- Tytuł:
-
Bogusław X w Czechach. Nieznane wyobrażenie szczecińskiego księcia na zamku w Písku z 1479 roku
Bogislaw X in Bohemia: An unknown image of the Szczecin Prince in the castle of Písek, 1479 - Autorzy:
- Czechowicz, Bogusław
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1590978.pdf
- Data publikacji:
- 2020
- Wydawca:
- Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
- Tematy:
-
Bogilslav X
castle in Písek
Bohemian Crown
Pomerania
gothic painting
Bogusław X
zamek w Písku
Korona Czeska
Pomorze
malarstwo gotyckie - Opis:
-
Celem artykułu jest identyfikacja nierozpoznanej dotąd postaci, którą umieszczono na ścianie reprezentacyjnej sali królewskiego zamku w Písku (południowe Czechy), w galerii piętnastowiecznych władców europejskich. Dekoracja ta powstała w 1479 roku, gruntownej konserwacji została poddana na początku XX wieku, jednak bez ingerencji w treść malowidła. Jego treścią jest bowiem ukazanie króla Czech Władysława II Jagiellończyka (wizerunek władcy na ścianie wschodniej zachował się szczątkowo) w kontekście sublokalnym (weduta Písku), społeczeństwa stanowego Królestwa Czeskiego (herby czeskiej szlachty, przeważnie magnaterii) oraz w przestrzeni politycznej Europy. Temu ostatniemu celowi służyły wizerunku władców czeskich – dwóch poprzedników Władysława na tronie św. Wacława (Władysław Posthumus z Habsburgów i Jerzy z Podiebradów), nadto jego ojca Kazimierza Jagiellończyka, władcy Polski i Litwy oraz króla Francji Karola VII – wszyscy oni są opisani na banderolach. Imię przedostatniej postaci znajdującej się na malowidle, jak i sam jego wizerunek, zachowane są częściowo – jest to władca w koronie, z gryfem na tarczy i fragmentem imienia „uslaw”. Niewątpliwie, chodzi o księcia szczecińskiego Bogusława X Gryfitę, choć nie był to koronowany dynasta. W artykule nie wyjaśniono przyczyn pojawienia się tego wizerunku. Naszkicowano jedynie kontekst polityczny, który może tłumaczyć tę sytuację. W 1479 roku Władysław II zawarł w Ołomuńcu układ z drugim królem czeskim, zarazem władcą węgierskim Maciejem Korwinem, w sprawie dwuwładzy w Koronie Czeskiej. Praski król czeski z dynastii jagiellońskiej powoli wychodził z międzynarodowej izolacji politycznej (choć w 1479 r. nadal nie był uznawany przez papiestwo) i budował swoje zaplecze polityczne w Europie. Elementem tej polityki, w tym silnego orientowania się na północ, był ślub króla per procura z Barbarą Hohenzollern, córką margrabiego Albrechta Achillesa, któremu Bogusław X odmawiał wówczas złożenia hołdu lennego. Szczeciński książę mógł szukać oparcia u Jagiellonów, na krakowskim dworze, gdzie się wychował. Kwestia stosunku lennego Pomorza wobec Brandenburgii musiała prawdopodobnie wynikać z dawnej zależności lennej, de facto obowiązującej do 1415 roku, de iure – wciąż chyba aktualnej, skoro w czeskim archiwum koronnym z pieczołowitością przechowywano w czasach Władysława II dokumenty świadczące o dawnych zobowiązaniach lennych Hohenzollernów wobec Pragi. Píseckie malowidła powstały na zamku królewskim, ale pozostającym wówczas w zastawie czeskiego magnata Lva z Rožmitala (Rosmital), brata królowej czeskiej Joanny (żony poprzednika Władysława II, Jerzego) i przedniego dyplomaty, m.in. uczestnika misji do Francji, pielgrzyma do Ziemi Świętej, człowieka doskonale zorientowanego w niuansach ówczesnej polityki. Dekoracja ta skłania do głębszego przeanalizowania brandenbursko-pomorskiego kierunku ówczesnej praskiej polityki, jak też czeskich asocjacji poczynań księcia Bogusława X, którego, jak się okazuje z czeskim środowiskiem wiązała nie tylko osoba biskupa kamieńskiego Benedykta z Valdštejna (Waldstein), który zresztą przybył na Pomorze już po powstaniu omawianego malowidła.
The purpose of this article is to identify an unrecognized so far figure in the gallery of the 15th-century European rulers painted on the wall of the representative hall of the royal castle in Písek, South Bohemia. This painting underwent a complete conservation treatment in early 19th century, but without intervention into its contents. It represents the King of Bohemia, Vladislaus II Jagiellon (his image on the eastern wall is preserved in rudiments) in a sub-local context (a cityscape of Písek), that of the estate society of the Bohemian Kingdom (coats of arms of Bohemian nobility, for the most part aristocracy), and in the Europe’s politic space. This latter purpose serve the images of the Bohemian rulers – two predecessors of Vladislaus II on St. Wenceslaus throne (Ladislaus the Posthumous von Habsburg and George of Poděbrady), his father Casimir Jagiellon, the ruler of Poland and Lithuania, and the King of France Charles VII – all of them are signed on the ribbon labels. The name of the last of them, as well as his image, are preserved partially – it is a ruler wearing a crown, with a griffin on the shield, and a fragment of the name “uslaw”. Undoubtedly, despite the crown on his head, it is the Szczecin Prince Bogislaw X Griffin. The article doesn’t explain the reasons why this image appeared there. It only outlines the political context which can account for this situation. In 1479 in Olomouc Vladislaus II concluded a treaty with Matthias Corvinus concerning a divided sovereignty in the Bohemian Crown. The Bohemian King from the Jagiellonian dynasty in Prague was gradually coming out of the international political isolation (although in 1479 he wasn’t still recognized by the Pope) and was building his political powerbase in Europe. One element of his politics, including the definite orientation towards the North, was his marriage per procura with Barbara Hohenzollern, daughter of margrave Albrecht Achilles, to whom Bogislaw X denied to pay feudal homage. The Szczecin Prince could search support from the Jagiellons, on whose court in Cracow he was raised. The question of the feudal relation of Pomerania to Brandenburg probably had to be confronted with the problem of the earlier feudal dependence of the feudal rule of the Hohenzollerns from the Bohemian Crown, de facto effective until 1415, de jure rather still in force as the Bohemian Crown Archive carefully kept documents which specified the obligations of the Hohenzollerns towards Prague. The Písek painting came into existence in the royal castle which, however, was at the time a collateral of the Bohemian aristocrat Lev of Rožmitál (Rosmital), brother of the Bohemian queen Joanna (wife of the Vladislaus II’s predecessor, George), who was an outstanding diplomat, member of a mission to France, pilgrim to the Holy Land, perfectly knowledgeable of the nuances of politics of that time. The painting demands deeper analysis in the light of the Prague politics oriented towards Brandenburg-Pomerania, as well as the Bohemian associations of the actions undertaken by prince Bogislav X, who was connected, as it turns out, to the Bohemian milieu not only by the bishop of Kamieniec Pomorski, Benedykt of Waldstein, who floruit after the painting was made. - Źródło:
-
Przegląd Zachodniopomorski; 2020, 1; 23-39
0552-4245
2353-3021 - Pojawia się w:
- Przegląd Zachodniopomorski
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł