijela i tjelesnosti u suvremenom hrvatskom dramskom pismu i njegovom polsjkom prijevodu Odliczanie. U drami Odbrojavanje pojavljuje se pitanje korijena i biti mržnje s kojom je neizbježivo povezano tijelo kao objekt i subjekt te mržnje. Analiza poljskog prevodilačkog rada prikazuje značajnost iskustva tijela u različitim diskursima koji se ostvaruju u ovoj drami. Identificiranje diskursa je uvjet uspješnog transfera kategorije tijela i tijelesnosti u novi jezični okvir.
The article discusses the key category of ‘the body and corporeality’ in contemporary Croatian drama and its Polish translation basing on the drama Odbrojavanje (‘The Countdown’) by Asja Srnec Todorović. Odbrojavanje concerns itself with the issue of the sources and the essence of violence, to which the body, as the subject and the object of violence, is connected. Analysis of the Polish translation of the drama allows one to realize how does the ‘experience of the body’ function in different linguistic discourses realized in the text. Discourse identification is inevitable for the categories of the body and corporality to be successfully transferred into the new linguistic space.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 1; 149-157
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Does the Presuppositional Imperfective Exist in Russian (and Slavic)?
Czy w języku rosyjskim (i słowiańszczyźnie) istnieje imperfektyw presupozycyjny?
Autorzy:
Dickey, Stephen
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33315737.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Russian language
Czech language
Croatian language
verbal aspect
imperfective statements of fact
język rosyjski
język czeski
język chorwacki
aspekt czasownikowy
imperfektywne stwierdzenie faktu
Opis:
This paper discusses data which are problematic for the hypothesis that the presupposition that an action has taken place directly motivates the use of the imperfective aspect in statements of fact in Russian, and by extension in other Slavic languages. It argues that while imperfective statements of fact occur in presuppositional contexts, such usage is instead motivated by particular semantic elements/discourse effects, such as the construal of a situation as an aterminative process or as repeatable, construals which also motivate non-presuppositional imperfective statements of fact. Similarly, it discusses cases of presuppositional perfective usage, which are likewise triggered by semantic elements that have been independently motivated for non-presuppositional perfective usage. It is further suggested that presuppositional imperfectives can be explained as cases in which the speaker ignores the original causal chain of an action and mentions the event with some orthogonal purposes in mind. In contrast, the perfective tracks the event in its originally intended causal chain. Lastly, it presents data indicating that presuppositional imperfectives in Czech and Croatian reflect the construal of an action as a process.  
W artykule omówiono dane, które są problematyczne z punktu widzenia hipotezy, że presupozycja, iż działanie miało miejsce, bezpośrednio motywuje użycie aspektu niedokonanego w stwierdzeniach faktu w języku rosyjskim, a tym samym w innych językach słowiańskich. Autor argumentuje, że imperfektywne stwierdzenia faktu występują w kontekstach presupozycyjnych, a takie użycie jest motywowane przez określone elementy semantyczne / efekty dyskursu, takie jak interpretacja sytuacji jako procesu aterminatywnego lub powtarzalnego, co również motywuje niepresupozycyjne imperfektywne stwierdzenia faktu. Omówione zostały ponadto przypadki presupozycyjnego użycia perfektywnego, które także są wywoływane przez elementy semantyczne, które zostały niezależnie umotywowane dla użycia niepresupozycyjnego perfektywnego. Zasugerowano, że presupozycyjne imperfektywa można wyjaśnić jako przypadki, w których nadawca komunikatu ignoruje pierwotny łańcuch przyczynowy czynności i wspomina o zdarzeniu, mając na uwadze pewne niezależne cele. W przeciwieństwie do tego, perfektyw sytuuje akcję w jej pierwotnie zamierzonym łańcuchu przyczynowym. W zakończeniu przedstawiono dane wskazujące na fakt, iż imperfektywa presupozycyjne w języku czeskim i chorwackim odzwierciedlają rozumienie akcji jako procesu.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Subject-experiencer verbs of emotion with the accusative complement in Slovene, Croatian and Polish
Autorzy:
Będkowska-Kopczyk, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520166.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
emotion verbs
cognitive motivation of case marking
the personal sphere
Slovene
Croatian
Polish
czasowniki uczuć
motywacje kognitywne przypadków
sfera wpływów
słoweński
chorwacki
polski
Opis:
The aim of this paper is to compare semantic and morphosyntactic features of Slovene, Croatian, and Polish SubjEx verbs of emotion that govern bare nominal complements in the accusative case by applying the notion of the “personal sphere”. The study shows that these verbs can be divided into those that express a positive or negative evaluation of some properties of the object of emotion, and into those that indicate more complex scenarios in which someone’s personal sphere is impacted. It can be the personal sphere of the Experiencer participant or the personal sphere of other people.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 431-453
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hiža w Apeninach: koncept dom w etnolekcie moliżańsko-chorwackim
Autorzy:
Kapetanovic, Amir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611553.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Lublin ethnolinguistic school
EUROJOS
house/home
hiža
Molise Croatian ethnolect
Molise
Italy
lubelska szkoła etnolingwistyczna
eurojos
koncept dom
leksem hiža
etnolekt moliżańsko-chorwacki
Włochy
Opis:
The article deals with the conceptualization of house/home in the Molise Croatian ethnolect (hiža), spoken by the Croatian minority in the Italian province of Compobasso. The Lublin school ethnolinguistic approach and the tenets of the EUROJOS project are employed for the purpose: the Molise Croatian concept of HIŽA is investigated on the basis of lexicographic data, texts (proverbs, literary works, and the press), as well as results of linguistic experiments. Lexicographic sources have appeared to be rather poor and insufficient for a full reconstruction of the concept – this has to be supplemented with the much richer texts and questionnaires. The texts reveal the physical, locative, and (psycho-)social aspects of the meaning of hiža. The questionnaires, in turn, contain a clear axiological component. The speakers of the ethnolect have shown that hiža is a family place/space, a building, or family as such. It is a beautiful place, important and friendly to people.
W artykule analizowany jest koncept dom (określany leksemem hiža) w etnolekcie moliżańsko-chorwackim, używanym przez członków mniejszości chorwackiej we włoskiej prowincji Compobasso. Stosując metodologie lubelskiej szkoły etnolingwistycznej i złożenia projektu eurojos, autor odpowiada na pytanie, czym jest moliżańsko-chorwacka hiža w świetle danych leksykograficznych, tekstów (przysłów, tekstów literackich i prasowych) oraz wyników badan eksperymentalnych. Analizy dowiodły, ze dane słownikowe są ubogie i tylko w niewielkim stopniu pozwalają na rekonstrukcję pełnej treści konceptu, inaczej niż znacznie bogatsze dane tekstowe i ankietowe. W tekstach ujawnia się fizyczny, lokatywny i (psycho)społeczny aspekt znaczenia leksemu hiža. W ankietach – poza nimi – silnie zaznaczył się także aspekt aksjologiczny. Użytkownicy etnolektu wskazali, ze hiža to przestrzeń/miejsce życia ludzi w rodzinnym otoczeniu, budynek, rodzina, a także miejsce piękne, dla człowieka ważne i przyjazne.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2015, 27
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies